<e
1VESTIGING binnen de stadswallen
ging niet zo maar
De poorter genoot veel voordelen
Goddelijke opdracht: vechten
voor arbeidsvreugde
Minder schoolgeld voor middelbaar
onderwijs
,Boek en Jeugdin het Volkshuis
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
DINSDAG 11 DECEMBER 1931
Leiden zoals het was
WANNEER WIJ deze na-oorlog-se tyd van woningschaarste en formulieren-
regen uitschakelen, zal men moeten toegeven, dat de burger niet veel moei
lijkheden in de weg worden gelegd, wanneer hy zich in Leiden wil vestigen. An
ders ging het echter in vroeger eeuwen, toen de stad met haar wallen en grachten
nog een wereldje op zich zelf was.
Tegenover de plattelandsbevolking ge
noot de „poorter" vele voordelen. In tij
den van oorlog wist hij zich geborgen
achter dikke muren, watervloeden deer-
P den hem weinig en bij onderlinge
tussen de adel liep hij geen kans, dat huis
en hof onder paardenhoeven vertrapt
Haag! werden. De rumoerige 14e ef
merkte zich dan ook door een t
de trek van het platteland naar de ste-
Om echter als poorter te worden
genomen moest men aan een paar
waarden voldoen, terwijl de poorter
tegenover de stad en de landsheer ook
bepaalde plichten had te vervullen. Op
twee manieren kon iemand poorter
Leiden worden; ten eerste door geboorte,
wanneer dus de vader al poorter was er
ten tweede door opneming in het poor
terschap.
Het eerste geval is vrij logisch en hier
voor golden dan ook geen speciale bepa
lingen. In het tweede geval stonden de
zaken echter enigszins anders. Nieuwe
poorters, „luden van buten", moesten
zich binnen 24 uur na aankomst
P atad tot schout en schepenen wenden,
met het verzoek om te worden aange
nomen als poorter. Door één of twee
poortmeesters werd de nieuwe Leidenaar
(mits hij geen schulden had of op ande
re wijze ongunstig bekend stond) dan in
geschreven in het poorterboek. Een reeds
langer hier wonende Leidenaar
getuige optreden en borg staan voor de
nieuw-aangekomene.
Van de stamvader van onderge
tekende, die in 1649 vanuit Frank
rijk naar Leiden kwam, geven wij
hier als voorbeeld de inschrijving
in het Poorterboek:
Jean Taseron, glaseschrijver vande
Fère en de Tardenois is op de ge-
tuygenisse ende om de borgtogien
Van Thomas Jansz. van Semeijs,
glasemaacker ende Jan Alnert, gla-
semaacker als poorter deser stede
aengenomen, den 26-8-1649.
In de marge staat: Ontfangen 3
pond 6 stuivers.
In verhouding tot de waarde der be
zittingen (die in het schotboek der poor-
zijn ters werden aangetekend) moest iedere
itstaaj gegadigde een bepaald bedrag betalen
ophe1 om ingeschreven te werden. Was dit ge-
(del beurd, dan moest de poorterseed worden
afgelegd. Vanzelfsprekend werd de eeds-
e Joi) formule in de loop der tijden wel
-1 fun gewijzigd en aangepast aan een v
rgani derde regering. Wat voorrechten betreft,
stond een zodanig verkregen poorter
schap pas na 7 jaar gelijk aan een door
geboorte verworven poorterschap. Bleek
na verloop van tijd, dat de nieuw-inge-
schrevene uit enige plaats in 's lands
heren gebied „van quaden fayte verdre
ven" was, dan moest hij ondanks de
reeds gedane inschrijving, binnen 4 da
gen de stad verlaten of hij liep kans aan
de Baljuw overgeleverd te worden. Zijn
naam werd in het Poorterboek geschrapt.
Het poorterschap bood nog een andere
mogelijkheid. Wanneer iemand namelijk
schulden had en deze niet kon of wilde
betalen, kon de schuldeiser hem „an syr
poortrecht panden". Dat wil zeggen
wanneer hij dan nog niet betaalde, kon
het gerecht hem het poorterschap ont
nemen, waarna de man Leiden moest
verlaten en niet eerder mocht terugko
men, dan nadat hij zijn schuld had inge
lost. In nauw verband hiermee stond de
mogelijkheid om het Poorterschap i
uiterste geval ook als onderpand
een lening te geven. Het is echter te be
grepen, dat iemand hiertoe slechts in
het alleruiterste geval overging, want
was men niet in staat het geleende op
tijd terug te betalen, dan was men zijn
poorterschap kwijt en stond men feitelijk
op straat. Maar dan buiten de stadspoor
ten!
Voor de Joden, die zoveel mogelijk ge
weerd werden, gold een aparte maatstaf.
Dezen moesten voor ieder lid van het
gezin het poortersrecht betalen, terwijl
In alle andere gevallen vrouw en kinde
ren automatisch ook poorters werden
wanneer de vader was ingeschreven en
de eed had afgelegd.
Onder de plichten, die de Poorters
moesten vervullen, behoorden behalve 't
betalen van verschillende stedelijke be
lastingen. ook. dat zü zich onmiddellijk
ten stryde moesten gorden, wanneer de
landsheer of de stad hen hiertoe opriep.
Huisvrouwen willen méér
met goud eren
Melksanering weer ter sprake
loos; _.De Leidse huisvrouwen zijn
s iet
Intussen werd lang niet altijd de ge
hele burgerij ter heervaart opgeroepen.
Een enkele maal slechts (bij een tocht
naar Den Haag in October 1418, toen Ja-
coba van Beieren-door haar oom. Hertog
Jan van Beieren, van het door deze
raste Rotterdam uit ernstig bedreigd
werd) horen wij van een algemene op-
róeping van „alle, die out waren beneden
60 jaren en boven 20 jaren" om onder de
stadsbanier op te trekken ter verdediging
van huis en haard. Gewoonlijk echter
ging het anders toe en kwam, zodra de
landsheer de hulp van de stad nodig had,
het gerecht op het stadhuis onder een
glas wijn bijeen om de „scutten" (schut
ters) en „wapentuers" (lanciers, boog
schutters enz.), die zouden meetrekken
onder het bevel van vier daartoe aange
wezen hoofdmannen uit de weerbare be
volking te kiezen. Na de keuze werden
de gekozenen door het gerecht, dat daar
toe persoonlijk door de gehele stad „om
ging" aangezegd, dat zij mee moesten
gaan.
Over een dergelijke tocht echter
andermaal.
L. Tasseron.
Zaalberg vraagt ontslag
voor 22 spinners
Opheiiing van de spinnerij
te Leiden
De directie van de N.V. Kon. Ned.
fabriek van wollen dekens voorheen J.
C. Zaalberg en Zoon heeft zich genood
zaakt gezien voorlopig voor ongevet
arbeiders van de spinnerij ontslag a:
vragen. De sinds geruime tijd voorgeno
men, opheffing van de spinnerij te Lei
den en het overbrengen van de machines
naar de fabriek te Vlijmen door uitbrei
ding van de gebouwen aldaar beginnen
thans werkelijkheid te worden. Het is,
aldus de directie, niet mogelijk de te Lel
den op de spinnerij werkende arbeiders
te Vlijmen te werk te stellen.
Rechtsvordering van 52.14
B. en W. stellen voor, een rechtsvorde
ring in te stellen tegen J. R. Vat te
Barendrecht tot betaling van f52.14
wegens door hem aangerichte sohade. Hij
reed op 4 April 1951 met een vrachtauto
aansluitkast van de straatverlichting
de Valkensteeg kapot. Het is nog
steeds niet gelukt de vordering voldaan
te krijgen.
Agenda voor Leiden
Dinsdag
Rijksmuseum van oudheden. Rapen
burg 28, 8 uur: ir M. E. Marien uit Brus
sel over de La-Tène-tijd in België.
Casino, 9.15 uur: de Indiase film Mira
voor de K. en O.-fLmstudiekring.
Schouwburg, 8 uur: Haagse Comedle
met „Liefde en zwarte kunst'
Volkshuis, 2—5 en 7—9.30 uur: tentoon
stelling Boek en Jeugd.
Woensdag
Geref. kerk Oude Vest, 8 uur: prof.
S. U. Zuidema voor de Geref.
over „Succes of zegen".
Schouwburg, 8.15 uur: „Kinderen zijn
kinderen" door Comedia voor K. en O.
Rehoboth, half 8: „Rembrandtwljk"
filmavond „Meer en Bosch".
Volkshuis. 25 en 79.30 uur: tentoon
stelling Boek en Jeugd.
Donderdag
Rijksmuseum voor volkenkunde. Steen
straat la, 8 uur: dr J. Keuning over de
Toba-Bataks, vroeger en nu (met licht
beelden).
Stadsgehoorzaal, 8 uur: Residentie
orkest o.l.v. Eduard Flipse met Chris
Scheffer (tenor) en Jaap Stotijn (hobo)
Burcht, 8 uur: oprichtingsvergadering
coöp. vereniging voor uitvaartverzorging.
Vlies, 8 uur: gecombineerde vergade
ring textielbonden over koopavond en
cadeaustelsel.
Rehoboth, 8 uur: ledenvergadering af
deling Leiden der VERON.
„Westerkwartier", 8 uur: opening club
huis door wethouder Van Schaik.
Volkshuis, 2—5 en 7—930 uur: ten
toonstelling Boek en Jeugd.
Vrijdag
Stadsgehoorzaal, 8 uur: Judo-festival,
met Japanse grootmeesters.
Doelen, 8 uur: A.R. kiesvereniging wijk
IV, dr A. Veerman, „Nederland tussen
de volken".
Volkshuis, 25 en 79.30 uur: tentoon
stelling Boek en Jeugd.
Foyer, 8 uur: voorlichtingsavond Ko-
ningin-Wilhelminafonds.
Levendaal 103, 2.15 uur:
middag Hervormde Gezinszorg.
Zaterdag
Stadsgehoorzaal, 8 uur: jubileumavond
T. en D.
Volkshuis, 4 uur: K. J. Junius Inger-
man over Centraal Afrika en zijn slui
merende rijkdom, met lichtbeelden.
Schouwburg, 8 uur: K.N.G. brengt
„Moeder gevraagd".
Kasteel Oud-Wassenaar, 3 uur tot half
6: receptie J. A. van Herwaarden.
Den Haag, Tweede Kamer, half 11:
Leids Studentenparlement.
Opvoeden is vooral voorbeeld geven
Drs Sanders over school- en beroepskeuze
Dra C. Sanders sprak gisteravond voor de Leidse Chr. besturenbond over school en
beroepskeuze en wat daarmee samenhangt. Hij behandelde uitsluitend het onder
zoek van de intelligentie en het karakter van de kinderen of ook wel volwassenen,
die zich aanmelden voor onderzoek naar beroepsgeschiktheid.
NACHTDIENST APOTHEKEN
Apotheek Van Driesum, Mare 110, tel.
20406, en de Zuider-apotheek, Lammen-
schansweg 4, tel. 23553.
Maar méér voor hen die tweemaal blijven zitten
In de bezettingstijd werd een verorde
ning vastgesteld op de heffing en ir
dering van schoolgeld voor het stedelijk
gymnasium en de twee gemeentelijke
hogere burgerscholen. Deze verordening
moet ingevolge de wet worden ver
gen door een nieuwe, aangepast aa
tarieven voor de rijksscholen.
Voor het jaar 1949/'50 wordt nog het
oude tarief toegepast, maar met de i
gezinsreductie. Voor 1950/'51 geldt
nieuwe tarief, dat een aanzienlijke
verlaging van het schoolgeld betekent.
is het maximum schoolgeld van
f 475 op f 600 per leerling gebracht, maar
dit geldt slechts voor hoge inkomsten en
dan nog alleen, als er niet meer dan één
schoolgaand kind in het gezin is. Voor
De 122 woningen bij de
Tomatenstraat
en W. hebben de raad thans het plan
aangeboden, ontworpen door de gebr.
Laurentius te Voorschoten, voor de bouw
122 arbeiderswoningen tussen de
Tomatenstraat en het Veilingkanaal. Zo-
e gisteren al hebben gemeld, worden
deze huizen gebouwd met medewerking
in de Leidse bedrijven.
In het plan is een groot aantal wonin-
;n voor gezinnen van vier tot zes perso-
;n opgenomen. Voor iedere woning werd
:n schuur geprojecteerd. In één bouw-
bl< k zijn de schuren zó geplaatst, dat
een binnenterrein wordt verkregen, te
bestemmen tot speelplaats voor kleuters.
net het oog op het te verwachten
verkeer.
De stichtingskosten worden geraamd op
f 1.225.000. De gemiddelde huur der hui-
zal ongeveer f 8,50 zijn. De woningen
worden uitgevoerd in traditionele bouw.
De exploitatie ervan geschiedt voorlopig
door de gemeente, maar zoals men weet
zullen de meewerkende bedrijven een
voorkeurstem hebben bij de toewijzing.
oing, dat ook voor ander huispersoneel
"<-nr dienstboden de gouden eremedaille
van de Ned. vereniging van huisvrou-
wen desgewenst bij jubilea beschikbaar
"£~<A moet ziJ'n- Tot nog toe kon men alleen
de zilveren aanbieden. Gistermiddag
werd daarover geanimeerd gedebatteerd
nget op een vergadering, die de afdeling Lei
den in het Vlies had belegd. De afdeling
maakt er een voorstel van voor de alge-
mene vergadering.
j Wat de melksanering betreft (die op
nieuw aan de orde kwam naar aanlei
ding van een plan, dat de wethouder
van Sociale Zaken in deze heeft): hier De afdeling Leiden van de vereniging
bleek nog eens te meer, dat de huisvrou- „Koningin-Wilhelminafonds" houdt Vry-
wen hoewel zij de moeilijkheden van dag in de foyer van de Stadsgehoorzaal
de melkhandelaren begrijpen niets een voorlichtingsavond. De voorzitter
voelen voor dwang, in welke vorm dan van de afdeling, prof. dr G. O. E. Lignac,
ook. Een verdeling van de stad in vier1 zal spreken over de oorzaken van de
wijken, waarbij elke wijk toch nog eet: kanker en prof. dr A. J. M. Holmer zal
keuze van 30 a 40 melkhandelaren biedt, de verloren tijd bij de kankerbestrijding
zou echter te aanvaarden zijn. i belichten.
Voorlichting over kanker
gezinsreductie komen in aanmerking al
le leerlingen uit hetzelfde gezin, die een
dagschool bezoeken.
Naar globale schatting zal de verlaging
de gemeente komen op ongeveer 60f
rond f 96.000 per jaar. Verwacht mag
worden, dat het rijk dit verlies zal
penseren.
Als een leerling blijft zitten, wordt het
schoolgeld met 50% verhoogd
alleen, als de leerling voor de tweede
maal in zijn schoolperiode blijft zitten.
Bovendien behoeven B. en W. de
hoging niet toe te passen, als zulks tot
onbillijkheid aanleiding zou geven.
Maatstaf voor het schoolgeld zijn de
bedragen, verschuldigd wegens inkom
stenbelasting, loonbelasting en wegens
vermogensbelasting. Het schoolgeld be
draagt, per leerling en per jaar f 15, ver
meerderd met zeven procent van elk be
drag van f 20. waarmede de schoolgeld
maatstaf f 60 te boven gaat, tot een maxi
mum van f 600. Bedraagt de schoolgeld
maatstaf minder dan f 60, dan is geen
schoolgeld verschuldigd.
Het schoolgeld wordt verminderd met
een vierde deel. indien twee of drie, en
met de helft als vier of meer kinderen
uit hetzelfde gezin studeren. In gevallen
van bijzondere hardheid kan de inspec
teur der gemeentebelastingen een opge
legde aanslag verminderen of vernieti
gen.
De heer A. Poth
De heer Adolphe Poth, leraar aan de
muziekschool van de maatschappij voor
toonkunst te Leiden, is benoemd in de
commissie voor de prix d'excellence te
Brussel.
Natuurvrienden bijeen
De goedbezochte vergadering van de
Leidse aquarium- en terrariumvereniging
„De Natuurvriend" werd gisteravond in
het gebouw Steenschuur 6 geopend door
de voorzitter, de heer W. Zwart. Er wer
den enkele nieuwe leden geïnstalleerd.
De heer J. Schonens las enige door hem
zelf uit buitenlandse tijdschriften ver
taalde artikelen voor, o.a. over de ge-
slachtsomkeer bij de zwaarddrager en
over electrische visvangst. Een deel van
de avond werd gewijd aan de bespreking
de liefhebberij. In de pauze werd een
grote Sint Nicolaas-verloting gehouden
van mooie vissen en andere aquarium
benodigdheden.
De ouders zijn geneigd om van het
schoolrapport uit te gaan als norm voor
de beoordeling van de begaafdheid van
hun kind. Dat rapport echter geeft 6lechts
oordeel over een bepaalde provincie
het verstand. Over gezond verstand,
technisch inzicht, handvaardigheid enz.
zegt het niets. Een kind groeit niet alleen
lichamelijk, maar ook geestelijk. Aan
vankelijke achterstand kan dus later
worde-. ingehaald.
Ook kan het voorkomen, dat een kind
:er intelligent is, maar zwak geconcen
treerd. Het gevolg is een slecht rapport.
Het tempo van de school kan te hoog
liggen voor een kind, zonder dat dit hoeft
te wijzen op domheid. Bij de lagere-
schoolvakken gaat het kind reproductief
te werk, het kan het met z'n geheugen
af, krijgt een goed rapport en geeft later
misschien wel blijk helemaal niet
standig te kunnen denken. Met alle
waardering voor het schoolrapport, mag
men er dus niet te véél waarde
hechten.
Intelligentie-onderzoek is dus nood
zakelijk, wil men een kind leiden in
beroepskeuze. Ook is het onderzoek naai
het karakter nodig. Ouders kunnen dik
wijls het karakter van een kind niet juist
beoordelen, omdat zij door allerlei ge-
voelskwesties niet zakelijk tegenover hun
kind staan. Zij willen hun kind vaak uit
eerzucht iets laten worden, waarvoo
kind helemaal niet geschikt is.
Ieder mens leeft min of meer achter
een masker. Door dit masker, dat soms
zeer gecompliceerd kan zijn, moet de
psycholoog in zijn onderzoek heendringen
Het psychologisch testen van een kind
wil niet garanderen dat het kind v
achtige beroepsvreugde zal kennen. In
het beroep zit de kant van de Goddelijke
roeping en opdracht.
Dpze tijd, met zijn gedeprimeerde stem
ming en de devaluatie van de beroepen,
Midza-actie voor Italië
Het bestuur van de Leidse Midza
heeft het bestuur van de afdeling Lei
den van het Rode Kruis aangeboden
steentje bij te dragen in de actie v
de slachtoffers van de watersnood
Italië. Deze actie duurt van heden tot
aan de dag vóór Kerstmis. In Leiden
heeft de collecte van het Rode Kruis,
zoals bekend, ongeveer f 4500 opge
bracht en de omliggende gemeenten
hebben voor zover bekend f 2.000 inge
zameld, zodat ongeveer f 6500 binnen is
Het bestuur van de afdeling hoopt, dat
de Midza-actie de f 10.000 volmaakt.
In ongeveer negentig Midza-zaken
staan bussen, waarin Midzabonnen ge
deponeerd kunnen worden. De premie
van de bonnen wordt aan 't Rode Kruis
betaald. Elke inzending van minsten:
f 25 aan bonnen dingt mee naar een var
de mooie prijzen, waaronder een brom
fiets en een wasmachine. De bonnen
dienen in een speciale Midza-Rode-
Kruis-enveloppe te worden gedaan.
Met het Rode Kruis is de Midza zeer
enthousiast Er is maar één wens: dat
Leiden goed uit de bus zal komen.
De verbinding met Katwijk
en Noordwijk
Een lid van provinciale staten zou
gaarne zien, dat plannen werden ontwor-
om de middelgrote plaatsen van
provincie door goede wegen te verbinden
met de badplaatsen. In het bijzonder
werd gedacht aan de verbinding van Lei
den met Katwijk en Noordwijk.
heeft funeste Invloed op de beroeps
vreugde. Men ziet vaak de Goddelijke
opdracht niet meer, dat men moet vech
ten om te slagen. -Als men zelf de be
roepsvreugde niet kent en men niet
bereid is daarvoor te vechten, kan
zijn kind daartoe ook niet opvoeden,
want opvoeden is niet een kwestie alleen
van woorden, maar juist ook van het
voorbeeld geven.
Tot slot vertelde drs Sanders iets van
de praktijk van het testen. Er volgde een
levendige discussie.
Thans restauratie van de
Latijnse school
De Leidse raad besloot op 13 Juni 1949
in beginsel, f 39.000 beschikbaar te stel
len voor de restauratie van de voorma
lige Latijnse school aan de Lokhorst-
straat. Het rijk zou maximaal f 15.200 bij
dragen. De rijksdienst voor de monumen
tenzorg oordeelde aanvankelijk, dat met
de restauratie nog niet kon worden be
gonnen. Gelet op de toestand van het
gebouw is nu geen uitstel meer mogelijk.
Maar de prijsstijging wil, dat er nu
f 48,200 nodig is. De gemeente Leiden
rekent thans op een rijksbijdrage van
f 18.800 en op een bijdrage van de pro
vincie van f 7050. B en W. stellen de
raad voor. de f 48.200 beschikbaar te stel
len.
En nog zijn we er niet
Gas één cent, stroom
l'/2 cent duurder
De ene verhoging van de kolenprijzen
volgde de andere op: 1 April en 1 Augus
tus jl. Gelukkig maakte de kolenvoorraad
bij de Leidse lichtfabrieken het over-
bodig, dat na 1 Augustus de prijzen vooi
gas en electriciteit alwéér omhoog moes
ten. Maar per 1 Januari is het dan zo ver
B. en W stellen de raad voor, de gas-
tarieven te verhogen met één cent per
m3 gas, de electriciteitstarieven met
anderhalve cent (in sommige gevallen
met een cent) per kWh.
Voor het gas gelden na 1 Januari de
volgende tarieven:
Tarief A (bij levering over de gewone
meter en over de muntgasmeter): 17%
cent per m3 voor de eerste 10 m3 per
maand, 17 cent voor de tweede 10 m3
16% cent voor de overige m3 (alles één
cent hoger dan thans).
Tarief B (bij levering over de gewone
meter en de muntgasmeter): een vast
recht van 1.85 per maand (als thans)
plus 13% cent per m3 gas (thans 12%
cent).
Het is bekend, dat minister Van den
Brink óók nog een landelijke verhoging
voor electriciteit heeft aangekondigd.
Daarvan hoort men nog welVoorlopig
laten we het maar bij die anderhalve
Onverantwoordelijk
„Brand in Endegeest"
was verzonnen
Brandweer en politie maakten
groot alarm
De rijkspolitie te Oegstgeest werd gis
teravond om kwart over 11 via de brand
meldingstelefoon gewaarschuwd. Een
mannenstem meldde zich als de portier
van Endegeest en verzocht snelle komst
van de brandweer, omdat er een hevige
brand woedde op de bovenverdieping
de Jelgersma-kliniek. De dienstdoende
politiebeambte, wachtmeester Schellin
gerhout, maakte ingevolge zijn instructies
groot alarm. Hij waarschuwde de gehele
Oegstgeester brandweer, het niet-dienst-
doende deel der politie, de burgemeester
en de lichtfabrieken.
Terwijl de brandweerwagens onder
sirenegeloei de terreinen van Endegeest
opstoven, vroeg de wachtmeester assisten-
de Leidse brandweer. Het bleek,
dat die ook reeds was gewaarschuwd. Bij
aankomst van het brandweermateriaal
bleek er niets aan de hand te zijn. Het
bericht was loos alarm geweest
Voor zover hier van een „grap" ge
sproken kan worden, is deze wel gruwe
lijk misplaatst. Het onverantwoordelijke
individu had, vóór hij deze onzin uit
haalde, eerst moeten denken aan de grote
consternatie, die de aankomst
brandweerauto's voor een ziekenhuis
teweeg brengt
H.M. de Koningin ontving
prof. Kraemer
H.M. de Koningin heeft gistermorgen op
paleis Soestdijk ontvangen prof. dr H.
Kraemer. directeur van het Oecumenisch
Instituut van de wereldraad van kerken
te Genève. Prof. Kraemer vertoeft enkele
dagen in ons land.
Voorgevelrooilijn aan de
Oude Rijn
Bij de provincie bestaat het voornemen
in de toekomst het gedeelte van de Oude
Rijn tussen de Nieuwe Rijn en de Span-
jaardsbrug te verbreden. B. en W. stellen
de Leidse raad voor, om voor de Zuide
lijke oever van dit gedeelte een bijzon
dere voorgevelrooilijn vast te stellen.
Tegen het ontwerp waren bezwaar
schriften binnengekomen van de heer F.
Roessingh van Iterson te Wassenaar
T. Gijzenij te Leiden. B. en W. stel-
voor deze ongegrond te verklaren.
GEMEENTE LEIDEN
Otliciële publicatie
den brengen, zulks ter voldoening aan
het bepaalde in de artikelen 238 en 253
der gemeentewet, ter openbare kennis,
dat de begroting der plaatselijke inkom
sten en uitgaven voor het dienstjaar 1952,
alsmede de begrotingen voor dat jaar
van de takken van dienst, aangewezen
krachtens artikel 252 der gemeentewet,
op de secretarie der gemeente voor een
ieder ter lezing zijn neergelegd en tegen
betaling der kosten algemeen verkrijg
baar zijn gesteld.
Leiden. 7 December 1951.
Burgemeester en Weth. voorn.
De Burgemeester,
F. H. VAN KINSCHOT.
De Secretaris,
J. BOOL.
Prettige mogelijkheid tot oriëntatie
Tot Vrijdag is de grote zaal van het Volkshuis aan de Apothekersdijk her
schapen in een gezellige en overzichtelijke tentoonstellingsruimte. De
stichting Jeugdlectuur exposeert daar nl. een collectie van 600 der beste en
smakelijkst uitziende jeugd- en kinderboeken, een verzameling die het
aankijken (en inkijken) ten volle waard is. Er wordt op dit terrein de
laatste jaren veel en vruchtbaar gewerkt, zo is de indruk, die de bezoeker
wel mee naar huis moet nemen.
„Ik kan al lezen" is de titel van de
eerste stand, een verzameling kostelijke
kleuterverhalen. Onder „Rijm en rhyth-
me" vinden we eenvoudige kinderversjes
naast een bundel uit het werk van de
beste dichters van onze tijd. Bij „Sprook-
en vertellingen" gaat ook het hart
de volwassen romanticus open en
„Het eigen wereldje" (waaronder boeken
als „Onder het strodak" van Van Hille-
Gaerthé ressorteren) suggereert ee
voel van knusse veiligheid, zoals
dat in de beste uren van zijn kindertijd
zo weldadig kan beleven.
Boerenleenbank moet zijn
ingeschreven bij K. v. K.
De boerenleenbank van Ter Aar wei
gerde aanvankelijk zich bij de Kamer
van Koophandel te laten Inschrijven.
Men deed dit later onder protest. Het
kantongerecht zag zich voor de opgave
geplaatst uit te maken, of de boeren
leenbank al dan niet ingeschreven
diende te worden in het handelsregister
an de K. v. K.
De adjunct-secretaris van de K.
r A. G. de Blécourt, die als getuige-
deskundige werd gehoord, zei dat de
bank handelt in geld en winst maakt,
wat de wettelijke criteria voor inschrij
ving zijn. De heer Erkelens van de Eind-
hovense boerenleenbank verklaarde daar
entegen, dat de winst niet het doel
de bank is, terwijl er nimmer sprake is
in uitkering of vergoeding aan de leden.
De ambtenaar van het O.M. achtte het
winstmotief wel aanwezig en dus ook
de plicht van inschrijving. Hij eiste f8
boete of twee dagen. De verdediger, mr
Switzar, stelde vast, dat er geen feite
lijke winst wordt gemaakt De winst
wordt altijd onmiddellijk bij de re
gevoegd. De boerenleenbank moet
den gezien als een sociale instelling tot
onderling hulpbetoon en niet als een
handelszaak. De plaatsvervangend kan
tonrechter vond, dat er toch winst wordt
gemaakt. Of de leden er van profiteren,
doet er niet toe. De bank doet dezelfde
zaken als de bedrijven, die wel zijn in
geschreven. Hij bevestigde de eis van
het O.M.
Bjj „Spel en sport" vindt men liederen-
bundeltjes e.d. en de jongens kunnen
hun auto- en vliegtuig-minnend hart op
halen bjj de stand „Verkeer". In „De
wjjde wereld" kunnen avontuurlijke jon
gens en meisjes van wal steken met ver
halen over Indianen en Noordpool reizi
gers. Ook de opgroeiende jongens en
meisjes met hun speciale problemen zijn
niet vergeten. Zjj vinden ze weerspiegeld
in verhalen en „romannetjes", geschikt
voor hun Jaren.
Gelukkig is evenmin de kunst ver
geten. Er zUn prachtige en begrijpelijke
boeken over de groten der muziek en
der beeldende kunst. Geschiedenis en le
gende hadden al eerder de aandacht van
de schrijvers van Jeugdlectuur. Ook deze
vertegenwoordiging is in orde. Dat er
grote aandacht wordt besteed aan het
natuurleven is verheugend. Ook de hob
bies zijn „er b(j". En last not least is er
een goede collectie Bijbelse verhalen.
De tentoonstelling, die al eerder Den
Haag en Gouda bezocht, mocht zich daar
in een grote belangstelling verheugen.
Menigeen zal, nu het Kerstfeest nadert,
het initiatief van het Volkshuis en de
jeugdbibliotheek van Reuvens als een
ware uitkomst zien.
Spoorwegbakens met scotch-
lite bij Zoeterwoude
Naar de Toeristenbond A.N.W3. meldt,
zal vandaag een twaalftal spoorweg-
bakens worden geplaatst bij de onbe
waakte spoorwegovergang in de Wei-1'
poortseweg, onderdeel van de verbinding
Zoeterwoude—Alphen aan den Rijn. Deze
weg wordt hier gekruist door de spoor
lijn LeidenUtrecht. De spoorwegbakens
dienen om het verkeer te waarschuwen
de aanwezigheid van een spoorweg
overgang in de weg. Zy zyn voorzien van
scotchlite, een materiaal, dat het licht der
koplampen helder weerkaatst, zodat zy
ook by avond uitstekend opvallen.
De oudste directeur van Kramer en
Roder Kon. Ijzerwaren- en gereed-
schapshandel N.V. te Rotterdam, de heer
J. A. L. Röder, is 71 jaar oud overleden.
Agenda Leidse raad
De Leidse raad heeft Maandagmiddag
de volgende agenda af te werken:
Beëdiging en installatie van het nieuw
benoemde lid, mevr. R. A. de Meyer-de
Wal (P.v.d.A., vacature J. H. R van
Schoonderwoerd den Bezemer).
Benoeming van een lid der commissie
voor de markt- en havendienst (vacature
idem).
Benoeming van een leraar in het Ne
derlands aan het gymnasium (W. Blok,
geboren 24 Nov. 1922 te Oegstgeest).
Benoeming van een tydelyk leraar in
de wiskunde aan het gymnasium (T. Ver
steeg, geboren 23 Mei 1899 te Giessen-
dam).
Aanschaffing van zes trap- zo mogelijk
handnaaimachines, door de R.K. v.gJ.o.-
school Van der Werffstraat.
Aanschaffing van leermiddelen voor
het godsdienstonderwijs door de R-K.
lagere scholen (kosten f 5080).
Schoolgeldverordening openbaar mid
delbaar en voorbereidend hoger onder-
wys.
Vaststelling van een voorgevelrooilljn
voor de zuidelijke oever van de Oude
,.ijn, tussen de Nieuwe Ryn en de Span-
jaardsbrug.
Crediet van f 48.200 voor de restaura-
e van de Latynse schooL
Rechtsvordering tegen J. R. Vat te Ba
rendrecht.
Verlenging met 25 jaar van de erf
pachtsovereenkomst met de staat, date
rend van 11 Nov. 1895, betreffende onder
Wassenaar gelegen duingronden voor de
waterwinning van de LDJÜ.
Herverpachting van een aantal perce
len wei- en teelland, w.o. volkstuinen.
Bouw van 122 woningen by de Toma
tenstraat, met steun van Leidse bedryven.
Beschikbaarstelling van f 37.141 voor
een nieuwe rioolkolken-faecaliënauto
voor de reinigingsdienst.
Voorstel inzake het aangaan van kas
geldleningen en zgn. korte geldleningen
gedurende 1952 (gezamenlijk maximum
30 millioen).
Overeenkomst met de Amsterdamsche
Bank, bijkantoor Leiden, betreffende de
rentegevende belegging van gemeente
gelden voor 1952.
Belegging van overtollige kasgelden ge
durende 1952.
Nieuwe verordening hondenbelasting.
Het van de gemeente Voorhout overne-
en van een gasregulateur-hoogspan-
ningsstation.
Verhoging van de gas- en electriciteits
tarieven.
Toekennen van vacantie-toeslag aan
het gemeentepersoneel (definitieve rege-
de reeds uitgekeerde 2 pet gra
tificatie).
Wijziging van de algemene salarisver-
ordening 1948 (bezoldiging hoofden van
dienst).
Vergoeding ziektekosten voor het ge-
meentepersonoeL
Liefde en zwarte kunst
Derde abonnernents-
voorstelling
Zelfs in een stuk, dat helemaal een
niemandalletje is, wil men toch graag
de een of andere manier aan de men-
kunnen geloven. Wat de zwarte kunst
betreft, daaraan gelooft John van Dru-
ten waarschijnlyk zelf niet, zodat het
meest zwarte kunstige beperkt bleef tot
zwarte kat en zo maar vanzelf open
dicht gaande deuren. De Holrayds, die
yverige beoefenaars van de zwarte kunst
moesten wezen, maakten als zodanig
geen erg betrouwbare indruk, al spraken
veel over, zodat tante Holrayd een
kletskous werd; en van broer en
zus Holrayd was het niet meer dan een
soort sport. John van Druten heeft over
dit thema wel eens geestiger dingen ge
schreven.
Dit stuk was wel erg magertjes. On-
mks dat heeft de Haagse Comedle,
onder regie van Paul Steenbergen, er
haar beste krachten aan gegeven, zodat
toch door geamuseerd werd, het
geen vooral te danken was aan het spel
van Myra Ward als Gillian Holrayd en
Paul Steenbergen als de uitgever
stepherd Henderson. Men vergeet by
zulke stukken wel eens, dat zy veel van
het kunnen der spelers vragen. Succes
lykt gauw verzekerd, maar zo goedkoop
is het niet, juist omdat er zoveel omscha
keling nodig is.
Er was een dankbaar publiek, dat Myra
Ward van harte de bloemen gunde.
Burgerlijke stand van Leiden
GEBOREN: Dirk C, zn v A van 't Hoff
B van Ar kal; Arie G, in v A van 1
Hoff en B van Arkel; Wllhelmina, dr v
H J Kramer en D C van Diggele; Anton
A H. zn v M J Dek en M Herreur; Hu-
bertus G J M, zn v J Smeding en C Vo
gelezang: Hendrik, zn v J C Tegelaar en
R Montagne; Dirkje E, dr v J den Haan
P H van der Kraan; Bernardus W M,
v W M van der Krogt en J B Broek-
hoff; Jacobus J. zn v J J Bink en C Kuhl:
M H Verbiest;
A Koster;
Abram, zn v J Lx>os
Sidokus, zn v P van Putten
Aernout M, zn v E H van Leeuwen
E M van der Beek; Johan CK,:nv
W
Boezaard e
Bas-
tiaan J L, zn v L Bek en J M van der
Wal; Johanna, dr v P D Oskam en J
Hertog; Johanna J, dr v W Mark en H C
Noordermeer; Johannes H N, zn v G van
Eygen en M van Soeren; Petrus J, zn v
P J Goeman en C Siebert; Cornells, zn v
E L Lekx en W H Duiker; Gerardina, dr
v H Crama en E A RooiJakkers.
OVERLEDEN: J van der Willik, man.
74 jr; G Hoek. huisvr v Bax, 58 jr; J Plu.
man, 55 Jr; H J UitercUJk, man, 82 Jr;
W B Roman. man. 69 Jr; H Bauer, man
59 jr; G H de Wit, dochter, 1 Jaar; J A
L Röder. wedn, 70 Jr.
