Problemen
levende
rond transplantatie van
weefsels bij de mens
ra»
Prof. dr P. J. Gaillard woonde een
conferentie in Harriman bij
Zijne Majesteit het schaap in
vele gedaanten
half zware shag!
Kappers bezorgden Leidse raad
grijze haren
Zij zullen niet om half zeven, maar om
zeven uur mogen sluiten
ÜIEUWE LETOSCHE COURANT
3
DINSDAG 14 OCTOBER 1952
KWESTIE VAN AANPASSING
a
ial d<
Drmali
afge-
oor diverse belangrijke problemen, betrekking hebbend op het gebied der
Heffansplantatie, hebben wij besproken, namelijk de klinische problemen en
tudenje resultaten van transplantatie, hoe de reactie der „gastheren" of „gast-
;a v>uwen" is, onmiddellijk na de transplantatie, of erfelijkheid iets te maken
&men^ee*t met transplantatie, de verworven immuniteit ten opzichte van het
ludenfransplantaat, de methoden om het transplantaat te beïnvloeden en ten
ij heflotte de methoden om de „gastheer" of „gastvrouw" te beïnvloeden. Wat
n h€*etreft de klinische problemen en dë resultaten, benevens de methoden
>m het transplantaat te beïnvloeden, heb ik mijn collega's uitvoerig inge-
icht over onze arbeid, hier in het laboratorium te Leiden. Zoals u weet,
lebben in samenwerking met dr Kooreman, indertijd hoofd-assistent van
dr Gle heelkundige kliniek alhier doch thans hoofd van de chirurgische afde-
senij.jng van het Zuiderziekenhuis te Rotterdam, op het gebied van transplan-
afeni'*3^6 ^er bijschildklieren resultaten verkregen, die tot tevredenheid stem-
ts "ge^100- ^erd°°r lag het op mijn weg op deze conferentie mijn collega's in te
lichten over de klinische problemen en de resultaten der transplantatie,
benevens over de methoden van beïnvloeding van het transplantaat".
weer in onze stad terug
conferentie in Harriman
ie®tgJiAimerik9), op 8 en 9 October gehouden.
„Aan deze conferentie", aldus prof.
heef^aillard, t.namen 79 medici deel: chirur-
ibijen, plastische chirurgen, vaat-chirurgen.
Een hoornvliestransplantatie lukt wel,
d.w.z. het is mogelijk om een hoornvlies
ven een oog op een ander oog te plan
ten, maar het merkwaardige doet zich
hierbij voor, dat het ingeplante hoorn
vliesweefsel niet blijft bestaan, doch in
de loop der tijden vervangen wordt door
het hoornvliesweefsel van de „gastheer",
dat is: van het oog, waarin het overge-
dr P. J. Gaillard
"L Jiuidartsen, biologen, experts op het ge-
*wbied van kankeronderzoek en specialis-
M !en op het gebied van de weefselkweek,
toals ik. Er weren twee Europeanen: dr
J Medawar, specialist in huidtransplanta-
■iie te Londen en ik. De overigen w
Amerikanen-
Ons conferentie-oord was Ardenhouse
J In Harriman, dat 60 km ten Noorden vat
le stad New York gelegen is- Dit prach-
den kige gebouw, dat aan een soort groot
in landhuis doet denken, is schitterend ge
land 'e8«n op een 500 meter hoge heuvel er
het Is het eigendom van de Columbia-univer-
tot liteit. De deelnemers aan de conferentie
laar konden er tevens logeren. Wij waren
reer naar omgeven met elle mogelijke com-
mte fort. Ieder had een slaapkamer, badka-
aast iner, radio- en televisietoestel. Vroeger
leze was dit kolossale gebouw een privé wo-
siy. (ting...."
dc Transplantatie
wat Hierna vertelde prof. Gaillard ons iets
pver het wezen der transplantatie,
mn. ..Het transplanteren (overplanten) van
evend weefsel van een mens op zichzelf,
taart de medische wetenschap tegen
woordig niet zoveel moeite meer, zoals t:
lekend is. Denkt u bijvoorbeeld aan dt
'eel voorkomende gevallen van huid-
ransplantatie. Wanneer iemand zijr
land verbrand heeft, waardoor de huid
vernietigd werd, neemt men van een
nder deel van 't lichaam, bijvoorbeeld
het dijbeen, een stuk huid weg en
irengt dat aan op de gewonde hand en
Da verloop van tijd is het transplantaat
lamengegroeid met de omliggende huid
in de hand-
Maar wil men een transplantatie van
Ie ene mens op de andere verrichten, dan
ioen er zich verschillende problemen
ioor. Dit geldt niet alleen voor huid-
ransplantatie, maar evenzeer voor
loornvlies-, bot- en bloedvatentransplan-
atie, als ook transplantatie van hele or-
janen, zoals nieren en longen.
van deze problemen is: hoe komt
dat permanente transplantatie
van levende weefsels niet mogelijk is?
(Dit tussen haakjes: wanneer ik tijdens
lit gesprek spreek over „transplantatie",
ledoel ik hiermee dus overplanting van
evend weefsel van de ene mens op de
indere).
BEVALLEN
Djakarta: mcv
Familieberichten uit andere
bladen
ONDERTROUWD: J. J. Sigal en M. Barll-
■s, Guatamala-City Avenida: H. A. Hupkee
in R. Cruyff. Gouda—Glenmore.
.GETROUWD: A. H. Frederikg, arts, en
W. S. Vermaes, Nijmegen—Rotterdam; Wm
Brooks Thomas en C. Beels. Washington.
evr. Mari:
Tusenius—Eijger
Marker
Lord ensDe Wit, z., En-
OVERLEDENH. M. Rahusen—Gerlings, v.,
68 j„ Haarlem: ir J. A. Mijnlieff. m. 69 J„
Arnhem; J. J. de Bruyne—Nieveen, v. 48 j..
Bneek; J. E. Hoogland, v. 90 j„ A'dam.
plant werd. Dit is natuurlijk wel eer
klinisch succes, maar een echte trans
plantatie is het niet. Ditzelfde heeft bij
voorbeeld ook plaats bij
plantatie.
in Leiden. Wy hebben op zeven patiënten
met succes een bijschildklier-transplan
tatie verricht- D-w.z. aan zeven
die geen bijschildkliertjes meer hadden,
door inplanting nieuwe gegeven,
permanent resultaat. In 1935 zijn drie
Amerikanen met dergelijke experimen
ten begonnen, doch ze boekten weinig
Hun werk was aanleiding
Kooreman en mij om nochtans hierin
verder te gaan. Wy pasten een andere,
een blijkbaar betere techniek toe,
door wü het zojuist genoemde resultaat
mochten boeken. Deze resultaten
enig in de wereld.
Toch zijn we er nog lang niet. Want
er zijn enkele beperkingen, om tot
ces te geraken. Onder meer deze: de
gelijkheden zijn het grootst,
voor deze transplantatie weefsels
den gebruikt van jongere Individuen of
zelfs embryo's (wordingskiemen)".
Lastige gastheren
Bij transplantatie zijn er altyd bezwa
ren van de „gastheer", d.w.z. van het
weefsel, waarin de transplantatie plaats
heeft. Het tracht altyd de vreemde-eend-
in-eigen-byt te weren door het produ
ceren van afweerstoffen. De gast e
gastheer passen nu eenmaal niet by el
kaar. Zy zijn niet volken van één stam.
Het is dus zaak er voor te zorgen, dat
een soort van aanpassingstactiek wordt
gevolgd. Eén van tweeën: de gast past
zich by de gastheer aan, of de gastheer
by de gast. Dit is alleen te bereiken,
wanneer een van deze twee beïnvloed
„Op ons laboratorium nu, aldus prof.
Gaillard. trachten wy deze tactiek van
aanpassing te volgen door de kweek.
Alvorens een weefsel over te planten in
een vreemd lichaam, brengen wy het
achtereenvolgens in diverse voedings
bodems, waarvan de laatste weinig of
niets verschilt van de gastheer. Wy wen
nen, zou u kunnen zeggen, het over te
brengen weefsel langs ïynen van gelei-
deiykheid aan z'n gastheer.
Een andere taak is om te zorgen, dat
het weefsel tydens te kweek niet oncon
troleerbaar groeit, met verlies van eigen
karakter, doch dat de snywond
stukje weefsel is afgesneden van
donor en heeft dus snöwonden nt
praepareren uit 't donorlichaam zich
herstelt en z'n typische structuur
vorm gehandhaafd biyven. Ziet u, v
neer wy deze voorzorgsmaatregelen
men, deze methode volgen, ls er groter
kans op succes.
Biyft nog over de vraag, kunnen we
ook de gastheren beïnvloeden, om
aanpassing tussen transplantaat en gast-
bot-trans-j heer te bewerkstelligen?
Het antwoord hierop is: by transplan-
Lezing met plaatjes en lilms voor K. en O.
In samenwerking met de stichting tot bevordering van het textielonderwys
Leiden had K. en O. gisteravond een lezing georganiseerd in de Stadsgehoorzaal
over wol in de ruimste betekenis van het woord. De avond werd geopend door de
directeur van de ambachtsschool, de heer C. Brilman, <lie zyn jeugdige toehoor
ders vooral op het hart bond, gebruik te maken van de mogeiykheid de lessen van
de textielavondschool te volgen.
De inleider van de avond was de heer
Dijkhuis van het Amsterdams by kan
toor van het Internationaal Wol Secreta
riaat, een organisatie die zich bezig houdt
met de voorlichting over wat er in
wereld van de wol gebeurt. Omdat
veel arbeiders van de wolverwerkende
industrieën in de zaal aanwezig w;
kon de heer Dykhuis zich voornamelyk
beperken tot de gang van de wol tot de
fabriek: de wolproductie, het vervoe
opslag en de klassificatie. .Met duidelijke
lantaarnplaatjes gaf hy énkele indruk-
sn van de verschillende typen schapen,
ie er al zo in de wereld voorkomen.
Het Nederlandse schaap levert nog
geen drie procent van de eigen behoefte,
zodat de landen overzee zeer belangrijke
leveranciers zyn. Vooral Australië, N.-
Zeeland en Zuid-Afrika leveren wol aan
ons land. Die wol is afkomstig van soms
zeer wonderlyk gevormde schapen.
De pryswinnaressen van een schoon-
heidswedstryd voor schapen lieten niet
de nodige hilariteit te wekken. Er
was zelfs een plaatje van een schaap, dat
zyn staart op een wagentje vervoerde
n zich beter te kunnen bewegen!
Uitvoerig stond spreker stil by de gang
in zaken op een Australische schapen
boerderij, waar soms wel 75.000 schapen
ïorme kudden bijeen leven. De
scheerdag ls hèt grote evenement, alles
geschiedt machinaal en de recordhouder
scheert een schaap zelfs in anderhalve
minuut. Ook het belangrijke werk van
de klassificeerders, ware wolkenners,
werd door inleider behandeld.
Na de pauze werden twee films ge
draaid. De eerste, Schapen in de woes
tijn, liet duidelyk zien, dat men in Austra
lië de zaken wel wat groter aanpakt dan
bij ons. De tweede film. De weg van de
was een pas uitgekomen product,
dat de gang van de wol in het eigen land
volgt. Er waren in deze gekleurde rol
prent zelfs gedeelten van de fabricage
in Leidse fabrieken opgenomen. De
kers in deze bedrijfstak hebben dus op
wel zeer instructieve wyze „onderricht"
gekregen in tal van problemen, die met
hun beroep zo nauw samenhangen. Dit
kan de liefde voor het beroep alleen
maar verstevigen.
Het K. en O.-concert van
aanstaande Donderdag
Het bestuur van K. en O. deelt om
thans mede, dat Cor de Groot wegens
ziekte niet als solist kan optreden in het
concert van aanstaande Donderdag. Zyn
plaats zal nu worden ingenomen, zoals
wij reeds meldden, door de vermaarde
Hongaarse pianist Geza Anda, die dan
juist voor een korte tournee in ons land
vertoeft. Hy zal voor de pauze het con
cert voor piano en orkest in Es, K. 482,
van Mozart spelen. Na de pauze vertolkt
hy het pianoconcert voor de linkerhand,
van Maurice Ravel. Het oorspronkelyk
vastgestelde programma van het Resi
dentie-orkest heeft, in verband hiermee,
ook een wyziging ondergaan. De Enigma
variaties van Elgar worden vervangen
door l'Apprenti sorcier van Paul Dukas.
Eduard Flipse dirigeert
in Duitsland
Op 21 October zal Eduard Flipse,
dirigent van het Rott. Philh. Orkest, in
Munster een concert dirigeren, dat in het
teken zal staan van de culturele uitwis
seling tussen Nederland en Duitsland.
Uitgevoerd worden werken van Joh. Chr.
Bach en Joh. Brahms, alsmede de Bal
lade van Henk Badings en de Sinfonia
Piccola van Leon Orthel.
«chyniyk is dit wel mogelyk, zoals ex
perimenten op dieren bewezen hebben.
Onder andere door injectie van bepaalde
horponen".
Prijswinnaar
Prof. Gaillard was binnen een week
uit en thuis. Dat kan tegenwoordig, met
de snelle transcontinentale luchtvérbin-
dingen.
„Tydens de reis werd aan de passagiers
te raden gegeven, hoeveel vlieguren het
toestel er al op had zitten, na twee jaar
en twee maand vliegen. Ik zei 9000, en
was maar een paarhonderd uur mis. Ik
kreeg de prys: een prachtige Delfts
blauwe bierpul".
Herman de Wolff 25 jaar
dirigent
Op 12 November hoopt de Chr. zang
vereniging „Ex Animo" ter gelegenheid
van het 25-jarig jubileum van haar diri
gent, de heer Herman de Wolff, een jubi
leumconcert te geven, waarby uitgevoerd
zal worden het oratorium „Quo Vadis"
van Nowowiejski, naar de bekende roman
van Eienkiewicz. Aan dit oratorium wordt
medewerking verleend door Mea Naber-
man, sopraan; Laurens Bogtman en Her
man Schey, bas; Hennie Schouten, orgel;
het gemengd koor „Ex Animo" en het
Chr. Ryswijks mannenkoor. De begelei
ding is in handen van de Haarlemse
orkestvereniging (versterkt), terwyl het
geheel onder leiding zal staan van de
jubilaris.
O DIE WINKELSLUITING
Zondagsrust werd méér geacht dan enkele guldens
in de winkella
In de zitting van Leidens raad op 1 September was reeds gebleken, dat er
nogal wat haken en ogen aan het ontwerp der nieuwe verordening op de
winkelsluiting zaten. Weinig raadsleden evenwel zullen hebben verwacht,
dat er gistermiddag nog zó breedvoerig over verschillende details zou
worden gesproken, toen de verordening opnieuw aan de orde kwam en ook
werd afgedaan. Na langdurige debatten en enkele stemmingen werd het
voorstel van B. en W. zonder hoofdelijke stemming aanvaard. Niet echter
dan nadat de heer Lardee het sluitingsuur van de kappersbedrijven had
weten te ve'rschuiven van half zeven tot zeven uur. Zijn voorstel kwam
juist met de hakken over de sloot: 17 tegen 16 stemmen. Het werd van
verschillende kanten van harte gesteund, van Prot.-Chr. zyde onder meer
door de heer Stolp, die een sterk beroep op de raad deed om een groep in
nood verkerende middenstanders niet in de steek te laten, en door de heer
Questroo, die het geval meer van de humoristische kant bezag.
Naar aanleiding van het ontwerp
ren adressen ingekomen van de afdelings
unie der winkelbedienden, de broodslij
ters, de hengelaarsbond, de kappersbon-
de Kamer van Koophandel. Over
de koopavond werd niet veel i
sproken, omdat de raad déérover althans
op 1 September al tot overeenstemming
was gekomen.
Mr Woudstra (Prot.-Chr.), de eerste
spreker, kon kort zyn, dank zij het thans
gepleegde overleg. Hy bracht B. ei
dank voor het tegemoetkomen aan
belangrijkste bezwaren. Ten aanzien
de koopavond was rar Woudstra het
met B. en W., niet met de K. van K
De heer Stolp (Prot.-Chr.) wee
op. dat een belangrijke groep midden
standers gedupeerd dreigt te worden: de
automatiekhouders. B. en W. hebben de
kwestie der automaten naar later ver
schoven. Spr. hoopte, dat ze in de volgen
de vergadering al ter sprake zal komen.
Het speet de heer Van D y k (K.V.P.),
dat de middenstand niet tot een koop
avond heeft kunnen besluiten. Dat mer
geen koopavond wil, leek spr. te ver t<
gaan, ook al zou hy niet graag terug wil
de vóóroorlogse toestanden. Het
aar uit. aldus de heer Van Dijk,
dat je In Nederland nog eens straf krijgt,
als je wilt gaan werken; er wordt nu al
boete op gesteld, als je iemand uit de
nood wilt helpen byvoorbeeld als win
kelier na sluitingstyd. Spr. had v
middenstanders wat meer risico-i
verwacht.
De heer D e H o s s o n (K.V.P.)
de wethouder Menken lof toe voo
werk in dezen. Een nadeel van de nieuwe
verordening is, dat de markt- en straat
handel later mag „sluiten" dan de win
kels. Een winstpuntje, vooral dat de slui
ting op Zondag betere kansen krijgt.
Ook, dat de sluiting is teruggebracht tot
twee halve dagen: Maandagochtend en
Dinsdagmiddag. Wat de gepubliceerde
brief van de afdelingsunie betreft:
lykt er wel een beetje op, dat het perso
neel als volgt gaat redeneren tegenover
de patroons, die moeilyk het hoofd boven
water kunnen houden: „De toestand by
thuis is onhoudbaarwant we
hebben geen televisietoestel!" Winkel
sluiting op een middag is lang niet altyd
aan te bevelen, omdat de middag voor
vele zaken de beste verkoopkansen biedt.
Mevrouw Goudswaar dK n i p-
cheer (V.V.D.) sloot zich aan by de
woorden van de heer Van Dijk ten
de koopavond-kwestie.
Ferd'nand
onder valse
verdenking
Y
VQ'S CowthiM P I B. Bo. 6 Cop^l
Maar de heer Van Weizen (Comm.)
toonde zich ronduit tegen een dergelyke
avond. Volgens hem zou dat betekenen,
de klok terug te zetten. Het bevreemdde
hem, dat de afdelingsunie niet was
Ook dr Goslings (P.v.d.A.) vond
dat vreemd. De hele brief had hem
wonderd. Wel had hij overigens hulde
voor het werk van B. en W.
De heer Knetsch (Prot.-Chr.) atten
deerde er op, dat de vrije middag
het personeel thans niet in het geding
is. Die wordt door de Arbeidswet gere
geld. Het gaat nu, aldus spr., over de
sluiting van winkels, hetgeen dus ook de
patroons betreft. Overigens kon spr. zich
best indenken, dat de winkelbedienden
liever vrij hebben op een middag dan
op een morgen.
Wethouder Menken zegde de heer
Stolp toe, dat B. en W. hun best zullen
doen, de automaten in de eerstkomende
vergadering aan de orde te stellen. Over
de koopavond wilde spr. niet veel meer
zeggen. Die wordt toch algemeen afge
wezen. Wat de afdelingsunie aangaat: die
voerde eerst alleen argumenten tegen de
koopavond aan. De kwestie van de halve
dag vrij (liever op Dinsdagmiddag dan
op Maandagochtend) was voor B. en W.
volkomen nieuw. Het college meent ech
ter voldoende te hebben onderzocht, wat
er bU de mensen leeft.
Kappers7 uur
By de artikelgewyze behandeling van
de verordening kwamen verschillende
voorstellen en amendementen ter tafel.
De heer De Hosson zag voor vissport
liever: hengelsport. Hy kreeg zyn zin en
attendeerde er voorts op. dat de bezor
gers van levensmiddelen wel eens in tyd-
nood komen. Hy wilde de kruideniers en
bakkers daarom de kans geven, tot 7 uur
's avonds te bezorgen. B. en W. zullen dit
voorstel in studie nemen, tegelijk met
het adres van de broodslyters (eveneens
bezorgen tot 7 uur).
Toen kwam de heer Lardee (P.v.
d.A.) aan het woord. Breedvoerig wees
hij (zelf kapper) er op, dat de meeste
herenkappers om 7 uur willen sluiten in
plaats van om half 7, namelijk 46 van de
73. De 24 dameszaken voelen het meest
oor 6 uur.
Tot nu toe mochten de kappersbedrij
ven tot 8 uur open zyn en door heel veel
kappers is daar ook gebruik
maakt, aldus spreker.
Het moeiiykst is het sluiten om half 7
voor de éénmanszaken en dan speciaal
de volkszaken. Zy kunnen het verlies van
anderhalf uur arbeidstyd per dag niet
dragen. Sommige fabrieken sluiten pas
En hoe moet het met de werk
nemers, die buiten de stad arbeid verrich
ten? De eenmanszaken zullen de toevloed
klanten na 6 uur niet zo gauw kun-
verwerken. De klanten kunnen ook
niet naar de Zaterdag worden verwezen,
want dan is het óók vroeg sluiten. Op
deze wyze werkt men bovendien het
euvel in de hand van het aan-huis-be-
dlenen na sluitingstyd. Dan zyn de moei
lijkheden niet te overzien. Vandaar
sprekers voorstel: de kapperszaken open
tot 7 uur, afhelpen tot half
Mevrouw Braggaar-dt
.d.A.) dacht, dat men haar
half 7, dan moeten
7 uur zyn.
Mevrouw Braggaar sloot zich hier-
bij nog eens aan. Het gaat niet om hel
binnen zijn. maar om 't helpen- De heer
Frohwein berekende, dat het de
kleine kappers f39—35 per week kan
schelen. De heer Van Weizen (die
zeide als bediende in een éénmanszaak
te hebben gewerkt!) verklaarde zich op
nieuw tegen, omdat hier geen ..plaatse-
ïyke omstandigheden" gelden.
Mej. Van Nienes viel haar fractie
genoot Lardee by: zy wild© dat de man-
-n behooriyk gelegenheid krijgen, zich
laten knippen en scheren en vond dat
ook wel nodig, als ze de mannen zo eens
aankeek.... Mr Dirks (KVP) was
I tegen het voorstel-Lardee. Het kap-
persbedryf moet eerst zélf tot overeen
stemming komen. Ook moet men geen
onderscheid gaan maken tussen grote en
tyden zou willen bepleiten. Ter wille van
hen, die laat van hun werk komen en
zich dan óók nog moeten opknappen in
dien by voorbeeld werkzaam in de brand
stoffen of bouwvakken, steunde zy het
voorstel-Lardee. Het mbet de kappers
mogelyk zyn, hun klanten te helpen.
Haar fractiegenoot P i e n a dacht er
anders over. Hy wilde de betrokken kap
pers niet duperen (sommige moeten
volgens spr. toch al worden onder
steund!) maar als straks de C.A.O. voor
het kappersbedryf er komt, zal die toch
ook half 7 als sluitingstyd aangeven,
't Gaat hier, aldus de heer Ques
troo (Prot.-Chr.), om de kleine
eenmansbedrijven. Deze hebben
overdag vaak geen klanten. Die ko
men pas later in de middag. Deze
zaken zijn nu dan ook vaak open tot
8 uur-half 9. Wordt dat 7 uur-half
8, dan betekent dat toch al 6 uur
per week minder arbeidstyd. De
grote zaken mógen toch om 6 uur
of half 7 sluiten; het is niet verplicht
ze langer open te houden. Vroeg
sluiten van de eenmanszaken houdt
in dat het thuis-helpen wordt bevor
derd, en dat geeft toch al bezwaren
genoeg.
De heer Knetsch meende, dat er
niet veel kapperszaken tot 8 uur open
zyn. Hy wilde om half 7 sluiten, temeer
omdat er toch niet veel mensen meer
zyn, die tot 6 uur werken.
De heer Frohwein (V.V.D.) vond,
dat de financiële situatie van de een
manszaken niet toelaat, dat zij zo vroeg
sluiten.
Mr Woudstra betreurde het uiter
mate, dat de werkgevers en -nemers in
de kappersbedryven niet tot overeen
stemming zyn gekomen. Het mag toch
niet voorkomen, dat de raad als 't ware
om een uitspraak wordt gevraagd Spr.
meende, dat B. en W. tot een Salomons-
oordeel zyn gekomen: sluiting om half 7.
s £reer p deel<*e deze meningen
niet. Naar zyn inzicht sprak het betoog
van de heer Lardee duideiyke taal. De
argumenten van de heer Piena echter
deden spr. juist te meer het standpunt
van de heer Lardee innemen. Wy mo
gen, aldus de heer Stolp, de kleine za
ken niet duperen
Nadat de heer De Hosson zich hier-
by had aangesloten, sprak de heer Van
Wel zen zich uit voor het standpunt
van B. en W„ dat vervolgens door
houder Menken werd verdedigd: slui
ten om half 7- De wethouder gaf dit aan
als het algemeen gevoelen. Van de 97
Laidse kappers waren er 46 voor slui
ting om 7 uur, 51 voor vroegere sluiting
(de dameskappers meegerekend). Tot 7
uur mag dus worden afgeholpen, maar
geen politieagent zal iemand met een
helfgeschoren gezicht naar buiten sturen-
Als de sluiting om half 7 grote moeilyk-
neden gaat opleveren, kunnen B- en W.
en de raad toch altijd nog een andere
oplossing zoeken. De heer Menken moest
echter toegeven, dat hy de zaak nogal
lastig vond.
De heer Lardee: Veel bouwvakarbei
ders werken buiten de stad. Elk half uur
scheelt de eenlingkapper twee klanten.
In de „intellectuele" zaken komen de
klanten als ze zelf willen, de dokters
bijvoorbeeld, die zyn niet aan tyd ge
bonden
Dr Goslings: Dank Je wel! Overi
gens vind ik het betoog van de heer Lar
dee toch wel klemmend. De eenmans
zaken zijn voor 7 uur niet klaar. Er werd
over een Salomons-oordeel van B. en W.
gesproken. Maar Salomon hakte niet
middendoor en dat deden B- en W. wel.
Als de kleine kappers inderdaad in inoeiJ
lijkheden komen door de sluiting
J voor sluiting om
kleine kappersbedryven- Dat doet men
by de kruideniers toch ook niet?
De heer Stolp: als een bepaalde
categorie inwoners het moeOyk heeft
en de raad kan die categorie steu
nen, moet de raad dat ook doen!
Het advies van de bediendenorgani
saties (en straks de C.A.O) kan hier
niet gelden, omdat het de eenmans
zaken betreft, die bovendien in moei-
lijkheden verkeren.
Ook de heer De Hosson zeide, dat
men deza mensen tegemoet moet komen-
Plaatselijke omstandigheden? Eenvoudig
deze: de betrokken kappers hebben 't
nodig!
De heer Questroo vond, dat mr
Dirks de kappers niet met de kruide
niers moest vergelyken. De laatsten heb
ben slechts iets af te leveren. Met de
schoenhandelaren is 't weer anders: aan
hen geeft men zyn schoenen af om ze
een paar dagen later terug te krygen. Met
een mannenhoofd kan dat nu eenmaal
(nog) nietPlaatselijke omstandigheden?
Van een Leidse stationschef had spr. eens
gehoord, dat er zo veel Leidenaars buiten
de stad werkenen dat ze er toch
maar blyven wonen!
De heer De Kier (Prot.-Chr.) wees
er op. dat het landelyk advies van de
vakmensen tegen de geest van het voor
stel-Lardee ingaat.
Ten slotte werd het voorstel-Lardee
(sluiting der kapperszaken om 7 uur,
afhelpen tot half 8) in stemming ge
bracht. Het werd aangenomen
met 17 tegen 16 stemmen. Vóór wa
ren de wethouders, de communisten
en voorts leden van alle fracties. Men
was het dus niet erg eens, maar het
voorstel behaalde juist één stem
meerderheid
Zondagsrust
De heer DeHosson had nog een ver.
rassing. Hij wilde de bakkers, die alleen
of in hoofdzaak banket verkopen, gele
genheid geven hun zaken (uitsluitend
voor de verkoop van banket) geopend te
houden op bepaalde Zondagen van 10
18 uur. Deze Zondagen zouden dan zyn:
5, 24, 26 en 31 December in de geval
len. dat deze data op een Zondag vallen.
De broodbakkers hebben by een der
gelijke regeling geen belang, maar de
banketbakkers des te meer. In het an
dere geval zouden ze zelfs ernstig ge
handicapt worden, aldus de heer De
Hosson.
Mr Geertsema voelde veel voor
een dergelyke regeling, maar stelde een
andere redactie voor. Mr Woudstra
daarentegen verzette er zich energiek
tegen.
U zult wel begrypen, aldus mr Woud
stra, na mijn amendement van 1 Septem
ber, dat ik mij tegen het amendement-
De Hosson ernstig moet verzetten. De
heer De Hosson wil herstellen, wat de
vorige maal door mijn amendement juist
uit de verordening is gehaald. Bovendien
vind ik zijn argumentatie vry zwak. Wij
moeten niet te veel verschil maken tus-
:n de gemengde bedryven en de or.ge-
eer dertig banketbakkers, die boyendiea
an mening verschillen.
Mr Woudstra meende te moeten betwy-
felen, of de heer De Hosson wel de stem
het bedrijf liet horen. Inderdaad zijn
December topdagen, maar men kan
toch moeilijk zeggen, dat de bedryven
ernstig gehandicapt worden, als ze op die
enkele Zondag niet open mogen zyn. Het
gaat hier om vier dagen in zes jaar,
dat is nog niet één dag per jaar. Spr. ge
loofde niet. dat dit van enige invloed op
dc economische resultaten zou zym
Daartegenover spreken de religieuze
en sociale factoren veel sterker.
Vooral met het oog op de Zondags
rust was spreker tegen het amende
ment. De heer De Hosson heeft Jnist
zelf geconstateerd, dat de nieuwe
wet een ruimere sluiting op Zondag
mogelUk maakt. Het is jammer, dat
hy hieraan nu zelf ook gaat tornen.
Het verheugde spreker, dat de Zon
dagsrust de laatste tyd weer meer
ls gaan leven als een groot goed
voor ons volk.
Nadat mr D1 r k s een redactiewijziging
had gevraagd, antwoordde wethouder
Menken namens B. en W. Met ce
brood- en banketbakkers is een bespre
king gevoerd. De banketbakkers (20 A
30) vormen een minderheid in de totale
groep van 80 k 90 ondernemers in deze
branche. Het voorstel-De Hosson heeft
betrekking op slechts dag per Jaar.
Spr. kon niet inzien, dat dit van zoveel
belang was voor de banketbakkers.
Mr Geertsema zeide. dat men niet
alleen rekening moet houden met Je
zaken, maar ook met de consumenten. Dr
Goslings verklaarde zich tegen het
voorstel, omdat hy het economisch gezien
niet belangryk vond. Nadat wethouder
Menken het amendement-De Hosson
nog had bestreden, werd er over ge
stemd.
Het werd verworpen met 23 tegen
8 stemmen. Vóór waren mevr. Gouds
waard en de heren Geertsema en
Frohwein (WD), De Hosson. Dirks
en Aaiden (KVP), Lardee en Piena
(P-v.d.A.). (Dat ook de heer Piena
vóór stemde, wekte bevreemding, ook
in zyn eigen kring, gezien zyn mening
ten aanzien van het voorstel-Lar
dee. Red.)
De rondvraag leverde weinig op. Wet
houder Menken beantwoordde 'n vraag
van de heer Knetsch over een perso
neelskwestie bij de lichtfabrieken. Aan
het begin van de zitting werden tal van
onderwyszaken, die we alle reeds hebben
vermeld, zonder of met weinig discussie
afgehandeld. Bij het voorstel fietsenlood-
sen Chr. scholen Noordeinde vroeg de
heer De Hosson er (in 't algemeen)
scherp op toe te zien, dat voor deze doel
einden niet onnodig geld wordt gevo
teerd. De beste sport is een flinke wan
deling! Wethouder Van Schaik ant
woordde onder meer. dat ongeveer d«
helft van de leerlingen van deze scholen
buiten komt De heer De Hosson
vond de repliek van de wethouder gerust
stellend, maar wilde toch niet nalaten er
op te wijzen, dat in Amerika de kinde-
:n al per auto naar school gingen.
De heer Questroo: Alleen kinderen
an middenstanders
De heer De Hosson:.. m Amerika.
De raad wees dr A. J. Koster aan alt
conrector van het gymnasium. Tot tyde-
lijk lerares in het Engels aan het gym
nasium werd benoemd mej. P. van Dalf-
sen te Winschoten. Mej. A W. Mulder
werd herbenoemd tot tydelyk lerares in
meisjes8^'6'161"* "n de HB S- voor
Prof. Bok gaat weer
in Leiden doceren
Bij K.B. is aan prof. dr S. T. Bok
directeur van het Ned. centraal instituut
voor hersenonderzoek, opdracht verleend
om in de faculteit der geneeskunde aan
de Ryksunivereiteit te Leiden onderwhs
te geven in de histologie en micros
copische anatomie.
Sfmr in 't rtninT
D. JYieuwe Leidtch." mr int
