Amerika vraagt niet naar beginselen
slechts naar het nut
maar
Nieuwe wereld feitelijk met lege handen
tegenover het communisme
.Typisch Engelse manieren.
Sturm- und Drangperiode brengt
onrust in Irak
Nieuwe klasse begint zich naar voren
te werken
NIEUWE LEIDSCHE COUBANT
3
WOENSDAG 10 DECEMBER 1952
Programma, titel of diploma niet belangrijk
(Van onze redacteur voor soc. zaken)
tussen vele dingen, die in Amerika zo anders zijn dan
DE NEDERLANDER, die de Ver. Staten bezoekt, ziet bij ons. Het ging als met de kaleidoscoop uit onze
daar veel, dat hem in 't begin volkomen onbe- kinderjaren. De veelkleurige stukjes glas, die schijn-
grijpelijk voorkomt. De Amerikaan, die West-Europa baar zonder enig verband in deze wonderkijker zijn
„doet", heeft van zijn kant trouwens dezelfde erva- opgehoopt, schikken zich na een draai aan het instru-
ring. De raadselachtige dingen, die we in Amerika ment plotseling tot een zinvolle figuur. We zullen
zagen, liggen op geheel verschillende terreinen en trachten hetzelfde te doen met enkele van de veel-
aanvankelijk schijnt het onmogelijk hierin een „grote kleurige facetten uit het Amerikaanse leven. Maar als
lijn" te ontdekken, die tegemoet komt aan de mense- een ander de kaleidoscoop overneemt en op zijn wijze
lijke harstocht, die zo oud is als de wereld, om de de kijker hanteert, ontstaat misschien een geheel
dingen te verklaren, te etiketteren en te schikken in andere figuur. Zo is het ook hier mogelijk, dat
een systeem. ander uit dezelfde feiten geheel verschillende con-
Maar als men wat langer de gast van Uncle Sam clusies trekt. Wij kunnen u slechts iets vertellen over
is geweest, blijkt er toch wel enig verband te bestaan wat wij zagen of meenden te zien.
We doen een willekeurige greep
uit het overvloedige materiaal. En
we beginnen maar met de presi
dentsverkiezingen, een nationale ge
beurtenis van de eerste orde -waarbij
verschillende typische trekken
de Amerikaanse samenleving zich
vertoond hebben.
De C.I.O., de Amerikaanse vakcentrale
met 6.000.000 leden, die zich tot dusver
op politiek gebied steeds strikt neutraal
had getoond, meende zich nu te mc
uitspreken vóór een van de twee
didaten. De beruchte Taft-Hartley
speelde een belangrijke rol bij deze v
Het kader van de C.I.O. boog zich niet
over uitvoerige beginselprogramma'!
van beide partijen bij het maken van eer
keus. De heren Eisenhower en Steven
son werden uitgenodigd eens te komen
vertellen, wat zij op sociaal-economisch
gebied van plan waren, els ze het Witte
Huis zouden betrekken. Beide candidaten
gaven aan de uitnodiging gehoor en naar
te voorzien was, Stevenson won het pleit.
Trouwens, vrijwel het hele Amerikaan
se kiezersvolk heeft zich bij zijn keus
laten leiden door wat de beide candi
daten tijdens de daarom zo belang
rijke verkiezingscampagne hebben ge
zegd en beloofd.
Diploma waardeloos
Tijdens onze terugreis ontmoetten
aan boord een jonge, Nederlandse in
genieur met een Delfts diploma,
man had een betrekking in Amerika
aanvaard en zou zijn vrouw laten over
komen als hij een beetje geacclimati
seerd was. Maar nu ging hij teleurge
steld terug.
Want in. Amerika geeft zelfs een di
ploma van een deu beste technische ho
gescholen ter wereld een jonge ingenieur
niet het recht op een eigen werkkamer
in het hoofdgebouw en een aanvangs
salaris, dat veel hoger ligt dan het loon
van een geschoolde arbeider. Hij moet de
overall aantrekken en in de fabriek be
wijzen wat hij waard is; bewijzen ook
dat zijn theoretische kennis hem ook in
de practijk tot een waardevolle kracht
maakt. Een papiertje, van welke instel
ling ook, en een academische titel, hoe
welluidend ook, is op zichzelf van nul
en gener waarde.
Dat is voor een Nederlander, opge
voed in eerbied voor academische titels,
moeilijk te verwerken. En de Duitsers,
voor wie een „Herr Doktor" zo iets als
een halfgod is, vonden dat de wereld
hier op zijn kop staat. Vooral omdat in
Amerika zelfs een „Herr Professor"
maar een heel gewoon mannetje is.
Professor likte ijsje
We traden het etablissement van een
kapper binnen te Madison, waar het ge
weldige complex van de Universiteit van
Wisconsin is gevestigd. De gebouwen en
terreinen beslaan een oppervlakfe van
ongeveer 12 km en er zijn zo 'n 12.000
studenten ingeschreven.
In de salon zat, bladerend in een oud
nummer van Time, een man, gekleed
in de allesbehalve aesthetische dracht
van vele Amerikanen tijdens.de hitte
golf-periode: te korte vlekkerige blauw-
linnen broek, wit hemd los over deze
broek heenslobberend, sokken in oog
verblindende kleuren en witte gym
schoenen. Bovendien was hij gewapend
tegen de hitte met een ijshoorn van for
midabele afmeting, die hij ijverig be-
likte.
Vraag: wat is dit voor een man?
De „housekeper" van één der
grote studentenhuizen? Een mon-
ieur van het universitaire obser
vatorium? Of een broer van de
kapper, die even is komen binnen
lopen? Nee, het is een hoogleraar
in de juridische faculteit, die hier
genietend van z'n ijsje op zijn
beurt zit te wachten.
En de man, die gisteren achter de bar
stond te tappen voor de dorstige kelen
van de studenten op de zomercursus voor
de vakbeweging, was professor in de
economie, gepromoveerd aan drie Ame
rikaanse universiteiten.
Als dit tafereel zich afspeelde in
Utrechtse kapperswinkel zou vermoede
lijk de hele Academische Senaat
te pas komen, want hoewel er sedert de
dagen <Jat Nicolaas Beets door de straten
van de Domstad schreed de professorale
waardigheid wel enigszins is verminderd,
zou dit toch wel wat al te veel
goede zijn.
Ook kunnen we ons prof. mr W. F. de
Gaay Fortman, hoe democratisch hij ook
zijn mag, niet op de katheder voorstellen,
gekleed in een hemd met het onder
schrift: „Wordt lid van de Chr. Metaal-
bewerkersbond". Niemand keek er ech
ter vreemd van op, toen op de „sum-
merschool" in Madison een der docenten
een dergelijke» propagandaleus voor de
„Union of Autoworkers C. I. O.", op borst
en rug bleek te dragen.
Dominee rookt niet
Richten we thans onze blik op enige
kanten van het kerkelijk leven. In
land bestaat een indeling van dominees
in twee groepen, die hoewel noch offi
cieel erkend, noch wetenschappelijk ge
fundeerd, toch door de goegemeente da
gelijks wordt gebruikt. Een dominee is
„zwaar" of hij is „licht".
En tot welke groep een bepaalde pre
dikheer nu gerekend moet worden, mag
zich al een weinig in zijn kledij weer
spiegelen, in de eerste plaats wordt dat
toch beoordeeld aan de hand van de
leerstukken, die hij aanhangt en de pre
ken, die hij houdt.
Maar in sommige kerken in Ame
rika zouden de gemeenteleden wel
licht verontwaardigd hun hoofd
schudden over een Hollands predi
kant, die hier tot de zeer zwaren kon
worden gerekend. Zij zouden dat ze
ker doen als deze dominee op de
kerkeraadsvergadering zich zou hul
de eeht-Amerikaanse philosophic va:
pragmatisme, zoals dit werd geformu
leerd door William James (1842'1910)
en zijn discipelen.
James sprak uit, dat alleen feiten
betekenis zijn en niet vooropgezette be
ginselen. Men moet niet eerst een theo
rie opstellen en van. die basis uit gaan
redeneren, maar men moet beginnen bi"
de practük van de verschijnselen en dan
vragen: Hoe kan ik hieruit nu een theo-
opbouwen, die het grootste practische
t heeft? Het doen gaat bij James dus
n het denken vooraf en de nuttigheid
de allesbeslissende factor.
Ligt Amerika ook al achter het IJzeren Gordijn? Nee u ziet hier alleen
maar Manhatten door de staalconstructie van Brooklyn Bridge.
Hoe ver dit gaat, blijkt uit de de
finitie, die hij geeft van de waar
heid: „Waar is wat zichzelf door zijn
practisch-nuttige gevolgen als waar
heid bewijst"'. Ook op godsdienstig
gebied wil hij de waarheid met de
nuttigheid vereenzelvigen.
Heel duidelijk blijkt hier wel het gro
te gevaar, dat schuilt in deze wijsgerige
kristallatie van de Amerikaanse levens
houding, die in vele practische gevallen
niettemin zo sympathiek aandoet.
Ieder, die het aangrijpende boek „1984"
in George Orwell heeft gelezen, weet
hoe in de door hem getekende, satanische
maatschappij van de toekomst als waar
heid wordt beschouwd, wat zich als nut-
oor de Staat bewijst. Hij wil hier
kennelijk tekenen tot welke verschrik
kelijke gevolgen het stelsel van het com
munistische collectivisme leidt, maar ir
vezen bereidt dit pragmatisme, deze leer
■an de nuttigheid, de weg voor de in dit
boek met schrille kleuren getekende si
tuatie. Het bereidt de weg in die zin, cf^t
de waarheid op elk gebied problematisch
wordt gesteld en als de democratie
kelt en er slechts één instantie is, deze
tevens dat nuttige als waarheid kan de
creteren. Het is dan ook alleen de de
len in de damp-van eveneens zeer
zware sigaren, of als hij op een re
ceptie een'cocktail zou accepteren.
Want een orthodoxe dominee heeft
vrij veel speelruimte wat betreft zijn
dogmatische inzichten, maar hij be
hoort niet te roken, niet te drinken
en niet te dansen.
in de kerk als geheel zien we een
zelfde neiging tot veruitwending. Wan
neer bloeit een gemeente? Als er veel
bazars worden gehouden, als het leven
in de mannen-, vrouwen- en jeugdclubs
bloeit en als de acties voor goede doel
einden elkaar in snel tempo opvolgen.
Soms krijgt men de indruk, dat de
kerk meer als een Chr. sociaal instituut
wordt gezien, dan als een geloofsge
meenschap. Dit geldt echter niet voor
de Chr. Reformed Church, die in' sterke
mate het karakter van de Nederlandse
Chr. Geref. Kerk uit de tweede helft van
de vorige eeuw behouden heeft.
De daad telt
In alle bovengenoemde voorbeelden
komt een karaktertrek van het Ameri
kaanse volk duidelijk naar voren: het
geringe respect voor beginselen, achter
gronden, theorieën, en de grote waarde
die wordt gehecht aan het handelen,
n de onmiddellijke daad.
Niet wat een partij of een man
voor te staan, te belijden of te kunnen
is van belang, maar wat de partij, de
organisatie of de man werkelijk doet.
Een program, een titel of een d
ma op zichzelf zijn waardeloos, e
als traditioneel-corrccte omgangs
vormen of kledij. Het gaat maai
de wezenlijke nuttigheid of waarde,
die wordt bewezen door de practijk
van elke dag.
Waarschijnlijk vinden we hierin
ts terug van de levenshouding der pio-
ers, die zich weerspiegelt in het ka
rakter van dit jonge volk. Ook voor de
emigrant, die zich zonder enig bezit be
halve zijn werkkracht in het Oosten ves
tigde of voor de pionier, die naar hel
wilde Westen trok, telde slechts wat hij
presteerde en niet wat hij meende te
kunnen en met schone theorieën kwan:
hij er niet.
„De lafaards gingen niet, de zwakke
lingen stierven langs de weg", zo zegt
men nog in het Westen. De harden, de
mannen van de daad bleven over
plantten iets van him geest over in
Wat is waarheid
Deze levensbeschouwing wordt door
de Amerikanen niet alleen in de prac
tijk beoefend, maar is ook vastgelegd in
mocratie, die de verwoestende gevolgen
van deze leer voor het maatschappelijk
en geestelijk leven nog in toom houdt.
Met lege handen
Men voelt dan ook steeds meer in
mige Amerikaanse kringen, dat me
de strijd tegen het communisme feitelijk
met lege handen staat. Het communisme
is een krachtige ideologie: het kan daar
om bestaan los van de toestand in een
communistisch geregeerd land en zelfs
ondanks het feit, dat deze situatie ge
heel in tegenspraak schijnt te zijn met
het idealistische karakter van deze ideo
logie. Het kan dit, omdat het de moder
ne mens iets geeft, waaraan hij zo
behoefte heeft: een ideetal en een
komstverwachting.
Amerika kan hier geen ideologie die
beter is, tegenover stellen en kan dit te
minder naarmate het zich verder i
wijdert van de Kruisbanier en van
leer van Christus, die spreekt over
toekomstverwachting van Zijn Rijk
van de gerechtigheid van dat Rijk, die
alleen het leven van een volk in deze
wereld verhogen kan.
Wat Amerika kan doen in zijn strijd
tegen het communisme is alleen het
laten zien van de „American way of
life", van de Amerikaanse democratie
de Amerikaanse levenswijze. Het spreekt
hierover in de radio-uitzendingen
de communistische landen, het laat zijn
hoge levensstandaard zien aan de teams
die de V.S. bezoeken. In wezen wil het
ook hier weer bewijzen, dat de demo
cratie de waarheid is, omdat deze i:
practijk bewijst het grootste nut af te
werpen voor het volk. En zo staat het in
de „koude oorlog" met zeer onvoldoende
wapenen tegenover een tot de tanden
gewapende tegenstander.
Gelukkig zijn er ook in Amerika Chris
tenen, die een open oog hebben voor dit
dreigende gevaar. Er zijn de eerste ritse-
liDgen van een beweging, die duidelijk
stelt, dat alleen het Kruis het kan op-
nen tegen de sikkel en de hamer; dat
hogerefc geestelijke waarden te ver
dedigen zón dan de Amerikaanse levens
wijze en dat deze waarden alleen met
geestelijke wapenen verdedigd kunnen
worden. Het is zeer te hopen, dat deze
beweging vat zal weten te krijgen op
de ziel van het Amerikaanse volk.
Want dit volk heeft vele goede
eigenschappen en geweldige moge
lijkheden. De historie heeft het be-
(Van onze Loodense correspondent)
MENIG Engelsman gelooft, dat
alleen buitenlanders man leren
hebben Misschien kom.; dit door het
feit. dai de Brit nooit de hand van
een dame kust, of een vrouw alleen
de diensten van een ander dringerig of onhoffelijk willen
zijn gemoeid, wordt het woordje
..please" gebruikt. Voor loketten
Met deze paar zinnen is de spijker
alleen herkennen aan het feit.
dat hij z'n kleingeld uit een porte-
voorschijn haalt (de En-
of ondergrondse behoeft
men bijna nooit te vragen, of er nog
een zitplaats vrij is. Reeds bij het
naderen van een reiziger schuiven
de Engelsen kunnen de andere passagiers in, of verwij-
bijzonder op het gebied derei zwijgend de bagage,
:aast hen staat.
da; me
lliam de laatste hem het gelsman draagt het los op zak),
voorbeeld heeft gegeven Hoe het tevens door he. weglaten var
ook zij, de in Engeland verblijvende kleine beleefdheidsfrase,
bui'.enlender is het niet met deze
opvatting eens. Als hij lang genoeg
In Albion -voont. komt hij steeds
meer tot de conclusie, dat vreemde
lingen veel
leren, in 't
van de wellevendheid.
Hoffelijkheid is in Engeland
kunst, die zich minder door woorden ia-n,s
dan door handelingen ul'drukt. Zelfs
zwijgen kan in vele gevallen van
goede manieren getuigen. Wie hui
chelt, tenzij hij dit natuurlijk zó goed
doet. dat niemand er lets van merkt,
wordt er direct van verdacht de zgn.
„Blarney Stone" in Ierland gekust te
hebben. Volgens een algemeen in
Engeland bekend zijnde sage ver
leent deze steen iemand de „gave"
om aaiepoes te spelen en een ander
stroop om de monJ te smeren.
Tijdens het thee drinken een
kunst, die men alileen In het Ver
enigd Koninkrijk verstaat wordt
de gast gewoonlijk slecht, één keer
gevraagd of hij nog
in bus.-en kan men de buitenlander precies op de kop geslagen. Achter
een schijnbaar ondoordringbaar gor
dijn verbergen de Britten een natuur
lijke schuwheid. Ze houden hun
privé-leven angstvallig voor de bui
tenstaander verborgen en hebben er
ook geen behoe£;e aan tal dat van
endoren binnen te irdngen.
In het Engelse politieke leven houdt
men er wel bijzonder hoffelijke ma
nieren op n-a. Als een Lagerhuislid
HH z'n eerste parlementaire redevoering
welke houdt, dan kan men er altijd zeker
van zijn, dat één van z'n politieke
vijanden hem na afloop in 't open
baar zal feliciteren. En elke minister,
die door een volksvertegenwoordiger
om serieuze redenen geïnterrumpeerd
wordt, zal gaan zitten, totdat de
ander is uitgesproken.
Een pe -*"-onlijke aanval op een
-.egenstander wordt gedurende de ver
kiezingsstrijd als een staaltje van
zeer slechte smaak gezien. Heel vaak
komt het voor, dat de ene candidaat
de goede eigenschappen van een
andere 'staat te loven. „Jammer is
alleen", zo wordt hier dan meestal
aan toegevoegd, ..dat mr X een ver
keerde politiek nastreeft
Londense cocktail
volgend
kopje wenst. Zegt hij „No, thank slape»
you", dan wordt hij niet verder verse'
„lastig gevallen", hetgeen voor beide meest
partijen uiterst geriefelijk
een coupé zit, zonder dat er ook m
een woord gewisseld wordt,
meeste buitenlanders vinden dit
plezierig hoofdzakelijk omdat
nchzelf dan niet op hun gemak v MÊ^ÊÊti
len maar er zijn er ook, die hier partij geen vooruitzichten heeft",
weinig om geven. Een voordeel is ten
slotte, dat men rustig zen of schrij-
1 en, op lange tochten, zelfs
Heeft men behoefte aan con-
dan kan
gebruikt ze voortdurend,
vreemd genoeg misschien, ook de
gever Degene, die ie c betalen moet.
zegt bij het overhandigen van z'n
geld ..Thank you". En ook de man
of vrouw die de aandacht op zich
wil vestigen, kan er niet buiten
„Please", een equivalent van het
Nederlandse „alstublieft", wordt,
mogelijk, nog
kopen van et
om inlichtingen, kortom: bij alles,
DE vorig jaar overleden Engelse
dramaturg, George Bernard Shaw,
heef: eens gezegd, dat de Engelsen
en de Amerikanen veel met elkaar
gevallen gemakkelijk force- gemeen hebben, doch niet op het ge-
Er zijn maar weinig Britten, die bied van de taal. Hierbij had hij
éénlettergrepig antwoord zullen waarschijnlijk niet alleen die hon-
derden woorden voor ogen. welke in
Engeland een geheel andere beteke
nis hebben dan n Amerika, doch ook
A. de ud.-ukingsmqgsiJJkbzen Over-
AN Amertkaanse soldaten, die ge- drijven b.v gek_t in Engeland als
AoI -tijlloos en als een bijzonder grote
onwellevendheid He', is misschien
veelbetekenend, da: 't woordje „un
der. tatement" noch in 't Frans, noch
in 't Duits en .och in 't Nederlands
een tegenhanger heeft He- kan moei
lijk met een ander woord, of zelfs
door middel v.n omschrijving wor
den uitgedrukt en vandaar dat men
het altijd onvertaald ziet staan.
durende de oorlog naar Engeland
overs, aken, werd bij vertrek een
boekje uitgereikt, waarin o.m. de
volgende opmerkingen werden ge
maakt: „De Engelsen zijn veel ge
reserveerder dan de Amerikanen.
Wanneer ze geen gesprek met je
gehoord. Bij het wensen aan te knopen, denk dan niet.
kaartje, het vragen dat ze hooghartig zijn. Ze spreken
dikwijls niet, omda* ze niet voor op-
last met de leiding in de titanen
strijd tussen de opkomende rode
wereldmacht en de volken van het
Avondland. Maar als het in deze
strijd de Kruisbanier verlaat en zich
schaart onder het vaandel van de
almachtige dollar, zal het met al zijn
schier onuitputtelijke krachten en
mogelijkheden in dit gevecht op le
ven en dood toch onherroepelijk ten
onder gaan.
Wijziging Nijverheids
onderwijswet
Minister Cals is voornemens een wij
ziging van de Nijverheids-onderwijswet
ter hand te nemen met betrekkiijg tot
de procedure om te komen tot de op
richting van niet-opernbare nijverheids
scholen. Overigens verheelt de bewinds
man zich met, dat het bepaald moeilijk
zal zijn een andere oplossing te geven
dan tot nu toe bestaat Dit blijkt uit
's ministers memorie van antwoord bij
de bearoting van O.. K. en W voor 1953.
Na Egypte en de Libanon
(Van onze correspondent Alfred van Sprang).
BAGDAD, December 1952.
I DE UITGANG van het Tigris Palace Hotel in het centrum van de stad
hangt een bekendmaking in het Arabisch en het Engels van de vol
gende inhoud: In verband met de staat van beleg mag niemand tussen
zeven uur 's avonds en vijf uur 's morgens op straat komen. Militairen met
helmen op houden overal op straat de wacht. Op de grote brug over de
Tigris beschermen twee pantserwagens de toegang tot de binnenstad.
Andere patrouilleren regelmatig door de voornaamste straten. Op het
Feisel Il-plein heeft het leger versterkingen aangelegd. En op de daken en
balkons van de omringende gebouwen hebben soldaten met machinege
weren zich achter stapels zandzakken verschanst. Dit zijn enkele van de
naweeën van de ordeverstoringen-waarmee Irak even op de frontpagina
van de kranten verschenen is. De rust is nu echter weergekeerd en het
leven heeft weer normaal voortgang.
De korte maar heftige uitbarsting van
ontevredenheid is eigenlijk geen verras
sing. Er is zich hier een nieuwe klasse
het vormen, die tussen de almach
tige leiders enerzijds en het aan feoda
lisme gewende volk anderzijds staat.
Deze nieuwe klasse bestaat vooral uit
degenen, die Irak in Westerse geest wil
len ontwikkelen en derhalve het feoda
lisme willen vervangen door een be
stuurssysteem. waarin het volk meer in
vloed zal hebben.
In de eerste plaats geldt dat voor het
kiesstelsel. Wat ontwikkeling betreft,
staan deze mensen ver boven het vol'k,
ze stammen niet uit de kleine
groep van families, die het land min of
Op weg naar een onbekende
toekomst. Zo lijkt het voor de
machinist, die hier rijdt tussen
de Atlantische Oceaan en de
Golf van Mexico. Maar hij
weet, dat straks het station van
het eiland Key West van achter
de horizon zal opdoemen.
meer beheersen en geen inmenging van
buiten dulden. Velen hebben in Europa
Amerika gestudeerd en daar kennis
gemaakt met moderne regeringsvormen
In hun ijver om die in het eigen land
_j voeren, stuiten ze niet alleen op
het verzet van de leiderskliek, maar zij
vergeten zich af te vragen of het volk
larvan de meerderheid niet kan lezen
schrijven en geen flauw ben-ul van
politiek heeft) er rijp voor is. Teneinde
hun doel te bereiken zijn zij voortdu
rend in de oppositie. En zoals alle revo-
lutionnaire bewegingen, bedienen ze zich
döarbij van negatieve en afbrekende
methoden. De communisten en andere
extreme groepen sluiten zich natuurlijk
graag bij hen aan. Maar intussen
men zij een macht van betekenis v
tegen de oude. weinig vooruitstrevende
heerserkliek het ten slotte niet zal kun
nen bolwerken.
Vooruitgang
Er heerst vooral ontevredenheid
de baten van de olie. In de kranten leest
men over de ruime inkomsten en
opvoeren van de productie Men leest,
dat de meeste van deze inkomsten naar
een speciaal overheidslichaam gaan. dat
belast is met het tot ontwikkeling bren
gen van het achterlijke land. Men weet,
dat in de leiding var. dit lichaam ook
een Amerikaan en een Brit zitting heb
ben. En dat er verscheidene buitenland-
rikanen het natuurlijk bij de Arabieren
verbruid. Aangemoedigd door voorbeel
den van elders is er ook hier een stro
ming om de buitenlandse invloed, in het
bijzonder die van Amerika en Engeland
uit t-e schakelen.
Kardinale stommiteiten als de over
dreven pompeuze inwijding van de
nieuwe pijplijn van de Irakse Petro
leum Company (waarin ook de konink
lijke Nederlandse Shell met bijna een
kwart van de aandelen vertegenwoor
digd is) waarbij men temidden van het
arme volk met tonnen gesmeten heeft,
bevorderen die anti-westerse stemming
natuurlijk nog. Het is dan ook geen
wonder, dat men om'nationalisatie van
de olie-industrie hoort schreeuwen. Wel
iswaar is de atmosfeer jegens buiten
landers (in het bijzonder Britten) veel
beter dan in Iran en de communistische
activiteit en invloed zijn er veel geringer,
maar men weet nooit hoe de toestand
zich plotseling in ongunstige zin kan
ontwikkelen.
Goede toekomst
Er is echter een lichtpunt.
Irak beschikt niet over een gevaar
lijke volksmenner als Mossadeq. De re
gering van Irak heeft tot nu toe blijk
gegeven over nuchter inzicht te beschik
ken. Ze heeft begrepen, dat men met
nationalisatie van dc olie-industrie niets
kan bereiken, omdat men de kwaliteiten
mist om het zeer ingewikkelde oliebe-
drijf te exploiteren. Bovendien heeft men
in Iran gezien over welke macht de olie-
Koning Feisal II van Irak (in burger) heeft kort «a zijn thuiskomst uit
Amerika al met politieke moeilijkheden te kampen. In het midden in
uniform zijn oom, de regent. Tweede van rechts de nieuwe minister
president generaal Mohammed Nuri Din Mahmoed, chef-staf
van het Iraakse leger.
se ingenieurs en andere deskundigen
aangeworven zijn om mee te helpen de
plannen op papier te zetten.
Maar sprekende resultaten ziet mer
niet. Dus is mer. ontevreden en beschul
digt de overheid van laksheid en ver
kwisting van staatsgelden en verzet zich
tegen de buitenlandse invloed Men
geet daarbij, dat men miilioenenplannen
nu eenmaal niet kan uitvoeren zonder
eerst uüvoerige en weloverwogen bere
keningen gemaakt te hebben. En daar
voor kan men niet buiten werkkrachten
van elders. Evenals de andere Arabische
landen heeft Irak een ontstellend tekort
aan technici. Degenen, die studeren kie
zen in negen van de tien gevallen rech
ten of medicijnen. In Bagdad krioelt het
van naambordjes met Advocaat en Arts
erop en meestal met de toevoeging van
een buitenlandse universiteit. Maar in
genieurs. architecten, technische teke
naars enz. heeft men niet. Zodoende
ontstaat de parodoxale toestand, dat mor
aan de ene kant vooruitgang naar Wes
ters voorbeeld eist. maar aan de andere
kar.t de mensen er voor niet he^ft
buitenlanders schuwt.
Anti-stemming
In de Arabische wereld is een groeien
de stemming tegen Engeland en Amerika,
ondanks het feit dat beide landen veel
doen om de Arabieren te helpen In het
Oosten weet men echter, dat niemand
anderen hulp verleent zonder er vroeg
of laat de vruchten van te willen pluk
ken Daarvoor is men vang. Engeland
staat hier ten slotte bekend als een
machtige .koloniale mogendheid, ook al
is dan reeds veel -n het koloniale bezit
verloren gegaan en Amerika is de macht,
die Israël in het zadel geholpen heeft en
het nu ten koste van grote offers in het
zadel houdt. En daarmee hebben de Ame-
maatschappüen beschikken. Irak heeft
tenslotte geen reden tot klagen. Men
krijgt vijftig procent van de opbrengst
I'et dat geld kan men moderne irrigatie-
werken aanleggen om de woestijnen te
bevloeien en de moerassen droogleggen,
In de toekomst kan Irak op die manier
hetzelfde groene en vruchtbare land
worden als het in de oudheid geweest is.
En zelfs als er geen olie meer u.t de
grond zal komen, zal men zoveel land
bouwproducten kunnen verbouwen en
can de omliggende landen leveren dat
Irak een welvarende natie zal zijn.
Er is echter beheersing nodig.
De overheid zal het Irakse volk ervan
roeten overtuigen dat men met natio
nalisatie en het verdrijven van dc bui
tenlanders niets kan wisteen. Men zal de
ontevredenen tot rede moeten brengen cn
de vijanden van de staat moeten uitscha
kelen. Het -s een moeilijke opgave in de
nationali9tisch-opgrociende natie. Maar
misschien houdt het lot van Iran ecu
waarschuwing in.
(Nadruk verboden).
Indonesische leger-
hervorming
De hervorming van de Indonesisch*
weermacht, onder de leiding van sultan
Hamengkoe Boewono van Djokja, zijnde
de Indonesische minister van Verdedi
ging, is in een vergevorderd stadium ge
treden. Dc staf van alle strijdkrachten
is thans geheel vervangen door het In
stituut van de gezamenlijke chefs-staf
en wel van leger, vloot en luchtmacht.'
Het betreft hier een maatregel, d:e de
aaneensluiting van dc grond- zee- en
luchtstrijdkrachten beoogt.