c
EE
LELIJK GEBOUW
NET WAARDEVOLLE INHOUD
■P
.ilii
-i-
ZONDAGSBLAD 20 OCTOBER 1951
Volgend jaar eeuwfeest
Bibliotheek der Waalse Kerken in Nederland
MOEDERKERK VAN HET NEDERLANDS PROTESTANTISME
het opschrift: Bibliothèque Wallonne.
uren, waarop deze bibliotheek van ae
Waalse Kerken in Nederland geopend is,
slaan niet vermeld en dat behoeft ook
niet, want het zijn slechts weinige en
vaste bezoekers, die komen snuffelen in
de «000 delen, die hier staan opgetast.
Het zijn voor het merendeel oudere
theologische werken in de Franse taal,
die de planken vullen en de Jjelangstel-
ling voor de wijsheid, die tussen deze
perkamenten of leren banden besloten
ligt, vindt niet veel aftrek meer.
Toch is deze instelling, die wordt be
heerd door de Commissie voor de Ge
schiedenis van de Waalse Kerken
buitenland zeer bekend en doet
allerlei kanten steeds weer een beroep
op de gegevens, die binnen haar
ten, doch bevinden zich in de talloze
kaartenbakken in het vertrek achter de
eigenlijke bibliotheek.
Meer dan een
ïnillioen namen
Hierin beuinden zich op 1.200.000
fiches de gegevens over evenzovele
protestanten van Franse afkomst, die
leden waren van de Hervormde Kerk
in Frankrijk vóór de herroeping van
het Edict van Nantes of die behoorden
fot de Franse Kerken in Duitsland en
de Waalse Kerk in Holland. Van
heinde en ver vraagt men om deze
gegevens uit de kerkelijke doop-,
huwelijks- en overlijdensregisters, die
waardevol materiaal leveren voor het
afstammingsonderzoek. Ja, onlangs zijn
enkele vertegenwoordigers van de
Mormonenkerk in de Ver. Staten zelfs
zes maanden lang in de bibliotheek
aan het werk geweest om alle fiches
over te brengen op micro-film ten be
hoeve van de enorme genealogische
verzameling, die in Salt Lake City
wordt aangelegd. Gegevens uit vele
Nederlandse archieven zullen daar een
plaats vinden.
Van de wanden boven de kaartenkas-
ten zien de portretten van vele bekende
figuren uit de Eglise Wallonne op de
bezoeker neer, alsof zelfs hier de her
ders nog de wacht houden over hun
schapen. Het meest opvallend is het
geschilderd portret van ds. M. A. Perk,
de vader van de dichter, die president
van de Synode der Ned. Herv. Kerk is
geweest en met zijn talloze veelkleurige
ordelinten opvalt tussen zijn eenvoudig
geklede ambtsbroeders.
Hier in deze omgeving dringt zich on.
weerstaanbaar de herinnering op aan de
veelbewogen historie van de Waalse
Kerken, die eens zo'n machtige invloed
hebben uitgeoefend op het leven van de
Kerk der reformatie in Nederland, doch
die na de Napoleontische tijd steeds
meer ineengeschrompeld zijn.
Niet 1685 maar 1540
Vaak wordt nog gedacht, dat de Waal
se Kerken in ons land zijn ontstaan,
toen na de herroeping van het Edict
van Nantes door Lodewijk XIV in 1685
een stroom van Franse hervormden zich
over de Nederlanden en Duitsland uit
breidde. Dit is echter niet het geval,
want al in 1540 en de volgende jaren
kwamen duizenden hervormden uit de
Waalse provincies van het huidige Bel
gië naar het Noorden, waar zij onder
leiding van Franse predikanten zelfstan
dige gemeenten vormden. Aan deze
Walen dankt de Waalse kerk haar naam.
In 1578 besloot de Synode van Dordrecht,
dat deze gemeenten zich zelfstandig zou
den organiseren in eigen classes en met
een eigen synode.
Deze bestaande gemeenten werden
natuurlijk aanzienlijk versterkt door de
Franse protestanten, die in 1685 in ons
land gastvrij werden opgenomen. Al
leen in Voorburg ontMond naast de Egli-
Batikken
Batikken (het kleuren van katoen)
waarbij telkens andere figuren wor
den uitgespaard, geschiedt hoofdza
kelijk op het eiland Java en wordt
door vrouwen beoefend.
Deze kunstnijverheid is er niet min
der op geworden, sedert uit Twente
met batik-figuren bedrukte katoen
tjes werden ingevoerd.
Het verschil tussen de echte doe
ken en de Hollandse is dan ook zeer
goed te merken. De tekening wordt
door de vrouwen in was opgebracht,
nadat het katoen is glad gehamerd.
De hoofdkleuren zijn blauw en bruin
in verschillende tinten; het blauw
komt van de indigoplant en het bruin
van een andere houtsoort.
se Wallone een afzonderlijke Eglise
Frangaise^ die pas in 1942 bij de Haagse
Waalse Gemeente is gevoegd. In 1948
werd besloten geen diensten meer te
houden in Voorburg en het gebouw van
deze Eglise Frangaise is nu in gebruik
bij de Geref. Kerk onderh. art. 31 al-
op de kerken
land, die aanvankelijk sterk beïnvloed
roerden door Lutherse en Zwingliaanse
denkbeelden en zij heeft er veel toe
bijgedragen, dat de Hollandse Gerefor
meerde Kerken een uitgesproken Cal
vinistisch karakter kregen.
In 1816 werden de Waalse Kerken bij
de Ned. Hervormde Kerk ingelijfd en
haar „Commissie tot de zaken der Waal-
sche Kerken" kreeg de rang van een
provinciale Synode. Bij de invoering van
de nieuwe Kerkorde is de invloed van
de Waalse Kerken nog verder vermin
derd, want nu heeft haar commissie
slechts de rang van een classis der Ned.
Hervormde Kerk.
Van 55 op 16
Van de 55 Waalse gemeenten, die er
eertijds in ons land waren, zijn er nu
nog slechts een 16-tal over. Jn de 19e
eeuw vierde het modernisme er hoogtij
en dikwijls was een vader nog slechts
in naam lid, terwijl de kinderen de Kerk
geheel de rug toekeerden. In deze eeuw
is daar nog iets bijgekomen. Het Frans,
eertijds de omgangstaal der deftige krin
gen in ons land en in het eind van de
vorige eeuw toch nog de taal.
ne vertelde ons met weemoed, hoe
zijn jeugd zijn ouders en hun kennis
sen op weg naar de Kerk zich altijd
onderhielden in de taal van hun voor
vaderen. Daarvan is nu geen sprake
meer,.?n voor velen is de taal zelfs een
moeilijkheid bij het volgen van de preek.
Zo gingen an'1J--
Hervormde Ke
niet bestond.
Ook in vele van de nog bestaande
gemeenten beweegt het aantal leden
zich in dalende lijn en hetzelfde geldt
in nog sterker mate voor het aantal
kerkgangers.
Zo bevond schrijver dezes zich meer
dere malen op Zondagmorgen in de
stijlvolle Waalse Kerk aan de Voorstraat
in Dordrecht temidden van een schare
toehoorders, die uit twintig of zelfs uit
veertien personen bestond. En daaron
der bevonden zich dan nog enkele
H.B.S.-ers en een onderwijzer, studerend
voor de akte Frans L.O. die kennelijk
alleen gekomen waren om hun talen
kennis te vergroten. Deze gemeente
heeft dan ook geen predikant meer.
Rotterdam, dat vroeger steeds twee
Waalse predikanten had, heeft er nu
nog één, die het Woord bedient in
de kerk aan de Baan, opvolgster van het
omstreeks 1922 afgebroken kerkje aan
de Hoogstraat. Alleen in Den Haag is
groei te bespeuren, want nadat de twee
de predikantsplaats lange tijd vacant is
geweest, is thans weer een beroep uit
gebracht. Hier staat tegenover we
schreven het reeds dat de oude Egli
se Frangaise in Voorburg verdwenen is.
In Delft komt de Waalse Gemeente
bijeen in het kerkje van het St. Aga-
thakloosier, dat thans gerestaureerd
wordt. Dit is historische bodem, want
Prins Willem de Zwijger ging hier
steeds ter kerke, toen hij te Delft verblijf
hield en in dit kerkje was het, dat hem
het nieuws van Leiden's ontzet werd ge
bracht Ock de gemeente in Leiden tel
de in de vorige eeuw twee predikanten,
terwijl zij er nu maar één heeft.
De Eglise Wallonne in Gouda werd in
de twintiger jaren van de vorige eeuw
opgeheven. Zij kwam bijeen in de Gast
huiskapel op de Oosthaven, die na die
tijd jarenlang R.K. kerk was. In 1891
zijn hier het archief en de librije on
dergebracht. Ook de gemeenten in Schie
dam, Den Briel en Vianen zijn in het
begin van de vorige eeuw opgeheven.
En hetzelfde beeld vertonen ook de
Waalse Kerken buiten Zuid-Holland; ook
daar een langzame, doch gestadige te
ruggang Zal oupr een halve eeuw de
Eglise Wallonne, in zekere zin de moe
derkerk van het Nederlands Protestan
tisme, geheel verdwenen zijn?
Wat gaat en blijit
Ja, het zijn weemoedige gedachten,
die in iemand opkomen in de Biblio
thèque Wallonne, tussen de kaarten
bakken, waarin de namen van de reeds
lang gestorven leden dezer Kerken
aaneengereid staan. De herinnering
aan hun leven en hun werk is reeds
lang vervlogen en van hun geloof, hun
moeite en hun strijd gedurende een
geheel mensenleven rest hier nog
slechts de simpele aanduiding: geboren,
gehuwd, gestorven. „De mens gaat
naar zijn eeuwig huis", dat woord
spreekt sterk op deze plaats vol her
inneringen. Maar al gaan de geslachten
heen en al kan een kerkgenootschap
verdwijnen, de Kerk van Jezus Christus
zal altijd blijven. En deze gedachte
troost ons als de deur van de honderd
jarige bibliotheek achter ons dichtvalt
en we ons door dé smalle straatjes van
de Sleutelstad weer naar het station
spoeden.
Nr. 4
Naar aanleiding van de opmerkingen,
in de binnengekomen oplossingen ge
maakt. volgen hier eerst enige algemene
opmerkingen.
In de eerste plaats onze hartelijke dank
voor de vele waarderende woorden die
ons deel werden ter gelegenheid van de
opening van onze nieuwe rubriek. Ze
zullen een reden te meer zijn ons uiterste
best te doen met uw aller medewerking
een goede rubriek op te bouwen. Met
critische opmerkingen zal zoveel mogelijk
worden gerekend. Men verwachte niet.
dat iedere puzzle origineel zal zijn. Dat
gaat boven ieders bescheiden gaven.
Daarom houden wij ons aanbevolen voor
toezending van nieuwe puzzles en vooral
voor wensen in een bepaalde richting-
In de tweede plaats volgt de punten-
kwestie. Niet bij iedere puzzle is van te
voren te zien, wat de beste oplossing is.
Dan kan pas achtera! vastgesteld wor
den, welk aantal punten kan worden
toegekend. Zo veel mogelijk zal echter de
norm van te voren aangegeven worden.
Ais maximum geldt een aantal van 5
punten, tenzij een bijzondere opmerking
over extrapunten gemaakt wordt. Men
kan er van overtuigd zijn, dat de toe
kenning zo eerlijk mogelijk geschiedt, te
meer. omdat ze in één hand ligt.
Nog een derde opmerking. Men leze de
opgave vooral nauwkeurig. Daar ons
gebleken is. dat hier nog veel aan ont
breekt zullen we in het vervolg iets
Het oude gebouw aan het Pieterskerkhof
uitvoeriger zijn in de bespreking van de
nieuwe problemen.
Het beoordelen van de oplossingen
van puzzle I is zeer moeilijk geweest. De
bedoeling was gewone woorden te geven,
die iedereen geacht wordt te kennen en
te gebruiken. Daarom waren uitgesloten
vaktermen. Toch heeit menigeen zich hier
niet aan gestoord en woorden gebruikt
als ankerbalk, ringmeer, zaaioester. lap
zalf enz. Een woord als avondmaal geeft
omgekeerd maalavond. Als u dit laatste
vormsel een paar maal achter elkaar
uitspreekt, vindt u het een gewoon wootd.
Misschien gebruikt een molenaar het wel
eens. Om dergelijke woorden te weren
hebben we geschreven, dat de gevraagde
woorden moesten voorkomen in een
woordenboek. Het was mijn voornemen
in enkele gevallen het woordenboek te
hanteren, maar niet u uit te nodigen dif
te doen. Verstandig vond ik hen. die na
er 50 of meer woorden aan ontleend te
hebben het woordenboek sloten. Meer
hulde heb ik voor degenen, die zonder
hulp van een woordenboek een aantal
van 25 bij elkaar zochten. De woorden
boek-puzzelaars vergelijk ik met oplossers
van dam- of schaakproblemen, die iedere
mogelijke zet proberen. Het is mijn smaak
niet; leerzaam is de puzzle vermoedelijk
voor mij zelf het meest geweest.
De meeste oplossers hebben 5 punten
behaald. Het extrapunt is voor de heer
A. Brinkman, Den Haag, die niet minder
dan 417 woorden gaf.
Puzzle II is door zeer velen verkeerd
gemaakt, hoewel m.i. de voorbeelden
duidelijk genoeg waren. Als een rij als
Diever, Veere. Edam niet deugt, omdat
dan één e van Veere verdonkeremaand
wordt, deugt de rij Dedemsvaart. Tubber-
gen. Nootdorp zeker niet, omdat daar
„ubberge"' weggewerkt wordt. Iedere
naam moet geheel in het voorafgaande
en het volgende woord gevonden worden.
Jammer, dat niet van helften mag ge
sproken worden, waar de wiskundigen
bezwaar tegen maken overigens
terecht doch voor de oplossers was
het zeker duidelijker geweest. Sommigen
hebben daardoor een rij van meer dan
100 namen, hoewel ik zelf van een aan
tal van 15 sprak. Daar velen door mijn
voor hen te beknopte uiteenzetting een
verkeerde oplossing gaven, mogen zij
met puzzle IV een verbeterde oplossing
geven.
Daar deze rubriek door een en ander
wel lang wordt, geef ik de aangekondig
de moeilijker opgave een week later. Nu
wordt als vierde opgave gevraagd van
de getallen 1 tot en met 10 drie manieren
aan te geven om ze met 5 vijven te
schrijven. Uw manier van puzzlo 3 moogt
u weer gebruiken. Van het getal 8 de
getallen met een 8 zijn halsstarrig be
hoeft u er slechts 2 te geven. Totaal 29
manieren, wat 5 punten geeft. Het mini-
mum is ditmaal 17 manieren. U moogt
weer gebruiken de tekens -f, X, en V.
De zieken, die meedoen, wens ik van
harte beterschap. Als de puzzles niet te
moeilijk voor hen worden, geven ze een
prettige tijdvulling. Volhouden maarl
A. S. te V. In uw ingezonden reken-
puzzle schuilt een fout in de eerste ver
menigvuldiging van de deling. Misschien
kunt u haar wel verbeteren.
A. P. C. te D. H. Uw vraag heb ik reeds
in deze en de vorige rubriek behandeld.
De Puzzlerubriek wordt niet door mij ver
zorgd. Ieder, die volhoudt, bereikt op den
duur de top. Het aantal oplossers is
echter te groot om iedere maal de stand
te publiceren. Tc Hoop die, als do ladder
do 50 punten nadert, in gedeelten te
publiceren. Desverlangd krijgt men na
dubbele briefkaart apart bericht.
Oplossingen worden uiterlijk Zaterdag
27 October 9 uur voormiddag ingewacht
bij het bureau van dit blad onder het
motto „Hersenkrakertjes".
ANTON VAN MEEDEN.
S
UNIEK NEDERLANDS BEDRIJF
Kostbaar
speelgoed
Interessante dingen
modelbouwerij, waarin door een tiental
personeelsleden alle overige onderdelen
worden vervaardigd en het schip wordt
gemonteerd. In deze werkplaats krijgt
ge bijzonder interessante dingen te zien.
Het draaien van de haarfijne onderde
len Uit messing is een buitengewoon pre
cies werkje, omdat zelfs de kleinste
voorwerpen precies op schaal vervaar
digd moeten worden. Aan die draaiban
ken ontstaan de paaltjes voor de rai
ling, dun als een viermaal gespleten lu
ciferhoutje: treedjes voor trappen die
ge nauwelijks tussen vinger en duim kunt
houden. In trappen van b.v. tien centi
meter lengte, worden ongeveer vijftien
treedjes gesoldeerd. De wieltjes voor
de ankerwinch zijn fijner dan een pu-
naisekop en men ziet er niet tegen op
om lichtjes van een halve centimeter
middellijn te draaien. Zelfs de meest
minuscule onderdeeltjes worden in de
werkplaats vervaardigd; alleen de zil
veren kettinkjes voor de ankers etc. die
zo teer zijn dat ge de schakeltjes nauw-
lijks kunt onderscheiden, worden van
een fabriek in Voorschoten betrokken.
Het is moeilijk te berekenen, hoeveel
arbeidsuren men nodig heeft voor een
schip, daar de opdrachten zeer geva
rieerd zijn. Naar de ondernemer ons
verzekerde, moet men voor eenvracht
passagiersschip van vier tot vijfduizend
ton, rekenen op meer dan 500 uren. Als
Jfn mijn branche kan ik geen muziek
i bij het werk gebruiken".
I
T N Slikkerveer, een industrieplaatsje
4 onder de rook van Rotterdam, is
een voor ons land uniek bedrijf geves
tigd.
Onder aan de dijk, in een stil straatje,
staat een gebouw, waarin machines
zoemen en zagen snerpen, 'n Timmer
fabriek, vermoedt de vreemdeling, die
de neus vol krijgt met een pittige hars-
geur. Maar in een hoekje van de werk
plaats staat een welvarende, bejaarde
timmerman gebogen over een scheeps-
rompje, zoals men dat in geen enkele
timmerfabriek aantreft. Het werkstuk
zou ieder kinderhart in verrukking bren
gen, maar toch is het geen speelgoed
daf deze forsgebouwde timmerman on
der handen heeft.
Overal ter wereld
Ge zijt terecht gekomen in de afde
ling houtbewerking van een uniek Ne
derlands bedrijf, waar scheepsmodellen
worden vervaardigd. De werkstukken
van deze fabriek kunt ge overal ter we
reld bewonderen. Honderden miniatuur
schepen dragen het naamplaatje van de
fabrikant A. Dubbeldam te Slikkerveer.
Ge vindt ze in étalages van reisbureaux
in Parijs, Londen, Batavia. New York
en andere wereldsteden: in vesti
bules en kantoren van rederijen en aan
verwante bedrijven; in de kapiteinshut
van een sleepboot op een Poolse rivier,
in een ruimte van een Congobool? in
Afrika; in de conversatiezaal van een
passagiersschip of het bescheiden inte
rieur van een vrachtboot in een Noorse
De modellen worden voor een groot
deel gebruikt als reclamemateriaal,
maar ook uit historisch oogpunt zijn ze
belangrijk. Als de schepen reeds lang
zijn vergaan of gesloopt, geven de mi
niaturen nog- een getrouwe indruk van
de ontwikkeling van de scheepsbouw.
Dat bleek b.v. toen met het gouden ju
bileum van Koningin Wilhelmina een ten
toonstelling werd gehouden in het mu
seum „Prins Hendrik" te Rotterdam.
Men kon daar de ontwikkeling van.een
halve eeuw zeevaart gadeslaan met be
hulp van de vele modellen. Duizenden
personen kregen daar een indruk van
de schoonheid van de modelbouw.
Het bedrijf te Slikkerveer is het enige
in ons land, waar de modelbouw van
schepen in massa wordt beoefend. In
de afdeling houtbewerking, die is on
dergebracht in de timmerfabriek van
de heer Dubbeldam, worden de casco's
en een gedeelte van de bovenbouw ver
vaardigd. De eigenlijke bouw begint met
het op elkaar lijmen van vijf-zes plan
ken, die het schip de ruwe vorm ge
ven. Daarna wordt het fijne lindenhout
bewerkt tot de romp zijn model heeft
en begint men aan de bovenbouw, voor-
die uit hout vervaardigd kan wor-
ge het werk gadeslaat begrijpt ge, dat
er modellen zijn, waarvoor ettelijke
briefjes van duizend neergeteld moeten
worden.
Doodgewone mensenhanden zweven
reusachtig groot boven de ragfijne tui
gage van een kustvaarder en ge begrijpt
niet hoe de werklieden met hun kleine
werktuigjes al dit futiele goed kunnen
hanteren. De vinger van een arbeider.
In 1912 begonnen
In 1912 werd het eerste model gemaakt.
De vader van de huidige eigenaar had
toen een modelmakerij voor gietmodel-
len. Op zekere dag vroeg één van zijn
relaties hem om een scheepsmodel. De
ze proef lukte zo goed, dat er een nieu
we industrie groeide, geheel nieuw voor
ons land. In de loop der jaren zijn hon
derden schepen „van stapel gelopen".
De Rotterdamse Lloyd bestelde hele se
ries; de Slamat, Indrapoera, Sibajak,
Dempo, Baloeran e a. en ook werd in
Slikkerveer het vlaggeschip „Willem
Ruys", de trots van de Lloyd. nauw
keurig nagebouwd. Voor de Mij. Neder
land maakte men o.a. de Johan van
Oldenbarneveld, Marnix van St. Alde-
gonde. Oranje en voor de Holland-Ame-
rikalijn o.a. de Nieuw Amsterdam. Tij
dens ons bezoek was ook in de maak
een interieur van een luxe passagiers
hut, op schaal 1:7'/... Maar ook vracht
boten, sleepboten, tankers, lichtschepen,
rivierschepen, kustvaarders, zeilschepen,
baggermolens, bokken en kranen en
bijzondere vaartuigen, zoals de „Wil
lem Barends" werden met de grootste
nauwkeurigheid geïmiteerd. Eveneens
werkte men aan buitenlandse opdrach
ten, o.a. uit België en Frankrijk, waar
de modelbouwerij nog in de kinaerschoe-
geeft. stelt daarbij de voorwaarde, dat
er een model bijgeleverd moet worden.
En in Slikkerveer weet men daar raad
mee! Aan het personeel worden bijzon
dere eisen gesteld; kennis van de scheeps
bouw, omdat gebouwd wordt naar de
normale werftekeningen en kennis van
hout en metaalbewerking. Geschilderd
wordt volgens een bepaald procédé, door
een schüder die reeds jaren voor de fir-
Vrocger maakte men bij Dubbelman
ook wel vliegtuigmodellen, maar tegen
woordig is scheepsbouw de hoofdzaak,
hoewel ook nog diorama s, maaucttes
etc. worden vervaardigd. De toekomst
voor deze merkwaardige industrie ziet
er rooskleurig uit, want er is geen con
currentie van het buitenland en een vol
le portefeuille met orders wacht op uit
voering!
die vanaf de oprichting heeft meege
werkt, wijst voorzichtig de scheepson-
derdelen aan; „de geus" een vlaggemast
op de boeg; een schijnwerper, met een
lensmiddellijn van nauwelijks een cen
timeter, boordlichtjes. laadbomen, touw
ladders. een stuurhut met een wiel als
een kwartje, radertjes, kopjes, schroef
jes.De schaalverdeling, waarop het
schip wordt gebouwd, varieert van 1/50
tot 1/200 met tussenruimten van 1/25.
Alle onderdelen moeten op dezelfde
schaal worden gemaakt; de hierboven
genoemde schijnwerper had dus in wer
kelijkheid een lensmiddellijn van een
halve meter. Zó nauwkeurig moet men
werken daar in Slikkerveer.
Er zijn zes modellen besteld van de
Nieuw-Amsterdam, waarvan men al eer
der een exemplaar bouwde. Deze nieu
we opdracht was echter bestemd voor
speciale reclamedoeleinden en deze sche
pen worden voorzien van verlichting,
zodat alle patrijspoorten een zacht
schijnsel zullen uitstralen.
DETECTIVE IN HET GRIJS VERLEDEN
I\/fARIETJE is op stap: ze helemaal hoe ze aanvangen
moet Sjaak en Me- zal
rietje gaan begrijpen
hoe kan men J-* u
t is toch vastbesloten
om de kluif niet te laten
beter schieten. Marietje maakt
doen dan door hun voet- haar dat overigens enkel
maar gemakkelijk, want
zegt vrolijk „Goeie mid-
„Mag ik eens even
kennis maken
De kennismaking zelf is
stappen in het verleden
ijt te gaan? Ik laat buiten
jjt beschouwing hoe ze met dag"
ijr Merietje's voorgeschiedenis met
jjt kennis maakt: we hebben
jjr u haar wederwaardigheden minder vrolijk,
iji immers al van kindsbeen *eer_ instructief.
af weergegeven.
Sjaak ujie
feitelijk? Hij wielerde op-
ijt eens binnen
kring,
sen inbrachten en schik gen tot het te laat
hadden in de hummel Misschien vreesde ze
thuis. Daardoor feitelijk woede
een heel klein tikkeltje ouders t
groos geworden; niet van
plan zich in te laten met beter geweest dan wat
iar wel de buurt; dromend allengs geschied is; er was dan
Moeder van hogerop klimmen. De tenminste een mogelijk
de verachting
de zijne.
Maar heeft de kans om haar kans daartoe deed zich
Sjaak hart eens uit te storten en voor in de vol
maakt van de geboden keurige jongen
gezichts- gelegenheid graag gebruik,
zagen hem Men zou misschien als
iwelijks in zijn flitsende buitenstaander bij dit ge-
vaart; hij lag zo diep met sprek willen vermoeden
zijn neus over 't stuur ge- dat Moeder roddelt, maar
bogen dat we eigenlijk dat is het
I stroeve trouwpartij
een gevolgd; er had nochtans
betere jong geluk gebloesemd in
die kans werd haar leven. Maar ze zweeg.
geluk ge-
.ebben haar
kringen,
graag aangegrepen. Het Toen is
werd een verkering, thuis beurd
v niets ontwaarden dan een
warrige donkere bos haar. helemaal:
v Zo gaat Marietje dan op het is meer
v zoek naar de wezenlijke een kruising
v Sjaak.
X De eerste vraag is, waar
met haar detectivewerk
felle
kwaadaar
digheid en innerlijke
VOLKSWIJK
i peinst daarover en dan aanklacht
elfbeschul- kun je
toegejuicht, maar bij zijn jongen dood thuis gebracht,
ouders niet bepaald wel- Zijn ouders, die van niets
kom. Daar wisten, en die gebroken
waren ze waren onder de slag, heb-
nette mid- ben het meisje overal
denstanders buiten gehouden. Onder de
meteen rouwbrief stond haar naam
ka- niet; op de begrafenis is
ze niet genodigd; het was
immert maar een losse ver
dat kering waar Pa en Moe zo
op tegen waren en je hoor-
pitaaltje
overgeleverde vooroorde
len. Eén daarvt
standen zijn
loop staat Sjaaks moeder :"ke doen. Er zijn bijkom-
in,de geopende kamerdeur, stigheden welke men met
kinderlijk gezin vandaag stenografisch op te nemen
mot hebben. Ware alles en elk "'oord eruit te boek
glad tussen hen beiden fe stellen. Maar door een
geweest, dan zou Moeder warnet van beweringen (jen
wel naar boven zijn geko- loopt nochtans een zekere straat
overheen de hem de laatste tijd niet
eens meer over haar. En zij
heeft gezwegen. Net zolang
e thuis het merk-
toen heeft ze nog
ijn nagedachtenis
willen bezoedelen; men
haar nauwe- mocht vermoeden wat men
lde; zij zweeg.
Wat maanden later is
stappen. Jammer, dat
niet tuat dieper zagen.
Jammer dat ze niet merkten totdat
hoe hun zoon tenminste ten er
een gul en flink meisje niet
ht.
de deur
lijks op een kier zètt>
het jonge stel toevertrouw-
-.j.. v.. plein en bos. Dat
i of ander kopje 'ün' de levenslijn van )iad aj[es anders kunnen
zaamheidyan Sjaakje geboren. Een kost-
i of schoteltje te halen om Sjaak. Als we die lijn vol-
zodoende helemaal niet Oen, krijgen we een totaal-
jjr nieuwsgierig alles aan de beeld, dat verbijstert,
jji weet te komen. Thans ech-
s
tegelijk veel verklaart,
ter moet ze tevreden zijn Sjaak is een voorkind,
met eventuele brokskes dat is het eerste. Eens is
welke deze onbekende deze grauwe vrouw een
i ze haast zich
vige handen i
naken: misschien hadden
de jongelui zelf ontdekt
dat het inderdaad niet ging;
waarschijnlijker hadden ze
een gaaf geheel opgebouwd.
Nu bleef alles stiekum en
het mooie ging er af. Net
zolang totdat ze zich ver
gaten; één keer zich ver-
bare, levende nagedachte
nis aan een bestaan, dat
nog niet mocht zijn. Een
miniatuur meneertje, geen
arbeiderskind. Verafgood
door zijn Moeder, die al
haar lie/de voor zijn va
der op dit kind overbracht.
Wat haar ontvallen was,
zou hem te beurt vallen.
Daarom heeft ze een jaar
toevallige kennismaking Van huis uit opgevoed door
met de inzameling der res- vrome ouders, die zalig zijn
ten te beginnen. Groot en afgestorven. Jongste van
grijs en grauw staat ze in een stel kinders, laat na
de deuropening; weet niet de anderen geboren, toen
zwakheid Intcr een ander getrouwd,
waaraan zijn ouders feite- die bereid was de baby te
lijk toch mee debet waren. echten
Óp een lenteavond is daf minste
gebeurd; niemand, die er
van wist.
werd er ten-
voor Sjaak gezorgd.
WIJKPREDIKANT.
