ïlicuuic £ciïiscl)c GTouranl
rijf Denen verdronken bij pogingen om
Nederlandse bemanning te redden
Naar diplomatieke breuk
Engeland-Egypte
Wist II
MAANDAG 10 DECEMBER 1951
BUREAUX: Steenstraat 37.
Directie. Redactie, Abonnementen- en
Advertentie-afdeling: TeL 31441
Postrekening: 58936
ABONNEMENTEN: 5.15 per kwartaal;
1.72 per maand; 0.40 per week
ADVERTENTIÊN: 0.18 per millimeter
(By contract belangrijke korting)
Twee en dertigste jaargang No 9301
Hoofdredacteur: Dr. C. DIEMEB
Chef-Red.: H. W. J. ENSERINK
Directie: F. DIEMER
CHRISTEL1JR-NATIONAAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
.Stantvasttcft is ghebtevn
tngn bert ia tegljeospoct"
Oordeel over onze
scholen niet mals
Bange uien in de storm
Rotterdamse kustvaarder gisteren bij
Noordoost Engeland vergaan
ITIJF VAN DE ACHT leden der bemanning van de reddingboot uit de
V Deense kustplaats Hvide Sande zijn vannacht verdronken bij een
>oging hulp te bieden aan de Nederlandse baggermolen K i n h e m, die
n de hevige storm bij de kust van Noord-Jutland in moeilijkheden was
jeraakt. De baggermolen met zestien man aan boord is op drie
nijl uit de Deense Westkust voor anker gegaan, maar verkeerde van-
norgen nog niet in gevaar. Het vaartuig is een van de vele schepen,
lie een prooi werden van de machtige stormen, welke gisteren en van-
lacht over land en zee van Europa gingen.
De Kinhem, Vrijdag uit Esbjerg (De-
emarken) naar Nederland afgevaren,
'erd onder de Noordfriese eüanden over-
allen door stormwinden met een snel-
an 30 meter per seconde. Het vaar-
uig trachtte met koerswijziging uit de
loeilykheden te komen, maar dit mocht
iet gelukken. Gisteravond begon de
Ilnhem, die blijkbaar geen radio aan
oord heeft, vuurpijlen af te schieten.
Deze seinen werden van de kust af
[ezien. Ondanks de felle wind en
egen alle waarschuwingen in voer de
eddingboot van Hvide Sande uit.
Tegen middernacht werd de bagger-
nolen bereikt. Toen evenwel de Ne-
ierlandse schipper aanvankelijke
tulp afsloeg en een sleepboot vroeg,
;eerden de redders om.
Op nog geen 25 meter van de ha
rensteiger kapseisde de reddingboot.
)e opvarenden trachtten naar de wal
e zwemmen. Slechts drie mannen is
lat gelukt. De vijf anderen ver
bonken.
De Kinhem is een hopper-zuiger met
in inhoud van 1300 kub. meter. Elge-
tar is het Aerdenhoutse aannemings-
ledrijf v/h Fa T. den Breejen van der
tout.
Eerst morgen zou een bergingsvaar-
uig de Kinhem kunnen bereiken. Omdat
fe baggermolen geen radio heeft, is er
t nu toe geen contact geweest.
De bevolking van Hvide Sande is ver-j
mtwaardigd over het feit dat de Kinhem
ichtkogels afschoot, hoewel het schip
Hechts een sleepboot nodig had en alles
re.-der geheel in orde was. Men zegt dai
lét uitvaren van dè reddingboot, van
velker bemanning vijf leden zijn ver
bonken, onnodig was.
Zeven bange uien
Zeven bange uren hebben elf Ned er-
and se zeelui van de coaster Westkust
psteren doorgemaakt op de spokende
Noordzee, 25 mijl van Flamborough Head
ian de Noordoostkust van Engeland.
Toen na die halve dag worstelen om het
)ehoud van hun kustvaarder eindelijk de
reddingboot langszij kwam, waren de
nannen totaal uitgeput; twee hunner
(varen gewond.
Ook hierbij is een van de (Engelse)
redders om het leven gekomen. Het was
sen opvarende van de reddingboot van
Scarborough. Zijn stoffelijk overschot
verd mét de geredde Nederlanders aan
arid gebracht in Bridlington. Dat ge-
Jeurde in de vroege ochtenduren.
De kapitein van de Westkust is een
der gewonden. Hij is met een gekwetste
schouder en een shock in het ziekenhuis
opgenomen. De rest van de bemanning
is elders in Bridlington ondergebracht.
De Westkust (499 ton) is eigendom
an de rederij Vermaas te Rotterdam en
erd in 1950 te water gelaten. Met kolen
voer het schip van Borness (Schotland)
naar Hamburg. Omstreeks het middag
uur seinde men dat het schip begon te
ainken.
Tegen één uur was de bemanning
klaar om in de eigen boten te gaan.
Maar om 3 uur kwam het noodalarm,
dat een der boten in het stormweer
verloren was gegaan en de andere
zwaar beschadigd. De bemanning kon
het schip piet zelf meer verlaten
Reddingboten, treilers en stoom
schepen zetten koers naar de aange
geven positie. Storm en regenbuien
maakten het zoeken naar de kust
vaarder zeer moeilijk. De reddings
dienst vair de R.A.F. werd zelfs te
hulp geroepen en een vliegtuig steeg
op om de Westkust op te sporen.
Om 4 uur, een uur nadat de boten
waren weggeslagen, meldde de West
kust dat het Kaap Flam'borough kon
zien. Het maakte een slagzij van 30 tot
40 graden. Om 5 uur zag de Westkust
een schip. Lichtsignalen van de Neder
lander werden beantwoord. Om zeven
avonds lag de Britse treiler Ottil-
lie vlak bij de Nederlandse boot. Zeven
uren hadden de Nederlanders naar dit
ogenblik uitgezien. Om kwart voor ne
gen verlieten zij de Westkust door ovei
te springen op de reddingboot.
Vanmorgen was het schip nog drijven
de. De Britse treiler wilde by kalmer
weer de Westkust op sleeptouw nei
Schip en lading zijn verzekerd.
Andere schepen
Nog andere schepen hebben ten ge
volge van de storm in moeilijkheden
verkeerd. De Zweedse boot Orvar
(2525 ton) dreeff op 65 mijl van Terschel
ling hulpeloos rond; alle stuurinrichtin
gen waren gebroken. De Duitse sleep
boot Seefalke uit Cuxhaven sleepte de
Orvar naar een Duitse haven.
Tegen zes uur seinde het 1571 ton
grote Finse schip Havnia dat het 12
mijl van Texel in nood was. Het was
met papierhout op weg naar Velsen,
maar kreeg een defect aan de roer
koning. De Duitse treiler Barmbeck zou
de Fin naar Den Helder slepen, waar
het vanmiddag werd verwacht.
Om half twaalf Zondagavond seinde
het Duitse schip Bernhard Howald
(5892 ton) dat het op zijn eerste reis
90 km Westelijk van IJmuiden machi-
neschaae had opgelopen. De sleepboot
Zwarte Zee verleende assistentie.
Even later werd bericht dat de red
dingboot van Oostmahorn was uitgeva
ren om hulp te bieden aan een onbe
kend sohip ten N.O. van Sohiermonnik-
oog in het Huivertgat. Er werden rode
lichten gezaen, die betekenen: „Kan niet
manoeuvreren" Maar toen de redders
de boot naderden, zette deze koers West
waarts, kennelijk zonder moeilijkheden
te hebben. Men weet niet wat voor schip
dit geweest is.
Op een vlot in de
woeste golven
Ook vele buitenlandse schepen heb
ben gisteren in nood verkeerd. Ruim 100
schepen zochten voor de storm een toe
vlucht in de monding van de Elbe. Ter
hoogte van Harwich voor de Britse kust
moesten enkele sleepboten het Britse
schip Trentwood (791 ton) te hulp ko
men. Het werd behouden de haven van
Yarmouth binnengesleept. Twee Duitse
zeelieden hebben het ss. August Bebel
voor de Zweedse kust met
laten. Schepen in de buurt is verzocht
naar de schipbreukelingen uit te zien-
Het Deense vissersvaartuig Ingemarie
Kr 134 wordt vermist.
Schevenings schip vei mist
Scheveningen-Radio heeft alle schepen
verzocht uit te zien naar het Nederland
se motorschip Admiraal de Ruyter. Het
schip heeft vorige week Donderdagmid
dag het Lichtschip Elbe 1 verlaten op
weg naar Zaandam. Daarna is het niet
meer gesignaleerd. Doch het heeft geen
radio aan boord, zodat de redery zich
nog niet al te ongerust maakt.
De Admiraal de Ruyter is een van de
Scheveningse kustvaarders en meet
348 br.r.t.
STORM90 km per uur
jjE STORM van Zaterdag en Zondag
(in weerkundige termen; een ge
volg van een randstoring van een
depressie langs Schotland) had Zater
dag langs de Nederlandse kusten
plaatselijk een snelheid van 90 kilo
meter per uur. Zaterdagnacht luwde
de storm wel wat. maar Zondag nam
hij weer toe. Zondagmiddag vloog de
storm langs de kust met een gemid
delde snelheid van 75 km per uur,
met windstoten van 90 km. Dergelijke
windstoten kwamen ook in het bin
nenland wel voor.
Tegen deze windkracht konden de
loodsdiensten in Vlissingen, Hoek van
Holland en IJmuiden niet op; ze
moesten vele uren lang hun diensten
Vanmorgen kalmeerde het weer
aanmerkelijk, al bleef het guur en
ongedurig.
Zaterdagmiddag werd op de begraafplaats Nieuw Eykenduynen in Den Haag
op het graf van de bekende dirigent Piet Zwager een zerk overgedragen aan
de weduwe Zwager-Damme. Piet Zwager, die verschillende koren in Neder
land heeft gedirigeerd, werd op deze wijze posthuum gehuldigd voor wat hij
in dienst der Muze heeft gedaan.
Uit vliegtuig gevallen
Duitser herkend
De jongeman wiens stoffelijk over
schot dezer dagen na een val uit een
vliegtuig in een weiland by Schiphol
werd aangetroffen, is thans door de
politie herkend. Er is echter nog geen
reden zijn identiteit bekend te maken.
Wel kon reeds bevestigd worden dat hij
afkomstig is uit West-Duitsland. Het
vermoeden dat hij als verstekeling naar
Amerika heeft willen vertrekken, schijnt
gewettigd. De Duitse politie is thans bij
het onderzoek ingeschakeld.
Melk. corned beet en chocolade
Al ruim f 225.000 voor
Italië
De Rode-Kruiscollecte voor de slacht
offers van de watersnood in Italië heeft
ïu toe bijna £225.000 opgebracht.
Hiervan wordt bijna f70.000 besteed voor
de aankoop van ccrned beef, eenzelfde
bedrag voor gecondenseerde melk en
f20.000 voor chocolade. Al deze produc
ten worden geleverd door Nederlandse
fabrieken.
Dr Maria Montessori heeft zich tot de
bevolking van ons land gewend met een
oproep tot steun aan de slachtoffers.
(Het postgironummer van het. comité
Hulpverlening Watersnood Noord-Italië
3753).
Opnieuw uitbarsting van
de Hibok-Hibok
De vulkaan Hibok-Hibok op de Philip-
pijnen is Maandagochtend opnieuw tot
uitbarsting gekomen, aldus berichten, die
Manilla bereiken.
Reserve Rijkspolitie weldra
geheel in uniform
Dezer dagen is men dan begonnen met
het verstrekken van uniformen
rustingsstukken aan alle leden
Reserve Rijkspolitie, die totdusver nog
niet gekleed konden worden. Dit is een
maand eerder dan in de bedoeling lag.
Het kledangvraagstuk van deze dienst,
waarover men onlangs in ons blad nog
een klacht van een abonmé heeft kunnen
lezen, zal nu waarschijnlijk binnen
Journalisten bezorgd over
papiersituatie
Het bestuur van de Nederlandse Jour
nalisten Kring heeft zijn ernstige be
zorgdheid uitgesproken dat aan de
geestelijke en culturele weerstand van
ons volk grote afbreuk zal worden ge
daan, indien de verhoging van de papier-
prijs zou leiden tot inperking van de
(toch al nauwelijks toereikende) om
vang van kranten enz.
Meer druiven en peren
naar Engeland
Naar de Nieuwe Leidsche Crt.
verneemt is binnenkort een vrij aan
zienlijke verruiming van de invoer in
Engeland van druiven en peren te ver
wachten, waarvan ook de Nederlandse
kwekers kunnen profiteren.
Een Nederlandse delegatie heeft hier-
)ver besprekingen gevoerd met de Britse
..Board of Trade". De hoeveelheden zijn
echter nog niet vastgesteld.
Koningin opent brug in
Doesburg
Het staat nu definitief vast dat Konin
gin Juliana op Zaterdag 26 Januari ir
Doesburg de vaste brug over de IJssel
zal openen. Verenigingen uit de Achter
hoek en de Lijimers zullen met hun vaan
dels en uniformen aan dit gebeuren
luister bijzetten. De plaatselijke politie
wordt met 250 man versterkt
Verhouding wordt nog slechter
Alle 150 Britse ambtenaren in Egyptische
dienst zijn reeds ontslagen
DE GESPANNEN VERHOUDING tussen Engeland en Egypte is gisteren
nog aanzienlijk slechter geworden. Het Egyptische Kabinet over
weegt namelijk de diplomatieke betrekkingen met Groot-Brittannië te
verbreken. Verder is al het Britse personeel in Egyptische regeringsdienst
ontslagen. Dit betreft ongeveer 150 Engelsen, werkzaam bij de ministeries
van Onderwijs, Oorlog en Openbare Werken.
Het Egyptische kabinet is gisteren in
een kabinetszitting van drie uur bijeen
geweest. Een besluit ten aanzien van het
breken met Londen, waarvoor het ka
binet werd bijeengeroepen, is echter nog
niet genomen. De reden van het Egypti
sche plan is gelegen in de Britse aanleg
van een weg naar de waterzuiverings
installatie te Suez.
De Britten hebben voor hun garnizoen
te Suez met behulp van bull-dozers
dwars door een gebied waar Egyptenaren
woonden, een weg aangelegd naar een
belangrijk waterpompstation. Een 50-tal
lemen hutten werden hierbij opgeruimd.
Het voordeel voor de Britten is nu, dat
zij niet meer afhankelijk zijn van de
oude wegen, waarop het vaak tot inci
denten kwam.
Gemeld wordt, dat de Amerikaanse
ambassadeur te Cairo, Jefferson Caffery,
de waarnemende minister van Buit. Za
ken, Farag Pasja, Zaterdag gewaar
schuwd heeft, geen overijlde maatregelen
te nemen. Volgens diplomatieke waar
nemers steunt Caffery de actie der Brit
ten. daar hij van mening is, dat deze tot
doel heeft e en„infectiehaard" in Suez
te verkleinen, zo niet geheel weg te
nemen.
De Perzische oliekwestie
Bemiddeling van de
Wereldbank
Gunstige reacties, zowel te
Londy als in Teheran
De Wereldbank heeft Perzië en Enge
land meegedeeld, dat zij bereid is in het
oliegeschil te bemiddelen, indien beide
regeringen dit op prijs zouden stellen.
De aanvankelijke reacties, zowel van En
geland als van Perzië zijn gunstig. Com
mentatoren achten het voorstel van de
Wereldbank, die zou willen optrleden als
trustee voor de productie en raffingae
de Perzische olie, het meest hoopge
vende voorstel dat ooit naar voren werd
gebracht.
Tot gistermorgen hadden 15 oppositie
leden van de Perzische volksvertegen
woordiging en 21 redacteuren van dag
bladen hun toevlucht genomen in het
gebouw van de Perzische Tweede Kamer.
Tijdens een rumoerige vergadering van
de Tweede Kamer hebben zowel opposi
tie-leden als aanhangers van Mossadeq
deze er van beschuldigd, dat hy terreur
uitoefent om de komende verkiezingen te
beinvloeden.
De directeur-generaal van de Perzi
sche nationale olie-maatschappij is Zon
dag van zijn functie ontheven. Hij zal
worden benoemd tot minister van Land-
Tiuman onderbreekt zijn
vacantie
President Truman heeft gisteren plot
seling zijn vacantie te Key West (in
Florida) onderbroken voor een spoedbe-
spreking, welke hij vandaag met de
stafchefs en deskundigen van het minis
terie van Buitenlandse Zaken te Wash
ington zou hebben.
Iets onrustbarends wordt in deze ont
moeting echter niet gezien.
Nader wordt gemeld, dat ook de Ge-
zira Sportclub te Cairo, die veel Britse
leden heeft, door Egypte wordt overge
nomen.
In Cairo en Alexandrië is de noodtoe
stand weer afgekondigd, nadat zich
relletjes hadden voorgedaan. In Ismallia
werden 2 Britse soldaten door messteken
gedood en 1 gewond, toen zij in de Ara
bische wyk verdwaald raakten na een
bezoek aan een bioscoop.
De Egyptische autoriteiten hebben het
Franse schip Champollion weer vrij
gegeven.
Een wolk van opspattend zee
water, nauwelijks afstekend tegen
de grauwe najaarslucht, hangt
boven de Scheveningse havenhoof
den, die omstuwd worden door de
kokende golven.
Brandkast (300 kg) met
10.000 weggehaald
Inbrekers hebben 's nachts uit 'het kan
toor van de coöperatieve vereniging De
Landbouw in Terwolde bij Deventer de
300 kg zware brandkast met ongeveer
f 10.000 meegenomen.
De dieven zijn door de voordeur bin
nengekomen. Voor zover is na te gaan,
hebben zij de brandkast geladen op een
steekwagentje dat zij in het pakhuis
hadden aangetroffen. Bij het laadperron
aan de voorzijde van het gebouw moet
de kast zijn neergelaten op een paar
zakken meel die uit het pakhuis waren
meegenomen. Vermoedelijk is de buit
verder getransporteerd per auto.
Russisch verdelgingsmiddel
tegen coloradokever?
Volgens Tass, hebben Russische des
kundigen een middel gevonden om de
►lorado-kever uit te roeien. Dit middel
een langs scheikundige weg bereide
stof, die met het ploegen in de bodem
wordt verwerkt en dodelijk is voor alle
colorado-kevers- Ook voor de kevers, die,
bij het naderen van de winter, een toe
vlucht in openingen in de grond zoeken.
Verkiezingen in geheel Duitsland
Oost-Duitsland handhaaft standpunt,
doch zendt delegatie naar Parijs
Nederland in twaalf-landen-commissie
voor ontwapening?
HOEWEL DE OOST-DUITSE regering op het standpunt blijft staan, dat
de Verenigde Naties er geen recht toe hebben, zich met eventuele
verkiezingen in geheel Duitsland te bemoeien, heeft zij toch de herhaalde
uitnodiging aanvaard, haar standpunt mondeling toe te lichten. Reeds
gisteren is een vier man sterke delegatie te Parijs aangekomen.
Deze delegatie bestaat uit de plaats
vervangende premiers Otto Nuschke eh
Lothar Bolz, het parlementslid Ebert en
de staatssecretaris van het ministerie van
Buitenlandse Zaken, Anton Ackerman.
Nuschke is tevens voorzitter van de
Christen Democratische Partij in Oost-
Duitsland. Xothar Bolz is voorts voor-
Stoim welkom
•--I
Een zeepkist met een zeil was een
prachtig voertuig om van de flinke
vaart van de storm te profiteren.
Twee van de weinigen die zich pret
tig voelden in het noodweer va%i het
afgelopen weekeinde.
DAT enkele tientallen arbeiders, werk
zaam bij de woningbouw aan de Suma-
tralaan te Zwijndrecht, aan de dood zijn
ontsnapt daar op een halve meter afstand
van een paal die juist in de grond was
geheid een grote bom werd ontdekt.
DAT opsporing is verzocht van de
25-jarige Douwe Koenen uit Oosterwolde
(Fr.) die op 4 December in overspannen
toestand van huis is weggelopen.
DAT de politie van Winterswijk twee
dagen lang heeft gespeurd naar de 26-j.
ongehuwde veehandelaar J. W. te S-
uit Medde, die naar men vreesde was
overvallen, daar zijn motor onbeheerd
langs de weg werd aangetroffen, doch
later in overspannen toestand
enige maanden tot het verleden behoren. 1 in Berghem (N.-Br.) is gevonden.
DAT aan de gevel van de A.V.R.O.-
studio te H'sum een beeld van de Am
sterdamse beeldhouwer P. Starreveld.
voorstellende een ,,aetherzaaier" (in het
Afrikaans heet de omroep UitsaaiKor-
poratie) is onthuld, hetwelk reeds in
1948 t g-v. het 25-j. jubileum door het
bestuur werd toegezegd.
DAT de hoofingenieur-directeur der
prov. waterstaat in Overijssel, ir P
Wolffensberger, per 1 Juni as. ontslag
heeft gevraagd wegens het bereiken van
de 65-jarige leeftijd.
DAT de A'damse automobilist J. H. H.,
die door onoplettendheid de dood van een
SO-j. voetganger heeft veroorzaakt, door
het A'damse gerechtshof tot 1 maand
voorwaardelijk en f 100 boete is ver
oordeeld.
DAT het consultatie- en behandelings
bureau voor rheumatiekbestrijding aan
de Wingerdweg in A'dam-Noord thans
officieel is geopend en siinds September
al meer dan 2000 behandelingen zijn
verricht.
DAT ruim 1100 mensen (de in Deven
ter gelegerde militairen en vele geno
digden) vlak voor het begin van een
feestavond naar huis werden gestuurd,
daar er net een order uit Den Haag
kwam om de militairen een alarmoefe
ning te laten houden.
DAT het gevaarlijke kruispunt Kerk
straat's-Gravendamseweg te Noordwij-
keihout op aandringen van de ANWB
wordt beveiligd, o.a. door het weghalen
van bomen die het uitzicht belemmeren.
DAT een comité van automobilisten
evenals vorig jaar de 105 wegenwachten
i een Kerstpakket wil bezorgen.
zitter van de nationale democratische
partij, waarvan hoofdzakelijk vroegere
nazi's lid zijn. Fritz Ebert is tevens bur
gemeester van Oost Berlijn en Anton
Ackerman is lid van het communistische
Politbureau voor Oost-Duitsland.
Ter begroeting waren gisteren op het
vliegveld Orly bij Parijs aanwezig de
Russische minister van Buitenlandse
Zaken, Wysjinsky, de Russische ambas
sadeur te Parijs, Pavlov en leden var
de Koninform- ambassades. De vier ge
delegeerden, die met een Russisch vlieg
tuig reisden, waren vergezeld van vijl
adviseurs.
Grotewohl heeft er critiek op uitge
oefend, dat Trygve Lie in zijn uitnodi
ging aan Oost-Duitsland sprak ovei
West-Duitsland als de „Duitse federale
republiek" en over Oost-Duitsland als
de „Russische zone van Duitsland".
Ontwapening
Er bestaat een kleine kans, dat er
ontwapeningscommissie van de Verenig
de Naties in het leven zal worden ge
roepen, bestaande uit de elf leden
de Veiligheidsraad, waaraan vertegen
woordigers van Canada worden toege
voegd, wegens de belangrijke rol, die dit
land heeft gespeeld bij de atoomontwik
keling. Dit zou betekenen, dat in deze
commissie vertegenwoordigd zouden
zyn: De Verenigde Staten van Amerika.
Frankrijk, Groot Brittannië, de Sovjet
Unie, nationalistisch China, Ned
land, Turkije, Brazilië, Pakistan, Chili,
Canada en Wit-Rusland of Griekenland
(wie van deze twee per 1 Januari a.s
lid van de Veiligheidsraad wordt is noj
steeds niet beslist).
Plactic-ondergoed in V.S.
De afdeling uitrusting van het Ameri
kaanse leger maakt bekend, dat eer
nieuw soort onderkleding van plastic ii
vervaardigd, die koude en vocht tegen
houdt ndanks lage' temperatuur kan mer
zich in deze onderkleding te water be
geven zonder hinder van de koudé t<
ondervinden en bovendien in het water
drijvende te blijven zonder een bewe
ging te maken.
Deze winter zullen proeven met de
nieurwe ondericleding worden genomen
op Alaska.
Het wrak van de Amerikaanse C-47,
die met 100 personen aan boord vermist
werd in de omgeving van Marseille, Is
gevonden op een bergtop 50 km ten Oos
ten van deze stad. Alle Inzittenden kwa
men om het leven.
Radio-actieve sneeuwwolken bevon
den zich gisteren boven Zuid-Frankrijk,
aldus constateerde het observatorium van
de Puy-de-Dome. De'wolken zijn onge-
i vaarlyk.
De Friese beweging
en de A.R. Partij
"PjE rechtsgedingen te Heerenveen en
Leeuwarden, het Leeuwarder straat
tumult en de gevolgen daarvan hebben
de aandacht gevestigd op Friesland, op
de betekenis van de Friese taal en de
Friese beweging.
Friesland is. zoals we weten, niet de
sterkst bevolkte provincie van Nederland.
Zijn bevolking moge vooruitstrevend zijn
van aard, energiek en krachtig de
loop der historie heeft meegebracht, dat
de grote knooppunten van handel en ver
keer. de grote havens en industriesteden
buiten Friesland liggen. In verscheidene
van die grote steden vormen mensen van
Friese afkomst een belangrijk contingent.
Friesland voert zijn zonen ^ïit naar dicht
bije en verre streken.
Eén ding onderscheidt Friesland, zoals
wij allen behoren te weten, van de an
dere provinciën van ons kleine land: daar
leeft een afzonderlijke taal. Daar bestaat
de Friese beweging. Wel verre van een
oud boerendialect zonder meer te zijn
hoewel zo'n dialect ook belangrijk kan
wezen heeft het Fries, vooral in de
laatste honderd jaar, een eigen letter
kunde gevormd.
nOE nauw verwant het Fries tenslotte
moge zijn aan het hedendaagse Ne
derlands en in hoeverre het dicht bij het
(oudere) Engels staat, is een interessante
vraag voor vakstudiën. Belangrijk is
alleen dit: men is het er over eens dat
het Fries een afzonderlijke levende taal is.
misschien ook interessant te
weten, hoe het toch komt, dat het Fries
in de goede oude tijd der Zeven Provin
ciën, toen Friesland even „souverein"
was als b.v. Zeeland, en, anders dan het
laatste, zelfs een eigen hogeschool had,
zich niet ontwikkeld heeft tot de „offi
ciële" taal van het gewest Of, waarom
het in Oost-Friesland, zolang een zelf
standig landje, vrijwel is uitgestorven.
Maar belangrijk is alleen, dat het Fries
in óns Friesland springlevend is. dat er
een Friese beweging bestaat die Fries op
de scholen in Friesland wenst Fries op
de kansel brengt of terugbrengt Fries
wenst in raadzaal en rechtszaak. Of. zo-
persverslag zegt: „een wettelijke
taairegeling wenst, waarbij voor de Friese
taal dezelfde rechten gelden als voor de
landstaal".
"PR ZIJN allerlei uitingen en uitspra-
ken rondom het incident-Fedde Schu-
gehoord, die bedenkelijk aandoen.
Immers, de vraag of zeker artikel van de
heer Schurer in de zin der strafwet
beledigend van strekking was, behoort
niet op een volksvergadering thuis. Die
vraag te beantwoorden is alleen de taak
van de rechter. En het bedreigt des rech
ters onafhankelijkheid wanneer, terwijl
het geding nog hangt, die kwestie belandt
In de bewogen, rokerige vergaderingen
des volks. Eveneens is het scheppen van
zekere tegenstelling tussen Friestali-
en anderen, die culmineert in de
schijnvraag: „Zijn de Nederlanders dan
gek geworden?" ongewenste volksmen
nerij. Immers, de Friezen zelf zijn buiten
twijfel Nederlanders.
Welnu, indien zij dat zijn. moet men
hun wensen ernstig nemen. En-hier ligt in
de eerste plaats een taak voor de Anti
revolutionaire Partij. Zij voelt zich de
meest nationale partij, zoals nog niet
lang geleden te Leiden uitnemend be
toogd is. Zij heeft krachtens haar begin
selen oog voor het eigene, de eigen kring,
de historische waarden, het Christelijk-
Historische. Zij moet dus oog hebben voor
het volkseigene van Friesland!
De Friese taalbeweging is zoetjesaan
ïn dikke honderd jaar oud. De taal heeft
hier voor de zoveelste maal haar grote
samenbindende waarde bewezen. In
Amerika waar Nederlanders niets doen
hun taal of cultuur is de Friese
beweging vertegenwoordigd. En al3
het gezegd mag worden! wanneer het
nationale besef der natie niet zo zeer
ingezonken was, misschien zouden de
Nederlanders als geheel, die zo smakeloos
allerlei buitenlandse kleuren uithangen
met Engelse woorden smijten, reeds
lang veel meer oog hebben voor de bij
zondere Friese taak.
"jVTAAR de meest-nationale party dan?
Is het voor haar, die een grotere
plaats wenst voor de provinciën in ons
staatsbestel, niet de tijd om in haar actie
program uitdrukkelijk te zeggen, dat zij
regeling wil van de Friese taalbelangen
de Friese zaak? De tijd is rijp, en het
een eis van beginsel.
Stemmen-werverij? Wel, de Friezen zijn
niet zó gemakkelijk te vangen, en als an
dere partijen het opportuun vinden, zullen
er „als de kippen" bij zijn. Maar het
als gezegd, een zaak van beginsel.
In dit verband nog een andere vraag:
ons kiesstelsel misschien oorzaak van
het feit, dat zulke zaken als die der Friese
taal geen goede behartiging vinden? Het
mi. te wensen dat, indien het aan
tal Kamerleden tot 150 mocht worden uit
gebreid, de 50 „nieuwe" vertegenwoor
digers volgens een stelsel van districts-
erkiezingen werden gekozen. M.a.w.:
Nederland zou een gemengd stelsel dienen
in te voeren: 100 leden der Tweede Kamer
zouden gekozen worden volgens het hui
dige systeem, 50 zouden de „districts"-
vertegenwoordigers zijn, naar vroeger
modeL Wij zouden dan wellicht de on
evenredigheden der hoog geroemd®
.evenredige vertegenwoordiging" en haar
vast gevroren verhoudingen kunnen weg
nemen. En misschien meer horen uit
Friesland of Limburg of Gelderland., ia
dit te overwegen door bevoegden?
Voor alle zekerheid: sehryver dezes ia
geen Frieshelaas misschien.
Vannacht plaatselijk lichte vorst
Tot morgenavond verwacht
De Bilt: Vanavond en van
nacht voornamelijk in het
Noorden van het land nog
enkele bu:en. Overigens
licht tot half bewolkt en
droog weer. Vannacht en
morgenavond op vele p'.aai-
in het binnenland lichte vorst. Mor
genmiddag ongeveer dezelfde tempera
turen als vandaag. Aanvankelijk krach
tige tot matige wind tussen West en
Noord, later zwakke tot matige ver
anderlijke wind. (Opgemaakt te 10 uur.)
