]\©RA, het grootste
Nederland, gaat
radiotoestel van
verhuizen
Het Nederlanderschap voor
Duitse vrouwen
D
Soms moeilijk, al dat Latijn
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
3
WOENSDAG 13 DECEMBER 1950
Onzichtbare draden uit alle delen der wereld
komen in Nederhorst samen
(Van een onzer verslaggevers)
ROMANTISCH BEDRIJF, MENEER", zeiden we tegen een ambtenaar
van de P.T.T., die werkzaam is in het station NORA (Noordwijk-
Radio), waar alle radiotelegrammen en radiotelefoongesprekken via de
aether ontvangen worden. „Helemaal niet. We zijn er zo aan gewend,
dat we alles volkomen logisch vinden", gaf hij als zijn mening te kennen.
En toch zit er, voor ons, atoom-tijdperkers, iets romantisch in, als je
midden in de Noordwijkse duinen in een soort barak bent, waar die
onzichtbare draden binnenkomen, die Nederland verbinden met het
grootste deel van de wereld; waar handelsberichten en codetelegram
men van diplomaten ons land bereiken.
meestal wel beter op de ander. En nu de
klap op de vuurpijl: de ontvangers
ken automatisch de antenne, waarme
ontvangst het best' is-
Waarom er indertijd een ontvangsta
tion in de duinen is gebouwd, terwijl het
terrein daar niet zo goed is? In 1928, het
geboortejaar van de Nora, werkte men
nog met lange golf-ontvangst Daarvoor
wilde men de antenne zo hoog mogelijk
in de lucht hebben. De korte golf laat
zich beter vangen in vlak terrein.
Aan Nóra zullen pl.m. 50 man komen
te werken, waarvan de meeste komen
uit Noordwij-k. In Bussum is een speciaal
huizenblokje gebouwd, om het perso
neel te huisvesten.
Behalve de teohnische mensen is er
ook kantoorpersoneel. De taak van he:
technisch personeel is dus zorg te dra
gen. dat de ontvangst van het buiten
landse station goed is. Zij doen er ver
der niets aan, doch geven het door aan
de centrale te Amsterdam. Het materiaal
waarmee zij zo nuchter werken, is sa
mengesteld door ingenieurs van de
PTT en het wordt bij Philips vervaar
digd.
Een apparatuur om
trots op te zijn
Opvallend is. dat dikwijls de meest be
langrijke objecten gehuisvest zijn in de
minst ooglijke gebouwen Zo is dit ook
met het allergrootste radiotoestel
Nederland, dat Nora heet
apparatuur, opgesteld staat in een barak
veel méér is het niet in de duinen
bij Noordwijk. Daar staan de ontvangei
die de radio-telefoongesprekken 1
radio-telegrammen opvangen, die vo
Nederland bestemd zijn en afkomstig
van: New York. Curasao, Paramaribo.
Buenos Aires. Rio de Janairo, Lima
Peru. Aruba, Djakarta, Bandoeng,
Nieuw-Guinea. Zweden. Tsjechoslo
kije. Portugal, Zwitserland, Finland,
Italië.
Zendt Nederland uit, dan gaan
aethergolven uit van het zendstation
Kootwijk De zender en ontvanger heeft
men gesplitst, om storingen te voorko
men. In Amsterdam is de grote centrale,
waar de spreker en toehoorder ..met el
kaar in contact gebracht worden". Zo
wel Kootwijk als Nora staan dus langs
een draad met Amsterdam in verbinding
Nora is echter- historie geworden-
Morgen zal ir L. N'eher. directeur-gene
raal. voor de PTT. het nieuwe station
Nera in de polder bij Nederhorst den
Berg (bij Bussum) in gebruik stellen.
Het oude zendercomplex van Nora wordt
dan in gebruik genomen door Scheve-
ningen-Radio, welke station tot nu toe
méér dan slecht is gehuisvest.
Tegenstelling
Het station Nera vormt een schrille
tegenstellig met Nora. .Nera is een mo
dern bakstenen gebouw en naar de eisen
des tijds ingericht. De grote hal. waar de
4050 ontvangtoestellen worden opge
steld. is licht en luchtig. Nera heefl
practische werkkamers een cantine en
zelfs kunnen leden van het personeel
overnachten in een tweetal logeerkamers.
Natuurlijk zijn er ook douches
Het huis van de congierce doet op die
Vlakke polder aan als een kasteel in de
woestijn, want dat is het daar in de Hor
stermeerpolder, die de duurste van Ne
derland is. Hoewel ons land de naam
heeft drassig te zijn. is een normale pol
der met mais, gras en koeien stevig
hooggebergte bij de Horstermeer verge
leken. Gewoon lopen gaat moeilijk, want
de schoenen sopperen van de voeten, als
men niet oppast.
Een woestenij?
Pracht terrein, zegt de PTT Veel beter
Voor de ontvangst dan die heuvelige
duinen. Hier is het vlak met laag grond-
Water!
Maar als mens denken de PTT-ers er
anders over dan als vakman, want zij
laten node dat prachtige duinlandschap
Het terrein in de Nera-rimboe is 115
ha groot, in tegenstelling tot de 50 ha
van Nora.
Op het terrein staan 33 antennes. Vroe
ger hield men vast aan de bekende hoge
stalen masten. Proefondervindelijk is
echter bewezen, dat de z.g. ruit-antenne
betere resultaten heeft. En dat is ma.tr
een onooglijk apparaat. Tussen vier palen
van 3038 meter hoog, is een koper
draad gespannen van iets meer door
snede dan het draad, waarmee de dood
gewone burger zijn eigen antennetje
aanlegt.
De antennes liggen over het 145 ha
grote terrein verspreid om storingen
tegen te gaan. Ieder ontvangtoestel heeft
Ook meer dan één antenne. Is de ont
vangst op de ene slecht, dan lukt het
Goedkoopste sigaretten
weldra 60 cent
De prijs van de goedkopere sigaretten
zal binnenkort, waarschijnlijk reeds in
het begin van de volgende week. ver
hoogd worden in verband met de stij
gende tabaksprijzen op de wereldmarkt.
Het goedkoopste pakje sigaretten zal dan
60 cent kosten.
De duurdere merken worden voorals
nog tengevolge van de gestegen tabaks-
Prijs niet in prijs verhoogd, maar zo men
Weet. ondergaan die (boven 90 cent)
binnen afzienbare tijd een flinke prijs
verhoging als gevolg van de hogere om-
letbelasting.
Bruiloftsganger kreeg hekpunt
in het oog
Toen enkele bruiloftsgangers 's nachts
van een familiefeestje kwamen, viel de
22-jarige K. B. uit Gerkesklooster over
een hek. Hij kwam met zijn hoofd in de
scherpe hekpunten. Een van de punten
drong 6 cm in een oogkas. B. is de vol
gende dag overleden.
Het tweejarig dochtertje van de familie
B. uit Onstwedde kreeg een teil met heet
water over het lichaampje, toen haar
broertje en zusjes al stoeiende tegen een
gasstel aanliepen. Het kindje is overle-
Nederlands smaldeel uit Spanje
vertrokken
De Nederlandse oorlogsschepen, die
■inds Vrijdag in Valencia (Spanje) heb
ben gelegen, zijn gisteren naar ons
land vertrokken. Kapitein ter zee C. W
Slot, commandant van het Nederlandse
smaldeel en van de Karei Doorman,
heeft ter ere van de stedelijke autori
teiten een receptie gehouden aan boord
van het vliegdekschip. Er werden ook
volksdansen uitgevoerd.
Mooie vinding
Over de bekwaamheid van onze PTT-
ingenieurs nog het volgende: Een uit
zending kan dermate gestoord worden,
dat de seinen volkomen waardeloos zyn
geworden. Hen kan het zendend station
om een herhaling verzoeken, docb het
was de hoofdingenieur Van Duuren van
de PTT, die een apparaat construeerde,
dat eenvoudigweg weigerde fouten op te
nemen. De zender moest dan net ^o lang
herhalen, totdat de morse-seinen, uitge
zonden door een machinezender, via
apparaten foutloos in gewone letters op
de telex-machine kwamen.
Amerika zei: „Dat kan niet". Hoofd
ingenieur Van Duuren ging toen met zün
apparaat naar de States en daar zouden
ze wel eens kijken wat dat voor een ding
was. Zij joegen er 10 000 woorden door
met de nodige fouten, doch kijk, het i
paraat weigerde dienst, als het fou4
betrof. Wat er tenslotte uitkwam, v
feilloos.
Nu bouwt de PTT méér van deze tc
stellen en doet er zaken mee in 1
buitenland!
Code
De dienstcorrespondentie behoort offi
cieel in het Frans te geschieden. In de
practijk wordt 'echter Engels gebruikt.
Zo opent men 's ochtends de „correspon
dentie" met Rome als volgt:
„XQ Roma 0700 qmt IGG zok ga
100/zwo zhc". Dit betekent: 7 station
IGG; zok= we are reveiving oke; ga
go ahead; 100/zwo send 100 words per
minute once; zhc= how are your re
Voor de radio-telegrafische gesprekken
heeft men een ander kunststukje moeten
•bedenken, om deze geheim te houden.
Want het briefgeheim geldt óók vo<
legrammen en telefoongesprekken- Men
voorkomt het afluisteren van gesprekken
door ..scrambling". Door technisch inge
wikkelde apparaten wordt het gesprek
gesplitst en de toonhoogte veranderd.
Men krijgt dan een zeer omgevormd gi
sprek, waaraan niemand een touw weet
vast te knopen. Weet men op welke
nier deze omvorming heeft plaats gehad,
dan kan het ontvangststation het ve
warde gesprek „door een machine n
len", de Stem is weer normaal en wor
thuisbezorgd door de gewone telefoon.
Dit was wel in zeer grove trekken
het werk van het grootste radio-toestel
van Nederland. Een fijn-afgesteld ir
ment, dat onmisbaar is geworden i
moderne samenleving.
De zakenman weet zijn telegrammen
snel en veilig overgebracht, want alle
ambtenaren staan onder ede. De diplo
maat kan zijn code-telegrammen naar d<
lage landen sturen- Nora weet ze op te
vangen. Binnenkort zal de plaats,
de aether-draden voor Nederland
menkomen Nera heten. Een zei
knooppunt in een snelle wereld, gelegen
in de meest ongerieflijke polder var
Maar een apparatuur, waarop n
land jaloers zal zijn!
In ons blad van Donderdag j.l. maak
ten wij melding van de aanneming door
de Tweede Kamer van het wetsontwerp
tot intrekking van het Besluit gevolgen
van het huwelijk met vijandelijke onder-
Dit besluit bepaalde o.m., dat aan
vrouwen van vreemde nationaliteit, be
horende tot een vijandelijke staat, en die
na 10 Mei 1940 met een Nederlander
in het huwelijk waren getreden, de
Nederlandse nationaliteit werd ontnomen
of onthouden. Daaronder vielen echter
ook buitenlandse niet-Duitse
vrouwen, die in Duitsland, in door
Duitsland bezet of geannexeerd gebied
of in het gebied van een staat die zich
bij Duitsland had aangesloten met Neder
landse mannen waren gehuwd Als voor
beeld hiervan kan worden genoemd een
Belgische vrouw, die in België tijdens de
Duitse bezetting met een Nederlander
in het huwelijk is getreden.
Deze buitenlandse niet-Duitse vrouwen
krijgen bij inwerkingtreding van boven
bedoelde wet automatisch het Neder
landerschap met ingang van de dag van
het huwelijk.
Ten aanzien van de Duitse vrouwen,
die na 10 Mei 1940 met een Nederlander
in het huwelijk zijn getreden is een
andere regeling getroffen, welke enigs
zins afwijkt van hetgeen wij daaromtrent
mededeelden.
Ook deze vrouwen krijgen wanneer zij
verklaren daarop prijs te stellen, het
Nederlanderschap, eveneens met ingang
van de dag van het huwelijk.
Het wetsontwerp bevat ten aanzien van
deze huwelijken echter een beperkende
bepaling.
In de eerste plaats moet een Duitse
vrouw die met een Nederlander is ge
huwd. en die het Nederlanderschap wenst
te verkrijgen bij haar verklaring tot ver
krijging van dit Nederlanderschap op
dat tijdstip een jaar hoofdverblijf heb
ben gehad in het Koninkrijk. Deze vrou
wen bekomen het Nederlanderschap, ook
zelfs, wanneer ten tijde van de ver
eiste kennisgeving het huwelijk niet
voortduurt, omdat aldus de Regering
in de Memorie van Toelichting tot het
wetsontwerp het verblijf in het Ko
ninkrijk op zich zelf een voldoende fei
telijke betrekking inhoudt voor de
verlening van het Nederlanderschap.
In de tweede plaats is hier gedacht
aan Duitse vrouwen, die wel gehuwd
zijn met Nederlanders, doch die niet in
Nederland woonachtig zijn. Aanvanke
lijk was in het wetsontwerp voorge
schreven, dat voor de verkrijging van
het Nederlanderschap zulk een huwelijk
moest voortduren en ten minste v ij
jaren geleden moest-zijn gesloten.
In de Memorie van Antwoord heeft
de regering echter ook deze termijn
teruggebracht tot één jaar. met behoud
echter van de bepaling, dat het huwelijk
moet voortduren op het tijdstip van de
vereiste verklaring (kennisgeving).
Van een millioen voor
Zwinglibond geen sprake
Het bericht, dat een nog niet met name
noemen Nederlander bereid was onder
bepaalde voorwaarden 1 millioen aan
de Zwinglibond te schenken, blijkt op
een misverstand te berusten.
Het bericht was afkomstig van de se
cretaris van het hoofdbestuur van de
Zwinglibond, ds J. Visser, doch de voor
zitter en zeven andere hoofdbestuurs
leden delen thans mede, dat er slechts
sprake is van een initiatiefnemer, die het
plan opperde 10.000 Nederlanders ertoe
te brengen ieder 100 aan de Zwingli
bond te schenken.
Otto Glastra van Loon, zal de lei
ding van het Rotterdamse Toonkunstkoor
neerleggen zodra er een opvolger is ge
vonden. Hij heeft het te druk met zijn
werk voor Philips.
Hiervoor worden dus uitgesloten
vrouwen die wel getrouwd zijn geweest
met een Nederlander, doch die thans
gescheiden zijn of weduwe zijn en die
nog in Duitsland verblijven.
Tenslotte kunnen wij er op wijzen,
dat wanneer deze wet na aanneming ook
door de Eerste Kamer, in het Staatsblad
zal zijn afgekondigd, daarna de normale
toestand van vóór de oorlog zal ontstaan,
zodat dan bij elk huwelijk van een
Nederlander met een vrouw van vreem
de nationaliteit dus ook Duitse
deze vrouw onmiddellijk bij dit huwelijk
de Nederlandse nationaliteit verkrijgt.
Agent schoot messentrekker
in het hoofd
Bij een gevecht met een agent van de
rijkspolitie werd de landarbeider J. R.
te Munnikezijl in het hoofd geschoten
en ernstig gewond. De man had zijn
buurvrouw met opzet laten vallen en
trok zijn mes, toen een agent
de. De politieman werd door de
van R. met stenen bekogeld en zo in
het nauw gedreven, dat hij enkele re
volverschoten moest lossen. Hij werd
zelf licht gewond.
Z.-Molukken dagvaardt
opnieuw Ned. Staat
Zaterdag voor Haagse rechtbank
Het bureau Zuid-Molukken deelt mede,
dat thans een nieuwe dagvaarding tegen
de Staat der Nederlanden is uitgebracht,
in ten behoeve van alle op Java
verblijvende Ambonnese oud-K. N.I.L.-
militairen en hun gezinnen afvloeiing en
wegvoering naar Nieuw-Guinea wordt
gevorderd.
In de dagvaarding wordt o.m. gesteld,
dat de militairen nooit in kennis zijn
gesteld van het hun. ingevolge de over
eenkomst van 14 Juli 1950, toekomende
recht om naar Nieuw-Guinea af te
vloeien. De behandeling van deze nieuwe
zaak geschiedt gelijktijdig met de reeds
ter zitting in kort geding voor de pre
sident der Haagse rechtbank aangebrach
te zaak, op 16 December a.s. om 10 uur.
fa.bfcï
Nog een en ander over
schadelijke dieren
(Vano
e medewerker, de heer G. Docter te Rijnsburg)
E LAATSTE JAREN is het bolgewas (eigenlijk knolgewas) de gladiool heel
erg lastig gevallen door thrips. Ieder, die gladiolen teelt voor de knol of de
bloem, weet er van mee te praten. Het Is het beestje, dat door de man van de straat
gewoonlijk onweersbeestje wordt genoemd. Bü broeierig weer zien we ze vaak se
maar op onze handen lopen. Er zijn heel veel soorten thrips. Iedere soort heeft zUn
eigen voedsterplant. Zo leeft gladlolenthrlps alleen op gladiolen.
De levenswijze is de ontwikkeling
ei tot volwassen insect, zoals bij veel
insecten. De larve is geel van kleur
bevindt zich op verborgen plaatsen, zoals
in bloemknoppen, tussen bladscheden,
enz. Uit de larven ontstaan langzamer
hand de zwarte of donkergrijze onweers
beestjes.
De schade, die deze insecten doen is
verschillend. Bloemen van gladiolen
worden vaak waardeloos door de
tasting; op anjers laten ze vaak witte
strepen achter, bladeren worden afge
schaafd en de onderliggende cellen uit
gezogen. De lucht in de cellen geeft
het beschadigde blad een zilverachtige
Men is verplicht gladiolenbollen te be
handelen tegen thrips. Hiertoe moet
de droge schoongemaakte bollen gedu
rende 12 dagen in een ruimte bew<
bij 70° F. Het is nodig, dat per m2 2
naftaline tussen de bollen gestrooid
wordt. Door de warmte in de ruimte
dampt de naftaline en wordt de thrips
op de bollen gedood. Voordeliger is
om naftaline op een electrisch toestel te
verdampen.
Vóór de naftalinebehandeling is het
wenst de bollen te behandelen tegen
andere ziekte, n.l. botrytis. Hiertoe brengt
Financieel schandaal
Voor de A'damse rechtbank
Voor de Amsterdamse rechtbank is gis
teren tegen C F O. en \V. v. d. B C..
gewezen firmanten van het effectenkan
toor Kerkhoven en Co. te Amsterdam,
wegens verduistering resp. 2% en 2 jaar
gevangenisstraf geëist.
In October 1948 werd de financiële
reld in de hoofdstad opgeschrikt, door het
bericht, dat de firma Kerkhoven haar
effectenbedrijf had stopgezet. De midde
len bleken uitgeput.
O. wordt ervan beschuldigd zich eer
bedrag van 197.000 en v. d. B. C. eer
bedrag van 112.000 te hebben toege-
eigend. De beide verdachten bekende.
Beiden verklaarden de gelden te heb
ben opgenome nvoor privé-gebruik,
een levensstandaard te kunnen voe
die niet in overeenstemming was met
draagkracht. Zij meenden de tekorten
later wel weer te kunnen aanvullen. Dit
r slotte gebeurd door een combinatie
Amsterdamse banken, zodat geen
hunner cliënten het slachtoffer is gewor
den. Wel werd dat de jongste firmant,
die buiten deze affaire stond en die zijn
gehele vermogen verloor.
Tijdens het verhoor van rijksaccoun-
nt Still, deelde mr Jolles, verdediger
an O., mede, dat het bankconsortium de
tekorten had aangevuld als een lening,
de echtgenoten der verdachten
zich borg hebben gesteld*
Mr Feitsma zei in zijn requisitoir, dat
de openbare behandeling van deze zaak
de Amsterdamse'financiële wereld, v
de verdachten zo'n grote rol hebben
gespeeld, niet schaadt. Een zaak als deze
behoort niet in de „doofpot" aldus de
officier. Wel heeft de behandeling lang
op zich laten wachten, omdat de ver
dachten, die iedere kans om uitstel van
behandelen te veroorzaken, hebben aan
gegrepen.
De buit niet „eerlijk"
verdeeld
De 48-jarige Haagse fabrikant J. de W.
werd gisteren door de Haagse rechtbank
veroordeeld tot 6 maanden gevangenis
straf m.a. wegens verduistering van
58000. Het geld was afkomstig van een
inbraak in 1946 in het distributiekantoor
te Weert, waarbij een geldkistje met geld
bonnen werd buitgemaakt.
De dief werd gepakt, maar het kistje
werd niet gevonden. Uit de gevangenis
schreef hij naar de W. met het verzoek
de bonnen van de hand te doen. Dat deed
de fabrikant, maar van het geld maakte
hij goede sier. Ook zijn vrouw deed hier-
die thans tot eenzelfde straf
iverd veroordeeld. De bedrogen inbreker
had de zaak aanhangig gemaakt.
Gestolen juwelen (voor 6 ton)
in Amsterdam
Scotland Yard vermoedt, dat de bende
ie in November voor ruim f 600 000 aan
juwelen uit de slaapkamer van de herto-
Sutherland ontvreemdde, pogin-
het werk heeft gesteld, deze kost
baarheden geheel of gedeeltelijk naar
Nederland, waarschijnlijk Amsterdam, te
smokkelen. De Amsterdamse expertise-
firma A. Kiewit looft een beloning van
f 50.000 uit voor ieder, die belangrijke
inlichtingen kan verstrekken.
Onder het gestolene bevindt zich een
borstspeld, in de vorm van drie aaneen-
zittende graankorrels, bezet met diaman-
waarde van f 146.000.
£R IS MU GEBLEKEN, dat er belang
stelling bestaat voor de monniken
orde der Trappisten, wellicht omdat
een waas van geheimzinigheid hangt
om mensen die tot plicht hebben gee:
woord te spreken, maar zich alleen va
gebaren te bedienen.
Ik wil gaarne hierover iets mededelen
Laat mij dan beginnen met te zeggen
dat in Zundert (N.B de abdij Maria
Toevlucht der paters Trappisten bestaa1
en dat deze dit jaar haar gouden jubi
leum heeft gevierd. Het is de eerste, die
na de Hervorming van 1517 door Neder
landse Trappisten op Nederlands gro»d-
gebied is gevestigd
We spreken nog van Trappisten, of
schoon die naam sedert 1892 officieel
niet meer bestaat. In dit jaar heeft Paus
Leo XIII drie congregaties onder één
Generale Abt gebracht. De nier
hiervan werd: de Orde der Hervormde
Cisterciënsers.
Deze laatste naam is afgeleid
abdij Citeaux. In 1098 verlieten namelijk
een drietal Benedictijner monniken hun
abdij in Molesme, omdat ze meenden dat
enkele karakteristieke grondtrekken
de Regel van Benedictus niet voldoende
acht werden genomen in het klooster,
ar zij waren. Zij stichtten toen een
abdij in Citeaux om daar de onvervalste
leer in toepassing te brengen.
We hebben hier dus feitelijk te doen
met een reformatie op kleine schaaf.
Want in de Rooms-Katholieke kerk
heeft men telkens weer ervaren dat het
goede aan verwatering onderhevig Is.
De regel van Benedictus bestond na
melijk reeds van 540, Deze orde be
hoort tot de zogenaamde Contemplatie-
d.w.z. beschouwenden in tegenstel-
met de Actieven, die zich voorna
melijk bezighouden met ziekenverple
ging, missie en onderwijs. De Contem
platieven brengen de dag door met bid-
en werken voor eigen onderhoud.
(Sommige kloosters houden zich ook
bezig met het brouwen van het zoge
naamde „Trappistenbier.") Volgens R K
opvatting is dit beschouwende leven
voor heel de Kerk een geestelijke re-
Men grondt zich hierbij op de ge
schiedenis van Maria en Martha. Tot
deze laatste immers zei Jezus: „Maar
Maria heeft het goede deel gekozen.
Het contemplatieve staat dus volgens
deze opvatting zelfs hoger dan het
tieve.
Zesmaal d.aags moeten de Trappisten
of Cisterciënsers in de Kerk psalmen
zingen. En dit begint reeds des morgens
Hoe komt men nu aan de naam Trap
pisten? Na de hervorming van 1098
schijnt zich hetzelfde verschijnsel op
nieuw te hebben voorgedaan. In elk
geval vindt de Abt De Rancé in 1664 weer
aanleiding om wat meer strengheid in
de orde aan te brengen. En om het ver
slapte godsdienstige leven weer tot zijn
oorspronkelijke vormen terug te bren-
-i. sticht hij te La Trappe. ook in Frank-
jk. een nieuw klooster. Van deze plaats
de naam Trappisten afgeleid
De revolutie maakte in 1790 een einde
in de Franse kloosters. In 1791 trekken
de Trappisten naar Zwitserland en van
daar verspreiden ze zich over de rest van
de wereld.
Het leven dezer monniken is zeer sober
streng. In het klooster heerst vol
strekte stilte en de gebarentaal vervangt
het gesproken woord. Door oefening heb
ben de kloosterlingen het in deze taal
ver gebracht
Soms vraagt iemand me wat over onze
universiteit, waarop ik hem met verwon
dering antwoord. Tjonge, dat zelfs die
heel gewone dingen niet bekend zijn,
denk ik dan bij mezelf. Maar ik moet er
eigenlijk bij denken: die voor óns ge
wone dingen. Voor een dagelijkse gast
van het Rapenburg is het zo langzaam
aan gesneden koek geworden, als hij over
het Prytaneum. de pedel of de hortus
spreekt. Ja, zegt ge nu direct, de hortus.
Die kennen we allemaal wel. Maar die
andere vreemde woorden nee, daar
snappen we niks van. En als je dan in
de krant leest, dat er een buitengewone
en een bijzondere hoogleraar zijn be
noemd, dat een lector zijn openbare les
heeft gehouden of dat er een inaugurele
oratie in het groot-auditorium was, dan
kan ik me best voorstellen, dat u de
zaak verder laat zoals ze was. U trekt
er u niets van aan, u denkt misschien
zelfs wel: ze gaan hun gang maar, daar
in die academie, het is ons allemaal veel
te geleerd.
Zo erg is het, geloof ik, niet. Het ts
meer een kwestie van namen, waaraan
je na een zekere tijd gewend bent. En
denkt u niet, dat het dom zou zijn, als u
in deze dingen niet precies de weg wist.
Er zijn studenten genoeg, die met al dat
Latijn in het begin moeilijkheden heb
ben. Soms komen ze er hun leven lang
niet uit en doen precies zoals sommigen,
die de academie alleen maar van buiten
kennen. Ze laten de boel zoals hij is en
daarmee uit.
Als je over een paar kleine bezwaren
heen stapt, kom je een heel eind, vind
ik altijd. Je laat die vreemde woorden
eens goed op je inwerken, je vraagt
aan iemand, die er verstand van heeft
je kijkt dan weer een beetje door de
gordijnen, die de universiteit van de rest
van de wereld scheidenWanneer je
weet, dat auditorium precies hetzelfde
betekent als gehoorzaal, dan sta j
lang zo vreemd niet meer tegenover de
begrippen groot- en klein-auditorium.
Voor de gewichtigste plechtigheden bin
nen de muren van de academie gebruikt
men t'.e grootste gelegenheid en vooi
beurtenissen van mindere rang de kleine.
Een professor, die benoemd is, aanvaardt
zijn ambt met een rede in het groot-
auditorium. Een lector, die ook college
geeft aan studenten, maar nu eenmaal
maatschappelijk een trapje lager staal,
houdt, precies als de orofessor, een rede.
Maar de voordracht van de lector heet
openbare les, die van de hoogleraar
inaugurele oratie. Ten slotte is het een
kwestie van woorden, van geleerde
woorden misschien, maar toch wel uit
elkaar te houden.
Precies boven het groot-auditorium
vindt men het kleine. Door de week
wordt het altijd gebruikt als een gewone
collegezaal met gewone banken, toat van
zijn grote benedenbuurman stellig niet
gezegd kan worden. Daar zit je wat hard
en stijf, vooral als je er een uur naar een
saai onderwerp moet luisteren. Boven
heb je een lessenaar, waar je tenminste
je ellebogen op kwijt kunt. Beneden is
veel meer stijl en sfeer dan boven. Er
zijn, nu onlangs, twee prachtige ramen
bijgekomen. Er hangt een gobelin, dat
volgens een ontwerp van Prinses Wilhel-
mina is gemaakt. De banken zijn ver
deeld in die voor professoren, doctoren,
curatoren, lectoren en privaat-docenten
en in het grote middengedeelte de grote
rest. Ja er is zelfs nog een klein bankje,
waar de rector en de secretaris van de
senaat meestal zitten. En daar schrijdt
dan langs twee smalle paden die acade
mische stoet naar binnen, in toga, met
een baret op. achter de pedellen aan.
Iedereen in de zaal is opgestaan. Men
gaat pas zitten, als de laatste van de
lange rij professoren zijn plaats heeft
ingenomen. De spreker is op het gestoel
te geklommen: vandaar bereikt zijn stem
de luisteraars. Zo is het vrij vaak, in dat
groot-auditorium. Als agenten het Ra
penburg dicht bij de academie hebben
afgezet, dan weet u. dat er iets van deze
aard aan de gang is.
Met elkaar wisselen ze dus geen
woord. De bedoeling van deze regel
ze af te houden van nutteloos gepraat
en ze geheel te doen opgaan in het be
schouwende (peinzende) leven.
De overste van het klooster mag ech
ter wel met zijn monniken spreken
ook in het gastenkwartier houdt het
spreekverbod op. Een monnik, die bezoek
krijgt, mag dus vrijuit spreken. It
hij wat tot zijn overste wil zeggen, dat
door gebaren niet medegedeeld kan wor
den. dan spreekt hij het woord: Bene-
dicite (Looft!) uit. Antwoordt de overste
daarop: Dominus (HeerD dan beteken!
dit dat het spreekverbod niet meer geldt
Behalve uit dit gedwongen zwijgen,
blijkt de strengheid van de orde ook nog
uit het gehele leven der monniken. De
grote vastentijd loopt van 14 September
tot Pasen, dus duurt 6 7 maanden per
jaar. Gedurende de 6 weken vóór Pasen
wordt dit vasten nog iets strenger. In de
6 weken nè Pasen vasten ze niet Vlees,
vis en eieren zijn verboden. Ze leven dus
vegetarisch. Dat dit niet nadelig is. blijk:
uit het feit dat de gemiddelde leeftijd
der monniken 70 jaar is. dus 3 4 Jaar
hoger dan de gemiddelde leeftijd va
Nederlander in het algemeen. Zoals ik
boven zei. begint de dag om 2 uur. Het
eerste ontbijt komt eerst om kwart over
zeven. Dit bestaat uit droog brood met
koffie zonder suiker. Trouwens gesmeerd
brood en koffie mét suikèr zijn geheel
onbekende artikelen in het Trappisten
klooster.
Het middagmaal heeft om 12 uur plaats
Dit bestaat uit melkpap, aardappelen en
groente met botersaus en fruit. Het
avondmaal wordt gebruikt om 6 uur. Dit
bestaat weer uit droog brood, maar ver
gezeld van een warme hap. gewoonlijk
bruine -f witte bonen. Tussen Pasen en
14 September krijgen ze bij het avond
maal een stuk kaas en een grotere hoe
veelheid bonen met sla.
De Trappisten slapen geheel gekleed
Alleen schoenen en sokken mogen ze des
nachts uitt-ekken. In warme zomernach
ten is dl' op zichzelf reeds een boete
doening. De oorsprong van deze ge
woonte ligt in het feit dat Sint Bene
dictus zijn monniken beschouwde als sol
daten van Christus (milites Christi). In
het Romeinse leger nu was het ook de
gewoonte dat de soldaten in hun kleren
sliepen. Als de kloosterklok roept, moe-.
men de gerooide bollen zo vlug mogelijk
in een ruimte, waar goed geventileerd
wordt en waar de temp. op 80—90* F.
gebracht is. In 4 tot 8 dagen kan men z'n
bollen dan goed droog krijgen en een
erge botrytis-aantasting voorkomen. In
deze dagen zou het echter voor de thrips
een prachtgelegenheid zijn de bollen t«
beschadigen.
Daarom geeft men in die droogstook-
periode reeds een voorbehandeling tegen
thrips. Een goedkoop, eenvoudig middel
is het gebruik van calcid: gedurende de
nacht direct na het binnenhalen van de
bollen, strooit men Z]'2 gram calcid per
m3 ruimte. Hierdoor vindt al een flinke
opruiming plaats onder de thrips. De af
gezette eitjes zijn echter niet gedood en
moeten dus achteraf onder handen wor
den genomen, zoels hierboven is be
schreven.
Op het veld is de thrips niet afdoende
te bestrijden. Toch kan ook daar nog veel
bereikt worden met een bespuiting met
Parathion, D D T. of H.C.H. (666), telkens
met extra-uitvloeier. Parathion werkt
zeer goed, maar de minimum tempera
tuur moet dan 70* F. zijn. Een bespuiting
moet in een aangetast gewas wekelijks
herhaald worden.
In kassen en warenhuizen is een ver
neveling van Parathion op haar plaats.
Men late dit door vakmensen op 't gebied
van bestrijdingsmiddelen uitvoeren. Men
kan ook nicotinepoeder roken (250 gram
per 100 m3) of nicotine verdampen (20
gram per 100 m3). In de groententeelt
kan men thrips op dezelfde wijze be
strijden. Bij komkommers mag men ech
ter geen D.D.T. gebruiken.
Bij druiven is het goed er zo vroeg
mogelijk bij te zijn. Ontdekt men ze in 't
voorjaar op de uitlopende knoppen, dan
kan men spuiten of stuiven met Para
thion op een warme dag (temp. boven
70° F.). Ook kan men 0.1 7e nicotine
'spuiten. Na het krenten gebruike men
geen Parathion meer, maar calcid of
nicotine rookpoeder.
Tot de lastige en schadelijke Insecten
behoor: ook de veenmol, een griezelig
beest, dat in humusrijke grond veel plan
tenwortels afbijt Het dier graaft als een
mol gangen in de grond. In de winter
zoekt het dier een warm plaatsje om te
overwinteren, b.v. onder afval of blad-
grond. In Juni legt het wijfje een groot
aantal eitjes in een nest. De eerste tijd
hun leven worden de jongen ver
zorgd door het wijfje. De gedaantever
wisseling verloopt geleidelijk, totdat de
lengte 5 cm is.
In de handel is het bestrijdingsmiddel
Cortilan verkrijgbaar. Er L 250 gram per
nodig. Men kan ook heel goed zelf
middel bereiden. Als de veenmollen
erge schade aanrichten, harkt men per
ruim 3 ons gebroken mais, vermengd
75 gram Parijs' groen in. Gebroken
moet eerst met water even opge
kookt worden. Hierna mengen met Parijs'
groen en dan laten indrogen tot het
mengsel goed strooibaar is.
In de zomer kan men heel wat exem
plaren vangen, door een paar cm onder
de oppervlakte blikken busjes of bloem
potten (met gesloten bodemgaatje) te
plaatsen; in de herfst vangt men heel
wat veenmollen door hier en daar hoop-
paardenmest op het land te gooien:
de veenmollen zoeken de warmte van
deze mest op.
ten de monniken onmiddellijk in slag-
c.de staan tegen de aan God vijandige
machten.
Ik meen dat ik in het bovenstaande de
geheimzinnigheid heb weggenomen en
dat ik heb aangetoond hoe een eeuwen
oude overlevering tot heden toe groten
deels heeft stand gehouden.
Den Haag. Dr F. C. Dominica».
De grijze prof. Gerretson en de blonde
Michel v. d. Plas geëerd
Met de Constantijn Huygens- en de
Jan Campertprijs
(Van een onzer verslaggevers)
Een beloning en een aanmoediging, de
bekroning van #een geheel letterkundig
:e en blijdschap om een jong talent,
een grijze professor en een blonde jon
gen de Constantijn Huygensprijs voor
prof. dr F. C. Gerertson en de Jan Cam-
pertp-ijs voor de 23-jarige Haagse aich-
ter Michel van der Plas. Dit waren de
elementen, waaruit gisteren in de
oude raadzaal aan de Groenmarkt de
merkwaardige letterkundige gebeurtenis
gegroeid, welke de prijsuitreiking van
de Jan Campertstiching is geworden.
Na de rede van de plaatsvervangend
Jorntter van.de J.r Campertstichting
de heer Stols, waarin deze het werk van
Leide kunstenaars, zo verschillend van
aard en uiting, belichtte, overhandigde
burgemeester Schokking de prijzen. De
genodigden o.w. de letterkundigen Nij-
en Bloem en het volledig college
B. en W. hadden voor dit alles
applaus, dat echter niets was bij de
ties, die volgden op de redevoeringen
"in de prijswinnaars.
Die van de hooggeleerde was een
jant spel van woorden en gedachten, de
beschouwing van een man. die weet «va'
aardse eerbewijzen betekenen en de be
trekkelijkheid ervan. Een rede. die zelf
een proeve van de kunst van de
Nieuw Amsterdam voor
vier maanden weg
De Nieuw Amsterdam, het vlaggeschlp
in de Holland-Amerikalijn. is gister
middag voor vier maanden naar de Ver.
Staten vertrokken. Het schip zal verschil
lende toeristenreizen maken, waarvan één
in charter, en daarbij o.a. Cristobal, Cu
racao. Havanna. Trinidad en San Juan
aandoen.
De proviandmeester heeft op een lange
tocht gerekend. Behalve de gewone hoe
veelheid is extra ingeslagen: 30.000 kilo
aardappelen. 100 ton vlees en gevogelte
10.000 liter bier, 60.000 kilo blikgroente!
3 000 kilo worst. 6 000 kilo vis, 2.000 liter
jenever. 5.000 liter room, 10.000 kilo sui
ker. 25.000 flesjes sodawater en voor de
was 8.000 kilo zeep.
spreker was. De jonge dichter, die daar
na -noest komen kreeg het er niet ge
mak1 lijk - door maar na het eenvou
dig dankwoord vond hij die ene zin. die
hem een ware ovatie bezorgde. Hij
wendde zich tot prof Gerretson met een
eenvoudig: „De dromer eert de weter,
de leerling de meester".
Wet voorwaardelijke
veroordeling
Het is de bedoeling, dat een voorwaar
delijke veroordeling straks ten uitvoer
kan worden gelegd wegens een strafbaar
feit. dat voor de veroordeling is gepleegd.
Dit moet echter uitzondering blijven. Ook
in geval van misdraging of overtreding
tijdens de proeftijd kan last tot het tea
uitvoer leggen van een vonnis worden
gegeven. Minister Struycken deelt dit
mee in de memorie van antwoord aan de
Tweede Kamer over het wetsontwerp,
dat nadere voorzieningen op dit gebied
geeft.
De minister zal. zoals de Tweede
Kamer-commissie heeft voorgesteld, be
vorderen dat wijziging van de voorwaar
den. het verlengen van de proeftijd enz.
ook mogelijk wordt tijdens de schorsin*
van de proeftijd.
Doordat de proeftijd ook in geval van
voorwaardelüka invrijheidstelling ver
kort zal kunnen worden, wordt de reclas-
seringsinstellingen veel tijd en toeziend
werk bespaard.
Hollandse Sint Nicolaas 1
in New York
Sint Nicolaas heeft in Hollandse sttfl
zijn Intocht gedaan in New York. HU
deelde ten teken van de Nederlands»
dankbaarheid voor de Marshallhulp ge
schenken uit aan vierhonderd arme New
Yorkse kinderen. Het bezoek zal Jaarlijks
herhaald worden.
De Sin had een gevolg van drie kinde
ren in kledij uit de tijd, dat New York
nog Nieuw-Amsterdam heette, voorts elf
amazonen die de Nederlandse provincies
voorstelden en vooraanstaande personen
uit de Nederlandse kolonie. De Sint werd
door burgemeester Impellitteri ontvangen.
