2e. „SLEUTELSTAD1EIS"
NACHTWAKER
MET DE „ZINKPLOEG" NAAR ZEE
7 6 rHr«5fi.*r
ZONDAGSBLAD 28 JULI 1951
NEDERLAND
AltftllEM - niTIICEIKV
NrderlnndN DIEIIEIVPAIIK
EERSTE en GROOTSTE Dieren
park nog steeds „UNIEK" in ons
BENNEKOM
BERG EN DAL
't Schitt. en rustig gel. Rusth. „Stollenburg" to Berg
en Dal, bij Nym. heeft pi. v. rustbch.; - vacantie-
gasten. Fl. tuin en bos; pr. vergez.; mooie wandelw.
Goede verz. en uitst. eten. Zich te vervoegen tot:
Zr. W. L. Drost, tel. K 8805—351.
Chr. Vac.oord „De Bijenkorf"
bekend om haar uitst keuken en prettige, vrolijke
sfeer. Prijs 26 p p p w Vr uitgebr. geill prosp
Telefoon 2282. Nunspeet Alleen toegankelijk voor
jongelui
MASTBOS BREDA
Bij part. aangeb. voll. pension b. J 4 p.p.p.d. Nog
enkele kamers vrij vanaf 4.Augustus. J. Schenkels,
Groot Ypelaardreef 14, Breda.
Hotel „Welgelegen" t.o. station EdeWag. Str. k en
w. water, c.v., grote tuin. Pensionprljs f 8.50 Telef.
8015. Dir. H. van Duinen.
FDE (Veluwe)
Keurige gem. z.- en sik. m. gebr. v. k. nette stand.
Vanaf 25 Aug. 35.— 4 pers. Elke pers. meer ƒ8.—
p. w. Buitenkamp, Wemeweg 5, Epe. Tel. K 6780-678.
FRIESLAND
kamers 3 75 p.p. p.d., 2-pers. kamers ƒ4.75 p.p. p.d.
Str. w. o. a. kamers. W. Stilma, Woudsend (bij
Sneek). Telefoon 46.
MAASTRICHT
Reizen met Schurgar's Cars. 9 Dagtochten door
België en Duitsland. Tweedaagse reizen naar
Luxemburg (f 30.-). 3-daagse naar Pari)» (f 55-)
Inl. en prosp Reisbureau Corona, Kon. Emmaplein.
NAAR NUNSPEET?
Vacantie-oord „DE DUIVENTIL". Eperweg
2352 (K 3412). In het bos gelegen Uitstekende maal
tijden enz. Volledig weekverblijf vanaf 26,— p. p
Vraagt prosp.
NIEUW VACANTIE-OORD
Pension Van Straten.
OPERA FANTASIA van Carel Briels in Berg en Bos te
Apeldoorn. Dagelijks tot en met 25 Augustus (beh
's Zondags). Aanvang In Juli 21.30 uur, in Augustus
21 uur. Toegangsprijs 1.50, incl. r. Gezelschap
pen reductie. Inl.: V.V.V. Stationsplein, Apeldoorn
Tel. 5945-2269 Bezoekt overdag het onvolprezen
natuurbad in „BERG BOS".
MOOI RHENEN
grote tuin, 75.per week.
SCHOORL N.-H.
VOORTHUIZEN
Eenv. pens. aangeb., prijs 4.50 p d.p.p. Vrij vanaf
25 Aug. Dicht bij dprp, bos en bushalte. P. Bakker,
Bakkersweg 20 L
VACANTIE IN ZUID-LIMBURG
Kerkstraat 10, Nuth.
N.O.VELUWE Vacantie-oord „IJsselstein*
Hattem. v sport, jeugd van 0-80 jaar. fiets- en wan
delL o. desk. leid., vrij zwemmen In de rivier; 15 k.
(v. 4 pers.) en zalen m. str. w. VolL verbl.
p.p.p.w. Kinderen reductie Vraagt prospectus.
FRANKRIJK
PARIJS
HOTEL NEVA 14 Rue Brey (tel. ETO 28-26). Quartier
Etoile. Alle comfort. Kamers v. 380-640 frs Francais
Met ontbijt op aanvraag.
ZWITSERLAND
1388 m. 30 Km von Brig. Ruhigcr Ferienort Aus-
kunit durcn Hotel Ofenhorn. Tel. (028) 81153.
KANDERSTEG
RITTER. Berner Oberland
LOCARNO
RAPPERS WIL am See
Hotel Speer. Pension Fr. 14.-. 30 Bedden. Ook
speciale toeristen-arrangementen voor een of meer
dagen. Bij Nederlanders zeer in trek. Prima keuken
SEELISBERG. Uri.
OOSTENRIJK
ROTTENDORF
uitgeschreven door de N.C.R(eis)V.
Afdeling Leiden, in samenwerking
met de Nieuwe Leidsche Courant.
Woensdag 15 Augustus
AUTOTOCHT NAAR HET NATIONAAL PARK
„DE HOGE VELUWE" (SI. Huberfusslot)
ROUTEVia Utrecht, Amersfoort naar Apeldoorn
(Julianatoren) bezoek aan het Nationale
Park „de Hoge Veluwe."
Terug langs het Uddelermeer over Garderen,
Amerfsoort, Hilversum, Amsterdam naar
Leiden.
PRIJS 7,25 p.p. Eventueel deelname
diner 3,75.
Aanmelding: Uitsluitend aan het bureau
der Nieuwe Leidsche Courant, Steenstr. 37,
vóór 10 Augustus.
N.V. ZILVERFABRIEK „VOORSCHOTEN"
ZOEKT EEN
VOOR DE ZATERDAG EN ZONDAG.
Bij semie-overheidsinstelling kunnen op de afdeling
Mechanische Administratie (Hollerith-systeem) ge
plaatst worden: ENIGE GEROUTINEERDE
CONTROLEUSES,
PONSTERS en
LEERLINC-PONSTERS
Voorts nog enige VROUWELIJKE
ADMINISTRATIEVE KRACHTEN
liefst met Mulo-diploma, en enige Mannelijke
JONGSTE BEDIENDEN
met Mulo-diploma.
i Nijgh
Psychiatrische Inrichting .Vrederust"
te BERGEN OP ZOOM
Geplaatst kunnen worden
Leerling Verplegers en -Verpleegsters
Aanvangssalaris 625.— (naar leeftijd). Dit salaris kan
na het behalen van het diploma stijgen tot 2250.
Alles met volledige huisvesting, geneeskundige behande-
en dienstkleding
Drie weken vacantie Diploma's geen vereiste.
ZIJ, die de leeftijd van 18 jaar hebben bereikt of binnen
kort hopen te bereiken, kunnen solliciteren of nader»
inlichtingen vragen bij de Geneesheer-directeur.
GLAS In LOOD
GEBRANDSCHILDERD
qiAS
'^GlASy
VOOR»
gedenk-»»
Jubileum*
dam en
y RESTAURATIE
«LEIDEN VQAAQT
VR'JBL'JVEND
ONTWERP
NARM$TRAAI 5 TEL'ëió*
BAKFIETSEN
te koop te buur
GEBR. HUISMAN
Levendaal 76 Tel.
K AMPEERTENTEN
EN DEKKLEDEN
W koop te buur
TROOST
Zeilmakerij Haven 14
Gevraagd een ervaren
MONTEUR
voor reparatie en service van
londbouwtractcren Bij voor-
Ifour bekend met landbouw
machines en v.g.g.v. Huls
disponibel. S. Voets, Hazers-
voor ADVERTENTIES
20. Nu werd het hoog tijd voor Pieter
dat hij zich, als secretaris van de Ko
ning, met de staatszaken ging bemoeien.
Na enig zoeken trof hij een deur aan
waar met grote letters „Secretaris, ge
lieve te kloppen" opstond. Pieter klopte
bedeesd, maar toen bedacht hij zich dot
hij zelf de secretaris was en ging naar
binnen. Met stijgende bewondering keek
de jongen zijn werkzaal eens rond. Er
atond een schrijfbureau zo groot als een
automobiel en de vloer leek wel een
dambord. Tenslotte maakten de zware
rode gordijnen cn de gebeeldhouwde
lampen de zoal zo rijk dat Pieter zich
eens achter zijn oren krabde en sprak:
„Nou-nou, ik heb een dure betrekking!"
Maar er wachtte hem nog i
sing. Toen hy zich met moeite op "de
grote bureau-stoel had gehesen ontdekte
hij vlak voor zijn neus een flinke schaal
beschuitjes met muisjes. „Da's waar
ook!" riep de jongen, „ik heb de laatste
137 jaar nog niets gegeten!" en onmid
dellijk verdween hot ene na het andere
beschuitje naar binnen. Zo smakelijk zat
Pieter te smikkelen dat bij de stijve be
diende, die plotseling voor zijn neus
stond, niet eens had horen binnen ko-
i. „Jy hebt niet geklopt!" sprak Pie
ter met volle mond. „Ik klop altijd zó
zacht dat niemand mij hoort!" antwoord
de de bediende. „Wat kom Jc doen?"
vroeg Pieter „Ik ben aangesteld als uw
persoonlijke dienaar", was het antwoord.
„Best", hernam Pieter. „Hier heb Je een
beschuitje en ga voorlopig maar een
stukje fietsen. „Het spijt mij, ik mag niet
van uw zijde wijken, in diensttijd niet
snoepen en mijn naam is Tetter!" sprak
de bediende.
J 13
^lÜater geuzen, die vechten en volharden^
(Een uitgezochte dag om te zinkenl
Een deel van de grote te zinken rijzenmat in slechts zichtbaar. Op de achter
grond naderen de sleepboten met de bakken met zinkstenen.
ER IS EEN BEKEND LIED, waarin de
dichter ons vertelt van de blanke top
der duinen, en van de Noordzee, die
„vriendelijk bruisend, Neerlands
smalle kust begroet".
Een ingewijde zal U echter spoedig
vertellen, dat het „vriendelijke bruisen"
aan de Hollandse stranden weinig wordt
gehoord. Dat ls slechts enige dagen per
jaar het gevaL
Want de zee ls de grote waterwolf, die
dag en nacht loert om weer een stukje
van het toch reeds zo kleine Nederlandse
grondgebied af te snoepen. En dat lukt
hem wel eens. Doch dan komen de Hol
landse waterbouwkundigen in actie, om
het verloren gegane gedeelte Vaderland
te herwinnen. Dan trekt de zee zich weer
terug, maar na korte tijd herhalen de
verwoede aanvallen zich weer
De Hollanders hebben in de eeuwen
lange strijd met het water veel ervaring
opgedaan. En er wordt daarom altijd aan
de zeekant zoveel aandacht aan de kust
verdediging besteed, dat dikwijls een al
te diep Ingrijpen van de waterwolf in de
Nederlandse bodem voorkomen wordt
door onderhoudswerken, die tot en met
zijn uitgekiend door de deskundige men
sen van de Rijkswaterstaat.
Versterking zeer urgent
In de Duitse bezetttingstijd konden
c.q. mochten veel van die uiterst nood
zakelijke werken niet worden uitge
voerd. Dat betekende dus dat de zee vrij
spel had en de tomeloze kracht van het
water vernielde veel van de bestaande
kustverdedingswerken.
Eén van die vitale punten vormt wel
de smalle duinenrij tussen Callantsoog en
Huisduinen, ten Zuiden van Den Helder.
In tien Jaar tyds heeft de zeestroom
hier soms tot vijftig meter diepte, de dui
nen weggeslagen. Versterking van deze
natuurlijke verdediging was hier dus
zeer urgent geworden.
Over een afstand van enige honderden
meters heeft de Rijkswaterstaat hier lan
ge strekdammen laten maken, teneinde
de snelheid van de felle stroom te ver
minderen en zodoende tevens zijn kracht
te versnipperen. Dat hebben de aldaar
bestaande strekdammen ongetwijfeld ge-
dS4n, maar door het tamelijk ver uiteen-
liggen van deze pieren, kon de stroom
toch weer dicht bij de kustlijn komen
en zijn vernielend werk blijven doen
zij het dan gehinderd. De Rijkswaterstaat
heeft toen besloten tussen elke strekdam
er nóg een te laten maken en met dit
werk is men thans hard bezig.
Inderdaad: hard bezig. Want aan de
zeekant is elke dag met gunstig weer
een kostbare dag, die men benutten moet
voor het onderhoudswerk.
We hebben het genoegen gehad eens
een kykje te nemen bij cle/.e nnuil/.ilcr-
lijke arbeid en mochten een daagje door
brengen bij de stoere rijswerkers uit
Sliedrecht, Werkendam, Den Oever, Wie-
ringen en Harlingen en in dienst bij het
Aannemersbedrijf Jac. van der Vlies te
Sliedrecht.
We troffen het, want het was een „uit
gezochte" dag om te „zinken".
Zinkstukken en ..zinken"
Eén van die oeroude wapenen in de
stryd tegen het water ls het zlnkstuk.
Dit is een groot vlechtwerk van rijs en
riet afkomstig uit de Blesbosch dat
tot zinken wordt gebracht op de plaats,
waar een strekdam (ook wel pier ge
noemd) moet worden gelegd.
Het zinken van dergelijke rUsconstruc-
tles in zee brengt veel risico met zich
mee. Men moet immers rekening houden
met verschillende factoren, soals stroom,
wind en gety.
Een grote groep rijswerkers (pl.m. 150
man) is druk in de weer. De te zinken
rysmat die 74 meter lang en 50 meter
breed is en vermoedelijk wel de grootste
is, die „buiten" (d.w.z. in de Noordzee)
werd gezonken is door een vyftal
sleepboten uit de haven in Den Helder
weggesleept en bevindt zich nu op de
plaats,waar zy naar de bodem van de zee
zal moeten verhuizen. Met een vakterm
heet het op de juiste plaats vastleggen
van een zinkstuk het „in de raai leg
gen".
Het grote eiland van rijs en riet, met
stokken en slieten doorvlochten, ligt wel
met dertig stevige ankers op z'n plaats.
Nu komen de bakken met zinksteen, die
over enige uren het stuk zodanig zullen
ballasten, dat het zinkt. Veertien bakken
met steen zyn er voor nodig. Duizenden
en duizenden kilo's.
De ryswerkers, potige gebruinde kerels
met handen, die wel verraden, dat zij
geen jongedameswerk doen en voorzien
van waterlaarzen tot aan hun buik
komen in actie. Ieder weet, wat hem te
doen staat. Zy leggen planken over de
wiepen van het zinkstuk en op verschil
lende plaatsen stellen zy zich op om de
stenen aan elkaar door te geven. Ze staan
dicht opeen op de smalle planken en pak
ken de stenen van elkaar over, tot de
laatste man van de rij de steen in het
roosterwerk werpt. De rijen ryswerkers
zyn zodanig opgesteld, dat eerst het mid
dengedeelte van het stuk beballast wordt
en wel zolang, tot dit onder de water
oppervlakte is verdwenen.
Er wordt volgens systeem gewerkt,
maar dat is ook noodzakelyk, daar er
anders wel eens iets fout zou kunnen
lopen. De man, die de „zinkploeg" com
mandeert, is de zinkbaas. Naast veel des
kundigheid omtrent het zinken, moet de
ze persoon ook een grote keel op kunnen
zetten, want de mannen op het 3700 m2.
grote stuk, moeten hem kunnen horen...
Steeds meer stenen komen op de rijs-
mat terecht en het stuk ligt nu bijna ge
heel onder water. En nadat de laatste
„stroppen" og wat zyn aangetrokken,
klimt de hele ploeg op de bakken en
dan klinkt het uit des zinkbazen keel:
„Jan Veth, jij de voorste zinklijn. Aoi
Stuij, jij de achterste, „Dirk Boatenburg,
jy dér!!"
„Allemél bai de zinklijne en in de
gangboorde! Los dat stuk!".
De rijswerkers trekken nu hun oliejas-
sen aan en met alle macht worden de
zinkstenen op het stuk geslingerd. Drie
honderd handen maken hier echter nog
geen licht werk. De stenen zyn behoor
lijk „aan de wicht" en soms worden ze
gekanteld, omdat tillen onmogelijk is.
Het is een gespetter en een geplons van
Jewelste cn de plassen zout water stro
men over de oliejassen.
De bakken met stenen worden nu dich
ter naar elkaar toegetrokken, echter zo
danig. dat zy een kleine kring vormen.
Er blijft echter een opening om een bak
met hele zware stenen (stortstenen van
80 tot 200 kg. per stuk) in dit „haven
tje" binnen te laten varen.
En als je nu geen oliejas aan hebt
zoals uw verslaggever dan kun je op
een nat pak rekenen
Door de enorme zwaarte van de ste
nen is het stuk naar de bodem van de
zee verhuisd. Er wordt gepeild cn geme
ten en nog altijd maar door plonse-n die
enorme zware steenbrokken in het zoute
Nastorten
De rijswerkers hebben honger gekre
gen van dit zware werk en ze duikelen
hun broodzakje op om even te bikken.
Dat smaakt! Het zilte nat wekt de dorst
op, maar daar is ook voor gezorgd. Op
één der bakken bevindt zich een hele
grote drum met drinkwater en met een
blikje wordt „geputst".
Als het maal verorberd is dat is
gauw genoeg gebeurd! begint de zink
ploeg met „nastorten" en dan verdwy-
nen weer ettelijk duizenden kilo's zware
stenen in de zee, die hier ongeveer een
tiental meters diep is. Maar nu is het dan
voor mekaar.
„Die komt 'r niet meer uit!" Dat zeg
gen ze tegen elkaar en we kunnen dat
goed aannemen. De lege bakken worden
door de motorbootjes en een sleepboot
naar de haven van Den Helder terug
gesleept en de mannen gaan naar hun
keten terug. Daar wacht de „prak" en het
warme eten wordt alle eer aangedaan.
Ze hebben een welbestede dag gehad.
Maar morgen staan ze weer vroeg aan
hun stellingen op de „zaad" om het rijs
hout te vlechten tot wiepen, welke no
dig zijn voor het volgende zinkstuk.
Want klóér komen ze eigenlyk nooit, dia
taaie „watergeuzen", maar ze zullen da
strijd tegen het water ook nimmer op
geven. Zo waken deee mannen met hun
traditionele middelen voor de bescher
ming van het kleine, dierbare stukje
grond, dat eens uit dras en wier is ge-
A. VAN WIJNGAARDEN.
Het zinkstuk is reeds zó zwaar beballast, dat het middengedeelte onder het
wateroppervlak is verdwenen.
AUemèl bai de zinklaine! Los dat stukl" roept de zinkbaas. Het is een geplat
van je w els te.
