Koningin Elizabeth eert hulpverlening
van Jan Peelen uit Renkum
Boerenslimheid en zorgeloze Duitsers
hielpen hem
Kleuren vervullen belangrijke
functie in het leven
Zes deskundigen belichten
de onderwijsvernieuwing
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
WOENSDAG S OCTOBER 1952
Bos verborg 200 Engelsen
(Van onze -redacteur)
OP 20 OCTOBER A.S. zal de ambassadeur van Engelands Koningin in
zijn residentie aan het Westeinde te Den Haag de eenvoudige Ren-
kumse boerenzoon Jan Peelen ontvangen. Hij zal hem dan sieren met de
.King's medal for courage in the Case of freedom", die Koningin Elizabeth
Jan Peelen toekende. Een reeks van moedige daden, alle verricht in de
herfstmaanden van het oorlogsjaar 1944 wordt daarmee beloond. Hoewel
Jan Peelen, op het ogenblik dat hij de bondgenoten, na hun vergeefse strijd
bij Arnhem en Oosterbeek bijstond, geen moment aan een beloning gedacht
heeft. Daarvoor was, wat hij deed, te gevaarlijk en de tijd, waarin hij het
presteerde te vol spanning. Het heeft hem, na de oorlog, niet aan officiële
waardering ontbroken. Voor hetzelfde feit, dat Engeland nu waardeert,
kreeg Jan Peelen van H.M. de Koningin de Militaire Willemsorde. Hij is
Ridder vierde klas. Bovendien ontving hij het Oorlogsherinneringskruis
1940'45 en het Mobilisatie Oorlogskruis, het z.g. Verzetskruis. Na de
oorlog ging hij als vrijwilliger naar Indië. Hij verwierf daar het Ereteken
voor Orde en Vrede met de jaarkruisen 1946, '47, '48, '49.
't Begon onder melkenstijd
Jan Peelen's broer, de verzorger
de Postzegelrubriek in ons blad. C
Peelen- heeft over de prestaties van
gedurende de oorlog een boek geschre
ven. dat veel opgang heeft gemaakt. Het
was ..Het begon onder melkenstijd"
Daarin wordt de episode beschreven, die
Jan Peelen later tot Ridder M.W.O. en nu
tot drager van de King's Medal zou ma-
Het was 20 October 1944. De luchtlan
dingen bij Arnhem en Oosterbeek wa
ren voor de geallieerde bevrijders uit
gelopen op een nederlaag. Een Duitse
gepantserde divisie, juist op weg naar
het Oostfront, had, op het bericht van
de gedurfde luchtlandingsoperatie van
17 September 1944 in de Achterhoek
rechtsom gemaakt en die beweging had
Montgomery de kans benomen, nog vóór
het invallen van de winter het Ruhr-
gebied te bereiken. De bange maanden
van de winter '44'45 braken aan. In
die laatste dagen van October zaten er
in de omgeving van Renkum, waar Jan
Peelen's ouderlijk huis staat, nog een
honderd-en-tachtig Engelsen geïsoleerd.
Het waren soldaten die de gevechten
overleefden, dóch niet meer weg kon
den komen, piloten van gestrande vlieg
tuigen en enkele leden van Nederlandse
verzetsgroepen, die naar bevrijd gebied
wilden.
Die ochtend van de 20ste October
's morgens om vijf uur. juist toen hij
bezig was een van de koeien van zijn
vader te melken, begon het vóór Jan
Peelen. Er kwamen een aantal burgers
in de schuur waar hij bezig was. Zij
waren hem niet bekend, maar uit hun
gesprek maakte hij op, dat een neef van
hem, in Ede. hen gezonden had. Twee
van hen behoorden tot een ondergrondse
verzetsgroep. De derde was een Engels
majoor. De vraa'g was kort én goed. of
Jan Peelen kans zag een kleine twee
honderd Engelse soldaten met hun wa
pens en uitrustingsstukken twee dagen
in Renkum te verbergen en hen daarna
naar de Rijnoever te brengen, van waar
zij naar de overkant, die in Engelse
handen was. zouden kunnen oversteken.
Een „September-illegaal"
Jan Peelen had tot dat ogenblik nog
nimmer illegaal werk gedaan. Het moge
alle smaders op de September-illegalen
van 1944" gezegd zijn, dat deze man
nimmer iets gedaan had aan verzets
beweging. om de dood-eènvoudige re
den, dat hij boer was en niet als soldaat
diende. Maar hij had op 17 September
de Engelsen als bevrijders begroet, was,
na de nederlaag met de bevolking van
zijn dorp door de diepte gegaan en zag
zich, bij de concrete vraag om mede
werking, voor een gewetensconflict ge
plaatst. Hét vaderland of de koe, wier
aanstaande bevalling hem had belet de
huisgenoten naar Ede te volgen, werd de
keus. Hij koos het vaderland en deed
het zó, dat de twee honderd veilig de
overkant bereikten.
Het ié het verhaal van een eenmans-
guerilla. De Engelse soldaten, die nij
beloofde te zullen verbergen, kwamen,
tijdens de evacuatie van Bennekom, op
fietsen tussen de andere burgers in. als
burger gekleed naar Dennenrust bij
Renkum. Daar vonder, ze een boer
Jan Peelen bezig met het hakken in
'n dennenstam. Dat was de afgesproken
herkenningsmogelijkheid. Dé inkepingen
van de bijlslagen staan nu nog in de
boom. maar lang heeft hij niet gehakt,
want het wegwerken van de bijna twee
honderd man in het herfstbos heeft hem
toen veel zorg gegeven. De Duitsers za
ten vlak bij. Zij bezetten aan de over
zijde van de weg een mortierpost en
liepen bovendien voortdurend over de
Hartenseweg. Éénmaal zagen ze niet
minder dan zes ..burgers" tegelijk zo
maar de weg oversteken en in het bos
verdwijnen. „Wat zijn dat voor men
sen?" vroegen ze de inwendig trillende
Jati.
..Evacué's uit Bennekom. ze zijn bang
voor jullie, daarom lopen ze het bos
door", zei Jan. néar waarheid.
Twintig maal I
Hij heeft hen een dag later hun uni
formen gebracht, hen van wapens voor
zien en alle nodige uitrusting bezorgd.
Dat moest allemaal op een transportfiets
gebeuren. Op een van de tochten, die
hij moest maken, kon hy twintig snel
vuur geweren in één keer meenemen,
terwijl er vierhonderd handgranaten in
een mudzak gingen. Een Duitse patrouille
versperde hem eenmaal de weg en in
formeerde ijverig naar de inhoud van
de zakken. „Aardappelen" zei Jan. Be
halve zijn boerenslimheid hielp hem een
De dieren moesten geweid worden en
dat geschiedde in een degelijk afgeperk
te uiterwaarde Dat heeft de hengsten
echter niet verhinderd zich onverdroten
in het Rijnwater te storten, de rivier
over te steken (het was in de eerste
bezettingsjaren) en bij Betuwse merries
op vrijers voeten te gaan De stamboe
ken zijn daar toen een reeks van malen
ernstig in de war geschopt, maar het
was nu eenmaal oorlog
Toewan-seigeant hielp
Aanpakken leerde Jan Peelen dus van
huis uit Hij was nog maar een klein
kereltje, toen hij al in het boerenbedrijf
en in de neven-branches van zijns va
ders ondernemingen meehielp Hij was
daarbij een ijverig boekenvriend en dat
is hij nog. Hij leest vier boeken in de
week en des Zondags tussen de kerk
gangen door- één boek compleet!
Ouder geworden werd hij chauffeur
op de expeditiewagens. Die brachten
hem heel het land over. Er zat dus al
een avontuurlijke inslag in de jongen.
Dat gevoegd bij zijn ervaringen in de
oorlog, zijn hunkering het vaderland vrij
te maken en de omstandigheid dat hij
nog steeds ongetrouwd was. deden Jan
Peelen in 1946 besluiten als Oorlogsvry-
De Edese ondergrondse strijders, die williger naar Indië te gaan. Hij werd er
per wagen de uniformen en wapens had- sergeant-fourageur. Dat hij tevoren nim-
den aangevoerd, namen de burgerkleren mer soldaat was geweest, waardoor hij
van de soldaten mee terug naar Ede Zij een wat vrijere opvatting had van de
brachten Jan bovendien het nodige ..dienst" dan» andére militairen, kwam
voedsel voor de troep in het bos en Jan hem en de troep daarginds uitstekend
heeft hen die twee dagen nauwgezet van pas Twee politionele acties maakte
verzorgd. Ergens in het bos is nu nog hij mee en welke Nederlander zich
een diepe zandkuil. Daarin huisde toen daarbij ook gehaat gemaakt heeft bij de
de staf van die kleine Engelse afdeling Indonesiërs. Jan Peelen allerminst,
in vijandelijk gebied. Op een donkere In de zwartste tijd der vyandeUjk-
nacht, die op 22 October, heeft hij de heden, toen het doortrekken van een
troep, dwars door de bossen een wan- kampong levensgevaar betekende, reed
deling' van drie uur over weilanden en Jan Peelen eens met zijn jeep door een
uiterwaarden heen naar de vrijwel tót i Javaans dorp. Uit een der gebouwen
een ruïne geschoten boerderij Van der complexen kwam geschreeuw van een
Kamp aan de Rijnoever gebracht. Daar'menigte en het gebrul van een koe-
scheepten de Engelsen zich in rubber-beest in doodsnood. Het geoefend boe
bootjes in en staken de'rivier over. De renoor van Jan Peelen kende de klan-
tocht was voor hen veilig volbracht. Zij ken. Daar wérd op even wrede als on-
hadden Jan mee willen nemen. Maar zijn j deskundige wyze een kaLf tpr wereld
taak aan deze kant van de Rijnoever] §eholpen. Als dat zó doorging zou het
was nog niet ten einde. De boer in hem alleen maar schade betekenen
^Ueel ergernis met rijwiellichten
is te voorkomen
LS één onzer fietslampjes het begeeft, kunnen we niet maar op goed
geluk een nieuw lampje laten halen. Dit komt eensdeels doordat er in
de verschillende rijwieldynamo's, die in gebruik zün, zo'n grote verschei
denheid van soorten is. anderdeels omdat achterlicht en voorlamp een totaal
verschillend fietslampje vereisen
-5^
Ridder M.W.O. 4de klas, Jan Peelen, met zijn dochtertje Grietje, die 16
maanden oud is en, als vader even pauzeert tijdens de dagelijkse werk
zaamheden snel op zijn knie kruipt.
kwam weer boven. Er liep nog vee on-1 boer. die toch al een verschrikkelijke
beschermd rond. er waren nog varkens tijd doormaakte.
in hokken en het ouderlijk huis in Ren-! Al die dingen flitsten door Jan Pee-
kum lag helemaal onbeschermd. De be-len's hersens, terwijl hij door dat dorp
volking van Renkum heeft van die be-
wuste keuze van Jan Peelên veel ple
zier gehad- Hij is een van de leiders
de voedseltransporten gedurende
winter geworden.
Patriarchaal bedrijf
Het nieuwe huis dat de Peelen's in
Renkum bouwden na de oorlog draagt,
boven de deur die toegang geeft tot het
deel waarin Jan met vrouw en dochter
tje wonen, de gevelsteen, die hetzelfde
opschrift draagt als het boek: ,.'t Begon
onder melkenstijd".
In dat huis vertelt Jan sober, maar
smakelijk over de gebeurtenissen nu
acht jaar geleden. Hij heeft geen last
van die irriterende bescheidenheid, die
er alleen maar op uit is zichzelf belang
rijker voor te doen. dan men is. Als U
de hall van zijn woning binnenstapt
hangt daar. keurig ingelijst het ridder
diploma van de Militaire Willemsorde
op de muur. En Jan laat de fraaie ver
zameling kruisen graag zien ook. Hij is
er trots op, omdat hij weet ze niet voor
niets gekregen te hebben.
Wat dat aangaat lijkt hij op zijn va
der: de 75-jarige Jan Peelen, die uit
keuterboerderijtje van een koe en
hectare gnjnd in een heel mensenleven
een groot boerenbedrijf van 120 ha annex
kunstmesthandel, annex zand- en grini-
handel. annex brandstoffenhandel. annex
expeditiebedrijf en nog het een en ander
meer smeedde. Acht kinderen zijn er,
die vrijwel alle in de zaak zitten. Jan
is er één van. Vader, hoewel officieel
uit zaken, bemoeit zich nog met alles,
weet alles en ziet alles. Van hem heeft
Jan Peelen Junior het vermogen om uit
wegen te zoeken in penibele situaties.
..Beleid" heet dat in de M W.O. quali-
ficaties. Toen de Duitsers de auto's van
de Peelen's vórderden ging de oude
heer terstond over op paardentractie
voor het bedrijf.
Toen dat gedierte de vorderingslust
der bezetters bleek aan te wakkeren,
kocht vader Peelen allerwege hengsten.
Die deugden niet voor het militaire
werk. Eigenlijk ook niet voor het bur
gerlijke, maar in dat bedrijf en dat
huis, waaruit Jan Peelen stamt, heeft
niemand iets te zeggen, dan de oude
Jan. Zelfs de hengsten niet. Hoewel:
bloed kruipt waar het niet gaan kan.
Jan Peelen staande aan de Rijnoever bij Renkum: „Op deze plek gingen
de Engelsen op 22 October 1944 in de boten om de rivier over te steken".
reed. Hij stopte de auto. sprong er, tot
ontzetting van z'n mede inzittenden on
gewapend uit en rende naar de schuur,
waaruit het getier kwam Onder het
produceren van de meest plastische
Gelderse termen voor de onverstanden,
die dachtert zó een koe te kunnen helpen,
gooide hij iedereen aan de kant. wierp
de overtollige- en'hinderlijke uitrustings
stukken ter zijde en deed de geboorte
procedure verlopen- zoals hij dat thuis
in de stal geleerd en gezien had. Een
prachtig kalf lag er weldra op het stro.
In dat Javaanse dorp was met de meest
vreedzame, want voor iedere boer be
grijpelijke middelen, orde en vrede ge
bracht.
Het werd echter moeilijker, toen de
volgende dag een jongetje buiten adem
naar de „toewan sergeant" gerend kwam
om hem te vragen „weer te helpen"
Maar nu ging bet om 's jongetjes moeder!
En omdat zoiets de ongehuwde Jan Pee
len te machtig was heeft ie maar een
tegenstribbelende militaire arts 'ln de
jeep geladen en dat karwei, tot ieders
genoegen, laten verrichten.
Dat was weer de Jan Peelen van de
22ste October 1944: Wat gebeuren moet,
moet gebeuren. En nooit bang zijn jon
gens!
Hij is, direct na terugkeer uit Indië.
getrouwd. Met een verpleegster van hét
Oranje Nassau Oord. hét Renkumse sa
natorium. waar hij in die benauwde da
gen zoveel bescherming en onderdak
genoot Er is een zestien maanden oude
dochter. Het Ls één van de weinigen voor
wil Jan 'Peelen capituleert.
Foutieve aanwending kan slecht zijn
voor de ogen
De kleur vervult een belangrijker func-teerd met de invloed die van de kleur
tie in het leven van de mens- dan men kan uitgaan.
veelal aanneemt Wat zou de wereld, wat Die invloed is heel belangrijk en kan
de samenleving zijn. zonder de veel- wellicht met een enkel voorbeeld ge-
illustreerd worden- In hoeveel gevallen
komt het b.v. niet voor in een schooi.
dat de kinderen de gehele dag moeten
kijken naar het zwarte schoolbord met
de witte wand daarachter- Het oog van
het kind moet nu steeds diafragmeren
bij het afwisselend kijken van het zwarte
bord op de witte wand. Daardoor kun
nen oogklachten ontstaan. Een donker
groen schoolbord met een lictite groene
wand kan hier oplossing brengen.
Hoe vermoeiend kan he' niet zijn voor
in zieke, die de gehele dag in een zie
kenhuis naar een wit plafond moet kij
ken. En in een kamer met witte wanden
en grote vensters, waardoor de zon
schijnt, ontstaat ook oogverblinding De
reflectie-coëfficient van kleur mag niet
te hoog zijn. Dit zijn enkele voorbeelden
van de physiologische invloed van de
kleur Er zijn echter ook psychologische
invloeden De moderne geneeskunde laat
de kleurentherapie dan ook een grote rol
spelen Men weet. dat rood onrustig
maakt en groen een prettige rust geeft.
Blauw is ook een rustige kleur, die bo
vendien een indruk van koelte geeft- In
een zeer warme ruimte van een fabriek
of van een schip b v kan een lichtblauwe
tint een aangename werksfeer geven.
De kleur heeft invloed op de gemoeds
toestand en op het welbevinden van de
held van kleuren, die zich dagelijks
oordoet. En wat zou uw woning
zijn. zonder dat er gebruik was gemaakt
de kleur Het ondergaan van kleur
licht is een heel elementair-biolo-
gische-vitale noodzakelijkheid en is even
sterk als de behoefte aai. licht en warmte-
De kleur komt de mens toe. evenzo
goed als licht en lucht Die belangrijk
heid van de kleur heeft Goethe wel heel
erg beseft en hij schreef zijn ..Farben-
lehre". een studie die hij misschien het
belangrijkste van zijn gehele oeuvre be
schouwde
De vraag is echter wat men met ae
kleuren kan doen; hoe men de kleur het
beste kan gebruiken. En dan blijkt bet
maar al te vaak, dat men de functie
de kleur niet juist ziet. Wel spreken
van warme en koude kleuren, van weke
en harde, maar in vele gevallen worden
de betekenis en de werking van de kleur
nog verontachtzaamd Om hierin enige
verbetering te brengen heeft de Consu
mentenstichting Goed Wonen, die onge
veer 5 jaar geleden begon met een kruis
tocht voor een betere wooncultuur. in
haar gebouw aan het Rokin 56 te A'dam,
een tentoonstelling georganiseerd onder
de titel „Kleur in het interieur" Hier
zijn verschillende voorbeelden te
van het juiste gebruik van kleur in keu
ken, zitkamer, kinderkamer en badka
mer en de bezoekers worden geconfron-
besef wordt bijgebracht van wat in deze
tijd rechten en plichten van het Neder
landse staatsburgerschap betekenen en
van wat het samenleven en samenwerken
in een veelvormige, democratische ge
meenschap veronderstelt.
Prof mr M. J. Langeveld prae-advi-
seerde over de irdividueel-paedagogische
«V b!f'op de da« af acht laar. zijde der onderwijsvernieuwing. Hy con-
nS de melkenstijd waaronder hét begon, stlteer, ln het pian.Rut,en een betere
rat Jan Peelen wéér bij de Engelsen „me„hang dan tot duiver bestond. Er
ontbreekt echter nog een regeling, die het
Het plan-Ruiten
Belangrijk congres wordt Vrijdag en Zaterdag
op Woudschoten gehouden
T7RIJDAG EN ZATERDAG 10 en 11 October wordt op Woudschoten te
Zéist een onderwijscongrès gehouden, georganiseerd door de vereni
ging het Nederlands Cultureel Contact. Het onderwerp van de beraad
slaging is het onderwijs-plan, indertijd gelanceerd door de toenmalige
minister van O., K. en W., prof. Rutten. Thans zijn de prae-adviezen
schenen, die een basis zullen vormen voor de discussies.
Prof. dr W. Bannirtg prae-adviseerde, zonder een terugkeer naar een grotere
over de sociaal-paedagogische zijde. Hy' vrijheid. Inderdaad geeft het plan-Rutten
meent, dat de sector van de organisatie gegronde hoop, dat het M.O zal verkrij-
der beroepen en de opleiding daartoe, is I gen wat het nodig heeft. Een hogere
verwaarloosd. Voorts vindt hij het o.a.j waardering van de constructieve selectie
nódig, dat door het gehele onderwijs een zal inzicht openen in de noodzaak
een betere keuze van leerstof en var
twee-rondenstelsel voor elk vak en
elk leerjaar.
Als de ambassadeur zijn
noemt zullen tweehonderd mannen en
al hun familieleden in Engeland het
hoofd begrijpend en instemmend kun
nen opheffen. ..Moed ip de zaak van
<j« vrede"
Er is geen betere qualificatie voor Jan
Peelen van Renkum denkbaar!
Een tiental jaren geleden heeft men
in enkele rijwielstallingen eens een
reeks van steekproeven genomen om te
onderzoeken in hoeverre de fietsen wel
met de juiste lampjes waren uitgerust.
Het bleek toen, dat in 90 procent van de
gevallen 'niet of onvolledig op de dyna
mo was aangegeven voor welke span
ning (in volts) en voor welke stroom
(in ampères) of voor welk vermogen
(in watts) de dynamo berekend was. In
zulkè gevallen is het puur geluk als men
het juiste lampje monteert.
Op de fietsen met merk-dynamo's.
waarop wèl spanning en stroom of
vermogen zyn aangegeven, waren
slechts in vyf percent der gevallen
de juiste lampjes aangebracht.
In acht-en-dertig procent was welis
waar niet de geheel juiste, maar toch
wel een aannemelijke combinatie van
lanmpjes aangebracht. In meer dan de
helft der gevallen was de zaak echter
niet in orde, omdat men bij de keuze
der lampjes fouten had gemaakt. Fou
ten, die de gebruikers van de fiets, al
naar gelang van de ernst van de fout,
ergernis, ongemak of schade veroor
zaakten Fouten, die hem voortdurend
deden mopperen over lampjes, die te
gauw doorbrandden of te weinig licht
gaven, of over een te zwakke dynamo
Al die ergernis kan men voorkomen,
als men slechts de juiste combinatie van
voor- en achterlampje kiest Welk
lampje dit moet zijn? Daarvoor kan
helaas geen behaald recept worden ge
geven, want dat hangt af van ae ge
bruikte dynamo en van de combinatie
van voor- en achterlicht, waar men
fietslampje in wil gebruiken. Alle dyna
mo's leveren namelijk niet eer» even
grote spanning en bovendien is een
rijwieldynamo niet zo'n kolossaa! ding
als het electrische net voor kracht en
licht, waar men zonder bezwaar en naar
willekeur grotere en kleinere lampen
op kan aansluiten, als men maar op de
goede spanning let
Wanneer men slecht licht heeft of
wanneer een fietslampje het heeft bege
ven. doet men het best naar een fietsen
handelaar te gaan en hem te vragen, het
juiste lampje te monteren. Hij zal
éérst gekeken te hebben met welk soort
dynamo de fiets is uitgerust, stellig de
juiste lampjes kunnen verschaffen.
Voor wie er belang in stelt volgen
hier de benodigde gegevens:
Dynamo
Stroom Vermogen
0,35 A(mpère) 2,1 W(att)
6 V 0,3 A
6 V 0,45 A
8 V 0.45 A
10 V 0.4 A
6 V 0.05 A
6 V 0.05 A
8/lft V 0 05 A
8/10 V 0,05 A
fflCl'KK
Even kijken
hoe laat het is...
mogelijk maakt, de ouders van kinderen,
die alleen met vrucht buitengewoon
basis-onderwijs zouden kunnen volgen,
te verplichten hun kinderen naar een
dergelijke school te zenden.
De aesthetiscbe vorming is het onder
werp van het nrae-advies van de heer
Bernard Verhoeven.
Aesthetische vorming noemt hy opvoe
ding tot vormgeving. De primaire voor
waarde voor het welslagen van aesthe-
tisch onderwys is de vorming van compe
tente leerkrachten Hij wil een commis
sie. die het gehele complex van aesthe-
tisch onderwijs in onderlinge samenhang
beziet.
Prof. dr K. J Popma prae-adviseerde
over de levensbeschouwelijke vorming,
Hij schrijft o.m dat ook onder de voor
standers van byzonder en christeiyk
onderwys het besef levendig is, dat de
school haar eigen karakter verliest, wan
neer ze wordt gezien als verlengstuk,
hetzy van de kerk. hetzij van de gezin-
De sociaal- en ontwikkelingspsycholo
gische aspecten van de onderwijsvernieu
wing zyn bekeken door dr B. C. J.Lieve-
goed Hij schrijft o.m„ dat ons huidige
(negatieve) selectie-systeem, sociaal-psy
chologisch gezien het nadeel heeft, dat
het een aantal maatschappelyke kasten
schept, die haast even onherroepelyk zyn
als de kasten-stelsels der oude culturen.
Tenslotte adviseerde dr C. Jansen S.J
over de vernieuwing van het middelbaar
onderwys, mede tot oplossing van
selectie-probleem Hy concludeert,
geen onderwijsvernieuwing mogelijk is
Dierenbescherming
Over electrisch doden
van vee
Voederen van slangen met levende
konijnen verwerpelijk
In de bestuursvergadering van de We
reldfederatie voor Dierenbescherming te
Scheveningen werd ook nog lang
durig gedebatteerd over het electrisch
doden van slachtvee. Na ampele bespre
kingen werd dit in principe als de minst
te laken wyze van doden beschouwd, ai
laat de practijk nog veel te wensen
Wat de kwestie mond- en klauwzeer be
treft, besloot het bestuur het rapport
prof. Beyers uit Utrecht over deze aan
gelegenheid, op te zenden naar het Inter
nationale studiecentrum te Kopenhagen
De federatie acht het voederen van
gen met levende konijnen verwerpelijk,
en wijst op Londen, waar de slangen met
pas gedode dieren worden gevoederd,
zonder er nadelige gevojgen van te onder
vinden. Men besloot een protestsehryven
te sturen aan de Belgiaehe Regering,
zake het duivenschieten te Spa. en
de Noordafrikaanse Vereniging voor
renbescherming met betrekking tot de
czelskerkhoven ln Noord-Afrika. Het
daar de afschuwelijke gewoonte een ezel
die te oud geworden is om dienst te
richten, naar een bepaalde plaats te b
gen, waar hy zonder eten of drinken
zijn lot wordt overgelaten. Voorts nlela
men zich bezig met de vivisectie in Brits-
Columbia. Amerika en Berlyn en de uie-
renmishandeling. die plaats heeft by het
opnemen van films. In Engeland is het
verboden dergelijke films te vertonen.
Gerei. Synode stelt vast:
Minimum-tractement
voor predikanten
Richtlijnen van commissie
verworpen
(Van onze Kerknieuwsredacteur)
De Geref. synode heeft gisteren i
Rotterdam de rlchtiynen, die een com
missie had voorgesteld voor de predi-
kantstractementen, verworpen Aangeno
men werd een voorstel van ouderling T.
Spaan uit Leidschendam, waarin de sy
node uitspreekt, dat als algemene richt-
wordt aanbevolen een minimum-
tractement van f 4500 met een kinder
geld van ten minste f 150. Verder zullen
de kerken rekening moeten houden met
de ontwikkeling van het algemene sa
larispeil.
Verscheidene leden vonden
richtiynen van de commissie teveel in
byzonderheden traden. Zy uitten de
vrees, dat by aanbeveling van deze richt
iynen het aantal hulpbehoevende kerken
"iu toenemen.
Wat de vrouweiyke werkkrachten In
dienst van de kerken aangaat, sprak de
synode uit dat elke kerk die zo'n kracht
in dienst heeft, behoort te zorgen voor
een goede regeling van arbelds-
dienstvoorwaarden.
Luchtmachtofficieren berecht
door Hoog Mil. Gerechtshof
Het Hoog Militair Gerechtshof veroor
deelde gisteren de eerste luitenant D.
K. van de Luchtmacht, die valse decla
raties had opgemaakt en steekpenningen
had aangenomen van leveranciers,
maanden militaire detentie met aftrek
van 2 maanden en f250 boete subs 50
dagen hechtenis. De advocaat-fiscaal bad
bevestiging gevraagd van het Krijgsraad-
vonnis (9 maanden m.a. en ontslag uit
de dienst). De luchtmacht-kapitein Van
H.. die aan een korporaal verzocht had
een verklaring af te leggen, welke
stryd was met de waarheid, hoorde als
vonnis: 14 dagen militaire detentie met
onmiddellijke gevangenneming. Ook
hem had mr Zaayer bevestiging gevor
derd van het vonnis van de Krijgsraad:
2 weken voorwaardelijk.
Druiventeelt dit jaar
verliesgevend
De teelt van In kassen gestookte drui
ven ls in het afgelopen seizoen verlies
gevend geweest. Deze druiven haalden
by verkoop de voortbrengingskosten
niet. Ook de teelt van druiven ln de
koude kassen kon, biykens mededeling
van de Ned. Fruittelers Organisatie
uit. De teelt van „koude" druiven, w
van de afzet bijna voorby is, was
dusverre ook verliesgevend.
Voor toeristen meer deviezen
meer deviezen
De nieuwe regeling, waardoor toeristen
van 12 jaar en ouder voortaan naar de
landen van de Organisatie voor Europese
Economische Samenwerking f 600 aan de
viezen kunnen meenemen is gisteren in
werking getreden. Zoals gisteren gemeld
is, kregen personen van 14 jaar en ouder
u toe f 400.
Sfeer fn 'f gezin?
De „Nieuwe Leidsche" e,
Daarnaast is er nog het geval, dat ge
lijktijdig waargenomen kleuren elkaar
beïnvloeden Complementaire kleuren,
gelyktijdig waarnemen, verhevi
gen eikaars werking: rood schynt het
roodst in de aanwezigheid van groen en
geel het geelst in de aanwezigheid van
blauw. Een broodwinkel moet nooit als
achtergrond of voor de trommeltjes
leverkleurige tinten gebruiken en rood
vlees moet op een witte schaal worden
gelegd. Het vlees zal er frisser en sma
kelijker door schynen En een groenten-
boer moet de kleur van zijn zaak nooit
groen maken, wan* dat verlaagt de aan
blik van zyn groene groenten Zo is er
heel veel over kleur te zeggen en de
expositie in A'dam geeft in dit opzicht
en goed overzicht.
Conclusie adv.-gen. Hr> oge Raad:
Rijswijkse tandarts
geheel aansprakelijk
Voor sterfgeval van
patiënt
(Van een onzer verslaggevers)
Voor de Hoge Raad concludeerde de
adv.-generaal jhr mr dr L. H. K. C van
Asch van wyck, tot verwerping van het
beroep, waarin de Ryswykse tandarts A.
L. was gegaan, nadat hij zowel door de
Haagse Rechtbank als door het Haagse
Hof veroordeeld werd wegens dood door
schuld tot 1 maand voorwaardelijk, als
mede tot een boete van f 1000. Zijn pa-
i zekere Kalshoven uit Zeven
hoven was by het trekken van tanden en
kiezen tijdens de narcose gestorven. Na
de verdoving schoot er een prop watten
in de keel van de man, waardoor hy stik
te De advocaat-generaal stelde L. vol
ledig verantwoordelyk voor het gebeurde,
ook al werd hy bygestaan door de plaat-
selyke arts. In zyn conclusie noemde jhr
Asch van Wyck het een grote
nalatigheid, dat er nog proppen watten in
ae keel van de patiënt waren achterge
bleven. Als medicus is L. ernstig tekort
geschoten aangezien hy kon weten, dat
watten, in de keelholten aangebracht om
het bloeden te stelpen, de neiging hebben
te gaan glijder., waardoor de onder nar
cose gebrachte patiënt in levensgevaar
kan komen te verkeren. De onachtzaam
heid. die zo'n verschrikkelijk gevolg had,
moet L. volledig worden aangerekend al-
aus de adv.-generaal. De rol van de plaat-
«elyke arts was uitsluitend een assiste
rende. De Hoge Raad zal Dinsdag 4 No
vember uitspraak doen.
Industrie stelt voor:
Roomijs met een lager
vetgehalte
De coöp. Roomijs-industrie acht het
wenselijk, dat het vetgehalte van het
roomijs wordt verlaagd tot 8 pet en
daarnaast bepalingen worden gemaakt
voor invoering van een product
„melkys." Thans wordt consumptieijs in
de handel gebracht met ongeveei 24 pet
vet. dus geiyk aan dat van de gestan
daardiseerde melk, waarin geen ir.tlkvet
aanwezig is.
Het consumptie-Usbesluit 1935 dat
slechts twee soorten Us kent. nl »oomy«
met een melkvetgehalte van tenminste
12 pet en consumptie-ys. wordt thans
door een commissie herzien
De arts uil Berkel blijft
in arrest
Gisteren heeft de Haagse Rechtbank
na raadkamer de verlenging van het
voorarrest van oe 36-jarige arts J. F. A.
M. O. uit Berke' bevolen.
Dokter O. werd een week geleden ge
arresteerd. nadat zyn 28-jarige vrouw
onder verdachte omstandigheden over
leed.
Onder leiding van dr Froentjes, van het
gerechteiyk laboratorium wordt dé
apotheek van dokter O. op het ogenblik
grondig onderzocht
Fell© brand met veel rook
in Groningen
Een felle brand woedde gisteren in
een opslagruimte van de chemisch* fa
briek N.V. A Gruno aan het Winschoter-
°'®P Je Groningen, waar zogenaamd*
r .M.E.-stof (een besproeiingsmiddel voor
de landbouw), zwavel en natrium waren
opgeslagen. De rookontwikkeling was
enorm, zodat de brandweer gasmaskers
moest gebruiken. Een der brandweer
lieden raakte bedwelmd. Na een half
uur was men het vuur meester.
Weer Nederl. vee naar
Zuid-Afrika
De Zuld-Afrlkaanse autoriteiten heb
ben het verbod tot Invoer van hoornvee.
Khapen en gelten uit Nederland en
Engeland, dat in Januari 1952 in ver»
band met mond- en klauwzeer was af
gekondigd. opgeheven.
Op het ogenblik vallen duizenden stuk*
vee In uld-Afrlka ten offer aan de grola
droogte
