Een paradijs van eenzaamheid
Schipper Van der Niet maakte eerste reis
op Noordwijkse bomschuit
NIEUWE LEIDSCHE COUHANT
VRIJDAG 28 MAART 1952
Hoe een Katwijkse jongen gouverneur
van Tristan da Cunha werd
Toen de jonge Pieter Groen met zijn vader op de Noordzee ter visvangst
ging, zal hij zeker niet hebben gedacht, dat hij nog eens gouverneur zou
worden van een klein paradijs, ergens in de Atlantische Oceaan. Pieter
Groen werd in 1808 in Katwijk geboren als zoon van een nijver visser en
een stoere, eenvoudige vissersvrouw. Nadat hij een tiental jaren op de
Noordzee had gezwalkt, voelde hij zich meer tot de grote vaart aangetrok
ken en nauwelijks twintig jaar oud, verliet hij Katwijk om over de vijf
wereldzeeën'te gaan varen.
Teruggekeerd van zijn eerste reis, die werden opgeslagen en centraal verdeeld.
vijf jaar duurde, toog hij naar Katwijk
om zijn ouders te bezoeken. Maar
droeve tijding wachtte hem daar. Zijn
ouders waren juist enkele dagen te vorer
ten offer gevallen aan de cholera-epide-
mie, die in de zomer van 1833 heerste.
Er bleef Pieter niets anders
weer de wereld in te trekken.
Lange tijd hoorden de Katwijkers niets
meer van hem en ze meenden, dat hij
Katwijk uit het oog had verloren. Vele
jaren na zijn vertrek arriveerde er ech-
I ter op een goede dag een afgezant
de stad Amsterdam op het raadhuis te
Katwijk met een briefje voor de fami
lie van Pieter Groen. Er was namelijk
in de Amsterdamse haven een schip bin-
ncngelopen, dat ergens op de Atlanti
sche Oceaan een fles had opgepikt,
j waarin zich een briefje bevond. Daarin
werd vermeld, dat Pieter schipbreuk had
geleden en was aangespoeld op het
eilandje Tristan da Cunha. Op 5 Octo-
j ,ber 1836 had hij voet gezet op de grond,
die hij nimmermeer zou verlaten.
Een eiland van een
zaamheid
Kleiner dan Walcheren, 1200 mijl ten
Zuiden van Sint Helena, op de lijn Kaap
stadRio de Janeiro, staat in alle een-
zaamheid een dode vulkaan op de bodem
van de Atlantische Oceaan. Hoog steekt
hij boven de zeespiegel uit en zijn top
gaat schuil in het wolkendek. Zijn kust
is grillig en gevaarlijk, dan volgt e
vruchtbare strook land, die overgaat
een beboste helling en deze verdwijnt
ten slotte weer op grotere hoogte onder
een permanente laag sneeuw. In de kra-
I ter bevindt zich een meer van zoet water.
Het was de Portugees Tristan da
Cunha, die in 1506 het eiland had ont
dekt. Bijna honderd jaar later meende
de Nederlander Willem van Zaanen het
land voor het eerst te betreden. Op 25
September 1601 plantte hij de Nederland
se driekleur op Tristan da Cunha er
bracht hij van zijn vermeende ontdek
king rapport uit. Maar hoewel niemand
er nog van had gehoord, was de ontdek
king te bevoegder plaatse reeds bekend.
Claess Gerritz Bierenbroodspot uit
Hoorn was de eerste Nederlander, die
in de maand Februari 1643 gedurende
acht dagen verbleef. Na hem hielden
zich er geregeld mensen op, die schip
breuk hadden geleden, doch van een blij
vende nederzetting was nog geen sprake.
Pas in 1810 werd er door drie Ame
rikanen een kolonie gesticht. Het waren
1 dire mannen, die de beschaving wilden
ontvluchten en in alle eenzaamheid en
natuurlijke eenvoud wilden leven en
werken
Invasie
Zes jaar later, op 7 December 1816,
l arriveerden er niet minder dan twee-en-
zeventig Engelsen op het eenzame eiland.
Onder hen bevonden zich tien vrouwen
en twaalf kinderen. Op 12 April 1827 wer-
I den er vijf vrouwen en vier kinderen
afgezet, die met toestemming van de En
gelse regering de „moderne" wereld
trachtten te ontvluchten. De meesten
■hunner verlieten echter na verloop van
i tijd het oord der stilte weer en zo bleven
er ten slotte zeven-en-dertig personen
I over, die zich in acht families hadden
samengevoegd. Hun leider en gouverneur
was de Engelsman William Glass, die met
volle overgave werkte aan zijn plannen
tot verwezenlijking van een ideale maat
schappij.
In 1836 spoelde Pieter Groen als schip
breukeling aan land. Liefderijk werd hij
onthaald en verpleegd en hij gaf de wens
Pieter Groen stierf
vijftig jaar geleden
Pieter Groen, van origine een Kat-
wijker, overleed op 2 April 1902. bijna
94 jaar oud. op het eiland Tristan
da Cunha. Wie was Pieter Groen en
waar ligt dit eiland? Tom A. Hoog
land gaf op deze vragen een antwoord
in het populair-wetenschappelijk
maandblad „Wereld" van Juli 1948-
Dit artikel, dat hierbij wordt afge
drukt, stond al klaar, toen we van
de heer Jan Brander te Vlissingen
folders met gegevens en foto's van
het eiland en van Piéter Groen ont
vingen- De opgenomen foto toont
Pieter Willemszoon Groen in zijn
laatste levensjaren. De heer Brander
schreef onder meer: „Ik ben een
vriend van Tristan da Cunha en zijn
bewoners. In de laatste halve eeuw
van de fleur van de grote zeilvaart
van 1850 tot 1900, was elke zeeman
dat ook. Van de mensen tenminste;
de nabijheid van het eiland werd ge
vreesd. De naam van zijn hoofdman
.Peter Green" had destijds de klank
van moedige reddingen en gastvrije
verzorging". De heer Brander schreef
een boek over het eilafld. dat bij de
uitgeverij West-Friesland te Hoorn
verscheen. Vermeld zij nog, dat Pie
ter Groen een kleurlinge, een dochter
van het eiland, tot vrouw nam. Die
vrouw was als elfjarig meisje, met
haar moeder, een negerin, uit Sint
Helena overgekomen. Uit haar huwe
lijk met Pieter Groen werden vier
zoons en vier dochters geboren.
zodat ieder het zijne kreeg. Deed
schip het eiland aan om verse proviand
in te slaan, dan werden de producten
van het eiland geruild tegen datgene wat
nodig was. Uit een centraal punt werd
alles gelijkelijk onder de inwoners ver
deeld.
Een eiland van weduwen
snellen. Een drukke periode was de tijd
tussen 1869 en 1883, toen niet minder dan
negen schepen een prooi der zee wer
den. De geredden bleven op het eiland,
totdat een ander schip hen uit de een
zaamheid ophaalde en naar de „be
woonde" wereld terugbracht.
Het jaar 1885 staat geboekt als een
rampjaar voor Tristan da Cunha. Een
catastrofale rattenplaag deed 'n begin van
hongersnood ontstaan. De hulp van de
bewoonde wereld werd ingeroepen door
middel van voorbijvarende schepen. Da
gelijks steeg de nood en daarmee ook de
spanning van de uitkijkposten, die naar
de hulpbrengende schepen uitkeken.
Dan, opeens, een schip in de baai. De
redding, zo meende men, was gekomen.
Vijftien mannen roeiden naar het zeil
schip. terwijl de overige bewoners zich
klaarmaakten voor de ontvangst Maar
hoe groot was hun schrik en angst, toen
het schip, met de vijftien mannen aan
boord, zijn anker lichtte en zeewaarts
voerDagen lang verkeerde men in
het onzekere. Slechts drie van de vijf
tien weggevoerden waren ongehuwd; in
twaalf gezinnen was de vader weg en
heerste er rouw, in twaalf gezinnen
de negentien....
Op 10 November 1901, een half jaar
voor de dood van Peter Green, telde het
eiland vier-en-zeventig bewoners,
van negentien mannen, zes-en-twintig
vrouwen en negen-en-twintig kinderen;
wel een bewijs, dat het evenwicht der
beide sexen zich na de rantp van 188!
nog niet had hersteld.
Onze onderzeeboot K XVIII deed tij
dens zijn wereldreis op 9 Maart 1936
het eilandje aan en trof er alles in uiter
goede welstand. Sterfgevallen door
ziekte komen er niet voor, slechts
tuurlijke dood maakt een einde
leven der inwoners. De bevolking heeft
zich in de loop van een halve eeuw meei
dan verdubbeld en telde volgens de laat
ste gegevens 189 mann<
kinderen.
Sedert Tristan da Cunha eens het toe
vluchtsoord was voor hen, die de „be
schaafde" wereld wilden ontwijken, is die
wereld er niet veel op voortuitgegaan
immigratie er mogelijk was, zou het
eiland der eenzaamheid wel eens heel
spoedig kunnen veranderen in het dichtst
bevolkte plekje van de aarde.
De individualiteit zal in federatief
verband verloren gaan
Prof. Frangois over de souvereiniteit
van de staat
te kennen, in deze gemeenschap te blij
ven. De rust, de soberheid en de na
tuurlijkheid van het leven deden hem
goed. Hij werd assistent van de gouver
neur, nadat hij getoond had een waardig
man te zijn. Zijn naam werd verengelst
en luidde voortaan: Peter Green.
Bij de dood van William Glass in 1853
volgde de Katwijkse vissersjongen hem
op en hij wijdde voortaan al zijn krach
ten aan de verwerkelijking van een
ideale samenleving.
Een eiland van weikeis
Een ieder, die toonde, dat hij werken
wilde, kreeg op Tristan da Cunha een
stuk land toegewezen. Hij bleef in het
bezit van dit land, zolang hij toonde, dat
hij zijn gemeenschapsplicht met ijver en
toewijding vervulde. De zoons volgden
de vaders op, zodat een eenmaal toege
wezen stuk land in de familie bleef.
De mannen werkten op het land, deden
aan visvangst en jacht, de vrouwen
waakten over de kinderen en deden het
huishouden. De gezamenlijke producten
In het Vlies vergaderde gisteravond
de afdeling Leiden-Oegstgeest van de
vereniging voor internationale rechts
orde onder leiding van mr W. J.
Geertsma. Prof. mr dr J. P. A. Frangols
sprak over de souvereiniteit van de staat.
Het begrip souvereiniteit is, aldus spr.,
in zeer oude datum en werd tweeledig
opgevat, nl. de souvereiniteit naar bin-
die naar buiten. De souvereini-
binnen heeft tegenwoordig niet
nimbus, die zij vroeger had.
De betekenis van de souvereiniteit naar
buiten is teruggelopen naarmate het
internationale recht zioh uitbreidde. In
de Volkenbond en UNO heeft
absolute souvereiniteit van de afzonder
lijke staten beperkt binnen de door het
volkenrecht getrokken grenzen,
domestic jurisdiction, de souvereiniteit
de staten afzonderlijk, is begrensd
door het internationale recht.
De federalisten zien in de
teit de vijand van het volkenrecht,
dat zij een internationale bondsstaat
willen scheppen, waarbij de souvereini
teit der onderdelen verloren moet gaan.
De souvereiniteit vindt in Sowjet-Rus-
land een warm verdediger, omdat da
Sowjet-Unie zich niet wil neerleggen by
de door de meerderheid aangenomen
rechtsregels, die de communistische geest
niet ademen. Waarom niet een federa-
ief Europa in de geest van de Zwitserse
Bondsstaat of van de Verenigde Staten?
Er is ongetwijfeld veel voor federa-
lisatie te zeggen, maar dat neemt niet
weg. dat er grote gevaren aan ver
bonden zö". Men zegt wel, dat een
kleine staat, die nu over het hoofd
wordt gezien, zich in federatief ver
band beter zal kunnen doen gelden,
maar in de praktijk zal de zelfstan
digheid van de kleine staat een illu
sie blijken te zyn. In een federatief
verband zal de getalsterkte altijd een
beslissende rol spelen. Tal van fac
toren zullen het overwicht van de
grote staat onvermijdelijk maken.
Voor Nederland is het nu al moeilijk
zich bij de internationale beslissingen
te leggen. Zal het zich straks' bij
Expositie van kantoor
machines
De firma Kulk en Kramer, handel in
kantoormachines, die haar hoofdkantoor
f 's-Gravenhage heeft, had het Schut
tershof gekozen voor de expositie van
het nieuwste product van de Deense fa
brikanten Zeutihen en Aagaard te Ko
penhagen, een duplicator met vol-auto-
matische inkttoevoer. Elke afdruk, die
van de maohine komt, wordt geheel auto
matisch en gelijk aan de andere beïnkt.
De maohine biedt nog meer voordelen,
die duidelijk werden -gedemonstreerd.
Huldiging conducteur
Hemmen
De heer H. Hemmen, die 25 jaar con
ducteur is bij de N-Z.H.V.M. werd! in
zijn woning aan de De Goejestraat 86
gehuldigd door de heren C. Heeten, chef
van het vervoer, D. M. v. d. Vijver,
hoofdinspecteur, Th. Thomas, waarne
mend-chef der exploitatie en J. Jansen,
chef van het vervoer te Leiden. De ju
bilaris ontving een enveloppe met inhoud
en een oorkonde, alsmede de zilveren
draagmedaille en de oorkonde van de
Ned. maatsdhappij voor nijverheid en
handel. Mevr. Hemmen ontving een
bloemstuk. Ook het jubileumfonds schonk
een enveloppe en bloemen. Passagiers
stuurden een fruitmand en bloemen-
Naaimachinehandelaar in
moeilijk parket
Een naaimachinehandelaar te Leiden
kwam in moeilijkheden, toen de onder
neming, waarvan hij filiaalhouder was, de
filialen omzette in dealer-zaken. Als
filiaalhouder had hij geen diploma's en
erkenningen nodig, maar als dealer wel.
Voor de Haagse economische politierech
ter verklaarde de handelaar, dat hem
door de Kamer van Koophandel eer
kenning was geweigerd. De zaak werd
aangehouden om te onderzoeken, waarop
deze weigering berustte.
in federatief verband genomen besluiten
makkelijker neerleggen?
Er is echter naast de weg van het
federalisme, nog een andere manier om
tot internationale samenwerking te ko
men. nl. die van de Volkenbond en de
UNO.
De UNO gaat niet uit van de eenheid,
maar van de vrijheid en de zelfstandig
heid der afzonderlijke staten en ziet dan
wat aan binding nodig is.
Dat de individualiteit van een volk in
federatief verband beter tot zijn recht
zou komen is niet waar, aldus spr. Het
federalisme is echter al op de terugweg
wanneer men spreekt van confederatie
(de statenbond in plaats van de bonds
staat) in de lijn van de Volkenbond. De
goede zijde van het federalisme is onge
twijfeld de stimulans tot nauwere sa
menwerking.
Laat de vereniging voor internationale
rechtsorde haar eigen weg blijven gaan
en de pogingen om tot internationale
samenwerking te komen steunen, nadat
men deze pogingen aan de nodige critiek
heeft onderworpen, aldus besloot prof.
Frangois zijn lezing.
Kynologenvereniging Rijn
land hield jaarvergadering
De vijfde jaarvergadering van de kyno
logenvereniging Rijnland, die gister
avond in Zomerzorg werd gehouden,
was niet alleen uitstekend bezocht maar
ook zeer geanimeerd. Het jaarverslag
van de secretaris meldde een ledental
van 147 en een groeiende vaste kern.
Het slot van des penningmeesters ver
antwoording was een batig saldo van
1100.
De beide periodiek aftredende be
stuursleden, dr ir P. C. Lindenbergh en
de heer D. de Jongh, werden herkozen.
Nadat nog een ingekomen voorstel voor
de contactvergadering was besproken,
ging men over tot een fikse wedstrijd in
hersengymnastiek. Men had daartoe de
Kynologenclub Hofstad naar Leiden ge
nodigd. De wedstrijd, waarvoor Leiden
een zilveren wisselbeker ter beschikking
stelde, eindigde onbeslist: 13—13. Men
zal een tweede wedstrijd in Den Haag
organiseren om de beker te kunnen toe
wijzen.
De ouderling-kerkvoogd
ook in Leiden
De Leidse Hervormde Gemeente heeft
zich gisteravond met bijna algemene
stemmen uitgesproken voor de wijzigin
gen in het plaatselijke reglement op het
beheer (kerkvoogdij). Men gaat er dus
mee accoord, dat voor elke wijkgemeente
drie-ouderlingen-kerkvoogden zullen
worden gekozen. De wijzigingen, waar
over gestemd moest worden, waren ver
vat in een voorstel van de Gemeente
commissie, dat met één stem tegen werd
aangenomen. Zij komen geheel overeen
met de richtlijnen van de nieuwe Kerk
orde daaromtrent.
In het besel, dat kef moest
Kenner van de zee en van de
kust
Noordwijkse correspondent)
MF;
Zeewind", omringd door allerlei
zaken die aan de zee doen denken, op smakelijke wyie vertelt van zijn belevenissen
op de wereldzeeën die hij bevaren heeft. Maar inderdaad, deze vitale figuur her
denkt op 1 April het feit, dat hU vóór 25 jaar het commando van de Noordwijkse
reddingboot overnam van Dirk Admiraal.
by z'n eerste reis maakte op een Noord
wijkse bomschuit.
Het was, aldus schipper v. d. Niet,
flinke schuit, de Noordwijk 29,
Vrouw Neeltje"
Van der Niet had vóór die tijd al deel
uitgemaakt van de bemanning van de
boot, o.a. bij de schipbreuk van de „Mir-
een flinke schuit van de rederij
Van NieveltGoudriaan, die in 1919 bij
Noordwyk strandde. Velen in Noordwijk
zullen zich deze schipbreuk nog wel her
inneren. De „Mirvac" was geladen met
35.000 balen lijnzaad, die op het strand
gelost werden, wat uiteraard een grote
bedrijvigheid gaf.
In die tijd nu kende men nog geen
vaste bemanning van de reddingboot
zoals nu; in geval van nood ware
altijd vrijwilligers te vinden bij
v. d. Niet, als hij al niet op zee
ten minste, altijd haantje de voorste
Reeds op jeugdige leeftijd koos hij het
lime sop; hij was n.l. 13 jaar oud,
Met 18 stemmen vóór en 7 tegen
Kamer van Koophandel verklaarde
zich vóór de wekelijkse koopavond
De heet Simonis werd herdacht
Met 18 stemmen vóór en 7 tegen heeft de Kamer van Koophandel en Fa
brieken voor Rijnland zich gistermiddag vóór het houden van een weke
lijkse koopavond in Leiden verklaard. Dit naar aanleiding van een verzoek
van de Leidse gemeenteraad, die eerstdaags over dit onderwerp een beslis
sing moet nemen. Vóór de K. v. K. tot dit besluit kwam, is er ijverig ge
polst naar de mening van de middenstand en de groothandelsbedrijven.
Bovendien waren de leden van de K. v K. in het zonovergoten en lokkende
Keukenhof ruim een uur met dit onderwerp bezig, alvorens men tot stem
men overging.
De onder-voorzitter van de K.
de heer C. F. Meerpoel heeft er veel tyd
voor opgeofferd om achter de mening
de middenstanders en de groothan
delaren te komen. Ook het personeel var
de groothandelsbedrijven legde h\j de
zaak voor. Het resultaat daarvan
dat de middenstand over het algemeen
afwijzend stond, dat het groot-winkelbe
drijf om practische redenen voor de we
kelijkse koopavond was en dat het perso
neel van de groot-winkelbedrijven zich
haast unaniem tegen deze avond uit
sprak.
Vele leden van de Kamer gaven hun
zienswijze te kennen en er heerste ook
by hen verschil van opvatting. Bij
stemming bleken de heren Langezaal,
d. Kloot, v. d. Linden, Van Hoeken, Wy-
tenburg, v. d. Stoel en Bloot tegen
koopavond.
Nogal zap
Voor het overige werkten de heren
zich nogal vlug door de agenda heen. De
heer Meerpoel gaf in het kort de r"
ning van de commissie opruiming
uitverkopen van de Kamer weer inzake
de actie voor contante betaling. De
b achtte het niet haar taak in deze
zaak uitspraak te doen. Slechts indien
haar uit middenstandskringen verzoeken
hierover bereiken, kan zij van advies die-
De Vebo krijgt de zilveren legpenning
Concert van het Residentie-Orkest
Solist: Cor de Groot, piano
Het zevende concert
tie-Orkest voerde ons van Mozart's ele
gante. nog geheel in rococo-stijl geschre
ven Serenata Notturna naar de impo
sante, ietwat pompeuze tuba-klanken
van Wagners Tannhauserouverture; en
we konden ons-er dus weer eens reken
schap van geven hoe groot deze afstand
wel is. Overweldigd door de stralende
klanken van tuba's en trombones, door
Wagners opbruisende thema's en de
ha idige wijze waarop hij een climax
weet te bereiken, kunnen we ons voor
stellen dat hij Mozart kon zien als een
kind, weliswaar door de goden begena
digd, dat met de muziek speelt als met
En toch, wanneer we ons terug ver
plaatsen in de sfeer van deze verfijnde
sierlijke rococomuziek van de jonge
Mozart. dan wordt het ons duidelijk
welk een vormschoonheid, welk een
„esprit" hier reeds aanwezig is; al is de
klassieke volmaaktheid van de „Kleine
Nachtmusik" hier nog niet bereikt. Als
daarmee vergelijkt de overmatig
veelvuldige chromatische en andere toon
ladderfiguren in de violen die Wagners
thema's vaak op nogal goedkope wijze
moeten versieren, en de lappendeken
constructie van deze betrekkelijk vroege
ouverture van een Wagner die de hoogte
Tristan nog niet bereikt heeft, dan
beseft men dat de romantiek niet in alle
opzichten een vooruitgang is geweest.
brug tussen Mozart en Wagner
fungeerden Schubert met zijn onvolpre-
8ste (onvoltooide) symphonie in b,
Liszts pianoconcert in Es. Schubert
heeft in zijn in 1822 geschreven 8ste
symphonie nog niet de dramatische span
ningen en tragische diepte bereikt van
zijn laatste kwartetten of van de Win-
terreise en de Heine-liederen, en even-
de monumentale grootsheid van de
9de symphonie in C; doch hy wist in
deze breed lyrische fantasieën, gevat in
rijke orkestkleuren, een zeer eigen stijl
te scheppen die in zijn langzaam voort
schrijdende modulaties niet zelden reeds
op Bruckner vooruit loopt. Van Otterloo
wist een juiste middenweg te kiezen
n al te nadrukkelijke sentimentali-
en te sterk dramatische geladenheid,
welke laatste geforceerd zou zijn.
Van Otterloo's visie op Mozart getuig-
van grote belangstelling voor de dé
tails; de contrastwerking tussen het con
certino en de tutti kwam goed tot haar
recht. Jammer echter, dat in Wagner het
moeilijk te bewaren evenwicht tussen
het koper en de strijkers niet steeds ge
red werd.
Tenslotte het belangrijkste evenement
van de avond: Cor de Groot in Liszts
concert in Es. Op de brillante pianisti
sche kwaliteiten van deze solist mochten
wij de laatste tijd al enige malen in deze
kolommen wyzen. Zijn prachtig toucher
en onnavolgbaar technisch meesterschap
het Residen- j kregen in dit, zo dankbaar voor het In
strument geschreven, concert alle kansen
om zich te doen gelden, en De Groot
liet ze niet ongebruikt voorbij gaan. On
danks enkele foutjes die de pianist in
het begin maakte, en ondanks de vaak
niet van banaliteit ontblote thema's,
waaruit dit toch knap geconstrueerde
concert is opgebouwd, werd deze vertol
king een muzikale prestatie van de eer
ste rang. Wel scheen het orkest soms
enige moeite te hebben om de piano in
zijn leidende en vaak grillige partij te
volgen. Liszt is In vele opzichten een
problematische figuur, waarin geniale
hoedanigheden samengaan met merk
waardige tekorten; maar in zulk een ver
tolking wordt dit concert ten volle aan
vaardbaar. Geen wonder dat Cor de
Groot op enthousiaste wijze werd gehul
digd. J. van der Veen.
van de K. v. K. voor de eerstdaags in
Leiden te houden tentoonstelling.
Het bestuur van de Kamer zal stappen
ondernemen om de sinds 1939 sluimeren
de prysopdryvings- en hamsterwet inge
trokken te krijgen.
In de vac.-H. M. Simonis werd de heer
Meerpoel benoemd tot bestuurslid van 't
Rijnlands borgstellingsfonds.
Tijdens de rondvraag vroeg de heer
Hogervorst of de Kamer haar stem wilde
laten horen over de geruchtmakende ar
restatie van het lid Van Herwaarden en
ook tegen de wijze, waarop de dagbladen
hiervan melding maakten.
de reder P.
Duyn. Het schip kon ongeveer 24 last
haring bergen, d.i. ruim 400 kantjes,
grote hoeveelheid, als men nagaat, dat
de schepen van het strand vertrokken.
De reizen die men toen maakte, waren
geen pretje; vaak 12 4 13 weken achter
een op zee, met eentonige maaltijden,
vaak bedorven water enz. Gelukkig zijn
de toestanden wel gunstiger geworden,
vindt schipper v. d. Niet, want vroeger
was het haast geen leven.
Gedurende de eerste wereldoorlog
v. d. Niet op een zeillogger, wat toenter
tijd ook een gevaarlijke job was. „Wat
moest je anders," zei hij, „er was gebrek
aan voedsel." Beurtelings werd men aan
gehouden door de Duitsers en de Engel
sen; zeer velen, ook uit Noordwyk (ruim
40!) zijn gebleven op zee.
Een tijdlang is v. d. Niet daarna op
de „grote vaart" geweest, op de Radja
en de Joh. de Witt. Het reddingswerk zat
hem blijkbaar in het bloed, want toen
de Joh. de Witt op de rede van Semarang
lag, sloeg er een prauw om met 14 op
varenden. Direct werd een sloep met
vrijwilligers bemand, en natuurlijk was
Niet er bij. Ze mochten het ge
noegen smaken de drenkelingen te red
den. Voor deze daad ontving v. d. Niet
een horloge met inscriptie, en van de
Koningin de medaille voor menslievend
hulpbetoon.
Toen de heer v. d. Niet aan de wal
bleef, werd hjj al spoedig aangezocht de
opvolger te worden van de heer D. Ad
miraal als schipper van de reddingboot.
En nu heeft hij 25 jaar trouw en zonder
ophef zijn plicht gedaan, ln het besef
dat het moest.
Het typische is, dat in deze 25 jaar te
Noordwyk geen spectaculaire reddingen
zijn voorgevallen, gelukkig enerzijds.
Anderzijds kunnen we ons voorstellen,
dat ook deze stoere schipper met zijn
bemanning, als het nodig geweest was,
zijn mannetje had gestaan. Wel is de
boot verschillende malen buitengaats ge
weest, ter assistentie van schepen, of op
zoek naar vliegtuigen of drenkelingen.
Eén keer dacht men dat het ernst was,
toen de Duitse „Heinrich Podëus" naar
de kust afdreef, de boot werd echter hoog
op het strand geworpen, tegen de duinen
aan, zodat de reddingboot, die het schip
wel gevolgd was op zijn hachelijke tocht,
geen dienst behoefde te doen.
Onuitputtelijk zijn de belevenissen van
deze ervaren zeeman. Het is wel de be
kroning van zijn loopbaan, dat Noordwijk
binnen afzienbare tyd over een nieuwe
motorreddingboot zal beschikken. Een
mooier geschenk by zijn jubileum had
schipper v. d. Niet zich niet kunnen in
denken. Men zal de „Kurt C arisen"
moeilijk aan bekwamer hand kunnen
toevertrouwen!
Want hoge eisen worden aan de schip
per van een strandreddingboot gesteld.
Hy moet zeeman zijn in hart en nieren,
maar vooral kenner van de stranden,
van de banken, van de branding, van de
„gaten", kortom van alle problemen die
de grillige Nederlandse kust oplevert,
i van der Niet is zo'n kenner van
ee en van de kust. Hij beroemt er
zich niet op, hij meent niet dat hij het
alleen weet, maar gaat in alle eenvoud
plichtsgetrouw de weg, die zovelen vóór
hem gegaan zijn.
Het zal hem vanavond, als hij in in
tieme kring gehuldigd wordt, niet aan
waardering ontbreken. Gaarne voegen
we onze gelukwensen bij de vele die
hem gebracht zullen worden!
Herdenking
Het openingswoord van de voorzitter,
de heer J. G. J. Verhey van Wijk, was
voor een groot deel gewijd aan de nage
dachtenis v/in de heer Simonis. Spr. her
innerde er aan, dat de heer Simonis 27
jaar lid van de Kamer en 17 jaar voor
zitter van de afdeling kleinbedrijf is ge
weest. Vyf jaar heeft hij met hem samen
gewerkt en hij had de heer Simonis leren
kennen en waarderen als iemand, die
liefde zyn gehele persoonlijkheid in
zette voor de bloei van de Kamer.
Gelukkig, aldus spr., heeft de heer Si
monis het mogen beleven, dat de zelf
standigheid van de Kamer op 1 Januari
1951 een feit werd. Het speet hem zeer,
dat hij om gezondheidsredenen op die
datum zijn functie moest neerleggen. De
Kamers van Zuid-Holland hebben die
Leiden betuigd bijzondere hoogach
ting te hebben gehad voor de persoon
van de heer Simonis en de wijze, waarop
hy in het college van voorzitters in de
gewezen Kamer van Koophandel voor
Zuid-Holland zijn functie heeft vervuld.
De K. v. K. herdacht het vele werk van
u overledene verder met een ogen
blik stilte.
Na de vergadering werd Keukenhof
bezichtigd. In het restaurant bleef men
nog enige tijd gezellig byeen. De voor
zitter van de Stichting, de heer Tom van
Waveren- toonde zich
Sassemse mondaccordeonisten in De
Kaag op bezoek
Veel geestdrift en voor ieder wat
DE CHR. MONDACCORDEONVERENIGING „Excelsior" te Sassenheim, die dit
jaar haar vierde lustrumfeest viert, heeft gisteravond in de zaal achter de
Hervormde kerk te De Kaag vele Kaagse mondorgelvrienden een prettig uur be
zorgd. ï)e samenstelling van dit uit zes-en-dertig leden bestaande gezelschap is
homogeen dan de veelal gebruikelijke, daar de tokkelaars ontbreken. Behalve
ior de klank en het markeren van het rhythme wel noodzakelijke piano en
drummerinstrumenten en vier begeleidende „vineta's", bestaat dit orkest alleen
uit drievoudige mondorgels, in c-, f- en g-stemming.
We achten deze homogéniteit een voor- lichtelijk sentimentele „Silver reads
among the gold", en een zevental van de
iongsten verwierf een groot i
deel, want men krijgt nu werkelijk tt
horen, wat de naam „mondaccordeonor-
kest" belooft en de aandacht wordt ni
cok niet van het kernensemble afgeleid.
De veredelende invloed, die van
gezamenlijk musiceren op de leden
zo'n orkestje uitgaat, is niet gemakkelijk
te overschatten. Zeker, het is eenvoudige
muziek, die ze maken, zonder polyphone
ingewikkeldheden, maar het klinkt alles
geestdriftig. Dat schept een sfeer, die
muzikanten en luitsteraars opheft.
De dirigent, de heer J. F. Kriek,
staat de kunst, de jeugdige musici
zich te binden. De aandacht voor
pittige directie is volledig. Het zonder
blad spelen is daarvoor
zeerste bevorderlijk. Bovendien beseft
hy, dat de oerelementen van de muziek,
het rhythme en de melodie, vóór alles
tot hun recht moeten komen, wil i
een goede uitvoering sprake zijn.
Onnodig is het eigenlijk daarom 1
melden, dat er aan de voordracht zo goed
als niets mankeerde. Aan de toon vorming
zullen de muzikanten echter nog
aandacht moeten besteden. Een juiste
distributie van de luchttoevoer is bij
mondorgels en accordeons immers van
buitengewone betekenis. Dan ontstaat er
vanzelf variatie en perspectief in de
de eentonigheid,
dit betreft,
op de goede weg te zijn. Moge het zijn
Ned. Opera gaf Mozarts naam <-steeds hoger verder alle
Don Giovanni
Als i
Derde pauzeconcert van
het L. A. K.
Het derde pauzeconcert, georganiseerd,
door het Leids Academisch Kunstcen- j dwong
trum, werd verzorgd door het Perry
Hart-kwartet. welk optreden eigenlijk
eerst in Mei was geprojecteerd. Het kwar
tet bestaat uit de te Leiden niet onbe
kende violiste Perry Hart en een drietal
Leidse studenten die de lessenaars van
de tweede viool, de altviool en de vio
loncel bezetten.
Hoewel deze drie amateurs elk afzon
derlijk zeer opmerkelijke prestaties le
verden op hun instrument, was het toch
wel onvermijdelijk dat Perry Hart me»
haar fraaie streek en technische nauw
keurigheid vaak sterk domineerde. Na
tuurlijk kan een dergelijk ensemble zich
niet meten met de gerenommeerde kwar
tetten bestaande uit eminente beroeps
musici. doch dit werd ook niet gepre
tendeerd. Er werd met enthousiasme en
overgave gemusiceerd, en de resulta
ten waren vaak verrassend.
De interpretatie van Haydn's kwartet
in D op. 76 nr 5 kon wellicht het best
geslaagd genoemd worden: vooral in hel
langzame deel en in het menuet waren
de uitvoerders goed op dreef. Mozart's
beroemde dissonantenkwartet in C stelt
wel zeer hoge eisen zowel van technische
als van muzikale aard, en hieraan werd
niet steeds voldaan met name in het eer
ste deel: de finale daarentegen ging zeer
verdienstelijk.
Tenslotte een kwartetdeel, waarschijn
lijk een torso gebleven kwartet, in c van
Schubert; een prachtig stuk muziek dat
op vele punten verwant is met de stijl
der late kwartetten van de meester, bijv.
met dat in d en in G. In technisch op
zicht was dit stuk echter wel wat hoog
gegrepen, al viel er in de meer lyrische
passages veel te genieten.
De activiteit van muziekamateurs on
der de studenten is in vele opzichten
zeer verheugend, en ook deze manifesta
tie van het L.A.K. doet de hoop koeste-
op dit punt nog veel kan
verwachten.
J. 5
aanmerking neemt, dat de
Ned. Opera niet over uitgesproken Mo-
zart-stemmen beschikt, dan kan men
de uitvoering van Mozart's Don Gio
vanni, die zij in K. en W. gaf, veel goeds
zeggen. En dit goeds is voor het aller
grootste deel op rekening van de diri
gent Josef Krips te schuiven. Werkelijk,
hij verrichtte wonderen met het ensem
ble, zowel orkest als zangers. Chris Schef-
fer b.v. zong nu ineens zuiver en Jos
Burcksen was hier nu op zyn plaats als
Masetto. Krips hield allen strak vast.
zijn dirigeerstokje te
dansen" en gaf daarmee aan deze gehele
voorstelling inderdaad die eenheid, die
hij zich als doel gesteld had. Hierin werd
hij door de decor-ontwerper Jean Car-
lotti ingenieus geholpen, omdat deze de
vele korte scènes door een enkel decor
wisseling by open doek verbond. En als
nu de regisseur Van der Vies meer met
deze opvatting meegegaan was, dan zou
den waarschijnlijk verschillende taferelen
minder onlogisch opgelost zijn. Ook zou
een groter beweeglijkheid van de zangers
een levendiger accent gebracht hebben
nu waren het alleen Ollendorff (een
uitstekende Leporello) en in mindere
mate Scipio Colombo (Don Giovanni),
die zich natuurlijk gedroegen en dan
naast hen Louise de Vries en Jos Burck
sen in het alleraardigste paartje Zerlina
en Masetto. Maar Gré Brouwenstijn (Don
na Anna), Greet Koeman (Donna Elvira)
en Chris Schetter (Don Ottavio) bleven
als vastgenageld aan hun plaats staan.
Maar ja, de regie is nu eenmaal bij vele
opera's het zwakke punt.
Dit alles wil niet zeggen, dat dit geen
uitstekende voorstelling van de Ned.
Opera is. Dat is het zeker. Alleen vraagt
men zich af, of men, gezien het stern-
materiaal, niet beter een andere keuze
van opera had kunnen doen, zonder
„Fehlbesetzung". zoals nu geschieden
moest.
Dra H. E. Kokee-van den Berge.
BURGEMEESTER ERE-VOORZITTER
VAN V.V.V.
De burgemeester Jhr mr F. H. van
Kinschot heeft zich bereid verklaard het
ere-voorzitterschap van de Vereniging
tot bevordering van het Vreemdelingen
Verkeer te aanvaarden.
aandoen!
Het programma bestond uit een
werkjes, die een publiek aangenaam
doen of in verrukking brengen: enkele
marsen, een walsje („Bnseïne)
roemde-melodieën-potpourri, w,
Weber, Strauss, Offenbach en Wagner
paradeerden. Twee oudere leden zongen
heel verdienstelijk, met begeleiding van
het orkest, de Tiroler „Houthakkers
polka", en met bekwame assistentie van
de pianist, de heer W. van Strien, het
Agenda voor Leiden
Vrjjdag
Harmonie, 8 uur: Christen-vrouwei
bond, E. H. Bos te Den Haag: „Wat wordt
in deze tijd van de Christen-vrouw ver
wacht?"
Schouwburg, 8 uur: serie „groot toneel'
van K. en O., jubileum voorstelling Jan
Musch (A.T.G.), De Spaanse Brabander
van Bredero.
Filmzaal Academie, 8 uur: W.U.S.
films over Amerikaans studentenleven.
Zaterdag
Schouwburg. 8 uur: K. en O.-jubileum-
voorstelling Jan Musch. Spaanse Bra
bander.
Royal, 35 uur: receptie zilveren Ju
bileum Ov.-Geld. vereniging.
Oud-Hortuszicht, 8 uur: propaganda-
avond Int. Friendship League.
Nachtdienst apotheken
Apotheek Boekwyt, Breestraat 74, teL
20552 en de Haven-apotheek, Haven 18,
tel. 20085.
Tentoonstellingen
Universiteitsoibli ">t heek en hortus,
werkdagen half 10-half 6: Zuid-Afrlka
tijdens het Nederlands bewind (t.m.
April).
Recht van 't personeel der
Raden van Arbeid
Bij de betrokkenen heerst het nodige
vertrouwen, dat in onderling overleg de
verkregen rechten van ambtenaren in
dienst van de Raden van Arbeid kunnen
worefcn gehandhaafd bij overgang naar
de bedrijfsverenigingen. Desnoods zullen
hiervoor van regeringswege eventueel
nodige regelen worden vastgesteld. Dit
antwoordde minister Joekes gisteren
in de Tweede Kamer op mondelinge vra-
van de heer Gortzak (Comm.).
de beroemde „Speeltuin" en het niet
minder populaire „Hoort, de muzikanten".
Joh. van W.
Mode bij V. en D.
De mode-lunches en mode-thé's, die V.
en D. iedere Donderdag organiseert, zijn
sinds de start op 28 Februari steeds meer
de kinderschoenen ontwassen. Zo ont
dekten wij gistermiddag, dat de duide
lijke stem van de omroepster, die da
modellen kort en zakelijk aankondigt,
een bindend element is geworden zonder
de specifieke sfeer van de lunch door op
dringerigheid geweld aan te. doen.
In de modellenreeks, die getoond werd,
waren al heel wat echte voorjaarsja
ponnetjes aanweizg. Little Lady kwam
nog wel een keer in het tinneroy en de
maisgele zeiljopper op de groene cor
duroy broek deed nog wel gezellig warm
aan, maar het Engelse katoentje, ..ato
mic print", was een verheugende belofte
van zonnewarmte, evenals trouwens het
vigoureux grijs-geruite jurkje, dat in
combinatie met het schattige witte stro-
hoedje alleen maar voor een strandboule-
vard in de tweede helft van Mei bestemd
kan zijn.
Het samply deux-pièces voor jonge
meisjes zal voor vele moeders een uit
komst zijn geweest. Deze stof is n.l.
practisch onverslijtbaar.
Het model Grégoire, dat getoond werd,
vonden wij deze keer minder goed ge
slaagd. De grote strik aan de voorzijde
deed nogal on-organisch en gewild aan
De show als geheel was echter pret
tig om te zien, mede door de vlotte af
werking.
Burgerlijke stand van Leiden
GEBOREN Karei B., zzi van K. B. de
Tombe en M. van As; Johannes J., m
van P. J. van Leyden en Th. Vervoom;
Maria, dr ven J. B. Verhoef en A. Assaee;
Wilhelmus, m ven G. van der Headen
V Varkevisser; Phylhs. dr van J.
Hoogeveen en J. van Steeniis; Arie C., zn
*n M. F. Verdoes en D. Zwaan.
OVERLEDEN: J. Tegelaar, «cdn, 96
jaar; E. W. Schold, wed. van Schild, 67 J.
ONDERTROUWD: P. J. Otten en li
van Dijk, W. Serlóer en A. C. Deviiee,
H. Brugman en P. van der Zeeuw, P.
Mrieremet en J. van Kampen, L. Lathou-
en G. A. C. van Beusekom, L.
Piatteel en A. Honebeek, Ië. van RMjn
en J. Bon, P. J. M Paardckooper en M.
W. C. Soontoëns, C. J. de la Roe en J.
Kroeseroe ijer. C Faas en C. H. J. Bik
W. Wasstnk en C. Beekman, C. W. Baten
burg en M. Geuke. G. A. Jaaporse en
C. Montfoort. K. Mynheer en C. Jacesen.
J. J. H. PleiJ en C. Kaixer, J. M. J. Post
en E Mes, J. S. C. Weesela en C. B. M.
Goddijn.
