MAARrI
TRIUMPH
:'Jm 118°
ZiiMfir*»'
NIEUWE LEIDSCHE COUHANT
ZATERDAG 7 JUNI 1952
Financieel Overzicht [van de week)
De beurs miste de lust om iets te ondernemen
Het jaarverslag van de Koninklijke
Olie, dat zonder meer schitterend kan
worden 'genoemd, heeft zeer weinig in
vloed -gehad op de on'.wikkeling van het
koerspeil. Uit het verslag is gebleken, dat
het aandeel van het concern in de we-
reldolieproductie verhoudingsgewijs is
gestegen, hetgeen een bevredigende in
druk heeft gemaakt. Omdat de maat
schappij een groot gedeelte der winst in
het bedrijf heef: gehouden, is de liqui
diteit dér onderneming verbeterd en het
ziet er naar uit, dat voorlopig de investe
ringen uit eigen middelen gefinancierd
kunnen worden. Een nieuwe emissie
wordt ter beurze dan ook niét verwacht.
Inzake de omwisseling van converteer
bare obligaties in aandelen bleek uit het
verslag dat nom. f 31,6 millioen obligaties
zijn geconverteerd, hetgeen een betrek
kelijk gering bedrag is. De verlaging van
de conversiekoers tot 280%, in verband
met de 2% stockdividend, verhoogt de i
aantrekkelijkheid van het verwisselings-
aanbod, maar het ziet er niet naar uit,
dat in de gegeven situatie veel obligatie
houders tot omwisseling zullen overgaan.
De koersverhouding zal in Mat geval ver
beterd moeten worden, hetzü door een
koersstijging voorde aandelen ter beurze,
hetzij door een verlaging van de conver
siekoers.
In het jaarverslag der Koninklijke
wordt gesproken over een „belasting van
schijnwinsten", welke in wezen onver
mijdelijk een telken jare terugkerende
kapitaalheffing betekent. Ma.w. deze
fiscale politiek is een uitholling van het
bedrijfsleven.
De stemming voor de rest van
delenmarkt was ongeanimeerd te noe
men. De lust om iets ter beurze te onder'
nemen is nog altijd afwezig en men is
veelal geneigd om de „kat uit de boom
te kijken". Het bericht, dat de Kunstzij
despinnerij NYM'A 100 werknemers
heeft ontslagen wegens internationale
economische omstandigheden, was aan
leiding voor een flauwe stemming van
kunstzijdeaandelen.
De declaratie van stockdividenden
duurt nog altijd voort en ook dit feit be
tekent een belemmering voor een koers-
verbetering, omdat aanbod van stocks te
recht gevreesd wordt. De stockdividenden
welke op het ogenblik ter beurze worden
-verhandeld, noteren alle belangrijk bene
den de theoretische waarde. Men ver
wacht, dat de Ned. Bank tegenover de
buitenlandse aandeelhouders der Ko
ninklijke een soepeler standpunt zal in
nemen dan enkele jaren geleden ter ge-
Advertentie
Onrustig, gejaagd?
Mijnhardt's Zenuwtabletten
sterken en kalmeren Uw zenuwen.
Onderzoek naar critiek
op schaduwregister
Minister benoemt commissie
Om tegemoet te komen aan de bezwa
ren van een groot aantal gemeente
gen de „geldverspilling" door inrichting
van een zgn. schaduwregister van c'
chieven der bevolkingsregisters heeft
minister B.eel in overleg met de Vereni
ging van Nederlandse Gemeenten
commissie benoemd, die onder voorzit
terschap van burgemeester J. J. G. Boot
van Hilversum op zeer korte termijn
advies moet uitbrengen. Tegen het v>
lopig opschorten van de maatregel heeft
de min. echter om technische redeenen
bezwaren. Dit heeft minister Beel geant
woord op schriftelijke vragen vai
Tweede-Kamerlid Van der Weijden
(K.V.P.).
Een: schaduwregister in het buitenland
is volgens de bewindsman nodig omdat
de bevolkingsregisters wellicht bij
eventuele vijandelijke bezetting ve
tigd zullen moeten worden wegens de
grote betekenis die zij hebben voor de
vijand. Onmisbaar zijn de schaduwre-
gisters om met succes alle nasporingen te
doen die in het bijzondqr na een oorlog
verricht moeten worden. Dat zij tevens
kunnen bijdragen tot het verifiëren
aanvullen van de persoonsregisters is
een bijkomstig, zij het niet te verwaar
lozen belang, aldus de minister.
Chr. sociale conferentie:
November te Utrecht
De Christelijke-Sociale Conferentie
1952 zal gehouden worden op 4, 5 en 6
November in Esplanade te Utrecht. (Zo
als men weet komt deze conferentie in
de plaats van het afgelaste Christelijk-
Sociaal Congres. Red.)
Maandblad voor onze gasten
uit het buitenland
Bij de N.V. Noord-Nederlandse Drukke
rij te Meppel is het eerste nummer ver
schenen van het toeristisch Maanblad
Doing Holland, dat bestemd is voor onze
Engels sprekende buitenlandse gasten.
Het blad bevat vlotte artikelen over aller
lei wat Nederland aan natuur- en steden
schoon, kunst en sport te bieden heeft en
is rijk geïllustreerd. Zo spoedig mogelijk
verschijnt het ook in het Frans en Duits
Stalin-Prijswinnaar naar 't Westen
uitgeweken
De Oostduitse Stalin-prijswinnaar
Albert Bellwinkel is met zijn gezin
West-Berlijn uitgeweken. Hij was direc
teur van een cementfabriek te Dessau
zou gevlucht zijn, nadat jongelui in z
fabriek hadden geweigerd zich voor
volkspolitie te melden, zolang zijn eigen
zoons dat niet deden.
legenheid der jongste aandelen-emissie.
Het gaat nu om een betrekkelijk gering
bedrag, terwijl de monetaire omstandig
heden veel verbeterd zün.
Gelijk te verwachten was, keert ook
de Ned. Scheepvaart Unie het dividend
over het afgelopen jaar grotendeels
aandelen uit Van het to'.ale dividend ad
11364% wordt 9.091 in aandelen uitge
keerd. Straks zullen dus 11 oude aan
delen recht geven op één. nieuw stuk.
De koers van aand. Scheepvaart Unie
was gedrukt in de afgelopen week.
Aand. Sitork lagen wat vaster in de
markt op grond van het gunstig verslag.
Over 1951 word't 9 pet dividend uitge
keerd. Uit de mededelingen der directie
blijkt, dat het bedrijf voor het lopend jaar
goed van orders is voorzien maar er
wordt ook melding gemaakt van een
kentering in de marktverhoudingen, voor
de machinebouw. Op de emissiemarkt
duurt de bedrijvigheid nog voort.
De gemeenten Groningen, Utrecht,
Deventer en Almelo zijn aan de markt met
4Y< obligaties k 100 7e, maar ter beurze
verwacht men geen succes van deze
emissies. Opnieuw heeft de regering in
gegrepen terzake van de leningspolitiek
der gemeenten, nu bleek, dat
obligaties aan een consortium overdeed
tegen een koers, belangrijk beneden pari.
Bepaald is, dat minstens 98 moet wor
den 'bedongen van de bankiers. Het i:
duidelijk, dat de practijk aantoont, dat het
4Ya 7o rentetype, onder invloed van de
grote vraag naar geld, van de zijde der
Overheid, onvoldoende is voor een succes
der emissies. De gemeentebesturen trach
ten de moeilijkheden te omzeilen door
allerlei kunstgrepen, teneinde enerzijds
In hun financieringsbehoeften te kunnen
voorzien en anderzijds het officieel ren
tegamma niet te ontduiken. Zolang de
regering achter de markt aan blijft lopen
met haar rentegamma, blijft de financie
ring der overheidsorganen moeilijk
De premielening Rotterdam zakte deze
week tot 98 in, toen de premietrekking
achter de rug was. De vooruitzichten voor
de premielening Den Haag. waarvan de
Inschrijving volgende week openstaat,
worden ter beurze als gematigd geken
schetst.
De opening van de effectenbeurs t^
Djakarta heeft op onze beurs voor cul
tuurwaarden weinig invloed uitgeoefend.
Het feit, dat geen arbitrage tussen beide
beurzen mogelijk is. belemmert de wis
selwerking tussen beide beurzen. De
handel in Indonesische aandelen bleef in
de afgelopen week per saldo lusteloos.
Op de beleggingsmarkt hérstelden
staatsfondsen zich enigszins van de eer
der geleden koersverliezen.
Hel agio voor Arbusdollars bleef ook in
de afgelopen week te verwaarlozen.
De man is de baas
ntOEDERS WIL mope we
mnr i« tnnh Ao hnnin
Madurodam krijgt gemeenteraad
van 36 jongens en meisjes
Feestelijke opening op 2 Juli dooi Prinses
Beatrix (burgemeester)
zijn, de
is foch de baas in huis, van
wettelijk standpunt bezien althans.
Dat is de politierechter in Utrecht
tenminste van mening en hij veroor
deelde twee dames die daar geen
rekening mee hadden gehouden, tot
f2 boete elk.
Op 5 October van het vorige jaar,
zo meldt De Tel., kwam mr W., advo
caat te Harmeien (Uthuis op de
verjaardag van zijn echtgenote. Toen
hij de huiskamer binnenkwam, zaten
daar zijn schoonmoeder en 'n schoon
zuster, zonder dat hij wist dat zij
zouden komen. Driemaal riep hij
„Er uit!" maar pas toen de politie er
bij gehaald was, vertrokken de dames.
De heer W. eiste van de agent proces
verbaal op te maken wegens huis
vredebreuk.
De officier van Justitie was het er
mee eens dat hier huisvredebreuk ge
pleegd was. Er was voldaan aan de
eis van de wet, dat men, om iemand
het verblijf in zijn huis te ontzeggen,
driemaal daartoe moet sommeren. En
de man oefent de macht uit in zijn
eigen huis. De verdediger achtte het
echter nog een open vraag, of de man
wel het recht heeft de gasten van zijn
vrouw de deur te wijzen. De politie
rechter onderschreef echter de opvat
ting van de officier van Justitie.
De Nederlandse miniatuurstad Madu
rodam (in Den Haag), die op 2 Juli door
Prinses Beatrix zal worden geopend, zal
ook een gemeenteraad krijgen. Hij zal
bestaan uit 36 jongens en meisjes van
13-15 jaar, leerlingen van Haagse scho
len. Vrijdag 27 Juni zal burgemeester
Schokking deze raad ten stadhuize in
stalleren.
De jeugdige raadsleden zijn door hun
school of jeugdorganisatie candidaat ge
steld. De Haagse Jeugd-Actie fungeerde
als centraal stembureau en zond de 36
gelukkigen reeds bericht van hun eer
volle verkiezing. De eerste taak van deze
eensgezinde gemeenteraad die geïn
stalleerd zal worden terwijl de kruit
damp van de grote stembusstrijd nog
boven ons land hangt zal zijn het kie-
ran 6 wethouders. Uit dezen wordt
dan weer een loco-burgemeester aange-
■n, die de raad voor vergaderingen
kan bijeenroepen en wensen van dc
raadsleden zal bespreken met de direc
teur van Madurodam. De werkzaam
heden van de raad zullen bestaan uit
het vertegenwoordigen van de gemeente
Madurodam bij officiële ontvangsten, 't
uitoefenen van controle binnen hetj
rechtsgebied der gemeente en bij de in-
en uitgangen, het geven van toelichtin
gen aan het publiek.
Woensdagmiddag 2 Juli zal de loco
burgemeester Prinses Beatrix, die als
burgemeester van het stadje zal fun
geren, namens de raad verwelkomen en
haar de ambtsketen omhangen. Vervol
gens zal de Prinses-burgemeester de of
ficiële opening verrichten met een druk
Dank zij penicilline:
Meer levens gered dan
de oorlog kostte
Ir Waller uit Delft ridder
Nederlandse Leeuw
De penicilline heeft meer mensenle
vens gered dan de oorlog heeft gekost.
Zij is trouwens geboren onder een ge
lukkig gesternte. De gelukkige omstan
digheid was in dit geval juist de oorlog.
Hoe vreemd dit ook moge klinken, het
eenmaal een feit dat een oorlog bij
alle ellende toch ook grote vorderingen
brengt cp technisch en wetenschappelijk
terrein.-Dit zei ir F. G. Waller, directeur
van de N.V. Koninklijke Ned. Gist- en
Spiritusfabriek te Delft, gisteren in een
rede ter gelegenheid van het eerste offi
ciële bezoek, dat aan de antibiotische be
drijven van deze onderneming gebracht
werd. Staatssecretaris Muntendam reikte
tijdens dit bezoek aan ir Waller de on
derscheiding van ridder in de Orde van
de Nederlandse Leeuw uit.
Ir Waller herinnerde er nog aan, dat
de onderzoekingen in Delft tijdens de
oorlog geheel onafhankelijk van die in
Amerika zijn verricht. Omstreeks Dolle
Dinsdag werd het eerste product ver
vaardigd, waarvan men vermoedde dat
het hetzelfde was als de penicilline die
genoemd werd in berichten uit Amerika.
Na de bevrijding bleek dit vermoeden
juist te zijn en waarschijnlijk was die
penicilline de eerste die op het vasteland
van Europa is gemaakt.
op de knop, waardoor he tverkeer in Ma
durodam in beweging wordt gezet.
Trams, auto's, en treinen gaan rijden en
op dat moment zal Nederland een .le
vende" stad rijker zijn. Dit is de eerste
maal, dat Prinses Beatrix zelfstandig een
officiële openingsplechtigheid in
openbaar zal verrichten. Het ligt i
bedoeling, dat de Nederlandse jeugd hier
van door middel van een rechtstreekse
radiouitzending getuige zal zijn.
De N.V. Gewapend-Betonhouw DE
KOND-ER 'te Amsterdam bestaa-t op 14
Juni 40 jaar. In die tijd werden 1200
werkobjeoten uitgevoerd, waarmede
bedrag van pl-m. 90 millioen was
moeid.
Rondje knippen en scheren
in Cleveland
Ook haarknippen en scheren vallen
onder de „glijdende loonschaal". Ook
hier geeft het huishoudboekje poli
tieke richtlijnen aan. hoe vaak men
zich deze manipulaties langs hoofd en
wangen moet laten welgevallen. Er
zijn salons en salons; er zijn klassen
en tarieven. Wie van een zeer kort
geknipt hoofd houdt, hetgeen nog niet
de illusie betekent van gemillimeterd
te zijn, zal het bedenkelijk vinden,
als hij 85 cent of zelfs een gulden
moet neerleggen, voor een bewerking,
waarna hij toch nog letterlijk „met
de handen in het haar zit". De Figaro
kan daar zijn motieven voor hebben
en geheel kort haar, aldus zijn ad
vies, is in strijd met de mode. Zo
klagen huisvaders en huismoeders
ook wel over deze maandelijks terug
kerende post. Wij willen U troosten.
Immers in Cleveland, in de Ver. Sta
ten, kost haarknippen thans ander
halve dollar (ongeveer 5.70) en het
rondje scheren komt per man op 1
dollar (ƒ3.80» te staan. En als ook de
Clevelandse Figaro nu bij iedere be
werking, om geheime redenen, er tel
kensniet te veel afhaalt!
Stichting republiek Italië
herdacht
Ter gelegenheid van de jaardag der
stiching van de republiek Italië gaven de
Italiaanse gezant en mevrouw Caruso
gisteren een receptie in het legatiege
bouw aan de Sophialaan.
Verschillende leden der hofhouding
ivamen hun felicitaties eanbieden,
opperceremoniemeester, baron Van
Hardenbroek, prof. Bas Devant, lid
het internationale gerechtshof, de heer
Hambrö, griffier van dat hof, de li
ters Rutten en Albregts, de vice-presi
dent van de Raad van State, jhr Bee-
laerts van Blokland, de secretaris-gene
raal van Buitenlandse Zaken dr Boon
verschillende hoofdambtenaren van
departement, de chef van de Generale
Staf, generaal Hasselman, de chef der
afdeling Kunsten en Wetenschappen i
het dep. van O K. en W., dr Vroom
vanzelfsprekend vele leden van
Corps Diplomatique.
■UlllIllllllllllllllllllllllUIIIUIIIIUIIlllllUlllüillllllUIIIUIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
SCHILDER
Hij werkt steeds aan de buitenkant,
maar „oppervlakkig" is hij niet,
want wie een schilder verven ziet
herkent de vakman met verstand.
Eerst schraapt hij de oude rommel weg,
waarna hij stopt en dicht-plamuurt
en het vervolgens gladjes schuurt,
want schilderen eist overleg.
Schrik niet voor sombere onderkleur,
beschermlaag één in grauw of grijs,
want dat is goed en dat is wijs,
zo krijgt men werk van hoge keur.
Wie aanstonds bij het eind begint,
geen voorzorg kent, slechts schitt'ren wil,
diens werk vergaat bij d'eerste gril
van regenbui of vlaag van wind.
Maar glanst de eindkleur op z'n tijd:
rood, geel, goud, reseda of blauw,
dan is hij trotser dan een pauw.
die statig-fier zijn waaier spreidt.
ROBBIE RADAR.
Eredoctoraat voor Amsterdamse
hoogleraar
Op 9 Juli a s. de tweede dag van h(
vierdaagse Britse gynaecologencongres
te Leeds zal aan drie geleerden
eredoctoraat van de universiteit
Leeds worden verleend, o. w. aar
Nederlandse prof. M. A. Bouwdijk
Bastiaanse, hoogleraar in de verloskunde
en de leer der vrouwenziekten vai
faculteit der geneeskunde aan de gem.
universiteit van Amsterdam.
(Advert
1R~
altijd -wint
Van het erf van School en Kerk
Beioepingswerk
Ned. Herv. Kerk
Beroepen: te Apeldoorn-Het Loo
(10e pred. pl.) dr F. de Graaff te Well
en Ammerzoden; te Wassenaar (vac.-W.
van Wijngen) J. T. Kiersma, studenten
predikant te Delft; te Hedel (toez.) W
Vroegindewey te Bleiswijk.
Bedankt: voor Oldebroek )2e pred.
pl.) J. de Lange te Nunspeet.
Geref. Kerken
Beroepen: te Esser (Canada) G.
Bouma te Capelle a. d. IJsseL
Aangenomen: naar Klaaswaal J.
.Schelhaas, wonende te Uithuïzermeeden.
Geref. Kerken (art. 31 K.O.)
Bedankt: voor Niezijl-Kommerzül
H Brink te Krommenie.
Evang. Luth. Kerk
Beroepen: te Doetinchem J. H.
Ritzema Bos te Kampen.
Vrije Evang. Gemeenten
Beroepen: te Amsterdam (2e pred.
pl.) I. J. Vasseur te Kampen.
Calv. studentencongres
in Lunteren
Van 2529 Augustus wordt te Lunte-
in het congres van de Calvinistische
Studentenbeweging gehouden, ditmaal
onder leiding van mr C. J. Verplanke uit
Haarlem. De Bijbellezingen worden ver
zorgd door ds B. Nederlof, Chr. Geref.
predikant te Dokkum. Referenten zijn: dr
J. A. H. J. S. Bruins Slot, uit Aerdenhout,
Democratie; prof. dr C. C. Jon
ker, uit Amsterdam, over; Christendom
natuurwetenschap; J. van Doorne,
letterkundige te Baarn, over: De Chris
ten en het litteraire wereldbeeld; H
Algra, uit Leeuwarden, over: Taak en
positie der christelijk-nationale pers,
Vrije-Universiteitsdagen
in Leeuwarden
De Vrije-Universiteit6dagen worden
dit jaar op 9 en 10 Juli in Leeuwarden
gehouden. In de wetenschappelijke
samenkomst spreken prof. dr G. Kuiper
te Amsterdam en dr W. F. van Gunste-
te Wassenaar. Op de jaarvergadering
prof. dr H. N. Ridderbos van Kampen,
prof. dr J. F. Koksma, Amsterdam, en ds
Guillaume, Amsterdam. Voor Vrou-
i-V.U.-hulp mevr. W. P. de Moor-
Ringnalda te Enschede en dr J. Lever,
Amsterdam. In de bidstond gaat voor ds
B. Nederlof. Chr. Geref. predikant te
Dokikum. Voor logies bij particulieren
zich wenden tot mevr. A. H.
Touwe^De Boer, Van Mierevel(plantsoen
,n Leeuwarden.
Nieuw handboek voor de
evangelisatie
Het verband van Geref. Evangelisatie
commissies zal t.g.v. het 25-jarig bestaan
volgend jaar een nieuw boek als hand
leiding voor evangelisatie uitgeven. Dit
werd besloten op de jaarvergadering die
in Zeist is gehouden.
Ds C. Mak uit Leeuwarden is gekozen
als bestuurslid.
Vele Europese hoogleraren
in Delft bijeen
Van 9 tot 13 Juni komen vele docen
ten van technische hogescholen en uni
versiteiten uit Europese landen in Delft
bijeen op een interuniversitair congres ter
bestudering van de wetenschappelijk op
leiding op het gebied van organisatie en
bedrijfsleiding. Er zullen ook vier Ameri
kaanse professoren op het congres zijn.
Naar de Rotterdamse synode
De part synode van Zuid-Holland-Zuid
der Geref. Kerken heeft naar de komende
generale synode van Rotterdam afgevaar
digd dr E. D. Kraan, Vlaardingen, ds F.
C. Meyster, Rotterdam-C., ouderling A.
Wilschut, Charlois, en oud. C. Zwaan,
Mechelen (B.)
De P.S. van Noord-Brabant-Limburg
vaardigde af dr C. N. Impeta, Dinteloord,
ds J. v. d. Meulen, Den Bosch, oud. J.
Uytenhoudt, Beek (L.) en oud. J. van
Woerden, Rdamsdonkveer.
Schiedai
n H G v d Esch. Dordreoht en J Huis-
Den Haag. Gesl, arts-ex. Ie deel de
Dijk, Zutphen, H W de Jong,
de heren H W Carp, R'dam en P Zwanen-
urg. Leiden.
AMSTERDAM. 4 Juni. Bevorderd tot arts
n N de Jongh.
AMSTERDAM (Gem. Univ.), 6 Juni Ge
laagd: cand. politieke en sociale weten-
chappen: mevr. M. W. A. Kokschotel. Ara-
terdam; Cand psychologie: mej. Sie Lien
Swah, Amsterdam.
Het lied der aetheraolven
ZONDAG 8 JUNI 1952
vs 9 45 Gram IKOR: 10.00
10.30 Ev. Luth. Kerkdienst
NCRV: 12.00 Koorzang KRO: 12.15 Apologie
12.35 Gram 12.40 Lichte muziek 12.55 Zonne
wijzer 1.00 Nieuws 1.10 Lunchconcert 1.45
„Uit het Boek der boeken" 2.00 Pianoconcert
2.25 „De dag nadert2.35 Zang en piano
3,00 Holland Festival: Concertgebouworkest
en soliste 410 Kath. thuisfront overal! 4 15
Sport 4.30 Vespers NCRV: 5.00 Vrije Evang.
Kerkdienst, 6.30 Gewijde muziek 715 „Het
gebed des Heren" 7.30 Nieuws, sport KRO:
".45 Actualiteiten 7,52 Boekbespreking 8.05
De gewone man 8.12 Gi
Avondgebed 11.00 Nieuws 11.15—12
HILVERSUM II. 298 m.
VARA: 8.00 Nieuws 8.18 Gram
het platteland 8 40 Orgelspel 9.00 V;
„Geestelijk leven"
.00 Gra
en solisten 155 Boekbespreking 2 10
orkest en soliste 3.10 Filmpraatje 3
concert 3 55 Amusementsmuziek 4
evue VARA 5 00 Accordeonmuziek 5.20
rfkoor 5.35 Voor de kinderen 5 50 Spo
al 6.15 Nieuws en sport VPRO: 6.30
kerkdienst IKOR: 7.00 Voor de j<
'astoraal bezoek" AVRO: 8 00 Nie
ïv muziek 8.35 „Vlucht in het gel
el 9.10 Gram 10.05 Vocaal dubbelkü
5 Strijkorkest 11.00 Nieuws 11.15 Week-
11.45 Niei
i clavecimbel 1135
7.00 Godsdienstig halfuui
Orkestconcert 9 00 Gram
Gram 10.50 Nieuws 11.00 Gran
s 5.10 Gra
BRUSSEL. 484 m
12.08 Orkestconcert 1.00 Niei
zoekprogramma 2.30 Gram 3.
5.00 Niei
7.45 Niein
Nieuws 10.10
1155 Nieu>
BRUSSEL. 324 m.
12 00 Radiojournaal 12,34 Lichte muziek 1 00
Nieuws 1.15 Gr
Gram 4.00 Kar
0 Voor de
muziek 4.45 R
Sport 5.50 Gram 6.00 Bas en pia
dienstig halfuur 7.00 Nieuws 7
gramma 9.30 Gram 10.00 Nieuv
zoekprogramma 11.00 Nieuws
MAANDAG 9 JUNI 1952
HILVERSUM I. 402 m.
NCRV: 7.00 Nieuws 7.18 Gewijde
.20 Gram 8.55 Voor de vrouw 9.00 Voor
9.35 Gram 10.00 Orgelspel 10 30
11.30
Morgendii
Promenade-orkest
Orgelconcert 1.00 Nieuws
1.45 Hammondorgc
1.15 Mandoline-
2.35 Gi
cello 3.40 Pi
Cembalo-gezelschap
00 Schoc
2.45 Voor de vrouw 3.15 Viool e
.00 Bijbellezi
verzicht 11.25—12.00 Gramofo-
ENGELAND. BBC Home Ser
12.10 Critieken 100 Nieuws
agazine" 1.40 Gram 2 00 We
tuin 2.30 Hoorspel 3.45 „Werthe
1.10 „Country
ilisten 5.00 V<
5.30 Voor de jeugd 5 45
Hartog: „Tour-
en in- Noord-
i 6.15 Sport 6.25
7.00 Verkiezlngstoes
les 7.30 Gram 7...
10 Gev muziek 8,40 Omroeporkest
ïnzen staan open", klank-
10.15 „In de Arabi-
1 solist 9.1.
leid 9.45 Orgelconcert
he wereld" 10.25 Kaï
'erdenking 11.00 Nieu
ond-
HILVERSUM II. 298 m.
VARA: 7.00 Nieuws 7.15 Ochtendgymnas
tiek 7.33 Gram 8.00 Nieuws 8 18 Gram 8 50
Kookpraatje 9 00 „Denk om de bocht" 9.'l5
VPRO: 10.00_.Voor de oude dag" lo!o5
10.40 Gra
12 kan best, jongens", zei ze. „Zorg vroeg bij de „Zo, jong", begroette hij de knaap, „mooi woord
Doch geen nood! Hij was nog jong en kon van hand te zijn, Jan: ik zal voor brood en drinken gehouden, maar Ida is ook niet bij je ten achter
zijn leven maken wat hij wilde. Z'n broers en zorgen, dan kunnen jullie vroeg op stap gaan." hoor. Zij heeft alleen wat langer werk met haar
zusters, die hem nu spottend „pennelikker" noem- „Maar", bracht Jan er beschroomd tegen in, toilet dan wij mannen."
den, als hij over z'n huiswerk gebogen zat, zou- »!iet 6?at met» buurvrouw; ik zal mijn broers Jan lachte en voelde zich gestreeld bij dat
Morgenwijding VARA: 10.20 Voor de kleutêi
jAg» - J0 55 yoor de 2je){en jj 40 So_
3 12.00 Orgelspel 12.33 Voor het
8 Gram 1
de middenstand 1 20 D;
2.00 Voor de vrouw 2.15 Cello WRÊ
rv "De nacht van Merlijn". hoorsoel
4 00 „Der Freischütz", opera 5.00 Voor r'
Jeugd 5 30 Roemeens orkest 5.50 Militair cor
jf~r 6.00 Nieuws 6.15 Pianoduo 6 30 Par-
lir overzicht 6 40 Strijkkwartet 7.:
745 Rcg<
8.00
ringsuit;
Nieuws
rlïoboi
erforc
(Advertentie)
SCHOENCREME
den hem misschien nog wel eens benijden.
Aanvankelijk was Ida bang op de fiets, m
de hulpvaardige buurjongen naast haar zorgde
ervoor, dat ze niet vallen kon en zo kreeg ze ver
trouwen. Na enige tijd was ze in de kunst van
het fietsen zover gevorderd, dat ze samen met
Jan, als deze de oude kar van zijn broer een poos-
fiejts niet kunnen krijgen." „mannen". Ja, hij had nu de lange broek
zijn gezicht. Ida dus hoorde hij zo langzamerhand tot de man-
Wisten die er nen. Hij begon ook al de baard in de keel te
niet wat op te vinden? krijgen.
„O, dat is geen bezwaar, jong", antwoordde Boven de onderdeur van het achterhuis kwam
vrouw Meijer rustig, „daar zal de baas wel raad even een meisjeshoofd te voorschijn,
op weten, niet Frerik?" „Dag! Ik ben zo klaar. Fijn weer, hè? Haal
hahhan hot „it irnnHon rüAen "rinrh Deze lachte eens- »Wel Ja- ik zal es zien> of je de fiets even van de deel, als je wilt?"
je mocht hebben, het pad uit konden "jden, doch niet een keetje voor je opscharrelen kan. Meteen voelde hij een steek. Verdraaid, daar
°Pi t ®r°te wef durfde z? nog met- stille Kom in je(jer geval zo vroeg mogelijk." had je het weer; hij had in het geheel niet meer
opluchting van de jongen, die voor geen geld van om Jz-n fiets gedacht.
de wereld op z n oude rammelkast naast de nieu- „Buurman", begon hij schoorvoetend, „ik eh...
we fiets van het meisje verder dan het pad wil- j 11 f 1 ik heb de fiets van m'n broer niet kunnen krij-
de rijden Verstoorde eilQiClLlSJ(lG ge?,
Meijer had met genoegen de vorderingen van 47 v-" Meijer was nog aldoor verdiept in het beschou-
zijn dochter gadegeslagen en op een prachtige wen van zijn dahlia's. Hij keek als afwezig op.
Zaterdagavond aan het einde van September, toen door »Wat zeg je, jongen?"
de jongelui na ettelijke ritjes over het Oosterpad, A adtttt 7ft nnvroTTV "*an kerkaalde da* hij geen fiets van zijn broer
bestoven en bezweet thuis kwamen, zei hij zo MAAK IJ ££LLII!,i\KlJ Jk had kunnen krijgen
langs z'n neus weg: „Zeg Jan, Maandag ben je Jonge, ja, dat is waar ook. Jij had geen fiets
toch vrij van school? Als het dan even mooi waif um (,-nh nnt T.,n0r t,oif P-aaraa" heb ik helemaal niet meer gedacht.
-pnifpn Half blij, maar toch ook weer half terneergesla- Tja, tjaBehoedzaam krabde de tuinder aan
de
hè? Daaraan heb ik helemaal niet
s als vandaag, wat zou je er van denken Half, bllJ> maar toch ook weer half terneergesla- Tja, tjaBehoedzaam krabde de tuinder
deemster eens^iona^uan, oi naar taam oi vo Maandags ^erd^ Jan^by Jiet kfieken van Wat op moeten vinden, hè? Anders zou je -
/orkest 11.00 Nieuws 11
Jws in Esperanto 11.20 Gram
11.45—12.00 Gramofoonmuzlek.
ENGELAND. BBC Home Service. 330 m.
12.00 Hoorspel 12.30 Gev programma 100
Nieuws 1.10 Gev programma 1.55 Cricketuit
slagen 2.00 Schoolradio 3.20 Discussie over
actuele vraagstukken 4,05 Gram 4.30 Inter
views 5 00 Voor de kinderen 6.00 Nieuws 6.15
Sport 6.20 Causeri_e_6.30 BBC Northern Or-
Pianoduo
lendam,
Jan keek echter benauwd. „Ik zou best willen de boterhammen, die zijn moeder reeds had klaar en Ida, die langslaapster ook.''
buurman, maar ik denk niet, dat ik Maandag de gezet. jan keek eens naar de punten van zijn glim-
fiets van Kor zal kunnen krijgen. Denkelijk heeft Vrolijk fluitend liep de jongen in de vroege mende schoenen. Hij scheen alle hoop verloren
hiji ze zelf nodig. morgen het kleine stukje naar z'n buurman. Alles te hebben, maar toch flonkerde een lichtje in
De tuinder, die best begreep, dat Jan zich was nistig om hen heen. De zon kwam net bo- hem, een kleiB vonkje; buurman had immers be
schaamde om met zijn roestige fiets naast de ven de uitgestrekte landerijen en enkele vogels loofd dat hij er wel wat op zou vinden'
glimmende van zijn buurmeisje zich buiten de verbraken de stilte van de ochtend met hun tril- „Kan ik misschien de fiets van een van de
buurt te vertonen, lachte in stilte. „Ja, jong, dat lend kwinkeleren en begeleidden de jongen met knechts..." begon hij aarzelend
ee" vrohjk wijsje. ,De knechts? Nee, dat zal niet gaan... Doch
De blinden waren bij Meijer al half open, ten ik denk, dat ik toch wel raad weet' Ga maar
bewijze, dat ze reeds op waren en Jan, overal eens in de wagenboet kijken. Ik geloof, dat er
bij Ida's fiets nog zo'n ding staat. Misschien kun
je die wel gebruiken. Ik zou zeggen: Ga zelf eens
kijken."
er wat op
is wel jammer hè? Dan moeten
zien te vinden."
Jan zuchtte, wiste zich nog eens het zweet var
het gezicht en keek naar de glimmende dames
fiets, die nu tegen een der perebomen stond.
Meijer vertelde zijn vrouw met een paar woor-
aan denkend, maakte
de muur.
De tuinder liep reeds op het erf
meteen even vast
keek l
den van zijn plan. Deze knikte toestemmend- „Dat de late dahlia's, die overvloedig bloeiden.
(Wordt vervolgd)
1500 en 247 r
12.00 Spc
Gram 1.45 Voor de kind!
vrouw 3.00 Sport 3.30 Voor de soldaten 3.45
Sport 4.15 Mrs Dale's dagboek 4.30 Hoorspel
5.45 Orgelspel 6-00 Sport 6.35 Gram 6 45 Hoor.
spel 7.00 Nieuws 7.25 Sport 7.30 Gev program-
de Nuremberg", opera
2.05 Gram 2,30 Gewijde i
concert 4.00 Kamermuziek 5.00
Dansnu-'-'-
Gram E
Gram 11.45 Nlei
BRUSSEL. 484 m.
12.05 Orkestconcert 1.00 Nieuws MO. 2.15
en 3.00 Gram 4.00 Lichte muziek 5.00 Nieuws
5.15, 5.45 en 6.30 Gram 7.00 Planorecital 7.20
Gram 7.45 Nieuws 8.30 en 8.45 Gram 9.15
Orkestconcert 10.00 Nieuws 10.10 Gram 10 50
Nieuws.
BRUSSEL. 324 m.
12.00 Omroeporkest 12.34 Voor de landbou-
j'Jrain auuwieu". ^5, 2.00. 3.00
.00 *Fi
7.00 Nieuws 7.30 Actualltel-
4.00 Gi
...J r
Voor
Gram 7.50 Radiofeuilleton fl.00 Om
roepkoor. instrumentaal ensemble en solisten
9.15 Gram 9J0 Omroeporkest 10.00 Nieuws
10,15 Lichte muziek 10.55 Nieuws,
Toch is het zo
jN DE MIDDELEEUWEN kende me..
reeds verschillende methoden om vis
te verduurzamen. Behalve de verst
vis, was er de gedroogde-, gerookte-
en de gezouten vis, die vaak werd be
waard voor de vasten. Behalve melk,
boter, kaas, brood en vlees, maakte
in het bijzonder de haring ee\
langrijk bestanddeel uit van di
ding van de middeleeuwer. De haring
werd voor de vasten bij grote hoe
veelheden ingeslagen gelijk tot
voor kort de aardappelen te onzent
want, blijkens een middeleeuws leer
boekje uit omstreeks 1125 was dit „een
visje, dat men uiterst gemakkelijk
kan inzouten en op die wijze voor
een lange tijd bewaren."
Er behoeft dus geen twijfel aan te
bestaan dat er vele eeuwen vóór de
geboorte van Willem Beukelsz. reeds
gezouten haring bestond. Maar dat
was de z.g.n. korfharing, waarbij de
vis direct na de vangst in manden
werd geworpen en met zout bespren
keld. Aan de wal werd deze vis
meestal opnieuw gepekeld en ver
pakt.
Bij de kaakharing werd echter een
nieuwe bewerking toegepast, doordat
een snede gegeven werd onder de
kieuw, waarna de vis gepekeld en in
tonnen of „kaken" werd verpakt.
Deze kaakharing was in Zeeland en
Vlaanderen al bekend toen Willem
Beukelsz. die immers in 1397 stierf
nog in de windselen moet hebben
gelegen. Want in 1323 werd er voor de
kaakharing een afzonderlijke stapel
te Damme opgericht en ook het char
ter van de Rekenkamer van Parijs
spreekt enkele jaren later (1337)
reeds van gekaakte haring, waarbij
we opmerken dat de Fransen kort na
dien regelmatig een lading van dit
product te Biervliet kwamen inslaan.
Wanneer de kaakharing reeds in de
eerste helft van de 14e eeuw een be
langrijk handelsartikel in onze ge
westen is geweest, hoe is het dan te
verklaren dat de eerste haring
gelijk wij een vorige maal betoogden
pas tegen het einde van die eeutv
hier te lande werd gekaakt?
Om dit te begrijpen, dienen we ons
te begeven naar het schiereiland
Schonen, een deel van Zweden dat
destijds onder Denemarken stond en
waar, als gevolg van de reusachtige
hier kuitschietende haringscholen, de
grootste haringvisserij en -industrie
van Europa was ontstaan. De Denen
hielden zich echter niet zelf met de
bereiding en de uitvoer van de haring
bezig, doch lieten dit over aan de
kooplieden van de Duitse Hanze,
vooral die van Lübeck, en Stettin,
later ook aan de kooplui van
Kampen, Zutphen en Amsterdam, die
hier tijdens het haringseizoen de aan
wal gebrachte haring in aanzienlijke
hoeveelheden door vrouwen (geile-
conen) lieten kieuwen, zouten en in
tonnen pakken. Deze Deense kaak
haring was vanaf het begin van 1300
de voornaamste en meest ge
zochte handelsartikelen in de Neder
landen en Vlaanderen.
Om Willem Beukelsz. volledig recht
te doen wedervaren, dienen we ons
toch nog de vraag te stellen of hij,
zo het haringkaken dan niet door
hem werd uitgevonden, wellicht de
methode heeft bedacht om de vis reeds
te kaken, inplaats van deze be
werking over te laten aan betaalde
vrouwen aan de wal? Ook hier komt
authentiek stuk weer roet in het
eten gooien, want in een privilege
van 1328, verleend aan de stad Wis-
mer, staat uitdrukkelijk: „wie de
haring zelf op zee gezouten heeft..".
Waaruit blijkt dat Willem Beukelsz.
ook aan het haringkaken op zee zo
onschuldig was als een kind (wat hij
in 1328 ook nog wel geweest zal zijn
als we zijn sterfjaar 1397 in het oog
houden).
Het is echter niet uitgesloten dat de
Nederlandse haringkaker de eerste
haring hier te lande heeft gekaakt,
waaraan we dan echter toevoegen, dat
dit Nederlandse product aanvankelijk
als een vervalsing van de Schonense
haring gold!
Laten we nu maar overstappen op
iets anders. De met West-Duitsland
gevoerde besprekingen over een
Europees leger, hebben velen doen
herinneren aan het feit dat er
sedert 13 jaren een oorlogstoestand
stand duurt!
Daarover Maandag.
(Nadruk verboden)'.
