Jlicuuio hscfftGTotirant
Houten Boot en
IJzeren Boot
Duitsland, Frankrijk en het Saargebied
begraven plotseling strijdbijl
Overeenstemming inzake onderzoek naar
„vrije en democratische" verkiezingen
Vrijspraak gevraagd voor
schrijver W. F. Hermans
Wist U
Oude en nieuwe
strijd
VRHDAG 21 MAART 1952
BUREAUX: Steenstraat 37.
Directie. Redactie, Abonnementen- en
Advertentie-afdeling: Tel 31441.
Postrekening: 58938.
ABONNEMENTEN: 6.— per kwartaal;
2.— per maand; 0.47 per week
AD VERTENTIËN0.18 per millimeter
(Bij contract belangrijke korting)
Twee en dertigste jaargang No 9386
Hoofdred.: Dr. E. DIEMER
Chef-Red.: H. W. J. ENSERINK
Directie: F. DIEMER
CHR1STEL11K-NATIONAAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
.Stantoastlcfc l« gMIttrt!
mgn tiert in fcgf^easpoet"
ZIE PAG. 3
Dit nummer bestaat uit 10 pagina's
Goed teken voor Europese eenheid
TEGEN alle verwachtingen in hebben Duitsland. Frankrijk en het
Saargebied de strijdbijl begraven. De ministers van deze drie lan
den, Adenauer, Schuman en Hoffmann zijn gisteren overeengekomen
een gemengde commissie te vormen om uit te zoeken of in het komende
najaar in het kleine Saardal aan de Duits-Franse grens „vrije en demo
cratische" verkiezingen gehouden kunnen worden. De ministers maakten
dit plotselinge besluit bekend tijdens de slotzitting van het ministers
comité van de Raad van Europa te Parijs.
Adenauer, die een groot deel van de
dag met Schurnan over de Saarkwestie
had gesproken,, vaagde alle spanning weg
door te verklaren, dat hij zijn klacht
tegen het Saarregiem niet ter tafel
Fiscus heelt geduld
Aangiftebiljetten tot
19 April inzenden
brengen. Men zal zich herinneren, dat
Adenauer van oordeel is, dat de rege
ring van het Saargebied de democratische
vrijheden schendt door de politieke par
tijen te verbieden, die hereniging met
Duitsland in hun program hebben staan.
De drie-landenoommissie zal spoedig
worden ingesteld, opdat zij met haar
studie giereed kan zijn tegen de tijd,
dat de verkiezingen kunnen beginnen
Een gevolg van het onderzoek zal zijn,
dat het netelige Saargeschil gedurende
de zomermaanden niet ter tafel zal ko
men. Dan hebben de politici het druk
genoeg met de ratificatieprocedure'»
voor de Europese Kolen- en Staal Ge
meenschap en de Europese Defensie Ge
meenschap.
Sprekende uit naam van die andere
mogendheden wenste de Engelse minister
van Buitenlandse Zaken, Anthony Eden
de drie regeringen geluk met hun staats
manschap. Hij noemde dit een goed te
ken voor de toekomst van de Europese
eenheddt
Plan-Eden
Tevoren had het ministers-comité het
plan Eden, dat ten doel heeft de Europese
organen samen te 'bundelen, in grote
trekken aanvaard' en ter bestudering en
omwerking
in regeringsdeskundigen.
Zweden's bezwaar tegen de opneming
de Europese defensie-gemeenschap
de Raad van Europa zal daarbij de
speciale aandacht hebben.
Over het artikel in de protocollen in
zake de opvoeding ontstond een discus-
De Nederlandse minister van Bui
tenlandse Zaken, mr Stikker, zeide
hierbij, dat de staat niet slechts het recht
de ouders op opvoeding van hun
kinderen moet beschermen, doch daar,
dit nodig is. financiële hulp dient
te bieden.
Nu weer wel candidaal?
Eisenhower gaat toch
weer aarzelen
„Het stijgende aantal medeburgers, dat
hun stem op mij heeft uitgebracht, zal
mij misschien tot andere gedachten
brengen en mij alsnog doen besluiten,
actief aan de campagne voor de presi
dentsverkiezingen deel te nemen". Aldus
heeft Eisenhower gisteren gezegd in eer
verklaring, waarop belangstellende jour
nalisten al dagenlang wachten. De gene
raal had niet verwacht dat zoveel kie
zers in Minnesota zijn naam op hun
stembiljet zouden schrijven inplaats van
een der hokjes achter de candidaten
zwart te maken.
Aan belastingplichtigen zal niet vóór
1 Mei a.s. een waarschuwing worden ge-
zónden, zodat zij nog op tijd zijn als zij
het aangiftebiljet op 29 April indienen.
Minister Lieftinck heeft dit goedgevon
den in verband met het feit. dat de ef-
fectenkoerslijst 1952 pas op 25 Maart zal
verschijnen. Hierdoor zal het voor de
effectenbezitters soms bezwaarlijk zijn
het volledige aangiftebiljet voor 15 April
in te leveren.
Vijftig stieren vliegen
naar Italië
Vijftig jonge stieren, geleverd door de
N.V. Vee-Export en Handelsvereniging
van de leden van het Ned. Rundvee
stamboek. zullen in een speciaal inge
richt Engels vliegtuig in vijf groepen
naar Milaan worden vervoerd. Het
ste tiental zal Dinsdag a.s. van Schiphol
vertrekken. Door dit transport door de
lucht heeft men geen hinder van de door
Frankrijk en Zwitserland naar aanlei
ding van de mond- en klauwzeerepide-
mie ingevoerde restricties
Professor Piccard en zijn vrouw zijn op het ogenblik te Minneapolis in de
Verenigde Staten. Het echtpaar staat op deze foto in het sluitingsgat van de
gondel, die gelijk is aan het exemplaar waarin in 1934 de beroemde tocht
naar de stratosfeer werd gemaakt. De thans 68-jarige professor vertelde dat
hij van plan is samen met zijn vrouw nog een keer zo'n tocht hoog boven
de aarde te maken; hij denkt negentien mijlen in de stratosfeer te kunnen
stijgen om daar de kosmische stralen en het licht van Mars te bestuderen.
Voor Willy Loges nog geen zekerheid
Aantal voltrokken doodvonnissen
gestegen tot veertig
A. J. Pieters en W. A. Albrecht thans
terechtgesteld
De minister van Justitie deelt mede,
dat aan de Duitser W. A. Albrecht,
tot de doodstraf veroordeeld door het
Bijzonder Gerechtshof te Leeuwarden en
aan de Nederlander A. J. Pieters, tot
de doodstraf veroordeeld door de Raad
van Cassatie, geen gratie is verleend. De
vonnissen zijn inmiddels voltrokken.
Voorts zijn de doodstraffen, opgelegd aan
de Duitsers F. Frankenstein, B. G.
Ha ase en F. Bellmer, bij wijze van
gratie veranderd in levenslange gevan
genisstraf.
Frankenstein was ter dood veroordeeld
door het B.G. te Arnhem; aan Haase en
Bellmer was de doodstraf opgelegd door
he4 B.G. te Leeuwarden (kamer Gronin
gen).
Het enige geval, waarin thans nog niet
is beslist over gratieverlening met be
trekking tot een opgelegde doodstraf, be-
Lente in 1952
F. La
treft de Duitser W. P.
dood veroordeeld door het B.G.
sterdam. Ten aanzien van hem ia de gTa-
tiebehandieling opgeschort in verband
met de spoedig te verwachten indiening
an een revisie-aanvrage.
Albrecht, die het Aussenkommando
Leeuwarden van de Sicherheitspoldzei
de S.D. heeft geleid, heeft een giroot a;
tal Nederlanders laten executeren
heeft ondergeschikten bevel gegeven
arrestanten, van wie hij zich wilde ont
doen, dood te schieten. Ook is hij verant
woordelijk gesteld voor ernstige mishan
deling van arrestanten.
'iet er se was hoofd van het beruch-
Jagdkommando dat in Brummen er
Loosdrecht een ware terreur heeft uitge
oefend en talrijke Nederlanders, onder
ook vrouwen, op afgrijselijke wijze
heeft mishandeld. Ook hebben zij zich
plundering schuldig gemaakt. Vele
gruwelijke mishandelingen werden door
Pieters persoonlijk gepleegd.
ankenstein, die Hauptschar-
führer bij de Sipo in Gelderland
weest, heeft in. November 1944
anderen een zestal Joden opzettelijk
het leven beroofd. De zwaarste straf
wordt hem echter bespaard vanwege zijn
ondergeschikte positie, die hem vrijwel
geen uitwijkmogelijkheid bood tegenover
het bevel van zijn chef, en vanwege het
feit dat deze gruwelijke daad op zichzelf
staat en geen lange reeks
Haase en Bellmer zijn resp. ohef
en plaatsvervangend chef geweest
Sipo en de S.D. in Groningen en
verantwoordelijk gesteld voor de terreur
die de Duitsers in het laatste gedeelte
van de bezetting daar hebben uitge
oefend. Hij blijkt echter dat zij niet ten
volle verantwoordelijk kunnen worden
gesteld, omdat met name enige onderge
schikten (o.a. de reeds gefusilleerde
Lehnhoff) deze wandaden in verschil
lende gevallen op eigen initiatief hebben
bedreven. Daarom is ook hun doodstraf
in levenslang veranderd.
In totaal zyn er na de oorlog in Neder
land 139 doodvonnissen uitgesproken. Er
is thans in 98 gevallen gratie verleend.
Afgewezen werden 40 verzoeken. Eén
beslissing moet thans genomen worden,
nl. betreffende Willy Lages.
Boeren opgelicht voor
ten minste f 25.000
Verzekerings-inspecteur uit
Den Helder gearresteerd
In Wieringen is de 35-jarige ex-verzt
keringsinspecteur J. S. uit Den Heider
gearresteerd, die er van verdacht wordt
aantal boeren in de kop van Noord-
Holland voor minstens 25.000 gulden t(
hebben opgelicht. Hij heeft reeds een ge
deeltelijke bekentenis afgelegd.
De man gaf voor bemiddeling te ver
lenen bij de aankoop van landerijen en
hofsteden en vroeg daarvoor een borg-
i. Een boer uit Den Helder zou op die
lier f 12.000 lichter zijn geworden
boer uit Anna Paulowna ruim
f 10.000. Het bedrag der oplichtingen
bij nader onderzoek vermoedelijk
aanzienlijk hoger blijken te zijn.
Toen S. met een landbouwer in Wie-
ringen aan het onderhandelen was, i
de boer ongemerkt zijn vrouw e
seintje. Deze beldè de politie op, die
irresteerde.
Auteur aansprakelijk voor romanfiguren
Opzet om Rooms-Katholieken te beledigen
niet bewezen, meent officier
Vrijspraak is gisteren in Amsterdam geëist in de zaak tegen de 30-jarige
auteur W. F. Hermans, die in zijn laatste boek, „Ik heb altijd gelijk", de
Rooms-Katholieke bevplkingsgroep zou hebben beledigd. Voor deze zaak
bestond uitzonderlijk grote belangstelling; er waren tientallen kunstenaars
en juristen. De roman is, zoals men weet, inmiddels in beslag genomen; de
uitlatingen waarom het ging, stonden in een fragment, opgenomen in het
tijdschrift Podium, dat overigens slechts 200 a 300 lezers telt.
Minister Stikker zal Dinsdag
Parijs vertrekken voor O.E.E.S.-bespre
kingen en komt aan het eind vai
volgende week in Den Haag terug.
sta geheel achter deze roman",
verklaarde de schrijver, „al zou ik uiter
aard niet alles zeggen en doen, wat ik
de personen in mijn roman in de mond
heb gelegd." Ook de getuigen D. A. M.
Binnendijk en prof, dr Garmt Stuiveling
daarop. De laatste meende: „Wan-
et waar zou zijn dat enige auteur
aansprakelijk is voor alles wat hij zijn
personages laat zeggen, dan is ieder to
neelstuk eenvoudig een onmogelijkheid."
De officier van Justitie, mr B. Kist,
begon met op te merken dat naar zijn
mening de Overheid hier met zichzelf
in conflict kwam, omdat zij „in dit uit
zonderlijke proces" rekening moest hou
den èn met de bescherming van een be
volkingsgroep èn met het waarborgen
van een vrije kunst.
De hoofdpersoon van Hermans'
boek, zo ging mr Kist verder, is een
ziekelijke, gedesillusionneerde sol
daat, een geesteszieke, die door Her
mans „op knappe en soms zelfs aan
grijpende wijze" is uitgebeeld. „II
heb mij afgevraagd", zo vervolgde
hij, „hebben uitlatingen van een ge
fingeerde psychopaath, ook al zijn
ze zo liederlijk als in sommige zin
sneden van dit boek, het vermogen
onze eer en goede naam aan te tas
ten?"
Hij adhtte opeet om.de R.-Katholieken
te beledigen, niet bewezen.
Mr A. Mout uit Den Haag. de raads
man, herinnerde in zijn pleidooi aan
schrijvers als Zola, Huet en Multatuli.
Zou men ook hen willen matigen in hun
critiek?, vroeg hij en hij zei te
dat het negatieve in de kunst h
vallen, vernietigen en vervolgen juist
de dynamische macht is die de cultuur
in leven houdt.
Artikel 137 c, op grond
ans is gedagvaard, is in 1934
leven geroepen om de Joden te bescher-
tegen uitlatingen van het opkomen
de nationaal-socialisme, niet om veel
belovende jonge auteurs thans in de wie
len te rijden, aldus mr Mout.
„Aanval op literatuur"
He
aanval op de literatuur in het algemeen.
Artikel 137 c ad absurdum doorvoerend.
-nen bijna alles wat openbaar ge
maakt wordt, als belediging voor een
of andere groep opvatten. Toen verdach
te daarbij de tekst „God ziet U", die in
neonletters in Amsterdam te zien- is,
noemde en daarbij sprak van „groepen
wie het Godsbegrip een ongeluk
kige, gevaarlijke en misbruikte dwaling
de geest vertegenwoordigt", verbood
de president, mr Meihuizen, hem op deze
wijze verder te gaan.
De vraag of hij de bedoeling had ge
had de Rooms-Katholieken te beledigen,
ilde de verd. onbeantwoord laten, „om
dat de in de dagvaarding geciteerde zin
sneden deze vraag in het geheel niet
opwerpen", maar als men pertinent een
antwoord wilde hebben, dan zou dit
ontkennend luiden. Daaraan voegde hij
echter toe, dat hij liever meineed zou
willen plegen, dan de vraag met „ja" te
beantwoorden (Een verd. staat echter
nooit onder ede Ree..)
En Hermans eindigde, ietwat arrogant,
jn verklaring aldus: „Wanneer, door
mij schuldig te verklaren, zou worden
vastgelegd dat een auteur strafrechtelijk
geheel aansprakelijk kan worden gesteld
voor de handelingen en woorden van de
door hem geschapen karakters, dan zou
dit het einde betekenen van de gehele
romanliteratuur."
Uitspraak op 3 April.
DAT de N. V. Wollenstoffenfabrieken
L. E. v. d. Bergh te Tilburg (450
soneel) vandaag 75 j. bestaat.
DAT de boerderij van B. Grashof te
Beckum bij Hengelo totaal is afgebrand
doordat een steekvlam ui
schoot.
DAT van 3—12 Mei in Tilburg de nat.
tentoonstelling Mitha 1952 wordt gehou
den t.g.v. het gouden jubileum van dt
Tilburgse Midderstand.
DAT op 28 Maart een speciale Jaar
beursdag wordt geholiden
Zuid-Amerikanen die er 2
DAT gisteren de legerplaats Steenwijk
in gebruik is genomen, waar o.a. is ge
legerd een afd. zware luchtdoelart. uit
Den Haag.
DAT van 9—15 Maart aan mond-
klauwzeer in ons land stierven: 40
deren. 106 kalveren, 152 biggen, '11
kens, 15 schapen en een geit.
DAT de 62-j. postbode C. de J. op Vlie
land wegens diefstal uit te bestellen brie
ven, in hoger beroep in Leeuwarden tot
6 mnd., waarvan 3 voorw., is veroordeeld
(rechtbankvonnis 5 mnd.)
DAT de Belg. markt, die door de
i het Franse plaatsje
Tignes, dat zij hun dorpje aan de
watervloeden prijs zullen moeten
geven. De klokken uit de toren
liggen nu naast de kerk. Ze zullen
nooit meer in dit dal hun bronzen
klanken laten horen.
K.L.M. krijgt een lening
van Wereldbank
De Wereldbank heeft volgens A.F.P.
K.L.M. een lening verstrekt van 7
millioen dollar ter gedeeltelijke financie
ring van de aankoop van 23 nieuwe
vliegtuigen, waaronder negen Constella
tions „Lockheed", zeven Douglas D.C.-6
Convairs 340, die bestemd zijn
voor de Europese dienst. De onderhan
delingen zijn van Nederlandse zijde ge
voerd door dr L. R. W. Soutendijk, fi
nanciële raad bij de Nederlandse ambas
sade te Washington, en E. de Vries, ver
tegenwoordiger van de K.L.M. in Ame
rika. De helft van de lening wordt ver
strekt door de Chase National Bank.
Dit is de eerste maal, dat een particu
liere bank rechtstreeks deelneemt aan
een lening, die door de Wereldbank wordt
verstrekt. De lening heeft een looptijd
van 6Vi jaar en draagt 4% pet rente,
terwijl het door de Chase Nat. Bank
verstrekte deel 4 pet rente draagt en het
eerst wordt afgelost. De aflossing zal
geschieden in 10 halfjaarlijkse termij
nen van 700.000 dollars en beginnen op
1 Januari 1954.
De lening wordt, volgens Reuter, door
- de Nederlandse regering gegarandeerd.
De Wereldbank deelt nog mede, dat de
K.L.M. haar luchtvloot herziet in ver
band met de verwachte uitbreiding van
het luchtverkeer in de komende jaren
tevens om haar concurrerende plaats
onder de internationale luchtvaartmaat
schappijen te handhaven en haar moge
lijkheid tot verdienen van dollars te ver
beteren. Met deze herziening van de
luchtvloot zou 33 millioen dollar ge
moeid zyn, zodat ongeveer 20 procent
hiervan met behulp van de lening zal
bekostigd worden. De rest zal de maat
schappij zelf betalen.
TTET ls
-*--*■ Vcr?a
r ln 1869 op de 8ste Algemene
Chr. Nat. Schoolonderwijs warm naar
toe gegaan. Daar was in het geding de
schrapping
Na ontvluchting uit gesticht
Ned. jongen geronseld
als Frans soldaat
De minderjarige Ferrie Jacobs uit de
Pepijmstraat 26 in Haarlem, die omstreeks
Pasen 1950 uit het rijksopvoedingsge
sticht in Doetinchem naar Duitsland is
gevlucht, ls volgens het Tweede Kamer
lid mevr. LipsOdinot (Coanm.) ii
Duitsland geronseld voor 'het Franse
vreemdelingenlegioen en zou zich mu als
soldaat in Vietnam (Indo-China) bevin
den. Ondanks pogingen ran de ouders
om hun zoon terug te krijgen, zou de
jongen zijn. dienstverband moeten uit
dienen. Mevr. LipsOdinot heeft hier-
I over nu aan de ministers Stikker en
I Mulderije vragen gesteld.
DAT de Ver. voor wetensch. grafologie
morgen in Rotterdam vergadert.
DAT het Heerlense mannenkoor Pan-
cratius tijdens zijn concertreis op 29 April
in Parijs door de Franse min. André
Marie wordt ontvangen.
DAT Bernardino Lara, attaché voor
arbeidszaken in Den Haag, naar Argen-
is teruggeroepen en waarschijnlijk
eind Maart vertrekt.
DAT in hoger beroep in, A'dam 4 jaar
geëist tegen de (door zijn vrouw ver
raden) 22-j. machine-houtbewerker G. G.
Z. aldaar, die tot 2 j. was veroordeeld
wegens een roofoverval e. a.
DAT het nieuwe ziekenhuis Dijkzigt te
Rotterdam nu gebouwd kan worden,
daar de raad f lVi millioen beschikbaar
stelde.
DAT de 24-j. P. de R. uit Sprundel, die
by een ruzie op zijn broer had geschoten
(het schot miste) in Breda tot 3 j. is
oordeeld.
DAT gisteren op Schiphol uit Korea
aankwam de gewonde sold. Ie kl. A. H.
van Riemsdijk uit Amsterdam.
DAT een wulp, die waarschijnlijk
jaar geleden door twee geleerden
het Leidse Museum voor Natuurlijke His
torie by Tarifa (Zuid-Spanje) is gevan
gen en mee naar Nederland is genomen,
de afstand van 2400 km is teruggevlogen
en in Spanje is gedood.
selparasiet voor onze mosselen verloren
was gegaan, in 1951 is teruggewonnen.l DAT gisteren te Amsterdam de 100.000-
toen 200 000 ton aan dit land werd gele- ste inwoner werd doorgelicht op tuber-
verd, evenals aan Frankrijk. Jculose.
DAT de vyf inbrekers die op 4 Nov.
;n brandkast met f 2000 uit de studen
tensociëteit Mutua Fides te Groningen
roofden, aldaar zijn veroordeeld tot straf-
:n van 8 tot 19 maanden.
DAT twee arbeiders van het Veem- en
Factorbedrijf te Groningen. W. H. en E
J. V., zijn gearresteerd daar zij bij het
uitwegen graan achterhielden en
een zacht prijsje verkochten.
DAT in Geleen vier jongens van 1517
j. zijn aangehouden wegens strooptochten
tijdens het carnaval.
DAT in Algiers is gearresteerd de Roer-
monder L., een van de vijf daders van dt
in Nov. gepleegde roofoverval op de Ge-
leense veekoopman G.
DAT de internat, tentoonst. t.g.v. hel
eeuwfeest van de Ned. postzegel in de
Jaarbeurshallen te Utrecht gehouden zal
worden van 28 Juni tot 6 Juli.
DAT de groep adm. bibliotheken var
de Ned. Ver. van Bibliothecarissen Dins
dag in Den Hout te 's-Gravenhage zal
vergaderen.
DAT de coloradokever, die over 't a
gemeen pas in April of Mei te zien i
gisteren al in Blerik (L.) is gevangen.
DAT 40 directeuren van luchthavens
van 1014 Juni in A'dam bijeenkomen.
DAT de nieuwe goederenloods te R'dam
Rechtermaasoever aan de Westzeedijk op
31 Maart als aankomst- en douaneloods
in dienst wordt gesteld, en de vertrek
goederen in R'dam-Maas moeten worden
gebracht.
Ergens te Moesan in Korea is het
archief van de troepen der Verenigde
Naties. De Amerikaanse soldaat die
op de kalender een datum wegstreept
staat by de officiële verslagen van
de wapenstilstandsbesprekingen, die
nu al sinds Juli 1951 voortduren. En
elke nieuwe dag brengt een volgen
de bundel op de hoge stapel papier
met woordenvan een wapenstil
stand is nog weinig te bespeuren.
Prins Bernhard bezocht
Philips in Hilversum
Gistermiddag heeft Prins Bernhard
een bezoek gebracht aan de Philips Te
lecommunicatie (NSF) te Hilversum.
Hem werden de moderne telecommuni-
catiemiddelen. ook voor de navigatie,
getoond.
Dertig man ontslagen bij
Bakovenbouw Dordt
De N.V. Bakovenbouw voorheen H. P.
den Boer te Dordrecht heeft 30
ongeveer 300 arbeiders ontslagen we
gens de Franse en Engelse exportbeper
kingen.
het woord „christelijk"
de Schoolwet. De hoofd
commissie stelde aan de vergadering
voor, er bij de regering op aan te drin
gen. dat dit woord zou worden geschrapt.
Het was te verwachten, dat een der
gelijk voorstel komen zou. Na de aan
neming van. de wet van 1857 was Groens
streven voortdurend gericht op het
schrappen van dit woord. Hij beschouw
de het als een onwaarheid. Hoe zou de
openbare school kunnen opleiden tot
chrirtelijke deugden zónder de Christus?
Groen zag er een misleiding in van
de eenvoudige mens, die met een beroep
op dit woord er toe zou worden overge
haald. zijn kinderen aan de openbare
school toe te vertrouwen. Om het mis
leidend karakter van dit woord bepleitte
Groen sinds 1857 schrapping ervan.
In de Kamer, waarin hij in 1862 terug
keerde, had hij elke gelegenheid aange
grepen, om de regering ten deze op haar
plicht te wijzen. Het behoefde dus aller
minst verwondering te wekken, dat
..Christelijk Nationaal" nu met een der
gelijk voorstel kwam. Groen immers was
de ere-voorzitter van deze vereniging.
KUYPER verdedigde het voorstel
van de hoofdcommissie. ,.Wij
hebben", zo zei hy, „te doen met
een regering, gededuceerd uit een
staatstheorie die onchristelijk is omdat
zij strijdt met de eeuwige eisen en
wetten des levens. Tegenover die staats
theorie staat de Christelijke idee.
,.De tegenwoordig overheersende staats
idee is satanisch, is principieel vals, kan
niet bekeerd, maar moet vernietigd wor
denIn de gegeven omstandigheden
moet als ons streven zijn, dat de staat
het geven van onderwijs onmoge
lijk worde gemaakt; het staatsonderwijs
moet afbrokkelen".
Dr Nicolaas Beets, voor het eerst en
voor het laatst op de vergadering aan
wezig, viel Kuyper om deze woorden
aan. Hij was vooral verontwaardigd over
het gebruik van het woord „satanisch".
Dit noemde hij demonisch en hij smeek
te de vergadering, niet een misdaad te
begaan, door een woord te bestrijden, dat
goed zou kunnen doen in de toekomst.
Het speet Groen, dat hij het met zUn
..hooggeschatte" vriend Beets niet eens
kon zijn. Hy beaamde ten volle wat
Kuyper had gezegd. ..Satanisch", zo zei
hij. „is hier geen scheldwoord, het is de
kentekening der klem, die zich in een
eeuw van ongeloof en revolutie ontwik
kelt. Het eigenaardige van het tegen
woordige ongeloof ligt bovenal juist
hierin dat. ln school, kerk en staat, van
het woord christelijk, ter begoocheling,
een satanisch misbruik gemaakt wordt.
misdaad sprake ls, is der
gelijke inlossing van christelijk een na-
ionaal misdrijf'.
I""VAT was kras gezegd en toch niet té
kras. De vergadering begreep Groens
bedoeling en nam het voorstel aan met
tegen 9 stemmen. Beets verliet boos
de vergadering. t
Er was in de kring van de vrienden
ïn het chr. onderwijs een jammerlijk
isverstand ontstaan. Twee meningen
botsten hier hevig. Beets wilde ook de
openbare school voor Christus trachten
te winnen. Maar kon dat op deze manier
gelukken? Groen was radicaler. Hij zei
tot de regering: Gij wilt een neutrale
school? Goed, maar dan moet die school
ook volkomen neutraal zijn.
Schrapping van het woord „christe
lijk", aldus Groen, strekte er toe om,
door volkomen neutraliteit, door gods
dienstloosheid, tegen ongeloofspropagan-
da te zijn gewaarborgd, „opdat de staats
school, waar geen chr. school Is. ofechoon
niet genoegzaam althans bruikbaar ook
voor ons zij"
Wie al9 christen-ouder zijn kind naar
een openbare school moest zenden, om
dat er geen christelijke was, moest er
zeker van zijn, dat aan hun kind niet
met een beroep op de chr. deugden din
gen zouden worden geleerd, die tegen
hun overtuiging indruisten.
Tegen dit standpunt werd ingebracht,
dat de kinderen op de openbare school
zo niets van Christus zouden vernemen.
En het was juist de deernis met deze
kinderen, die Beets en anderen destijds
bewoog, zo fel tegen Groen te ageren.
Hiertegenover kan weer aangevoerd: Is
bewogen met het lot van deze kin
deren, dan stichte men Zondagsscholen
make men hen tot voorwerpen van
evangelisatie; maar het gaat niet aan,
het zaad des Verbonds op te offeren.
rFERECHT zei dr Gunning in 1863 op
•*- de preekstoel van de Haagse Wil
lemskerk: ..Ik zeg alleen, dat het voor
het christelijk geweten duidelijk is. dat
wij. voor zovelen als wij Gods Woord
geloven, met het zgn. christelijke onder
op de openbare school geen genoe
gen kunnen en mogen nemen. Ik be
schuldig niet de s'aatsschool, maar ik
beschuldig de Christenen, die met de
staatsschool genoegen nemen zonder mo
gelijk naar iets beters te trachten. Wat
moeten wij doen? Gemeente des Heren,
Rij zijt geroepen om het bijzonder chris
telijk onderwijs, waaruit Gods Woord
niet geweerd is. ter harte te nemen en
met alle kracht te bevorderen".
Dit woord uit 1863 heeft in 1952 zijn
kracht nog niet verloren.
P. DE ZEEUW JGzn.
(Advertentie)
BOUCLÉ KARPETTEN
moderne dessins
2x3 meter 127.50
PRIMA DAMASTSTOFFEN
nieuwe tinten 6.90 per meter
BULTHUIS Botermarkt 23
WEERBERICHT
Re gen
Tot morgenavond verwacht
De Bilt: Zwaar bewolkt met
nu en dan regen of mot-
rogen Tot krachtig of hard
Ctoenemend. Zuidwestelijke
wind. Iets hogere tempera
turen vooral des nachts.
(Opgemaakt te 10 uur.)
Zaterdag; Zon 6.3818.57; Maan 5.27—
14.33. Op 25 Maart N.M.
