llicuwc £ciitsd)e GTmimnt rl WÊm De Leidse Spoorwegwerken Redevoeringen maakten Gesprek stadje van Koningin diepe indruk Juliana in Hollandse cafetaria van in Ontario „Minister in zaak-Menten verkeerd voorgelicht" Wist IJ ZATERDAG 26 APRIL 1952 BUREAUX: Steenstraat 37. Directie, Redactie, Abonnementen- en Advertentie-afdeling: TeL 31441. Postrekening: 58936. ABONNEMENTEN: 6.per kwartaal; 2.— per maand; 0.47 per week. AD VERTE NTIëN: 0.18 per millimeter (BU contract belangryke korting) Dri« en dertigste Jaargang No 9419 Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMER Chef-Red.: H. W. J. ENSERINK Directie: F. DIEMER CHRISTEL1JK-NATIONAAL DAGBLAD Voor Leiden en Omstreken .$tant»isMcl)h «fctttem tn«n terl la Ie«tensp«t* Amerikaanse reis ten einde De Amerikaanse redevoeringen van Koningin Juliana, die veelal een Europese visie op de huidige situatie weergaven en soms ook een waar schuwing inhielden, hebben niet nagelaten in de Verenigde Staten en ook elders in de wereld diepe indruk te maken. Gistermiddag verklaar de de Koningin in een interview dat zij dankbaar was voor de weer klank die haar woorden hebben gevonden. Hieruit moge worden afge leid dat H. M. de overtuiging is toegedaan dat haar reis niet vergeefs is geweest. Zij stond dit interview toe aan Nederlandse en twee Amerikaanse slaggevers, die haar tijdens de gehele reis hebben gevolgd. Gezeten in cei nauwe bankjes van een restaurant i stadje Prescott, The Dutch genaamd, beantwoordde de Koningin een groot aantal vragen. Na enige aar zeling bevestigde zij de mening van een der journalisten, dat HM. blijkbaar niet alleen was gekomen als vertegenwoor digster van Nederland, maar ook en mogelijk in het bijzonder van de Weit- europese beschaving. In het restaurantje van Prescott, dat gedreven wordt door het Nederlandse emigrantengezin Van der Meer (uit As sen), nuttigde de Koningin temidden var de andere bezoekers in de nauwe bankjes hetzelfde eenvoudige, voedsel. Alle Ne derlanders uit Prescott en omstreken i ren voor de winkel samengestroomd wachtten geduldig tot H.M. de cafétaria had verlaten. Deze lunch viel midden het tweede bezoek dat de Koningin a haar vroegere landgenoten bracht. Woningnood ;t was een volkomen andere streek dan die rond Hamilton, waar zij Donder- is geweest. Had H.M. Donderdag sproken met Nederlanders op het land in fabrieken en rondgewandeld in fl< rige bloemenkassen, gisteren werd zij de streek van Brockville bij Kingston geconfronteerd met de woningnood v mee zovele immigranten by hun komst te kampen hebben. De talrijke Nederlanders, die hier ;n in de nylon-industrie, wonen veelal voorlopig in houten zomerhuisjes aa St. Laurens-rivier, die zeker niet geschikt zijn voor permanente bewoning. Van der huizen zei de Koningin zelfs tot de Nederlandse bewoonster: „Het lijkt me dat deze woning onbewoonbaar verklaard had moeten worden." Maar de bewoon ster zelf was minder pessimistisch 1 verzekerde H.M. dat er nog wel wat aan te verbeteren viel voor de winter ir De Koningin was zichtbaar onder de indruk van deze schaduwzijde van pionierschap en om ook deze kant de emigratie ten volle tot zich te laten doordringen, klauterde zij over heuvels en rotsstenen en ging elk huls in de trek binnen. Jongste Nederlandse „Dit is geen emigrant," zei de Koningin toen zy op de Robinson-boerdery de 8 dagen oude Maria Melissen in haar armen hield. Het was de jongste in Canada ge boren Nederlandse. De familie Melissen, nu met z'n viertjes, woont in een veel beter huisje, keurig wit geschilderd. De Koningin had gehoord dat in der andere huisjes, waar de familie Bai ma uit Scherpenzeel (Fr.) woonde, drie kinderen de mazelen hadden. Niemand er niets kon onze Koningin echter tegen houden om het huisje binnen te gaan, naar de kinderen te kijken en met n Bangma te spreken. Deze klaagde de hoge huur die zij voor het gammele huisje moest betalen. Haar man is tim merman en hem was beloofd dat hij bij een boer kon gaan werken. Maar van die boer was geen spoor te vinden. Een ogenblik sprak de Koningin ook nog met de enige gediplomeerde zieken verpleger in heel Ontario. Het is de Ne derlander Wim Jongman uit Den Haag, die in een ziekenhuis in Brockville werkt. Hij had 's ochtends, toen de Koningin al onderweg was, door de radio van het be zoek gehoord, was op zijn fiets gespron gen en van het ziekenhuis naar zijn huisje gereden. Hij verdient in Canada 160 dol lar per maand, is getrouwd en heeft kind. En hij vindt dat hij het beter heeft dan vroeger, toen hij in dienst was van het ministerie van Justitie. Zo heeft onze Landsvrouwe zich een oordeel kunnen vormen over de welstand der landverhuizers. Zij sprak er over Japan weer baas in eigen huis Maandagmiddag om half één, Neder landse tijd, zal minister Acheson de Amerikaanse ratificatie-oorkonde voor het vredesverdrag met Japan deponeren. Hierdoor wordt dit verdrag van kracht, wordt Japan in ijn volledige souvereiniteit hersteld en is keizer Hirohito eigen huis. Van daag heeft ge neraal Ridgway de keizer voor het laatst in zijn functie van op perbevelhebber der geallieerde bezettingstroe pen bezocht. Maandag is hij „slechts" opper bevelhebber der verbonden troe pen in Korea en commandant van de Amerikaanse strijd krachten in het Verre Oosten en Japan. Tevoren had keizer Hirohito generaal Ridgway op de Amerikaanse ambassade bezocht om he mnamens regering en volk van Japan te danken voor de geest samenwerking, waarvan de verbondenen gedurende de bezetting blijk hebben ge geven. Maandag a.s. zullen circa 10.000 Ja panse gevangenen op vrye voeten wor den gesteld, zulks ingevolge een op die dag ingaande amnestieverlening in band met het eindigen der bezetting tijdens het interview in het Hollandse restaurantje van Prescott. „Je moet echt pioniersbloed hebben om er aan te be ginnen en om te slagen", aldus HM. „Het is een hele rijstebrijberg waar je door heen moet." Met veel nadruk zei de Koningin: „Beschouwt u dit nu uooral niet bedoeld te zijn als een ontmoediging voor dege nen die zouden willen emigreren. U zult het met me eens zijn dat emigreren be slist niets is voor mensen waar niets it zit." De Koningin liet uitkomen dat ei in Canada zeker een toekomst voor Ne derlanders zit als zij kunnen doorzetten in het begin. Emigratie mag trouwens nooit een zaak van liefdadigheid wor den, meende zij. Over de noodzaak van emigreren voor ons overbevolkte land liet de Koningin geen twijfel over, al kan het „natuurlijk nooit de bedoeling zijn dat ons land leegloopt." Laatste bezoek Een bezoek aan de boerdery var. de familie Cnossen uit Wijmbritseradeel was gistermiddag het feitelijke besluit van de tocht. Vandaag bracht de Koningin de in alle rust door zonder ook maar enkele officiële of officieuze gebeur tenis bij te wonen. De Koningin gunde zich gisteren kennelijk alle tijd voor haar laatste aanraking met de Nederlandse migranten, die haar met zoveel harte lijkheid hebben ontvangen. Zij stond er op met iedereen die maar in de buurt kwam, vereeuwigd te worden. Lachend :ei de Koningin tot mevrouw Cnossen: „Na deze reis twijfel ik er aan of ik nog wel zonder fotografen verder kan leven." Prins Bernhard heeft gisteren opnieuw besprekingen van zakelijke en militaire aard gevoerd. Hij ontmoette aan een lunch de meest vooraanstaande bankiers New York en besprak verschillende punten van contact tussen de V.S. Nederland. Dreigende massastaking in België Maar deur staat nog op kier De onderhandelingne tussen de Bel gische vakbonden A.B.V.V. (Soc.) en A.C.V. (RK) en de werkgeversbond hebben tot nu toe geen resultaat ge had. Daarom hebben de vakbonden ge dreigd vandaag stakingsaanzeggingen te doen. Er is echter nog een achterdeurtje opengelaten, want na een met de betrok ken ministers gehouden vergadering is communiqué uitgegeven waarin wordt gezegd, dat de vakbondsafgevaar digden hebben vastgesteld, dat de hou ding van de werkgever^ de mogelijkheid nadere onderhandelingen niet uit sluit. Zoals men weet eisen de Vakbonden: it van de uitzonderin-gswinsten, welke de industriële ondernemingen, dank zij de conjunctuur, in 1951 maakten, drie milliard francs zou worden besteed aan uitkering van een premie aan de arbei ders (zulks gedurende de overblijvende acht maanden van 1952) en aan de finan- tg van een extra vacantie. De werk gevers hebben deze eisen afgewezen doch beroepen zich er op stipt toepassing van de collectieve overeenkomsten met de bedrijfstakken voor te staan. Een Rus getuigt: Russen pleegden massa moord bij Katyn heeft Madvey Skarginsky, malige Rus, die gedwongen werd in dat hij 33 Russen, die in het gebied Duitse legre dienst te nemen, getuigd, Smolensk woonden, een interview afnam. L Allen zoud enhebben bevestigd, dat de massamoord begaan was door de geheime Russische politie. Vandaag is te Frank fort w» die Melkinrichtingen als kruidenierszaken Tegen drie R'damse bedrijven boetes geëist Steeds meer gaan melkinrichtingen op kruidenierszaken gelijken een ver schijnsel dat overigens niet alleen in de melkhandel is waar te nemen. In Rot terdam is gisteren tien gulden boete ge elst tegen drie grote melkinrichtingen, wier talijrke filialen méér verkochten dan zuivelproducten. In het Vestigingsbesluit Kruideniers- bedrijf 1939 zijn de levensmiddelen on dergebracht in zestien groepen. Zo staat in de groep onder E vermeld: „oliën vetten van plantaardige oorsprong, margarine" en onder M „zuivelproduc ten eieren". Indien men van de zestien genoemde groepen er ten minste vier in vooraad heeft voor de verkoop, oefent men een kruideniersbedrijf uit. Zuivelproducten en margarine vallen dus reeds onder aparte groepen. De ver koop van jam, vleeswaren e.d. maakt van deze zaken kruideniersbedrijven eri daarvoor gelden bepaalde eisen, waar- i uiteraard niet was voldaan. De verdediger betoogde echter dal velproductcn en margarine in één groep thuishoren en als men dan weer gaat optellen, komt men maar tot drie groepen. Uitspraak op 7 Mei. Adenauer is meerderheid in Eerste Kamer kwijt De meerderheid van kanselier Ade nauer in de West-Duitse Bondsraad (Eerste Kamer) is gisteren verloren ge gaan door de vorming van een coalitie kabinet te Stuttgart, de hoofdstad van de nieuwe Zuid-Westd^uitse Staat Mayer (vrije democraat) is opnieuw minister-president. De Chr.-Democraten van Adenauer zijn in de oppositie ge drongen. De staat zendt vijf leden naar de Bondsraad. Deze kunnen thans als neutraal worden beschouwd. Adenauer had echter gerekend op een coalitie kabinet, waarin de Chr. Democraten zitting zouden hebben en niet de listen. De vijf afgevaardigden zouden dan pro-Adenauer geweest zijn. In de Bondsraad staan nu vijf door de socia listen en vrije democraten geregeerde staten met tezamen 20 stemmen tegen over drie door de Chr. Democraten regeerde staten met 18 stemmen. De Bondsraad kan wetgeving door de Bondsdag (Tweede Kamer) ophouden en het regeren moeilijk maken. Adenauer's partij heeft inmiddels laten weten dat zij bij toekomstige kiezingen niet meer zal samenwerken met de vrije democraten die zitting hebben in Adenauers coalitie kabinet. Aftrek van giften ook voor „algemeen nut" Minister wil normen echter niet veranderen Minister Lieftinck heeft nu aan de Tweede Kamer voorgesteld belasting aftrek voor giften ook toe te staan voor instellingen van algemeen nut. De Kamer had hierom verzocht in het voorlopig verslag over het wetsontwerp, dat bin- zekere grenzen belastingaftrek mo gelijk zal maken voor giften aan kerke lijke, charitatieve, culturele en weten schappelijke instellingen. Voor wijziging van de normen voor aftrek kan de minister echter geen aan leiding vinden. Tijd niet geschikt voor Kon. bezoek aan West Koningin wacht tot de status is geregeld Een zegsman uit het gevolg van H.M. de Koningin heeft in Canada verklaard dat een formeel verzoek tot een bezoek aan de Nederlandse Antillen nimmer in Nederland is ontvangen. Het bericht over het besluit van de Staten om een desbetreffende uitnodiging aan H.M. te zenden, heeft men uit de kranten gelezen. Bovendien was het nauwelijks mo gelijk geweest aan de vermoeiende tocht in de V.S. en Canada nog een bezoek toe te voegen en verder was de periode de Ronde Tafel-conferentie met de West wordt gehouden, zeker niet de geschikte tijd voor een derglijke tocht. I Toch straaljagers op Ypenburg Verzoek van Dellt door de regering algewezen Het verzoek van het gemeentebestuur van Delft om op het vliegveld Ypenburg geen straaljagers te gebruiken, is dioor de ministerraad afgewezen omdat Ypen burg mede als militair vliegveld ls be stemd. De startbaan zal echter zo gunstig ko men tc liggen, dat vliegtuigen, startend in de heersende windrichting, de ge meente Delft aan bakboordzijde kunnen voorbijvliegen. Ook bij een landing be hoeven dan geen bezwaren te bestaan. Bovendien zal bij de opstelling van de vlieginstructies met de belangen van de burgerbevolking rekening worden ge houden. W. van Delft hadden aan de mi nisterraad verzocht in het bijzonder te c'enken aan de belangen van de Delftse laboratoria, temeer omdat er o: gelijke redenen indertijd ook van werd afgezien op het vliegveld bij Eindhoven straaljagers te stationneren. Hierop heeft de minister nu geantwoord, dat de N V. Philips tegen het gebruik van straal jagers op de vliegbasis Eindhoven geen bezwaar heeft. (Inmiddela ls Eindhoven aangewezen als basis voor Thunder jets - Red.). Weer strijden Boer en Brit om de Vroege verwijten macht in Zuid-Afrika De Volksraad is de laatste tijd het terrein van felle strijd (Van onze correspondent in Kaapstad) DE TEGENSTELLING tussen de Afrikaner „Boeren", die zich georgani seerd hebben in de Nationale Partij van dr Malan, en de op samen gaan met Engeland georiënteerde aanhangers van de Verenigde Partij is sterker dan ooit sinds 1902. Dat is de eerste en voornaamste conclusie, die men trekken moet uit de debatten in de Volksraad over de constitutionele crisis. Nimmer heb ik in enige hoge vergadering twee partijen zo fel, zo bitter-vijandig tegenover elkaar zien staan. En voor wie er nog aan twij felen mocht is het thans wel uitermate duidelijk geworden, dat deze uit gelokte cridis (ontstaan doordat het Hooggerechtshof een kieswet ongeldig verklaarde) niets anders is dan een der eindgevechten om de macht in Zuid-Afrika. F« Het zijn de nationalisten van dr Malan, die dit gevecht gaan winnen, alleen al om de eenvoudige reden, dat zij allengs grotere meerderheid verwerven. Reeds thans hebben zy 57 procent der blanke bevolking achter zich en dat wordt, door hun hoog geboortecijfer, ieder jaar méér. Over twintig jaar zullen zij, als deze ont wikkeling aanhoudt, dicht by de 75 pro cent zijn. „De Engelsen rekenen met de Engelse Nieuwe aanval van senator Reijers Hoge ambtenaren zouden verhinderd hebben, dat in Nederland recht wordt gedaan VAN ZIJN ZIEKBED AP heeft h;t Eerste Kamerlid Reijers (C.-H.) aan de Kamer een scherpe nota toegezonden over de zaak-Menten, waarbij met medeweten van verschillende autoriteiten voor millioenen guldens aan schilderijen en tapijten zouden zijn verduisterd. Minister Mulderije heeft volgens de heer Reijers de Kamer gebrekkig voorgelicht doordat hij zelf verkeerd was voorgelicht. „Ook deze minister is vol goede moed begonnen, doch ook achter zijn zetel verrijzen gedaanten en gestalten. Geen minister schijnt de kracht te hebben om met een Bijbels woord te zeggen: Ga weg achter mij", aldus de heer Reijers. Kerstavond, onder bescherming van Als de minister zegt: „Laat de heer Reijers zijn beschuldigingen waar ma ken", dan antwoord ik: „Geef inzage in het dossier Amsterdam en gij zult de waarheid aan de dag zien treden." De minister heeft echter meegedeeld dat de dossiers in de zaak-Menten geheim zul len blyven. Bjj de procureur-generaal te Amster dam, mr A. A. L. F. van Dullemen, is niet voldoende onbevangenheid in de ma terie, meent de heer Reijers. Hij heeft zich om Bloemendaal niet bekommerd, terwijl de diefstal van -schilderijen zwart wit vast staat. De minister zegt dat de waarde van de gestolen schilderijen niet groot was. Maar het is toch niet aan te deeld dat zij te zijner tijd, maal de status van de gebiedsdelen in de West definitief geregeld is, gaarne eer. bezoek zal brengen aan de Antillen en Suriname. „Snelverkeer" per fele/oon Amsterdam-Londen Bij wijze van proef zal een Amster damse telefoniste binnenkort zelf num- Londen opbellen, terwijl omge keerd een Londense telefoniste zelf Am sterdamse abonnees zal bellen zonder bemiddeling van een telefoniste ln onze hoofdstad. Uit de ervaringen, opgedaan bij deze proeven, zullen aanbevelingen voor het inrichten van Europees snel verkeer worden samengesteld. Niet naar Amerika Hemonyklok Blijft toch in Uitgeest Nu er nog slechts f 3000 ontbreekt an het bedrag van f 12 000 dat nodig vas om de verkoop van de Hemony klok te Uitgeest te verkopen, is besloten de klok niet naar Amerika te verkopen. Zoals men weet had. de Hervormde gemeente dat aanvankelijk willen doea deel van de bouwkosten van w verenigingsgebouw te be strijden. Indonesische Chr. partij richt adres tot regering Het te Malang gehouden congres va.. de Indonesische Christelijke Partij (Par kindo) heeft er bij de Indonesische re gering op aangedrongen alle godsdienst aangelegenheden los te maken van be- stuursaartgelegenheden en geschillen over de godsdienst voor te leggen aan het ministerie van Justitie. Reprimande voor de directeur der gevangenis De gouverneuur van de staat Michigan heeft opdracht gegeven, de assistent- onderdirecteur van de gevangenis te Jackson, dr Vernon Fox, een reprimande te geven, omdat hij de muitende gevan genen geluk wenste, toen zij zich pa vier dagen verzet overgaven. Een vijfling geboren op Celebes Volgens Ass. Press wordt in Djakarta gemeld, dat een Indonesische vrouw te Makassar op Celebes het leven heeft ge schonken aan een vijfling, allen jongens, In het Stella Maris-zlekenhuis. Moeder kinderen maken het wel. de politie, een huis binnendringt, vier schilderijen uitzoekt, deze met behulp van dezelfde politie naar Am sterdam vervoert, vandaar in alle haast passage op het eerstvolgende vliegtuig naar Amerika boekt en dat alles, omdat de schilderijen geen waarde zouden hebben. De minister heeft zich klaarblijkelijk ten deze verkeerd laten voorlichten door de heer J. J. de ries, directeur van het Beheersinstituut, wiens gedregingen in dezen ook wel eens onder de loupe mo gen worden genomen, aldus de heer Reijers. En waarom heeft de Haarlemse rechter-commissaris mr N. Smits zijn on derzoek onvolledig gevoerd? Vast staat dat enkele honderdduizenden guldens uit een huis zijn gestolen en verdwenen, doch dat dit geld is afgeleverd bij dezelfde po litiebeambte te Bloemendaal, die hielp de schilderijen te ontvreemden en die ambtelijke stukken aan een dief meegaf, teneinde daarmede de douane te mislei- Ondeizoek gestaakt De raadadviseur in algemene dienst, mr W. G. Belinfante, is volgens de heer Reijers de man die telkens weer heeft ingegrepen ten einde te ver hinderen dat het departement van Oorlog, verantwoordelijk voor de door de B.S. veroorzaakte schade, zich een eigen mening zou vormen. Op verzoek van mr Belinfante is het onderzoek door de juridische afdeling van het departement van Oorlog ge staakt. De reden is duidelijk. Men wilde ver bergen dat het onderzoek van de Haar lemse rechter-commissaris mr Smits on volledig was geweest. Aan mr Smits wa« nu eenmaal hulde gebracht en daarom is een ganse machinatie opgezet, waarbij ook de staatssecretaris van Oorlog leid. Door het Ingrijpen van mr Belin fante is verhinderd dat in Nederland recht wordt gedaan, aldus de heer Reijers. DAT het electrisch licht op het eiland Tiengemeten gisteravond voor het eerst officieel heeff gebrand. DAT grote hoeveelheden mos uit de bossen rond Schijf bij Rucphen (N.-Br België worden geëxporteerd ter behoeve van de azaleakwekers. DAT over drie maanden in Steenbei gen (N.-Br.) door de coöp. vlasfabriek Dinteloord de tweede vlasspinnerij van Nederland, een zgn. vlokkenspinnerij waarbij zowel droog als nat wordt ge sponnen, in bedrijf wordt gesteld (75 arbeiders, bouwkosten f 1 millioen). DAT staatssecretaris Muntendam van morgen in Bergen aan Zee een rede heeft gehouden Lg.v. het 25-jarig bc- aan van het Bio-vacantie-oord. DAT Maandag in Vlaardingen de nieu- e stadsgehoorzaal (750 plaatsen) wordi geopend, de bouw van een zwembad in het Westen wordt aanbesteed en de ecr- an de 706 arbeiderswoningen bij de Kethelweg plus de eerste van tien vil- 's wordt opgeleverd. I DAT Koningin Juliana in Mei of Juni 1953 in Sohiiedam de kruiser De Ruyter in dienst zal stellen, die bij Wilton- Feyenoord in aanbouw is. DAT op 5 Mei in Den Bosch -• .i Iwe beiaard van 13 nieuwe en 15 bijge- stemde oude klokken wordt ingespeeld. DAT men in de voormalige synagoge Schoonhoven een zgn. ambachtshuis wil inrichten, waar de plaatselijke industrie zilver, plateel en glas kan tentoonstellen en het fabricageproces kan worden ge toond. DAT de Bredase wielrenner John B. tegen wie wegens smokkel, gepleegd ir 1947, 4 maanden of 250 francs boete war geëist, thans door het Antwerpse ge rechtshof is vrijgesproken omdat de fei ten verjaard zijn. DAT de Staatscourant van gistere, beschikkingen bevat omtrent de arbeid in boter- en kaasfabrieken en bierbrou werijen, de lonen in de confectie-indu- strie, de algemeen bindend verklaring van de C.A.O. in de metaalindustrie, de arbeidsvoorwaarden voor niet-admini- stratief personeel van bloemen- en tuin bouwveilingen en het diploma zieken verpleging. DAT ook na de i nieuwe luchftarief vi nog oude modellen va den gebruikt, mits ee wordt bijgeplakt. DAT de K.L.M. 190.000 eendagskul- kens uit Bradleyficld (Connecticut, V.S in drie extra-vluchten naar Oostenrijk zal vervoeren. DAT de verbinding tusen Waal en Lek via het A'dam-Rijnkanaal nu defi nitief tot stand is gekomen, doordat de laatste dam bij de Prins Bernhard-sluis ia Tiel is opgeruimd. n 35 ct (op 1 Mei) 30 ct kunnen wor- i postzegel van 5 ct DAT het echtpaar B. H. Ensbersen- Gelens te Breda Maandag zijn 60-j. hu welijksfeest viert. DAT m4-v. 1 Mei telefonisch familie- gesprekken van hoogstens drie minuten met Suriname kunnen worden gevoerd tegen de helft van het normale tarief. DAT de landelyke vereniging v E.H.B.O. op 6 en 7 Juni in Vlissingen haar jaarvergadering en wedstrijden zal houden. DAT binnenkort een Ned. delegatie naar Oslo zal vertrekken om te trachten een Ned.—Noorse kamer van koophandel op te richten. DAT de N V. Stoomvaart Mij Oostzee te A'dam een tanker van plm. 17.500 ton heeft besteld bij Wilton-Feyenoord in Schiedam (levering midden 1955) en dit een zusterschip zal worden van de tanker die volgend jaar gereedkomt. DAT luit.-kQl. G. A. van Driem, die m.i.v. 1 Mei commandant wordt van het nieuwe regiment zware luchtdoelartille rie, Woensdag in Laren het commando over het reg. lichte luchtdoelartillerie Betuwe zal overdragen aan luit.-kol. J. T. Winkel. DAT voor de R'damse rechtbank we gens onwettige verkoop van ten minste 70 000 sigaretten uit een vry entrepot resp. 6. 5 en 4 maanden is geëist tegen de 25-j. shipchandler G H. D uit R'dam. de 40-j autohandelaar M. B. uit Schiedam en de 46-j. koopman A de J. uit R'dam. emigrantenschepen, de Afrikaners reke nen met de Afrikaanse wiegen". Zó ka rakteriseerde een neutraal waarnemer, myns inziens volkomen terecht, de situa tie. En omdat de regering wél de emigra tie kan beperken maar niet de natuurlijke aanwas der bevolking, is het geen vraag meer, wie ten leste de onbestreden ters van Zuid-Afrika zullen zijn. Dat zijn de nakomelingen van Kruger, Steijn, Botha en De Wet Alleszins begrypelyk is het, dat de Engelssprekenden, die willen vasthouden aan de Britse kroon en aan al de Engelse tradities en symbolen, met verbittering aanzien hoe zij in politiek opzicht gaan verliezen,, wat zij vijftig jaar geleden met de wapenen veroverden. Zij zijn hun verzet tegen deze ontwikkeling niet minder taai dan de „Boeren" in hun ven naar absolute souvereiniteit. Om die souvereiniteit gaat het ook thans in deze constitutionele mers: het Britse parlement nam in 1909 de dusgenaamde Zuid-Afrikawet aan, die nog altijd geldt als de grondwet voor de Unie. In die wet namen de Engelsen in dertijd zogenaamde „verschanste clausu les" op, artikelen die slechts met twee derde meerderheid kunnen worden anderd. Maar. zo redeneren de nat: listen van dr Malan, sedert het van die wet is het Westminster Statuut gekomen, dat aan ons parlement sou vereiniteit verleende. Welnu, als wij dan souverein zijn door het Westminster Sta tuut, dan hebben we die souvereiniteit óók om een Engelse wet van 1909 onge daan te maken. Met meerderheid van stemmen heeft de Volksraad vorig jaar een kieswet aan genomen, die formeel in strijd was met een der „verschanste clausules". De Ver enigde (Engelsgezinde) partij heeft deze wet doen voorleggen aan het Hoogge rechtshof en dat hof heeft de wet vaa nul en van gener waarde verklaard. De regering van dr Malan wenst deze uit spraak niet te aanvaarden, omdat zij in flagrante strijd is met een andere uit spraak van hetzelfde hof in 1937 maai vooral, wyl hierdoor de souvereiniteit van het parlement een wassen neus wordt Zij wenst thans het toetsingsrecht der hoven over te dragen aan het parlement zelf, als democratisch gekozen drager van de volkswil. Dramatische zitting De debatten over deze kwestie namen zulke scherpe vormen aan. dat twee Verenigde Partij wegens wangedrag uit de zaal werden gestuurd. De zitting, door het gehele diplomatieke corps al van buitenlandse journalisten waarnemers werd bijgewoond, had i dramatisch verloop. De gepruikte vc zitter had de grootste moeite de verga dering op enigszins acceptabel peil te houden. Rechts van hem hangers van de regering en de regerings leden zelf, ieder getooid met een rode i. Links de Engelssprekende leden van Verenigde Party, onder aanvoering de felle advocaat Strauss, die het cebat opende. Hij sprak van revolutie dictatuur, van scheuring der natie machtswaanzin. En gedurende zijn gehele redevoering lawaaiden de nationalisten interrumpeerden op de scherpst denk bare wijze. Toen kwam de minister van Binnen landse Zaken, dr Dönges. aan het woord. Hij striemde de Engels-gezinden om hun grofheid en verweet hun gebrek mentair fatsoen, noemde hun intelligentie van kuikens en betoogde vervolgens in ronde woorden, dat de regering geen enkele Engelse boei om haar polsen zou dulden. „Zuid-Afrika is een vrye natie met een souverein parlement die „souvereiniteit zal de regering niet meer laten tornen". Zó heftig warer interrupties tijdens zijn rede, dat de nister, die toch een stem als een klaroen heeft, zich nauwelijks verstaanbaar kon maken. deel van de pers wordt nog nagepraat over de rede, welke mr Donker een week geleden op het congres van de P.v.d_A. heeft gehouden. Daarbij gaat het vooral om de vraag: zal de P.v.d.A. straks meedoen aan de kabi netsformatie of niet? Een begrijpelijke vraag. En wie iets afweet van de poli tiek, verwondert het niet, dat men er hier en daar al prijs op stelt, de stukken op de juiste wijze op te zetten met het oog op de verantwoordelijkheid. Zoals te verstaan valt heeft ook prof. Romme van des heren Donkers rede met belangstelling kennis genomen. Hy had daarvoor zijn bijzondere redenen, omdat verschillende politieke kringen al als de formateur van het toekomstige kabinet wordt genoemd. Dat lijkt ons in elk geval voorbarig; er zijn nog niet verkiezingen geweest. Maar dat hij het wordt, kan toch ook al weer niet uitgesloten worden geacht. Wat heeft in de rede van mr Don ker prof. Romme vooral getroffen? Dat in die rede gezinspeeld werd op meningsverschil binnen de eigen P.v.d.A. Men behoeft zich niet te verbazen, dat zulk een verschijnsel de voorman de K.V.P. (toch ook maar een mens) belangstelling heeft. De politiek is nu eenmaal niet altijd een even hoogstaand bedrijf en voor meningsverschillen in de kringen van de tegenstander wil men be paaldelijk niet de ogen sluiten. gaan dat menings verschil te beduiden kon hebben. Uit dat peinzen is toen bij hem de overtuiging gegroeid, dat de P.v.d.A. zoiets heeft als linkervleugel. Ook dat woord heeft prof. Romme de laatste tyd wel meer ge hoord, maar dan meer met betrekking tot zijn eigen partij. Maar over die vleu gel heeft prof. Romme het nu niet. HU heeft het nu over de linkervleugel bin nen de P.v.d.A. en wat dat aangaat heeft hij uit de rede van mr Donker opge maakt, dat die linkervleugel van de P.v.d.A. in deze partij steeds meer suc ces heeft, wanneer het er om gaat. de P.v.d.A. zich uit het regeringskasteel te doen terugtrekken. Nu moet men, evenals alles wat prof. Romme schryft. ook dit goed lezen. Want betekent het? Dit: dat, als on danks de bemoeiingen van prof. Romme de P.v.d.A. straks niet aan het kabi net meewerkt, dit volgens prof. Romme te wyten is aan interne perikelen binnen de P.v.d.A. Diepe klooi De kloof tussen ,3oer" en „Brit" is na dit historische debat dieper dan sinds vijftig jaren het geval was. De nationa lists), die er zich zeer van bewust zijn, dat ze ieder jaar sterker worden en het pleit bij voorbaat gewonnen hebben, ge dragen zich als zegevierende troepen die terugkeren uit de slag. En de Engels sprekenden van de Verenigde Party, die bang zijn dat de behalve de band aan de Britse kroon ook op de lange duur hun taalrechten gaan verliezen, verzetten zich met al de taaie vasthoudendheid van de bulldog. Het tragische in dit alles is. dat beide groepen, als het er op aan komt, in feite eensgezind zyn over het grootste van alle problemen: de verhouding tussen blvik en zwart De „apartheidspolitiek" van ar Malan is. zy het dan ook met verzwak kende tendenzen. in diepste gronden óók de politiek van de Verenigde Party. En in de toekomst breekt de dag aan, dat zij, door eenzelfde gevaar bedreigd, schouder aan schouder zullen moeten staan. Het is de helaas onvermydelyke tragiek van de huidige politieke strijd, dat zij de eenheid der blanke bevolking vooralsnog onmogelijk maakt, terwijl de communistische agenten by dag en by nacht bezig zyn om aanhangers te recru- teren uit de tien millioen negers, wier kolossale meerderheid als een letterlijk arte schaduw ligt over al het werk n de ruim twee millioen blanken. deze opmerking van prof. Romme is af gesprongen. Linkervleugel? Geen sprake Toegegeven: er wordt verschillend gedacht, of de P.v.dA ook moet meedoen aan een kabinet op brede basis. Maar in beginsel is de partij tot mede- erking bereid. De maatstaf is alleen, dat de socialistische ideeën „in redelijke mate" tot verwezenlijking moeten kun- worden gebracht. „Zou dit laatste niet mogelijk zyn. dan kan nict-declne- ming aan een kabinet, zowel in het be lang van het land als bezien vanuit onze eigen gezichtshoek, de meer aangewezen weg blijken te zijn". Wanneer de P.v.d.A. straks niet mee kan doen, ligt dan ook volgens het socia listische blad de vcrantwoordelykheid daarvoor geheel bij die andere partijen, die dit aan de P.v.d.A. onmogelijk ma ken. Met de duidelijke conclusie: gy, Romme. kunt verhinderen, dat de P.v.d.A straks het regeringskasteel moet verla ten. t is wel een merkwaardige situatie, in de beide grote regeringspartijen van nu elkaar thans reeds de verant woordelijkheid toeschuiven voor even tualiteiten van straks. En dat terwyi koning-kiezer nog niet eens gesproken heeft. Al behoeft hy om er het zijne van te denken niet tot 25 Juni te wachten! Nieuwe K.L.M.-vrachtdienst op Johannesburg De K.L.M. zal op 23 Juni a.s. een veertiendaagse vrachtdienst Amsterdam Johannesburg openen. Gevlogen wordt met Vracht-Skymasters die zes ton kunnen vervoeren. Tussenlandingen worden gemaakt in Rome, Tripolis, Kano, Brazzaville en (alleen op dc te rugtocht) Livingstone. Het vertrek van Schiphol is 's Maandags, de aankomst in Johannesburg Donderdags. Het vertrek uit Johannesburg is bepaald op Zaterdag en de aankomst op Schiphol op Maan dag. HET WEER IN EUROPA Rapporten van hedenmorgen 7 uur gd i! Z 11 Ie' I SS S s zS Stockholm Londen Kopenh Jenève Partjs Nice 3eriyn Venen geh. bew. geh. bew. zw. bew geh. bew. onbew. licht bew. licht bew. zw. bew geh. bew. windstil windstil winds UI N 3 NNO 5 N 5 windstil NNO 7 NNW 2 13 0.2 16 0 13 0 12 0 12 0 17 0 2! 2 16 01 17 0 22 0 WEERBERICHT Aanhoudend droog Tot morgenavond verwacht De 4\Bilt: Droog weer met enkele .•Aw overdrijvende wolkenvelden. •ATuM Vannacht Plaatselijk lichte 3' nachtvorst en hier en daar ttfA 'jj- mist. Zwakke tot matige gl rMft Noordoostelijke wind. Onge- veer dezelfde middag tempe raturen. (Opgemaakt te 10 uur). ZON EN MAAN Zondag zon 5.18—19.58.maan op 6.17. Maandag: zon 5.16—20.00; maan onder 0.27. op 7.04. Op 2 Mei E K. Loodgietersbedrijf SAM v. WEE5EL

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1952 | | pagina 1