ïlicuwe £ditsr(jc (jTaunxnl
flttlee stelt Bevan scherp ultimatum:
buigen of barsten
Verklaring geëist, dat rebellen mening
van meerderheid zullen volgen
Vermoedelijk sprake van
lasterlijke aanklacht
Handel bleef deze winter met
veel brandstoffen zitten
Wist l
Spaarbrieven en
briefkaarten
DINSDAG 11 MAART 1952
BUREAUX: Steenstraat 37.
Directie, Redactie, Abonnementen- en
Advertentie-afdeling: Tel. 31441.
Postrekening: 58936.
ABONNEMENTEN: 6.per kwartaal;
2.— per maand; 0.47 per week.
ADVERTENTIËN: 0.18 per millimeter
(Bij contract belangrijke korting)
Hoofdred.: Dr. E. DIEMER
CHRISTEL1JK-NAT10NAAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
.J[»nt»astm l< iMltm
mgo h«rt la t«(|ljeosp«t*
Twee en dertigste jaargang No 9377
HERINNERINGEN
VAN OUDERE
LEIDEN AARS
ZIE PAG. 3
Churchill als lachende derde
T^E KNUPPEL is in het hoenderhok van Labour gegooid: de gematigden
AJ onder leiding van de vroegere minister-president Attlee willen zich
niet de les laten lezen door de rebellerende linkervleugel, die aan
gevoerd wordt door Aneurin Bevan. Vandaar, dat ze besloten hebben
deze rebel en diens volgelingen voor de keus te stellen: öf meespelen,
öf de kans lopen uit de partij gezet te worden. Het ultimatum van Attlee
zou vandaag aan de zondaren worden overhandigd. Deze zullen tot
Vrijdagavond gelegenheid krijgen over hun antwoord na te denken.
Wanneer de Bevanisten neigingen
tonen in de partij terug te keren, zal alles
in het werk worden gesteld om het ge
zicht van beide groepen voor de buiten
wereld te redden.
Bevan moet een verklaring onder
tekenen, dat hy in het parlement zich
niet meer tegen de mening van de n
derheid van de partij zal verzetten.
Verwacht wordt, dat dit krachtige op
treden van de gematigde socialisten de
meeste aanhangers van Bevan weer naar
de partij zal terugbrengen. Vandaag kan
hij wellicht nog slechts op een stuk of
zeventien halsstarrige supporters rekenen.
De andere 32, die hem Woensdag in het
Rusland wil een Duitse
weermacht toestaan
Voorstel aan Grote Drie voor
een vredesconferentie
Rusland heeft de Westerse Grote Drie
een ontwerp-vredes-verdrag voor geheel
Duitsland aangeboden. Het steunt hier
mede de actie van de Oost-Duitse com
munisten en stelt voor, een internationale
conferentie bijeen te roepen, met recht
streekse deelneming van Duitsland-, dat
vertegenwoordigd moet zijn door
gering voor het gehele land.
Hieruit vloeit voort zo concluderen
de Russen dat tevoren de mogelijk
heid tot instelling van een dergelijke re
gering, welke de wil van het Duitse volk
tot uitdrukking moet brengen, wordt on
derzocht.
De Russen willen van de volgende be
ginselen uitgaan:
Herstel van de Duitse eenheid', terug
trekking van de bezettingisstrijdikrachten
binnen een jaar, het toestaan van de vor
ming van Duitse strijdkrachten voor de
verdediging ter zee, te land en in de
lucht en het goedkeuren van de vervaar
diging door Duitsland van militaire goe
deren en wapens van het type en in de
hoeveelheid!, nodig voor de strijdkrach
ten, waarvan de sterkte door de confe
rentie bepaald moet worden.
Nederland behoort tot de landen,
die aan de conferentie zouden moeten
deelnemen.
Na brand in Sevilla:
Nieuwe strijd tegen de
Spaanse Protestanten
Verwacht wordt, dat een nieuwe cam
pagne gevoerd zal worden tegen de
Spaanse Protestanten na de publicatie
gisteren van een heftig herderlijk schrij
ven tegen de „verbreiding van ketterse
godsdiensten". Dit schrijven was opge
steld door een van de hoogste prelaten
van de Spaanse R.K. kerk.
Men gelooft niet, dat de campagne de
steun van de Spaanse regering heeft.
Deze is verstoord over de aanval op een
Protestantse kerk in Sevilla die vorige
week plaats vond, meldt Ass. Press.
De brief werd uitgegeven door kardi
naal Segura, aartbisschop van Sevilla en
de oudste prelaat van Spanje. Hij waar
schuwde de regering er voor niet licht
vaardig om te springen met de positie
van het Rooms-Katholicisme als „staats
religie" in politieke onderhandelingen,
om gunsten van andere landen te ver
krijgen.
„De Katholieken zyn er bezorgd over
dat, onder voorwendsel van politiek,
consessies gedaan worden die ernstige
schade aan de godsdienst kunnen toe
brengen", aldus kardinaal Segura, die
blykens een vroeger bericht de brand
stichting in de Protestantse kerk te Se
villa had afgekeurd.
Pa gevraagd: niet te lui
Parlement steunden, zullen, naar
luidt, terugkrabbelen.
Attlee had geen andere keus. Hij móést
wel krachtig tegen Bevan optreden, om
dat anders de macht hem langzaam maai
zeker uit de handen zou glippen. Wan
neer Bevan en de zijnen nu hun verzet
opgeven en het niet willen laten
komen op een definitieve breuk ii
Labourpartij, mag Attlee van geluk
spreken.
Want mocht dit niet gebeuren en zot
Bevan een eigen partij vormen, dan is
het met de Labourpartij voorlopig ge
daan. De laatste tijd doen herhaaldelijk
geruchten de ronde, dat Churchill zich
reeds voorbereidt op nieuwe verkiezin
gen, voor het geval de breuk Attlee
Bevan onherroepelijk mocht worden.
Dergelijke verkiezingen zouden de in
vloed van Labour in het Lagerhuis aan
merkelijk doen slinken en Churchill, de
lachende derde, zou er wel bij varen
Van kappersbediende
tot president
Dit is Fulgencio, een vroegere kap
persbediende, die zich gisteren van
de macht op Cuba heeft meester ge
maakt, zonder bloed te vergieten.
Reeds eerder was Fulgencio presi
dent van Cuba, doch sinds October
vorig jaar regeerde president Carlos
Prio Cacarras met dr Oscar Gans als
eerste minister.
Gelukkig I
A. V.R.O. beperkt het
gesproken woord
Verschillende rubrieken
zullen vervallen
De A.V.R.O. zal het aantal zenduren,
dat wordt besteed aan het gesproken
woord, aanzienlijk beperken. Op deze
manier wil men tegemoet komen aan de
wensen van veel luisteraars. Zo is het
bekend, dat 's avonds wanneer de men
sen vermoeid thuiskomen, zij al gauw op
Brussel overschakelen, wanneer er voor
de Ned. zenders gesproken wórdt. De
veranderingen hebben dus niets te maken
met het streven naar bezuiniging of het
confliot met mr Den - Daas.
Tot de gesproken programma's die zul
len vervallen, behoren de gramofoonpla-
tenprogramma's van dr Merkelbach,
„Hier is New York" van Max Tak, de
Zondagclub van de heer R. Feenstra en
„Wat is Uw lievelingsmelodie?" van Rie
Heimig. Over de Muziekkalender en het
Radaozoeklicht is nog geen beslissing ge
nomen. Ook is het nog niet zeker of de
hersengymnastiek, die zoals gewoonlijk
tegen de zomer eindigt, in de volgende
winter weer wordt hervat.
Mogen de andere omroepverenigingen
dat voorbeeld volgen!
Het Kon. bezoek aan de V.S.
Televisie klaagt over
„achterstelling"
Maar Buitenlandse Zaken
weerlegt critiek
In televisiekringen is men zeer ont
stemd over het feit dat het ministerie van
Buitenlandse Zaken heeft geweigerd aan
de Televisiestiohrting de gevraagde faci
liteiten voor het verslaan van het Ko
ninklijke bezoek aan de Ver Staten te
verlenen. Men is van mening dat de te
levisie hierdoor wordt achtergesteld bij
pers, radio en filmjournaal.
Van de zijde van het ministerie van
Buitenlandse Zaken deelt men ons ech
ter mee dat van een aohterstelling geen
sprake is. Aan de pers wordt geen finan
ciële tegemoetkoming gegeven, zoals de
televisievertegenwoordigers beweren,
maar uitsluitend hulp verleend bij het
verkrijgen van toegang tot de plaatsen
waar verslagen kunnen worden gemaakt.
Dit gebeurt via het Amerikaanse ministe
rie van Buitenlandse Zaken.
Wel wordt een kleine subsidie gegeven
aan drie verslaggevers van radiio en We
reldomroep. Men heeft gemeend het be
schikbare geld op deze manier zo goed
mogelijk te besteden, daar de radio het
grootste „afzetgebied" heeft. Hier komt
nog bij dat de Televisiestiichtiing pas een
week geleden liet horen dat zij een re
portage van de reis wilde verzorgen.
In elk geval zal de televisie op 4 Mei
een filmreportage van het vertrek van'
het Koninklijke Paar vertonen.
Directie verdedigt zich
lustitie zwijgzaam over gebeuren bij kalkzandsteen
fabrieken te Katwijk en Hillegom
"C'EN TIP VAN DE SLUIER, die over het mysterie-Van Herwaarden door
-'-J de Justitie was gelegd bij het overvallen van de kalkzandsteen
fabrieken te Katwijk en Hillegom, is opgelicht. De heer J. A. van Her
waarden en een van zijn twee zonen, de heer D. J. van Herwaarden, die
nadat zij gistermorgen door de rijkspolitie werden gearresteerd van
nacht om ongeveer één uur in vrijheid werden gesteld, hielden vanmorgen
een persconferentie, waarop hun rechtskundig adviseur, mr Ph. J. de
Ruyter de Wildt, 'n overzicht gaf van hetgeen zich gisteren heeft afgespeeld.
kei, heeft met mr Van der Valk Bouman, het onderzoek niet de indruk hebben
substituut-officier, de actie geleid en deverkregen, dat de zaken er voor stonden,
beide heren Van Herwaarden persoonlijk zoals hen zou zijn verteld. Tot ver in de
in arrest gesteld. Van de zijde van denacht werkte mr Sikkel om een inzicht
Justitie vernamen wij, dat dit geschiedde in de zaak te krijgen. Op grond
op grond van „verdenking van gewone stand van zaken bleek het ten slotte niet
fabrieksverduistering". Over de omvang
wilde de Justitie ons hoegenaamd geen
mededelingen doen. Van de heer Van
Henvaarden vernamen wij echter, dat mr
Sikkel aanvankelijk het vermoeden had,
dat het hier een millioenenzaak betrof.
Mr De Ruyter de Wildt vertelde met stel
ligheid, dat hiervan geen sprake kan zijn,
zoals nu reeds bij het onderzoek is ge
bleken. De advocaat verzekerde ons, dat
géén van de beschuldigingen, die bij ge
ruchte de ronde deden, juist zijn ge
bleken.
De drastische manier van optreden door
de politie moet een gevolg zijn geweest
van een vermoedelijke lasterlijke aan
klacht tegen de heer Van Herwaarden
door één of meer personen, die daarbij I directeuren' werden letterlijk
mogelijk belang hebben gehad. Men zou bed gelicht, op een wijze, die
langer gewenst, de heren Van Herwaar
den in verzekerde bewaring te steHen.
Het feit, dat mr Sikkel persoonlijk tot
diep in de nacht een zo volledig moge
lijk licht in deze zaak wilde verkrijgen,
moge er op wijzen, dat zijn aanvankelijke
indruk als zou het hier een groot delict
betreffen, zich sterk had gewijzigd. Het
liep tegen de avond zelfs zo, dat de heer
Van Herwaarden Sr het vermoeden kreeg
dat er bij de Justitie sprake
enige spijt over de grootscheepse opzet
Gisteren schreven wij reeds, dat deze
actie herinneringen opriep aan de be
zettingstijd. Deze indruk is sinds gisteren
in belangrijke mate versterkt. De beide
Het ministerie van O., K. en W. heeft j hebben geïnsinueerd, dat de belangen van vers in het geheugen ligt, maar die wij
de staohtimg toegestaan zendtijd aan tehet bedrijf te Hillegom te kort zoudenm 1952 niet meer hadden verwacht. Het
vragen voor belangrijke actualiteiten ziJn gedaan ten opzichte van dat te Kat-1 is ons een behoefte dit reeds nu te schrij
buiiten de vastgestelde avonduren In de!wÜk. Hierover loopt het onderzoek nog, i ven. Ons uiteindelijk oordeel zullen wij
naaste toekomst mogen wij dus levende"-tenvÜ' de Justitie haar tenlastelegging j evenwel moeten opschorten, totdat de
televisieprogramma's bij daglicht
■achten.
De Haagse relaiszender komt niet tij
dig klaar, zodat de voorgenomen uitzen
ding van een ijsrevue op 21 Maart uit de
Houtrusthallen niet kan doorgaan.
Als gevolg van de zachte winter is de
neet van huisbrand zeer sterk terug
gelopen en daardoor heeft de brandstof-
fenhandelaar voor het eerst sedert
twaalf jaar in het algemeen een werk-
voorraad verklaarde J. J. Visser, se
cretaris van de Bond van Nederlandse
Handelaren in Brandstoffen.
Er zijn handelaren die nog 10 procent
jn hun jaaromzet In hun opslagplaat-
in he1- 'en. In Januari was de omzet ge
middeld slechts 6070 procent van Ja-
i 1951; in sommige volksbuurten was
de teruggang zelfs tot 55 procent.
Ook de prijsstijgingen van de kolen
Iedereen kan meespelen in de speel
tuin, en zelfs een vader met tien kinde-
1 bood zich voor de filmopnamen
(het beroemde liedje aan. Maar de papa bleven, ondanks de weigering van hun
en mama van Heleentje zijn gevonden:kameraden om op Zondag te werken,
Carl Tobi wordt vader en Emmy v. Swol De vissers kampen met een tekort aan
wordt moeder en een Haagse speeltuin ijs. Langzamerhand gewennen de Urkers
het uitverkoren terrein van Heleentje, zich aan de gewijzigde omstandigheden.
Nu maar het resultaat afwachten! aldus de reder.
Zacht weer, hoge prijzen
Voor het eerst sinds twaalf jaren weer een
werkvoorraad in opslagplaatsen
hebben vermindering èn verschuiving
van het verbruik teweeggebrcht. Meer
dan voorheen is men tot gemengd sto
ken overgegaan.
Het kolenprobleem is echter niet op
gelost; he; feit blijft bestaan dat Lim
burg elk jaar 400.000 ton kolen voor
huisbrand te weinig levert. Bij een
strenge winter was er volgens de heer
Visser thans nergens meer een ton kolen
geweest.
Het publiek doet er dan ook goed aan
deze zomer toch een wintervoorraad in
huis te nemen, want het is de vraag of
de regering straks weer grote hoeveel
heden zal importeren. Prijsverhoging
van kolen wordt overigens niet spoedig
verwacht, Een groot aantal handelaren
heeft onvoldoende liquide middelen ten
gevolge van de opgeslagen voorraden.
DAT nu ook de bakkers in Hoofddorp
(Haarlemmermeer) gedreigd hebben een
zwarte lijst van wanbetalers samen te
stellen.
DAT ook de 31-j. A. van O. uit Hel
mond, die Zondagavond bij een auto
ongeluk in Eindhoven werd gewond,
gisteren is overleden.
DAT in Amersfoort, 78 j. oud, is over
leden de gen-maj. der artillerie b.d-
W. H. E. Vrijdag, die het landgoed Ran
denbroek aldaar bewoonde.
DAT de onrust onder de ambtenaren
i.v.m. de reorganisatie van de sociale ver
zekeringen volgens een communiqué van
de A.R.K.A. ongegrond is. daar de over
gang van het personeel naar de nieuwe
bedrijfsverenigingen bevredigend zal
verlopen.
DAT de oud-directeur van het post
kantoor te Groningen, E. v. d. Wal, op
89-j. leeftijd in Haren (Gr.) is overleden.
Killeam (de bekende)
in Indonesië
Lord Killearn, de Engelse diplomaat,
die enkele jaren geleden behulpzaam was
bij de totstandbrenging van de overeen
komst van Linggadjati, vertoeft thans te
Djakarta. Hij staat in verbinding met de
Indonesische regering, doch weigerde bij
zonderheden over zijn reis mede te delen.
Op de vraag of dit contact verband houdt
met het drukken van bankbiljetten, zeide
hij: „Niet speciaal." Hij vertegenwoordigt
namelijk de Thomas de la Rue and Co
Ltd te Londen. Na Indonesië wil hy
Hongkong. China en Japan bezoeken,
doch hy liet zich niet uit over zijn
bedoelingen.
Werken sommige Urkers
toch op Zondag
De Belgische reder Gabriël van Ise-
ghem beweert dat een aantal Urker vis-
In Argentinië
nog handhaaft. Mr De Ruyter de Wildt
deze insinuatie niets
lappen weten alles
over Indonesië
Penetratie in Borneo
De Indonesische delegatie in Japan
heeft na een bespreking met de Kobe
Steelworks en de Japan Steel Federation
de „Indonesia General Mining Corpora
tion" opgericht, een Indonesische N.V.,
gevestigd te Djakarta en met filiaal te
Kobe, terwijl het kapitaal voor 80 procent
Indonesisch en voor 20 procent Japans
is. Deze N.V. zal in Zuid-Borneo en Hal-
maheira asbest en mangaan winnen. De
directie zal uit Indonesiërs en Japanners
bestaan. Een der voornaamste onderhan
delaars, de heer M. Soebehan, zeide, dat
de Japanners uitstekend zijn ingelicht
over Indonesië. Voor elk onderwerp had
den zij een archiefkastje met volledige
inlichtingen.
De technische leiding zal geheel in Ja
panse handen zijn. Over drie jaren hoopt
de eerste delfstoffen uit te voeren.
Het Indonesische ministerie van
Voorlichting heeft mevr. Roosevelt uitge
nodigd tot een bezoek aan Indonesië.
Men verwacht haar einde Maart.
Ten Zuiden van Soerabaja zal een
nieuw zend- en ontvangstation verrijzen
voor de P.T.T. Men hoopt het nog dit
jaar te kunnen voltooien.
gehele zaak rond is en de Justitie wat
meer gegevens wil verstrekken dan de
enkele spaarzame, die zij de pers nu
waard acht.
Werd het voorbereidend werk verricht
door de districtsrecherche der rijkspolitie
in Den Haag. het onderzoek wordt verder
geleid door de rechter-commissaris. Ook
vanmiddag nog stond de fabriek te Hil
legom onder politiebewaking. De beide
bedrijven en de kantoren werken thans
normaal. Gisteren heeft met name
de productie van het bedrijf te Hillegom
een aanzienlijke stagnatie ondervonden,
doordat het „hermetisch" was afgesloten.
Waterings meisje nog
niet terecht
Betsy van Dijk, het 18-jarige Wate-
ringse meisje dat een week geleden het
ouderlijk huis ontvluchtte omdat zij
niet wilde emigreren naar Canada, is nog
steeds niet terecht. De verwachting dat
zij wel weer tevoorschijn zou komen zo
dra de boot met haar ouders het ruime
sop zou hebben gekozen, is dus niet in
vervulling gegaan.
Torenklok wordt betaald
met gewetensgeld
De gemeente Tienhoven (Z.-H.) bij
Ameide heeft een meevallertje. Zij heeft
10 575 aan geweten?geld ontvangen. B.
en W. zullen nu aan de raad voorspellen
dit geld te besteden voor de aankoop
van een uurwerk met verlichte wijzer
platen voor de toren. De kerktoren da
teert uit 1175 en was vroeger het bezit
van de Brederodes.
DAT de echtgenote van een Hooge-
veense fabrikant bij het bezoeken van
een aantal gelegenheden in A'dam een
broche ter waarde van f 6800 heeft ver-
DAT htt Amerikaanse schip Wild Ran
ger (8300 brt.) vanmorgen in de mist bij
Vlissingen is gestrand en op eigen kracht
is vlotgekomen.
DAT tegen de 50-j. koopman G. W. O.,
die drie dames via huwelijksadvertenties
voor in totaal f 23.000 heeft opgelicht,
voor het A'dams gerechtshof 2M jaar is
geëist (rechtbankvonnis 1V4 jaar).
DAT de 25-j. voetballer M. L. W. B
van Germinal HI uit R'dam, die een spe
ler van Onit II met opzet tegen het been
heeft geschopt, waardoor deze man enige
maanden niet kon werken, door de
R'damse rechtbank tot f 30 boete is ver
oordeeld (eis: f 50).
DAT de regeringscommissaris voor de
emigratie, mr ir B. W. Haveman. die vo
rig jaar Canada heeft bezocht, gisteren
naar Australië en Nieuw-Zeeland is ver
trokken.
DAT gisteren in A'dam vier marine
officieren zijn beëdigd, n.l. de opper-
bottelier luit. t.z. E. de Boer en de adel
borsten ir J. Wildeboer, ir R- A. Kas
pers en ir M. Botman.
DAT de 70-j. C. v. d. Mast op 28 Febr.
de woning van zijn dochter heeft verla
ten op weg naar het St. Luduinagesticht
te Schiedam en sindsdien wordt vermist
DAT de 41-j. voormalige S.S.-Unter-
sturmführer G. H. uit A'dam, die vrij
willig in Duitse krijgsdienst is getreden,
door de A'damse rechtbank tot 1V4 jaar
is veroordeeld (eis: 2 jaar).
DAT tg.v. het 50-j. bestaan van de
Staatsmijnen een handenarbeidwedstrijd
voor schoolklassen over „Steenkool en
Staatsmijnen" is uitgeschreven met als
eerste prijs een meerdaags verblijf voor
een hele schoolklas in de Mijnstreek.
DAT de Centr. .Rond Van Paardenhan
delaren 1799 leden telt en in 1951 wer
den ingevoerd 6i48 (127222) slachtpaar-
rien en 1459 (645) gebruikspaarden. ter
wijl slechts 538 (3351) gebruikspaarden
werden uitgevoerd.
De Hofweg, een der belangrijkste
punten van de Residentie, heeft
geheel ander aanzien gel
gen, nu het bekende hotel „De
Twee Steden" (links) is afgebro
ken. De Hagenaars zullen wel even
moeten wennen aan deze situatie,
want dit gebouw verleende een
typisch cachet aan het stadscen
trum. Op deze plaats zal een groot
gebouw van de Hollandse Bank
Unie verrijzen.
Een jaar voorwaardelijk
Arts, die broer doodde,
nu veroordeeld
De arts A.J.B. uit Eindhoven, drie aan zijn
ernstige zieke broer op ddens uitdrukke
lijk verzoek tabletten en morfine-inspui-
tingen heeft gegeven met het gevolg dat
deze patiënt is overleden, werd vanmor
gen door de Utrechtse reohttoank tot 1
jaar voorwaardelijke gevangenisstraf
veroordeeld.
De verdachte heeft verklaard geheel
volgens zijn geweten te hebben gehan
deld n geen spijt te hebben van het ge
beurde. Zijn broer werd verpleegd in een
inrichting te Soest, was reeds acht jaar
tuberculosepatiënt en leed daardoor on
dragelijk.
De officier van Justitie eiste veertien
dagen geleden 1 jaar onvoorwaardelijk,
omdat hij een waarschuwend voorbeeld
wi-lde stellen, maar noemde de zaak
overigens uniek in de Nederlandse recht-
Griekse premier half
verlamd
Generaal Piastiras, de premier van
Griekenland, heeft gisteren een lichte
aanval gehad van hersentrombose ten
gevolge waarvan hij aan de linkerzijde
gedeeltelijk is verlamd.
Piastiras' artsen laten niemand bij hem
toe. Gisteravond hebben zijn vier artsen
een bulletin uitgegeven, waarin gezegd
wordt, dat de algemene gezondheidstoe
stand van de premier onveranderd Ls en
dat de verlamming zich op het oog lo
pende wijze stabiliseert.
T~jE woningbouwleningen en vooral de
■kJ rentespaarbrieven beloven nu reeds
een bron van narigheid te vormen. De
Telegraaf berichtte Zaterdag al, dat de
spaarbrieven, die a pari worden uitge
geven, zouden worden verhandeld tegen
een koers van 96 procent. Van bevoegde
zijde heeft men deze berichten van grond
ontbloot genoemd. Formeel genomen
heeft die bevoegde zijde gelijk. Inder
daad worden de rentespaarbrieven, met
hun briefkaarten waarop men zijn voor
keur voor een bepaalde gemeente kan
uitspreken, niet tegen een koers van 96
verhandeld. Maar daarmee houdt de
juistheid ook op. Want dat er met de
spaarbrieven het een en ander niet in
orde is, valt niet te ontkennen.
De bron voor deze narigheid zit aller
eerst in het door minister Lieftinck voor
de gemeente vastgestelde rentegamma
van 4)4 pet, waarvoor de gemeenten geen
of weinig geld kunnen krijgen. Semi-
overheidsinstellingen, als de verschillen
de electriciteitsbedrijven, die 4); procent
mochten betalen, zagen hun emissies alle
ruim voltekend. De gemeenten zijn dus
gaan zinnen op allerlei middelen om het
rentegamma te ontduiken. De velerlei
typen gemeenteleningen waren daarvan
het gevolg.
De regering heeft daar eens een stokje
voor gestoken. Men kwam met een
nationale woningbouwlening, waarvoor
men grote reclame maakte en maakt.
Maar by de spaarbrieven was de bepa
ling opgenomen, dat men bij inschrijving
voorkeur mocht uitspreken, welke ge
meente het geld ontvangen zou. Minister
In 't Veld mocht dan vragen, daarvan
slechts een spaarzaam gebruik te maken,
wie de financiële nood van de gemeenten
kent, weet dat tal van gemeenten hier
een kans zagen, die ze niet ongebruikt.
HET Rijk zette de gemeenten door deze
bepaling als het ware tegen elkaar
op en tal van magistraatspersonen en
gemeente-ambtenaren zijn op reis gegaan
om hun gemeente bij de verschillende
mogelijke inschrijvers aan te bevelen
voor voorkeur. Als men maar voldoende
briefkaarten in bezit heeft, dan is men
voorlopig gered. En bij het verkrijgen
van deze briefkaarten wordt er „gehan
deld". Het gaat er om, dat éne kwart
procent rente, dat men hier minder
krijgt, te overbruggen. Dat behoeven de
gemeenten zelf niet te doen, dat doen
anderen, stromannen of belangheb-
Een bepaald bedrijf in een gemeente
wil graag de nodige woningen voor zijn
personeel hebben. Als de gemeente nu
maar een voldoende part van de woning
bouwlening krijgt, dan kan er gebouwd
worden. Het bedrijf verklaart zich bereid
de voorkeursbriefkaarten te kopen tegen
een bedrag dat het kwart procent rente-
verschil overbrugt. In de gemeente
begroting merkt men hiervan niets. Mis
schien maar dat behoeft zelfs niet
wordt het straks in de bouwkosten be
rekend. Aannemers tuk op wérk
verklaren zich eveneens bereid geld te
fournerèn om briefkaarten te kopen.
Daar is echter het gevaar, dat de bouw
kosten er door stijgen zullen, groter.
Er zijn nog meer mogelijkheden om op
deze wijze geld te krijgen, maar dat doet
hier niet ter zake. Duidelijk is, dat de
regering die aan dit „dansen met het
kapitaal" een einde wilde maken, hier
zelf de mogelijkheid weer heeft geopend.
Het vasthouden aan de lage rentepolitiek
en het afwentelen van het bijeenbrengen
van het benodigde bedrag voor de wo
ningbouw op de gemeenten, brengt de
gemeenten in verleiding en velen bezwij
ken Begrijpelijk misschien, maar niet
temin te betreuren. Want daardoor
saboteren overheidslichamen van hoger
hand gegeven maatregelen en werkt men
dit van hogerhand zelfs in de hand.
Nationale woningbouwleningen
een groot succes
Opbrengst beide leningen (dus zonder spaar
brieven) f 70 millioen
De definitieve uitkomsten van de gis
teren gehouden inschrijving op de 25-
jarige 4 1/4 pet lening en de 22-jarige
0/5/10 pet lening ten behoeve vai
nationale woningbouw zijn nog niet vol
ledig vastgesteld. Het bedrag vai
millioen gulden, dat in het prospectus
als minimum voor beide leningen teza
men is genoemd, is echter zeer aan;
De enige stationswachteres van de
Nederlandse Spoorwegen, mevrouw
B. Keijzer-Kooistra. die van 21 Maart
1937 af op haar post Oudeschoot by
Heerenveen werkzaam is geweest,
zegt haar baantje vaarwel, omdat de
spoorbomen vervangen z\jn door
flikkerlichten. Gisteren bediende zij
voor de laatste maal de spoorbomen.
lijk overschreden. Gerekend kan worden
op een totale opbrengst van beide lenin
gen van ongeveer 70 millioen gulden,
hetwelk voor verreweg het belangrijkste
gedeelte is te danken aan de inschrijving
op de 4 1/4 pet lening.
Ook de verkoop van de rentespaar
brieven loopt uitstekend. In zeer ruime
mate blijkt het Nederlandse volk der
halve gehoor te geven aan de tot hen
gerichte oproep tot deelneming aan de
nationale woningbouwleningen.
Zoals men weet stelde de regering zich
voor dat alle drie leningen f 50 millioen
zouden opbrengen. Dat alleen de beide
grote leningen (dus zonder de spaar
brieven) reeds f 20 millioen meer heb
ben opgebracht, is dus een mooi succes.
Ruim 300 doden
Er wordt hard gevochten
in Indo-China
Het Franse opperbevel in Saigon (In
do-China) heeft gisteravond medege
deeld, dat strijdkrachten van de Franse
Unie. 30 km ten N.W. van Hanoi. 350
Vietminh-soldaten hebben gedood en
honderd gevangen genomen tijdens een
gevecht, dat vier dagen duurde. Op een
eiland in de Rode rivier hebben de
Franse troepen honderden communisten
omsingeld. Van de twee Vietminh-batal-
jons zyn reeds honderden gevangen ge-
WEERBERICHT
Meer wind
Tot morgenavond ver
wacht De Bilt: Overwegend
vjh'jA droog weer met nu en dan
overdrijvende wolkenvelden
en vannacht hier en daar
nevel of mist. Aanvankelijk
zwakke tot matige, later
vrU krachtige Zuidoostelijke
wind. (Opgemaakt te 10 uur).
ZON EN MAAN
Woensdag: zon 7.01—18.40; maan op
19.52, onder 7.01. Op 19 Maart LX.