Ëden
Met twee millioen Amerikanen op
een klein stukje land
oAfschuwelijke taferelen en
kinderlijk plezier
Klaas Haasnoot zeilde over de
zeven zeeën
I. Naar Havannah, Batavia enmet
emigranten naar New York
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
3
VRIJDAG 17 OCTOBER 1351
(Van onze redacteur voor sociale zaken)
TJET KAN ons weinig interesseren, hoe de directeur
XX van de Union Bank zich in de dure, Floridase
zon laat bruinbranden. Ook mr Kelly en zijn gezin
genieten op alledaagse manier van de landelijke rust
in hun kampeerhuisje. Maar het loont zeer zeker de
moeite om John Smith te volgen naar Coney Island,
dat grootste vermaakscentrum ter wereld, waar de
honderdduizenden bezitters van smalle beurzen in
New York trachten tegen een minimum aan kosten
een maximum aan plezier te verwerven.
Zij behoeven hun reis niet van tevoren te bespre
ken; zij gooien maar een dubbeltje in de gleuf op
het tourniquet in één van de stations van de B.M.T.-
Subway en pakken de eerste de beste trein, die maai
stoppen wil. Hangende aan de lus, heen en weer ge
slingerd in de vele scherpe bochten, geduwd en ge
perst tussen honderden lotgenoten rijden ze dan drie
kwartier of een uur lang in de immense hitte door
donkere tunnels om eindelijk met een zucht van ver
lichting naar buiten te dringen op Stillwell Avenue,
de toegangspoort tot de „kermis der ijdelheid".
De dichte drommen, die hier de beach
komen bevolken zijn de vertegenwoor
digers van hen, die het ook in Amerika
niet verder dan de onderste sport van
de ladder gebracht hebben. Hier lopen
de krantenjongens, die later kranten
man werden in plaats van millionnair
en de bedelknapen voor wie het beroep
van petroleumventer en niet dat van pe-
troleumkoning het uiterst bereikbare
bleek.
Een breedgeschouderde dokwerker
schrijdt voort aan het hoofd van een
aan monsterachtig grote lollies zuigen
de kinderstoet. Een dikke negermoeder
met een uitpuilende boodschappentas vol
broodjes bekijkt met schelle stem haar
kroesharig kroost, dat pogingen in het
werk stelt om tot de gevonden voorwer
pen te gaan behoren. Een melancholie
ke man met een druipsnor duwt een
aftandse kinderwagen voort onder het
wakend oog van zijn krijgshaftig uit
ziende echtvriendin.
Aan weerszijden van de hobbelige
straat lokken de schiettenten en de kop
pen van Jut tot het nemen van een
voorproefje op de lol, die wacht in
Steeplechase Park daar in de verte
Maar de grootste aantrekkingskracht
heeft toch het wassenbeeldenspel. Ve
len worden aangelokt door een baby
met-twee-hoofden en de negenjarige
moeder met haar pasgeborene in de
etalage. Met graagte offeren zij hun
eerste kwartje om de feestelijke dag
met heerlijke griezelingen in te zetten.
Binnen, in het schemerduister, wer
pen ze slechts een haastige blik op de
martiale figuur van generaal Mac Ar
thur met z'n kijker en op de presiden
ten Roosevelt en Truman, die van hun
vitrine uit glazige blikken werpen op het
langsstromende kiezersvolk. Dit is slechts
de hors d'oeuvre, daar om de hoek wacht
het hoofdgerecht.
Daar drommen ze samen voor het
grote raam, waarachter een slecht ver
lichte badkamer te zien is. De badkuip
is besmeurd met geronnen bloed en op
de grond staat een geopende koffer,
waarin op een laken enkele bloederige
ledematen liggen. De hoofdfiguur, ge
knield op de vloer, is bezig met een
grote zaag een vrouwenromp van het
hoofd te ontdoen. De hele scène is ake
lig realistisch en de maniak daar op
de grond krijgt heel wat te horen van
de toeschouwers, dezelfden die in de
bioscoop soms .otte appelen werpen naar
de schurk op het doek.
Naast het venster hangen ingelijste
krantenknipsels, die de kijkers inlich
ten over de juiste toedracht van de wan
daad in kwestie en de veroordeling
van de moordenaar. Een paar passen
verder is een andere onverlaat met een
voor het Amerikaanse publiek, dank zij
de dagbladkolommen, zeer bekende
naam bezig een van z'n jeugdige slacht
offers te verbranden in de kachel van
de centrale verwarming. Ook dit souter
rain vol rommel en spinrag met het
gloeiende peerlampje aan de zoldering
is weer een juiste omlijsting voor het af
schuwelijke tafereel.
Een volgend raam geeft een kijkje op
de electrische stoel. Een bekende kin
dermoordenares is op dit apparaat vast
gebonden en terwijl de dokter en de
procureur-generaal nauwlettend toe
zien, schakelt de beul in zijn aparte ka
mertje net de dodelijke electrische stroom
in.
Zo schuift de stroom voort, van het
ene griezelige tafereel naar het ande
re. Deze vrouwen zijn door de gretig
verslonden sensatiereportages en de
even sensationele'' foto's in sommige
dag- en weekbladen wel wat gewend
en er valt dan ook niemand flauw.
Zagen we juist dezer dagen nog niet
ln verschillende dagbladen een
van een man. die onder een zi
vrachtwagen was geraakt en zonder
kraanwagen niet kon worden bevrijd?
Terwijl hU daar langzaam lag te ster
ven was de fotograa' blijkbaar voor
hem neergeknield om deze afschuwe
lijke scène op de gevoelige plaat vast
te leggen. „De man stierf drie minu
ten later", zo vermeldt het onder
schrift.
Toch is het voor velen blijkbaar een
opluchting, als het eind van de donkere
gang in zicht komt en het daglicht w<
wenkt. Dan storten ze zich met des
meer animo in het gewoel van kramen
en gigantische apparaten.
Een negerfamilie zoekt een plaatsje
één der kabines van het 50 meter hoge
reuzenrad. Even later zet het rad zich
in beweging en de met feestgangers ge
vulde kamertjes rijden heen en v
duikelen en maken de wonderlijkste
capriolen. Een echtpaar van middelbare
leeftijd neemt plaats in een trein
wagentjes, die even later met een
zelingwekkende snelheid voortsuist
een baan van een kilometer lang met
steile hellingen en diepe dalen en
bochten, waarin het rammelende
voermiddel een hoek van 60 graden
maakt met de veilige begane grond.
De glorie van de beach is de 70 me
ter hoge stellage, waarlangs grote para
chutes naar boven gehesen worden.
Tallozen verdringen zich om zo'n twee
persoons stoeltje te bemachtigen als aan
elke parachute hangt. Als de stoeltjes
bezet zijn, gaan de gesloten parachutes
langzaam omhoog. Bovenaan gekomen
schieten ze los, het linnen ontplooit zich
en onder het opgewonden-angstige ge
krijs van het vrouwelijk deel der be
manning daalt de parachute snel naar
beneden, waar het stoeltje wordt opge
vangen door krachtige veren, die het
nog weer eens een eind in de hoogte
gooien voor het veilig landt. Zelfs
vrouw met een kindje van ongeveer
twee jaar op schoot komt op deze
niet uit de lucht vallen.
De Amerikaanse spoorwegen
beschikken over dubbeldeks
rijtuigen. De passagiers, die
boven zitten, kunnen naar har
telust genieten van het voorbij
snellende landschap.
in de avond blijven de mensen hier zit
ten, etend en drinkend op het strand of
in één van de vele goedkope eetgele-
genheden.
Om elf uur Is er Immers vuurwerk
en dat willen ze voor geen geld mis
sen. Dan waaleren de rode, gele er
groene pülen de lucht In, dan davert
het ver in het rond van de eni
knallen, want ook het vuurwerk moet
Amerikaans zijn, kleuriger en luider
dan waar ook ter wereld. Het slot
stuk, een apotheose van oorverdovend
leven en oogverblindend licht betekent
dan meteen het slot van de dag.
Dan begint de rui
duizenden op bussen
trein na de andere rijdt tot de nol
volgeladen weg en de stuwende
senstroom bij de als dol draai
Massa-verhuizing
wegens werkloosheid
Van 500 gezinnen uit het
Noorden naar het Westen
In totaal zullen ongeveer 500 arbeiders
gezinnen, waarvan de man werkloos
verhuizen naar gebieden, waar nog ge
brek heerst aan arbeidskrachten, zoals
omgeving van de Maasmond, Vlissin-
gen, Zeeuwsch-Vlaanderen en Velsen.
Het betreft hier gezinnen uit gebieden
met een hoog werkloosheidscijfer, zoals
Zuidoost-Drenthe, Zuid- en Oost-Gronin-
gen en Oost-Friesland. De bedrijven, die
deze arbeiders in dienst zullen ne
zijn o.a. de scheepswerf- en machine
fabriek Boele te Bolnes, de Kon. Mij De
Schelde te Vlissingen, de scheepswerf
Smit te Slikkerveer en de B.P.M.
Pernis. De betrokken gemeenten hebben
hiervoor een extra-bouwvolume gekre
gen en de woningen zijn thans in aan
bouw of al voltooid.
Uit Emmen zijn thans reeds 60 gezin-
ne v verhuisd naar Alblasserdam,
de arbeiders werken op de N.V. Ned,
Kabelfabriek. De directeur is zo tevreden
over de prestaties van zijn nieuwe
kers, dat hij al om meer heeft verzocht.
Aanslag op Voorburger:
3 jaar gevangenisstraf
De Rotterdamse rechtbank veroordeel
de gisteren de 28-jarige tandtechnicus
J. R. uit Bergen op Zoom. die zoals wij
meldden, de heer J. van B. uit Voorburg,
boekhouder van de Coöp. Vee Afzet Ver
eniging, met een loden pyp op het hoofd
sloeg en die zich met een tas. inhouden
de f 37.000 van deze vereniging, uit de
voeten trachtte te maken, conform de
eis tot 3 jaar gevangenisstraf.
Nieuwe Fiatfabriek in
Amsterdam
Op het nieuwe industrieterrein aan
Amstel, bij de Zuidergasfabriek te Am
sterdam, wordt Woensdag de eerste
geslagen voor een fabriek waar de firma
J. Leonard Lang zelf de assemblage var
Fiat-auto's ter hand gaat nemen. Voor
lopig worden de Fiatwagens echter vooi
deze firma nog geassembleerd in Bos-
Geen aansluiting bij dej
Presbyterian Alliance
Methode voor catechetisch
onderwijs aanvaard
(Van onze Kerknieuwsredacteur)
De Generale Synode van de Gerefor
meerde Kerken te Rotterdam beslott gis
teren dat men zich niet zal aansluiten
bij de World Presbyterian Alliance. Deze
alliantie had de Geref. Kerken tot toe
treding uitgenodigd, doch gebleken is dat
vrijzinnigen met gelijke rechten toege
laten worden. De hoop werd uitgespro
ken, dat de alliantie zelf het de Gerefor
meerde Kerken mogelijk zal maken zich
aan te sluiten. Dit zal mogelijk worden
door herziening van de statuten die thans
in bespreking zijn.
Gisteren aanvaardde de Synode de
methode met leerplan voor het cateche
tisch onderwijs die door de in 1949 be
noemde deputaten waren ontworpen. De
Synode sprak uit dat de kerken er voor
te waken hebben dat de catechese haar
karakter van rechtstreekse onderwijzing
van de Heilige Schrift en de belijdenis
niet verliezen zal. De Heidelbergse cate
chismus moet onderwezen blijven.
Verder sprak de Synode uit, dat de
doopbelofte voor de ouders tevens de
plicht inhoudt om zo veel als mogelijk
is scholen met de Bijbel te onderhouden
en deze scholen door hun kinderen te
laton bezoeken.
Nederlands cadeau voor
de Verenigde Naties
Tussen de Nederlandse regering en l__.
secretariaat van de Verenigde Naties zijn
besprekingen gaande over de aanbieding
van een Nederlands geschenk voor
verhoogde gedeelte van de ingang
het nieuwe gebouw te New York, dat
door Warren Austin „Het Kapitool van
de Vrede" is genoemd. Trygve Lie heeft
tijdens de opening van de zevende alge
mene vergadering reeds gezinspeeld op
de aanbieding van dit geschenk. Op
welke wy'ze er uitvoering aan gegeven
zal worden, is nog niet bekend.
Minister Luns zal pas na 22 October
in New York kunnen arriveren. Neder
land zal daarom eerst aan het einde
deelnemen aan het algemeen debat, bij
monde van minister Luns. In de com
missie voor de beheerschapsgebieden zal
ons land worden vertegenwoordigd door
minister Kernkamp, als zijn ministeriële
werkzaamheden zulks tenminste toelaten.
(Advertentie).
2.000.000
Op het middaguur bereikt de hitte e
de volte het hoogtepunt. Twee millioen
;en zoeken hier vandaag verkoeling
en strook strand van 7 km lang i
1000 meter breed. De stank v;
deze honderdduizenden slecht gewassen
transpirerende lichamen ligt als i
bijna tastbaar waas over het schierei-
Uit de talloze hot-dogkramen golft de
vette geur van de geliefkoosde lekker
nij, de warme worstjes. Deze worstjes
van Coney Island hebben kennelijk ook
in een vorige incarnatie nooit iets met
een zwijn of een rund van doen gehad;
iedere normale maag komt op pijnlij
ke wijze in opstand bij de eerste hap.
Voor de donkere opening van een
houten gebouw is een plankier opge
steld en daarip dansen een blank en
een zwart meisje, slechts gekieed ln
enkele vierkante centimeters zwarte
franje. Ze zijn kennelijk een bezwij
ming nabij cn staren versuft
zich uit, terwijl ze automatisch de
danspassen maken. De man met de
hangsnor blijft aarzelend staan,
na een waarschuwende duw tegen de
kinderwagen van zijn eega sloft hU
haastig weer verder. De bootwerker
blijft geïnteresseerd toekijken en de
negerfamilie gaat er zelfs voor op de
stoeprand zitten.
Maar ondanks zijn aanmoedigend ge-
blissement niemand bewegen tegen be-
gramma te zien. Dus zet hij maar weer
schreeuw kan de eigenaar van het éta-
een nieuwe plaat op en de meisjes dan
sen verder in de verzengende hitte.
Op het eigenlijke strand is het in
middels zo vol geworden, dat nieuw
aangekomenen zich slechts met grote
omzichtigheid kunnen voortbewegen zon
der op armen en benen, baby's of bood
schappentassen te trappen. Slechts met
moeite gelukt het hier of daar een vrije
vierkante meter te vinden, waar twee
personen zich Kunnen neervlijen.
Vaders van grote gezinnen moeten hun
verkenningstocht tot een kilometer bui
ten het centrum van de vreugde uit
strekken, willen zij hun familie ook
maar een klein beetje levensruimte kun
nen aanbieden.
Zo ver het oog reikt, ziet men op het
strand het gewemel van gebruinde rug
gen en kleurige badpakken met hier er
daar een streepje geel zand. Natuurlijk
heeft het wel iets van Scheveningen,
maar dan met meer mensen en min
der strand, meer bruin en minder bad
pak. Op het blauwe water drijven de
badmutsen ais bonte bloemen. Tot laat
Zevenduizend paardekrachten trekken deze moderne, Amerikaanse
trein door het landschap. Een triomf der techniek.
tourniquets schijnt niet te verminderen.
Maar na een uurtje begint het toch al
wat stiller te worden en om een uur of
één is ook de laatste familie op weg naar
In de eivolle treinen hangen de man
nen moe en zwijgend aan de lus. Kin
deren jengelen met ogen, die dik zijn
van de slaap om de restjes van de
snoeperij. De man met de hangsnor
zit met de baby op schoot en stelt
onbeholpen pogingen in het werk om
het geschrei van het wicht te doen
bedaren door het een restant lolly in
de mond te stoppen. De bootwerker
haalt uit in de richting van zijn ru
moerend kroost, treft de verkeerde,
maar bereikt toch het gestelde doel,
want de ruzie verstomt onmiddellijk.
Zo trekt de schare huistoe, vermoeid
maar voldaan. Allen zullen een gat in
de Zondagmorgen slapen. Sommigen zul
len daarna misschien weer naar de
beach trekken. Maar vrywel geen van
hen zal te vinden zijn in één van de
honderden kerken en kerkjes, die mor
genochtend hun deuren weer openen.
De 560 verschillende kerkgenootschap
pen in New York tellen maar zeer wei
nig leden onder deze laag van de be
volking. Zij hebben haar greep op deze
mensen lang verloren, zoals zij nu
zig zijn hun greep op de geschoolde
beiders te verliezen.
Als deze mensen zich morgen w
scharen onder de feesthoudende menig
te, dan is dat niet die menigte, v
van de Psalmist spreekt en het geklank
dat zij kennen is slechts het geklank
van de draaimolens op Coney Island.
Zij komen uit de donkere trappen
huizen van de subway en sjouwen naai
huis. Ze lopen langs de fel verlichte bor
den, geplaatst door een Christelijk genoot
schap: „Want wat baat het mens, als hij
de gehele wereld wint en schade lijdt
aan zijn ziel", staat daarop te lezen.
Maar zij gaan er ongeïnteresseerd aan
voorbij. Zij zullen pooit de gehele we
reld winnen, ten hoogste een stuk brood
en wat geld voor een daagje uit. En de
meesten weten niet eens dat ze een
bezitten die schade lijden kan.
Zij leven verder, van week-end tot
week-end, onbereikbaar voor het offi
ciële Christendom. Bereikbaar alleen
voor Hem, die met innerlijke ontferming
bewogen werd toen hij de schare zag.
dat zij waren als schapen die geen
Medium Strength
75
CENT
OUD-KATWl]K HERLEEFT
tijds dermate 'geleden had, bij voorbeeld
doordat de Stolkse kaas zo zacht als
boter was geworden, dat er eenvoudig
geen goede prijs voor te verwachten viel.
Bovendien werd het bij het vorderen
der veertiger jaren in de vorige eeuw
steeds moeilijker om vrachten uit Ha
vannah naar Europa te bemachtigen
Wanneer onze kapitein dan ook in 1846
opnieuw met zijn brik is thuisgevaren.
en de patroon besluit om de „Alida" uit
de vaart te nemen, betekent dit tegelijk
het einde van Klaas Haasnoot's Havan-
Het was een bewogen jaar, waarin Klaas Pietersz Haasnoot, als zoon van
de 30-jarige zeeman Pieter Haasnoot en zijn vrouw Neeltje Maartensd.
Vooys, op de 16de Januari het levenslicht aanschouwde in Katwijk aan
Zee. Want behalve een jaar van strenge winterkoude en veel werkloosheid,
was 1812 het jaar van de conscriptie, waarbij alle varende personen van
24 tot 49 jaar werden opgeroepen'om te loten, teneinde de oorlogsschepen
der keizerlijke vloot te bemannen. En toen de jonge Klaas Pietersz nog
maar drie maanden oud was, trokken 200 man Franse soldaten en gendar
mes met de prefect uit Den Haag het zeedorp binnen, om op krachtdadige
wijze een einde te maken aan de weigering der Katwijkers om te loten,
waarbij hartverscheurende tonelen zich in het zeedorp afspeelden.
Evenals zijn ruim twee jaren oudere
broer Krijn Pietersz Haasnoot trok ook
Klaas naar zee; en het ligt zelfs voor de
hand, dat hij het aan zijn broer Krijn,
die we in 1833 reeds aantroffen als
schipper van de kof „Onderneming", te
danken heeft gehad, dat hij eveneens by
de koopvaardij terecht kwam. Dat Klaas'
loopbaan bij de koopvaardij alleszins
voorspoedig is geweest, lijdt geen twijfel,
waar we hem reeds bij zijn trouwen
met de Noord wij kse Dirkje Kruyt op
8 November 1835 dus op 23-jarige
leeftijd! vermeld vonden als kapitein
ter koopvaardij!
Havannahreizen
Het oudste stuk in de nalatenschap
van kapitein Klaas Haasnoot wórdt ge
vormd door een brief van Aug. 1837.
door hem van uit Alblasserdam gericht
aan zekere P. de Moor en Zoon, welke
een bestelling blokken omvat, en we
zullen er wel niet ver naast zijn, wan
neer het hier één van de voorbereidin
gen betreft voor het zeeklaar maken van
de 110 ton metende, in Amerika ge
bouwde brik „Alida". aan boord waar
van we hem het volgend jaar zien varen
voor de Amsterdamse reder Jeremias
Meijes. En het is met dit schip, dat wij
onze kapitein in de jaren tot 1847 regel
matig tegenkomen op het traject naar
Havannah, teneinde suiker en tabak te
halen, in ruil voor meegebrachte ladin
gen Stolkse kazen, parelgort e.ö.
Bij een van deze reizen namelijk in
Augustus 1842 trof hij in Havannah
twee Hollandse koffen aan, waarvan de
kapiteins overleden waren, reden ge
noeg om aan zijn eerste stuurman J.
Kuyt, kennelijk ook een Katwijker, ver
lof te geven de kapiteinsplaats aan boord
van één der koffen, de „Archgangel". in
De terugreis e
niet minder dan
waaraan het zware stormw—
„Alida" beliep, niet vreemd geweest zal
zijn; want tijdens het 26ste etmaal in zee
woei het gereefde grootmarszeil uit de
lijken, terwijl zware stortzeeën vele
planken uit de verschansing wegsloegen,
en een week later sloeg de briksgaffel
in stukken tengevolge van de harde
wind uit het zuidoosten.
Dat onze kapitein echter tegelijk ook
koopman was, blijkt ons telkens weer uit
zijn correspondentie. Zo vertelt hij. hoe
hij in 1844 ln Havannah lag en hoe
juist terwijl hij met enige kooplieden
aan boord van zijn brik zat te onder
handelen en een goede prijs voor zijn la
ding dacht te maken het Nederlandse
schip „Antje" binnenliep, waarop de
kooplieden ogenblikkelijk hun bod lie
ten vallen, eerst eens bij de „Antje"
poolshoogte gingen nemen, en hijzelf
tenslotte met zeer slechte prijzen voor
zijn kaas genoegen moest nemen.
Ook de volgende jaren gebeurde het
herhaaldelijk, dat kapitein Haasnoot by
Naar Batavia
In-tussen had de reder, tevens scheeps
bouwmeester Jeremias Meijes op de
werf ,,'t Witte Kruis" te Amsterdam een
nieuw schip gebouwd, de 431 ton metende
bark „Eensgezindheid", die op 8 Mei
1846 te water was gelaten. En gedurende
de maanden Maart tot en met Augustus
van het volgend jaar zien wij onze kapi
tein druk doende met het optuigen van
zijn nieuwe schip en het treffen van
voorbereidingen voor een reis naar Ba
tavia. En nadat de equipage gemonsterd
was o.w. de Katwijkers Aldert van
der Bent als eerste stuurman en Dirk
Plokker en Dirk van Duivenbode als
lichtmatrozen en de luiken naar be
horen afgeschalmd waren, begon de reis
2an de lijn, achter acht of meer jaag-
paarden aan, door het Noord-Hollands
kanaal naar het Nieuwediep. vanwaar
de „Eensgezindheid" op 27 September
1847 in zee stak.
Na een reis van 100 dagen op de kop
af, waarbij slechts het afbreken van
kluiverboom en buitenkluiverboom ln
het zuiden van de Indische Oceaan een
incident van enige betekenis vormde,
verscheen Klaas Pietersz Haasnoot op
4 Januari 1848 voor Batavia! De lading
kaas bleek zich goed gehouden te heb
ben. maar de hammen lieten te wensen
over, omdat ze steeds nat werden aan
de punten, zoals de kapitein aan zijn
patroon rapporteert. Klaarblijkelijk had
Jeremias Meijes ook een proef willen
r.emen met het importeren van prente-
boeken. want Haasnoot meldt hierover;
Van de prenteboekjes was niets te ma
ken, zoodat ik dien weer mede te Rug
zal brengen."
Een retourlading was blijkbaar spoe
dig verkregen, want nog geen maand
na aankomst, op 2 Februari 1848, schrijft
de stuurman in het scheepsjournaal:
,,'s Morgens 4 uur porden „overal", he-
schen de marszeils en bramzeils in top.
haalden de schooten voor. hiefden ver
volgens het anker op en neer; 5V« uur:
hiefden het anker uit de grond en zet
ten alle dienstdoende zeilen bij en zeijl-
den tusschen de Eijlanden ln de In-
diesche Zee."
Emigianlensehip
Op 18 Augustus 1850 zien wfj onze
kapitein opnieuw met zyn bark behou
den ter rede van Batavia verschijnen,
na een voorspoedige reis van 95 dagen,
waarbij als bijzonderheid vermeld wordt,
dat gedurende de gehele reis niet ge
pompt had behoeven te worden!
By thuiskomst wachtte onze kapitein
een nieuw reisprogramma, want ditmaal
zou bij eerst naar New-York koers zet
ten, met 124 landverhuizers wij zou
den zeggen: emigranten aan boord,
om vandaar opnieuw Batavia op te zoe
ken. Om te beginnen echter werd zyn
eerste stuurman D. (of C.) Kruyt, nog
voor vertrek ziek en moest worden ver
vangen door stuurman C. C. Jaski. Ver
volgens ontstond er, op de eerste dag
een Zondag nog wel waarop het schip
door het Noordhollands kanaal gesleept
werd door de jaagpaarden, een handge
meen tussen de kok en de timmerman,
waarna eerstgenoemde de tweede stuur
man op grove wijze brutaliseerde, en
tenslotte zijn handen niet thuis kon hou
den, zodat een hevige vechtpartij tussen
hen beiden ontstond. Nadat de harde
Oostnoordoosten wind het noodzakelijk
had gemaakt, het aantal jaagpaarden op
te voeren, eerst tot 14 en later zelfs tot
20. bracht tenslotte de stoomboot „Ar
chimedes" op Woensdag 14 Mei 1851 de
bark naar buiten.
Vier dagen later, juist nadat men bij
nacht en dikke mist over stuurboord ge
wend had, werd de „Eensgezindheid"
aangezeild door een Franse brik; Haas
noot zelf schrijft hierover aan zijn pa
troon, hoe de Fransman met zijn klui
ver pardoes „door mijn fok en zoo door
mijn fokkenwand. regt op mijn fokken-
mast zeilde waardoor hy zijn boeg
spriet en zoo ver wij zien konden zyn
geheelen voortuig verloor". Ofschoon
dadelijk overstag gegaan werd, werd
toch gevraagd of de Fransman hulp no
dig had, waarop een ontkennend ant
woord terugkwam. Dat de ontzetting
onder de passagiers over dit voorval
groot was, valt te begrijpen.
Nog was echter het einde van alle
ellende niet in zicht, want op 22 en op
24 Mei overleden twee jonge kinderen
van emigranten, wier stoffelijke over
schotten naar zeemansgebruik overboord
werden gezet. Enige malen werd ver
volgens een ijsberg gepasseerd, en na
een flinke storm, waarbij het schip
zwaar stampte op de hoge en moeilyke
zee, en de bagage der tussendekspassa
giers los en door elkaar geslagen werd,
bereikten de emigranten na 37 zeedagen
op 20 Juni hun nieuwe vaderland, ter-
wyl de „Eensgezindheid" voor pier 8 te
New-York l
i anker kwam.
(Slot volgt).
W. A. Poort.
Als reactie op ons verzoek om
inzage in oude nog te Katwyk aan
Zee bewaard wordende beschei
den betreffende Katvvykers, die in
de vorige eeuw ter koopvaardij
zeilden, ontvingen wy van één
onzer lezers diverse scheepsjour
nalen, proviandlysten, factuur-
boeken en een brievenboek van
kapt. KI. P. Haasnoot uit de jaren
18401860 ter leen. Het resultaat
van de bestudering daarvan treft
u hiernaast aan.
Piet Lustenhouwer een
kwart eeuw bij KRO
De bekende orkestleider Piet Lusten
houwer viert op 23 October zyn 25-jarig
jubileum in dienst van de KJt.O
Lustenhouwer is zijn loopbaan 'begon-
en als leider van een musicerend trio,
_at in een café-restaurant aan de Am
sterdamse Kalverstraat optrad.
