Nieuwe Leidsche Courant | 1951 | 7 juli 1951 | pagina 4

Haar wij denken er zó over

RENAULT

ZIJLPOORT-GARAGE - Fa A. C. Meester

Post a.u.b. naast bus deponeren; broed
plaats voor vogels. Dank u!"

Nog geen duidelijke gegevens over een
eventuele Romeinse nederzetting

IEXGERIMN

NIEUWE LEIDSCHE COURANT

4

ZATERDAG 7 JUU 1954

Alles
goed
en wel

(Ingezonden stukken)

De „Lutherroos"

Tijdens de weekenden, die ik in Lisse
bij mijn ouders doorbreng, lees ik de
Nieuwe Leiósche Courant. Met belang
stelling heb ik in het Zondagsblad van
30 Juni het artikel doorgenomen: De
Roos, koningin der bloemen, stond bij
alle volken steeds in hoog aanzien". Al
leen met het laatste gedeelte daarvan
ben ik het niet helemaal eens-

In het Octobernummer 1950 van het
orgaan van de Ned. Lutherse jeugdbond
„Sola Fide" werd iets over het wapen
van Luther verteld. Afgebeeld werd daar
bij geen vier-, maar vijfbladige roos en
ook het bondsinsigne geeft een vijfbla
dige „Lutherroos" weer- Het kruis hier
in is blauw met een gouden rand (dus
geen zilveren kruis) en de roos is wit-
Bij dit artikel was een gedicht van Nel
Veerman gevoegd, dat ik hier weergeef.

Hij sprak: „Dit moet mijn wapen zijn,
't Symbool, dat heel de schat
Die ons in Christus' kruis gewerd,

In vorm en kleur bevat:

Zet in het midden 't zwarte kruis
Der pijniging ten dood,

En om dit zwarte kruis een hart
Van levend, warm bruin-rood,

Want wie in den Gekruisigde
Zichzelf gevonden heeft, Leiden.

Hü zal niet sterven, nee. Godlof,

Zijn hart, het leeft, het leeft!

Omring daarom het levend hart
Met de sneeuwwitte roos
Der vrede en der vreugde die
Is tijd- en eindeloos.

Maar zet nog om het wit de kleur
Der blauwe morgenstond
Ten teken dat, wat bloeien ging,

Nog niet zijn volheid vond.

Sluit eind'lijk kruis en hart en roos
En morgen, die daar blauwt
In een rondom getrokken ring
Van zuiver blinkend goud.

Want als het goud, dat elk metaal
Te boven gaat in pracht,

En als de ring. voltooid, volmaakt.

Is. wat ons eeuwig wacht".

uk in de N.L-C- van een zekere heer hout, die deviezen in het laatje brengt,
an Dijk. heeft meermalen een onderhoud met B

We moeten bekennen, dat we een I en W. gevraagd om voor één harer
ogenblik dachten met een misplaatste werknemers een huis ter beschikking te
grap te maken te hebben. Bij controlekrijgen, maar men heeft het college
am en adres van de ondergeteken- nooit te spreken gekregen. Deze werk-
het jaarboekje van het V.H-MO. nemer was nummer één volgens de
bleek ons echter dat er inderdaad een j loting van de bouwvereniging, is ruim
leraar Van Dijk bestaat, die les geeft vier jaar getrouwd en heeft één kind-
de Chr- HBS. in Den Haag en die Hij kwam niet in aanmerking. Dit alles

op het vermelde adres.

Op de inhoud van het stuk willen wij
lans niet nader ingaan. Wij willen
slechts doorgeven, dat ons uit bovenge
noemd jaarboekje bleek, dat de heer Van
Dijk leraar Duits is- Dit wil zeggen, dat
de practijk met het toelatings-
n weinig te maken heeft en dat hij
geen les geeft in de eerste klas.

Het gaat ons thans in de eerste plaats
n de toon van het verhaaL Werkelijk,
ouders, .leraren zijn over het algemeen
veel beschaafder dan men na het lezen
het artikel van de heer Van Dijk
vermoeden zou. Tegenover het gebruik
woorden als „etteren" nemen zij het
zelfde standpunt in als U. Zij laten aar
digheden als „Piet Hazegras" graag over
lieden, die streven naar een bepaald
t populariteit Zij vinden stukjes als
van de heer Van Dijk niet aardig en
zelfs niet flauw; zij vinden ze alleen
een blamage voor het V-H M O- en
de lerarenstand.

P. J. den Doelder, W. M.
Heyl, dr J. H. van der Horst,
W. H. Hulstijn, A Middel
dorp en N. J. Zimmerman,
leraren Chr. lyceum.

Vrouwenexploitatie in de
reclame

heeft m.i. niet met recht,
macht te maken.

Het komt immers hierop neer. dat niet
één Protestant voor een woning in aan
merking komt. op één gerepatrieerde na.

geruild heeft met een R.K. van
elders. Waarom deze uitzondering, ter-
alle andere „geliefkoosden" er
op heeft gewezen, dat ruilen met iemand
elders ongeoorloofd is? Is er zo
fantastisch gemarchandeerd om alle
Prostestanten uit te sluiten? Het is maar
vraag. Het scheen eerst, dat de
dictatuur geweken was na de conflicten
de gemeenteraad en daar buiten- Doch
gezien deze laatste beslissing in de wo
ningtoewijzing is er nog niet veel ver
anderd- Macht mag nimmer de doorslag

A. \V.

(Na ernstige overwegingen besloten
e, dit stuk wèl te plaatsen, in de hoop
dat op deze wijze de al of niet
de kwestie wordt opgelost. Naam en
adres van de inzender zijn ons bekend.
Red. N.L.C.)

De prijsdalingen

Toen het conflict in Korea uitbrak,
werd in tal van advertenties gespeculeerd
op een eventueel nog slechter wordende
toestand, hetgeen tot gevolg had, dat het
publiek maar raak kocht. Nu de belang
stelling voor Korea is gaan verfla
en er ook minder koopkracht onder de
mensen is, zijn er zaken, die hun voor
raden voor dik of voor dun van de hand
willen doen. Men doet zelfs aanbiedin
gen tegen prijzen, die 1/3 lager liggen.

Onwillekeurig krijgt men echter de in
druk, dat men bij het begin van het
Korea-conflict „genomen" is. Immers, wie
gelooft 'er nu, dat men thans met verlies
verkoop'.? Wie ruimt op het ogenblik zijn
artikelén op tegen een matige prijs,
wanneer hij weet-voor zijn1 nieuwe voor
raden straks veel hogere prijzen te moe
ten betalen? Ongetwijfeld is voorts, dat
indien de grote voorraden hier te lande
niet verkoopbaar zijn. het surplus niet
wordt uitgevoerd. Dagelijks leest men
over productie-en exportverhoging en
toch zien we fabrieken sluiten en de
werkloosheid toenemen. Het ware daar
om te wensen, dat het publiek wat be
dachtzamer werd met het aanschaffen
van artikelen, die zo willekeurig in prijs
kunnen stijgen of dalen. Zelf constateerde
ik onlangs nog een prijsverschil van fT
op een overhemd met vast boord. Het la-
geprijsd voor f4,98 en elders nog voo:
f7 tot f8.

J.S

Dure aardappelen

plaats meer?

De georganiseerde kleinhandel in
aardappelen, groente en fruit, bericht
hiermede, dat de aardappelprijzen de
laatste dagen erg zijn gestegen. Dat
deze prijsstijging door de gehele klein
handel betreurd wordt, zal zeker wor
den aangenomen. Deze hoge prijzen
vormen voor de arbeiders, vooral voor
de arbeiders met lage lonen een onhoud
bare toestand Verleden week waren de
prijzen redelijk te noemen, doch nu deze
week de export werd opengesteld, bleek
dat dit funest is geweest voor de bin
nenlandse prijsvorming. De kleinhandel
staat hier machteloos tegenover. Wij
vragen dan ook: wordt het belang der
arbeiders opgeofferd aan de export?
Leiden. He contactcommissie.

Heeft nie:

Nogmaals kor... acantie Buiten" met
de dringende vraag: „Help ons toch!" Wel
mochten wij reeds enkele tientallen kin
deren uitzenden naar buiten, maar er
wachten er nog ruim honderdvijftig!
Dankbaar zijn wij aan de Chr. families,
die zich reeds opgaven voor het ontvan
gen van een kind. Doch wij mogen niet
aflaten aan te dringen op meer hulp.
vooral voor onze jongens. Er zijn ge-
zond-zwakke kinderen, die volgens ver
klaring van onze keurende arts uitzen
ding dringend nodig hebben. Men behoeft
niet te wachten met zich aan te bieden
tot de grote vacantie. Wij zenden uit van
Mei tot October. Wat zou het heerlijk
zijn. als we voor de 150 kinderen, die nog
wachten, een plaatsje buiten voor te
minste vier weken konden vinden. Daai
om doen we nogmaals een beroep op de
Chr. barmhartigheid. Al zijn deze kinde
ren leerlingen van Chr. scholen, ze
komen toch niet allen uit Chr. gezinnen
Ook deze zenden wy uit naar families
zonder kinderen, die geen bezwaar heb
ben zulk een kind te ontvangen

Nog ieder jaar hebben wij voor alle. of
bijna alle kinderen, die zich aangemeld
hadden en voor uitzending in aanmerking
kwamen, een plaatsje buiten kunnen
den. Zouden wij dit jaar teleurgesteld
worden?

Het bestuur van „Vacantie-Buiten'
J. TH. R. SCHREUDER, voorz.
D. VAN VLIET, secretaris
Pythagorasstraat 119, A'dam-Oost.

De middelbare school en
beschaving

T«r voorlichting van de ouders, wier
kinderen dit jaar toelatingsexamen af
leggen voor een middelbare school, ver
scheen verleden week een ingezonden

Met het artikeltje „De vrouw geëx
ploiteerd als reclame-materiaal" in hel
Zondagsblad van 23-6 was ik het volko-
A1 lang heeft het mij ook ge-
ergerd, al die decadente afbeeldingen var
het vrouwelijk schoon, liefst zo naakt er
onbeschaamd mogelijk. Ook onze Chr.
bladen ontkomen er niet altijd aan, der
gelijke reclame-platen te lanceren. Het
kwaad heeft al zulke afmetingen aange
nomen, dat het heel moeilijk te keren
zal zijn. Het houdt m.i. gelijke tred met
de mode van (ont)kleden, inzonderheid
wat de „dessous" betreft. Onze jonge
meisjes moeten „slips" dragen, heet het
tegenwoordig om maar één ding te
noemen. Ofschoon ik volstrekt niet
ouderwets ben en dan ook geheel kan
instemmen met wat u schrijft over het
„er fleurig uitzien", zijn er toch grenzen.
En wat is het nu ontzettend moeilijk
zelf ben ik moeder van 3 volwassen kin
deren om de jeugd de juiste grens
op dat gebied te wijzen, of liever; be
wust te maken, dat de vrouw altijd ei
alle omstandigheden het voorbeeld
moet zijn van ingetogenheid. Gelukkig
dan ook maar, dat wij niet in eigen
kracht dit moeilijke deel van de opvoe
ding als taak hebben.

De bioscoop werkt met haar zwoele
voorstellingen het kwaad ook in de hand,
al ga ik zelf gerust naar een go
film en wil ik geen anti-bioscoop-actie
Wat u schreef over het u gene-
uw 15-jarige zoon mét u zo'n
gefotografeerde reclameplaat ziet, dit ge
voel ik evenzo met betrekking tot mijn

:-jarige, nog niet verloofde zoon. Uw
voorstel, om als vrouwen met elkander
protest aan te tekenen tegen die onbe
schaamde en veelvuldige exploitatie

e als reclame-materiaal, heeft
mijn volle instemming en vermoedelijk
ook wel van alle andere Christelijke wel
denkende vrouwen. Zou hier onze Chris
tenvrouwenbond wellicht in overleg
de R.K. en de andere vrouwenbon
den niet het initiatief kunnen nemi
Ik hoop dat uw stuk méér pennen
beweging zal brengen, dan blijkt het i
hoe de meningen zijn.

EEN MOEDER

Geen recht, maar macht
te Voorhout?

Omstreeks 1949 is te Voorhout ee
woningbouwvereniging opgericht met
het doel arbeiderswoningen te bouwen.
De gemeente bouwde wel woningen
huurkoop met het doel goed gesitueerden
te trekken. Ondertussen had een 50-tal
leden zich bij de vereniging aangesloten,
die elk f25 stortten en per week fO-10
contributie betaalden. Later werd beslo
ten te loten, wie het eerst voor eer
woning in aanmerking zou komen. De
bouwvereniging kon niet meer dan i I
woningen ter beschikking krijgen De ge
meente interesseerde zich in deze zaak
en kreeg 30 woningen toegewezen. Er
werd geconfereerd tussen B. en W.
bouwvereniging met als resultaat, dat
de vereniging het 30-fal woningen van

W.

Stichting Comité 1945'50
moet andere naam kiezen

De verzorgingsorganisatie van ex-poli
tieke delinquenten, die sinds enige tijd de
voerde Stichting Comité 19451950,
zal deze naam niet langer mogen drager
Dit bepaalde de president van de Am
sterdamse rechtbank, die gisteren uit
spraak deed in het kort geding, waarin
de Stichting 19401945 als eiseres optrad.

Een der bestuursleden van de veroor
deelde stichting zei dat de ellende die de
-politieke delinquenten tussen 1945 en
50 in de kampen hebben doorgemaakt,
gelijk te stellen is aan het lijden van de
gedetineerde verzetsstrijders tijdens de
oorlogsjaren.

De president bepaalde een dwangsom
van f 100 voor elke overtreding.

Verzekert u per automaat

Met ingang van Maandag a s. zal men
zich in Almelo als eerste plaats op het
Europese vasteland per automaat kun
nen verzekeren tegen de geldelijke ge
volgen van verkeersongelukken. Wie een
kwartje in de automaat stopt, ontvangt
een polis die 24 uur geldig blijft, meldt
de VTcrt. Wanneer de houder van de po
lis binnen die 24 uur een verkeersonge
luk krijgt dat blijvende invaliditeit ten
gevolge heeft, ontvangt hij 10.000. In
geval van overlijden krijgen de nabe
staanden ƒ5000 uitgekeerd.

Een Twents assurantiebedrijf staat
hiervoor borg, samen met een Neder
landse en een Engelse verzekeringsmaat
schappij. In Amerika wordt van de ver
zekeringsautomaten reeds jaren lang druk
gebruik gemaakt. Enige tijd geleden werd
de eerste Europese in gebruik genomen
op London Airport en de tweede zal ter
beschikking staan van de duizenden, die
volgende week in Almelo worden ver
wacht ter gelegenheid van feesten, ge
organiseerd door de middenstand.

(Advertentie)

hooi, de voorraad voor de winter, droog en wel binnen te halen. De weidevogels
moeten vóór het grasmaaien hun broedsel hebben grootgebracht; anders valt een
groot deel van de legsels of de jongen ten offer aan de zeis. In Friesland houden de
actieve vogelbeschermingswachten zelfs een controle op de hooilanden, zodat be
paalde percelen grasland dan pas gemaald worden, wanneer de jonge vogels, die
daarin grootgebracht worden, vliegvlug zijn.

BENZINEVERBRUIK 1 op 17 LAAGSTE WEGENBELASTINGKLASSE

^gent voor DISTRICT LEIDEN:

HAVEN 1—3 a

LEIDEN

Nestje van koolmees met acht eitjes
in een brievenbus

DE,

Vier soorten zwaluwen in ons land

veer op zitten. Overal staan de hooi-opslag-

De kieviten zagen we midden Juni
reeds weer in troepjes voorbijtrekken.
Het zijn vogels, waarvan het broedsel na
herhaalde pogingen mislukte en de
broeddrift verslapte of vogels, die om
of andere reden niet tot broeden
nen. Ook gierzwaluwen, grutto's,
wulpen en vele andere soorten begin
nen zich te verplaatsen of zwerven rond
totdat zij rijkere voedselgebieden vin-
om daar voorlopig te bivakkeren.
Met het verschijnen van de eerste vruch
ten zijn het de symptomen, die de nieu-
herfst aankondigen. In de vroege
morgen is het land in een lage mist ge
huld en in de bossen zijn de eerste hane-
kammen verschenen. Wanneer de eerste
gele blaadjes van de berken vallen,
waaronder deze smakelijke eetbare pad
denstoelen bij voorkeur groeien, komen
bij vochtig weer de eerste te voorschijn.
De gelijkenis met die afgevallen blaad-
'an de berk is wel zeer frappant,
we laten ze nog even staan om in
het najaar er verzekerd van te zijn zo
n dan eens een maaltje te kunnen
vinden.

Acacia, lijsterbes, vlier, kampei-foelie
i braam bloeién. Langs heg en steg vin-
sn we allerlei bloeiende grassoorten
met de mooiste kleuren van grijsblauw
tot wijnrood, die tezamen met de schel
rode papavers, valeriaan, korenbloemen,
koekoeksbloemen en vele andere, de
wegranden kleuren. In het moeras
bloeien de sterk riekende gagel, de gele
plomp, het waterdrieblad, de watervio
lier, de krabbescheer, het pijlkruid, de
prachtige zwanebloemen, de egelskop en
de schilderachtige waterlelies, die de
brede rietzomen versieren met hun
pracht. In de duinen staat de duindoorn
in bloei om te zorgen, dat de voorbij
trekkende vogels in het najaar weer
kostje kunnen aanvullen met de wrange
oranje duindoornvruchten. Na w;
dagen kunnen we 's avonds de zee
lichten, een wonder van schoonheid.
Overal zijn jonge vogels. In de tuinen

Uit Rijnsburgs historie

Over het castellum te Valkenburg
des te meer

(Door de heer S. Leenheer)

Een zeer merkwaardige periode in de geschiedenis der lage landen wordt
gevormd door de eeuwen rond het begin onzer jaartelling. Dit tijdvak werd
verlicht door een Zuidelijke beschaving, die in grote tegenstelling stond
tot de culturele armoede der inheemse bevolking onzer streken. De Ro
meinse cultuur heeft in West-Europa, tot op deze dag, diepe sporen achter
gelaten.

Mon kan evenwel moeilijk beweren dat vernieuwd werd. Tevrn. w rrd bu dere
de Romeinen, als dragers van dil Zuide- vernieuw,«gen telkens hel <»rr«in
lijk licht, in onte streken met vreugde eenvoudig om de oude resten

ontvangen werden. Daartoe leende zich

doel van hun komst, door verovering
het vestigen der Romeinse heerschappij,
dan ook slecht.

Dat zij zich ondanks de tegenstand der
Germaanse volken, ruim 400 jaren (60
Chr.400 na Chr.) wisten te hand
haven, is een bewijs van hun organisato
rische en technische kracht Dank zij de
werken van de grote Romeinse geschied
schrijvers. die ons bewaard bleven, weten
wij vrij veel over deze bezetting en over
de inheemse bevolking. Een hunner, Pli-
heeft geruime tijd als officier bij
de ruiterij in de Rijndelta vertoefd.

Het resultaat van de voortdurende
strijd met de Germaanse volken, die in
groot aantal stammen verdeeld wa-
was een steeds toenemende samen-

Korte tijd geleden werd, niet door de
bouwvereniging doch door B. en W., be
kend gemaakt, wie er voor een woning
mmerking kwam, waardoor het be
sluit der vereniging om zeep werd ge
bracht. Niet de laagste nummers
loting, maar wie het langst verkering
had of gehuwden, die wel voor de wet.
ar nog niet in de kerk getrouwd
kwamen in aanmerking. Er w
echter ook bij, die nauwelijks twee
jaar verkering hadden, terwijl echtparen
met vier kinderen soms in schamele
woningen moeten inwonen. Dit is m.i
niet redelijk doordacht van B- en W.

Mijn vraag is: hebben B- en W. statis'
tieken van het ogenblik, waarop do
eerste liefde der gunstelingen tot stand
kwam? Daarmee kan m i. nog wel
worden gemarchandeerd. Wanneer
W in hun verdediging aanvoeren: „Dan
hadden zij (de teleurgestelden) maar
niet moeten trouwen", is dit geen reden
vcor bewindslieden. Of hadden zij eerst
bij B. en W moeten biechten, waaróm
ze gingen trouwen?

Wel ging vóór het besluit een circu
laire van B en W. uit. waarin zij. die
voor een woning in aanmerking wensten
te komen, de raad kregen eerst lid te
worden van de woningbouwvereniging.
Het resultaat was. dat zij. die zich in
laatste instantie opgaven, het eerst aan

Gebeurt dit alles niet met het voor
opgezette doel om eerst de „geliefkoos
den" aan te wijzen, voordat het bestuur
der bouwvereniging zeggenschap krijgt?
Tenslotte bestaat er geen dergelijk bevel
van hoger hand. In Leiden wordt ge
zegd: „Waar de man werkzaam is. moet
,een woning worden gezocht". Te Voor
hout zijn er minstens twee uitverko
renen, die te Leiden werkzaam zijn en
in Voorhout een nieuwe woning ter be
schikking krijgen. Andere gemeenten
zeggen: „Wie voor deviezen werkt, heeft
voorkeur". Te Voorhout is daar niets
van te bespeuren. Een firma te Voor-

Dakpanstempel i
werking 1

l Valkenburg

de Germanen. Daardoor
grote legers der Romei
nen vernietigend te verslaan.

Maar ook na de mislukte pogingen
van keizer Augustus om Germanië te
veroveren, bleef het gebied dat thans
Nederland vormt nog onder Romeinse
heerschappij.

Toen echter de verovering van Brit-
tannië (43 na Chr.) veel van de kracht
der legérs ging vergen, moesten de Ro
meinse aanvoerders zich in 47 na Chr.
op last van keizer Claudius, op de Zuide
lijke oever van de Rijn terugtrekken.
Langs deze. toen brede rivier was reeds
vroeger een heirweg aangelegd die nu
de verbinding werd tussen de talrijke
grensvestingen (castella).

De Noordgrens van heSwereldrijk lag
dus in onze onmiddellijke omgeving. Een
brede stronk van het gebied ten Noorden
van de Rijn moest op bevel der Romei
nen onbewoond blijven. De heirbaan op
de Zuidelijke oever is nog te volgen
langs Hogewoerd. Breestraat. Noord
einde, Haagweg en verder naar Valken
burg en Katwijk.

Een belangrijke Romeinse neder
zetting was gelegen, waar nu het dorp
Valkenburg ligt. De lotgevallen va:
castellum (vesting) zijn door het uit
gebreide onderzoek dat Prof. Van Giffen
daar de laatste tien jaren (19411951)
heeft ingesteld, zeer duidelijkaan
licht gekomen.

Op grond van de vondsten wordt het
jaar 42 na Chr. als stichtingsjaar
genomen. Na 240 was de vesting niet
meer In gebruik. BU het bodemonder
zoek bleek, dat In deze 200 Jaren de
vesting zeven r,aal geheel of gedeeltelijk

te bedekken of ook om moeilijkheden,
door hoog water veroorzaakt, te ont
gaan. Zo is het dus te verklaren, dat
het huidige Valkenburg op een kunst
matige heuvel of terp ligt.

Bij het vaststellen van de ouderdom
..an o.a. gebruik gemaakt worden
aanwijzingen uit het werk van Romeinse
geschiedschrijvers. Zo vermeldt Tacitus,
dat zeerovers in het mondingsgebied van
de Rijn een inval deden in het jaar 47.
inderdaad bleek uit het onderzoek van
Prof. Van Giffen, dat kort na de stich
ting de vesting geheel door brand

Ook over de bekende Batavenopstand

i 69—70 geeft Tacitus een bericht, n.l
dat deze begonnen was door de Canine-
faten onder Brinno, die bij deze gelegen
heid een twee-cohorten castellum (cohor
te afdeling voetvolk i 500 man)
de nabijheid van de oceaan verwoestten.
Een dikke, zwarte brandlaag illustreert
in de Valkenburgse bodem dit gebeuren.

De Caninefaten waren een duinvolk
waarschijnlijk zeer verwant aan de Ba
taven dat ten Noorden van de Rijn
woonde Brinno, een der eerste „natio
nale" helden der schoolboeken, was dus
uit deze streek afkomstig. Van de Ro
meinse bedrijvigheid in deze grensves
ting spreken de hoeveelheden materiaal,
die bij de opgravingen gevonden
den: dakpannen met stempels var
schillende legioenen, lederen uitrustings
stukken, vaatwerk en wapens in grote
verscheidenheid. Wie zich hierbij nog
geen beeld kan vormen van het Ro
meinse soldatenleven kan terecht bij d«
beukenootjosdoppen, eierschalen er

Ten Noorden van de Rijn, zijn in ons
gebied de Romeinse vondsten schaars.
Zo ook in Rijnsburg, Reeds in de 17de

trachtten „oudheidkundigen"
Romeinse nederzetting in Rijnsburg te
bewijzen. Bekend is het boek van ds A.
Pars, predikant te Katwijk aan Zee. over
Katwijkse en Rijnsburgse oudheden
(1697). Verder schreef de Rijnsburgse
dichter Joachim Oudaen een boek: Room-
mogentheyt of naeuwkeurige beschrij
ving van de macht en heerschappij der
oude Roomschekeyzeren etc. (A'dam

En Rijnsburg

Ds Pars bericht van Romeii
en bij de Rijnsburgse Abdij,
aarden lampje en dakpannen met 't stem
pel EXGERINF, zoals hierbij afgebeeld,
(Exercitus Germanici Inferioris Hel
beneden Germaanse leger). Joachim Ou
daen maakt gewag van een opgravinu

1613, waarbij op het terrein
Abdijruïne tufstenen fundamenten bloot
kwamen. Oudaen beschrijft deze vondst
an Romeinse oorsprong. Waarschijn-
vas het echter een rest van reeds
verdwenen Abdij-gebouwen.

Opgravingen van de laatste jaren
brachten over een eventuele Romeinse
ederzetting in Rijnsburg geen duide
lijke gegevens. Ook bU het laatste onder-
;oek Aprll-Jull 1949 („Voorlopige mede
deling" door W Glasbergen. Leids jaar
boekje 1950) werden slechts enkele Ro
meinse scherven en dakpannen aange
troffen. Onder dakpannen waren
cr met het stempel van het 30e legioen
(LEGXXX), dat ook in Valkenburg
veelvuldig voorkomt. Deze dakpannen
vrij zware rode tegels met
staande kant dateren uit de tweede
helft van de 2e en de eerste helft
de 3e eeuw na Christus.

De oudste vondst uit Rijnsburg is
aardewerk-scherf van terra sigillata, het
fraaie rode aardewerk der Romeinen
versierd met reliëfs. Het stuk uit Rijns
burg dateert uit de tijd tussen 70 en 8C
na Chr. en is vervaardigd in Romeinse
werkplaatsen te La Granfesenque in
Zuid-Frankrijk. Niet uitgesloten is dat
deze en andere Romeinse vondsten bin
nen Rijnsburg uit Valkenburg afkomstig
zijn. Ten tijde van de bouw der Abdij
(12e eeuw) waren bouwstenen schaars
en duur. De resten van de Romei
vesting waren waarschijnlijk een wel

parken horen we schelle kreten van
jonge merels en zanglijsters en zien we
de oude vogels met een tros wormen in
de snavel, die zij de jongen zullen gaan

Troepjes jonge spreeuwen verzamelen
zich op het land en de zwermende troep
jes doen ons de naderende herfst reali-
In het kersenland werkt men
koortsachtig om de troepen doortrekken
de spreeuwen te weren. In het tydvak
15 Juni tot en met 30 November van
dit jaar genieten deze vogels dan ook
geen bescherming van onze Vogehvet.

Vele vogels zijn met het tweede, som
mige zelfs met het derde broedsel begon-
Het oude nest van het vorige legsel
wordt niet meer aangeroerd, maar vol
ijver wordt er weer een nieuw gebouwd.
Een enkele maal, zoals we dat wel eens
bij de merel constateerden, wordt boven
op een oud nest een nieuw gebouwd. Al
leen onze kleine zangvogels hebben meer
dan één legsel per jaar, grotere soorten
broeden gewoonlijk maar één legsel uit.
Wel worden door grotere soorten, zoals
roofvogels en reigers, de nesten het vol
gend jaar weer gebruikt en een beetje
opgekalefaterd.

buitenhuis, waar w(j enkele we-
tnefden, vonden we op een goede
dag stukjes mos in de brievenbus. Kort
daarop bleek, dat een koolmees van plan
hier het derde broedsel groot te
brengen. De brievenbus werd op
actief gesteld en een bordje met „gelieve
post naast de brievenbus te deponeren,
broedplaats van vogel, dank U" maakte
het de vogels mogelyk ongestoord ver
bouwen en spoedig was er een
nestje met 8 eitjes in de brievenbus ver
schenen. Door binnen het deurtje van de
brievenbus zo nu en dan open te maken,
konden we de vorderingen goed volgen.
Ongeveer veertien dagen daarna kwamen
ikte kleine jonge vogeltjes uit de
eitjes zo groot als een gepelde olienoot.
De kop met bek voor het voedsel en hel
rolronde lichaam voor een goede en
snelle spijsvertering waren het waar-
Mf bestonden. De ouders vlogen
,n met rupsjes en andere insec-
de hongerige magen te vullen
Eerst alleen in de namiddag, daarna ook
in de vroege morgen, werd het meest
gevoerd. Zelfs werd by mezen geconsta
teerd, dat de jongen uit één nest wel 770
keer per dag werden gevoerd. Dat zal
dus heel wat rupsen het leven kosten;

mezennest in de boomgaard is van
veel belang. Daarom hangt men ook wel
vaak een nestkastje op voor deze nuttige

Niet alle vogels blijven eerst nog lange
tijd in het nest, nadat zij uit het ei zijn
gerold. De jongen van kieviten, grutto';

andere weidevogels, meeuw- en stern
soorten zijn nestvlieders en tippelen
direct na het uitkomen op de hoge stelt
loperspoten rond. Ze zyn dan nog hele
maal met dons bedekt en kunnen na
tuurlijk niet vliegen. Een visdiefje, dat
zijn nest in een van riet gebouwde
jagershut op de plas had gemaakt, von
den we met drie kleine uitgelopen dons
jongen. De ouders waren zeer aggressief

kwamen met duikvluchten op c
Het bleef niet bij schijnvluchten,

pikten ons zelfs venijnig in de haren.
Een verdediging, die afdoende blykt te
helpen tegen aanranders en ons zelfs
bloeddruppeltjes boven op,het hoofd be
zorgde!

Ook waren we in de gelegenheid de
jonge boerenzwaluwen, die in het klei-
nestje onder het dak waren uitgekomen
hun vliegoefeningen te zien houden. On
geveer 16 dagen waren zij na het uitko
men in het nest gevoerd door de oude
vogels. Ze groeiden al9 kool en ze waren
spoedig gereed de wijde wereld in te
gaan. Wij hadden ze geringd met kleine
lichte aluminium ringetjes van het
Rijksmuseum van Natuurlijke Historie
om mee te helpen aan het trekonderzoek.
Misschien wordt er nog wel eens een
geringde teruggevonden in de winter

kwartieren in Spanje, Portugal of Noord-
Afrika of op weg erheen in Frankrijk.

Aardig was het. de jonge vogels, die
vliegoefeningen te zien houden, geassis
teerd door hun ouders. Steeds even rond-
nkend om dan weer bU het punt van
uitgang onbeholpen neer te strijken. On-
en wiebelend zaten ze daar, blü de
vrye wereld in te kunnen gaan, Ijverige
leerling en in vlieg- en vanles van liun
ouders. Soms zagen we de ringetjes in
_)n schitteren. We zijn er een paar
dagen mee zoet geweest om die pas uit
gevlogen stuntelige jonge boerenzwalu-
in hun doen cn laten te bekijken,
u en dan waagden zij een korte
vlucht over het water en wanneer de
ouders met voedsel kwamen aanvliegen,
vlogen de hongerigste de volwassenen
tegemoet en werd het melkmuiltje in de
vlucht gevoerd. De andere bleven honge-
ris zitten kijken met het plan de volgen
de maal hun ouders ook tegemoet te

De reactie als er een zwaluw langs-
vloog was verbazingwekkend. Zelfs bij
overvliegend broertje of zusje. Dade-

Reconstructie castellum Valkenburg met het hoofdgebouw (Praetorium).
Op de open vlakken stonden de soldatenbarakken. Gezien vanuit het Z.-O.
Naar Van Giffen, verslag Valkenburg.

lijk gingen de bekjes open. De brede
gele randen van de snavel zijn een duide
lijk kenmerk, dat we met jongen te doen
hebben, evenals de veel kortere staart.
Na enkele dagen verdwenen ze met de
gehele familie al zwervend, om zich in
het najaar te verenigen in grote troepen
op telefoondraden e.d. voor de reis naar
het Zuiden. Het volgend jaar hopen we
een geringde tegen te komen!
land treffen we vier soorten
zwaluwen aan, die alle algemeen voor
komen.

De boerenzwaluw zien we wel
2t meest. De metaalglanzende boven
zijde, het roestrode voorhoofd, de gelijk
gekleurde keel en de zeer lange spitse
buitenste staartpennen zijn wel de beste
kenmerken.

De huiszwaluw onderscheidt zich
in de boerenzwaluw door de geheel
witte onderzijde, dus ook de keel. een
kortere staart en wel speciaal door de
te stuit, die in de vlucht heel
oudig te zien is op de eveneens me
taalglanzende rug en bovenvleugels.

Dan hebben we nog de oeverzwa-
j w, de kleinste van het viertal met een
donkere borstband, vuilwitte onderzijde
doffe bruinachtige bovenzijde.
Deze broedt in steile zandafgravingen,
een ca 1 meter diepe gegraven
gang, net nest gebouwd wordt.

Ten slotte hebben we nog de gier- of
o r e n z w a 1 w. In tegenstelling met
de andere soorten, leeft deze alleen in de
steden; is ook eigenlijk geen familie van
de zwaluwen. Het is een vogel, die oor
spronkelijk in Noord-Afrika thuishoorde
en in de loop der eeuwen zich noorde
lijker heeft gevestigd, een „schreeuw-
vogel" evenals de geitenmelker of
nachtzwaluw, die maar weinig op
een zwaluw lijkt en we hier ook maar
buiten beschouwing zullen laten. Als we
eens in de zomermaanden in de stad op
letten, kunnen we de gierzwaluwen met
hun lange sikkelvormige vleugels zien.
Een zomervogel bij uitnemendheid. Zij
zijn ongeveer vier maanden in ons land
te broeden, zijn geheel bruinzwart
verschillen met de zwaluwen doordat
de boegen van de beide vleugels in één
lijn liggen. Het zijn geheimzinnige
vogels, die nog vele vragen open laten.
Vrijwel hun gehele leven brengen zij
vliegend door. Onbesuisd gieren ze over
de stad, zoeken vliegend voedsel, be
machtigen in de vlucht nestmateriaal,
kortom een vlieger in optima forma. We
hebben nu nog de kans ze overal te zien;
over een week zijn de meeste weer ver
dwenen.

Leiden, Juli '51.

Jaap Taapken

Oegstgeester schooljeugd bekampte
elkaar in Poelmeer

Gemeenteschool won wederom de wissel
beker der O. V.

Dat het schoolzwemmen In Oegstgeest
•n grote vlucht heeft genomen, bleek
gisteravond overduidelijk, toen de teer
lingen van de Oegstgeester scholen elkaar
in Poelmeer bekampten. Was het voor
de deelnemers en ook voor de toeschou-
spannend, voor de chef-badmeester,
de heer J. Leget, was het een eer, zo
vele van zUn leerlingen bjj elkaar te heb
ben, die blyk gaven uitstekend zwem
onderwijs te hebben genoten. De tribune
/as geheel gevuld, terwijl velen zich te
reden moesten stellen met een staan-
plaatsje achter de touwen. „De Snaren-
brekers", een bandje o.l.v. Ab de Best,
irgde voor vrolijke klanken tussen de

De heer R. Hilbrands opende met een
kort woord, waarin hij in het bijzonder
de loco-burgemeester, de heer L. de Neef.
welkom heette. Hierna werd een aan
vang gemaakt met de wedstrijden, alle
25 m. Aangevuurd door de talrijke
collega's doken de deelnemers en deel
neemsters in het water en kwamen er
hun prestaties min of meer klapper
tandend uit. liet weer hield zich wel
goed. maar de temperatuur was niet be
paald aanlokkelijk.

Na deze wedstrijden volgde een demon
stratie van de training, die door de bad
meesters wordt gegeven bij het school
zwemmen in klasseverband. Het was, zo
als de heer Hilbrands aankondigde, een
getrouwe copie van het gehele onderwijs,
terwijl het gevolgde systeem de heer
Leget als geestelijke vader had.

Eerst kwamen de jongens op de gras
mat en in het water, onder leiding var
de heer W. J. Wassink, leraar lich. oefe
ning aan enige Oegstgeester scholen. De
heer Leget had de leiding bij de meisjes,
waarby het zwemmen achter de voetroos-
ters, alleen met de benen, veel bijval
oogste.

De uitslag is als volgt:

Vrije slag meisjes: 1. N Oudshoorn
22.8 (T.)2. M. van Syll 25.7 (T); 3. J.
Leget 26.4 (T.). Vrije slag jongens: 1. D.
Timmermans 18.8 fx'.)2 G. v. d Luyt
21 (H.)3. H. Koper 21 (T.). Schoolslag
meisjes: 1. N. Oudshoorn 24.6 (T.); 2. L.
Wijntjes 24.8 <T.); 3. I. Verhaar 25 (J.).
Schoolslag jongens: 1. R. Rugebregt 24
J.)2. G. v. d. Luyt 24.5 (H.)3. D. Tim-
armans 25.8 (T.). Rugslag meisjes: 1.
v. Syll 28.4 (T.); 2. N. Oudshoorn 1
.6 CT.)3. N. Klootwijk 31.9 (T.). Rug
slag jongens: 1. D. Timmermans 21.2
(T.)3. N. Klootwijk 31.9 (T.). Rugslag
jongens: 1. D. Timmermans 21.2 (T.); 2.

Luyt 26 IH.); 3. R. Rugebregt
26.1 J. Estafette meisjes: 1. Gemeente
school 92; 2. Montessorischool 109; 3. Ju-
lianaschool 110. Estafette jongens: 1. Ge
meenteschool 83; 2. Julianaschoo) 98; 3.
Chr. school Hoge Mors 103.

Met een enkel woord van gelukwens
eikte de heer Hilbrands aan het einde
/an de avond de prijzen uit. De eerste
ontving Nel Oudshoorn 24.6 (T.)2. R.
Rugebregt 24 (J.); 3. M van Syll 28.4
(T.); 4. D. Timmermans 21.2 (T.); 5. N.
Oudshoorn 22.8 (T.); 6. D. Timmermans
18.8 (T). De letters achter de tyden ge
ven de scholen aan. Naast de persoon
lijke prijzen, die bestonden uit badtas
sen. badmutsen, spo t-ïemen, boeken enz..
ontving de Gemeenteschool de wisselbe
ker, beschikbaar gesteld door de Oranje
vereniging Oegstgeest, als hoogst geklas-,
sificeerde met totaal 648 sec.; 2. Juliana-
school 808.2; 3 Montessorischool 837.4; 4.
Chr. school Hoge Mors 802.5 en 5. R.K
Jongensschool 1010. De wisselbeker kwam
hiermede voor de tweede maal in han
den van de leerlingen van de Gemeente
school. Nog eenmaal winnen en hy -ordl
definitief eigendom. Al met al e«n fe-
slaagde avond.