Silvikrin
(IERIEIS
Geestelijke bezoedeling van de
mens onder beulen
Nu
straks
door Levensver
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
6
WOENSDAG 14 MEI 1952
Wetenschap van de misdaad
Sobere, maar aangrijpende studie over
leven in concentratiekamp
(Dooi pioi. di R. Schippers)
WE BEGINNEN met een som, die
niemand behoeft uit te rekenen.
Ik zal het antwoord er bü schrijven.
De som stond in een rekenboek ten
dienste van een nationaal-politieke
opvoeding; een handboek voor on
derwijzers. Het is som no. 199. „Een
gif gasbom van 1000 kg bevat 70%
gifgas. Hoeveel van zulke bommen
zijn nodig voor een besmetting van
2.2 km2 (stadscentrum van Berlijn),
wanneer voor 1 km2 20.000 kg phos-
geen nodig is? Hoeveel vliegtuigen
moeten daarbij gebruikt worden,
wanneer ieder vliegtuig 3 van zulke
bommen vervoert? Met hoeveel tijd
tussenruimte moeten de bommen uit
geworpen worden, wanneer de vlieg
tuigen een snelheid hebben van 50 m
per sec. en in Linie zu einem Gliede
vliegen? Hoe groot moet de onder
linge afstand van de vliegtuigen
zijn?" Het antwoord is: 114 bommen,
38 vliegtuigen, 13 1/3 sec., 52 m.
Aan die ene onvertaalde uitdrukking
merkt u, waar de som is opgegeven,
want aan Zwitserland denkt u niet In
derdaad hebben we hier een staaltje van
Duitse opvoedingskunst; zo kan men de
jeugd leren zich met de gedachte van
massa-moorden vertrouwd te maken.
De som is ontleend aan de dissertatie,
waarop voor enkele weken de Joodse
arts E. A. Cohen in Utrecht promoveer
de. De titel is Het Duitse Concen
tratie k a mp Een medische psycho
logische studie. Uitg. H. J. Paris, Am
sterdam.
Een dissertatie is het geschrift, dat
men aan de universiteit moet verdedigen
om er de doctorstitel voor te behalen
een tak van wetenschap; zij is een u
tenschappelijk geschrift, dikwijls alleen
voor vakgenoten interessant en
zelfs dat niet Van deze dissertatie geldt
dit laatste zeker niet. Dr Cohen is
October 1942 tot Mei 1945 gevangene
de Duitsers geweest: in Auschwitz zag hij
vrouw en kinderen naar de gaskamers
verwijzen; hij maakte heel veel,
hij over schrijft, zelf mee. Dit geeft
bijzondere waarde aan zijn ook op zich
zelf, wetenschappelijk bekeken knappe
proefschrift, waarin hij wat de gevange
nen met name de Joden, doorstonden
en wat de Duitsers, met name de S.S.
deden, onderzocht op zijn betekenis voor
de wetenschap van de medicijnen en de
psychologie, de zielkunde.
Wetenschap van misdaad
yOORAL het laatste boezemt ons be
lang in. Hier wordt dan bij wat dr
Cohen schrijft onderscheiden tussen de
feiten, die hij meedeelt, en de verkla
ring, die hij ervan geeft, en waarbij hij
zich grotendeels een aanhanger van de
theorieën van Freud toont Maar juist
het feitenmateriaal dat hij geeft, zal
dit boek nog lang van waarde zijn. Te-
omdat de schrijver niet alleen zijn
eigen verschrikkelijke ervaringen sober
weergeeft en zijn eigen reacties er in
beschrijft met de hand van een des
kundige, maar zijn ervaringen ook toetst
de berichten van anderen, die iets
dergelijks hebben meegemaakt en aan
officiële rapporten.
Het ligt in de aard der wetenschap, dat
zij liefst niets buiten haar onderzoek
houdt Zodoende is er ook een weten
schap van de misdaad, een „criminele
psychologie", al is dit een wat dubbel
zinnige uitdrukking En er is een psy
chologie van het concentratiekamp. Wat
speelt zich af in het psychisch leven van
de mensen, die naar deze kampen ver
wezen worden en wat is de mentaliteit
van hen, die zulke oorden der vi
schrikking organiseren? En wat werd
van een Haftling, die de kans kreeg zich
aan te passen aan het kampleven? En
hoe is de S.S. geworden wat zij
Bezoedeling
iryANNEER wij het boek van dr Cohen
lezen, is een van de dingen, die onj
het diepste treffen de psychische bezoe
deling, waarvan een mens het slaoht-
offer worden kan.
Wij mogen in ons verband dan de
psychologische verklaringen var
schijnsel laten voor wat zij zijn: Freud
en in zijn voetspoor dr Cohen spreken
van een partiële identificatie; het feit
er van de besmetting door het milieu,
waarin wij leven en van de invloed, die
uitgaat van de toon, die in dit milieu
heerst.
Het mag ongelofelijk klinken, maar
vele gehangenen hebben de aggressi-
viteit van de S.S. als het ware over
genomen. Als symptomen worden ge
noemd het gebruiken van bepaalde
uitdrukkingen die men wel in een
dissertatie, maar niet in een dagblad
kan afdrukken, het schreeuwen tegen
medegevangenen, het snel er op los
slaan en het z.g. Joodse anti-semi-
tisme.
lyatuurlijk geschiedt dit psychische en
morele „bijkleuren" niet in een paar
dagen. Er moeten ook bepaalde voor
waarden vervuld zijn, voordat het zicht
baar wordt. Vooral wat men de re-
noemt, is hier belangrijk.
Deze regressie is het doen van een aan
tal stappen terug uit het land der vol
wassenheid, de zelfstandigheid en de
vrijheid. In het normale leven wordt
volwassene niet voorgeschreven
en wat hij moet eten, in welk
huis hij moet wonen, welke kleding hij
moet dragen, wanneer hij moet gaan
slapen. Hij krijgt geen slaag onder het
werk, hij wordt niet voortdurend opge
jaagd, hij heeft niet het gevoel, dat het
werk dat hij verricht, zinloos of kinder
achtig is. Men telt hem niet twee of
malen per dag, men sluit hem niet
op achter prikkeldraad, men laat hem
niet onbeschermd tegenover de gedra
gingen van zijn medeburgers. Maar de
Haftling heeft dit normale leven niet.
Het gaat bij hem precies andersom dan
zo juist over het leven van volwassen
mensen gezegd werd. Hij werd wee
hankelijk als een kind. Hij ging zich in
vele opzichten als een kind gedragen,
lichamelijk en geestelijk. Allerlei kin
derlijke ondeugden krijgen dan
Bestand tegen boze
invloeden
het zo eerlijke verhaal, dat dr
ohen over deze dingen doet, en uit
de mededelingen van anderen, die hij
doorgeeft, blijkt wel, dat wij ons de om
vang van de bezoedeling niet ernstig ge
noeg kunnen indenken. Jung heeft
geschreven, dat zelfs een heilige vo<
zielen van Hitier en Himmler, de Gestapo
de S.S. in voortdurend gebed
moeten verzonken blijven, om de schade
an eigen ziel te kunnen goedmaken, die
ïen reeds ondervindt, wanneer men
ch in hun boosheden verdiept Het zien
an het boze ontsteekt boosheid in eigen
ziel, dat is onvermijdelijk. Niet alleen
de vermoorde, maar ook de moordenaar
de gehele omgeving van de misdaad
n slachtoffer.
Het gaat hier over de voor de le-
venspractijk zo belangrijke vraag,
welke mate een mens bestand kan
blijven tegen boze invloeden. Zoals
zoveel gevallen brengt ook hier
de moderne psychologie diepten en
verborgenheden aan het licht, waar
de verlichte, opgeklaarde, neutraal
en objectief redenerende mens geen
weet van had en heeft, maar waar de
bijbel en de kerk in hun leer van de
zonde en de verdorvenheid van het
mensenhart reeds eeuwen over spre
ken.
Zeker wijken de wegen van de heilige
schrift en van Sigmund Freud wereld
wijd uiteen. Men gelooft dat de schrift
ook veel reëler, en veel minder eenzijdig
en éénkennig over de geest des mensen
en de geest uit de afgrond spreekt dan de
diepste psychologie het doet. De schrift
t bovendien van een andere Geest,
de Geest van Christus en van God.
Maar op een eigenaardige wijze worden
door modern onderzoek der zielkunde
feiten aan het licht gebracht, die ons
nan onszelf doen schrikken.
„,Gewone man" kan een
stootje hebben
7O is het mij opgevallen, dat het mede
een bepaald niveau van levens
schijnt te zijn. dat ons blijkbaar psy
chisch en zedelijk wankel maakt. Bij de
tekening van het normale leven der vol
wassenen, zoals wij die grotendeels van
dr Cohen overnamen, zal het opgevallen
zijn, dat hier met name het leven van
de man in het vrije beroep de schrijver
voor de geest moet hebben gestaan. De
mensen uit de grote fabrieken onder
vinden heel wat meer dwang in hun
leven van iedere dag dan de intellec
tuelen. Wie voor een paar vertrekken in
de woonkazernes zijn huurpenningen
neertelt geniet belangrijk minder van
zijn vrijheid en zelfstandigheid als vol
wassen mens dan de villabewoner. Wie
met zijn inkomen nauwelijks aan het
bestaansminimum toekomt, heeft een
heel wat grauwer en eentoniger bestaan,
ook op het gebied van eten en drinken
en slapen en opstaan, dan de mensen die
zich allerlei luxe kunnen permitteren.
Maar deze weelde en vrijheid schijnen
niet altijd psychisch en moreel steviger
te maken. Ik geef ten bewijze een van
de conclusies van dr Cohen over wat er
gebeurt, wanneer de hongerdrift alles
wat men beschaving noemt, wegvaagt
(Voor vervolg zie Pag. 7).
Reken en oordeel, zie uw voordeel!
Bij VOORJAARSMOEHEID
SLAPTE na CRIEP
of OPERATIE
TONICUM „KATWIJK"
met Vitamine C
Rode verpakking
alcoholhoudend
Blauwe verpakking
alcoholvrij
Flacons met 100, 260 en
1500 cc
N.V. Sociëteit v. Chem. Industrie
„KATWIJK"
Katwijk aan Zee.
Silvikrin verwijdert roos
•topt haaruitval, schenkt nieuw haar
omdat
Silvikrin Uw haarwortels
voedt met de complete
reeks der 14 natuur
lijke haarbouwstoffen
waaronder Tyrosine
Tryptofaan.Cystelne
In de Juiste verhouding.
Gebruik:
I. Silvlkrln-Puur, de ge
concentreerde Nologi-
2. Silvikrin Lotion met
zonder olie (Vlroll). ledu.
morgen. Houdt het haar ge
maakt de hoofdhuid vruchtbaar
LARGE AMERICAN COMPANY IN MIDDLE EAST
has openings for SINGLE MEN as:
MAINTENANCE
ELECTRICIANS
(Five years experience in electrical power
Elants desirable. Work includes frequent
ispections of facilities and performs necces-
sary maintenance and repairing. Will assist
supervisor in maintaining all electrical utili
ties such as power plants, electric motors,
generators, protective devices, batteries,
switchboards, etc. Must have technical work
ing knowledge in instrument mechanical
Must read, write and speak English. Give
full details on education, experience, etc.
Apply under letters K.C.C. to Nijgh van Ditmar,
Parkstraat 27, Den Haag.
MERK
RIJWIELEN f 98,
f 108.-, f 129.-, f 145.- enz
SPORT en NORMAAL
model, desgew voor f 3-
p w. zonder rentebereke
ning.
FIRMA DUSOSWA
Gevraagd een
Eerste Bediende
Banketbakkerij Bron, Voor-
6iraat Aanmelden 's avonds I
na 7 uur, Parklaan 263, Kat
wijk aan Zee. j
Personeel gevraagd
O Flink werkmeisje gevr.
voor hele of halve dagen.
DnepJassenweg 42, Katwijk
aan Zee.
Stichting „Our Home" kan
beschaafde meisjes plaatsen
voor verzorging en verple
ging van patiënten. Soli. m.
uitv. inl. aan de Directie,
Mathenesserlaan 491, Rotter-
Leerling rijwielhersteller
gevr. om opgeleid te worden
in het rijwielvak. Br. No.
7173 Bur. Blad.
Nette werkster ge-vr. voor
de Vrijdag, v. d. Sande Bak-
huyzenlaan 7, Leiden.
Personeel aangeb.
Rustend zakenman zoekt
enige lichte werkzaamheden,
Noordwijk of omgeving. Br.
No. 7174 Bur. Blad.
Te koop gevraagd
Orgel gevraagd. Omschr.
met prijs C. Doorduin, Corn,
de Withstraat 27, Delft.
Te koop aangeb.
Rijwielen. Prima damesrij
wiel. merk Stokvis, Heren-
rijwiel, merk Fongers, da-
messportrijwiel. Alle met
lamp en slot. Tevens meis
jes- en jongensrijwiel, leef
tijd 610 jaar. Levendaal 47
hoek Oranjeboomstr. Leiden
In goede staat zijnde kin
derwagen. Inl. Agent C. var
Dufvenbode. Kon. Wilhel-
minastraat 13, Katwijk aar
Zee.
le klas modern old finish
dressoir, 4 stoelen, 2 fau
teuils en bijbehorende
schuiftafel, gekost f 550-
f 225. 18 Café-stoelen met
8 barkrukken en koelkast
met 2 vitrinekastjes f 195.
Handnaaimachine f 32.50.
Hooigracht 55 (geen winkel
huis).
I.g.st.z. kinderwagen.
Poelgeeststraat 12a.
2500 m2 B. Jan.-Dec. Snij
bloemvergunning. CV. N
Bakker Hzn, Roelofarends-
veen, Tel. K 1713—487.
Motorrijwiel, 350 cc. In
goede staat. Te bevr. Zuid-
straat 25, Katwijk a. Zee.
D.K.W., 98 cc. D. Schaap,
Tijmstraat 35, Katwijk aan
Zee.
Een partij raamlijsten,
smalspoor 60 en 70 cm, wis
sels, draaischijven, rijplaten,
alles prijs billijk. Tevens
bouwen van Warenhuizen en
broeikassen, vraagt prijs
Lijsterstraat 15. Tel. 25962.
Een Kaptein Mobylette, 2
maanden gebruikt. Berv. na
5 uur. Pol, schip Corry,
Werf Boot, Leiden.
2 Ruwe Ijsmachines met
motor, wegens over com
pleet. Tegen elk aann bod
H. Gaasbeek, Groenesteeg
No. 31.
Te huur gevraagd
Rustig heer zoekt ruime
gestoff. zit-slaapkamer, zon
der pension, met enige be
diening. Beslist centrum
stad. Huurprijs f 45.per
maand. Br. no 7180 bur. bl.
Student zoekt kamer. Om
geving Academisch Zieken
huis of Oegstgeest. Br. no
7179 bur. blad.
Te huur aangeb.
Gemeubileerde hulzen en
kamers met keuken of ge
bruik van keuken. Teske en
Zn, Stevinstraat 107, Telef.
556654, Scheveningen.
Nog meer Nederlandse vrouwen
kiezen nu ASTRA voor behoud van
jeugd en schoonheid
U geniet als het romige schuim Uw huid
koestert in zijn verrassende rijkdom. U
merkt ook de gunstige invloed op de toe
stand der huid. Want Astraalléén
Astra bevat het wondere Dermaline
Deze geperfectionneerde vinding houdt
Uw huid mooi, zacht en soepel.
Alleen een soepele huid
blijft een jeugdige huid!
ASTRA'i Active Beauty Care,
het ABC der moderne huidverzorging!
Roomzacht, luxueus geparfumeerd schuim
reinigt intens tot diep in de huid.
Dank zij Dermaline, de nieuwe vinding,
wordt Uw huid gesterkt en gevoed.
ASTRA cold cream toilet zeep
masseert en verkwikt, waardoor de huid
epelheid behoudt,
schenkt schuimend schoonheid!
2 Gem. kamers met kook
gelegenheid en gebruik van
bad. voor 1 of 2 dames, b.b.
h.h. Br. no 7177 bur. blad.
Heer, geen student, zoekt
zo spoedig mogelijk Zit-
slaapkamer, omg. H. Rijn
dijk. Br. No. 7172 Bur. Blad.
Diversen
„Rosine" geeft de hoogste
prijs voor goud, zilver en
juwelen. Grote keuze in
verlovingsringen, gouden,
zilveren en verzilverde ar
tikelen. Het adres voor alle
reparatiën en uurwerken
Steenstraat 16, Telef 26854
Bromfietsenverhuur C.V.
50 stuks. - Solex - Avros -
Tandem. (Voor Zondag, Za
terdagavond halen van 9-11
Drankbestrijders helpt U
een handje mee? Meld U als
collectant of collectrice Na
tionale Collecte Reddings
werk Drankslachtoffers aller
gezindten, 1925 Mei. Secre
tariaat Lefdsch Drankweer
Comité Oude Vest 11.
3 Jonge poesjes zoeken
goed tehuis. Tasmanstraat
No. 72 Leiden.
Vacantie Hilversum. Gem.
kamers met gebr. van keu
ken. Juni-Juli. Geh. huis,
6 pers. 26 Juli9 Aug. Ge
rieflijke housecar te Noord-
wijk aan Zee. 4 a 5 pers. Vrij
Juni, 519 Juli, 930 Aug.
Brieven: Mej. M. Walinga,
Langestraat 57b, Tel. 3930,
Hilversum.
Plaats 'n Koerier
,f is dé manier!
L/>RGE AMERICAN COMPANY IN MIDDLE EAST
has openings for SINGLE MEN as:
RADIO TECHNICIANS
(3 years experience as Radio Technician.
Should have experience in point to point
communications equipment H.F. Transmitters,
receivers and V.H.F. equipment.
Experience with Creed Teleprinters desirable,
must work with: Tube (Valve) testers, Volt-
ohm-milliometers, oscilloscopes, Signal-Gene
rators, Frequency meters, H.F. and V.H.F.
Transmitters and receivers. Manual and Auto
matic Telephone Switchboards, Teleprinter
equipment. Frequency shift Transmitter keyers
and receiver adaptors). Education: 5 years
H.B.S. b or 3 years MULO, must read, write
and speak English.
M
i êXl
Jfe iMk, jjjk JrL.
