In de maannacht sluipen zwaar beladen
gestalten over het Langveld
Bij de kribbe in de stcd
NIEUWE LEIDSCIIE COURANT
8
MAANDAG 24 DECEMBER 1951
HALT! DOUANE!
Koffie uit België voor Duitsers,
duur maar lekker
(Van onze redacteur)
TWEEHONDERD VIIF-EN-DERTIG kilogram koffie hebben de Neder
landse douaniers in het Zuid-Limburgse deze week in één nacht
achterhaald bij een patrouille langs de grens. Het is een deel van de
honderden kilo's, die in deze dagen voor Kerstmis van België over
Nederland naar Duitsland worden gesmokkeld.
blik gebeuren kan, als het ware in de
lucht hangt en er opeens is.
Gestalten in 't donker
Over het Langveld bij Kerkrade loopt
de grens. De streepje-puntje, streepje-
puntje lijn van de atlassen is hier een
langgerekt gelid, met grote plekken
groene winterrogge ertussen. Van zand
stenen grenspalen. De denkbeeldige
lijnen, die deze palen verbinden, lopen
door beekjes, over bruggetjes en langs
landweggetjes, die van de weg naar
Bocholt afbuigend, zó een tarweland in
schieten, de grens over
Het is voor de honderd en zeventien
douaneambtenaren, die hier overal, maar
vooral des nachts dienst doen, een gewel
dige toer om de smokkelaars de baas te
blijven. List staat er tegenover list. Een j
enkele maal geweld tegenover geweld, j
De douaniers Jan van der Belt uit hei
Overijsselse en Machiel de Smet uit het
Limburgse afkomstig weten wat het
zeggen wil: Kerstmis in Duitsland.
In België kost de koffie momentee1
acht gulden per kg. In Duitsland gaan de
prijzen vandaag tot 36 mark voor het-
zelfde kilogram. Dat is bijna f30. Be-1
zuiden Vaals namen de Duitsers zulke j
drastische tegenmaatregelen en daai
staan zoveel „ZoUbeamter" langs de
grens, mannetje aan'mannetje plus pant
serwagens om de gaatjes te vullen, dat
de smokkelaars de wel bewaakte, maar
minder hermetisch gesloten Nederlandse
overgang voor lief nemen. Dat betekent
voor hen: vier grensovergangen passe
ren en drie douanes om de tuin leiden!
Het beduidt ook. dat het materiaal, dat
niet per auto vervoerd wordt, gedragen
moet worden. Op de schouders soms zes
tot acht uur aan één stuk!
Wacht op het Langveld
En dan nog kan het gebeuren, dat,
voor de zaak in veiligheid is, het halt
van de douane alle moeite tevergeefs
doet zijn.
Want Jan van der Belt en Machiel de
Smet hebben, van het lichtworden deze
morgen af. de sporen van de smokke
laars in de amper bevroren lössgrond van
het Langveld ontdekt. Zij zijn als jagers,
die het wild nazitten. Het veld zegt hen,
waar de illegale grensoverschrijders ge
weest zijn. Soms heeft deze methode suc
ces. Een ander maal laten de smokke
laars zich daar niet meer zien. Wie kent
hun spionnen in deze, van handlangers
wemelende streek? Vraag het de eerste
de beste boer, de bewoonster van de
Nieuwstraat in Kerkrade, die het ijzeren
Want over een buiging in het Lang
veld zijn ze opeens uit de nevel te voor
schijn gekomen en spoeden zij zich,
Product of Brasil. Marceleino Martini
Filoko en Co., Coffee exporteurs. Bra
ziliaanse koffie, die goud waard is, vijf
tig meter verder. Twee-en-zeventig hon
derd en tachtig dure Duitse marken lig
gen zo maar op dat Limburgse Lang-
De koffie zal morgen naar de plaatse
lijke voedselcommissaris gaan, om in de
Nederlandse consumptie te vloeien. Maai
ergens, aan de overzijde van de streep,
die er niet is, maar nochtans bestaat,
verwensen vijf mannen het moment,
waarop ze, zo dicht bij huis, toch nog
tegen de lamp liepen!
Op het douanekantoor in Kerkrade is
het feest. Behalve op het Langveld werd
in Vaals in deze zelfde nacht een hoe
veelheid van vijf-en-zeventig kg koffie
uit een geheime bergplaats van een auto
gehaald. In één nacht is dat voo:
douane een groot succes.
Te groter, omdat een auto pas wit is.
hard lopend, struikelend bijna onder iets
donkers dat op hen ligt, in de richting
van de grens: vijf gebogen gestalten, die
elk iets duisters torsen.
Tussen hen en de Duitse grens ligt
een strook grond van hoogstens vijftig
meter. Maar als ze hun aanloop nemen
is er de stem die de stilte van de avond
stuk scheurt als zij roept: „Halt douane!"
Meteen hebben Jan en Machiel en van
andere zijden van het Langveld nog col
lega's van hen ook de ren naar het
groepje duistere gebogenen ingezet. Het
is of die zich een seconde bedenken,
te doen. Een ondeelbaar moment staan
zij stil. Maar als ze, meteen daarop óók
rennen gaan. zijn er vijf zwakke ploffen
van neervallende zakken: de smokke-
De eigenlijke smokkelaars zijn niet de,
meest jonge. Duitsers, Nederlanders en
Belgen, die het risico en de moeite ne
men van een transport op de nek over
een afstand van zes uren. Zij zijn de
mannetjes, die het ruwe werk doen.
De echte smokkelaars wonen niet in
Limburg, maar.in steden in het Westen
van het land. Zij komen van tijd tot tijd
op inspectie om te zien, of alles
wens verloopt. En delen verder salaris
sen uit. Natuurlijk alleen >als de op
dracht gelukt en de douane niet tussen
beide springt. Gebeurt dat laatste wél,
dan is de verdienste voor de sjouwers
grotendeels weg.
Onwaardige mensenjacht, het tegen
gaan van smokkelarij?
„Smokkelen", zegt een douane-autori
teit „is naar twee zijden afkeurenswaar
dig: het benadeelt de bonafide handel,
omdat het die met goederen, waarvoor
geen rechten betaald zijn, beconcurreert
en het werkt de misdadigheid in allerlei
vorm in de hand.
Een voorbeeld daarvan vertellen
in een volgende geschiedenis.
Onbeschaamdheid in de
kunstwereld
t onze grote ontsteltenis lazen we in
het Haags Dagblad het onderstaande stuk
inzake het door de schilder J. J. Claes-
gemaakte portret van wijlen ds D
d. Bosch, over welk schüdery ook
wij kort geleden schreven. We behoeven
dit stuk niet van nader commentaar te
den, daar het voldoende voor zich
zelf spreekt en wij er volkomen mee
unnen instemmen.
„Enige tijd geleden publiceerden wij
:n foto van een portret van wijlen ds D.
van den Bosch, de in het concentratie
kamp Amersfoort omgekomen predikant.
Wij betreuren deze publicatie zeer. Ons
blijkt namelijk, dat de vervaardiger van
dit schilderij, de heer J. J. Claessen, zich
tijdens de bezettingsjaren dusdanig ge
dragen heeft, dat hij voor dit gedrag door
tribunaal is veroordeeld tot een in
ternering van anderhalf jaar. In October
1946 is hij voorwaardelijk in vrijheid ge
steld, met een proeftijd van drie jaar,
werd hij gesteld onder toezicht van
de Stichting Toezicht Politieke Delin
quenten.
Deze heer Claessen, die gedurende de
oorlog een portret schilderde van Musso
lini, dat enige tijd in Kleykamp geëxpo
seerd werd, heeft zich er na de bevrij
ding op toegelegd schilderijen te vervaar
digen van personen, wier gedrag er
levenshouding wel lijnrecht in tegenstel
ling staan tot de door hem vroeger zc
vereerde figuren en systemen. Het begon
met een portret van president Roosevelt,
dat hij aan mevrouw Roosevelt aanbood
tijdens haar verblijf in Nederland.
Op grond van over de schilder inge
wonnen inlichtingen heeft mevrouw Roo
sevelt het betreffende schilderij niet
willen accepteren. Hierdoor niet ont
digd heeft de heer Claessen vervolgens
een door hem geschilderd portret var
Gandhi op de onafhankelijkheidsdag var
India aangeboden aan de Indiase ambas
sadeur. Thans is dus de figuur van de
in het verzet tegen de onderdrukker
omgekomen predikant uitgekozen om de
herinnering te helpen uitwissen aan
's heren Claessen, laat ons zeggen „wei
nig gelukkige", houding in de jaren, dat
ds Van den Bosch zijn leven inzette en
verloor.
Het is niet onze gewoonte, en wij
scheppen er geen behagen in om ex-po
litieke delinquenten met de vinger na te
wijzen. Wij menen, dat een delinquent
na zijn straf ondergaan te hebben, de
mogelijkheden moet krijgen om zijn
plaats in de maatschappij te hervinden.
Wij menen echter ook. dat de plaats, die
de heer Claessen zich toedenkt, een wat
al te opvallende is. Het getuigt, dunkt
ons, van vergaande onbeschaamdheid,
dat de heer Claessen figuren als Roose
velt, Gandhi en ds Van den Bosch tracht
te gebruiken als vlag om een lading, die
bij velen op goede gronden in een kwade
reuk staat, te dekken.
Wij betreuren, nogmaals, dat wij deze
inlichtingen niet bezaten op het tijdstip
dat ons een foto van het schilderij van
ds Van den Bosch ter publicatie werd
aangeboden. Hopen kunnen wij slechts,
dat dit artikel er toe moge bijdragen
dat niet zoals in het voornemen schijnt
te liggen kleurenreproducties van dit
schilderij in omloop zullen worden ge
bracht. Dit toch zou, naar ons inzicht,
een belediging zijn aan de nagedachtenis
van ds D. A. van den Bosch."
Gevestigde en vertrokken personen
In de week van 17 t/m 22 December
Beroep ran N.S. tegen Sonnevanck-
bus verworpen
De Kroon heeft een beroep van
Ned. Spoorwegen tegen het verlenen
een vergunning vooi het rijden van
speciale bus uit Zuid-Holland naar
Chr. t.b.c.-sanatorium Sonnevanck
Harderwijk verworpen
In Leiden vestigden zich:
A. P. A. Baelde en familie, monteur
chauffeur, Zijlsingel 89; F. G. Bakker,
inkoper, Morskade 15a; J. Blansjaar,
huishoudster, Morsstraat 45; D. J. van
Bodegraven en fam., hyp. bewaarder en
cand. notaris, Cobetstraat 58; M. Bosman,
soc. werkster, Merelstraat 21; S. I. Brus-
see, orth. instrumentmaker, Boerhaaveln
22; T. M. H. Dorren, Rapenburg 12; J.
KreeftDuim en fam., J. Perkstraat 9; J.
C. Duijndam en fam.. concierge, Rapen
burg 19; P. F. J. Gitmans, majoor aal
moezenier. Morsstraat 55a; W. Gunst en
fam.. Vliet 5a; T. K. Han, hoofdingenieur
K.M., Rijnsburgerweg 18; W. F. Hanno,
kleermaker. Prinsenstraat 59a; A. C. van
Houten, corrector. Kruisstraat 50; G. J-
Kiers, Vondellaan 27; R. van der Kleij,
Aloëlaan 39; H. D. Kortekaas, vertegen
woordiger, Morsweg 66; L. Kreeft, hoofd
ass. dir. belastingen, J. Perkstraat 9; M.
KokKuijf, Garenmarkt 48; F. J. de
Lange, verpleeghulp. Hooigracht 38; L.
S. v. Leeuwen en fam.. mecanicien KLM.
Vondellaan 10; M. C. Mank. huishoudster,
Tib. Siegenbeekstraat 3; A. M. van Bers
Oudshoorn, Wald. Pyrmontstraat 23; B.
Hogerzeil—van Paassen en fam., Rijns
burgerweg 5; Wed. B. de HaanPaauw,
Middelweg 5a; M. W. T. BartelsVan der
Peet, Oude Vest 55a; P. A. Peijsel en fam.,
wachtm. Ie kl. Rijkspol., Balistraat 75;
E. W. Rotteveel, tuindersknecht, Maredijk
167; A. Ruijgrok, le luit. K.L., H. Mors
weg 128; A. Sloos, los-werkman, Caecilia-
straat 69; A. M. J. BavelaarTneijs,
Rijnstraat 17; J. D. M. Tobé, H. Geest
hofje 7a; T. Vissers, verpleegster. Van
Oldenb.veltstraat 29; H. van Vliet en
fam., ambtenaar belastingen. H. Gorter
straat 11; C. J. Wackwitz, Boerhaavelaan
16; A. van der Weij. typograaf, Drie Oc-
toberstraat 45; J. H. Wiersma en familie,
techn. ambtenaar, Morskade 15a; J. Wind-
horst, v. Oldenb.veltstraat 29; C. Onder
watervan Zeist en fam., Heemskerkstr.
79; C. D. van Zuijdam, Rijn- en Scbie-
kade 115E; B. Zwaan en fam., hulpstoker
S.L., L. van Deijsselstraat 2.
Argentinië; A. G. C. Belle, Herengracht
19, Lisse, Hereweg 340; J. A. Benders er
fam., M. Treublaan 48, Amsterdam, var
Helt v. Stocadestraat 35 huis; J. Bloemen-
gordijn der grensafscheiding vlak voor
haar deur heeft en zij zullen u vertellen,
dat zij nooit, maar dan ook nooit van
smokkelaars hoorden de laatste tijd
Ja, dan wordt het moeilijk de schapen
van de bokken te scheiden!
Maar deze nacht schijnt de maan over
het Langveld. Er zijn nevelslierten ook,
die het uitzicht over de akker belemme
ren. De mijn Sophia blaast een witte
rookpluim naar de hemel en over de
sintelbergen, die iedere dag verder het
Limburgse land invreten, lopen de witte
en rode lijnen van vele lampen. Er is
een gerucht van auto's over de wegen,
verweg en dichterbij. Over het rriil-
lioenenlijntje, dat Heerlen met Kerkrade
verbindt, rammelt een kolentrein. De
eerste winterkou bijt, dwars door de
dikke, voor de gelegenheid aangetrok
ken, extra jassen heen. Wachten en
kijken. In een greppel een ambtenaar
en achter een grenspaal een tweede. En
de nacht, die verstrijkt uur na uur.
Best mogelijk, dat alle wachten en
uitzien tevergeefs is en alle kou-lijerij
een risico, dat dit vak nu eenmaal mee
brengt. Maar de ambtenaar kan over dat
alles niet veel en niet lang nadenken.
Hij moet overal op bedacht zijn. Het
landschap is heuvelachtig. Er zijn vele
holle vegen en beken, die zeker niet
moeilijk te doorwaden zijn. Het talud
van het millioenenlijntje loopt vlak langs
de grens. Een smokkelaar, die zich daar
langs laat afglijden, de Braamweg over
steekt en het bos in de Ham induikt is
over de weg, vóór de ambtenaren uit het
struweel te voorschijn gesprongen zijn.
Daarom zijn alle zenuwen gespannen
en is elke vezel van het kouder en kou
der wordend lijf gericht op wat elk ogen-
laars zijn er vandoor gegaan. Hun smok
kelwaar ligt op Nederlands gebied.
Het blijken vijf zes-en-dertig kilogram
zware zakken te zijn, die vol koffiebonen
zitten. De geur ervan is prikkelend
kruidig. Bij het licht van de zaklantaarn
ontcijferen we de letters op de zakken:
Zaak van ex-konstabel komt
voor Hoge Raad
De zaak van de ex-konstabel A. H. J.
Fonteyn, die al vele jaren om zijn recht
vecht (hij zou ten onrechte ontslagen zijn
als marineman), komt voor de Hoge
Raad. Hij heeft cassatie aangetekend te
gen een Amsterdams vonnis, waaroij hij
wegens smaadschrift tegen twee Heiaerse
artsen tot twee maanden voorwaardelijk
werd veroordeeld. In Zeeland is een
comité opgericht om Fonteyn te steunen.
Mr H. Smit uit Den Haag zal hem voor
de Hoge Raad bijstaan.
Ook brandstoffenbijslag voor
werkloze handarbeiders
Minister Joekes heeft goedgekeurd, dat
van 28 Oct. 1951 tot 26 April 1352 ook
aan tewerkgestelden ingevolge de ge
meentelijke sociale werkvoorzieningsre
geling voor handarbeiders een brand
stoffenbijslag wordt verstrekt en wei
voor kostwinners en alleenwonenden 2
per week en voor kostgangers f 1 per
In Zandvoort ls, 72 jaar oud, over
leden, Jan v. d. Berg, oud-dir. van het
Olympisch Stadion te Amsterdam.
binnenhof is de plaats, waar men de pak.
zadels van de lastdieren kan afnemen en
's morgens de dieren weer kan beladen.
Op die binnenplaats liggen dan 's nachts
de viering'de kamelen en de ezels. Moeten wij
de Heere Jezus gebruikte
van het Avondmaal. En
werkwoord, dat samenhangt met hetwas de herb d;,
Griekse woord voor plaats dat „over- onwaarschijnlijk,
nachten" betekent. Dus moet men in. 6 J
Lukas 2 7 denken aan een opkamertje,! Is dan de kribbe in een woonhuis ge-
zoals voor de profeet Elisa werd inge-> weest? Want een boerenhuis in Palestina
richt door de Sunemietische vrouw (2 bestaat gewoonlijk uit één vertrek: alles
Kon. 4 10). Zó opgevat is het dus: Jozef woont op de vastgestampte aarde ge-
Maria vonden geen gastenkamertje in noeglijk bijeen, en een lammetje eet wel
de herberg, maar vonden elders wèl een van de bete van de bewoner (2 Samuel
opkamertje; daar werd de Heiland ge- 12 3). Alleen ligt het verblijf van de
boren en gelegd in het wiegje aan de dieren iets lager; een paar ruwe treden
zoldering ln het midden geven toegang uit die
Evenwél, volgens bevoegde kenners, „stalling" naar het verhoogde gedeelte,
staat hier tegenover, dat het woord in waar de mensen verblijf houden. Aan
Lukas 2 7 voor „plaats" gebruikt, vol- weerszijden van die treden zijn voeder-
strekt niet opkamertje betekent. Het wil bakken of kribben voor het vee.
zeggen: een plaats, waar vrachten worden Is het -nu zó, dat Jozef en Maria daar
losgemaakt en neergelegd voor een ver- op het lagere deel van de woning bij
blijf. Een Nederlandse geleerde schreef: de dieren een plaats vonden en dat het
De afspanning is de letterlijke en mis- Kind gelegd werd in de kribbe naast de
schien ook de beste vertaling van het trap? Neen, want er was voor hen
door Lukas gebruikte Griekse woord. Als geen plaats en dat ziet op de omstandig-
wij dus lezen: er was voor hen geen heden, waarin Maria verkeerde. Want in
plaats in de herberg behoeven wij dan een Palestijns huis heeft
niet aan een opkamertje te denken be-woonte 1
hoeven wij ons geen gastenkamertje
te stellen in het huis van een Beth-
lehemiet.
De hoofdvraag blijft: wat is de
kribbe, of beter gezegd, wat wordt be
doeld met het Griekse woord, dat door
kribbe is vertaald? Letten wy er op, dat
Lukas vier maal dat woord gebruikt.
Drie maal in het Kerstverhaal (Lukas
2 7, 14, 16) Zij leide Hem neder in de
kribbe.
Gij zult het Kindeke vinden in doeken
gewonden en liggende in de 'kribbe.
De herders kwamen met haast, en von
den Maria en Jozef, en het Kindeke lig
gende in de kribbe.
En dan nog eenmaal ln Lukas 13 15
waar Christus zegt: Maakt niet een iege
lijk van u op de sabbat zijn os of zijn
ezel van de kribbe los?
Hier is het toch wel zeer duidelijk, dat
men aan een kribbe voor het vee moet
denken; daarover behoeft geen onzeker
heid te bestaan. Buitendien, hetzelfde
woord wordt in de Griekse vertaling van
het Oude Testament genoemd, als daar
sprake is over een kribbe, bijv. in Spreu
ken 14 4. Als er geen runderen zijn,
blijft de kribbe leeg, maar door de kracht
van de pleogos is er een rijke opbrengst.
Of in Jesaja 1 3 een ezel kent de kribbe
van zijn heer.
Daarom huldigen wij de opvatting, dat
er sprake is van een kribbe voor het vee.
i bevalling de kleine i
Die millioenen eens zaligen zal
Werd geboren tn Bethlehems stal.
Zo zingen wij in het Kerstlied.
d a:
Want wij lezen in het Evangelie: Zij
baarde haar eerstgeboren Zóón en wond
Hem in doeken, en legde Hem neder in
de kribbe. (Lukas 2:7). Zulk een
kribbe denken wij ons in een stal, en van
daar de voorstelling van de geboorte in
een stal.
Zelfs heeft men van de eerste eeuwen
af de gedachte aan de dieren in de stal
verbonden met het woord van Jesaja
1 3: Een os kent zijn bezitter en een
ezel ként de krib van zijn Heer.
Daardoor komt, dat alle kunstenaars,
die de stal van Bethlehem in beeld brach
ten, een os en een ezel by de kribbe lieten
zien.
Wanneer wij ons afvragen, waarom aan
de geboorte in een stal wordt gedacht,
dan zien wij. dat deze voorstelling berust
op het woord kribbe. Dat is een ver
taling van een Grieks woord. Zo lezen
wij in het werk van O. Dapper, één van
de oudste Nederlandse werken over Pa
lestina: Zij leide hem neder in de
kribbe. Te weten, het Grieksch wo?rd
P h a t n e, dat Lukas gebruikt, bediet
eigenlijk eene kribbe, daer in men
beesten voeder geeft; gelijk nu de plaetse,
de welke der beesten eigen is, stallen
zijn: dienvolgens heeft men ook gewilt,
dat de zoon Gods in eene stal geboren
zij." Hy wijst er dan verder op. dat
Augustinus zeide: „Hij was in de kribbe,
en geleidde de Wijzen van het Oosten;
Hij werd in de stal verborgen en in de
Hemel bekend.
MAAR nu is er een geleerde Duitser,
Karl Bornhauser, die opmerkt: Het
woord, dat in Lukas 2 7 voor kribbe
wordt gebruikt, behoeft niet een voeder-
kribbe op de grond te wezen. Welke
moeder (aldus roept hij uit) zou haar
kindje op de grond leggen? En daarbij,
zo gaat hij voort, het woord voor kribbe
gebruikt, kan best betekenen een schotel-
vormig vat, een trogje. Zulk een trogje
kon als wieg dienen, en met een touw
aan de zoldering worden opgehangen, net
als een hangmat. Zo lag dan het Kind in
een voedertrog, die men een schomme
lende beweging kon geven. In deze zin
schreef een Nederlandse geleerde: „Nu
kan het Kind geboren worden in een
kleine opkamer, waar het wiegje aan de
zoldering hing."
Men ziet het, de gedachte wordt dan
een wieg aan de zoldering. En men zou
zich niet meer mogen voorstellen: de "PJE kribbe wijst op een stal, wijst op
kribbe in de stal. J -L' een verblijfplaats voor dieren. Nu
Is deze redenering goed? Moeten wij leest men in Lukas 2 7: Zij legde Hem
de kribbe en de stal uit onze voorstelling j neder in een kribbe, omdat voor hen geen
verbannen, maar in de geest vertoeven plaats was in de herberg. Zulk een
in een opkamertje? herberg kan een karavanserai geweest
Zij. die het pleit voeren voor een op- zijn, waar reizende kooplieden een nacht-
kamertje, gaan uit van het woord „plaats" verblijf vonden. Het is een groot vierkant
in Lukas 2 7. Zij legde Hem neder ln gebouw om een binnenplaats. In het ge-
de kribbe, omdat voor henlieden geen i bouw zjjn beneden vertrekken: deze die
plaats was in de herberg. Men redeneert nen als opslagplaats voor goederen, óf
dan: Het Griekse woord, dat hier voor! als logeerkamer voor reizigers: boven- baldakijn de spinnewebben
plaats staat, betekent eigenlijk „gasten- dien zijn zulke kamertjes vaak op de ring".
kamertje". Want ditzelfde woord komt eerste verdieping. Een gast krijgt dan Over de grot, die de traditie
voor in Lukas 22 11 en Markus 14 14, een ongemeubileerd vertrek, waarin als de plaats van de geboorte, is in 325 de
waar het de zaal of kamer aanduidt, dit hoogstens een bodmat ligt De ruime 1 grootse basiliek gebouwd. Dat is de Basi-
ning door de familie te doen ontruimen.
De woning wordt verlaten, om de nodige
rust voor de geboorte te verzekeren. Het
is dus niet denkbaar, dat Jozef en Maria
met een andere familie in één vertrek
zouden gewoond hebben. Want als het
uur van de geboorte daar was, zou naar
's lands zeden de familie moeten heen
gaan, opdat er rust zou zijn en intimiteit.
Dat rustige plekje heeft Maria niet in een
huis kunnen vinden. Men heeft voor
haar geen vertrek willen ruimen. Daar
om wendden Jozef en Maria zich naar de
stal. Als er dan nergens plaats is, zoeken
zij die in een stal en zulk een stal werd
volgens de toenmalige gewoonte by
Bethlehem gevonden in een grot, in een
klein rotshol aan de helling van een
heuvel. Het getuigenis, dat Christus in
een grot geboren werd, is zeer oud. Reeds
Justinus de Martelaar (in 105 te Sichem
geboren; hij kan omgang gehad hebben
met personen, die de discipelen hebben
gekend) deelt mede: Toen het Kind dan
in Bethlehem geboren werd. nam Jozef,
aangezien hij in het dorp geen plaats
vond, om onder dak te komen, dicht bij
het dorp zjjn intrek in een zekere grot
dicht bij het dorp; en toen zij daar waren,
baarde Maria den Christus en legde Hem
in een kribbe.
Later, in de derde eeuw, getuigt Ori-
genes, dat de Heiland geboren werd in
een stal in een grot en gelegd werd in
een kribbe. En dan voegt hij er aan toe,
dat deze overlevering algemeen bekend
was, ook bij degenen, die buiten het ge
loof stonden
1 de traditie.
Bethlehem.
Zij vinden nergens onderdak. Dan komen
zij in de grot, die als stal diende. Dit j
wordt weliswaar in de Bijbel niet uit-1
drukkelyk gezegd, maar ook niet tegen
gesproken. „De in deze grot geboren
Koning had in stede van een paleis een]
stal. voor een troon een kribbe, voor eenj
de zolde-i
dal, v. Oldenbarneveltstraat 25, Apel
doorn, Sprengenweg 68; V. M. van Bosse,
Rapenburg 53, 's-Gravenhage, Gentsestr.
94; W. A. van der Burcht van Lichten-
bergh, Jan van Goyenkade 17, 's-Graven
hage, Koninginnegracht 63; G. N. W.
MolCebol, Zoeterwoudseweg 2a, Kat-
wyk, Sluisweg 67; H. van Coevorden,
Zoeterwoudsew. 1, Utrecht. W. Heukels-
laan 49; H. Coutinho en fam Plantsoen
41, Suriname; H. M. SwaakCrama en
fam., Haven 32. Zuid-Afrika; D. Salo-
monsonvan Duyvenbode, Druivenstraat
44, 's-Gravenhage, Van Beuningenstraat
43; C. Th. J. M. van Dyk, Rapenburg 123,
Rotterdam. Nieuwe Binnenweg 64; A. J.
Kesslervan Eek. Rijnsburgerweg 10,
Amsterdam, O.Z. Achterburgwal 122 huis;
J. van Gelderen en fam.. Nieuwe Rijn 13.
Amsterdam, Grote Bickerstraat 20 I; F. P.
van Gennep, Nieuwstraat 29. Amsterdam,
Stromarkt 21 III; J. van Gorsel. Spieghel-
straat 29. Lisse. Kanaalstraat 84; M. M. C.
SchildHalbmeijer en fam., de M. van
Streefkerkstraat 27, Zoeterwoude. woon
schip terrein Firma Oosthoek; M. van
Heusden. Herensteeg 21a, Voorschoten.
Rijndijk 94; C. P. v. Houten, Pr. Frede-
rikstraat 5, Wassenaar. Raephorstlaan 15;
L. Hurkmans, Haagweg 22, Haarlem,
Duinoordstraat 32; M. H. Jansen, de Sit-
terlaan 106, Oegstgeest, W. de Zwyger-
laan 18; D. H. de Jongh, Cobetstraat 32,
Madrid, Spanje; M. J. M. Jordans, Boer
haavelaan 4, Mook ca, A 99a; B. de Kleer,
Rijnsburgerweg 10, Delft, Corn. Tromp
straat 5; B. Knul en fam., Wielmaker-
steeg 22, Zwolle, Nieuwe Markt 4; P.
Lagrand en fam.. Driftstraat 76, Voor
schoten, Prinses Beatrixlaan 76; P. J. van
der Linden, Heemskerkstraat 69, Rotter
dam, Zuidhoek 114; H. M. Meeuwisse,
Utrechtse Veer 10a, Hooge en Lage Zwa-
luwe, Steenweg 69; C. Nasveld, Trans-
Visitatie op het brugje ou*, «e
jeek. Het scheen erger dan het
vaalkade 3a, Den Helder, Buitenhaven
5 WS; W. L. J. de Nie en fam., Stations
weg 25, Oegstgeest, Pr. Hendriklaan 30;
D. van Oostrum, Rijnsburgerweg 10,
Oegstgeest, Valkenb.weg 12; P. L. Ouds
hoorn en fam., Balistraat 75, 's-Graven
hage, All. Piersonlaan 13; C. H. van der
Ploeg, Hooigracht 13. Lisse. Hereweg 275;
M. C. van de Poll, Hooigracht 21, Noord-
wijk, Wilhelminastraat 15; C. Ravestein,
Pieterskerkgracht 16, Utrecht, Obrecht-
straat 33 bis; A. den BraberReindl en
fam., Marienpoelstraat la, Arnhem, Roer
domplaan 33; G. D. Rodenburg en fam..
Zijlsingel 89. Heemstede, Javalaan 2a; L.
Rouwenhorst, Zijlsingel 29a, Rotterdam,
West, Varkenoordseweg 179b; H. A. Rupp,
Witte Rozenstraat 16a, Oostenrijk; A. G.
Rusting, Rijnsburgerweg 10, 's-Graven-
hage. Breitnerlaan 6: D. J. L. le Rutte
en fam., Buys Ballotstraat 68, Geertrui-
denberg: F. P. M. Schamper, H. de Groot
straat 17. Tilburg, Bredaseweg 375; F. J.
Schild, De Goejestraat 52. Zoeterwoude,
woonschip terrein firma Oosthoek tegen
over Hoge Rijndijk; P. Smit, Decimastr.
35, Rijnsburg, Burg. Meiboomstraat 32;
W. Spies, Garenmarkt 46, Leidschendam,
Veurse Achterw. 133; B. Terburgh, Rijns
burgerweg 10, Oegstgeest, Duivenvoorde-
straat 14; W. C. Timmer, Morsstraat 60,
Zwolle, Korenbloemstraat 65; C. J. van
der Toorn en fam., Cobetstraat 58. Rot
terdam, Noorderhavenkade 38a; S. W.
Tromp en fam., Cobetstraat 58, Rotterdam
Noorderhavenkade 38a; J. de Ruijter
Veerman, De M. van Streefk.straat 52,
Leidschendam, Noortheijlaan 7; M. A.
Vermet, Lorentzkade 45, Voorschoten,
Leidseweg 172; A. H. Vierwinden, Zoe
terwoudseweg 62, Alkmaar, Tienewal 27;
H. van Vliet en fam., Spieghelstraat 23,
Den Helder, Ooievaarstraat 102; P. J.
van der Zeeuw en fam., Roomburgerweg
9, Uden, Smidstraat 14.
Horizontaal: 2 ijzerhoudende aarde,
4 lyrische dichtsoort, 5 armoede, 7 hoofd
deksel, 11 voordeel, 12 mandje, 14 berrie,
16 brandstof, 18 priem, 19 voorzetsel, 21
gevangeniskamer, 22 huid, 23 sieraad, 25
vluchtige stof, 26 platvis, 28 Ind. ge
woonterecht, 30 dichtbij, 31 wandversie
ring, 33 deel van de bijbel, 34 hals over
kop, 37 wijn weder op verse druiven ge
goten en daardoor sterker gemaakt.
Verticaal: Wij wensen u 1 en 15, 2 ge
hoororgaan, 3 vertragingstoestel, 5 hel
der, duidelijk, 6 schapevacht waarvan
de wol is afgeschoren, 7 rivier in Neder
land, 8 geheel de uwe, 9 maanstand, 10
liek der Geboorte en daar vinden wy
de kribbe. De vermaarde Palestina-
kenner Prof. Dalman zegt, dat de oer
oude traditie wel degelijk gelijk kan
hebben.
De Basiliek der Geboorte is een oude
kerk van zware muren. De toegang tot
dez>- oudste kerk van de Christenheid
niet een statige poort, maar een heel
laag deurtje, zó laag, dat ieder, die
binnentreden wil, moet buigen. Wie tot
de Kribbe komt, zal moeten bukken. Men
kan er alleen komen in ootmoed.
Bij het koor van de kerk zijn
trappen, die afdalen naar de Grot der
Geboorte. Daar is een nis, en op de bodem
is een ster van zilver, en daaromheen in
het Lrtijn de woorden: Hier is Jezus
Christus uit de Maagd Maria geboren.
Terzijde in de rotswand is de Kribbe.
Hier grijpt de gedachte aan, dat Jezus
Christus, Gods Zoon. gekomen is !n onze
laagte, in onze duistere doodsspelonk,
opdat Hij onze schuld zou betalen en ons
voeren tot het Levenslicht.
Dr A. van Deur ten
foefje, 11 met gas gevuld omhulsel, 13
vaartuig, 14 hap, 17 woning, 19 gezinslid,
20 voorzetsel, 23 godsdienst, 24 zangnoot,
27 houten drinkbakje, 29 fraaie kleder
dracht, 31 tijdperk, 32 zeeprijk water, 35
wintervoertuig, 36 verlaagde toon.
Wassen is goedkoop
in Sneek
Als afwisseling v
oorlogen is er nu
machine-oorlog a
kwam op het idee
i vlees- en brood-
i de gang. De
parfumeriezaak
twintig machi-
verhuren. De volgende dag
verscheen er in de bladen een adver
tentie, dat de plaatselijke installa
teurs met dertig machines van het
zelfde merk zouden komen. Dat gaf
ie stoot tot de openlijke strijd: adver
tenties met steeds lagere prijzen.
De man van de parfumeriezaak
werd parfumerie-koninggenoemd,
ie electro-technische installateurs
.loodgieters". De machines worden t
bestelauto's gratis gebracht en gt
haald. De prijzen liepen al terug va
11 75 tot f 0 75 per twee uur.
Concours voor pianisten
De Internationale Muziekcompetitie,
die de naam draagt van de Belgische
Koningin Elisabeth, zal in Mei 1952 een
wedstrijd voor pianisten houden, waar
aan 600.000 Belgische frs. prijzen ver
bonden zijn. Inlichtingen te verkrijgen
bij de Internationale Muziekcompetitie,
Paleis voor Schone Kunsten, Baron
Hortastraat 11, Brussel.
