je.
<2>e eerste martelaar
RHEUMATISCHE ZIEKTEN
8
ZONDAGSBLAD 9 SEPTEMBER 1950
in l\et cjeweat
fop 15 septemaeR 1525 wcrö
jmi öe BikkeR veRBRAnö
oliancl
,f~Profetenmartelaarvermelden daar c~U.io eer
DE tijd der Hervorming was er een
van grote bewogenheid. In de
massa, die in de Middeleeuwen in rus
tige rust voortleefde, zich veilig ach
tende in de hoede der rooms-katholieke
kerk, was de onrust gevaren.
Luther was het middel in Gods hand
om velen de ogen te openen voor de
dwaalleer, door de geestelijkheid aan
het volk verkondigd. Zijn prediking
bewoog geheel Duitsland en ook in de
Nederlanden kwamen de geesten in
beroering.
Hoe kwam het, dat de „nije leer"
bij zovelen insloeg, vanwaar de onvol
daanheid, de zorg voor eigen ziele-
heil, vanwaar de onrust, die eerst ge
stild werd, wanneer men rust vond
door het lezen van de H. Schrift?
Om hierop een antwoord te geven,
willen wij de toestand in de Roomse
kerk bezien. Het Evangelie was er
verduisterd door allerlei menselijke in
zettingen, terwijl het leven der gees
telijkheid aanleiding gaf tot gerecht
vaardigde critiek. Reeds in de 14e
eeuw was er een reactie tegen ont
staan en hadden de Broeders des ge-
menen levens het eenvoudige Evan
gelie: Gelooft in de Here Jezus Chris
tus en gij zult zalig worden, in aller
lei toonaarden gepredikt. Maar zij wa
ren in de Roomse kerk gebleven, hoe
ze ook werden tegengewerkt door
monniken en priesters.
Velen hadden hen gehoord, bij ve
len was iets van deze prediking blij
ven haken, ze had hen tot nadenken
gestemd. Op deze wijze was de bodem
vruchtbaar gemaakt voor het zaad dér
Hervorming.
Luthers daad op 31 October 1517
gaf een schok door Europa, die ook in
de Nederlanden werd gevoeld. Daar
woonde, in de stad Woerden, Jan
Dirksz., koster van de kerk, een een
voudig man, maar die reeds vroeg
door de geest van de Broeders des ge-
menen levens was beïnvloed. Als jon
gen had hij, tegelijk met Erasmus, bij
de Fraters te Deventer tér school ge
gaan en de reformatorische gedachten,
die hij daar had opgedaan, was hij in
Woerden nog niet vergeten. Hij dacht
er evenwel niet aan de kerk te verla
ten en als zovelen meende hij, dat
hiervoor niet de minste aanleiding be
stond.
Eigenaardig was het, dat zijn zoon
Jan in zijn jongelingsjaren door de
loop der gebeurtenissen ook met de
Broeders in aanraking kwam. De vlug
ge knaap zou, naar de wens van zijn
vader, voor de geestelijke stand wor
den opgeleid. Zo werd Jan leerling van
de Domschool te Utrecht, waar hij om
zijn goed verstand bij de geestelijkheid
hoog stond aangeschreven en als koor
knaap dienst deed in de kerk. Een
drietal jaren bleef hij daar. toen hij
besloot voor zijn verdere ontwikke
ling de Hieronymusschool in de bis
schopsstad te bezoeken. Hier was Hin-
ne Rode rector, een vroom man, die
evenals de leraren de reformatorische
denkbeelden van de Broeders des ge-
menen levens was toegedaan. Hij in
teresseerde zich sterk voor de lij-ja
rige knaap, die tot zijn 20e jaar onder
zijn invloed bleef. Deze tijd was voor
hem beslissend, toen koos hij de zij
de van de Hervormingsgezinden. Dat
wilde niet zeggen, dat hij een volge
ling van Luther was, maar wel, dat hij
het in verschildende dingen met hem
eens was
Zijn moedig karakter, zijn vaste
overtuiging en zijn blijdschap, omdat
hij de rust voor zijn ziel gevonden
had, brachten hem er toe openlijk
voor zijn geloof uit te komen. Dit was
niet naar de zin van de geestelijkheid,
zodat de grond hem in Utrecht te
warm werd. Hij gaf dan ook aan het
verzoek van zijn vader gehoor naar
Woerden terug te keren.
Nu begon voor hem een korte, maar
zeer bewogen tijd. Hij was nog maar
21 jaar. doch trad in zijn vaderstad
vrijmoedig op als verbreider van de
leer der Reformatie. Hij predikte met
kracht van overtuiging de Christus der
Schriften.
Zijn vader v/ilde, dat hij priester
werd en zond hem daarom het volgend
jaar naar de hogeschool te Leuven
waar ook Erasmus verbleef. De korte
tijd, dat hij hier de colleges volgde
heeft hij goed benut, zodat hij in i522,
toen hij weer in Woerden terug was
gekeerd, tet priester kon worden ge
wijd. Dit ging niet zo gemakkelijk,
omdat hij nog steeds verdacht werd
van ketterij. Maar het geOukte toch en
weldra trad hij op als pastoor van het
gehucht Jacobswoude. De bewoners
van het nu verdwenen dorp waren
zeer met hem in hun schik, daar ook
hier de nieuwe geest was doorgedron-
g en. Zij vonden het dan ook helemaal
niet vreemd, dat de pastoor geen mis
sen meer opdroeg. Zijn eenvoudige
prediking voldeed hen en hier werd
„heer Jan" de grondlegger van de Re
formatie. Door zijn catechetisch onder
wijs onderrichtte hij de jeugd, zodat
hij tot grote zegen werd voor deze
streek. Zijn verblijf in Jacobswoude
was niet van lange duur. De inwoners
van Woerden waren hem nog niet ver
geten en wensten hem als pasioor aan
de kerk daar te verbinden. Hij gaf
aan deze roepstem gehoor, maar dat
betekende, dat de aandacht meer op
hem gevestigd werd, dan toen hij in
het kleine Jacobswoude predikte.
De Utrechtse geestelijkheid was
weer paraat, toen het gerucht van de
„ketterse" prediking van de pastoor
van Woerden tot hen doordrong. Hij
werd al spoedig voor hun vierschaar
gedaagd, maar heer Jan begaf zich niet
in het hol van de leeuw. Hij bleef in
de stad. Dit ergerde de ketterjagers,
die nu de kasteeflheer van Woerden
opdracht gaven de pastoor te vatten
en gevangen te zetten.
Weldra openden zich de kerkerdeu
ren voor hem. Gelukkig was de kas
telein van Woerden hem gunstig ge
zind, zodat deze al spoedig een voor
wendsel vond hem los te laten. Heer
Jan begreep wel, dat de stad voorlo
pig voor hem niet veilig was, waar
om hij besloot haar enige tijd te ver
laten. Hij reisde naar Wittenberg,
waar hij drie maanden verbleef. Woer
den trok hem echter sterk. Hier woon
de zijn vrouw Jacoba, hier had hij zijn
eigenlijke werk. Vrijmoedig predikte
hij er het Evangelie, zonder dat de
overheid in de stad hem hierover las-
Dit was wel het geval met de
Utrechtse geestelijkheid, die het niet
kon verkroppen, dat zij zo weinig te
gen de „ketter" kon doen. Weer daag
de zij hem voor zich maar weer wei
gerde de pastoor te komen. Hij trok
zi^h ook niets aan van het vonnis, dat
luidde: drie jaar verbanning en een
bedevaart naar Rome.
Toch werd het heer Jan wel wat
benauwd, want hij was practisch ge-
JWSP êms*
beruchte Bloedraad werden velen ter dood veroordeeld.
nieuwe weqen in öe Beh&nöelinq v&n
(Van onze medische medewerker)
J}E uitgebreide studie, die men de
laatste tientallen van jaren over
deze ziekten gemaakt heeft, bracht
duidelijk aan het licht, dat niet één
factor maar meerdere groepen van
factoren een rol spelen bij het ontstaan
van rheumatische afwijkingen. In de
eerste plaats is de constitutie, de erfe
lijke aanleg, de van huis uit meege
kregen bouw van het lichaam, de
reactie van bepaalde weefselsystemen,
die zich uit in gewrichten, spieren,
banden en pezen, een factor van be
tekenis. U kent wel die families, waar
in men rheumatische aandoeningen als
een rode draad in de geslachten kan
vervolgen. Bij mensen met deze voor-
beschiktheid kan men eigenaardige
reacties aantreffen. Een krachtige in
spanning van een spiergroep kan een
letsel van de betreffende spieren, pezen
en gewrichten veroorzaken. Wanneer
men de normale spier tot vermoeidheid
laat arbeiden, kan men na 24 uur de
zelfde zo niet groter arbeidsprestaties
verwachten. De rheumatisch gedispo
neerde spier daarentegen is de volgen
de dag stijf, pijnlijk en presteert min
der. Wordt de arbeid in dezelfde mate
voortgezet, dan treden spoedig tastbare
afwijkingen op. Eigenaardig is dat ook
gedwongen rust, b.v. door het ingipsen
van een gebroken been, aanleiding
geeft tot rheumatische klachten. Be
halve erfelijke factoren is de leeftijd
van belang. Bij jeugdige personen
ziet men hoofdzakelijk acuut ge-
wrichtsrheuma met letsel van het hart,
op middelbare leeftijd aandoeningen
van gewrichten, spieren, banden en
onderhuidsbindweefsel, op oudere leef
tijd slijtageprocessen aan kraakbeen
en botten gecombineerd met spier-
klachten. Ook het geslacht is van in■*-
vloed. Een bepaalde aandoening van
de wervelkolom ziet men bijna uitslui
tend bij mannen, terwijl een andere
vorm van rheuma speciaal vrouwen
omstreeks de dertiger jaren treft.
In de tweede plaats heeft de functie
van de huid ongetwijfeld een belang
rijk aandeel in het ziekteproces. De
huid vormt de afscherming van bet
organisme tegenover de bwtenwereld.
Het opvangen van tempemtuurs- en
klimaatswisselingen vormt een deel
van de verrichtingen der huid. Het be
grip „kouvatten" staat in nauw ver
band met de bloedsomloop van de
huid. Verschillende personen met voor-
beschiktheid tot rheuma hebben een
huidtemperatuur, die overdag duide
lijk onder het normale ligt. Maar ook
's morgens vroeg, na de gehele nacht
onder warme dekens geslapen te heb
ben, kan deze enkele graden te laag
zijn. Het reactievermogen op koude en
vocht, de bekende ongunstige combi
natie voor rheumapatiënten, is aan
zienlijk verminderd.
In de derde plaats is er een groep
uitwendige factoren, die men zeer
zeker in zijn gezichtskring moet be
trekken, al is de wetenschappelijke
analyse ervan allerminst zover gevor
derd, dat men duidelijk kan aangeven
welke rol zij speelt bij het ontstaan of
verergeren van rheumatische proces
sen. Ik denk aan de weersgesteldheid,
de vochtigheidsgraad van de lucht, de
wisselingen in de barometerstand, de
sterkte en richting van de wind, duur
en intensiteit van zonbestraling, elec-
trische ladingen van de atmospheer,
enz. Overbelasting, wanverhoudingen
in spier- en gewrichtsfuncties bij de
uitoefening van het beroep, ongevallen
e.d. kunnen een ongunstige invloed
uitoefenen. In deze tijd met zijn span
ningen op geestelijk gebied en de ont
wikkeling van de z.g. psychosomati
sche geneeskunde worden ook stoor
nissen in het zieleleven van de mens
op het ontstaan van rheumatische
ziekten beirokken. Ten slotte zijn er
haardvormige ontstekingsprocessen en
catarrhale verschijnselen, die zeker
verband houden met genoemde ziek-
Sinds kort ontmoet men in de medi
sche vakliteratuur een nieuwe be
schouwingswijze over het ontstaan van
rheumatische afwijkingen. Door een
onderzoeker, die verbonden is aan de
universiteit van Montreal, zijn belang
rijke onderzoekingen gedaan over de
reacties van dieren wanneer deze ge
noodzaakt binnen cle muren te blij
ven De drie poorten waren zodanig
geplaatst, dat heel dicht daarbij het
gebied van Utrecht begon. En nier lag
de vijand op de loer Daarom besloot
hij de stad te verlaten en in Holland
te gaan prediken. Enige maanden lang
reisde hij de dorpen en steden af, over
al zijn medestanders sterkende door de
verkondiging van het Evangelie.
Hier dreigde het gevaar echter
evengoed, doch hij liet zich er niet
dtoor afschrikken. Ondertussen ver
langde hij naar zijn vaderstad en zijn
werk daar terug, maar niet meer als
pastoor. Hij wilde vrij worden van zij n
kerkelijk ambt en in Woerden aange
komen zei hij dit vaarwel.
Nu was hij genoodzaakt dcor han
denarbeid zijn brood te verdienen. Bij
zijn vader had hij in vroeger ïaren
het bakken geleerd. Dit handwerk
nam hij op waardoor hij de bijnaam
,de Bakker" of „Pistorius" heeft ge
kregen. Maar dit betekende niet, dat
hij nu ophieild met prediken. Integen
deel. Ook bleef hij lid van de Roomse
kerk.
In die tijd kwam er een nieuwe pas
toor in de parochie Woerden. De ze
was fel gekant te.jcn de „mje leer"
en besloot Jar. de Bakker onschade
lijk te maken.- Hij oegreep, dat hij met
voorzichtigheid te werk moes» gaan,
want onder de burgerij had Pistorius
heel veel vrienden. Hij begon met
zachtheid en trachtte hem door over
reding tot andere gedachten te bren
gen. Hiermede bereikte hij echter
niets- Toen probeerde hij het op een
andere manier. Hij wist de burge
meesters te bewegen De Bakker voor
het stadsbestuur te dagen, maar ook
dit leidde niet tot het door hem ge
wenste resultaat.
Het enige, dat hij nog kon doen om
Pistorius het prediken te beletten, was
een aanklacht bij de landvoogdes Mar-
garetha en bij de pauselijke inquisi
teur tegen hem in te dienen. Hiermee
had hij succes, want het Hof van Hol
land kreeg van hogerhand bevel Jan
de Bakker in hechtenis te nemen.
In de nacht van 9 op 10 Mei werd
hij in zyn woning gevangen genomen
en in het geheim naar Den Haag ge
voerd, waar hij in de Gevangenpoort
werd opgesloten. Verscheidene malen
werd hij door de inquisiteurs ver
hoord, die hern tot de brandstapel ver
oordeelden. De 15e September 1525
werd de houtmijt op de Plaats opge
richt. Terwijl Pistorius er heen ge
leid werd klonk het lied der marte
laren: Wij loven U, o God, wy prijzen
Uwe Naam, gezongen door zijn mede
gevangenen in de Gevangenpoort, tot
de verzamelde menigte door. Nog en
kele ogenblikken en de eerste mar
telaar in het gewest Holland had zijn
geloof met zijn dood bezegeld.
Dr. D. LANGEDIJK.
troffen worden door schadelijke prik
kels. Elke schadelijke prikkel wekt
een verdedigingsreactie op waaraan
verschillende organen meedoen. Dit is
een volkomen normaal proces. Stelt
men het proefdier aan excessieve prik
kels bloot, intensieve spierarbeid, ern
stige infecties, sterke afkoeling, vasten,
angst, enz., dan ontstaan m het maag
darmkanaal zweren, het bloed veran
dert van samenstelling, de zwezerik
en lymphkliéren worden kleiner en de
schors van de bijnieren, kleine orgaan
tjes op de bovenpolen van de nieren
gelegen, die hun afscheidingsproducten
direct aan het bloed afgeven, wordt
dikker. Door het inspuiten van een
stof, die verband houdt met de functie
van de bijnieren, kan men bij proef
dieren acute en chronische gewrichts-
rheumatiek opwekken, terwijl een an
dere stof, die uit de bijnierschors af
gescheiden is, het ontstaan ervan te
gengaat of genezing van reeds aanwe
zige verschijnselen teweeg brengt.
Eveneens is uit het hersènaanhangsèl,
de hypophysis, een klein kliertje aan
de basis van de hersenen, een stof ge
ïsoleerd, die invloed heeft op de schors
van de bijnieren en een genezende in
vloed op rheuma heeft. Dit klinkt
alles erg hoopvol, maar er zijn bezwa
ren. In de eerste plaats zijn deze stof
fen duur en moeilijk te krijgen. Ten
tweede keren ih verschillende gevallen
de verschijnselen terug als de injecties
met deze stoffen gestaakt worden en
ten derde zijn er zeer onaangename
bijwerkingen. Zeker is echter, dat deze
stoffen nauw verband houden met de
fundamentele processen, die zich bij
rheumatiek afspelen, We hopen, dat
het ideale middel spoedig gevonden zal
worden.
CIJFERS
Een gezond mens niet te zenuw
achtig opent en sluit de ogen 8 mil-
liocn maal per jaar.
Ons hart slaat 70 maal per minuut,
dus 36.792.000 maal per jaar. Iedere
hartslag verplaatst 44 gram bloed, dat
is 4.435 kg. per dag.
Een normaal gegroeid hoofd heeft
ongeveer 30.000 haren. Een vrouwen
haar kan een gewicht van 180 gram
dragen zonder te breken. Voor een
compleet vrouwenkapsel maakt dat
een gewicht van 540 kg.
Bijlage van de „Nieuwe Leidsche Courant" van Zaterdag 9 September 1950
Achter het
I
Anqst ReqeeRt in öe öuitse
öemocRAtische RepuBüek
Op de autoweg naai Leipzig staat dit
bord: een van de vele vredesduiven,
waarmee de Russen in de Oost-zone
bun propaganda voeren teneinde de
wereld te doen geloven, dat zij niets
anders dan een wereldvrede willen.
men öupft niemAnö meeR
te veRtROuwen
(Van c
3 speciale verslaggever).
IN de dagen van de Messe is Leipzig
één groat Potemkin-dorp. Men tracht
met alle mogelijke middelen de indruk
te wekken van welvaart arbeidsvreugde
en tevredenheid. In de winkels liggen
artikelen, die er het hele jaar niet zijn.
Hotels en restaurants hebben een onge
woon uitgebreid menu. In de binnenstad
krioelt het van tentjes, waar Russische
bedrijven als Intouris! en Hande/sorgani-
zafion volop broodjes, gebak en koele
dranken verkopen. Met kwistige hand is
alles aieuw in de verf gezet Allerlei
instanties hebben voor een week nieuw
meubilair en mooie tapijten geleend.
Duizenden vlaggen (waaronder veel rode)
wapperen van gebouwen en woonhuizen.
Slechts de aardappelhopen van andere
jaren ontbreken op straat om de valse
indruk van overvloed te vervolmaken.
Het is echter allemaal schijn.
Angst
In een bouwvallige en trieste woon
kazerne in de oude binnenstad geeft een
Duitse dokter een ander beeld van Leipzig.
Eerst demonstreert hij duidelijk wantrou
wen. Een introductiebrief van een collega
in Berlijn plus mijn Nederlandse paspoort
overtuigen bem echter van mijn goede
trouw.
.We moeten zo oppassen voor spionnen
en verraders verontschuldigt hij zich.
Zorgvuldig sluit hij de deur. Voor alle
zekerheid kijkt hij nog even om de hoek
van de wachtkamer of daar misschien
iemand zit. Het is de angst, die bet leven
hier beheerst Angst om een ontevreden
woord te zeggen. Angst om ergens kritiek
op te leveren. Angst voor de vele politie-
organen. Overal luisteren spionnen mee.
In treinen, bij de kapper, in dokterswacht-
nistische uitlating een discussie uit. De
meeste mensen kennen die praktijken. Er
zijn er echter steeds weer. die zich laten
verleiden tot een critisch gesprek over
het communisme. Voor ze het beseiien
slaat de machtige geheime politie toe.
„U moet er zeli middenin leven om te
weten wat het is steeds in angst te ver
keren". verzekert de arts. ..geen nacht
gaat er voorbij of er worden mensen van
hun bed gelicht en naar de gevangenis
gebracht als |e 's nachts wakker ligt
en je hoort buiten voetstappen, klopt het
hart je al in de keel iedereen voelt
zich bedreigd men arresteert immers
volkomen willekeurigdat is do kracht
van het systeem het creëren van
angst Met die angst en een handjevol
mensen houdt men millioonen in bedwang.
Terreur is 't niets anders dan terreurl"
De dokter zucht
i ik het niet
to 1
„wAnneeR woRösn we BevRijö...f
vRAAqt men vooRzichtiq
LEIPZIG. Augustus 1950. Het uitbannen van de afoomhom is de beste levens
verzekering! staat er op een metershoog wit bord even buiten Berlijn. Bij dat bord
begint de Russische zone van Duitsland. En overal langs de prachtige autoweg van
dat punt tot Leipzig prijken dergelijke borden met communistische leuzen. Ze variëren
van een met een vredesduii gekroonde verzekering de krachten van de vrede zijn
sterker dan die van de oorlogsstokers tot de onhoffelijke boodschap aan de Ameri
kaanse bezettingsmacht Von Hamburg bis Rome. Ami go home. En in Leipzig zeli
is geen blinde muur. geen schutting en geen aanplakzuil ontkomen aan de verfkwast
en stijfselemmer van fanatieke partijgenoten. De stad zit van onder tot boven vol
met propaganda om de misschien argeloze bezoekers uit het Westen te overtuigen
van de alom levende wil tot vrede.
voor de fles witte wijn zou een arbeider
drie-en-een halve dag hard moeten werken.
„Maar dat is toch niet te betalen
..Nee
Practisch alles is nog op de bon. Van
de bonnen alleen kan men echter niet
behoorlijk leven. Velen moeten het echter
wel. Men kan de fantastische prijzen in
de HO nu eenmaal niet betalen. Ondanks
het opvoeren van de productie blijft alles
schaars. Tachtig procent ervan gaat
namelijk naar de Sovjet-Unie.
„Het leven wordt steeds moeilijker
vertrouwt de man me toe na ook eerst
eens gekeken te hebben wie er om ons
heen zitten, „steeds minder vrijheid
steeds meer dwang om lid van de com
munistische partij te wordenpressie
om te spionnerenom je collega's te
verradenwe hebben het nog pas
meegemaaktbij het schaften zei een
van de arbeiders, dat hij niet genoeg
verdienen kon om in de HO te kopen
de volgende morgen was de geheime
politie er al om hem te verhoren. Derge
lijke dingen zijn aan de orde van de dag."
zijn taxi af.
Oorlog
„En 't verschrikkelijkste is. dat je
niemand meer kunt vertrouwenje
moet steeds op je woorden passen
meepraten met de grote massa soms
blijken je eigen vrienden verraders te zijn.
En wat is de kans om levend uit een
concentratiekamp oi de mijnen te
de communistische maatschappij."
Onrustig draait de dokter zich naar de
deur alsof hij vermoedt, dat er toch
iemand mee staat te luisteren. Fluisterend
buigt hij zich nog dichter naar me toe.
„*t Is erger dan onder Hitier veel
ergermaar het Westen beseft 't «iet
men onderschat de kracht en de plannen
Korea is voor
Op de weg naar het vliegveld even
buiten Leipzig brengen een paar siga
retten de taxi-chaufieur meteen aan het
praten. Een buitenlander vertrouwt men
eerder dan een van de eigen mensen.
„Weet u geen manier om naar het
Westen te vluchtenvraagt de man
tenslotte. Tweemaal zijn ze al bij hem
aan de deur geweest om hem lid van de
communistische partij te maken. Beide
keren heeft hij geweigerd. De laatste keer
hebben ze een kruis achter zijn naam
»t. Dat betekent, dat hij op de zwarte
op een dag. Of ze nemen hei
„Wanneer komen de Amerikanen ons
loch bevrijdenzucht hij, „weet u wel,
dat we naar een oorlog snakken. het
is de enige kans om van de communisten
af te komenhet iB altijd beter dan zo
door te moeten gaanvan binnenuit
kunnen we niks beginnenwat kunnen
we doen't moet van buiten komen..
en niet te lang meer uitblijven."
Het is in die beklemmende atmosfeer
van Leipzig, dat ik me weer eens bewust
ben van het grote voorrecht een vrij man
te zijn. De mensen benijden me harts
tochtelijk om het feit. dat ik kan gaan
waar ik wil. Ze benijden me omdat ik
vrijuit kan zeggen wat ik wil zonder voor
iemand bang te zijn. En dat niemand me
dwingen kan van een politieke partij lid
te worden. Ze zijn jaloers op mijn kleren
en op mijn schoenen en ze kunnen zich
moeilijk voorstellen, dat er nog een wereld
is, waar de communisten het niet voor het
zeggen hebben en de mensen niet dag en
nacht in angst leven voor de politie.
„Oorlog is de enige uitkomstzeg
gen ze.
Zes dagen is Leipzig een betrekkelijk
dorado. Maar dan zakt het IJzeren Gordijn
weer. De schijn verdwijnt. Het sombere
leven van alledag herneemt zijn sleur.
Een leven van bedrieglijke vredesleuzen
en bloedrode vlaggen. Van dreigende
communistische posters voor de komende
herfstverkiezingen en van drommen arro
gante politiemannen. En van angst.
ALFRED VAN SPRANG.
lijst
Misschiei
(Nadruk verboden).
het ons verbazen als de Russen ineens
naar de Rijn opmarcherenachter hun
vredesleuzen bereiden ze zich voor op
Onbetaalbaar
Een andere Duitser is bereid met me in
een restaurant te gaan eten. Een van de
vrije restaurants natuu rlijk. In de andere
„Als
wagen met u gezien te wordenbe
kent hij eerlijk. Contact met een buiten
lander wekt dadelijk achterdocht op. Een
spion is overal om er rapport van te
maken. En de moeilijkheden beginnen.
Men wil zo weinig mogelijk contact mot
het Westen. Kranten zijn verboden. Het
bezoeken van familieleden eveneens. Een
pakje met levensmiddelen krijgen is ris
kant. Sommige mensen worden ontslagen
omdat ze een broer of een neef in West-
Duitsland hebben.
„En wat moet je beginnen als je werk
loos bentzegt de man, „je kunt
naar de uraniummijnen gaan en daar
langzaam omkomen of je aansluiten bij
de Volkspolitie om het Russische leger
Het is opvallend zoveel gasten in het
restaurant geen das dragen. Het herinnert
blijkbaar teveel aan de bourgeoisie. Maar
de prijzen slaan geen slecht figuur in een
kapitalistische staat. Een biefstuk (200 gr.
vlees. 25 gr. boter staat er op het menu
achter) met gebakken aardappelen en sla
kost elf mark (officiële koers: f 12.50). Een
kannetje mokka erna zeven mark. En
niet bij, dat van heinde en
gevorderd zijn om Leipzig
beter aanzien te gov
