0, an 't kleine Chr. Geref. Kerk van Alphen aan den Rijn in het goud Zij komen met de „Cameronia" huiswaarts Aluminium-trein, een zilverkleurig reptiel in gebruik Product, waarin polsslag van dynamiek van onze tijd klopt NIEUWE LEIDSCHE COURANT VRIJDAG 25 AUGUSTUS 1950 en hun vee, terwijl meermalen zelfs mensenlevens te betreuren waren. De kerk werd daarom op een kunstmatige heuvel gebouwd, die op kosten van rijk en provincie opgeworpen werd. Bij drei gende overstroming zouden mensen en vee in die hooggelegen en stevig ge bouwde kerk een veilig onderdak vinden. Zo ligt thans de Vluchtheuvelkerk hoog temidden van de kring van inrichtingen, die onverbrekelijk met de naam van ds Heldring verbonden zijn. Tegen de heuvel aan liggen de graven van hen, die hun leven in dienst van de Heldringgestichten hebben besteed en daar is ook het graf van ds O. G. Heldring, de man, die in (Van een onzer verslaggevers) Van Homoet tot Hemmen kabbelt de Linge maar zoetjes voort. Hij ziet wel, dat we hier geen tijd hebben om naar verhalen te luisteren, want we zwoegen onder de brandende zon door een karrespoor, dat de naam weg niet verdient en zware klon ten vette, Betuwse klei kleven aan onze schoenen. Maar als het lage, middeleeuwse torentje van Hemmen voor ons oprijst, begint het revierke zacht fluisterend te vertellen van een man met een nors gezicht, maar met een hart van goud, die in dit dorpje een werk der lieide begon, dat nu. na een eeuw, zijn stempel nog op deze omgeving drukt: dominee Otto Gerhard Heldring. Met laarzen aan de gemeente in Nauwelijks 22 jaar was Heldring, toen hij werd bevestigd als herder en leraar over de slechts 150 zielen tellende ge. meente van Hemmen en vaak dwaalde hij langs de oevers van ds Linge als het werk onder deze kleine kudde hem haast te zwaar werd, want de nood steeg dik wijls hoog in de gezinnen van zijn ge meente. Ds Heldring was een man van hei Réveil en hij werd verteerd door de hartstocht om zielen te winnen voor zijn Heer. Ook besefte hij, dat de grote maat schappelijke nood gelenigd moest worden en dat de Kerk had te strijden tegen de vele misstanden en moest zoeken, ellende en kommer dreigde om te komen. Zo ging hij dan, de voeten in laarzen gestoken en gewapend met een knoestige stok, van huis tot huis. Hij leerde zijn arme gemeenteleden het land te bebou wen, hij kocht pootaardappelen voor hen hij zette een actie op touw, toen de aard appelziekte honger en ellende bracht er toen grote overstromingen velen hadden beroofd van have en goed. Maar niet alleen tot zijn eigen ge meente bleef Heldrings aandacht be perkt. Hij stimuleerde de kolonisatie Hoenderloo, hij bezorgde goedwillende, maar arme bewoners van de streek rond om Hemmen een nieuwe toekomst in Anna Paulownapolder, hij leidde de 2 ding in nieuwe banen en nu hebben zijn eigenlijke levenswerk nog niet e genoemd. Talitha Kumil In 1847 bezocht ds Heldring de vrc wengevangenis te Gouda en hij kwam Hemmen terug, diep onder de indruk van wat hij daar had gezien, In sombere, kelderachtige vertrekken zat daar van alles dooreen. De kindermoordenares zat naast het dienstmeisje, dat wegens kleine diefstal was veroordeeld, de drank verslaafde naast de jeugdige zwerfster. De jonge meisjes wisten, dat alle deuren voor haar gesloten zij uit dit oord der schande werden ont slagen en de oude misdadigsters wisten dit ook. Zy boden de jonge daarom onderdak aan in de huizen der zonde, die zij wilden openen, en velen bezweken voor deze verleiding, omdat zij geen andere uitweg zagen. Een kreet van verontwaardiging ging op in het land, toen Heldring een tehuis opende, waar deze meisjes na hun vrij lating opgenomen zouden worden. „Onfatsoenlijk om zich met deze vrouwen in te laten." zei de een. „Nutteloos werk." zei een ander. Maar in 1848 werd het tehuis „Steenbeek" geopend en een rijk- gezegende arbeid begon. Maar Heldring achtte zijn taak hiermee niet volbracht. Weldra volgde de stichting van „Talitha Kumi", het tehuis voor kin deren, die het slachtoffer dreigden te worden van misdadige, dronken en hard vochtige ouders, en van „Bethel", dat aan opgroeiende meisjes, die nog niet tot de misdaad waren vervallen, maar toch reeds aan de rand van het verderf ston den, een tehuis bood. Een normaalschool voor meisjes, om te voorzien in de drin gende behoefte aan Christelijke onder wijzeressen, voltooide de reeks der Hel dring-gestichten. Vluchtheuvel Toen deze inrichtingen in Zetten alle bevolkt waren, kon het kleine Hemmense kerkje de kerkgangers niet meer bevat ten en daarom moest een eigen kerk voor de stichtingen het werk van Hel dring bekronen. Maar de practische geest van deze dominee vond een oplossing, waardoor alle bewoners van de streek rond Zetten en Hemmen met de bouw van deze kerk gediend zouden zijn. De Betuwe werd toen nog telkens door grote overstromingen geteisterd en vele bewoners verloren daarbij hun huisraad Maar ach Maar ach, toen hij was teruggekeerd, bleek hij een vreeemde te zijn geworden voor zijn eigen volk. Zijn naam was geten, zijn jeugdvrienden waren geval len, van zijn dappere daden in dienst de keizer had niemand gehoord. Zo trok hij zich terug op de waard, de hoogte tussen de Linge en de Waal, waa: urnen met de as der gestorvenen werden Hier bezochten de oudsten van de stam hem, als oorlogsgevaar dreigde en gaf hij hun goede raad, maar één hunner was hij niet. Hier leefde hij eenzaan de vochtige lucht van zijn vaderland hem, die onder de brandende zonnestralen had geleefd, de slopende kwaal bezorgde, opdracht van zijn Zender het verlorene zocht. „Daar ruist langs de wolken lieflijke naam", zongen de meisjes „Talitha Kumi", toen hij daar op 17 Juli 1876 ter ruste werd gelegd onder de steen met het opschrift: De liefde vergaat „Dooieweerd" Een zevental kilometers Westwaarts an Hemmen ligt Doodewaard of „Dooie weerd", zoals de Betuwnaar in zijn sap pige dialect zegt. Dit verklaart dan met- de oorsprong van een bekende eigen- n, die dus als zoveel eigennamen een plaatsnaam blijkt te zijn afge leid. Volgens de overlevering zou de plaats Doodewaard genoemd zijn naar graaf Dodo. die in de negende eeuw over de Betuwe regeerde. Dat het ee oud plaatsje is, bewijst het mooii deleeuwse kerkje met zijn helaas vervallen staat verkerende tore: onregelmatig behouwen tufsteen^ Op verschillende plaatsen zijn in later tijden gaten in de torenmuur gehakt, de e steunberen zijn gescheurd en de buitenste steenlaag is zwaar verweerd. Een afgesleten grafsteen met een onlees baar geworden opschrift in gothische letters doet dienst als stoep. Over deze toren fluistert ons revierke eer een heel ander verhaal. Hier woonde eens de edele Gumattius, die als jongeling geworven werd voor de dienst Romeinse legioenen. Hij vocht keizer Trajanus in het Oosten en werd overste van de Afrikaanse ruiterbende. Rijk werd hij beloond, toen Armenië, Assyrië en Mesopotamië onder de Romeinse adelaar waren gebracht, doch in Rome en niet in Athene wilde hij de verkregen rijkdommen genieten. Zijn hart trok hem naar de nevelige lan- aan de Noordgrens van het wereld rijk, waar hij geboren was. Daar zou leven, geëerd door zijn stamgenoten blondlokkige, blauwogige dochter zijn volk zou zijn rijkdommen delen. Met het troepentransportschip „Came-' >nia", dat op 10 Augustus te Tandjong Priok is vertrokken en vermoedelijk op 5 September te Amsterdam zal arriveren, komen de volgende militairen uit Leiden 1 omgeving, eventueel met gezinnen, Sold. J. Wolters, 4e Binnenvestgracht sergt. W. F. v. d. Mee en fam., Vrou- enkerkkoorstr. 22; sold. J. J. Verhoogt, Duizenddraadsteeg 1. Alphen aan den Rijn Sold. A. F. Klaasens, Hooistr. 9; korp. J. E. Wolfert, P. C. Hooftstr. 210. Katwijk aan Zee D. C. Varkevisser, Paul Krugerstr. 50. Kapitein Westerling werd gisteren bij zijn aankomst op het vliegveld Meisbroek, bij Brussel, omringd door een legertje journalisten en fotografen Na een bliksem-interview moest-Westerling de mannen van de Veiligheids dienst volgen naar een kantoor op het vliegveld, waar hij werd ondervraagd. hij niet meer genezen Spoedig werd ook Zijn as bijgezet op de plaats, waar nu de oude toren verrijst. Een steen in deze oude toren heeft eeuwenlang de herinnering aan Gumat tius bewaard, maar in 1863 kwamen slopers ook deze laatste herinnering weg breken. De steen moest worden overge bracht naar het museum van oudheden te Leiden, om door geleerde manne worden beklopt en besnuffeld en om door nieuwsgierige bezoekers te worden be keken. Zo verdween de laatste herinne ring aan Gumattius uit zijn geboorteland en alleen het revierke fluistert hier nog over zijn dappere daden. Vroeger liep men uren De instituering, een halve eeuw geleden, wordt in alle eenvoud herdacht Dinadag 29 Augustas si. sal het 50 Jaar geleden rijn, dat de Chr. Geref. gemeente te Alphen aan den Rijn tot openbaring kwam. Bij dit gouden jubi leum ia er stellig reden om het licht eer* te doen vallen op deze kerkformatie, die in stilheid haar weg gaat, maar die het goud der Reformatie sulver wil be- Het eigenaardige feit doet zich voor dat deze "flinke gemeente voortgekomen is uit de zusterkerk .te Aarlanderveen, thans een kleine groep, die wel over een eigen kerkje beschikt, maar reeds jaren herderloos ia. Zij, die in 1892 niet konden meegaan met de hereniging uit Afscheiding en Doleantie, hebben ge durende acht jaren 's Zondags de deling van plm. uur gemaakt Aarlanderveen. om daar de prediking van het Woord bij te wonen. Dat is toch wel beschamend voor onze tijd, w; men een wandeling van een kwartier vaak reeds te bezwaarlijk apht. Op 29 Augustus 1900 ging een vurige wens in vervulling. Toen werd in de bo venzaal van het voormalige hotel „De Vergulde Wagen" tot instituering een Alphense gemeente overgegaan. Dit geschiedde onder leiding van de latere professor aan de Theologische School der Chr. Geref. kerken, ds De Bruin, een predikatie over Num.eri 11 11. Als ouderling werden gekozen de heren P. van Burik en J. Ram en tot diaken de heer D. Krommenhoek. Inplaats van de heer Ram. die bedankte, werd de heer H. Sutterland als ouderling gekozen. Zij zijn allen reeds overleden. De eerste jaren van het bestaan wa rn moeilijk en ook de smaad heeft niet ontbroken. Spoedig -kwam men bijeen >n houten kerkje en het kwam wë. dat de diensten hier door kwaad- willenden verstoord werden. In 1902 werd voor het eerst een eigen predikant beroepen in de persoon van de geestelijke vader der gemeente, de reeds genoemde prof. De Bruin. Dit be roep was vruchteloos en het zou 1916 worden, vóór men een eigen herder kreeg, in de persoon van de heer D. J. in Brummen te Dordrecht. Een Jaar daarvóór vond nog een be langrijke gebeurtenla plaats. Toen werd n.1. het stenen gebouw aangekocht in de Van Reedestraat, dat thans nog als bedehuls dient. De heer Van Brummen, die lerend ouderling was, deed 2 Juni 1916 zijn in trede met een predikatie over 1 Cor. 22. Deze voorganger werd in 1919 pre dikant naar artikel 8 van de Dordtse Kerkenordening. Met veel zegen heeft 1 Alphen gewerkt en onder zijn lei ding kwamen een J. V. en M. V. tot stand en werd de Chr. Geref- Zondags school gesticht. In 1922 vertrok ds Van Brummen naar Boskoop, maar zijn naam leeft voort in de gemeente, mede door dat thans een zoon van deze reeds ont slapen predikant de gemeente als ouder ling dient. een tweejarige vacature kreeg men Vermoedelijke aankomst op 5 September te Amsterdam Proeven tot verbetering van veevoeder De heer J. Bierman te Zaandam zal over enige dagen beginnen met proeven tot verbetering van het veevoeder. Door bepaalde mineralen aan dit voeder toe te voegen kan, volgens de heer Bierman, binnen afzienbare tijd een geheel t.b.c,- vrije veestapel worden verkregen. Hij is uitgegaan van de gedachte, dat het steeds afmaaien en afgrazen van het land op de duur een tekort aan voe dingsstoffen tot gevolg moest hebben, die onontbeerlijk zijn voor de veestapel. Reeds sedert de eerste wereldoorlog Is de heer Bierman aan het experimenteren hij meent thans de juiste samenstel- j van het veevoeder gevonden te heb ben. Dit veevoeder zou de volgende resul- 1 geven: betere verteerbaarheid, prima beenderstelsel bij de dieren, gro tere en betere productie en verlaging der kostprijs, omdat in het voederrantsoen vismeel, bloedmeel en dierlijk meel zijn begrepen. GEEN DUITSE GENERAALS BIJ CUPOLA Het hoofdkwartier van de West-Euro- pese luchtmacht te Fontainebleau spreekt bericht uit Frankfort tegen, als zou den twee Duitse generaals zijn uitgeno digd tot bijwoning van de luchtoefening „Cupola". Frans Vroons won proces tegen K.R.O. Frans Vroons heeft het proces tegen de K.R.O., die een werk van hem meer dan maal ten gehore heeft gebracht, na dat het op een gramofoonplaat was vast gelegd, gewonnen. De Utrechtse kanton rechter heeft de K.R.O. gisteren ver oordeeld tot het betalen van 40 schade vergoeding met een rente van 5 pet., per jaar en de kosten van het géding. De uitvoerbaarverklaring bij voorraad werd echter geweigerd. TWEE VERDRINKINGSGEVALLEN. Te Dordrecht is de 40 jarige stuur man J. Alblas van de stoomsleepboot Reserve over boord gevallen en ver dronken. Het 4-j. dochtertje van de fam. R.. wonende aan de Reigeriaan te Paters- wolde, is in het Paterswoldsche Mee: gevallen en om het leven gekomen. Leiderdorp Fam. Wijnberg, Zijldijk 5; Th. J. va Maarle, Berkenkade 11. Noord wijk Sergt. C.. van Egmond, Hageweg 9. Sassenhelm Fam. Ruisaard, Kerkiaan 26. Voorschoten in de persoon van ds D. J. Barth leven 'n bekend voorman van de Staatk. Geref. Partij) een tweede predikant. Onder zijn leiding wercf het 25-jarig be staan herdacht. Ds Barth verbrak hiei echter zijn lidmaatschap van de Chr. Geref. Kerk en ging over naar de Ge ref. Gemeenten. Hij werd opgevolgd door ds P. Zwier (1929), die vijf jaren te Alphen werk zaam was. Na zijn vertrek in 1934 was de gemeente niet minder dan 12 jaar; vacant, in welke periode 16 beroepen werden uitgebracht. Deze tijd w moeilijk voor de gemeente, m; wees haar levenskracht. In de persoon van ds W. Baaij, die! vanuit een Vrije Gemeente te Tholen tot de Chr. Geref. Kerk toegelaten werd. kreeg men in 1946 (6 April) opnieuw een ei-gen predikant, die tot heden de gemeente met grote trouw heeft ge diend. Het ledental der kerk langrijk toe, ook ten koste van de Oud- Geref Gemeente en inderdaad i: ook zó, dat zijn prediking zich bij de laatstgenoemde groepering sluit. Het kerk- en cateehisatiebezoek kan aan andere formaties ten voorbeeld ge steld worden. De kerk bleek na de komst van ds Baay reeds spoedig te klein en in 1949 kwam een belangrijke verbouwing tot stand en werd o.m. een gaanderij ingebouwd. De grote wereld merkt dit jubileum niet op, maar in alle eenvoudigheid zullen vèle-n Dinsdagavond gedenken en God danken voor deze planting van zijn Hand, nu 50 jaar geleden. BURGEMEESTER d'AILLV WEER EENS OP REIS De burgemeester van Amsterdam, mr A. J. d'Ailly, zal op 2 en 3 September 'ezig zijn bij de opening van herfsttentoonstelling in Krefeld (Did.) door Ing. John Rozendaal Glinsterend en blinkend in de zon, matglanzend in het maanlicht, zal weldra de In Amerika geheel uit alumi nium gebouwde „Taigo" door de volksmond wegens *Un talrijke geledingen en zyn eigenaardig loopwerk „rupstreln" gedoopt als een sprookjesachtig, zilver kleurig reptiel over de hoogvlakten, door de dalen en langs de berghellingen van Castllië en Vizcaya flitsen. Een magisch phantoom! Product uit de toverwerkplaat- van het land van de onbegrensde mogelijkheden. Een compositie, waaruit de polsslag van de dynamiek van tijd waarneembaar Is. In lichtmetaal verwezen lijkte „phantasie" van de Spaanse ingenieur Alejandro die sterk contrasteert met de majes- Ir GOICOECHEA tueuze stallek van de bouwwerken, waaraan deze rupstreln op zyn weg naar de Pyreneeën-gronsplaats Irün voorbystuift eeuwenoude kathedralen, kloosters, palelzen en burchten van El Escoriai, Valladolid, Burgos Sinds kort zijn in Spanje, tussen Madrid en de Franse grens twee snel treinen in dienst gesteld, die uit hoofde van de daarin verwezenlijkte gedachten en door hun van de orthodoxe bouw sterk afwijzende constructie Niet in het bezit van een paspoort, zijn in Versailles in Frankrijk twee N e d e r 1 a n d a e meisjes gearresteerd, de 25-jarige mej. Van Door en de 20-ja- rige mej. Van der Veer. Zij verklaarden Frankrijk clandestien te zijn binnenge komen, en zijn ter beschikking vai Franse justitie gesteld. HONDERDJARIGE HOOFDSTEDELING Op zt Augustus hoopt de heer Willem Visser, Van Hogendorpstraat 155 te Am sterdam zijn honderdste verjaardag te vieren. PUZZLE- PROMINENTEN Heeft Giuliano's troep 't verloren, de puzzle-maffia houdt stand. Die vecht maar verder, als tevoren en jaagt op roof in puzzle-land. Ie Pry's: E- BolLa verman. Papen gracht 28, Leiden; 2e prijs H. de Vos, Vreewykstraat 25; 3e prijs: F. J. Vis, Vrouwenweg 19, Zoeterwoude. Weer staan er prijzen op hun hoofden Maar t maakt hen blykbaar niet versaago Schoon zij al menig poetje roofden wordt wederom de pot belaagd. zullen nalaien ook buiten het Iberische schiereiland sterk de aandacht tot zich te trekken. De „T A.L.G.O.", dat is de naam van e trein, is volgens de inzichten en plan- en van senor Alejandro Goicoechea Omar in de werkplaatsen van de „Ame rican Car and Foundry Company" te Wilmington, Delaware en te Berwick. Pennsylvania, <-ebouwd De benaming „Talgo" is samengesteio it de beginletters van de woorden Tren (trein). Articu'.ado (geleed), Lige- (licht, van gewicht) alsmede uit die van de naam van de uitvinder en van 'an don José Luis O r i 0 1 y Urigüen. de Spaanse grootindustrieel die het werk financieerde Evenals Wiesinger en anderen kwam de beveeri-'ke geest van de Spanjaard opstand tegen de sleur, die in de spoorwtg hiërarchie heerst en die er aansprakelijk voor moet worden gesteld, dat de spoorbanen dag en nacht, jaar in jaar uit. tienduizenden en tienduizen den tonnen aan doodgewicht, geheel nut teloos worden getransporteerd. Enkel en alleen, omdat men in kringen der spoor weg-mandarijnen nog steeds met radi caal met het dogma hetwelk hoog ge wicht eens en voor al onafscheidbaar met d- eis naar beveiliging tegen ontsporing heeft gekoppeld, breken en opruimen wil met het veel te zware rollende materieel, dat. stammende uit de school en construe- tie-bureaux van de vorige eeuw. in et huidige tijdperk van de metallurgie van de lichte metalen, zijn tijd reeds lang heeft overleefd. Evenals Wiesinger vermag ook Goi coechea sle-hts dan een economische toe komst voor de spoo. .vegen te zien, in- Deze enkele leden hebben geen gecom pliceerde. zware draaistellen. maar rus ten elk met het achtereind op slechts twee wielen, die. evenals dit met de niet aangedreven wielen van onze auto's en vrachtwagens het geval is, op tapse as- stompen zitten en daarop geheel vrij kunnen draaien, waarbij conische rollen- lagers dienst doen. Elk wiel, dat recht streeks een remtrommel draagt, is onaf hankelijk geveerd en wordt aan de bin nenkant door een huis gedragen. Do twee huizen van een stel wielen zijn on derling door een buis verbonden. Deze buis is dus geen wiel-as maar een traverse, die alleen dient om de vry- verende wielen op de juiste onderlinge afstand, in het onderhavige geval dus op de juiste spoorwijdte te houden, die in Spanje. in afwijking van onze spoor wijdte niet 1 435 m. maar 1. 676 m. be draagt. Het bijgaande schema (afb 1) moge een en ander verduidelijken De traverse waarvan hier sprake is, vormt de basis van een gelykbenig drie hoek-raamwerk. Elk van deze driehoeken is met zijn spits door middel van een verticale bout aan het midden van de basis van de voorafgaande driehoek ge koppeld en wel zodanig, dat de driehoek ramen zich met de daaraan bevestigde wielen in een horizontaal vlak vrij kun nen bewegen, altijd zover de speling tus sen de wielflenzen en de binnenkant van de koppen van de rails die op rechte baangedeelten van een nieuw ge legd of geredresseerd spoor 10 mm, in bochten maximaal 30 mm bedraagt zulks toelaat. Alle driehoeken samen vormen dus als het ware een rollende ketting, die zich gemakkelijk aan de bochten van het spoor aanpast (afb. 2). Elke schakel van deze ketting draagt een rytuiglid, dat met zijn achtereind door middel van telescoopbuizen en krachtige sch roef veren en kruisgewrichten op het buiten einde van de tapse as-stompen van de wielen steunt (afb. 3). Elk rijtuig-lid moet zodoende als een oplegger van het daarvoor lopende lid worden beschouwd en de gehele trein of het gehele gelede rijtuig volgt in de bochten de tractor, in dit geval de loco motief, overeenkomstig de trailers of aanhangers achter een trekker in het ge wone weg-verkeer. ingrijpende maatregelen worden ge nomen en men van de dwalingen des weegs die tot steeds grotere massa's en tol steeds zwaardere constructies hebben gevoerd, terugkomt. „Das Alte stiirzt, es andert sich "ie Zt.it Reeds een oppervlakkige inspectie van de Talgo leert ons. dat Goicoechea een gezworen vij..id is van de stelregel: om eenvoudig als et ook gec mpli- ceerd kan. Zijn trein is in vele opzich- :n een toonbeeld van eenvoud van con- Streng genomen Is de Talgo niet uit enkele rijtuigen samengesteld, maar uit enkele delen van een rijtuig en vormt de gehele trein één geleed buigzaam rijtuig, zoals Wiesinger zulks reeds in zijn uit 1923 daterend Duits octrooi voorstelde. New Yorkse havenarbeiders laden niet meer voor Rusland De havenarbeiders van New York heb ben nu ook besloten geen schepen ta laden met goederen, welke bestemd zlja voor de Sowjet-Unle. of landen, welk» nauw met haar verbonden zijn. Antwerpse havenstaking opgeheven De grote meerderheid van de Ant werpse havenarbeiders ls accoord ge- gaan met de voorgestelde nieuwe Arbeids voorwaarden en hebben besloten de sta king te eindigen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1950 | | pagina 3