De heer R. van der Baan reisde met echtgenote'
Met
naar Californië
100 km per uur van kust tot kust
M. Weima: directeur markt- en
havendienst
Belangstelling voor K. en O.-zangavonden
moet groeien
I
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
DINSDAG 31 OCTOBER 1950
Een bezoek aan familie (I)
In onze eerste bus zat een neger, die erg
onrustig was en bijna alle onbezette
plaatsen probeerde om dan een praatje
aan te knopen met zijn buren- Toen hij
ook in mijn buurt kwam, merkte ik ai1
gauw, dat hij wat aangeschoten was. Hij 1
begon ook een gesprek, maar ik begreep
niet veel van zijn taaltje, dat heel wat
met het Engels verschilde. Ik was niet
al te gul met mijn antwoorden, maar
toen scheen hij te denken, dat ik me nret
met hem wilde inlaten om zijn huids
kleur. Hij deed erg verontwaardigd. Ge
lukkig slaagde ik er in hem duidelijk te
maken, dat dit helemaal niet het geval
Later kwam ik te zitten naast een
Amerikaan. Hij had zijn vrouw by
zich. Zij was afkomstig uit Joego
slavië en was nog maar een maand
of zeven in Amerika. Zij hadden el
kaar ontmoet in Italië, waar hij vier
jaar als militair was geweest. En nu
zat hij weer in het leger. Hij zou
binnenkort naar Korea vertrekken.
Juist had hij die dag zijn zaak m
Arizona, die hij na de oorlog was be
gonnen, van de hand gedaan. Nu ging
hjj zyn vrouwtje naar zijn moeder
in Los Angeles brengen- Begrijpe
lijkerwijs was hij niet erg opgewekt.
„Eén keer in de oorlog is al meer
dan genoeg", vond hij. Zijn vrouw
blijft alleen achter in een land. waar
ze nog bijna niemand kent. Bovendien
is zij Rooms-Katholiek. terwijl de fa
milie van haar man Protestant is.
Drie i
Voordat we de grote re
kust naar de Westkust
maakten logeerden we
laai duizelig
s van de Oost
van Amerika
dag of tien
■Het tegenwoordige adres van de heer A. van der Baan. oud-hooid
van de Planlsoenschool van de vereniging voor Chr. onderwijs te Leiden,
is: 836 Cleveland Ave. Montebello. Calilornia. U. S. R. Ja. de heer Van
der Baan is enige maanden geleden met pensioen gegaan en zijn eerste
wens voor de tijd na het moment van zijn pensionnering was: een be
zoek aan familieleden in het verre, maar niet onbereik bare Amerika.
Zo is hij er met zijn echtgenote op uit gegaan. Wij mochten van hem
brieven ontvangen en het is ons een genoegen een aantal van zijn in-
teressante indrukken weer te geven.
1 preach the Gospel
Over de bootreis zuUen wy kort zijn.
Op 11 Juli vertrokken de heer en me
vrouw Van der Baan met de „Volendam"
uit Rotterdam. De boot was vol. Met de
bemanning waren er ongeveer tweedui
zend personen aan boord. Voor een groot
deel emigranten, soms hele gezinnen,
meest Nederlanders, vooral uit de Noor
delijke provincies-
Op een emigrantenschip is maar één
klasse. Alle passagiers kunnen zich dus
vrij over het hele schip bewegen. Daar
door kan men dus ook met alle passa
giers in contact komen. Er was ook een
predikant aan boord, die in opdracht van
de Synode van de Nèd. Herv. Kerk de
reis meemaakte voor de pastorale verzor
ging der emigranten. Elke avond werd
voor de Protestanten door deze predikant
een dagsluiting gehouden. Op Zondag
morgen was er een korte kerkdienst.
Vaak ontstond een gesprek, doordat
men elkaar „in de kerk" had gezien.
Een van de eersten met wie de heer Van
der Baan in gesprek raakte, was een
predikant uit Portugal. Hij vertelde hem,
dat hij als zendeling in Portugees West-
Afrika was geweest en nu als rondreizend
prediker werkte onder de verstrooide
Protestanten in Portugal. Een blijmoedig
Christen. Als men hem vroeg naar zijn
werk zei hij: „I preach the Gospel" (Ik
predik het Evangelie).
Gemoedelijke „drivers"
„You can 't miss America by bus". Zo
luidt het opschrift van een artikel in
het Juli-nummer van „The National
Geographic Magazine". Dat betekent vrij
vertaald: Als je per bus door Amerika
reist, ben je er van verzekerd, dat je veel
van Amerika te zien krijgt. Juist in die
maand maakte ik met mijn vrouw pei
bus een reis dwars door Amerika, van
Washington D. C. naar Californië, schrijft
de heer Van der Baan. Dat is een afstand
van ongeveer 3000 mijl. De schrijver
van het artikel legde er 9000 af. Boven
dien maakten we de reis niet om allerlei
Interessante gegevens voor een artikel
te verzamelen. Wij gunden ons geen tijd
om ergens eens wat langer te blijven,
maar reisden dag en nacht door om het
doel van de reis maar zo spoedig moge
lijk te bereiken.
Dank zjj de uitstekende bussen,
de voortreffelijke organisatie en de
vriendelijke chauffeurs denken wij
tóch met genoegen aan deze reis
terug. Een bus heeft 36 40 gemakke
lijke zitplaatsen. Grote, ruime leun
stoelen met 'n hoge rug. In die stoelen
•zit men hoog, zodat Je steeds een ruim
uitzicht over het landschap hebt.
I Staanplaatsen heeft de bus niet. Wil
Je gaan rusten of slapen, dan kun Je
je stoel door een eenvoudige druk op
de knop de gewenste houding geven.
Het slapen in de bus is ons reusachtig
meegevallen. Al is het echte bed toch
te verkiezen- We hebben ook drie
nachten in de bus gereisd. De snel*
heid was bijna 100 km per uur.
Er is een sfeer van gemoedelijkheid.
Tk denk aan de chauffeur, die. toen we
's avonds uit St. Louis vertrokken, vóór
hij de lichten doofde ons met een ge
baar als van een moeder, die haar kin
deren toedekt, wel te rusten wenste. Hij
voegde er nog aan toe, dat hij wel wak
ker zou blijven. Voor de „drivers" heb
ik op onze reis groot respect gekregen.
Zij vervullen hun moeilijke en verant
woordelijke taak met grote bekwaam
heid. Door hoge gebergten, langs steile
hellingen met gevaarlijke bochten en
over lange vlakke wegen, waar hun aan
dacht gemakkelijk zou kunnen verslap
pen, rijden ze hun zware bussen met
voorzichtigheid. Het aantal verkeers
ongelukken met een Greyhound-bus is
zeer klein. Van de drivers wordt dan
ook een grote mate van bekwaamheid,
aanpassingsvermogen en zelfbeheersing
geëist. Wie aangesteld wil worden, moet
een scherp psycho-technisch onderzoek
ondergaan. Met je medereizigers heb je
in een bus gewoonlijk niet veel con
tact. Vooral niet als je met z'n tweeën
reist en min of meer afgesloten naast el
kaar zit. Bovendien was voor ons voor
al in het begin de taal een belemmering.
de buurt van New York. Onze gastheer
wilde ons graag wat van de omgeving
laten zien en zo nam hij ons op een mid
dag mee voor een „ride" door de staat
New Jersey. Dat werd een mooie rit
door aardige stadjes en dorpen, soms
door mooi bosrijk en heuvelachtig land,
dat aan de Veluwezoom deed denken,
met villa's en landhuizen, dan weer door
grote boomgaarden van perziken en ander
fruit, of tuinderijen en bloemisterijen. We
kwamen door een bergland, waar de weg
soms steil op- en afliep. En in de diepte
voeren de schepen als notedopjes' op de
Hudson River.
Later hebben we ook een bezoek ge
bracht aan de stad. Bij onze aankornsi;
hadden we al genoteit van de aanblik oo-
de stad onder het licht van de onder-j
gaande zon. Eerst Long Island, met ziin
lage huizen in het groen, waar honder-,
den auto's langs het strand gleden, toen;
Manhattan met de wolkenkrabbers, waar-]
boven juist een soort Zeppelin dreef on.
reclame te maken voor het drinken van
sinaasappelsap. Dit alles boeide ons zo,
dat we het vrijheidsbeeld aan de andere
kant van het schip al voorbij waren]
's Avonds kregen we nog een indruk
van de lichtreclames, die overal op dei
torenhuizen tegen de donkere hemel
steken.
De „Underground" was een nieuwt
sensatie voor ons. Je werpt een
„dime" (tien cent) in een automaat
en dan kun je naar binnen gaan en net
zo lang van de ondergrondse treinen
gebruik maken als je wilt, zonder
dat je opnieuw hoeft te betalen.
Geen kaartjes, geen conducteurs, geen
e treinen rijden met veel
geraas en grote snelheid door de
tunnels. We kwamen midden in de'
stad terecht. En werden duizelig bij
onze pogingen om de verdiepingen
van het Empire State Building te
tellen. We gingen in een van de
prachtige bankgebouwen en werden
weer duizelig als we dachten aan de
geldsommen. We keken naar het ver
keer op het punt waar Broadway en
Fifth Avenue bij elkaar komen. En
werden voor de derde maal duizelig
van al het gekrioel om ons heen. Ik
ging er iets van begrijpen, dat een
Nederlands journalist, nauwelijks in
New York aangekomen, reeds infor
meerde wanneer de volgende boot
naar Nederland vertrok. Ook
Washington hebben we op vluchtige
wijze bezichtigd, 't Was weer onze
vriendelijke gastheer die ons aanbood
ons daarheen te brengen.
Het is niet moeilijk om in het systeem
van de grote wegen de weg te vinden.
Alle hoofdwegen zijn genummerd en
overal zijn deze nummers op kruis
punten en viaducten en langs de weg dui
delijk aangebracht. Ga je op reis. dan
neem je van de kaart de nummers van
de wegen, die je moet volgen, in je op.
Je kunt niet afdwalen. Langs de wegen
staan overal grote borden met recla
mes. Nu en dan wordt men getroffen
door een Nederlandse naam: Van Bever-
wijck, Van Tilburg Van der Kamp,,
Zijlstra.
De busreis. Nog twee uur moesten
rijden. De opkomende zon scheen al op
de toppen der bergen, terwijl het in de
dalen nog schemer was- De dorpen en
steden waren nog in rust. Langs de, stra
ten stonden palmen en ander geboomte,
dat we nog niet konden thuisbrengen.
Meest lage, witte huizen, omgeven door
een grasveld en tuinen met veel bloemen.
Waar geen mensen woonden was weer
de woestijn met maar heel weinig plan
tengroei. Verderop kwamen de boom
gaarden. We zagen de sinaasappels aan
de bomen. Eindelijk stopte de bus. We
zochten onze bagage bij elkaar en stap
ten uit. De reis van kust tot kust was
Raad bood weinig belangrijks
Nieuwe marktdirecteur, 'n nieuw carillon
en nieuwe uniformen
Toestand van de burgemeester is uitstekend
Wethouder Van Schaik, loco-burgemeester, kon gistermiddag in de raadszitting
mededelen, dat burgemeester jhr mr F. H. van Kinschot het buitengewoon goed
maakt. Er ipag een snel herstel worden verwacht, sneller dar. aanvankelijk werd
gedacht. Met blijdschap zal deze tijding door de Leidse burgerij worden ontvangen.
De agenda leverde voorts weinig belangrijks op. Een geheime zitting van meer
dan een uur ging aan de benoeming van de nieuwe directeur van de markt- en
havendienst vooraf.
De heer VAN WEERLEE (Arb.) wenste
namelijk enkele opmerkingen te maken
over de twee door B. en W. aanbevolen
candidaten, de heren M. Weima te
Leeuwarden en L. W. Biesheuvel te
Santpoort. Het is een lang gesprek ge
worden. voordat de opvolger van de heer
L. A. Mennes uit de bus kwam. De neer
Weima kreeg 22, de heer Biesheuvel 13
stemmen.
Tot lid van de commissie voor de
financiën werd benoemd de heer Zun-
derman, tot lid der commissie voor de
markt- en havendienst, de heer Van
Schoonderwoerd den Bezemer, tot ge
meentelijk gedelegeerde in het bestuur
van de Instrumentmakersschool de heer
Ven Stralen, tot idem in het bestuur van
de R.K. avondtekenschool mr Geertsema,
tot idem in het bestuur van „Kennis is
Macht" ook mr Geertsema, tot leden van
de Monumentencommissie, de heren J. A.
Riedel en ir H. A. van Oerle, en tot
tijdelijk lerares in de geschiedenis aan
de H B.S. voor meisjes mej. I. J. Soer.
Sell-made man
De heer M. Weima te Leeuwarden, die
de Leidse raad gistermiddag benoemde
tot directeur van de markt- en haven
dienst als opvolger van de heer L. A.
Mennes, werd op 14 Januari 1905 in de
Friese hoofdstad geboren. HU is de
van een slager en kwam zelf, na de lage
re school en de ULO te hebben door
lopen, in dat vak. Spoedig trad hij in het
organisatieleven op de voorgrond. Zo was
hy voorzitter van de slagersvereniging te
Leeuwarden (15 jaar lang), voorzitter
van de Friese slagershond en hoofdbe
stuurslid van de Alg. Ncd. Slagershond.
Ook in de Vakgroep Slagerij nam bij als
hoofdbestuurslid een plaats in.
Nadat de heer Weima de eerste twee
oorlogsjaren had gezorgd voor de distri
butie van vlees in Noord-Friesland (ter
wijl hij zelf slager was), volgde in 1942
zijn benoeming tot toewijzings-commis-
paris voor vlees voor de gehele provincie.
Tot de verkoop van vee het vorige jaar
vrij kwam, had de heer Weima de leiding
van circa 80 man personeel. Sinds 1 April
J.l. staat hij op wachtgeld.
Uit het bovenstaande blijkt wel, dat de
nieuwe directeur zich goed op de hoogte
beeft kunnen stellen van het markt
wezen. Leeuwarden zelf bij een grote
veemarkt en op drie andere markten
heeft de heer Weima kennis gemaakt met
de gang van zaken. Van 1942 tot 1949
ressorteerden ook de Friese eilanden en
de N.O.-Polder onder zijn leiding. De
niet gemakkelijk,
i een overschot van
kunst, dat overschot
van de Duitsers
toè te krijgen.
De heer Weima is lid der Geref. Kerk
en hangt de A.-R. beginzelen aan.
Diverse onderwijsbesl uiten werden ge
nomen. Zo kunnen enkele ULO-scholen
overgaan tot het aanschaffen van leer
boeken in Menskunde (als dat nog niet
gebeurd is): het inrichten van een
parallel-6e klasse aan de Leidse Hout-
school viel in goede aarde, evenals het
verzoek inzake voorzieningen aan
gymnastieklokaal van de Ohr. school
Middelstegraoht en in principe werd be
sloten, medewerking te verlenen tot hét
stichten van een Geref. school in het
Morskwartier.
Het carillon.
Zonder hoofdelijke stemming en zon
der discussie passeerde het voorstel van
B. en W. inzake het ondershands opdra
gen van de levering c.a. van de klokken,
die nog aan het carillon van het stadhuis
ontbreken. Dat zijn er, zoals uitvoerig
gemeld werd, 43 van de 47. en de firma
Van Bergen te Heiligerlee zal zorgen dat
Met een hamerslag gingen de voorstel
len tot het aankopen van percelen
weiland en water er door. Ook op de
herziening der jaarwedden van
brandweerpersoneel had niemand iets
aan te merken.
Het leveren en opspuiten van zand in
de Cronesteinse polder (maximaal 10.000
m3 tegen ƒ1.75 per m3) werd opt
gen aan de N.V. Broekhoven te Nijmegen.
Het uitgestelde voorstel betreffende de
uitbreiding van de rioolwaterzuiverings
inrichting ondervond thans geen tegen-
Spoedeisend.
Spoedeisend stelden B. en W. voc
aanvullend crediet van ƒ21.900 te voteren
voor de bouw van een openbare lagere
school aan de Da Costastraat. Op 28 Aug.
stelde de raad 126.500 beschikbaar
de bouw van die school. Bij de raming
i van de bouwkosten, zo schreven B. en W
thans aan de raad. werd indertijd uitge
gaan van een funderingsdiepte van 0.80 m
beneden de begane grondvloer. Uit de na
het opmaken van de raming bekend ge
worden uitslag van het grondonderzoek
was echter gebleken, dat de kosten
wegens diepere en zwaardere funderings-
lanleg en wegens het maken van diepere
(underingsgedeelten ter plaatse va
lóottraverse 11.675 méér zullen be
iragen dan geraamd werd.
Voorts kon bij het opmaken v;
aming geen rekening worden gehouden
net de inmiddels gestegen kosten
naterialen en arbeidslonen, terwijl ten
slotte aldus nóg steeds B. en W.
nog moet worden gerekend op de
vankelijk niet voorziene mogelijkheid,
Jat een gedeeltelijk op het schoolterrein
staande schuur na afbraak wee:
moeten worden opgebouwd. Hiervoor
10.225 méér aan kosten,
j Mr dr KNOL (Prot.-Chr.) sprak zijn
verwondering uiit over deze aanvulling.
De raming is dus met een zekere slordig
heid opgezet.
Wethouder JONGELEEN bestreed deze
mening. Er moest met een ontzettende
haast v/orden gewerkt. De boring
De heer H. Oostveen, voorz. van de federatie van woningbouwverenigingen,
overhandigt de heer M. I. Smit namens de federatie een enveloppe met inhoud
(Foto N. van der Horst)
Woningbouwvereniging „Tuinstadwijk"
herdacht 35-jarig bestaan
Geanimeerde receptie in de Turk
niet alleen, dat de woning-
ging „Tuinstadwijk" het 35-
jarig bestaan herdacht tenslotte is 35
jaar geen officieel jubileum maar dc
bestuurderen van de vereniging verheu
gen zich zo zeer over het feit, dat aan
de Lage Morsweg twee bouwplannen
voor „Tuinstadwijk" in uitvoering zijn,
dat men het 35-jarig bestaan met blijd
schap aangreep voor een waardige
vreugde-uiting. En dat is de receptie in
de Turk gisteravond dan ook geworden
De bovenzaal van de Turk was in ware
feesttooi door een overvloed van bloem
stukken, de feestvierende vereniging
door zusterverenigingen, en bevriende
instanties aangeboden. En tussen die
bloemen bewogen zich plechtig geklede
receptiegangers.
De voorzitter van de raad van com
missarissen, de heer J. Smit. opende de
rij van sprekers met een gelukwens tot
het jubilerende bestuur. Waarna de heer
M. I. Smit. voorzitter van de vereniging,
een officiële rede uitsprak, gewijd aan
de bereikte resultaten en daarmee ver
bonden en overwonnen moeilijkheden.
Toch bezag spr. liever het heden. De
bouw van arbeiderswoningen is thans
practisch geheel in handen van de wo
ningbouwverenigingen. De heer Smit
hoopte Weliswaar, dat ook het particu
lier initiatief zich met dit object zou
gaan bezig houden, maar die overweging
kon toch een gerechtvaardigd gevoel
van trots niet wegnemen. Vóór de oor
log had „Tuinstadwijk" 450 woningen
gebouwd, de laatste-lte jaar zijn 231 wo
ningen gebouwd voor 350 gezinnen. Dat
is mogelijk geweest dank zij de goede sa
menwerking met het gemeentebestuur,
waarvoor spr. dan ook zijn grote erken
telijkheid betuigde: =-
Namens het college '."an-B-en W. sprak
wethoudep A. J. Jongeleem -die de wo
ningbouwverenigingen en hun werk ui*
de gedwongen samenwerking met
het gemeentebestuur kende. Daarom
was spr. zo tenvolle overtuigd vai
grote waarde van de woningbouwvereni
gingen. Uit de door hem aangehaalde
cijfers bleek, dat „Tuinstadwijk"
behoeft te klagen over gebrek aan
langstelling van overheidszijde. Zowel
het gemeentebestuur als de betrokken
ambtenaren dragen de vereniging een
goed hart toe. Spr. wilde er echter met
nadruk op wijzen, dat de financiën nog
steeds een obstakel vormen.
De voorzitter van de nationale wo
ningraad voor Zuid-Holland, de heer A.
slechter uitgevallen dan aanvankelijk
gedacht werd en bovendien lag het eerst
niet in de bedoeling, de schuur wee
te bouwen. De huurder maakte echter
bezwaren en daarom werd tot herbouw
besloten.
Rondvraag.
Vooral het verkeer vroeg bij de rond
vraag aandacht. De heer A. VAN DIJK
(K.V.P.) meende zich te herinneren, dat
B. en W. hebben toegezegd, te onder
zoeken of „het laatste stukje Levendaal"
kan worden gedempt. Nu echter worden
de walm uren al weer hersteld.
Weth. JONGELEEN zei, in de volgende
zitting te zullen antwoorden.
De heer SCHüLLER (Arb.) had opge
merkt. dat de bestrating van een deel
van de Oude Herengracht ter hand is
genomen. Maar daar staat ook
lantaarnpaal zonder kopop eer
vaarlijke plaats. Waarom ruimen
Lichtfabrieken die ook niet op?
Weth. VAN DER KWAAK had het be
richt, dat hier bestraat wordt, niet door
gekregen. Hij zal onderzoeken.
Dokter KORTMANN (K.V.P.) vond,
dat het verkeer bij het station goed
rechts houdt. Maar de fietsers, die uit de
Cito-stalling komen, gaan tegen het grote
verkeer in. Moet daar voor hen ook geen
één-richting-verkeer komen?
Weth. JONGELEEN: Mr Breedveld
heeft de situatie daar al opgenomen,
maar er is voorlopig niet veel aan te
doen. Er moet een bord komen en als
het trottoir gereed is, zèl dat er komen.
De heer KORTMANN vroeg verder om
verlichting bij de tramovergang bij de
Lammebrug. De wethouder vond zelf
ook, dat die moet worden aangebracht.
Mevr. VIJLBRIEF (Comm.) her
innerde aan het recente droevige onge
val op de Haarlemmerstraat. Men zegt
vaak: „Fiets niet over die straat, maar
over de Oude Singel en de Oude Vest".
Maar dan moet daar ook een betere be
strating worden aangebracht.
Hierop schoot wethouder JONGELEEN
uit zijn slof: „Men moet niet steeds zeg
gen. dat Leiden een slechte bestrating
heeft. In andere plaatsen is het vaak
veel erger. In Leiden, vindt men alleen
een klinkerbestrating goed!" De Oude
Vest is reed§ voor een deel opnieuw be
straat en men is nu bezig aan de Oude
De heer VAN WEERLEE (Arb.)
tenslotte op het slechte wegdek van de
Hooigracht. Hier wordt aandacht
besteed.
De laatste vragensteller, de heer DE
HOSSON (KVP) wilde het er niet
hebben, waarom men de keurige Leidse
gemeenteboden heeft doen vervangen
„door als brugwachters geklede mans
personen". Wel vroeg hij zich af, waarorr
de uniformen, door een firma in Amers
foort moesten worden geleverd. Naar
zijn mening had het in Leiden goedkoper
en beter gekund.
Voorz. VAN SCHAIK wilde deze raad
gaarne, hoewel achteraf, ter harte
Goosen, prees de goede geest, die hij in
Leiden had aangetroffen. Spr. noemde
de woningbouwverenigingen bij uitstek
deskundig op het gebied van de arbei-
ders-woning-bouw. Als het particulier
initiatief tekort schiet, moet de over
heid een en ander wel ter hand nemen,
maar dit geschiede dan steeds met steun
van de woningbouwverenigingen.
Vervolgens werd nog gesproken door
de heer H. Oostveen, voorzitter van de
federatie van Leidse woningbouwvereni
gingen; de heer J. Gerrits namens „Ons
Belang"; de heer H. van Weizen namens
„De Eendracht", voorzitter H. van Kat
wijk namens „Eensgezindheid" en de
heer H. M. Noteboom namens „Ons
Doel". De heer Oostveen bood de feest
vierende vereniging een enveloppe met
inhoud aan. De ouderen van „Tuinstad
wijk" lieten zich vertegenwoordigen
door een comité-tje dat bij monde van
de heer Blöte bloemen aanbood. Voor
de speeltuinvereniging „Zuiderkwar
tier" sprak de heer D. Planjer, voor de
turnvereniging „Floralia" de heer J. Mas-
saar en voor de buurtvereniging „Tuin
stadwijk" de heer H. Vermond. Het
architectenbureau A. C. Gathier liet zich
vertegenwoordigen door de heer J. Free-
Paard en wagen in het Nabije Oosten
Interessante lezing van prof. dr B. J. 'Alfrink
Gisteravond werd in het Nederlands
Instituut voor het Nabije Oosten de
eerste van de vijf lezingen, die in het
winterseizoen georganiseerd worden, ge
houden door de oud-testamenticus prof.
B. J. Alfrink van de R.K. Universiteit
Nijmegen. Deze lezingen worden ge
organiseerd door het Voor-Aziatisch-
Egyptisoh Genootschap „Ex Oriente
Lux" en het Nederlands Instituut voor
het Nabije Oosten in samenwerking met
de Vereniging tot Bevordering der keji-
s van de Antieke Beschaving.
Na ingeleid te zijn door de voorzitter,
prof. dr F. M. Th. de Liagre Böhl, be
handelde de Nijmeegse hoogleraar zijn
onderwerp „Paard en Wagen in het
Oude Nabije Oosten".
Tegenwoordig, aldus spr., heeft het
paard veel van zijn betekenis ingeboet.
Militair-strategisch heeft het afgedaan en
ook op agrarisch terrein moet het paard
plaats maken voor het mechanisme.
Vroeger is dit eohter geheel anders ge
weest en hadden paard en wagen vele
aspecten. Speciaal door zijn ligging tussen
de twee grote cultuurcentra Mesopotamië
Egypte is een nader onderzoek in
Kanaan voor dit onderwerp van veel
belang.
Omstreeks 1200 zien we voor het eerst
melding gemaakt van het gebruik van
paarden voor verschillende militaire
doeleinden. Het is bekend, dat de vorsten
die tijd over strijdwagens met paarden
bespannen beschikten. Dit gaf hun een
geweldige voorsprong op de binnentrek
kende Israëlieten, die slechts over voet
volk beschikten. We lezen, dat de aarts
vaders steeds gebruik maakten van
muildieren of kamelen. Jozef gaf
echter zijn vader een staats
begrafenis met strijdwagens, maar
dit was uiteraard meer te danken aan
Egyptische invloed op de Joodse onder
koning van Egypte, dan aan zijn per
soonlijke aspiraties. Alleen in de berg
streken waren de strijdwagens ongevaar-
en van daaruit opereerden de
Israëlieten dan ook.
We moeten ons geen al te grote voor
stelling maken van de hoeveelheid strijd
wagens. De meeste vorsten hadden ei
30 k 40. Koning Saul leed zijn nederlaag
door een gemis aan paarden en wagens.
De volgende Israëlietiische monarchen
hebben de strategische waarde
wapen terdege ingezien. David en Salomo
begonnen dan ook aan de opbouw van
een moderne strijdmacht. De moeilijk
heid was echter, dat Israël niet over
smeden beschikte en afhankelijk was van
de goodwill van de naburen. Door ver
overing wist David echter beslag te leg
gen op een aanzienlijke hoeveelheid
materiaal en hiermee was de eerste
sohrede op het defensiepad gezet.
Salomo wordt gezegd in het Oude Testa
ment, dat hij over een strijdmacht van
12.000 paarden en 4000 wagens beschikte.
Volgens de oude Joodse hoftraditie
maakte de koning steeds gebruik
muilezels. Het is de hoogmoedige
Absalom geweest, die waarschijnlijk
onder invloed van zijn verblijf aan het
hof bij zijn heidense grootvader voor bet
eerst de vorstenpraalwagen intrody.
ceerde.
Het
weerhouden heeft
Hl wagenpark, is voornamelijk ge-
hun afkeer van grote machtsmid
delen. Zij stelden hun
Jaweh en ieder groot militair vertoon
was afbreuk aan deze gedachte. De ezel
als vredesbode was veel belangrijker bij
het Oude Israël. In dit verband
instruerend, dat de wet tienmaal de ezel
aanhaalt, maar slechts eenmaal het paard
dan nog slechts in negatieve zin.
Ook de profeet Zacharia tekent
Messias, gezeten op een ezelin, als
grote Ambassadeur met een vredesmiss»
niet op een paard, dat slechts aan
oorlog en geweld deed denken, zo besloot
prof. Alfrink zijn onderwerp.
Eerste bijeenkomst in De Burcht matig bezocht
De grote Buróht-zsal was gisteravond
afgehuurd vóór een gemeenschappelijke
zangavond van K. en O., zoals die ook
in vorige jaren elk winterseizoen werd
geprojecteerd. Men- had het echter met
een zaal kunnen doen, die de helft
kleiner was. Dat betekent, dat er
Ouderavond Dr Van
Voorthuijsenschool
De Dr van Voorthuijsenschool vo'
individueel onderwijs hield gisteren et
ouderavond. Het eerste gedeelte van t
avond werd doorgebracht in de grote
zaal van het Leidse Volkshuis,
heer H. A. Schuijt uit Delft, die reeds
veertig jaar bij deze tak van onderwijs
werkzaam is, sprak over het onderwerp:
„Levensaanvaarding". Hierna gingen do
talrijke aanwezigen naar de school
Caeciliastraat, waar o.m. het werk der
leerlingen werd bezichtigd.
Het welkomstwoord werd gesproken
door de voorzitter der oudercommissie,
dc heer H. Wagemans, terwijl het hoofd
der school, de heer M. G. H. den Haan
het afgelopen cursusjaar besprak, dat
zeer actief was en waarin de duizendste
leerling werd ingeschreven.
De heer Schuijt noemde de moeilijk
heden van de ouders, voor wie het huwe
lijk door hun kinderen een donkere weg
wordt. Maar zij moeten de opvoeding
van hen aanvaarden als een belangrijke
levensopdracht. Het ideaal van deze vo
van onderwijs is de kinderen recht ov
eind te zetten in dit leven, aldus spr.
het kind datgene te geven wat het kan
verwerken wat tot activiteit stimuleert
Een goed contact tussen school en huis
is van grote betekenis, waarbij de voor
lichting een belangrijke plaats inneemt.
Men moet niet alleen oog hebben voor
de moeilijkheden, maar ook voor de
mogelijkheden.
BURGERLIJKE STAND VAN LEIDEN
GEBOREN: Rudolf z v L Stakenburg
en J Mieremet; Anneke d v J Dekker en
G Knoester; Johan D z v J D de Koning
en J H Fontein; Hendricus J z v J v d
Bijl en H Overduin; Linda J J d v W
Tegelaar en J M C de Zwart; Johanna
REdvG Bakker en J R E van Leeuwen;
Anna P W d v J W A Spiegeler en P M
v d Meulen; Frederik z v R Veldman
A Jungerius; Jantien d v F Akkerman
en H Kleijn; Alida P d v I Delfos
Rijsbergen; Clasina M M d v C J Cas-
pers en J H Knijnenburg; Alida d v D
Klinkhamer en G P Neuteboom; Jan
netje T d v F Deijn en I van Leeuwen;
Simone Y d v C C Schoenzetter en D de
Kievit; Jacoba d v H H van Strien en
M Honders; Sophia M d v R v Rooijen
en J C Fakkel; Elias Ph z v J P Velt-
hyyzen en C Smit; Marianne L C d v
L A van Giezcn en C v d Poll; Wilhel
mus JThzvWJTvd Weyden en M
E Gijbels; Sophia J A d v W Boeff en S
J Serdijn; Robertus A z v J L van De
venter en C v d Veer; Jan H z v J H
Tibbe en P J v d Vooren; Wilhelmina
B C d V C T Vonk en J Oranje; Geer-
truida W M d v W F Verheul en E M
Rijnbeek; Willem z v J Heemskerk en
G Beij.
OVERLEDEN: P M Groenendijk,
vrouw, 31 j; G Passchier, man, 70 j; E
van Rotte, huisvr. van Kukler, 80 j.
GETROUWD: J A Stofkoper en J E
van Weizen; R H Wagner en C H T Gen-
tis; G van Hooidonk en C Stouten; P
Neutëboom en A Flanderhijn.
Het Wereldrecord bloedtransfusies
heeft een 50*jarige Franse verpleegster.
Marthe Pineau, op haar naam staan.
Reeds 355 bloedtransfusies heeft zij ge
geven.
belangstelling was en dientengevolge
mede dank zij de onovertroffen leiding
van de heer Herman Stenz ook sfeer,
maar het betekent ook, dat de Leide-
naars nog niet weten, welk een grote
waarde aan zulke avonden moet worden
toegekend.
Dit seizoen zijn er vier zangavonden
in het K. en O.-programma opgenomen.
De heer Herman Stenz pleitte in zijn
openingswoord voor een mede door de
aanwezigen gestimuleerde belangstelling,
anders gaat het K. en O. alleen maai
geld kosten en dat is natuurlijk niet de
bedoeling. Ook in het koor kan men no|
wel wat krachten gebruiken. Elke Maan
dagavond wordt er in „Staalwijk" ge
oefend.
De avond werd geopend met het zin
gen van het Wilhelmus. Met enthou-
werden de nodige volksliedjes ten
gehore gebracht. Be aanwezigen genoten, rechtszaal.
Evang.-Lutherse kerk
denking van
Voorganger i
Belastingdienst Leiden
De heer A. Hekstra gaat heen.
Met ingang van 16 November a.s. is de
heer A. Hekstra benoemd tot hoofd
verificateur. Van zijn verplaatsing naar
Roosendaal maakten wij reeds melding.
De heer Hekstra is op 1 Juni 1930 te
Leiden geplaatst als leider van de post
der Invoerrechten en Accijnzen. Hij heeft
op de bres getaan voor de belangen van
het Rijk, maar die van handel en indus
trie verloor hij daarbij nooit uit het oog.
In de oorlogstijd was hij als een goed
burger diligent en verscheidene Leide-
naars kregen in de beruchte oorlogs
winter mede door zijn expediteursgaven
aardappelen en groenten thuis bezorgd.
Van het begin af heeft hij gestreden
een stevige band tussen de ambtenaren.
De in 1949 opgerichte plaatselijke perso
neelsvereniging voor alle rijksbelasting,
ambtenaren koos hem tot haar eerste
voorzitter.
Een kwart eeuw in de
confectie
Donderdag zal een bijzondere dag zijn
voor mej. S. van Egmond. Witte Rozen-
sraat 1. Het zal dan 25 jaar geleden zijn
dat zij als leerlinge in dienst kwam van
het confectie-atelier W. F Kors en Zn.
Haarlemmerstraat 241. In 1939 kreeg zy
de leiding van het atelier in handen.
Achttien jaar voor Poos
en Slagter
De beide Haagse politiemannen, de
49-jarige L. A. Poos en de 46-jarige M.
Slagter, die .destijds door het Haagse
B.G. ter dood werden veroordeeld, zy*:
gisteren door de Amsterdamse bijzon
dere strafkamer veroordeeld tot 18 jaar
m.a. en ontzetting voor het leven uit de
politieke rechten. Zoals men weet, wa
ren zij werkzaam voor de met de S.D.
samenwerkende documentatiedienst van
de Haagse politie en rechtstreeks onder
Schreieder in het Englandspiel. De eis
van de strafkamer na zes zittingen was
de doodstraf-
Gisteren bij de uitspraak bleef
Slagter uiterlijk onbewogen. Poos kon
zich bij het horen van de uitspraak niet
beheersen en stond op het punt in elkaar
te zakken. De parketwachter kon hem
nog bijtijds opvangen. Poos herstelde zich
eohter spoedig en verliet, de ogen met
tranen gevuld, met gebogen hoofd de
Het predikantencorps der Herv. Gemeente
binnenkort weer compleet
Ook ds N. Kleermaker heeft beroep aangenomen
Naar wij
heeft ds N. Kleer
maker, Ned. Herv. predikant te Gene-
muiden, het beroep, dat de Ned. Herv.
Gemeente in de vacature van ds J. C.
Apeldoorn op hem had uitgebracht, ai
genomen.
Deze beslissing mag voor de Leidse
Hervormde Gemeente zeer belangryk
worden genoemd. Niet alleen omdat aar
het „sukkelen" van de eerste wykge-
meente, die lange tyd vacant is geweest,
nu een eind is gekomen, maar omdat
hiermee alle vacatures zyn opgeheven.
Men zal zich herinneren, dat enige tyd
geleden naar aanleiding van het grote
aantal vacatures heel wat is geschreven
en gepraat. Helaas waren er toen ook
allerlei duistere gedachten, die beweer
den, dat Leiden door verschillende om
standigheden ook politieke nu een
maal niet aantrekkelijk was en dat het
dus wel te begrijpen was, dat de beroe
pen predikanten steeds maar bedankten.
Ook werd in een deel van de plaatselijke
pers de mening gelanceerd, dat de
waarin het beroepingswerk was gegoten
wel tot een .noodtoestand moest leiden.
Het feit, dat in betrekkelijk korte tyd
alle vacatures zün weggewerkt, recht-
vaardigd de mening, dat noch de
noch de ander gelijk heeft gehad. En dat
de ongunstige toestand van voorheen
uitsluitend te wijten was aan het bedan
ken van beroepen predikanten zonder
meer. Predikanten die liever in hun
plaats bleven dan deze met Leiden te
verwisselen.
Het gaat niet aan over deze kerkelijke
aangelegenheid, die in het openbaar de
vorm van een soort rel ging
nog na te kaarten. Nu is belangryk, dat
er in Hervormd Lelden vreugde is
de nieuwe gang van zaken. Als de predi
kanten nu maar spoedig een woning
krygen.
Ds Kleermaker is 31 jaar oud. Hy was
candidaat In Utrecht (1944) en begon zijn
pastorale loopbaan te Veen (1945). Twee
jaar later vertrok hy naar Genemuiden.
Het predikantencorps der Herv. Ge
meente zal binnen afzienbare tyd dus
Aan D. W. Ormel te Utrecht is op
zijn verzoek eervol ontslag verleend als
lid van de raad van toezioht op de rijks
verzekeringsbank en ia als zodanig aai
gewezen C. J. van Mastrigt te Utrecht.
weer uit 12 personen bestaan, t.w. negen
wykgemeente-predikanten, twee predi
kanten voor het werk onder de studen
ten en één voor het bijzondere kerke-
Sonatenavond
JOHANNA MARTZY EN
JEAN ANTONIETT1 t
De violiste Johanna Martzy is ondanks J
baar nog zeer jeugdige leeftijd reeds be- t
roemd. Toch is het concert, dat zij hier I)
gisteren met Jean Antonietti gaf, in I
zekere zin een teleurstelling geworden. F
het programma bevatte drie overbeken- |j
de werken, een sonate van Mozart, de
6onate in c van Beethoven en de sonate
van César Franck.
Een groot kunstenaar kan met de ver
tolking van werken, die iedereen van
buiten kent, nog elementair ontroeren.
Enkele weken geleden hebben wij het
vioolconcert van Brahms gehoord van
Nathan Milstein en de vertolking is een
openbaring geworden.
Dat dit concert ons vrij onverschillig
heeft gelaten, is gedeeltelijk hieraan te
wijten, dat de homogeniteit ontbrak.
Johanna Martzy speelt vrouwelijk ge- j
voelig, Jean Antonietti mannelijk en j
energiek. Jean Antonietti heeft met een li
dusdanig entrain gespeeld, dat hij de
violiste voortdurend overstemde. Zijn I
spel was zeer muzikaal, maar het domi- li
meerde te veeL
In Mozart en Beethoven waren mooie I,
passages. Het sterkst is Johanna Martzy I
in cantabile melodieën, die zy met fijn- I
besnaarde muzikaliteit en tere gevoelig- I
heid weet voor te dragen.
Maar de sonate van Franck werd een f
grote teleurstelling. De violiste heeft geen I
innerlijk contact met de „maitre angé- I
lique". Ik vraag mij zelfs af of zij de
structuur van het werk wel goed be-
grijpt De manier, waarop zij het tweede I
thema van het tweede deel speelde, en I
haar phrasenng van het refrein van het I
laatste deel doen my daaraan twijfelen. L
Binnenkort zullen wij gelegenheid I
hebben Johanna Martzy als soliste bij I
het Residentie-orkest te horen. Laten wij
hopen, dat haar vertolking dan op een I
hoger plan staat
Hennle Schouten, I
