Hocus, pocus- politiek op het
Binnenhof!"
ABlgoOP
VAL DA
BANDJIR
WOENSDAG 24 JANUARI 1951
Geibiandy bijt van zich ai:
Oud Niets was zo onveranderlijk als de
veranderlijkheid van dit Kabinet
(Van t
Parlementsredacteur)
et Moi
jonpd
dat al
West
'e wijq
gemak
iatischl
lillen
"P^E REGERING heeft een politiek gevoerd van hocus pocus Pilatus, zo de
U wind waait, waait mijn jasje. Het in de steek laten van de deelstaten,
van Ambon en de Ambonnezen en het openzetten van de deur te Djakarta
voor het communisme, is trouweloos en eerloos. „Keer in Uw binnen
kamer en mediteer en zeg dan zelf: ja, mijn politiek was eerloos en trou
weloos". Aldus zei prof. Gerbrandy gisteren in de Tweede Kamer tot de
regering tijdens het Nieuw-Guinea-debat.
Een dergelijk oordeel velde mr
(WD),toen hij uitsprak, dat niets
onveranderlijk was als de veranderlijk
heid van dit kabinet. Nimmer is aan
eenmaal ingenomen standpunt va
houden, doch telkens retireerde het in
de Indonesische kwestie op een achter
gelegen stelling. Uitvoerig ging mr Oud
in op de constitutionele verhoudingen
hetgeen in tweede termijn leidde tot de
indiening van de elders vermelde motie
De heer Romme (KVP). die zich met
in het
•eking.
Enge-
i Sir
Minister Stikker
afgetreden
(Vervolg van pap. 1)
Motie-Schouten
Had de motie-Oud voornamelijk be
trekking op de formeel-politieke zijde
van het regeringsbeleid t.a.v. Nieuw-
Guinea, een door de heer Schouten (a.r.)
ingediende motie had meer betrekking op
de zakelijk-politieke kant. In deze motie
werd uitgesproken, dat de souvereiniteit
over Nieuw-Guinea in het belang va
bevolking van dit gebied bij Nederland
behoort te blijven, totdat deze bevolking
zelve over haar staatkundige status in
vrijheid zal kunnen beslissen, en voorts,
dat noch de vorming van een Nieuw-
Guinea-raad, noch de opdracht van de
souvereiniteit over Nieuw-Guinea aan de
Nederlands-Indonesische Unie, noch het
inroepen van internationale bemiddeling
voor de oplossing van het conflict tussen
de regering en die van de Republiek
Indonesië aanvaardbaar zijn.
Deze motie was o.m. mede-ondertekend
door ds Zandt (SGP) en de heer Weiter.
Prof. Romme (K.V.P.), voorstander van
de opdracht aan de Unie, was er tegen,
evenals de heer De Kadt (Arb.). De heer
Oud, die zich wel' uitsprak tegen de hier
na nog te noemen moties Tilanus en Gort
zak, sprak niet over de motie-Schouten,
zodat wij mogen aannemen, dat hij daar
mee accoord ging. De heer Tilanus (C.H.)
zat er een beetje mee. Hij neigde,er toe,
tegen te stemmen, omdat hij, hoewel de
zakelijke inhoud der motie zijn instem
ming had, haar niet kon losmaken van de
motivering, die rechtstreekse opzegging
van het vertrouwen in het kabinet in
hield. Bovendien vond hij het tweede deel
van de motie te negatief.
Tilanus
Daarom kwam hij met een eigen mo
tie, ondertekend door de acht aanwezige
leden van zijn fractie, waarin wordt uit
gesproken, dat Nieuw-Guinea geen deel
uitmaakt van Indonesië, dat Indonesië
geen zakelijk of moreel recht op Nieuw-
Guinea kan geldend maken; voorts dat
de souvereiniteit over Nieuw-Guinea bij
Nederland berust en bij Nederland1 be
hoort te blijven, totdat de bevolking van
Nieuw-Guinea te bekwamer tijd door
uitoefening van het zelfstandig zelfbe
schikkingsrecht over zijn staatkundige
status zelf zal kunnen beslissen; en ten
slotte, dat in dat geval de souvereini
teit over Nieuw-Guinea afhankelijk zal
zijn van de uitslag van een, alsdan over
Nieuw-Guinea te houden volksstem-
De heer Romme (KVP) verklaarde
zich ook tegen deze motie- Dr Schouten
(AR) zag zo op het eerste gezicht geen
zakelijk verschil tussen deze motie en
zijn eigen motie, maar op grond van de
door de heer Tilanus gegeven toelich
ting, waaruit bleek, dat deze geen wan
trouwen tegen het kabinet bedoelde uit
te spreken, vertelaarde ook hij zich er
De communisten
Tenslote was er nog t
tische motie ter tafel, ingediend door de
heer Gortzak, waarin de Kamer zou
moeten uitspreken, dat de houding van
de regering ter Ndeuw^Guinea-confe-
rentie is af te keuren en de regering in
overweging zou moeten geven, als eer
ste stap ter regeling van het Indonesi
sche vraagstuk alle Nederlandse strijd
krachten zonder verder uitstel uit In
donesië terug te trekken.
Deze communistische motie kreeg van
geen enkele zijde steun.
Vandaag om één uur zou over alle
vier ingediende moties worden gestemd
Advertentie j
de regering accoord verklaarde, had be
toogd. dat na de verwerping van
voorstellen door Indonesië en het geval
len besluit, de verhouding met Neder
land te herzien, een streep is gezet
onder alles, wat ter Nieuw Guinea-
ferentie ter tafel is geweest en dat de
Nederlandse regering volledige vrijheid
van handelen heeft behouden. Dit nu
noemde de heer Oud een illusie: dit ka
binet kan nooit meer terug naar hand
having van de volledige Nederlandse
souvereiniteit!
De heer Oud richtte zloh in het bi>
zonder tegen de heer Tilanus- Deze is
het niet met de regering eens, maar
meent toch, dat het vertrouwen niet op
gezegd mag worden. De heer Oud wilde
liever niet weer voor een dilemma
komen, als waarvoor hij stond bij de
souvereiniteitsoverdracht over Indonesië
De enige oplossing is nu te zeggen: stop!
Als de heer Tilanus dat niet ziet. dan
komt hij toch onherroepelijk bij de sou
vereiniteitsoverdracht over Nieuw-Gui
nea aan Indonesië terecht.
Voor samenwerking is volledig ver
trouwen in het kabinet nodig In ernsti
ge tijden kan het niet aleen met vrien
delijkheid, doch moeten de dingen we)
eens scherp gezegd worden. Een kabi
netscrisis is een ernstige zaak. Deze zou
ook minister Stikker, lid van de WD
treffen, maar, aldus mr Oud met een
variant op Shakespeare: niet dat ik de
minister van Buitenlandse Zaken minder
genegen ben, maar het behoud van
ver constitutionele verhoudingen ben ik
méér genegen.
Evenals de heer Oud was dr Schou
ten (a.r.) slecht te spreken over de pu
blicatie uit het behandelde in comité-
generaal. Dit is uit het verband gerukt
en doordat er zo weinig is gepubliceerd,
is het onmogelijk een beroep te doen op
hetgeen in het comité-generaal met be
trekking tot het vooroverleg en eventuele
tegenvoorstellen uit de gang van zaken
valt te concluderen. Uit een oogpunt van
constitutionele verhoudingen en consti
tutionele zeden is niet correct gehandeld.
Uit de gepubliceerde citaten is immers
niet op te maken, welke kwantitatieve
en kwalitatieve betekenis gehecht moet
worden aan het begrip overleg met de
Commissie voor Uniezaken en aan het
begrip redelijk tegenvoorstel. Er is in
ieder geval geen redelijk tegenvoorstel
gedaan.
Wat er gepubliceerd is met betrekking
tot het'vooroverleg en de redelijke tegen
voorstellen moet in ieder geval worden
gezin tegen de achtergrond van het ..on
veranderlijke standpunt" van de regering.
Het staat niet vast. dat wijziging van het
regeringsstandpunt zou inhouden het niet
raadplegen van de Kamer. Het staat wel
vast, dat de Kamer hier geen afstand van
heeft gedaan.
De heer Schouten herhaalde zijn wens.
dat alles uit het comité-generaal zou
worden gepubliceerd, wat niet apert in
stryd zou zijn met het landsbelang, om
zuivere constitutionele verhoudingen te
bevorderen en voorts ook om misver
standen en onzekerheden op te heffen.
Hierbij wilde hij er zelfs rekening mee
houden, dat het mogelijk zou zijn. dat er
iets gepubliceerd zou worden, dat zijn
standpunt niet zou versterken.
Ds Zandt (SGP) stelde zich vierkant
tegenover de regering: zij speelt een
spelletje met het parlement, zij heeft
weer haar woord niet gehouden en geeft
daarmee een voorbeeld van verval van
zeden. Er heerst chaos in Indonesië, de
Indonesische regering kan geen orde en
rust handhaven. De PvdA wil aan zo'n
staat de souvereiniteit overdragen. De
vlag is voor de zoveelste keer omlaag
gehaald
Besluiten wij dit stuk met de mede
deling van het afwijkende standpunt van
de heer Scheps. die als eenling in de
socialistische fractie verklaarde, dat de
vernietiging van de federatieve staat In
donesië, en het optreden tegen Ambon
hem er toe had gebracht, meer aandacht
te besteden aan het zelfbeschikkingsrecht
en dus aan de stem der bevolking, waar
om hy zich niet kon verenigen met over
dracht van de souvereiniteit, noch aan
Indonesië, noch aan de Unie.
Generaal Kruis van zijn functie ontheven
(Vervolg van pag. 1)
Generaal Kruis zelf verklaarde, dat de
beschuldiging als zou de hogere leger
leiding in de publicaties na het bezoek
van Eisenhower de hand hebben gehad,
ten onrechte zijn geuit, aldus De Tel.
,,Men vond mij te lastig", zei de gene
raal. Er bestond reeds geruime tijd een
scherp verschil van inzicht tussen de re
gering en de hogere legerleiding. Van
regeringszijde werd bij het omschakelen
van de strijdkrachten voor de verdedi
ging van West-Europa steeds weinig
financiële en materiële medewerking
ontvangen.
Minister Drees heeft vanmorgen dan
ook laten weten, dat door de afgetreden
ehef en souschef van de generale staf
met nadruk is verklaard, dat hunnerzijds
aan buitenlandse persoganen geen mede
delingen over militaire plannen zijn ge
daan. De minister-president heeft deze
verklaring gaarne aanvaard.
Het is de generaal een raadsel, waar
om bij het benoemen van zijn opvolger
luit.-generaal Calmeyer is gepasseerd. In
de benoeming van kolonel Hasselman,
die geen oorlogservaring heeft, is de
legerleiding niet gekend.
Op een vraag om commentaar op het
ontslag van generaal Kruis verklaarde
een woordvoerder voor generaal Eisen
hower te Parijs, dat de aangelegenheid
als een zuiver binnenlandse kwestie
wordt beschouwd.
Snelle promotie
Generaal Kruis, die 48 jaar oud is.
heeft gestudeerd aan de K.M.A. te Breda
en werd in 1922 benoemd tot tweede
luitenant bij het le regiment vestings
artillerie. Vier jaar later ving hij zijn
studie aan en in 1931 behaalde hij te
Utrecht de meesterstitel. Van 19301933
werkte hij op de afdeling generale staf
van het departement van Defensie, in
1934 kwam hij opnieuw bij Defensie, om
In 1939 te worden benoemd tot adjudant
de minister van Defensie. In deze
functie stak hij in Mei 1940 naar Enge
land over, waar zijn benoeming tot hoofd
der le afdeling van het departement van
Oorlog volgde. Als hoofd van het Mili
tair Gezag werd mr Kruis bevorderd tot
generaal-majoor. In Mei 1949 werd hij
generaal, waarmee hij de hoogste rang
in het leger bekleedde.
Mr Kruis is voorzitter van de verenig
de chefs van staven. Hij schreef o.a. Op
de bres voor Neerlands onafhankelijk
heid (samen met H. Staring).
Hard als een spijker
De nieuwe chef van de staf, de kolonel
der huzaren B. R. P. F. Hasselman, wordt
ons getekend als een uiterst bekwaam
officier, die o.a. zijn sporen verdiende bij
de reorganisatie van de cavalerie. Een
hoofdofficier noemde hem een vechter,
zo hard als een spijker.
Kol. Hasselman was in het voorjaar
van 1950 militair attaché te Praag. In
deze functie vertegenwoordigde hy met
de zaakgelastigde J. v. d. Gaag en de han
delsattaché mr K. Westerhof de Neder
landse legatie bij het proces tegen de Ne
derlandse hoofdvertegenwoordiger van de
A.K.U., de heer J. A. Louwers. Zoals men
weet zit de heer Louwerse nog steeds in
Tsjecho-Slowakije gevangen.
stafchef is 52 jaar oud. Hij
Beroering in de
Ridderzaal
(Van onze Parlementsredacteur)
Reeds bij het begin van de avond
vergadering van de Tweede Kamer,
om negen uur, was de spanning in de
Kamer merkbaar en doken er allerlei
geruchten op over een verklaring, die
minister Stikker zou afleggen.
Toen de motie van de heer Oud op
de regeringstafel belandde, heerste
daar reeds enige beroering. Minister
Stikker liep rood aan. Onderling werd
er door de bewindslieden druk geconfe
reerd. Even later ging minister Stikker
zijn verklaring schrijven en na eer
poosje eclipseerde hij, samen mei
minister-president Drees, naar de mi
nisterskamer. Onderwijl luisterde nie
mand meer naar de heer Welter, die
repliceerde. Overal in de Kamer ston
den groepjes leden bij elkaar. De heer
Schouten gaf blijkbaar enige socialis
ten college. Minister Drees, alleen
teruggekomen uit de ministerskamer,
kwam er ook bij staan om enige op
merkingen over „rechtlijnigheid" aai
Drie ministers, n.L mr Van Scha ik,
mr Van Maarseveen en de heer Mans-
holt gingen met de Kamervoorzitter
praten, waardoor deze belet werd
volgende spreker het woord te geven.
Tot de heer Schouten ingreep en op
merkte, dat de vergadering niet ge
schorst was en dat men door moest
gaan en geen geheime conventen
men. Een poosje later kwam minister
Stikker weer de vergaderzaal inge
wandeld. Blijkbaar ging hij de voor
zitter vertellen, wanneer hij zijn ver
klaring wilde afleggen. Minister Van
Schaik zocht een onder-onsje met zijn
partijgenoot prof. Romme.
Nadat de replieken waren afgelopen,
werd de vergadering weer even ge
schorst. Alle ministers verdwenen i:
hun kamer, blijkbaar prof. Gerbrandy'
raad opvolgende „in de binnenkamer
te gaan mediteren".
Even later zagen wij opnieuw
Van Schaik met prof. Romme rond
wandelen, terwijl dr Drees blijkbaar
enige partijgenoten over de komende
gebeurtenis inlichtte.
Een van de ministers had zeker
hartversterking nodig: er werd n.l. één
glaasje edel vocht binnengebracht.
Natuurlijk niet voor minister Stikker,
want die drinkt vanzelfsprekend al
leen bier....
En toen waren de poppen aar-
dansen.
generale staf en hoofd van het bureau
organisatie van de II afdeling B van het
departement van Defensie.
Van 1940 tot 1942 was hij hoofd van
het afwikkelingsbureau van het departe
ment van Defensie. In 1946 werd hij eer
vol ontslagen, doch in 1947 werd dit ont
slag ingetrokken. Daarna klom hij op tot
kolonel van de generale staf en na zijn
terugkeer uit Praag in Juli j.l. was kol.
Hasselman inspecteur van de cavalerie.
Het is de vraag of de opvolger van
generaal Kruis ook het comité der ver
enigde chefs van staven zal presideren,
daar hij niet de hoogste in rang is. Men
vermoedt, dat het comité thans niet de
hoogste in rang is. Men vermoedt, dat het
comité thans beurtelings door de chefs
land-, zee- en luchtmacht wordt ge-
presidieerd. Intussen is een bevordering
tot generaal-majoor of luitenant-gene
raal wel te wachten.
Wat insiders zeggen.
(Van een onzer verslaggevers).
In kringen, die de Generale Staf zeer
nastaan, toonde men zich vanochtend
verontwaardigd over de wijze, waarop
het ontslag van generaal Kruis werd
aangekondigd en voltrokken en bepaald
ontzet over het ontslag, dat luil-gene-
raal Calmeyer meende te moeten nemen.
De benoeming van kolonel Hasselman
werd met gemengde gevoelens ontvan
gen. Doch van andere zijde hoorden wij
deze stap van de regering een „zeer ge
lukkige" noemen. De heer Hasselman
werd een uitzonderlijk knap, doch
gesloten officier genoemd, twee factoren,
die zéér in het voordeel van een chef
staf pleiten.
Het ogenblik van het ontslag acht
uiterst ongelukkig gekozen. Juist nu de
regering zelf zwak staat en er in
kabinet van alles gebeurt en gebeuren
kan, spitst men het conflict met de gene
rale staf toe. Van beleid is hier weinif
sprake.
Zeven ton voor Arnhems
diaconessenhuis
Modern gebouw zal
spoedig verrijzen
Tien rebussen voor de bouw van een
nieuw Diaconessenhuis in Arnhem heb
ben in totaal zeven ton opgebracht. Men
heeft deze vorm van geldverzamelen voor
dit doel thans stopgezet. De sympathie is
groot in den lande. Alleen zou men wen
sen, dat de overheid zich wat meer tege
moetkomend betoonde tegenover deze in
de oorlog zo zwaar getroffen instelling.
Er zijn tenslotte behalve dit ziekenhuis
nog maar twee ziekenhuizen in ons land,
die in soortgelijke omstandigheden ver
keren: het Rode Kruis-ziekenhuis in Den
Haag en het zeehospitium in Kijkduin.
In Maart komt de aanbesteding en in
April zal het werk worden gegund. He'
project zal in totaal waarschijnlijk een
8% millioen gulden kosten.
Men verwacht binnen drie Jaar klaar
te zijn. De architect ir J. v. d. Linden
heeft een modern ziekenhuis ontworpen.
Alle ziekenkamers zullen naar één front
op het Zuid-Oosten liggen. De patiënten
kijken in de tuin en in de zon en zij mer
ken niets van het interne bedrijf van het
ziekenhuis. De grootste „zaal" is voor.
zes mensen! Voor zware en herstellende
patiënten is een scheiding ingevoerd. Er
zal logeergelegenheid zijn voor familie
leden van ernstige patiënten. Over de
gehele bovenverdieping komt de kinder
afdeling.
(Advertentie)
HOEST
Die krampachtige
hoest laat U geen rust.
Spaar Uw longen, neem
de slijmoplossende
m*MJWfw-rm*.i-uwtJT73e
Van het erf van School en Kerk
Bezoepingsweik
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen: te Woudenberg J. T
Doornenbal te Oene: te Haaften G. H. v.
Kooten te Brandwijk; te Vriezenveen
(toez.) E. H. Broekema te Waardenburg
en (3e pred pl.) W. E. Heijboer te Gel-
dermalsen; te Brakel B. Haverkamp te
Veen (N.-B
Chr. Geref. Kerken.
Beroepen: te 's-Gravenzande J. C.
van Ravenswaay te Zaamslag.
Geref. Gemeenten.
Nederlandse predikanten
naar Australië
Het is van belang dat er Nederlandse
predikanten naar Australië gaan om de
Nederlanders daar op te vangen. Het is
niet de bedoeling daar eigen kerken te
stichten. De Nederlandse predikanten zul
len echter in verband met de taalonwen-
nigheid kunnen helpen.
Dit werk is in een stadium van voor
bereiding. Enkele gereformeerde predi
kanten zullen binnenkort naar Australië
emigreren. Voorts wil men een aantal
Ned. Hervormde predikanten naar dit
relddeel zenden, o.a. naar het doorgangs
kamp Bathurst. naar Sydney en Melbour
ne. De dominees zullen de immigranten
kunnen inleiden in de kerkelijke verhou
dingen in het land en zij zullen ook op
sociaal gebied bijstand kunnen verlenen.
Aldus vertelde ds M. J. J. Bonting, Ned.
Herv. predikant te Rijnsburg, die een emi-
grantenreis heeft meegemaakt. Hij is van
mening dat de Ned. Hervormden zich het
best kunnen aansluiten bij de Presbyter
ian Church, die slechts weinig van de
Ned. Herv. kerk verschilt.
Braille-bijbel in 't Afrikaans
De braille-drukkerij van de school
voor blinden te Worcester in Engeland,
heeft een volledige braille-uitgave van
de bijbel in het Afrikaans klaargekregen.
Ook de „berijmde psalmen" zijn reeds
in braille gedrukt.
Prof. v. d. Pluym bij afscheid
geridderd
Prof. W. A. E. v. d. Pluym heeft gis
teren zijn afscheidscollege gegeven aan
de rijksacademie voor beeldende kunsten
te Amsterdam, waaraan hü sedert 1918
als hoogleraar in de kunstgeschiedenis
was verbonden Hij is thans 71 jaar oud.
Hij is bij dit afscheid benoemd tof rid
der in de orde van de Nederlands»
Leeuw, zo deelde gisteren dr N. R. A.
Vroom, hoofd van de afdeling Kunsten
van het ministerie van O.. K. en W,
mede.
Studiebeurzen spoedig
aanvragen
Rijksstudietoelagen voor het jaar
1951—52 moeten vóór 1 Februari bij het
ministerie voor O., K. en W. worden
aangevraagd. Dit geldt zowel voor hen
die reeds eerder een toelage hebben ge
noten als voor degenen die voor de eer
ste maal in aanmerking wensen te
komen. Het ministerie stelt aanvraag
formulieren ter beschikking.
Ir. T. Tromp zal op 31 Januari het
ambt van bijzonder hoogleraar in de pa
pierfabricage aan de T.H. te Delft aan
vaarden.
Het voorstel van Gedeputeerde Sta-
;n van Noord-Brabant om een onder
zoek in te stellen naar de resultaten van
het lager onderwijs in deze provincie,
is door de staten goedgekeurd.
Nieuwe hoogleraren
Benoemd tot buitengewoon hoogleraar
te Groningen, in de anthropogenetica, dr
A. Polman.
Niet verder beroepen!
Candidaat J. Spoelstra te Meeden
(Gron.L die momenteel zeven beroepen
van Geref kerken in beraad heeft, ver
zoekt op hem geen verdere beroepen
uit te brengen.
HOE DE SCHEPEN REILEN EN ZEILEN
AAGTEDIJK 24 Antwerpen; Alamak 23 Mus
cat n Pt Said; Alloth 24 Hamburg n Ant
werpen: Albatros 23 Antwerpen: Alblreo
23 B Aires: Alchiba 23 Kp Blanco n Da
kar; Alcyone 23 Antw. n R'dam; Alwakl
23 N York n Trinidad; Amsteldiep 23 C
Trujillo n Laguaira; Amsteldyk 23 Hous
ton: Amstelland 23 Kp Martagrande; Am-
stelpaik 23 Damman n Basrah; Amstel-
vaart 21 Calcutta; Annenkerk 23 R'dam:
Ariadne 23 Genua: Arkeldijk 23 Anttw. n
R'dam: Armundo 21 Azoren n Mexico; Ap-
pingedam 23 Hamburg n A'dam.
BACCHUS 22 C Trujillo n Trinidad: Beng-
kalis 23 A'dam n N Port News: Beverwijk
13 Las Falise; Bintang 22 Pt Swettenham
n Makassar; Boissevain 21 Singapore naar
Yokohama; Boschfontein 23 Assuad n Beira
Boskoop 24 Curasao; Breda 24 Curacao n
HAMA 23 Kp del Armi n Alexandrië; Cal-
tex Delft 23 Ouessant n R'dam; Caltex Per
nis 23 Kreta n Sldon; Clavella 24 Suez n
Bahrein; Cornelia B 23 Marseille n Casa
blanca; Cottlca 24 A'dam; Corilla 23 Ta-
koradi.
DALERDIJK 23 Bremen; Delfland 22 Rlo
Grande n B Aires;Drente 23 Tarakan n
Basrah.
EEMLAND 23 Finlsterre n B Aires; Elle-
iutsdijk 23 La Rochélle n Bordeaux; El-
23
ïrlini
l A'dar
Escaut 23
Esso Den Haag 23
R'dam; Enggano 23 Aden n Basrah.
22 Cuxhaven; Frisla 23 Lissa-
St Louis du Rhone.
GAASTERKERK 24 Antw. n A'dam: Garoet
20 Belawan n Balikpapan: Gordias 23
Thessaloniki n Djimassi; Grootekerk 24
Marseille n Genua.
HELICON 24 La Guaira; Hector 23 Lissa
bon n Italië: Hcelsum 23 Ouessant n New
Orleans; Heemskerk 23 Finisterre n Syd
ney; Hercules 23 Bourgas n Istanboel; Her-
selia 23 Trinidad n Paramaribo; Hydra 23
Pt Cortez.
Neem een doos echte
ODer£Jaoa
W door LEOBROEKSMI1
45
Ondanks de
angstige eerbied, die de soldaten voor
majoor Pamoi toonden, maakte hij op
Oemar de indruk van een magere
gele dwerg, die grijnzend in een def
tige herenkamer speelde.
Het mannetje liet Oemar plaats
nemen en bladerde in een map, die
vóór hem lag.
„U bent Javaan, opgeleid in Neder
land. U spreekt vloeiend Javaans,
Maleis, Nederlands en Engels. Met
Frans en Duits bent u behoorlijk be
kend. U maakte deel uit van een na
tionalistische verzetsgroep. U bent
ambtenaar geweest en u haat de
Hollanders".
Hij had op zachte toon en in correct
Engels gesproken, Oemar knikte ver
wonderd.
„Onze inlichtingendienst werkt uit
stekend", zei de kleine officier vol
daan. „Uit hetgeen ik u heb voorge
lezen, blijkt dat u behoort tot die
Javaanse bevolkingsgroep, waaruit
wij onze medewerkers zullen kiezen.
U hebt natuurlijk op het ogenblik
geen werk. Hebt u er iets op tegen
om als tolk in onze dienst te komen?"
Oemar wist niet direct, wat hij er
op tegen moest hebben. Maar hij wist
ook niet, wat er vóór zou pleiten. De
ander had nog -geen salaris en ar
beidsvoorwaarden genoemd. Hij zweeg
dus en wachtte af.
„Dan bent u aangenomen", besliste
de Japanner. „Uw salaris bedraagt
voorlopig achthonderd gulden per
maand. U kunt in uw hotel blijven
slapen, maar van 's morgens negen
uur tot 's avonds zo lang ik u nodig
heb, bent u hier. Ik spreek alleen
Japans en Engels en u zult mijn vaste
tolk zijn. Bovendien kent u het ka
rakter van de Hollanders en van de
Javanen. U moet dus kunnen zien of
de mensen tegen mij liegen of niet.
U kunt dadelijk met uw werk begin
nen".
Oemar keek de man, die zich zo on
verwachts als zijn chef had opgewor
pen, aan.
De kleine Jap had het gewone on-
doorgrondelijk-glimlachende - gezicht
van zijn ras, dat de individuen niet
onderscheidt, maar ze als massa-op-
laag afstempelt. Toch had hij twee
persoonlijke kenmerken, die Oemar
bij nauwkeuriger beschouwing opvie
len: zijn mooi-verzorgde handen en
de bruine ogen achter de schuine oog
spleten. De handen waren klein en
slank, met lange, gevoelige vingers,
als de handen van een vrouw. Zijn
ogen waren amandelvormig en had
den een wonderlijk kinderlijke uit
drukking.
Terwijl Oemar hem van terzijde
opnam, had de majoor gebeld. Een
soldaat opende de deur en sprong in
de houding. Het was alsof hij door
een veer in beweging werd gebracht.
De majoor beet hem een bevel toe.
Met een komieke trippelende draai
maakte de soldaat rechtsomkeert
verdween.
„Verhoor van een Hollander", ver
trouwde de kleine Japanner Oemar
toe. „Hij beweert niet te weten, waar
het sportvliegtuig van zijn werkgever
is gebleven. Ik denk dat het toestel
verstopt is, maar misschien spreekt
hij de waarheid. Ik hoop dat u het
aan hem kunt zien".
Toen hij weer belde, brachten twee
soldaten een jongen binnen, wiens
armen op zijn rug waren gebonden.
Het was een knaap van een jaar of
zeventien, die waarschijnlijk monteur
of mecanicien was, want hy droeg
een blauwe werkbroek met een dot
poetskatoen in één der zakken. Hij
klemde de lippen opeen, maar in zijn
ogen blonk de angst. De twee soldaten
bleven naast hem staan. Majoor Pa
moi begon met het verhoor. „Zeg hem
dat ik weet, dat het vliegtuig ergens
is verborgen en dat ik hem opdraag
my te zeggen, waar het is".
Oemar vertaalde het en de jongen
kreeg een kleur. „Het vliegtuig is
door de Nederlandse militairen gevor
derd en die zijn er mee weggevlogen",
antwoordde hij.
„Dat heeft hij bij zijn aanhouding
ook gezegd, maar ik geloof het niet",
zei de majoor, toen Oemar het ant
woord had overgebracht. „Zeg hem
dat hy één minuut krijgt om my de
waarheid te zeggen en dat ik hem
anders zal dwingen".
De jongen slikte zenuwachtig, maar
bleef bij zijn antwoord.
De Japanner stond langzaam uit
zijn stoel op en kwam naar hem toe.
Hij nam van één der soldaten diens
bajonet uit de gordel en gaf de knaap
plotseling twee harde slagen met de
platte kant van het wapen. Een luide
gil weerklonk en op elke wang teken
de zich een brede blauwrode striem
af.
De kleine officier keek onbewogen
toe, hoe de jongen vóór hem streed
tegen z'n tranen en z'n angst. Toen
wendde hij zich rustig tot de tolk:
„Zeg hem dat het werkelijk véél
verstandiger is, als hij mij nu de waar
heid zegt".
Oemar was niet voorbereid geweest
op deze brute opening van een ver
hoor. Hij had bedreigingen verwacht
en gebulder, pogingen de blanke
knaap te intimideren. Toen de venij
nige slagen vielen, was hij net zo ge
schrokken als de jongen zelf. Een
ogenblik welde in hem de gedachte
op, dat dit gemeen was en dat hij
hiertegen moest protesteren. Het was
laf om een geboeide gevangene te
slaan. Bovendien was deze jongen
geen misdadiger. Hij was nog een
kind, een angstige' knaap, die zijn
patroon niet wilde verraden.
Maar toen dacht hy aan de i
achting, die de blanken zo vaak voor
zijn volk hadden. Diep in zijn ziel
bloedde nog de wond, die een blanke
vrouw hem had toegebracht omdat ze
niet met een kleurling kon trouwen;
een wond die bleef smarten, omdat in
de strijd tussen liefde en haat het
helend weefsel van de tijd telkens
weer werd opengescheurd. In zijn oren
klonk nóg Van der Graafs smalende
belediging: „Jullie god Allah en z'n
negerhemel!"
Oemar keek naar de jongen, die
met angstige ogen van de Japanner
naar hem zag. Een blanke, smekend
tussen geel en bruin! Altijd waren de
blanken hooghartig geweest. Ze kon
den bruut zijn of vriendelijk, maar ze
voelden zich vanzelfsprekend de meer
deren van de kleurlingen. Niet hun
karakter of kennis, maar hun huids
kleur tekende hen als een hogere
klasse. (Wordt vervolgd)
HELBERGEN 23 Gibraltar n Savona;
Baroe 23 Elba Cape n N York.
LAAG KERK 24 R'dam; Lieve Vrouwekerk 23
Genua n Calcutta; Loenerkerk 23 Cher
bourg n R'dam: Lombok 21 Los Angeles n
Vancouver; Loosdrecht 23 Dahlac eil. naar
Calcutta; Loppersum 24 Gibraltar naar
Spezia; Luna 24 A'dam: Lutterkerk 23
Bandar Shapoer; Lucita 22 Londen nt
Yarrow.
MAAS 21 New Orleans n Curacao: Macoi
20 Sydney; Malvina 23 Gibraltar n Slnga-
Zoen nooit een leeuw I
„De leeuw is iemand, die bang is
voor niemand," en dus is het wel het
toppunt van vermetelheid, de Koning
der Dieren te willen zoenen. Op deze
gedachte kwam, volgens Reuter, een
pas geïmmigreerde Nederlander
te Potchefstroom in Transvaal Mis
schien wilde hij daarover een sterk
verhaal naar huis schrijven. De leeuw,
die aan een ketting lag. was van deze
attentie echter niet gediend en sloot
pardoes zijn geweldige kaken om
's mans neus. welke helaas zwaar be
schadigd werd. Moraal van (La Fon
taine): Zoen nooit een leeuw!
pore; Marpessa 23 B Aires n Curacao
Meerkerk 22 Aleppy n Melbourne; Mento.
23 Gibraltar n Alexandrië; Mltra 21 Cal
cutta; Molenkerk 23 Londen n R'dam; Musl
23 Soera ba ja n Makassar.
NESTOR 23 Izmir; Nlgerstroom 24 Lagos.
ODYSSEUS 24 Cadiz; Oise 23 A'dam n Pa
rijs: Oranjefontein 23 Durban; Orestes 22
Rio de Janeiro.
POLYPHEMUS 23 Soerabaja n Semarang: Pr
Alexander 22 Lizard; Pr. Maurits 23 Kaap
Villa no n R'dam; Pr. Willem III 23 Oue«
sant n Dakar; Pr. Willem IV 23 Flnisterr
n Antw.; Pr. Willem van Oranje 23 Kp S
SAMBRE 23 Rouaan n Londen; Saparoea
Dahlac eil. n A'dam: Schiedijk 24 Antw
Havanna; Sloterdijk 22 Paulsbro n Makas
sar; Slamat 23 Semarang n Mak:
Soestdijk 22 Kantang n N York; Sommels-
dijk 23 Kp Race n N York; Stad Ari
23 Finisterre n Huelva; Stad Schiedam 23
Vlaardingen n Hamptonroads: Stad Vlaar-
dingen 24 Vlaardingen n Narvik; S
Malakka 23 Pt Moresby; Sumatra 25 Bey
routh n Basrah.
TAMO 23 Ouessant n Rostrio; Thesei
Algiers n A'dam: Tiba 23 R'dam; Titus 22
Messina n Tunis; Tosarl 23 Dondrahead
WALEN BURGH 24 Ouessant n R'dam:
terswljk 23 IJmuiden: Woensdrecht 22 Bos
ton n Curacao: Willemstad 22 Trinidad.
ZEELAND (KRL) 23 Sabang n Calcutta;
Zeeland (SSM) 23 R'dam n Blyth.
PASSAGIERS- EN TROEPENSCHEPEN
CHITRAL 23 Kp Bon n R'dam.
NIEUW AMSTERDAM 23 Mona Passage naai
Curacao.
ORANJE 24 Gibraltar n Amsterdam.
INDRAPOERA 24 Aden n Makassar.
WELTEVREDEN 24 Trinidad n A'dam.
ORMONDE 23 Pt Sudan n R'dam.
WESTERDAM 23 New York.
Zie ook scheepsberichten elders In ons blaf
MARKT- EN VIS SERIJBERICHTEN
IJMUIDEN. 24 Jan. Besommingen
trawlers IJM 118—20 500. 1 trawler 18.800;
loggers KW 78—7480. KW 39—8820. KW 48—
9570. KW 159—6560. KW 44—5640. kotters:
IJM 11—2210. IJM 276—1530. KW 10—2580 TX
32—1620. TX 33—2200.
WOERDEN. 24 Jan. Kaasmarkt:
voer 67 partijen; le soort 2.31—2.35. 2e
2.26—2,30; zware tot 2.38; handel kalm.
Ruhrort 934 (+0.39), Lobith 1480 (+0.19),
Nijmegen 1210 (+0.15), Arnhem 1160 (+014),
Eefde 643 (+0.06). Deventer 529 (+0.11),
Borgharen 4383 (—0.40). Belfeld 1649 0.34).
Venlo 1591 0.28), Grave 832 (+0 20).
Vreeswijk 2.76 (+0.19), Lith 4 79 (+0.34).
AUe stuwen op de Maas zijn geopend Op
gemerkt wordt dat Keulen ongeveer zijn top-
stand heeft bereikt.
(Advertentie)
Rillerig Verkouden Een en
kel tablet doet wonderen I
ChefarineA
^F^nTf!f777TfTT7T7WfJJTTË
fcjBHB3E3ZnSHB»
TEGEN PUNEN SN GRIEP. 20 TABLETTEN 76
ACADEMISCHE EXAMENS
UTRECHT. 23 Jan. Geslaagd: cand
n natuurkunde (F): H C
i natui
G Tör
Bussum, J Ph Dorissen,
Utrecht: cand wis- en natuurkunde (F en G):
C de Ligny. Arnhem; cand phys geografie:
Ridder. Utrecht; vee-arts examen: G
J Steenhuis. Almelo.
NIJMEGEN. 23 Jan. Geslaagd: cand po
litieke en aoelale
Ham. Zwolle: ca
reukers. Venray.
AMSTERDAM (V. U.), 23 Jan. Geslaagds
cand Nederlands P den Ottolander te R'dam.
Het lied dei
aethergolven
DONDERDAG 25 JANUARI.
HILVERSUM I (402 m)
AVRO 7.00 Nieuws. 7.15 Ochtendgymnas
tiek. 7.30 Zenderslulting. 9.00 Nieuws. 9.10
Morgenwijding. 9.25 Gram. 8.30 Waterstan
den. 9.35 Gram. 10.30 „De Antwoordman
10.45 Gram. 10.50 Voor de kleuters. 11.00 Alt
en plano. 11.25 Gram. 1145 „Emigratie in de
Oudheid", causerie. 12.00 Metropole-orkest.
12.3Q Land- en Tulnbouwmededeilngen. 12J3
„In 't spionnetje". 12.38 Gram. 100 Nieuws.
1.15 AVRO-Allerlei. 1.20 Orgel en accordeon.'
I.45 ..U kunt het geloven of niet". 1.50 uur
Gram. 2.00 Voor de vrouw. 2.30 Planovoor
dracht. 3.00 Voor de zieken. 4.05 Amuse
mentsmuziek. 4.30 Zenderslulting. 6.00 uur
Nieuws. 6.15 Voetbalpraatje. 6.20 Sportpro-
blemen. 6.30 Dansmuziek. 7.00 „De Brand
weerman". 7.10 Orkestconeert. 7.50 Maand--
overzicht Nederlandse Luchtmacht 8.00 uur
Nieuws. 8.05 De Radioschaakwedstrijd. 8.06
AVRO-Alerlei. 8.20 Radio-Phllharmoniscti
Orkest. 9.15 „De Zondaar", hoorspel 10.45 uur
Gram. 11.00 Nieuws. 11.15 Sport. 11.30—12.00'
Gramofoonmuzlek.
HILVERSUM n (298 m).
KRO 7.00 Nleuyvs. 7.15 Morgengebed
Ut. kalender. 7.30 Zenderslulting. 9.00 uur
Nieuws. 9.10 Sport. 9.15 Voor de huisvrouw.
9.40 Schoolradio. NCRV 10.00 Gram. 10.15 uur
Morgendienst 10.45 Gram. KRO 11.00 Voor
de zieken. 11.45 Schoolradio. 12.00 Angelus.
12.03 Gram. 12.30 Land- en Tuinbouwmede-
delingen. 12 33 Gram. 12.50 Sport. 1.00 uur
Nieuws. 1.20 Pianospel. 1.40 Tenor en plano.
NCRV 2.00 Gram 2.35 Idem. 2.45 Voor de
vrouw. 3.30 Vocaal ensemble. 3.45 Bijbel-:
lezing. 4.30 Zendersluiting. 6.00 Voor de
jeugd. 6.30 „De middenstander en zijn be
lastingbiljet", causerie. 6.45 Gram. 7.00 uur
Nieuws en weerberichten. 7.15 „Levensvra
gen van allerlei aard en een pastoraal ant
woord". 7.30 „In dienst van het vaderland",
causerie 7.40 Radiokrant. 8.00 Nieuws. 805
De Radioschaakwedstrijd. 8.06 Gev. progr.
10.10 Gram. 10.15 Buitenlands overzicht. 10.35
Gram. 11.45 Avondoverdenking. 11.00 Nieuws.
II.15—12.00 Gram.
ENGELAND. BBC Home Service, 330 m.
1.00 Gram. 1.20 Voor de boeren. 1.30 Voor
de arbeiders. 2.00 Nieuws. 2.10 Mededelingen,
2.20 Filmprogramma. 3.00 Voor de scholen.
4.10 Hoorspel met muziek. 4.40 BBC Midland
Light Orchestra. 5.45 Causerie. 6.00 Voor de
kinderen. 6.55 Weerberichten. 7.00 Nieuws.
7.15 Sport. 7.20 Lichte muziek. 7.45 Voor de
boeren. 8.00 Hoorspel. 8.30 Strijkkwartet. 9.30
Gevarieerd programma. 10.00 Nieuws. 10.15
Klankbeeld. 11.00 Gev. programma. 11.30 We
tenschappelijk overzicht. 12.000.03 Nieuwe.
ENGELAND BBC Light Programme
1300 t
247 l
12.00 ..Mrs Dale's Dagboek". 12.15 BBC
West of England Light Orchestra. 12.45 Hoor
spel. 1.00 Parlementair overzicht. 1.15 Lichte
muziek. 1.45 Orkestconcert. 2.45 Voor de kin-,
deren. 3.00 Voor de vrouw 4 00 Octet en
soliste. 4.38 Voor de soldaten. 4.45 Dansork.
5.15 ..Mrs. Dale's Dagboek". 5.30 Causerie.
5.45 Dansorkest. 6.15 Orgelspel 6.30 Variété
orkest en solist. 7.15 Hoorspel. 7.30 Voor de
jeugd. *00 Nieuws en radiojournaal. 8.25
Sport 8.30 Gev. programma. 9.00 Vragenbe-
antwoordlng. 9.30 Verzoekprogramma. 10.00
Gevarieerd programma. 11.00 Nieuws. 11.15
Actualiteiten. 11.20 Regportage. 11.30 Oude
dansmuziek. 12.00 Voordracht. 0.15 Lichte
muziek. 0.56—1.00 Nieuws.
BRUSSEL. 324 en 484 m.
12.15 Pianospel. 12.30 Weerberichten. 12.33
Voor de landbouwers. 12.40 Pianospel ï.oo
Nieuws. 1.15 Gram. 2.00 Voor de Jeugd. 3.00
Engelse les. 3.15 Slavische muziek. 3.40 uur
Franse les. 4.00 Gram. 4.30 Causerie over
schoolradio 4.45 Gram. 5.00 Nieuws. 5.10 uur
Gram. 5.15 Voor de kinderen. 6.15 Phllharm.
orkest. 6.25 Kroniek. 6.30 Voor de soldaten.
7.00 Nieuws 7.30 Gram. 9.00 Klankbeeld 9.30
Gram. 9.45 Actualiteiten. 10.00 Nieuws 10.15
Vrouwenkoor. 11.00 Nieuws. 11.05—12.00 uur
Dansmuziek.
BRUSSEL 484 m.
.05 Omroeporkest. 1.00 Nieuws. 1.10, 1.30
'•00 Gram. 4.30 Claveclmbel-reclUl 4 10
Continentaal kwintet. 6.30 Gram. 7.00 Om
roeporkest. 7.45 Nieuws. 8.00 Hoorspel. 10.00
Nieuws. 10.15 Gram. 10.35 Nieuws. 11.00 en
11.6# Gram. 11.51 Nieuws.
