Dr Visser doet een boekje open
over Russische toestanden
Sowjet-onderwijzer moet actief propa
gandist van de godloosheid zijn
Leerstoel in Grand Rapids naar
Koningin Juliana genoemd
Hagenaar Goedewaagen kapi
tein op vlaggeschip van Lloyd
De wekelijkse keuring in Haarlem
Point of no
return
Dr Portielje nam afscheid
van Artis
Na een kwart eeuw
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
4
DINSDAG 25 MAART 1952
Een oud-ambassadeui vei telt
(Van een onzer verslaggevers)
DR P. C. VISSER, voormalig ambassadeur van ons land in Moskou
en thans Nederlands vertegenwoordiger bij de Balkan-Commissie
der Verenigde Naties, heeft, naar ons ter ore kwam. over zijn „Indrukken
uit de Sowjet-Unie" een boek geschreven, dat binnenkort bij de firma
Van Holkema en Warendorf te Amsterdam het licht zal zien. Dit was de
aanleiding, dat wij hem bezochten in zijn woning te Wassenaar, waar
hij, tussen twee verblijven in Athene, korte tijd vertoefde. Hij bleek
gaarne bereid te zijn ons iets te vertellen over de opzet en de inhoud
van zijn geschrift.
De bedoeling van zijn „Indrukken"
een zo neutraal mogelijke en waarheids
getrouwe beschrijving te geven van
geen hij in de Sovjet-Unie opmerkte, met
uitschakeling van ieder „wishful think
ing" en van iedere bevooroordeling.
Dat brengt met zich. dat hij de fou
ten, die hij in de Sovjet-Unie waarnam
onverbloemd aan de kaak stelt, maar
dat hij ook het goede, dat tot stand is
gekomen, naar voren brengt, op gevaar
af d-' hij door sommige lezers wordt
misverstaan.
De schrijver cnthoudt zich er van na
men te noemen van leidinggevende per
sonen in Moskou en elders met wie hl;
gesprekken heeft gevoerd hoe verleide
lijk dat ook ware geweest Hij zou
echter gevoelen als een misbruik
ken van geschonken vertrouwen.
Kiotten en paleizen
Reeds voor zijn vertrek naar Moskou
was het hem opgevallen, dat de weinige
personen uit het Westen, die in de laat
ste jaren de Sovjet-Unie hadden bezocht,
met de meest uiteenlopende indrukken
waren teruggekeerd. Maar toen
enige tijd in Moskou had doorgebracht,
begreep hy maar al te goed hoe dit
gelijk was.
De stad zelf immers vormt een
beeld van felle contrasten. Men vindt
er nog wijken, waar scheefgezakte
en verva 'en huizen staan, waartus
sen slecht- of niet-geplaveide straten
lopen, die bij regenweer in een ware
modderpoel veranderen. En temid
den van die chaos, stammend uit een
ver verleden, liggen de brede boule
vards en reusachtige pleinen, be
grensd door gebouwen van i
Amerikaanse afmetingen.
De vreemdeling, die door Moskou
loopt, is naar gelang' van zijn gemoeds
stemming, soms zelfs naar gelang van
zijn politieke overtuiging, geneigd het
hedendaagse Rusland te beoordelen naar
hetgeen hij zag in de in duigen geval
len oude stad, of in de moderne stads-
Dr P. C. Visser
kwartieren. Beiden wijzen van beoorde
ling zijn onjuist, omdat men met twee
uitersten te doen heeft waartussen 1001
mogelijkheden liggen.
Vanzelf kwam het gesprek op de
bouwstijl. Wij wilden graag weten of
uit de bewogen Russische revolutie-tijd
rok een nieuwe architectuur is geboren.
Hier raakten wij blijkbaar een onder
werp aan, dat de heer Visser zeer interes-
s.-crde.
Alle kunst Marxistisch
Men mag i.immer vergeten, zeide hij,
dat het heel moeilijk is een oordeel over
„stijl" te vellen. Als voorbeeld haalde
hij aan hoe fel destijds de voor- en tegen
standers van Berlage's beurs te Amster
dam elkaar te lijf waren gegaan. Zijn
persoonlijk oordeel over de bouwstijl in
de Sovjet-Unie luidt, dat het hem zeer
verbaasde, dat de geweldige sociale
revolutie, die haar invloed had doen
i, -den in hlle lagen der samenleving, de
Russische bouwmeesters betrekkelijk on
aangetast had gelaten.
Hjj had op architectonisch gebied
nieuwe, desnoods gewaagde experimen
ten verwacht, een alles doorbrekende
renaissance. Die Is echter uitgebleven.
Ongetwijfeld zijn er hier en daar bouw
werken ontstaan, die bij de eerste in
druk het oo/. boeien door goed over
dachte lijn- en vlakgroeperingen, maar
die veelal door kleine details, zoals bal-
connetjes, zuilen en zuiltjes ontsierd
worden Dr Visser wees er tevens op,
dat men de Russische kunstenaar daar
over niet te hard mag vallen, omdat hij
gebonden wordt door van hogerhand op
gelegde strenge voorschriften.
De bouwwerken moeten nu een
maal voldoen aan de Marxistisch-
Leninistische ideologie, 'n eis, die niet
alleen wordt gesteld aan de architec
tuur, maar aan alle kunstuitingen.
Zelfs de circus-vertoningen moeten
Marxistisch-Leninistisch zijn. Wat
dat precies betekent, daar is ds Vis
ser niet geheel achter kunnen komen.
Het moge waar zijn, dat de regerings-
bemoeiingen ten doel hebben de kunst
brgrijpelijk te maken voor de massa, het
is evenzeer waar, dat dc scheppings
drang van de kunstenaar en de kunst
xrif er door gedood worden
Eerlijkheidshalve wees de heer Visser
op de voortreffelijke ballet- en andere
voorstellingen in het Bolshoi-theater, dat
weer als in de Tsaren-tijd in zijn vroe
gere glorie van fluweel en goud schit
tert. Deze voorstellingen, doorgaans van
de klassieke beroemde balletten en ope
ra's. zijn tot in de kleinste onderdelen
geiperfectionneerd en worden vermoe
delijk nergens ter wereld overtroffen.
Ontbreekt de vrijheid in de kunst, zij
ontbreekt evenzeer in de wetenschap,
zelfs by het onderricht der exacte weten
schappen Hoe verbijsterend het ook in
onze oren moge klinken, ook hierbij
moet de Marxistisch-Leninistische leer
de basis vormen.
Godsdienstvzijheid
in theorie
Ook het religieuze vraagstuk, zoals
zich dat in de Sowjet-Unie voordoet,
heeft dr Visser in zijn boek behan
deld. Hij vertelde ons, dat enerzijds
de Sowjet-regering de godsdienst in
de loop der Jaatste oorlog in theorie
weer enige vrijheid heeft gegeven,
doch dat nog steeds aan de opvoe
ders der jeugd wordt ingeprent, dat
het noodzakelijk is om alle godsdien
stige overblijfselen bij de jeugd uit
de weg te ruimen. De onderwijzer is
niet alleen verplicht een ongelovige
te zijn, doch hij moet tevens zijn een
actief propagandist der godloosheid,
de drager der denkbeelden van het
proletarisch atheïsme.
In zijn boek behandelt de heer Visser
ook de volksopvoeding in de Sovjet-
Unie en de positie i
wijst er op dat de vreemdeling door
gaans de fout begaat het sociale en ma
teriële niveau waarop de Russische ar
beider leeft tc vergelijken met dat van
de arbeider in 't Westen. Vergelijkt men
hun levensstandaard met die van de
Nederlandse werkman, dan moet de ver
gelijking ongetwijfeld in het nadeel van
de Rus uitvallen. Men kan alleen de
toestand waarin de Sovjet-arbeider thans
Leeft vergelijken met die, welke heerste
onder het Tsaren-regiem of met die van
10 en zelfs van 2 jaren geleden. En dan
kan men slechts tot de gevolgtrekking
komen, dat de grote massa der bevol
king er materieel op vooruit is gegaan.
Maar de schrijver wUst er tevens
op, dat deze vooruitgang plaats had
ten koste van het hoogste en beste
wat de mens kan bezitten, nameiyk
van zijn individuele en geestelijke
vrijheid. Dat de arbeider daar niet
tegen in opstand komt. spruit voort
uit het feit dat hy de vrijheid nooit
gekend heeft, óók niet onder het
Tsaren-regiem, zodat hij haar ook
niet mist, totdat de tijd zal komen
dat een volksleider hem op dat ge
mis opmerkzaam zal maken.
Eén ding staat rotsvast, namelijk, dat
geen Nederlandse arbeider ooit met zijn
Russische collega zou willen ruilen, al
was het alleen maar omdat de levens-
eisen in het Westeq héél wat hoger zijn,
dan die waarmede men achter het IJzeren
Gordijn tevreden is en waarmede men
tevreden moet zijn.
Afweermiddelen voor
het Westen
De heer Visser vertelde ons ook iets
over de fabrieken, die hij bezocht had;
over de tot duizelingwekkende hoogte
opgevoerde propaganda; over de opvoe
ding van de jeugd buiten de school; over
het in de Sovjet-Unie volmaakt verdwe
nen gelijkheidsbegrip; over de on-demo-
cratische verkiezingsstrijd in dit één
partij-land; over zijn reizen naar de
Kaukasus, Batoem, Stalingrad en Odessa;
over de viering van de 1 Mei-dag, over
de buitenlandse politiek van de Sovjet-
Unie. enz.
Maar wat óns het allermeest interes
seerde was, hoe wjj ons tegen het com
munisme kunnen verdedigen.
Als eerste afweermiddel noemde
dr Visser een ware, waardige, on
onderbroken, positieve propaganda;
een propaganda dus, die niet uitslui
tend gebaseerd is op het aan de kaak
stellen van de fouten en misstanden
in de Sowjet-Unie, maar die óók
scherp naar voren brengt, wat wy
aan ons volk kunnen geven en wat
de Rus alleen nog maar kan belo
ven. En daarnaast in alle landen van
West-Europa en Amerika een voor
treffelijk sociale wetgeving, waar
door een levenspeil wordt geschon
ken ook aan hen, die behoren tot de
minder bedeelde groepen van onze
bevolking.
En wat kapitaal en arbeid betreft, die
behoeven niet tegenover elkaar te staan.
De practijk heeft bewezen, dat bij goede
wil aan beide zijden, samenwerking tot
beider voordeel in volle VTijheid moge
lijk is met behoud van het privé-lnitia-
tief.
Als aan bovenstaande voorwaarden is
de arbeider. Hij voldaan dan zijn wij onaantastbaar voor
'het communisme meent dr Visser. Dat
eenheid in het Westen met een behoor
lijke afweer-bewapening noodzakelijk is,
behoeft feitelijk niet afzonderlijk ver
meld te worden.
Dr Visser was zich wél bewust, dat
het Nederlandse volk in 41 zijn geledin
gen van hoog tot laag, zal begrijpen, dat
tegenover de eisen, die men aan een
sociale wetgeving mag stellen ook plich
ten staan. O.a. de plicht om de arbeids
prestaties tot de grootst mogelijke hoogte
op te voeren.
Dat is de boodschap, die dr Visser's
boek ons brengen gaat. Hij heeft voor
ons vele gebieden, o.a. de Karakorum,
ontsloten. Dat hij ook een sleutel geeft
op de deur naar een beter begrip van
Rusland. Is een kostbaar geschenk. Te
meer daar het hart van deze ambassa
deur van Nederland, alle gletschers, die
hij achter zich liet ten spijt, warm klop
pend is gebleven. Voor zijn eigen land
zeker niet het minst!
Vorstin aanvaardde aanbod van Calvin College
(Van onze redacteur)
JJ.M. DE KONINGIN heeft thans het aanbod van Calvin College in Grand Rapids,
om de leerstoel Nederlandse taal en letterkunde naar Haar „Koningin Juliana
leerstoel" te noemen, aanvaard. Enige tijd geleden berichtten wij reeds, dat men
Haar dit aanbod had gedaan. De Koningin zal een kort bezoek aan Michigan bren
gen. Het idee is uitgegaan van de Grand Rapidse leraren Van Andel en Radius, die
beiden lid zijn van het Comité van voorbereiding ter ontvangst van het Koninklijk
Het bezoek van de Koningin aan deze
nederzetting der Chr. Reformed Church
in Michigan (er zijn niet minder dan 28
kerkgebouwen van die denominatie) zal
slechts enige uren duren. In die tijd zal
er echter zeer veel geschieden. Het ge
meentebestuur zal H M. op het vliegveld
verwelkomen. De hele weg van net vlieg
veld naar 'de stad wordt met Nederland-
bloemen en vlaggen rijk versierd. Op
Haar tocht naar Grand Rapids zal dc
Koningin vele Nederlandse namen op
winkels en bedrijven zien staan. Vlak
bij het vliegveld zal zij de grote brood-
en beschuitfabriek van de Nederlandse
emigrant Hekman zien. Ook de bouwstijl
van de kerken herinnert aan het vader
land, doch de bankgebouwen en de bin
nenstad van Grand Rapids zijn zeer
Amerikaans.
Calvin College zal dan in een krans
in bloemen en groen liggen. Het 300
De Oegstgeester
affaire
De rechtbank te Den Haag heeft in
raadkamer een verzoek om de onderne-
S. uit Oegstgeest in vrijheid te stel
len, afgewezen. Op verzoek van diens
raadsman, mr P. van 't Hoff Stolk, is de
medewerker T. op vrije voeten gesteld.
S. wordt voor zijn verdediging bijge
staan door mr A. Hout en mr J. H. Wil-
en T. werden enige weken geleden
gearresteerd op vermoeden, dat in door
S. gevormde naamloze vennootschappen
onjuiste handelingen zouden zijn ver
richt. waardoor aandeelhouders tot een
bedrag van meer dan drie ton zouden
zijn gedupeerd.
Gemeld dient, dat berichten omtrent
justitieel optreden tegen een juridisch
adviseur van het concern van S., mr A.
in Vessem uit Utrecht, alle grond
?n. Diens adviezen hebben, blijkens
eigen mededeling, uitsluitend betrekking
gehad op hem voorgelegde speciale on
derwerpen
Het onderzoek, dat thans door de justi
tie wordt ingesteld, heeft betrekking op
administratieve en feitelijke aangelegen
heden van het concern (Leidse onderwijs
instellingen, Zuidhollandse beleggingsmij
etc waaromtrent advies van de juridi
sche adviseur, aldus mr van Vessem,
t werd ingewonnen en die dus bui
ten diens gezichtsveld lagen.
mannen en vrouwen sterke studenten-
koor onderbrak de voorbereidigen der
jaarlijkse Mattheus Passion uitvoering
om Nederlandse liederen en volksmuziek
in te studeren. Het zal dat ten gehore
brengen op het podium van het groot
auditorium, waar een der vrouwelijke
studenten het orgel zal bespelen en waar
prof. Van Andel, namens Calvin College,
de naamsaanbieding voor de leerstoel,
waarin hij doceert, zal doen geschieden.
Naast het gewone comité heeft zich een
comité van NederlandsAmerikaanse
dames gevormd in Grand Rapids, dat ook
een groot aandeel in de voorbereiding
van de ontvangst heeft.
Er wordt met man en macht gewerkt aan de provinciale Rijnovergang
te Gouwsluis (Alphen aan den Rijn). Dit is een oeververbinding in de
voor het grootste gedeelte gereed zijnde verbindingsweg Amsterdam
Rotterdam. Ook voor Alphen zelf is deze brug van groot belangdaar
het doorgaand verkeer van HerenwegProv. weg straks via deze brug
de beste weg in de richting Utrecht zal hebben. Men kan dan het cen
trum van Alphen en de smalle bochtige weg in de richting Zwammer-
dam mijden. Men hoopt, dat de brug in Augustus of September van
dit jaar gelegd kan worden. Op de foto: Het in aanbouw zijnde brug
genhoofd aan de lage zijde.
Van Sibajak naar Willem Ruys
Gezagvoerder Visser uit Wassenaar wordt
inspecteur nautische dienst
KAPITEIN C. C. GOEDEWAAGEN uit Den Haag, tot dusver gezagvoer
der van de Sibajak van de Kon. Rotterdamsche Lloyd N.V., is benoemd
tot gezagvoerder van de Willem Ruys. De eerstvolgende thuisreis van de
Willem Ruys zal kapitein Goedewaagen meemaken als z.g. „staf-kapitein"
om daarna het commando van de tegenwoordige gezagvoerder, kapitein G.
H. Visser uit Wassenaar, over te nemen.
Kapitein Goedewaagen werd in 1896
geboren in Gouda, waar zijn 85-jarige
moeder nog steeds woonachtig is. Hij ge
noot zijn opleiding aan de zeevaartschool
op Terschelling en trad in 1915 bij de
Rotterdamsche Lloyd in dienst. Na het
doorlopen der verschillende rangen werd
hy in 1944 gezagvoerder, eerst op de
Kedoe, vervolgens op de Weltevreden,
de Bantam en de Zuiderkruis en tenslotte
in Juli 1950 op de Sibajak.
Kapitein G. H. Visser te Wassenaar,
wiens zeemansloopbaan dus binnenkort
een einde neemt, werd 54 jaar geleden
in Den Helder geboren en bezocht de
zeevaartschool in Vlissingen. Op 18 Ja
nuari 1919 kwam hij als stuurmansleer
ling in dienst bij de Rotterdamsche
Lloyd en in 1947 werd hij gezagvoerder
van de Kota Inten, waarmee hij in
ven reizen de eerste Nederlandse
granten na de oorlog naar Canada
bracht. Sinds Juni 1949 voerde hij het
commando op de Willem Ruys.
Kapitein Visser gaat echter nog lang
niet van een welverdiende rust genieten.
Hij is benoemd tot waarnemend inspec-
Intrekking voorstel verwacht
Prinses Beatrix toch al op
18de jaar meerderjarig
De kaïns is groot, dat de regering het
voorstel tot grondwetswijziging, waarbij
de meerderjarigheid vam Prinses Beatrix
van 18 op 21 jaar zou worden gebracht,
zal intrekken. De meerderheid van de
Tweede Kamer heeft, zoals men weet,
het voorlopig verslag over ddit wets
ontwerp uitdrukkelijk heit advies tot in
trekking
Schout bij nacht Brouwer
nu vice-admiraal
Schout bij nacht C. H. Brouwer is met
ingang van 1 Maart bevorderd tot 1
admiraal. Dit blijkt uit de Staatscourant
an heden.
Jhr W. Boreel president Intem.
Federatie van reisbureaux
In de gisteren te Amsterdam gehouden
vergadering van de Fédération Interna
tionale des Agences de voyage is de Ned.
afgevaardigde, jhr W. Boreel, voorzitter
de Ver. Ned. Reisbureaux, voorlopig
tot president gekozen.
Aan het begin der vergadering vai
recteuren van reisbureaux uit de gehele
■ereld werd de ramp met de „Koningin
Juliana" hetdacht.
Op 65-j. leeftijd is te Groningen
overleden de heer C. Boelens. een voor
aanstaand figuur in het kerkelijke- en
onderwijsleven aldaar. Hij was ouderling
bij de Geref. Kerk, voorzitter van de
Commisie van Beheer, voorz. van Prov.
Comité van V.U. en vice-voorz. van de
Chr. H.B.S.
Slecht bezette tafels met één clou
Het liep niet bepaald storm op de
bloemenkeuring. En dat was te verwach
ten. De tulpen uit de warme kas raken
op en het wachten is nu op de narcissen.
De eerste voorlopers van dit bolgewas
zijn inmiddels al gearriveerd. Men had
er trouwens op gerekend. De typische
trap-tafel met het glanzende zwarte lak-
papier stond al weer klaar. Men vond
daarop o.a. een groep van de Ver. Cul
turen, Noordwijk. met als uitblinkers de
gr. kr. Fleurimont, geel dekblad met
oranje kroon, en Oswega, een fraai ge
vormde grootkronige met wit dekblad
•met wijd-uitstaande gele cup. D. W. Le-
feber, Lisse, toonde de gr. kr. Pink Ho
rizon, wit dekblad met zacht-rose beker
vormige cup, naast een aantal nieuwe
zaailingen, die t.z.t. zeker nog wel eens
terug zullen komen in- de keuringzaal.
Scarlet o'Hara (van buiten) werd in pri
ma kwaliteit getoond door H. P. Zwet
sloot en Zn, Sassenheim. En naast de
mooie gr. kr. Aranjuez van Nieuwenhuis
en Co.. Lisse, toonde J. Gerritsen en Zn.,
Voorschoten, de kleine, donkergele trom
pet Forescate van de koude grond. De
trompet-zaailing van J. A. v. d. Zwet,
Roelofarendsveen, had het dekblad wel
erg „gedraaid".
Zoals gezegd; de tulpen uit de warme
kas raken op een eind. Men was In deze
sector dan ook gauw uitgekeken: de rose
darwin Pieter de Hoogh van J. Kave
laars, Zevenbergsehoek, die niet best
op kleur was en bovendien zwaar onder geiing volgens de aanstaande radiowet.
de „pokken"; de dubbele rode Frederlk
van Eeden van J. G. van Eeden, Noord-
wijk, en d.v.t. Frederiksoord van Groene-
veld en Lindhout, Noordwyk. Dit is een
verloping uit de bekende Willemsoord.
Kleur: diep-rood met brede roserode
rand. 't Zag er niet slecht uit.
A. J. Preyde, Breezand, toonde
zijn vroeg rose gladiool Early Queen.
Fantastisch best was de goudgele Super
Freesia van Rijnveld, Hillegom. Dat
werkelijk .super!" De clou van deze keu
ring was wel de grote collectie cyclamen
van de firma Gebr. Man, Aalsmeer. Een
prestatie, om ze in deze tijd van het jaar
zó best te krijgen! Een groepje Primula
auccalis van J. Groen, Haarlem, met een
paar opvallend mooie blauwe creaties,
besloot deze keuring.
V.P.R.O. boekte haar
80.000ste lid
De VF.R.O. heeft deze week tydens
haar uitzending meegedeeld dat de Vrij
zinnig Protestantse Radio Omroep dezer
dagen haar 80.000ste lid heeft geboekt
Men zet de ledenwerving nu voort om de
100.000 te bereiken. Bij de V.P.R.O. zul
len dan 5 pet van het aantal radioluiste
raars zijn aangesloten. Dit percentage is
nodig voor de positie die de V.P.R.O
bereiken bij de ontworpen
teur van de nautische dienst van de Kon.
Rotterdamsche Lloyd, met de bedoeling
tz.t. de heer H. J. Bouman, de huidige
nautisch inspecteur, die dan met pen
sioen zal gaan, op te volgen.
Oproep voor Paascollecte
in Ned. Herv. Kerk
Oudejaarscollecte twee ton
Het moderamen van de Gen. Synode
en de Generale Financiële Raad der
Ned. Herv. Kerk hebben een beroep ge
daan op de kerkeraden en predikanten
om met alle kracht mede te werken
het welslagen van de Paascollecte. De
begroting voor 1952 wijst een eindcijfer
van 840.000,— aan.
In het bijzonder wordt aangedrongen
op het houden van de Paascollecte niet al
leen in de kerkdiensten, doch ook huis
aan huis bij allen, die tot de Herv. Kerk
behoren, opdat zo ieder lidmaat ii
gelegenheid wordt gesteld mede bij te
dragen voor de arbeid der Kerk. De op
brengst van de oudejaarscollecte beliep
eind Februari een bedrag van bijna
200 000,De collecteplannen sinds '47
hebben resp. opgeleverd 890.000,
795.000,—; 740.000; 845.000.—
500.000,bij welk laatste bedrag dan
nog de Oudejaarscollecte van 31 Decem
ber moet worden gevoegd.
Ned. vliegers in Amerika
aan de spits
In Amerika zijn in de laatste twee jaar
reeds meer dan 200 Nederlandse vliegers
ongeveer 100 man technisch personeel
opgeleid. Van de uitgezonden vliegers
slaagden er drie op de vier en van het
technisch personeel slaagde iedereen.
Het percentage geslaagden is onder geen
enkele andere nationaliteit zo hoog als
onder de Nederlande.s Dit vertelde
maj.-vlieger R. F. van Daalen Wetters.
die twee jaar lang verbindingsofficier bij
de Nederlandse vliegopleidingen in de
Staten is geweest en thans met de
Noordam in ons land is teruggekeerd.
Zijn taak is nu in Amerika overgenomen
door vier officieren en twee onder
officieren.
Bij dienstneming in leger
Premie van f 15.000 voor
artsen
Het leger heeft behoefte aan aotsen im
beroepsverbamd. Daarom is een leger
order verschenen waaruit blijikt dat
artsen, die een tienjarige verbintenis
met de Kon. Landmacht willen aangaan,
i hun benoeming een premie ontvan-
;n vam f15.000, vrij vam loonbelasting.
Wanmeer de arts echter binnen tien
jaar door eigen schuld (b.v. wangedrag)
uit de dienst wordt ontslagen of zijn
rang verliest, moet hij deze premie, ver
meerderd met 25 pet, binnen drie maan
den terugbetalen.
John P. Marquands boek .J'oint of no
return" (De plaats tvaarvan men niet
terugkeert) is beschadigd doch leesbaar
tussen de restanten van de verongelukte
DC-6 Koningin Juliana gevonden. Het is
een titel, die niemand iets gezegd zou
hebben, behalve de omgekomen lezer van
het boek, als de machine veilig en wel
eerst in Frankfort en later in Amsterdam
geland was, maar die nu, na de ramp,
diepe, tragische betekenis krijgt. Im
mers: deze landing yjerd voor vier en
veertig van de zeven en veertig inzitten
den van dit, voor het vliegveld Rhein-
Mainz verongelukte toestel een „plaats,
waarvan men niet terugkeert".
Er zijn misschien wel mensen, die het
als een slecht voorteken beschouwen, dat
(Advertentie)
Naam van de Koningin bovenaan in
huldigingsalbum
(Van onze Amsterdamse correspondent)
Vrienden en bewonderaars van dr
A. F. J. Portielje hebben Zaterdag
middag in de grote aula van het In
stituut voor de Tropen afscheid ge
nomen van de dierenvriend en die-
renkenner dr A. F. J. Portielje, die
tot 1 Maart jl. hoofd van de voor
lichtingsdienst van Artis was.
Hij werd op hartelijke wijze gehuldigd,
redevoeringen werden afgestoken, een
vriend musiceerde en kinderstemmen
weerklonken, waarna men de 65-jarige
:n geldsom aanbood om zijn kinderen
l Canada te bezoeken.
De voorzitter van het huldigingscomité,
dr J. Verwey uit Den Helder, karakte
riseerde zijn vriend als een apostel, met
geloof, enthousiasme, liefde en geduld
voor het dierenleven, die waardering en
bewondering oogstte bij biologen, psy
chiaters en psychologen. Hij was een man
veelzijdige interesse, met grote lief-
oor kluist en natuurstudie, een acht
baar persoon meit een goed besteed leven,
in zijn nieuwe woonplaats Benne-
broek niet zal stilzitten. Burgemeester
d'Ailly verklaarde, dat Amsterdam trots
op deze burger. Dr A. L. J. Sunier,
directeur van Artis, zeide, dat dr Por
tielje bijzonder goed in het milieu van
Artis paste als waarnemer van levende
Voor elke rechtbank een
eigen psychiater?
Onderzoek van alle verdachten
nodig, meent prof. Baan
Elke rechtbank behoort zijn eigen psy
chiater te hebben, die in de observatie
kliniek van het gevangeniswezen in
Utrecht of in het Rijksasyl voor Psycho-
pathenzorg in Avereest is opgeleid. Dit is
de mening van prof. dr mr Baan, eerste
geneesheer by de observatiekliniek in
Utrecht.
Een van de voornaamste redeneh hier
voor is volgens prof. Baan het feit dat
veel verdachten die volgens de normale
gaiKg van zaken voor de rechtbank ver
schijnen een niet geheel volwaardige in
druk maken. Ook aan de leek die een
rechtszitting bijwoont, valt dit reeds op.
Wanneer alle verdachten door een psy
chiater zouden worden onderzocht, zou
men allen die verminderd toerekenings
vatbaar zijn, kunnen onderwerpen aan
een speciale procedure. Op het ogenblik
wordt 10 4 15 pet van de delinquenten
die ter observatie naar Utrecht worden
gezonden onvoorwaardelijk ter beschik
king van de regering gesteld en 10 pet
voorwaardelijk.
Dit aUes betekent niet dat er bijna geen
misdadigers met een normaal intellect
zijn. In wezen is de misdadiger met het
witte boordje de belangrijkste, maar juist
hij weet vaak de dans te ontspringen,
meent prof. Baan.
Kellner houdt lVz jaar
voor moordaanslag
De 48-jarige Amsterdamse kellner J H.
'an K. is gisteren wegens opzettelijke
vernieling van de garderobe van een 31-j.
buffetjuffrouw, met wie hij enige tijd had
samengeleefd, en een poging tot doodslag
op haar, door het Amsterdamse gerechts
hof tot anderhalf jaar gevangenisstraf
veroordeeld. De rechtbank had hem in
Januari eenzelfde straf opgelegd en !e
procureur-generaal bij het gerechtshof
had veertien dagen geleden bevestiging
van het vonnis geëist.
dieren, een prettig mens, van wie buiten
gewone charme uitgaat en een eerlijk
zoeker. Dr J. Bierens de Haan schetste
hem als wetenschappelijk werker, een
autodidact, die in 1946 het eredoctoraat
verwierf en wiens hoofdwerk is „Dieren
zien en leren kennen." Jan de Boer speel
de een fuga van Bach, die Portieljes leven
als eenheid van gevoel en verstand sym
boliseerde. Bloemendragende jongens
meisjes huldigden hem als leraar van
Montessori-onderwijs.
De secretaris van het huldigingscomité,
dr Scheijgrond, uit Gouda, wees op Por
tieljes werk voor Verkade-albums en an
dere populaire geschriften, zijn grote be
kendheid als excursieleider in Artis. Vaak
was Koningin Juliana met haar Vader
hierbij aanwezig. De naam van HM. de
Koningin staat bovenaan in het huldi-
gings-album.
Twee jaar m.a. voor
Van Anrooy
Verwalter van textielfabrieken
nam kas mee op Dolle Dinsdag
De bijzondere strafkamer van de Am
sterdamse rechtbank heeft de sedert 11
November 1951 gedetineerde, 43-jarige
Joh. F. van Anrooy uit Den Haag wegens
hulpverlening aan de vijand tot twee jaar
m.a. veroordeeld. Voorts werden hem
alle openbare rechten voor de tijd
het leven ontzegd. De eis was 2% jaar
Van A. was Verwalter geweest van
twee textielfabrieken te Amsterdam. Na
Dolle Dinsdag vluchtte hij met mede
neming van alle machines, 341 staatsobli
gaties van ieder f1000 plus de voorraad
textielgoederen en een bedrag
ton uit de kas, naar Duitsland. Hiermede
begon hij een textielzaak in Duitsland.
De laatste jaren dook hij onder in Den
Haag en dreef een klein comestibles-
winkeltje om in zyn onderhoud te voor-
Weer een emigranten-
zoon ondergedoken
260 Man smetvrij naar Canada
na operatie-Vloermat
Bij het vertrek van het emigranten
schip Skaubryn uit Rotterdam bleek
Zaterdagmiddag dat er weer een onwil
lige ondergedoken was, namelijk de 19-
jarige zoon van het echtpaar Van Dongen
uit Breda. Het gezin, dat uit vader,
der en zes kinderen bestaat, is ten einde
raad maar zonder de weerspannige
scheep gegaan. Nog geen 24 uur nadat de
loopplank van de Skaubryn was inge
trokken werd de jongeman echter reeds
door de politie in Breda gevat. Hij
van plan naar België te gaan. Van Don
gen vertrekt nu morgenmiddag met de
Waterman.
De Skaubryn was met 650 verplaatste
personen uit Bremerhaven in ons land
aangekomen en had in Rotterdam nog 410
Nederlandse en 40 Belgische emigranten
aan boord genomen. Onder deze opvaren
den bevonden zich 150 kinderen,
schip wordt over 8 dagen in Halifax
wacht.
Met de Rijndam vertrokken dezer
dagen 260 emigranten, van mond- en
klauwzeersmetten vry, naar Canada. Met
het oog op de ontsmetting schuifelde
iedere emigrant gedwee over de in na
tronloog gedrenkte vloermatten. Na af
loop van de schuifelpartij werden met
een borstel de hoekjes en gaatjes van de
ichoenen bewerkt.
Onder de bagage van het neerge
storte vliegtuig uit Johannesburg
bevond zich dit Amerikaanse boek
van een der passagiers: .J'oint of No
Return", of „Plaats, waarvan men
niet terugkeertHet was wel
beschadigd maar nog goed leesbaar,
de onbekende passagier dit boek mee
nam in zijn bagage en het, al reizend, las.
Wij weten, dat gebeurtenissen in een
mensenleven door andere handen be
stuurd worden, dan door die van een
zich van voortekenen bedienend noodlot.
Niettemin bepaalt een dergelijke titel
de gedachten bij deze verschrikkelijke
vliegramp, die op het onverwacht meer
dan veertig mensen de mogelijkheid op
terugkeer naar de hunnen benam. Het
fatale daarvan beklemt ons en heel dit
weekend hebben we meegeleefd met
hen, die vergeefs gewacht hebben op de
gene, die zij liefhadden en die niet te
rugkeerden.
Ook deze vliegramp én het ongeluk i»
Bangkok bewijzen weer, dat er een
grens is aan ons vermogen. Wij kunnen
nog zulke perfecte vliegtuigen kopen,
ons verdiepen in welke grootse plannen
met die machines ook: ons doen en laten
is zwak mensenwerk, dat zich grenzen
gesteld ziet. De erkenning daarvan voor
komt geen vliegrampen. Wél: de onder
gang van ons zelf. Want de zichzelf ver
trouwende mens is tot ondergang ge
doemd. Slechts daar waar plaats is voor
erkenning van onmacht en hoop op ge
nade gaat de mens op iedere reis vei
lig in de handen van God. De veiligste
handen die er zijn. De enige plek in het
heelal, vanwaar geen terugkeer mogelijk
is, omdat ze de Thuishaven zelf zijn!
Mogen zij de zielen der omgekomenen
omvatten.
TTET LEVEN GAAT SNEL. Het kan
het voorbye weekeinde heeft het op
nieuw bewezen ook snel worden af
gesneden.
Snel gaat het leven. Is het gisteren niet
reeds een kwart eeuw geleden dat in het
staatkundige, het politieke leven van ons
land en volk een belangrijke gebeurtenis
plaats had?
Gisteren voor 25 jaar nam onze Eerste
Kamer een beslissing in een zaak van
grote draagwijdte. Zij verwierp het dus
genaamde Belgische verdrag. Zij deed dat
met 33 tegen 17 stemmen. Alle leden wa-
dus aanwezig op zichzelf al een
aanwijzing van het belang dat aan deze
uitspraak werd gehecht.
Wij wiUen vandaag over dat oude Bel
gische verdrag niet gaan uitweiden. Het
behoort tot het verleden. De voorstanders
het verdrag verwachtten van de ver
werping ervan allerlei bedenkelijks.
Hartstochtelijk was voor de aanvaarding
'an gepleit. Niet minder ernstig werden
vele bezwaren tegen dit verdrag aan
gevoerd. Minister Van Karnebeek had al
in de Tweede Kamer gezegd, te huiveren
bij de gedachte dat het parlement het
verdrag niet zou goedkeuren. De Tweede
Kamer aanvaardde het dan ook, en wel
met 50 tegen 47 stemmen.
Niet alzo 'de Eerste Kamer. Ondanks
>n bekwame verdediging van minister
Van Karnebeek en van anderen sprak
grote meerderheid een ondubbel
zinnig „tegen" uit.
Nogmaals, wij wensen thans niet te
treden in een beoordeling van de zaak
zelf. Wel menen wij staande te mogen
houden dat op die dag de Eerste Kamer
de betekenis van haar bestaan wel op
duidelijke wijze heeft gedemonstreerd,
ten spijt van de betogen des ministers,
ten spijt ook van de uitspraak der Tweede
Kamer heeft zij niet geaarzeld de zaak
onbevangen te bezien en te zoeken naar
eigen oordeelvorming,
En toen zij tot de overtuiging was ge
komen, dat het verdrag behoorde te wor
den verworpen, heeft zij evenmin geaar
zeld te zijn wat zij naar haar aard ook
behoort te zyn: Kamer van revisie. Het
verdrag kwam er niet.
Het is onze stellige overtuiging, dat
deze beslissing het prestige der Eerste
Kamer onder geheel ons volk sterk heeft
doen toenemen. Deze beslissing heeft er
in sterke mate aan meegewerkt om de
klanken te doen verstommen, waarin om
verwijdering van de Senaat uit ons staats
bestel werd gevraagd. En dat is een
winstpunt dat én door tegenstanders én
door voorstanders van het verdrag ge
lijkelijk is geaccepteerd..
Om dit alles was 't gisteren in ons par
lementaire leven een jubileumdag van
behoorlijke importantie.
