Grotere zelfstandigheid van de
openbare universiteiten?
Golf van moord gaat over Java
BANDJIR
oosr £Jaoa
s
MAANDAG 5 MAART 1351
Nieuwe Hoger-Onderwijswet
Getuigschrift van baccalaureusrectoraat van
5 jaar; titel „professor" beschermd
ER MOET EEN GEHEEL nieuwe Hoger-Onderwijswet komen, zo conclu
deert de in Mei 1949 ingestelde staatscommissie Hoger-Onderwijs-
wetgeving in het rapport, dat zij thans heeft uitgebracht. Het bestaat
uit een ontwerp van wet en een ontwerp-Memorie van Toelichting. De
voornaamste wijziging die het ontwerp beoogt, zijn: de ruimere doelstelling
van het H.O., de instelling van de Hoge Academische Raad, een wijziging
van het bestuur der Rijksuniversiteiten en der T.H. te Delft, de toekenning
van rechtspersoonlijkheid aan de R.U. en de T.H. met de mogelijkheid van
haar verdere zelfstandigverklaring. Minister Rutten heeft het merendeel
van de voorstellen overgenomen.
De Hoge Academische Raad zal zich
beperken tot het geven van advies. De
colleges van curatoren zullen worden
omge-zet in besturen, waarin o.m. de se
naten der universiteiten zyn vertegen
woordigd. De minister kan zich ook ver
enigen met het denkbeeld van de com
missie, om een Raad van Afgestudeerden
in te stellen.
Een .grotere financiële zelfstandigheid
achtte ook de minister wenselijk. Daar
voor zou hij terstond aan alle openbare
universiteiten rechtspersoonlijkheid wil
len verlenen met de daaraan verbonden
financiële zelfstandigheid. Tot de inkom
sten van de universiteit behoren in de
eerste plaats de college-, examen- en
promotiegelden. Zij ontvangen bovendien
jaarlijks een bijdrage van het rijk. De
preventieve controle op alle uitgaven
vervalt dan en het Universiteitsbestuur
krijgt de verantwoordelijkheid.
De minister heeft er geen bezwaar
tegen om de mogelijkheid in de wet te
openen ook van een volledige zelf
standigverklaring, die dus in het bijzon
der de benoeming der docenten zal be
treffen. Daarvoor zal dan echter steeds
een nadere wet nodig zijn. De invloed
van de regering op de samenstelling van
het bestuur van zulk een zelfstandige
universiteit zal dan enigszins zijn te be
perken, maar er zal toch een regerings
vertegenwoordiger zitting hebben, die
tegen bepaalde belangrijke besluiten een
suspensief veto kan uitbrengen.
Van de verdere kleinere voorgestelde
wijzigingen volgt hier een bloemlezing.
De vijf „klassieke" faculteiten blijven
bestaan, bovendien de faculteit der vee
artsenijkunde in Utrecht (voortaan dier
geneeskunde te noemen) en de econo
mische faculteiten. De minister kan zich
niet verenigen met het voorstel der
staatscommissie, een faculteit voor tand
heelkunde toe te voegen. Wel zullen er
subfaculteiten en interfaculteiten komen.
Vijf jaar rector
De minister kan zich verenigen met
het voorstel, strekkende tot een recto
raat voor ten hoogste vijf jaren met
mogelijkheid van één verlengnng voor
ten hoogste dezelfde periode. De rectores
magnifici zullen slechts van een deel van
hun onderwijstaak ontheven moeten
worden.
Een wegens leeftijd ontslagen hoogle
raar mag nog drie jaar als promotor
optreden. De figuur van de toegevoegde
hoogleraar zal worden ingesteld. Ook
t.a.v. het lectoraat wordt de onderschei
ding van gewoon en buitengewoon inge
voerd. Het Latijn wordt niet langer aan
gemerkt als „in de eerste plaats de voer
taal van het onderwijs.
Het maximumbedrag van de rüksbeurs
dient aanmerkelijk te worden verhoogd.
Afschaffing van de collegegelden Is on
mogelijk- en niet afdoende voor niet-
draagkrachtige studenten.
Een nieuw element is voorts het ge
tuigschrift van baccalaureus, dat na een
verkorte academische studie door het
afleggen van een afsluitend examen zal
kunnen worden verkregen. Dit wordt
vooral van belang geacht voor journa
listen, leraren aan kweekscholen, vakver
enigingsleiders, maatschappelijke wer
kers, docenten aan een volkshogeschool
enz. Voorts voor vrouwelijke studenten.
De mogelijkheid zal geopend worden
om de toelating tot de T.H. te Delft tij
delijk aan beperkende bepalingen te on
derwerpen.
.Titels
De titel „professor" zal voorbehouden
zijn aan hoogleraren aan universiteiten
en hogescholen, aan kerkelijke instellin
gen, aan andere bijzondere scholen voor
Hoger Onderwijs en speciaal aan te
wijzen onderwijsinrichtingen. Dit geldt
ook voor toegevoegde en buitengewone
hoogleraren. Men zal de titel „professor"
slechts behouden als men i.v.m. leeftijd
of op grond van invaliditeit eervol ont
slagen is. Zij die thans de titel „profes
sor" plegen te voeren, mogen dat blijven
doen, om gevoeligheden te voorkomen.
De titel ,drs" zal vervangen worden
(Advertentie
Zuurbrand op Uw maag kunt ge blussen -
in even weinig tijd
als ge 'n lucifer uitblaast
Juist die prompte weldadige werking van
Rennies maakt de Rennies-remedie zo ge
wild. Maak er een vaste gewoonte van,
altijd een paar Rennies bij U te steken,
om gewapend te zijn tegen elke aanval.
Met een paar Rennies bij de hand kunt
ge weer rustig alles eten, waarvan ge zo
houdt, maar dat wel eens verkeerd valt.
Rennies zijn handig verpakt één voo:
één en ge kunt ze onopvallend inne
men gewoon maar laten smelten op
de tong, zonder water of wat ook- En ze
zijn nog smakelijk bovendien!
Vraagt Uw Apotheker of Drogist een pak
Rennies. Vandaag nog. Mogelijk ko
men ze U morgen te pas.
Alleen het goede blijft
en overléeft de tijden. Purol geniet
reeds een ruim 4r jarige wereld-
reputatie. Houdt de huid gezond,
zuiver, zacht, mooi en rimpelvrij.
Weer 'n effectenhandelaar
gearresteerd
In Amsterdam is opnieuw een effec
tenhandelaar gearresteerd, een zekere
E., tot 31 December 1950 commissioi
Van R-, die veertien dagen geleden werd
gearresteerd, maar de volgende dag ont
snapte. Evenals Van E. wordt R. ervar
verdacht Nederlandse aandelen van het
buitenland uit naar Nederland te hebben
gesmokkeld en te hebben verhandeld op
de Amsterdamse beurs. E. heeft nog niet
bekend.
Ir J. P. Lonkhuyzen te Arnhem
overleden
Zaterdagnacht is te Arnhem overleden
ir J. P. van Lonkhuyzen, van 1910 tot 1936
directeur van de Nederlandse Heide
Maatschappij en sinds 1940 voorzitter van
de hoofdafdeling zoetwatervisserij van de
N.H.M. Hij werd 74 jaar
R. Venema treedt af als
secretaris van C.N.S.
door „mg" (magister) en de baccalaureus
zal B.A. of B. achter zijn naam mogen
zetten, met toevoeging van een of meer Met ingang van 1 Juli zal de heer R.
letters die de afgesloten studie aandul- Venema te Wassenaar aftreden als
den. Dit sluit aan o.m. bti de Engelse I tsris Van Chr. Nat. Schoolonderwii
gewoonte.
Minderheidsnota
Aan het rapport, waaraan het boven
staande is ontleend, is toegevoegd een
minderheidsnota van prof, dr A. M. Don-
ner, hoogleraar aan de V.U. Hij keert
zich tegen de mogelijke zelfstandigver
klaring der rijksuniversiteiten en der
T.H., daar die zou strijden met het
openbaar karakter. De juiste weg zou
dan z\jn, de openbare instellingen om te
zetten in bijzondere, maar dit wordt in
de kringen van de openbare instellingen
niet begeerd, aangezien men geen eigen
fondsen weet bijeen te brengen. Prof.
Donner vreest dat bij gebrek aan belang
stelling in brede kring een kleine groep
personen op den duur de volledige lei
ding in handen zou nemen en zich door
coöptatie in bestuur en senaat gaan
handhaven.
Ook heeft hij bezwaren tegen de com
binatie van het hoogleraarschap (en dus
lidmaatschap van de senaat) met dat van
het Universiteitsbestuur in de persoon
van de rector magnificus. Deze dient
toegang tot de bestuursvergaderingen te
hebben met slechts adviserende stem.
Ook acht prof. Donner de figuur van
de toegevoegde hoogleraar ongewenst en
maakt hij bezwaar tegen de baccalau-
reaatsstudie, omdat hij o.m. de moge-
i. bij de Engelse taris van Chr. Nat. Schoolonderwijs. Zijn
opvolger is dr G. Kalsbeek. directeur
de Chr. kweekschool te Den Haag. Te
vens zullen de heren P. van Duyvendijk
te Leiden, mr A. B. Roosjen te Amster
dam en dr Kalsbeek hun functie van
inspecteur van S.N.S. neerleggen.
In hun plaatsen zullen als inspecteurs
optreden de heren J. A. van Bennekom
en F. J. van Dam te Den Haag, terwijl
in de vacature mr Roosjen nog
specteur voor Utrecht-Gelderland moet
worden gevonden.
Partijraad V.V.D. achter mr Oud
In de partijraad van de V.V.D. hield
mr Oud- Zaterdag te Amsterdam een uit
voerige rede, waarin hij het ontstaan en
het verloop van de kabinetscrisis uiteen
zette. De partijraad betuigde onder lang
durig applaus zijn instemming met de
houding, die de Tweede Kamerfractie
van de VV.D. heeft aangenomen.
lljkheld van een korte algemeen vormen
de opleiding in twijfel trekt.
(Het betreft hier dus geen wetsont
werp, maar een ontwerp voor een wets
ontwerp, al heeft minister Rutten zijn
mening over enkele onderdelen reeds
kenbaar gemaakt. Red.).
Zes Nederlanders gedood of zwaar gewond
Een golf van moord is de laatste dagen over Java gegaan en niet minder
dan 6 Nederlanders zijn daarvan het slachtoffer geworden. Van alle tien
tallen moorden, die er de laatste maanden zijn gepleegd, is er niet één be
recht en slechts in één geval werden de daders opgespoord en gearresteerd.
De Nederlandse planters Pfefferkorn
en Smits zyn Vrydagnacht op de rubber
onderneming Soemberwoeloe in Loemad-
jang (Oost-Java) door een bende rovers
De-schoten. Pfefterkorn werd onmiddel
lijk gedood, Smits werd zwaar gewond.
De staf der onderneming Serpong in
Tangerang (.West-Java) deelt mede, dat
de heer W. J. Wessel door een onbe
kende is neergeschoten, toen hij op zjjn
fiets met r 2Ü.OÜO op weg was om be ta
lingen* te verrichten.
Dr Van Ameide, die vorige week Dins
dag het slachtoffer werd van een moord
aanslag tussen Modjokerto en Soerabaja,
verkeert nog steeds in levensgevaar.
De Nederlander Loring werd door fiet
sendieven in de rug gescholen, toen hij
zich verzette, en zwaar gewond in het
centraal burgerziekenhuis opgenomen.
Aan de grote weg tussen Padalarang
en Tjiandjoer hebben bewoners van de
desa Gantoengan Zondagochtend een
onbeheerde j^P aangetroffen, waarvan
de voorruit met een kogelgat doorboord
was. In de greppel daarnaast vonden zy
het lijk van een Europeaan. Deze bleek
(Adtertem
de heer J. Geerling te zijn, van een rub
beronderneming by Bandjar, die met
vacantie te Bandoeng verbleef.
Men vraagt zich by het lezen van deze
berichten af, hoe lang onze regering een
dergelijke stelselmatige moordpartij door
„rovers"'zal blyven dulden en hoe lang
het nog mogelijk zal zijn, dat men in
Kamerverslagen de volgende opmerking
leest „weer andere leden meenden te
moeten betwijfelen, of van veelvuldig
levensgevaar speciaal voor Nederlandse
ambtenaren nu wel sprake is".
Besparing op De Spaarposf
Het tijdschrift De Spaarpost, waarvan
het laatste nummer in Januari is ver
schenen, zal voorlopig niet uitkomen. Dit
besluit zou de Nationale Spaarraad heb
ben genomen uit overwegingen van be
zuiniging èn met het óog op de ongunstige
papierpositie.
„Oranje" maakt vacantiereis
naar Madeira
Het vlaggeschip van de Amsterdamse
haven, de Oranje, zal na de eerstvolgen
de reis, die op 31 Mei in Amsterdam ein
digt, eerst op 22 Juni weer naar Indonesië
vertrekken. In die ruime tussentijd zal
het schip bij voldoende belangstelling een
toeristenreis maken naar Lissabon en
Madeira, van 8 tot 18 Juni. Een dergelijke
reis werd voor het laatst gemaakt in 1939.
Geschenk van Apeldoorn
voor vluchtelingen
Vier wagons met in totaal 25 ton kle
ding. schoeisel en speelgoed vormden het
geschenk van de Apeldoornse bevolking,
dat dezer dagen aan vluchtelingenkam
pen in de West-Duitse dorpen Roden-
kirchen, Langwarden, Tossens en Abber-
hausen is aangeboden Apeldoorn is een
van de eerste gemeenten, die gehoor
heeft gegeven aan de nationale commis
sie voor vluchtelingenhulp. Zoals men
weet heeft deze commissie een hulpactie
ontketend voor de vier millioen vluch
telingen in Noord-West-Duitsland.
leen reeds in de provincie Oldenburg zijn
er honderden kampen.
Verleden won van modern
bodemonderzoek
Een besluit uit 1857 heeft het gewonnen
van een modern bodemkundig onderzoek.
Dit gebeurde toen Ged. Staten van Zuid-
Holland dezer dagen 'n geschil beslecht
ten tussen het hoogheemraadschap Delf
land en mr A. v. d. Hoeven uit Rotterdam.
In het hoogheemraadschap ligt de Ak-
kerdijkse Polder, waar in de vorige eeuw
verveningen werden uitgevoerd. De ver-
veners uit die tijd brachten een z.g. af-
koopkas bijeen. In 1857 besloot men
onder de afkoopkas ook percelen te
brengen, waarvan men niet zeker wist of
zij waren „afgekocht", doch waarvan men
gezien hun voorkomen aannam, dat zij in
elk geval verveend waren. Drie jaar ge
leden werd echter een bodemkundig on
derzoek ingesteld, waaruit bleek, dat in
1857 ruim 14 ha ten onrechte als ver
veend waren aangemerkt. Daarom besloot
het hoogheemraadschap een aantal per
celen aan de afkoopkas te onttrekken.
Mr v. d. Hoeven kwam tegen dit besluit
in verzet. Hij is thans door Ged. Staten
in het gelijk gesteld. Men was van
mening, dat het recht van afkoop, vast
gesteld in de erkenning van 1857 en ne
gentig jaar gehandhaafd, niet door een
modern bodemkundig onderzoek onder
steboven kan worden geworpen.
Subsidie Hollandse Molen al
opgemaakt
In het afgelopen jaar zijn tientallen
molens hersteld. Dit is echter grotendeels
gegaan ten koste van de subsidie voor
1951, die thans reeds zo goed als geheel
is besteed. Tot 1952 kan het ministerie
D., K. en W. geen toezeggingen meer
doen. De vereniging De Hollandse Molen
blijft dan ook aangewezen op particuliere
giften. Dit werd Zaterdag meegedeeld op
de jaarvergadering van de vereniging.
te Amsterdam werd gehouden. Vorig
gingen bijna 20 molens door brand,
onttakeling of andere oorzaken verloren.
Er werden drie nieuwe molens gebouwd.
Nieuwe regeling certificaten
van oorsprong?
Voor certificaten van oorsprong, die
voor de invoer in verschillende landen
nodig zijn, wordt een nieuwe regeling
voorbereid. Men wil de certificaten niet
meer laten afgeven door de centrale
dienst voor in- en uitvoer in Den Haag,
doch evenals vóór 1940 door de Kamers
Koophandel. Bij export naar West-
Duitsland zou men de documenten af wil
len schaffen voor wat betreft de goede-
waarvan de handel nog niet is vrij
gemaakt.
Gratis nieuwe meubelen voor
bewaarschool
Twaalf aannemers, timmerlieden en
schilders in Monnikendam hebben beslo
ten in hun vrije tijd geheel gratis nieuwe
meubelen te maken voor de Jan Nieu-
wenhuizen-bewaarschool. Het bestuur had
hun verzocht de meubelen belangeloos
op te knappen, omdat er geen geld voor
reparatie was, maar de mannen vonden
dat het repareren de moeite niet meer
waard was
Brits stoomschip gezonken.
Het 1.753 ton metende, Britse stoom
schip Solidarity is gistermorgen voor de
Westkust van Noorwegen gezonken. De
24-koppige bemanning werd gered.
Argentijnse vakbondleiders zullen d«
regering-Peron verzoeken, het onafhanke
lijke blad La Prensa, hetwelk sinds 37
dagen niet is verschenen, in beslag
;n en aan de arbeiders over te dragen.
Communisme in West-
Europa sterk gedaald
In Nederland met 34 pet
Hoe snel het met de communistische
partijen in West-Europa, na de oorlog,
bergafwaarts is gegaan, moge blijken uit
onderstaand staatje, dat opgemaakt
door een functionaris voor Europese
Zaken aan het Amerikaanse departement
van Buitenl. Zaken, Homer Byington. In
elk land is het ledental met 30 of meer
percent gedaald. Luxemburg heeft het
grootste percentage, n.l. 85T^. Byington
gaf de volgende cijfers: (de kolommen
betekenen resp.: leden in 1946; thans;
dalingspercentage)
Oostenrijk 150.000 100,000 34
België 100.000 35.000 65
Engeland 60.000 40.000 34
Denemarken 60.000 22.500 63
Frankrijk 850.000 600.000 30
Italië (in'48) 2.300.000 1.600.000 31
Luxemburg 3.000 500 84
Nederland 50.000 33.000 34
Noorwegen 40.000 14.000 65
Zweden 60.000 33.000 45
West-Duitsland 300.000 200.000 34
Staking Zeeuwsch-Vlaamse
arbeiders op til
Ultimatum tot 19 Maart
De arbeiders van vier bedrijven in
Sluiskil en Sas van Gent hebben hun
werkgevers een ultimatum gesteld. Op
Maandag 19 Maart gaan ze In staking,
de werktijden niet worden ge
regeld zoals de arbeiders dat wensen.
Het besluit daartoe werd genomen op
vergadering, waar vertegenwoordi
gers van de drie bonafide vakorganisa-
iwezig waren. Een vertegenwoor
diger van de Belgische Algemene en
Christelijke vakverbonden verklaarde,
dat de Belgische organisaties bij een
eventuele staking vol-komen solidair zul
len zijn met de Ned. arbeiders.
West-Europa produceerde in 1950 52.2
millioen metrieke ton staal tegen Rusland
24 min. en de satellietlanden -8 min. De
Westeuropese productie in 1953 wordt ge
raamd op 63.2 min., waarvan 10,77 in
West-Duitsland.
Van het ert van School en Kerk
Beroepingswerk
Ned. Hcrv. Kerk
Beroepen: te OdobrnValthermond
cand. J. Kloosterman te Marum; te Mid-
wolda J. Bouterse te RottumStitswerd
(Gr.).
Aangenomen: naar Lemele cand.
P. Klap te Vlissingen (toez.); naar Voort
huizen L. Brasser te Rijssen; de benoe
ming tot voorganger bij de Ned. Herv,
Evangelisatie te Buitenpost cand. J. Hll-
horst te Oosterbeek.
Bedankt: voor Elburg (2e pred. pl)
J. van Dijk te Gameren; voor Montfoort
D. J. v. d. Graaf te Leerbroek.
Geref. Kerken
Aangenomen: naar Den Haag-West
(Moerwijk) R. Kooistra te Hengelo (Ov.);
naar Warffum S. Bosma te Smilde.
Bedankt: voor Groningen (vac. J.
F. H. v. d. Bom) P. Kuijper jr te Zeist;
Kommerzijl cand. G. Sinia
Leeuwarden.
Geref. Gemeenten
Tweetal: te Moerkapelle W. de Wit
Middelburg en F. J. Dieleman te Bors-
sele.
ACADEMISCHE EXAMENS.
AMSTERDAM 5 Maart (Gem. Univ.) Ge
slaagd: doet. ex. rechten J B J Wuest
H J
Kuile:
sociale aardrijks
aardrijkskunde mej. M H Leith, alle
GRONINGEN, 3 Maart. Geslaagden: ar
le ged. mej. A Grasma, Groningen. W F
debrand. Rotterdam. J J H Lamers. Venlo.
H H H Ludwig, Nieuw-/
derd tot arts: B van Dijk. J E B Kale. K de
Vries, allen te Groningen. Bevorderd tot
irts: L Goyarts. Castricum. Doet God-
rdheid: H J Visser, te Groningen.
Cand. rechtsgeleerdheid: J H C Pieters. Gro-
ingen. Cand. wis- en natuurk.: mej. T
Schut. Uithuizermêeden.
Voor het eerst is Zondag in Stock
holm een Nederlandse dienst gehouden.
Prof. dr C. J. Bleeker hield de predikatie
in de Franse kerk.
Het examen moderne bedrijfsadmi
nistratie, ingesteld door de Ned. Maat
schappij voor Nijverheid en Handel, zal
dit j&ar worden afgenomen op 16
April te Utrecht
Lutherse kerk in A'dam
verkocht
Wordt archief van de Ned. Bank
(Van onze A'damse correspondent)
De kerk van de Hersteld Evang. Lu
therse gemeente aan de Kloveniersburg
wal te Amsterdam is verkocht aan de
Nederlandse Bank, die het interieur zal
laten verbouwen tot archief. Omtrent
orgel en preekstoel is nog niet beslist.
De gevel zal behouden blijven. Een aan
zienlijk deel van de opbrengst zal ten
goede komen van "kerkbouw in West. Dit
laatste als de op handen zijnde fusie met
de Evangelisch-Lutherse gemeente tot
stand is gekomen.
Wij herinnerden onlangs aan de grote
offervaardigheid, waardoor dit kerkge
bouw in 1793 kon worden geopend. Op
het vermaarde orgel gaf o.m. wijlen Jan
Zwart zijn concerten. Op 12 Juli 1950 is
de kerk gesloten. Eeri groot deel van de
gemeenteleden verhuisde naar buiten
wijken, een deel der gemeente trad uit
en bovendien zal na de fusie met de
Evang. Luth. Gemeente de kerk aan het
Spui groot genoeg zijn voor de binnen
stad.
BENOEMINGEN CHR. ONDERWIJS.
enoemd: tot lerares aan de Chr. HBS te
inchem mej. C van Soest, te A'dam. Tot
fd aan Geref. school te Berkel en Ro
denrijs J Hoekstra te Den Haag. Aan school
•t de Bijbel te Oud-Schoonebeek J H Wes-
.w.'ink te Arnhem. Tot onderwijzer(es) aan
School m. d. Bijbel te Gouderak mej. A van
Bommel te Neder-Langbroek. Aan school m/a
H-.jbel te Hoogezand. mej. C H Dijkhuizen
Haulerwljk. Aan Julianaschool te V elp
van Zuthem te Zwolle. Benoemd tot
leraar natuur- en scheikunde aan Chr. HBS
le Waalwijk. P N de Kwaadsteniet. te Den
Haag. Tot onderwijzen es) aan Chr. school
te Den Dolder mej. J F Bakker te Rheeze
(bij Hardenberg) Aan Groen van Prlnste-
rerschool te Schiedam mej. A Sonneveldt te
Soest. Aan Chr. Mulo-school te Ter Apel W
BeeV
HOE DE SCHEPEN REILEN EN ZEILEN
De synagoge te Hengelo zal met
steun van andere Joodse gemeenten wor
den gerestaureerd. Tien jaar geleden
werd het gebouw door de bezetters ver
nield.
Nijmegen kan niet meer in aan
merking komen voor een gesubsidieerde
M.T.S., omdat er reeds dergelijke scholen
Arnhem, Den Bosch en Venlo.
AAGTEDIJK 3 Kp Race n R'dam. Aalsum 4
Finisterre n A'dam. Abbedijk 3 N-York.
Akkrumdijk 3 Pt Said n A'dam. Albireo 3
St Vincent n R'dam. Aldabi 3 Bahia naar
R'dam. Algorab 4 R'dam. Alkaid 4 Cabe-
dele n R'dam. AlmdlJk 3 Antw. n Mobile
Alphacca 4 Santos n B-Aires. Alphard 4
Wight n B-Aires. Amsteldijk 3 R'dam. Ara-
stclkerk 3 Dover n Lobito. Amstelstad 3
Suez n Calcutta. Arundo 4 Beachy Head
n Antw. Arer.dsdijk 3 Antw. n N-York.
Arendskerk 4 Duinkerken n R'dam. Arne-
dijk 3 Azoren n Tampico. Agamemnon 28
Pampaker n Philadelphia.
BARENDRECHT 3 St Pauls Rocks n Vlaard.
Bali 3 Soerabaja n S. Geroog. Bantam 3
Malta n R'dam. Bintang 4 Penang n N.-
York Breda 3 A'dam. Brem 3 R'dam n
Lissabon.
ERAM 3 Genua n R'dam. Caltex Den Haag
3 Finisterre n Sidon. Caltex Pernis 4 Per
nis. Caltex Utrecht 3 Finisterre n Pernis.
Cleodora 3 Norfolk n Sydney. Cronenburgh
lordeauv n Casablanca.
DANAE 3 Gibralta r A'dam. Delfland 3 Las
ilmas n A'dam. Delfshaven 3 Madeira
R'dam. Drente 4 Basrah.
EENDRACHT 4 Piraeus. Edam 3 Bremen.
Eemland 4 Santos. Escaut 4 Rouaan n Pa
rijs. Esso A'dam 3 R'dam n Aruba. Eng-
gano 3 Basrah. Express 4 Rouaan n Parijs.
FRIESLAND 3 Key West n Charleston. Fe-
roica 3 Regnejada n T. Charente.
GAASTERLAND 3 Philadelphia. Garoet 4
Soerabaja n Makassar.
HAST 1 3 New Port. Hast IV 5 R'dam. Hec-
3 Sagres n Algiers. Heelsum 3 Savanna,
ra 3 Quantname n R'dam. Hoogkerk 2
:merhaven.
ITTERSUM 3 Azoren n Houston.
JAGERSFONTEIN 3 Elisabeth n Durban. Ju
piter 3 Ouessant n Genua. Kieldrecht 3
Karachi n R'dam. Kertosono 3 Pt de Galle
n R'dam. Kota Baroe 3 N-Orleans.
LAURENSKERK 3 Gibraltar n R'dam. Leo-
polskerk 4 Antw. n R'dam. Lleve Vrouwe-
kerk 4 Madras n Calcut
NESTOR 3 Malta n AlexandriS.
OISE 4 Antw. Orestes 3 Salaverry n Valpa-
Orion 2 Malta n Istanboel.
PAPENDRECHT 4 Hamble n Pt Cardon.
Parkhaven 3 Ouessant n IJmuiden. Prins
Alexander 4 Antw. n R'dam. Pr. Willem II
4 Baltimore. Pr. Willem IV 3 Gibraltar n
Barcelona.
RADJA 3 Kp Bon n A'dam. Ridderkerk 3 PI
Amelia n A'dam. Roebiah 3 Guardaful n
B-Papan. Rotti 4 Minlcoy n Hollandla.
Rijnkerk 2 Pt Elisabeth n Beira.
SAMBRE 5 Le Havre. Salalia 1 Seattle. Sa-
marinda 3 Djakarta n Bombay. Scherpen-
drecht 4 Dakar. Sliedrecht 4 Bandarmasnuls
n Nynasham. SloterdUk 5 Djakarta. Slamat
3 Kantong n N-York. Stad Breda 1 Cowi-
chan Barg. Stad Dordrecht 3 C Veccnl
Stad Maassluis 4 IJmuiden n Saffi. Sta
Maastricht 4 Gibraltar n IJmuiden. Strai
MalaKka 2 Sydney n Melbourne. Singkep
R'dar
Lutterkerh
R' dam. Loppersum 3 Dungenese.
MAASHAVEN. 1 San Lorenzo. Maasland
itos n B-Alres. Maetsuycker I Fremantl
Singapore. Malea 3 Curasao. Mariekcr
intw. n R'dam. Mataram 5 R'dam. Mer
de 4 R'dam. Midas 3 Tel Aviv. Murena
ragao n Oslo.
Y door LEO BROEKSMIT
Want er waren maar heel weinig
telegrammen.
Mevrouw Van Heynsbergen had ook
bericht van haar man. De gouver
neur was in Soerabaja. Voor me-
Boersma was er een dienst
brief van het Ministerie van Overzee
se Gebiedsdelen. „Namens de Minis
ter moet ik u tot mijn leedwezen me
dedelen, dat luitenant W. F. Boermans
op 23-2-1942 bij een gevechtsactie te
Balikpapan is gesneuveld. Ik betuig
u mijn diepgevoelde deelneming."
Een half uur later werd mevrouw
Van Heynsbergen dringend naar de
ziekenbarak geroepen. Het duurde
lang, voor ze terugkwam. „Mevrouw
Boersma moet voorlopig maar daar
ernstig. „Ze is vol-
JU wist
pischê hemel, wapperde de Japanse nog niets van die brief, maar ze vond
vlag, Ihaar zo vreemd praten, „'t Is jam-
Het was een week later, dat de En- mer, dat je destijds zoveel moeite
gelsen het kamp overnamen en het voor me hebt gedaan met die opera-
Rode Kruis met de registratie begon, j tie, kind," zei ze. En toen ze dacht
Toen Hetty en haar moeder hun naam dat de dokteres niet keek, nam ze
opgaven, reikte de militair mevrouw een doos veronaltabletten weg.
Verhagen een telegram over. Het was hebben haar tenslotte in bed gekre-
enkele dagen geleden ontvangen en gen en ik heb een uur met haar ge-
kwam uit Sydney. „Ben gezond. Sein praat en geprobeerd, haar wat te
79
„Ik heb bepaald, dat morgenmiddag
het kamp drie uur voor bezoek wordt
opengesteld. Mochten zich wanorde
lijkheden voordoen, dan is het echter
reer afgelopen!"
Met een brutale grijns keek hij om
zich heen. Aan de vlaggemast, scherp blijven",
afstekend tegen het blauw van de tro- ledig overstuur. De dokteres
hoe jullie het" maakt.
Heb bij hoofdpostkantoor Batavia,
honderd vijttig pond voor jullie ge
stort. Hoop op spoedig weerzien: Va
der."
Het maakte die dag tot een feest
dag. Ze waren zo vol vreugde, dat ze
zich bijna schaamden tegenover de
andere vrouwen, die hen met een wee-
moédige glimlach geluk kwamen wen-
troosten. Maar ze is wanhopig."
Toen mevrouw Van Heynsbergen
naar haar kamertje was gegaan en
Hetty mevrouw Boersma's koffer
klaar maakte, zetten de andere vrou
wen buiten het gesprek voort.
„Als je weet, dat je eigen man vei
lig in Soerabaja zit, dan is het gemak
kelijk praten om een ander te troos
ten", merkte iemand scherp op en
Hetty huiverde van de bitterheid, die
uit dit antwoord klonk.
„Zo lang we gemeenschappelijk in
dezelfde ellende leefden, droegen we
dat eendrachtig," mijmerde ze. „Maar
zodra het lot onderscheid maakt,
roept het persoonlijke leed de afgunst
wakker. We meten ons geluk graag
aan de droefheid van een ander
en we voelen onze droefheid lich
ter, als de ellende van een ander nog
groter is dan de onze. Zo laten we
ons door het leven zelf tot verdeeld
heid brengen."
De volgende dag zou dit nog veel
sterker worden. Toen maakte de En
gelse kampcommandant bekend, dat
verder verblijf vrijwillig was. Hij
raadde echter dringend aan, om in
het kamp te blijven. De toestand
Batavia was ongunstig en het was
moeilijk om aan levensmiddelen te
komen. Maar de vrouwen, die vol
doende Japans bezettingsgeld hadden,
of ponden of dollars, mochten voor
eigen risico het kamp verlaten. De
meeste vrouwen hadden geen geld.
Alleen de Verhagens, mevrouw Van
Heynsbergen en een meisje uit de
andere barak beschikten over
banksaldo. Ze haastten zich om hun
koffers te pakken. De toestand in Ba
tavia was ongunstig, had de comman
dant gezegd. Ze .begrepen niet pre
cies, wat hij daarmee bedoelde. Maar
na twee en een half jaar gevangen
schap lieten ze zich niet afschrikken
Ze waren eindelijk vrij en een droge
boterham in hun eigen huis zou
ter smaken dan de beste maaltijd
binnen het gedek van een kamp. Toen
ze afscheid hadden genomen en de
poort doorgingen, keken honderden
wen de gelukkigen na!. Slechts
voor mevrouw Van Heynsbergen werd
de afgunst getemperd. Getrouw aan
haar belofte nam ze de vier verwees
de kinderen mee en dat ontroerde ook
de meest jaloersen.
Buiten het kamp bleven ze staan,
nog even terugblikkend naar de grau
we barakken, binnen wier wanden ze
honger en ellende hadden geleden en
die plotseling toch zo vertrouwd, zo
veilig leken. De jaren daar hadden
ze buiten het leven geleefd. Al die
tijd was hun gehele bestaan door an
deren geregeld. Met de vrijheid kwam
ook de verantwoordelijkheid terug. Ze
moesten naar hun woonplaats. wt
moesten zelf zorgen voor eten en
drinken. Bij alle blijdschap, dat ze
nu bevrijd waren, kwam even de
angst voor het volle leven, met zijn
eisen, waaraan ze niet meer gewend
waren.
Toen Hetty in Batavia kwam on
dervond ze al spoedig, wat de kamp
commandant had bedoeld met de „on
gunstige toestand" daar. Ze kwam
met haar moeder uit het postkantoor
en ze wilden een sado nemen, om
naar Rijswijk te gaan. De eerste koet
sier, die ze aanriepen, reed door, hoe-i
wel zijn voertuigje leeg was. De twee
de maakte een afwerend gebaar. „Die
is zeker besteld," meende mevrouw
Verhagen. Toen na een kwartier
wachten weer een rijtuigje aankwam,
stapte Hetty naar de kant van het
trottoir en stak met een -soluut ge
baar haar hand op. De -etsier liet
zijn paardje stoppen, maar toen de
vrouwen wilden instappen, schudde
hij verlegen het hoofd. „Dat kan ik
niet doen, njonja."
Mevrouw Verhagen keek hem ver
baasd aan. „Ben je dan ook besteld?
Maar je weet niet eens, waar wij
heen moeten. Dat kan toch in de
zelfde richting zijn"?
De koetsier schudde weer het hoofd.
„Ik kan het niet doen. Ik zou moei
lijkheden krijgen. Ik mag geen blan
ken meenemen."
„Maar man, die Japanse maatre
gelen hebben nu toch afgedaan", zei
Hetty ongeduldig. „De >rlog is im
mers al twee weken afgelopen."
Wordt vervolgd)
rn. Sumatra 3 Bahre
4 Pt Said
Calcutta.
TERO 3 Finisterre n B-Alrcs. Talisse 3 Be-
lawan n B. Papan. Tiba 4 Antw. n B-Alres.
Tjimenteng 3 Zanzibar n Kaapstad. Tra
janus 3 Houston n N. Orleana.
VENUS 3 Istanboel n Izmir.
WALENBURGH 4 Finisterre n Casablanca
Wickenburgh 3 Finisterre n Casablanca.
Willemstad 4 Curacao. Winterswijk 3 Oues
sant n Cuba. Woensdrecht 4 Dover n Rot-
IJ SS el's S. Juan de Haiti -
ZONNEWIJK 3 Bermuda n Norfolk. ZIJPEN
BERG 3 Gibraltar n Savona.
PASSAGIERS- EN TROEPENSCHEPEN.
GROOTE BEER 4 Suez n Sydney.
JOH. v. OLDENBARNEVELT 4 Ouessant I
Amsterdam.
KERTOSONO 3 Pt de Galle n R'dam.
KOTA INTEN 4 Guardalul n R'dam.
NELLY 3 Penm n A'dam.
NIEUW AMSTERDAM 4 Curagao.
NOORD AM 4 N-York.
SIBAJAK 3 Freemantle n Melbourne.'
TABINTA 3 Bona n Soerabaja.
WESTERDAM 4 Scilly n R'dam.
ATLANTIS 3 Minlcoy.
ROM A 8 Djakarta n R'dam.
Positie K.L.M.-vliegtuigen
Indonesiëroute, thulesreis: PH-TDK
(Amsterdam) gisteravond te Amster
dam: PH-TND (Vlaardingen) vanmorgen
Rome verw.; PH-TDG (Gouda) gister
avond uit Bangkok.
Uitreis: PH-TFE (Utrecht) vanmorgen
i Djakarta; PH-TDD (Delft) te midder
nacht uit Bangkok; PH-TDC (Curagao)
vannacht te Calcutta.
Emigrantenvlucht Sydney: PH-TDM
(Aalsmeer) gisteren in Cairo.
MARKT- EN VISSERIJ BERICHTEN.
IJMUIDEN. 3 Maart. Prijzen per kg: Heil
bot 2 35—1.90 gr. tong 2.60—2"
94—1.84. kl m tong 1.76—1.58. kl tong I
.73—1 60. kl tong II 1 48—1.37. tarbot I 2 40-
1.70, prijzen per 50 kg: tarbot II
64. IV 47—43. schartong 17. gr. schol 2730—
19.50. gr m schol 51—46, kl m schol 66—62.
kl schol I 57—39. kl scnol II 23—8, schar
23.50—8. bot 11—8. verse haring 15.50—9. ma
kreel 17—14. gr. schelvis 54—49. gr m schel-
vis 5549. kl m schelvis 51.50—50. kl schelvis
I 48—45. kl schelvis II 40—18. wijting 16—8.
gr gul 32—28. midd. gul 28. kl gul 28—23
kl. koolvls zw 18—16, kl. koolvts wit 23.50.
gr kabaljauw 13477. gr koolvls zw 33—29.
gr koolvls wit 66. gr. leng 60—59 Aanvoer
3960 kisten.
IJMUIDEN. 3 Maart Besommingen. Traw
lers IM 37—10260. loggers Kw 122—6240. 124—
4200. 25—5470. 59—2630. 227—3050, 155—3870.
129—5740, 44—5070. Kot. HD 125—1900, RO 3-
3220. IJm 277—3025. Kw 12—1600. 94—2215.
164—395. 92—1370. IJm 213—190. 229—2230
Kw 128—470.
IJMUIDEN. 5 Maart Besommingen. Ti
Iers lm 10—28000, RO 53—8360. IJm 16—26300.
loggers: VI 85—6870. RO 9—2870. RO 1—2930.
Kw 84—3235, 169—3225. 28—3480. 12S—4180.
-04— 2700, 166—2300. 16—3380. 39—3550. 69—
2720, 85—5800. Kw 176—6240, 162—3440. 170—
2560. 64—3100. 91—3640. 24—3100. 108—2860
50—3060 22—2970. kotters IJm 77—880, 52-
1040, 230—300. KW 10—2530. 21—700. 53—24t0.
210—2030. 37—1660. 77—1570, 34—3630
VLAARDINGEN. 5 Maart Binnen i
vlshal 1 83. L Rog met 550 kisten vei
f7241. Prljz<
r kist.
Ing f12.60 t
13.4
ROTTERDAM. 5 Maart Veemarkt. Aanvoer
totaal 1319 dieren, waarvan 747 vette koelen
en ossen, 572 varkens Prijzen vette koelen-
f240. 1 260. 210—240. 2—2 10. varkens f170.
167 en 158 Vette koelen aanvoer Iets kleiner
handel matig. Iets stijver ln prijs. Aanvoer
arkens Iets korter, handel vlot, vooral de
chtere soorten iets hoger ln prijs.
WATERSTANDEN.
DEN HAAG. S Maart. Keulen 264 —812.
Ruhrort 482 —0 18. Loblth 1121 0 IS. NiJ-
n 899 -0.16. Arnhem 881 —0.18. Eeide
420 —0 16. Deventer 318 —0 17. Borgharen
onveranderd. Bclfeld 1190 OC8. Grave
1-0 07. Mannheim 288 —0.14. Trier 227
—026. Namen (La Plante) 71 —0.07. Vrees
wijk 0.81 -H. Llth 0.94 —0.07.
Brielle.
LIKDOORNS
verdwijnen pijnloos,
snel en zeker met
GEDÉ-ZALF
Het lied dei
aethergolven
DINSDAG 6 MAART.
HILVERSUM I (402 m>.
AVRO 7.00 Nieuws. 7 15 Gram. VPRO 7 50
Dagopening. AVRO 8 00 Nieuws. 8.15 Gram.
9.00 Morgenwijding. 9.15 Gram. 9.30 Water
standen. 9.35 Amusementsmuziek. 10.30 Voor
de vrouw. 10.35 Gram. 10.50 Voor de kleu
ters. 11.00 Clavecimbelrecital. 11.30 Voor de
zieken. 12.00 Promenade orkest en solist.
12.30 Land- en Tuinbouwmededelingen. 12 33
Voor het platteland. 12.40 Promenade orkest
en solist. 1.00 Nieuws. 1.15 AVRO-Allerlei.
I.20 Financieel weekoverzicht. 1.30 Orkest
concert. 2.00 Voor de vrouw. 2.30 Pianoreci
tal. 3.00 Gram. 3.30 „Onze Amerikaanse
Buren". 4.00 Musette-orkest. 4.30 Voor de
Jeugd. 4.50 Kinderkoor. 5.20 Gram. 530 uur
Amusementsmuziek. 6.00 Nieuws. 6.15 Plano-
spel. 6 30 Lichte muziek. 7.00 ..Paris vous
parle" 7.05 Gram. 7.30 Gram. 7.45 StlchUng
„Kunst en Bedrijf". 800 Nieuws. 8.05 Act.
8.15 Gev. program. 9.15 De antwoordman.
9.30 AVRO-Allerlel. 9.35 Operamuziek. 10.00
„Goede moed", causerie. 10.15 Strijkkwartet.
10.45 Buitenlands overzicht 11.00 Nieuws.
II.15—12.00 Gramoloonmuziek.
HILVERSUM U (298 m.)
KRO 7.00 Nieuws. 7.15 Ochtendgymnastiek.
7.30 Gram. 7.45 Morgengebed en lit. kalen
der. 8.00 Hleuws en weerberichten. 8.15 Sym-
phonette orkest en solisten. 9.00 Voor de
hutsvrouw. 9 35 „Lichtbaken". 10.00 Voor de
kleuters. 10.15 Gram. 10.40 Schoolradio. II.0
Voor de vrouw. 11.30 Schoolradio. 12.00 An
gelus 12.03 Lunchconcert. 12 30—12.33 Land
en Tulnbouwmeded 1255 Zonnewijzer. 100
Nieuws 1 20 Actualiteiten. 1.25 Amusements
muziek 2.00 Sopraan en plano. 2.30 Omroep
orkest en solist. 3.15 Gram. 4.00 Voor de
zieken. 4.30 ZieKenlof 5 00 Voor de kinderen.
515 Reg. ultz Prol. dr W. J. Timmer: „Le
vensomstandigheden van de tropische boer".
6.00 Gram. 6.13 PoliUekapel. 6.48 Sport. ..Dit
ls leven", causerie. Voor de Jeugd. 7.00 uur
Nieuws 7.15 Actualiteiten. 7 23 Planoduo. 7.35
Lichte muziek 7 52 Polittek overzicht. 8.00
Nieuws. 8.05 De gewone man. 8.12 Gram. 8-30
Lijdensmeditatie 9 30 Kamermuziek. 10.10 Ba
nton en orgel. 10.45 Avondgebed en bturg.
kalender. 11.00 N.euws 11.15—12.00 Gram.
ENGELAND, BBC Home Service. 330 m.
12.00 Voor de scholen. 1.00 Gram. 1.30 Voor
de arbeiders. 150 Weerberichten. 2.00 Nieuws.
2.10 Gevar. program. 3 00 Voor de scholen.
4.00 Vespers. 415 Gram. 5 00 Filmprogram
ma. 6.00 Voor de kinderen. 6.55 Weerberich
ten. 7.00 Nieuws. 7.15 Sport. 7.20 Marsen en
walsen. 8 00 Gev. progr 8.30 Meisjeskoor. 9.00
Hoorspel. 9.30 Klankbeeld. 10 00 Nieuws. 10.15
Causerie. 1030 Quiz-programma. 11.00 Cau
serie. 11.15 Instrumentaal kwartet. 11.45 Par
lementair overzicht. 12 00—0 03 Nieuws.
ENGELAND BBC Light Programme.
1500 en 247 m.
.15 1
1.45
2.45
Voor de kinderen. 3.00 Voor de
Sport. 4.10 Lichte muziek 4.30 Voor de sol
daten. 4.45 Rhythmische muztek. 5.15 ..Mrs.
Dale's Dagboek". 5.30 Gevar muziek. 6.15
Orgelspel. 6.45 Strljkensemble. 7.15 Hoorspel.
7 30 Voor de Jeugd. 8.00 Nieuws. 8.25 Sport.
830 Hoorspel 9 00 Voordracht. 913 Gram.
10.00 Gev. progr 1030 Klankbeeld 1100 uur
Nieuws 11.15 Actualiteiten 11.20 Dansmuz.
ziek. 1200 Voordracht. 0.15 Lichte muziek
0.56—1.00 Nieuws
BRUSSEL 324 en 484 m.
12.32 Lichte muziek. 1.00 Nieuws. 1.15 uur
Koorzang. 1.30 Gram 2 00 Schoolradio. 3.30
Cellorecital. 4 00 Gram 4 30 Lichte muziek.
5 00 Nieuws. 5.10 Gram. 5.15 Voor de kleu
ters. 5 30 Lichte muziek. 5 50 Boekbespreking.
6.00 Voor de Jeugd. 630 Voor de soldaten.
7 00 Nieuws. 7.30 Operamuziek. 7.50 Syndi
cale kroniek. 8 00 Hoorspel. 9.30 Koorzang.
10.00 Nieuws. lo.lS Lichte muziek 10 45 uur
Gram. 11.00 Nieuws. 110S Gram. 1120—12 00
Gramofoonmuziek.
BRUSSEL 484 m.
12.06 Lichte muziek. 1.00 Nieuws l.io uur
Dansmuziek. 1 30 2 00 en 4 00 Gram 4 30 uur
Zang en piano 4 50. 6 30 en 7 00 Gram 7 45
Nieuws 8 00 Operettemuziek 9 15 Gram 8 30
Zang. 9 45 Filmmuziek. 10.00 Nieuws. 10.15
Gram. 1055 Nieuws. 11.00 Dansmuziek. 1155
