DE DUIZEND EILANDEN IN DE
ST LAWRENCE RIVER
Melk als besmettingsbron op de
tweede plaats
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
S
ZATERDAG 24 JUNI 1958
kamers! Toen het eindelijk klaar was.
ging hij zelf rond. deed één voor één al
die honderd kamers op slot, keerde er
nooit terug. De vrouw was inmiddels
gestorven en niemand heeft ooit het huis
bewoond.
De andere ochtend schoof Samson Is
land achter onze motorboot weg voor een
kleine verkenning van de omtrek; in een
„Old Fort Henry" en
„Whisky Ysland"
(Van een bijzondere medewerker)
„En wanneer U hier komt staan", noodde de gids, „kunt U beneden vlak
bij Dead Man's Bay, dat kleine eilandje zienHet heet „Whiskey-
eiland" en het verhaal gaat, dat de bewoners van Kingston het van de
Indianen kochten voor een paar flessen whiskyDe toeristen glim
lachten gehoorzaam, drentelden verder achter de gids over de hoge
borstwering van „Old Fort Henry". Beneden ons was water, verderop
het lichtgolvende land vol kruivend-groene boomgroepen; achter ons
het silhouet van Kingston, dat eens Kataracoui heette, toen Fort
Frontenac, later Kingstown, en Kingston.
Whisky-eiland was een van de „Dui
zend Eilanden" in het brede stroomge
bied van de St. Lawrence River. Ik weet
niet, wat de Indianen met die negenhon
derd negen en negentig èndere gedaan
hebben, maar wanneer die ook met
..vurige munt" betaald zijn, hoeven de
Roodhuiden voorlopig nog niet op een
borrel te zien. Om nog maar niet te spre
ken over de rest van het Canadese Con
tinent, dat eens het hunne was.
Oorspronkelijk was „Fort Henry" be
doeld om de Amerikaanse buren op een
afstand te houden. Kingston was eens de
belangrijkste stad in „Upper Canada"
didit van Longfellow, die geïnspireerd
werd door een historisch gegeven uit de
Frans-Engelse oorlog.Hij had geen
lange haren, een Engels snorretje,
volgens zijn vrouw „gelukkig volkomen
ouderwets" in zijn muzikale opvattingen.
Honderd kamers
Merkwaardig volk, die Canadezen; nou
hebben ze daar, pak-weg een duizend
eilandep. grote en kleine, sommige dicht
begroeid en wild. andere rotsachtig
steil, maar een zekere mister Samson
voerde zeven winters lang per auto
tels, stenen en grond aan en bouwde
toen men de weg naar het Westen nog
niet gevonden had, en het hele land
slechts uit Quebee (Njeuw Frankrijk) en
Ontario bestond; ook strategisch was het
een zeer belangrijk punt; het beheerste
min of meer het stroomgebied van de St
Lawrence (Montreal). Het tegenwoordige
fort is ruim honderd jaar oud (en ge
heel gerestaureerd). In practisch elke
winkel-etalage van Kingston wordt er
reclame voor gemaakt. Vorig jaar kwa
men er plm. 90.000 bezoekers in de vier
seizoensmaanden; de grootste helft wa
ren.... Amerikanen.
Geen greintje mos
Wanneer dit fort honderd jaar geleden
had moeten dienen om bij Maastricht,
laat ons zeggen de Belgen uit Nederland
te houden, zouden thans nóg de Belgen
nóch de Nederlanders zich het vuur uit
hun auto-sloffen rijden om het te zien.
Een ophaalbrug is voor ons niet meer in
teressant (ik vertelde de mensen daar
dat mijn zwager er een bezat, en dat hij
desondanks „quite an ordinary fellow"
was, wat een enorme indruk maakte),
een aantal vestingtorens zonder mos.
wat dikke vestingmuren, gloednieuw ge
restaureerd en zonder klimop, of scheu
ren vol varens, nee, toen ik daar op
een hete dag in Juni na een uur lopen
de ophaalbrug oversjouwde, voelde ik
me min of meer bedrogen; er was nooit
gevochten, het geheel had zelfs niet
behoorlijk romantisch verhaal. En tóch
werd het een hoogst interessante en.
romantische touristenmiddag.
Het kanonschot
Gedurende het hele seizoen wordt
namelijk in dit fort weer gewoon
„dienst" gedaan; over het grote vyfhoe-
kige paradeveld, omgeven door hoge
muren, waarin de verblijven van offi
cieren en manschappen zijn uitgespaard;
klinken weer dezelfde luide commando's
als honderd jaar geleden, soldaten in
vuurrode tunieken (de „redcoats") exer
ceren er stram en uiterst gedisciplineerd
precies als een eeuw geleden, toen
„zwaaien met de armen" bestraft werd
met „het blok", er zijn wachtparades en
inspecties en de officier, die de opko
mende wacht inspecteert, stapt rond mei
stijf afgemeten passen, trekt martiaal
zijn degen, steekt deze na afloop der in
spectie zó afgemeten plechtig in de sche
de, dat ik onwillekeurig op mijn horloge
constateerde dat alleen dat al bijna
halve minuut duurdeZo nu en
echoot zelfs de donder van een
ouderwetse buskruitkanonnen (vóór m
de loop geladen) over Dead Man's Bay
de vlakte, welke zich eens onder dit 1
veilig voelde.
En al deze kleur en romantiek wordt
gespeeld met een ernst en een correct
heid, welke geen enkele beroepssoldaat
verbeteren zou.
Geen fooien
De soldaten zijn allemaal.... hoge
school-studenten van „Queens Uni'
tv" in Kingston. Het enige anachronis
me in hun hele uitrusting vormen de
„ribbons", die vertellen dat velen var
hen in de tweede wereldoorlog gevoclv
ten hebben; ze hebben elke dag „drill
tussen 24 Mei en 15 September; leven
in het fort, verdienen op deze manier
hun studiegeld; de meesten gidsen in
hun vrije tijd (..wij krijgen salaris. U
hoeft geen fooien te geven," staat er op
een bord); een andere groep studenten
zorgt voor het onderhoud van de ge-
b°Bij hét passeren van de ophaalbrug
had iedereen zijn naam in het gasten
boek gezet Dat de wereld maar klein
is („nou, nou en dat in Canada had ik
al eens meer ondervonden, maar ik knip^
perde toch wel even met mijn (pientere^)
ogen, toen ik bij de uitgang beg"
door een jonge, gespierde, bru
dn een veel gewassen, sportieve werk
plunje, die me begroette met een; „Hal
lo, ik ben Coster, ik studeer ook aan
„Queens".
Toen zei ik, terwijl de zon aa
dergaan was over dit goede lwd^lichte.
lijk verbouwereerd: „Mogg
C°Ster"' Shatterhand en Evenfeline
Mijn ..onverwachte" landgenootstopte
zioh eeneigen eiland. Vandaar dat dc
postbode; die elke dag per boot komt
adressen leest als „Fam- George, Samsor,
Island, Cananoque (Ontario)
Op practisch elk eiland stond een bui
tenhuis; het was het meest ideale vacan
tie-oord dat men zich maar denken kon
sommige vacanties werden kenne
lijk gesleten in een sfeer van monstei
achtige smakeloosheid. Vry veel eilai
den waren eigendom van Amerikanen
ergens bouwde een Amerikaan
soort kasteel; kostbaar versierd
er en de prachtigste betimmerin
gen: precies honderd kamers. Hij wilde
n vrouw mee verrassen. Honderd
verdwaald, betreurden het ontbreken van
een kraaiennest om ons eigen huis te
..peilen", scheerden langs rotspunten,
;n behoedzaam halve kracht door
re doorgangen en hadden eigenlijk
het gevoel dat wij bij het hèrontdekken
ons eiland iets van ..land in zicht"
hadden moeten schreeuwen, de stemmen
schor van nauw-bedwongen ontroering-
Verrukkelijk land. maar gróót!
„Mijn grootvater", vertelde mrs- George
„is professor aan Mc. Gill University
in Montreal. Hij heeft zijn zomerverblijf
negenhonderd mijl van Montreal af: drie
dagen auto-rijden
Ik Iaat het graag aam de geleerde dro
men van Nederlandse hoogleraren
uit te rekenen, waar zij hun vacantie
zouden moeten doorbrengen, wanne<
in de gelukkige omstandigheden van hun
geleerde collega van Mc. Gill waren. Ne
genhonderd mijl van Amsterdam of
Leiden
Zwinglibond tegen de
voorgestelde Kerkorde
„Leer.bepalingen mogen niet
bindend zijn".
De (vrijzinnige) Zwingli-bond zal de
kerkeraden en classicale vergaderingen
de Ned. Herv. Kerk de bezwaren
de bond tegen de nieuwe Kerkorde
eenzetten. De Zwinglibond staat op het
standpunt, dat de K.O. beoordeeld dient
te worden tegelijk met een volledig leer-
dienstboek; dat in de omschrijving van
de grondslag der Kerk de vermelding van
het Evangelie van Jezus Christus als het
meest fundamentele en enig bindende
niet mag ontbreken; dat een vaststelling,
dat het Evangelie zijn leerstellige en
liturgische toepassingen te boven gaat. en
dat dientengevolge leerbepalingen en
dienstvormen niet bindend kunnen
zijn, onmisbaar is; dat terzake van acti
teit, financiën en interesse het recht
de draagkracht der gemeenten scherper
in het oog dienen te worden gehouden;
dat de verschenen aanwijzingen omtrent
leer- en dienstboek "te eenzijdig bevonden
worden en dat artikel 62 van het Alge
meen Reglement niet verder genegeerd
moet worden.
Wanneer de klokke roept ter kerke
LEIDEN: Ned. Hervormde, Gemeente
Pieterskerk. 10 u. ds Geursen. 7 u. ds De
Wit; Hoogl. kerk. 8.30 u. ds Ottevanger.
10.30 u. ds Kloek; Woensdagavond 7.30 u.
Avondstilte: Oosterkerk. 10 u. ds Vossers
(H. Doop). 5 uur ds Spruyt; Marekerk.
10 u. ds Poort van Koudekerk aan den
Rijn; KooikapeL 10 uur ds Ottevanger;
hedenavond half 8 Avondgebed: Mors-
weglokaal. 10 uur ds Van Achterberg,
jeugdkerk Chr. school Noordeinde. 10 u.
jeugdkerkdienst; Tehuis voor ouden van
dagen. Donderdag 7 u. de heer De Groot;
Eglise Wallonne, 10*30 uur ds Cabanis;
Acad. Ziekenhuis, 10 u. ds De Wit; Geref.
Kerk, Zuiderkerk, 10 uur ds Hajer. 5 u.
ds Dronkert; Herengracht. 10 u. ds Maas
kant. 5 u. dr Westerink; Oude Vest, 10 u.
dr Westerink. 4.30 u. ds Maaskant; Mors-
weg, 10 u. ds Dronkert, 5 uur ds Hajer;
Geref. Kerk (art 31), 10 en 5 u. ds Kei-
Het kanon, met da redcoats in de houding i
Fort Henry.
by. Het unicum van
Raad Alphen aan den Rijn
Burgemeester Witschey geeft graag
gevolg aan raadsinjecties
Helderziend is hij niet
Gisteravond vergaderde Alphens raad
onder voorzitterschap van burgemeester
Witschey. Wetlh. v. d. Berg was met
vacantie.
Naar aanleiding van een mededeling
over de functies van weth. Dekker zei de
voorzitter ook op een vraag van de heer
Van der Lee, dat weth. v. d. Berg in
voorkomende gevallen zal optreden als
loco-burgemeester.
De heer Nijman dankte voor het ant
woord op zijn vragen betreffende het
verkeer bij „Avifauna". De heer Geerlof
vroeg of naast de A-NWIB ook andere in
stanties over de oplossing van dit vraag
stuk worden gehoord. Hoe zijn de plan
nen? De voorzitter zei, dat deze zaak
breed bezien wordt en vroeg de raad het
resultaat af te wachten. Een broedende
kip moet men niet storen. De heer Geer
lof drong toch aan op spoed, mede in
verband met de technische school. Dit is
ook de bedoeling van het college, zei de
burgemeester: het ligt er aan. hoe an
dere instanties meewerken
De heer Honout las, dat C d. Staten de
Anitonin woonde in Detroit, had Olgi-1 gebrood en gekookte uien was nog r
a gezegd. Olgina kon lezen en het zou net gedaan, toen buurman Moko
us wel zo zijn, maar voor Sandor zei klopte, nieuwsgierig om het nieuws
die klank niets. Hij kon er zich geen Amerika te horen. Hij las de brief veel
voorstelling van maken. Antonin woon- -
Amerika. .dat,,\vas voor hem vol
doende,-al-wist. hij-evenmin waar dit
lag. Amerika was voor hem ook geen
aardrijkskundige aanduiding, maar een
begrip. Hij zei: „Amerika", zoals een
kind zegt: „Honderdduizendmillioen",
om iets groots uit te drukken, dat bui
ten zijn begrip valt. Sandor had nooit
aardrijkskunde geleerd. Hij wist dat
Merka-Petrina in het Oosten van Hon
garije lag. Nog verder naar her Oosten
kwam Polen en daar achter, héél ver,
lan het eind van de wereld, waar de
's morgens opkomt, lag Rusland. In
me in autootje (toen-ie in Amster
dam medicijnen liep, zal dat wel een
fiets geweest zijn), nam me mee
een aanlegsteiger in de buurt van Cana
noque (prachtige namen voor die ouwe
Shatterhand) maar tnplaats van woeste
Indianen ontmoette ik daar een aller
aardigste Nederlandse squaw, die mrs.
George heetbe en met haar meisjesnaam
„Tjot" Coster. Haar man doceerde mu
ziek aan „Queens" en vertelde me
enthousiaste verhalen over ons Interna
tionaal Cultureel Centrum in het Von
delpark („ontmoette U daar ook een
nogal tamelijk gezette meneer, profes
sor?"). dat hij vorig jaar bezocht had
Nederland kende prof dr Graham George
al van onder de oorlog, toen hij Jmj
de Counter Intelligence werkte
vrouw leerde kennen.
Zijn verblijf was nog om een andere
reden belangrijk, want hij componeerde
er de allereerste Canadese opera, ,.Ev:
geline", gebaseerd op het beroemde ge-
het Westen lag Oostenrijk en nog verder
Duitsland en Frankrijk en Enge
land. en dan, héél ver weg, lag Amerika,
dat nog groter was dan Rusland
sloot de wereld af aan de zijde v
zon 's avonds ondergaat.
Olgina. had hem gezegd, dat
sen Hongarije en Amerika een
lag, een heel groot meer, uitgestrekter
dan Hongarije, Polen en Rusland
samen. Maar dat kon Sandor niet ge
loven. Het grootste meer dat hij kende,
was het Barlameer en dat was s"
groot, dat je wel een uur moest rc
om het over te steken. Misschien wa
ren er buiten Hongarije wel grotere
meren, maar zo groot als Olgina be
weerde, kon natuurlijk niet. Als men
de overkant niet zag, hoe zouden dan
de schepen, die Antonins brieven over
brachten, op de goede plaats aankomen?
Bovendien kon er nooit zoveel water
op de wereld zijn. 's Zomers, als het we
ken niet had geregend, droogde de Ti-
barrivier helemaal uit en verschroeide
het koren op de akkers. Dan betaalde
wel twee forints voor een emmer
water om de mensen en het vee niet van
dorst te laten omkomen. Zo duur zou het
water nooit kunnen zijn, als er zoveel
van op de wereld was
Hij schrok uit zijn mijmeringen op.
toen Olgina hem van de keuken uit
toeriep, dat het eten klaar stond. Toen
vouwde hij de brief voorzichtig op en
borg hem bij de andere in z'n Zondagse
pak De envelop met de mooie zegels
legde hij klaar voor de postbode. Eigen
lijk had hij hem liever zelf gehouden,
maar Zoltan Mendszar had hem ex heel
dringend om gevraagd en misschien zot
hij anders wel de volgende brief opzet
telijk verliezen of pas veel later af ge
ven. Sandor hnd hem elke maand nodig
en hij moest hem dus tot vriend houden.
Het avondmaal ran zelfgebakken rog-
vlugger dan Olgina. het, kon., Matias Mo-
korsky spelde geen afzonderlijke woor
den, maar las de zinnen voor, net zoals
Antonin ze zelf zou hebben gezegd, Als
Sandor z'n ogen dichtkneep was het,
alsof zijn zoon terug was en tot hem
sprak. Het was mooi en ontroerend, maar
x was de brief ook veel gauwer uit.
Hij keek verward op, toen Matias Mo-
korsky plotseling vroeg, of hij de en
velop even mocht zien. Sandor had
graag gezegd dat hij hem niet meer had,
dat hij hem had weggegooid. Want wat
moest hij doen als Matias Mokorsky óók
de postzegels vroeg? Hij zou moeilijk
kunnen weigeren, want Matias was een
goede vriend, die hem hielp met zijn
belastingpapier en hem zijn muilezel
leende, als hij een zak uien of knollen
de akker moest halen. Bovendien
hij lid van de dorpsraad en als hij
dat wilde, zou hij Sandors belasting kun-
opslaan, of de omheining van z'r
akker kunnen afkeuren. Maar Zoltan
Mendszar rekende op de zegels
óók ambtenaar en kon hem dus óók
kwaad berokkenen.
Met een zucht overhandigde hij de
envelop, die buurman- op de kast al
zien moest hebben. De ander keek e
naar de stempels en draaide toen de
velop om. Hij haalde een mes uit
zak en maakte voorzichtig de geplakte
naden los. Sandors gezicht klaarde op.
omdat buurman niet naar de postzegels
keek en hij durfde nu te vragen: „Wel,
Matias Mokorsky, wat zeg je van de
brief?"
De buurman keek hem ernstig aan.
„Sandor Tarassow, deze brief is gecen-
De oude boer keek hem niet-begrij-
pend aan en de ander verduidelijkte:
..Deze brief is opengemaakt en gelezen,
vóór iij hem hebt gekregen."
Sandor schudde ontkennend het hoofd.
„Dat kan niet- De brief was dicht, toen
ik hem kreeg. Ik heb hem zelf openge
sneden met het broodmes."
Mokorsky wees op de rand, die hij
had losgemaakt. „Kijk. Sandor Taras
sow. er zijn duidelijk twee soorten lijm
te z'ien. De lichte is die, waarmee ook
de andere randen zijn geplakt, maar de
donkere zit alleen hier. Men heeft de
envelop opengemaakt, de brief gelezen
daarna de rand weer dichtgeplakt.
Ik meende het van buiten al te zien en
t is het bewijs."
Sandor bewonderde de scherpzinndg-
-heidr van zijn buurman. „Je hebt gelijk.
De brief is opengemaakt", gaf hij toe.
„Toch moet je er maar met niemand
spreken, Matias Mokorsky, want
als de postbode er last door zou krijgen,
geeft hij mij de volgende brieven mis
schien helemaal niet."
Matias Mokorsky keek hem verbaasd
m. „Dacht je werkelijk, dat onze post
bode de brief had geopend?"
Sandor knikte. „Wie anders? Zoltan
Mendszar is de enige, die hem in handen
heeft- gehad. Maar waarom zou hij het
gedaan hebben? Hij wist toch dat ik
hem de brief zou laten lezen, als hij dat
„Zoltan Mendszar weet hier niets van.
De brief is geopend door de Barowska,
de Volksveiligheidsdienst."
Sandor trok de wenkbrauwen op. Hij
had de laatste weken veel horen praten
over de Barowska, meestal fluisterend
en alleen als Ivor Bartok en diens z
uit de buurt waren. Men vertelde dat de
Barowska in de steden en de grote dor
pen duizenden mannen naar de werk
kampen had gestuurd en hun bezittingen
verbeurd had verklaard, alleen omdat
ze hadden geweigerd om de vlag uit
steken bij het bezoek van de President
der Volksrepubliek.
Er werden trouwens nog wel erger
dingen van de Barowska verteld,
Sandor had het niet geloofd en het kon
hem ook niet veel schelen. Hij wa
bijna zeventig jaar en hij had al zoveel
regeringen meegemaakt. Nieuwe rege
ringen schenen iets onvermijdelijks te
zijii, evenals droogten en andere natuur
rampen. Maar ondanks de opwinding
van vóór- of tegenstanders had Sandor
nog nooit iets zien veranderen in Merka-
Petrina. Alleen kreeg men een nieuwe
burgemeester en nieuwe belastingen.
Sandor kende de opeenvolgende politie
ke ontwikkelingen van zijn land uit de
opschriften der belasting-dwangbevelen.
„In naam des Keizers" werd eerst „In
naam van de President", toen „In naam
van het Recht" en nu „In naam van het
Volk." Maar de deurwaarders, die z'n
schamele bezittingen bedreigden, wa
ren dezelfden, onverschillig of ze namens
de keizer, de president, het recht of het
volk kwamen.
(Wordt vervolgd).
beslissing op het uitbreidingsplan heb-
•erd-aagd. Hangt dit soms samen met
het bryggenvraagstuk? De voorz. ant
woordde. dat hier niets achter steekt.
Ged. Staten zijn nog niet klaar met hun
onderzoek.
Het voorstel tot het verbinden var
opleidin g voor kinderverzorgster a a
Gem. Nijverheidsschool voor meisjes had
de instemming van de heer Brouwer. In
dien het vereiste leerlingental bereikt
wordt, draagt het Rijk 70 pet van de
netto-kosten. Nu is de inrichting vrij
kostbaar en indien het nodige aantal
leerlingen niet wordt bereikt, wilde spr.
beperkt aantal jaren als proefneming
stellen, bijv. drie. De heer Nijman steun
de deze suggestie en de voorzitter
van oordeel, dat hier geen bezwaar
tegen kon zijn. Het voorstel werd aange-
De aanvraag van het bestuur der Chr.
sohool Hooftstraat voor medewerking
nschaffing meubilair bestuurskamer
etc. deed de heer Jansen de opmerking
maken, dat het gevraagde aan de hoge
kant is. De voorzitter wees er op. dat
ainigheid bij de besteding der gelden
wel degelijk wordt toegezien.
De subsidieverlening aan de Chr. lagere
landbouwschool, deed de heer Brokaar
een scherpere formulering vragen, opdat
beter zou uitkomen, dat de subsidie al
leen geldt voor de leerlingen uit Ailphen.
De heer Brouwer steunde deze gedachte
de voorzitter zegde toe, dat hiermede
rekening gehouden zal worden.
De 100 extra woningen.
Enkele door Ged- Staten voorgestelde
aanvullingen in de voorwaarden omtrent
de financiering van de bouw va:
arbeiderswoningen (plan-Brouwer) deden
de iheer Brokaar vragen-, of dit n
laatste moeilijkheid is, -die overwonnen
ipoet worden vóór d,e definitieve toewij
zing.
De voorzitter vond het jammer, dat hij
de gave der helderziendheid mist,
de kant van B. en W. wordt alles
an, om deze zaak te bevorderen. Er
ontstond nog enige discussie over de prijs
van de grond, waarop deze woningen
zullen k^pien. De voorzitter bleek
stander van een soepele houding daar
deze -in verband met het dringende
vraagstuk zeer gewenst is. In het alge
meen deelde de raad dit standpunt, hoe
wel de heer Ruijssenaars er tegen
sohuwde, een precedent te scheppen-. De
•ergunning wordt nu spoedig verwacht.
Het verzoek van Ged- Staten, on
kele weggedeelten te Gouwsluis aai
'erkeer te onttrekken, wilde de heer
Rogaar uit oogpunt van verkeersbelang
niet tegenwerken. Maar zullen straks
auto's de geïsoleerde delen kunnen be
reiken? De voorzitter kan vraagsteller
bevestigend antwoorden, waai
voorstel werd aangenomen.
Het voorstel tot verbetering
breding van een gedeelte Raadhuisstraat
werd hartelijk toegejuioht door de heren
Verdenk. Rogaar en Ruijssenaars. De
eerste wees er op, dat deze zaa-k sedert
1932 jaarlijks in de raad ter sprake is ge
komen. Aangedrongen werd op uitvoe
ring in snel tempo. De voorzitter zei,
graag aan de injecties van de raad ge
volg te zullen geven. Dat ligt
aldus spr.
Tot lid van de commissie van bijstand
voor de water- en lichtbedrijven
benoemd de heer H. v- d. Akker. De heer
Brouwer kreeg de plaatsen van wethou
der Dekker in de commissies voor in
dustriële ontwikkeling en onderwïjsaan-
gelegenheden en als gedelegeerde
Alphens Zwembad.
Sneller tempo gewenst.
Het voorstel tot aankoop van het pand
Hooftstraat 278. in verband met de
keersverbetering bij de Heul had de in
stemming van de heer v. d. Meent, maar
hij was slecht te spreken over de vorde
ring van dit werk. Wanneer is de opleve
ringstermijn? De voorzitter deelde mee.
dat de aannemer de man is. die de grote
werken bij „Avifauna" uitvoerde. Op
verzoek van de heer Van den Brink heeft
het gemeentebestuur, zij het ongaarne,
er in toegestemd dat het werk enkele
weken stopgezet werd, opdat „Avifauna",
dat toch ook een groot gemeentelijk be
lang is, klaar kon komen. Het werk
wordt nu met kraaht voortgezet- Dit laat
ste betwijfelde de heer v. d. Meent ech
ter: er zijn veelal te weinig mensen aan
het werk. Spr. kreeg toegezegd, dat hij
in kermis gesteld zal worden omtrent de
opleveringsdatum.
De aanleg van de sportterreinen vond
warme instemming. De heer Jansen zei-,
dat deze zaak lang gelopen heeft, maar
dan ook moeilijk was. Het offer van f470.
jaarlijks door de gemeente te brengen.
noemde1, spr. gering tegenover de f1000
die de voornamelijk jeugdige personen
van ARC bijeen moeten verzamelen. De
heer Rogaar gewaagde van de belang
rijke plaats die de sport heeft. De heer
v d. Lee hield een principieel betoog
tegen de Zondagssport en wilde
openstelling der terreinen op Zondag
verbieden. De -heer Kroon vroeg,
band met de moeilijkheden voor ARC,
uitvoering in een vüot tempo.
de gemeente invloed bij de DUW kan
uitoefenen.
Het vraagstuk der Zondagsheiliging
de taak der Overheid achtte de voorzitter
van groot belang, We moeten echter
kening hou-den met het feit, dat deze
aarde geen gelijkgezindheid geeft op dit
Bij het voorstel tot enkele begrotings
wijzigingen noemde de heer Kroon het
onjuist, dat zaken als de aanschaffing
van een motor met zijspan en de aanleg
van een trottoir bij „Avifauna" als be
grotingswijziging aan de orde Komen. Het
publiek weet er dan niets van- We z
allen erg blij met „Avifauna", maar r-
dient te weten, dat tegenover de ba;
voor de gemeente ook uitgaven staan.
Giselle van Essen-Kuster bleei
zichzelf
Voor Leiden belangrijke tentoonstelling
bij de N.W.B.
Schoolartsendienst kring Alphen rapporteert
In het jaarverslag 1949 van de districts-
schoolartsemdienst kring Alphen aan den
Rijn wordt gemeld, dat in totaal 30 kin
deren werden uitgezonden. Hel is thans
in Alphen zó. dat de schoolarts wat de
medische zijde betreft de uitzending ge
heel regelt. De samenwerking op dit
punt met de huisartsen is uitstekend.
Het aantal aangesloten scholen bedroeg
51 met een leerlingenaantal van 7187. In
verscheidene scholen werden de lokalen
gangen opnieuw geverfd. Niet altijd
wordt een doelmatige kleur gekozen.
Vooral de plafonds worden dikwijls te
donker gehouden.
Er was geen aanleiding om onderzoek
te doen naar diphteriebacillendragers. Wat
roodvonk betreft had de schoolarts, dok
ter P. C. W. Jongebreur, de indruk, dat
er meer gevallen zijn geweest dan werd
opgegeven. In totaal werd bij 3343 leer
lingen systematisch onderzoek verricht,
terwijl 533 leerlingen gedeeltelijk werden
onderzocht Van de 618 leerlingen der
kleuterscholen, die onderzocht werden Leiden
waren 211; van de 853 leerlingen
eerste klas lager onderwijs 490 gevacci
neerd tegen pokken. In totaal moesten
v\jf leerlingen, bij wie een actief proces
werd gevonden, op advies van de artsen
het consultatiebureau voor t.b.c..
bestrijding bedrust houden.
Wederom is gebleken, dat het percen
tage positieve reacties onder de kinderen
van veehouders belangrijk hoger Is dan
dat onder de kinderen die niet tot deze
categorie behoren. Het percentage posi
tieve reacties onder de kinderen
arbeiders, in het veebedrijf werkzaam, is
belangrijk lager dan dat onder die
de eerstgenoemde groep. Naar de
ning van de schoolarts speelt het contact
met het vee op de stallen de belangrijk
ste rol als besmettingsbron. Besmetting
via de melk komt op de tweede plaats.
De Leidse schilderes Giselle van Essen-
Kuster is niet veranderd! Dat is de
eerste indruk, die de bezoeker krijgt, als
hij de tentoonstelling van haar schilde
rijen bij de Ned. Wetenschappelijke
Boekhandel gaat bekijken. Haar palet is
wat warmer van toon geworden na haar
verblijf in het verre tropenland Indo
nesië. wat meer verfijnd, haar lineatuur
soepeler, maar de opvatting van haar por
tretten in hoofdzaak zijn het portretten
die hier hangenis in compositie en rhylh-
me dezelfde gebleven. Dat Giselle Kuster
want dat blijft zij toch voor ons. Lei-
denaars het niet over een andere boeg
gegooid heeft na de beleving van een zó
groot avontuur, als een verblijf in de
tropen toch altijd weer is, vatte men met
als een discriminatie op. Experimente
ren is niet altijd een bewijs van kracht.
Giselle heeft het tropen-avontuur op
haar eigen wijze beleefd. Haar Javaanse
en Toradja-vrouwen dragen een Oosterse
versie van het masker „vrouw", dat haar
steeds weer prikkelt tot nieuwe schilde
rijen. De oude Chinees en het kleine
Chinese jongetje Han Po zijn Oosterse
personificaties van het eeuwige raadsel
„mens". Nog verder strekkend: van het
grote raadsel van de natuur, die haar ook
inspireerde tot de weergave van een
vulcanisch landschap in de Toradja-lan-
den in zijn ontzettende woestheid.
Dat alles wil in ieder geval zeggen, dat
Giselle Kuster met
antwoord is. En zo dacht ook
de wethouder van Onderwijs, de heer J.
C. van Schaik, er over, toen hij toezegde
de kleine expositie te openen. Bij deze
plechtigheid, die gisteravond plaats vond,
Hield spr. een algemene beschouwing
over de kunstzin van ons volk, die dooi
de oppervlakkige beschouwer wel wat al
te grif aan de vele tentoonstellingen
wordt afgemeten.
De wethouder wilde geen volmondig
„ja" antwoorden op de penibele vraag
naar de groter geworden kunstzin van d«
Nederlanders na de bevrijding, maar óók
geen absoluut „nee". De grote belangstel
ling voor tentoonstellingen, die eigenlijk
in hetzelfde vlak gezien moet worden als
de gegroeide behoefte aan feesten, be
wees bij de afname van laatstgenoemde
behoefte in de allerlaatste tijd toch óók
weer. dat er een kleine winst behaald
is: het tentoonstellingsbezoek nam
in dezelfde mate af! Toch zag de
houder voor de naaste toekomst ook hier
een teruggang m het verschiet
Dat de middenstand in casu
N.W.B. zich ter beschikking stelt
de kunst wat dichter (dan in musea
gelük is) bij het volk te brengen, juichte
•an harte toe. Opvoeding in artistieke
s bitter noodzakelijk en vele bran
ches kunnen aan deze mooie taak wer
ken. Ook de overheid bezint zich op deze
haar opgave. Huis en stad dienen niet
alleen doelmatig, maar ook schoon
zijn. Een beschaving, die zich verliest i
de techniek, is ten dode opgeschreven.
Spr. vroeg de bijzondere belangstelling
Dor het werk van Giselle Kuster
wenste haar „veel bezoek en veel
es" toe.
De belangstelling bij deze opening
groot. Het door Bloemen-Kriest smaak
vol omlijste geheel is tot 6 Juli dagelijks
gratis te bezichtigen.
C. Th. R.
Wie doet er mee
Lezers conlra schaakmedewerker
In de eerste partij, waarin de lezers
zich met zwart hadden te verdedigen,
moesten zij zich na de 14e zet gewonnen
geven. Althans, de meerderheid van mijn
tegenstanders gevoelden er niet meer
voor, om na het stukverlies, met boven-1
dien een zeer slechte opstelling, nog
verdere tegenstand te bieden. Deze partij
had het volgende verloop:
1. e2—e4. e7—e5; 2. f2—f4, d7—d5; 3.
e4xd5. Dd8xd5; 4. Pbl—c3, Dd5—e6 5
Pgl—f3. e5vf 4t6. Kei—f2. De6—b6t-
7. d2d4, Pg8f6; 8. Lfl—b5t, Lcfr-d7!
9 Thl—elf, Lf8e7; 10. Ddl—e2. Pf6—
g4t; 11. Kf2—gl. Db6e6; 12. Lb5vd7t.
Ke8xd7; 13. De2—b5t. De6—c6; 14. Db5—
f5t en zwart geeft op.
De zetten in party II zijn:
1. d2—d4, d7—d5; 2. c2c4. d5xc4;
e2e4. e7—e5; 4. Lflxc4. e5xd4; 5. Pgl-
f3. Lf8b4t; 6. Lel—d2. Dd8—e7; 7. Ddl
a4t, Pb8c6; 8. Lc4-d3, Lc8—d7; 9.
Da4c2. 0—0—0; 10. 0—0. Lb4—d6 11
a2—a3, Ld7—g4; 12. Pf3—el. Pg8—f6; 13.
f2f4. Ld 6c5.
De gekozen zet is 14. b2—b4 (Door alle
lezers gekozen!) Mijn aet is hier: 14
Lc5—b6.
Lezers, die willen medewerken om nuj
in deze resterende partij een nul te be
zorgen, hebben daartoe gelegenheid door
de beste zetten uit te denken en deze
dan in te zenden, uiterlijk Woensdag
morgen aan ons bureau.
W. H. van der Nat. io en 6.30 uur leesdienst
's morgens in „Prediker", 's middags
Luth. kerk; Chr. Geref. Kerk, 10 en
i. ds Jansen: Geref. Gemeente, 10 en
jut ds Rijksen: Evang. Luth. Gem,
10 u. ds Smit Duvzentkunst; Doops
gezinde Gemeente, 10.30 u. ds Bonga van
Leeuwarden; Ver. van Vrijz. Hervorm
den, Volkshuis. 10.30 u. ds De Boer van
Rijswijk; Stads-evangelisatie „Jeruël", 10
.30 uur de heer Kuiper: Dinsdagav.
ïr Bijbelbespreking. Woensdagavond
jeugdsamenkomst. Vrijdagavond 8 u.
bidstond; Leger des Heils. 10 uur heili-
gingsdienst; 6.45 u. openluchtsamenkomst
Gangetje. 7.30 u. verlossingssamenkomst.
Dinsdagavond 7.30 u. soldatensamen-
komst; Donderdagavond 8 u. heiligings-
dienst; Evang. Christen-Gemeenschap. 10
en 5.30 u. de heer Sevensma te Amster
dam; Zaterdagavond 8 uur openlucht
samenkomst Vrouwenkerkhof.
ALPHEN AAN DEN RIJN: Ned. Herv.
Gmeente, Julianastraat. 9 a ds Lefeber,
10 u. ds Batelaan van Utrecht, 6.30 uu*
dr Van Itterzon van Den Haag (jeugd
dienst); „Jonathan", 10 u. ds Stehouwerj
kapel Gouwsluis, 6 30 uur ds Stehouwer;
Oudshoornseweg, 10 uur ds Veenendaali
Hooftstraat, 9.30 en 6.30 uur ds Severija
van Hoogeveen; Geref. Kerk, Zuider
kerk, 10 u. ds Wijma, 6.30 uur dr Mulder
van Delft; Noorderkerk, 10 uur ds Rull-
mann van Utrecht; 4 u. ds Wijma; Aula
Chr. Lyceum, 10 u. dr Mulder, 6.30 uur
ds Rullmann; Oudshoorn. 9.30 en 6.30 u.
ds Tom; Geref. Kerk (art 31), 10 u. lees
dienst; 5 uur ds Meester van Haarlem-
Oud-Geref. Gemeente, 9.30 en
leesdienst; Woensdagavond kwart
over 7 ds Zwoferink van Kampen.
BENTHUIZEN: Ned. Herv. Gemeente,
9.30 en 6 uur ds De Heer; Geref. Gem,
9.30 en 6 uur leesdienst
HAZERSWOUDE: Ned. Herv. Gem,
9.30 en 6.30 u. ds Van der Leeden; GereL
Kerk, 9.30 en 6.30 uur ds Oussoren.
HILLEGOM: Ned. Herv. Gem., 10 uur
ds Knottnerus. 5 uur ds Jongeboer van
Lisse; Geref. Kerk. 10 en 5 u. ds Zylstra,
legerpred. te Aerdenhout; Chr. Geref.
Kerk, 10 en 5 uur ds Sluiter; Gereforra.
Kerk (art 31), 10 uur leesdienst, 7 uur
ds Verleur van Lisse.
HOOGMADE: Ned. Herv. Gemeente, 10
ar ds De Jong.
KATWIJK AAN DEN RIJN: Ned.
Herv. Gem.. 10 en 5.30 uur ds Goverts;
Geref. Kerk, 9.30 en 5 uur ds De Valk;
Geref. Kerk (art 31). 10.30 en 5 uur dl
Boersema.
KATWIJK AAN ZEE: Ned. Herv.
Gemeente. Nieuwe kerk. 10 uur ds Pras,
ds Rutgers: Oude kerk. 8.30 uur
ds Goverts van Katwijk a. d. Rijn: 10 u,
ds Van Ieperen; 6 uur ds Willemse van
Hilversum; Kapel. 10 uur ds Kievit van
Putten; Geref. Kerk, 10 en 6 uur ds Van
Boeijen; Chr. Geref. Kerk. 10 en 5 uur
leesdienst; Geref. Gem. (Remisestraat),
leesdienst; Geref. Kerk (art
31), 10.30 en 5 uur ds Boersema.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN: Ned.
Herv. Gemeente. 10 uur ds Spruyt van
Leiden, 7 u ds Poort; Geref. Kerk. 10 u.
ds Haspers, 7 uur dr Westerink van
LEIDERDORP: Ned. Herv. Gemeente,
10 en 6.30 uur ds Honnef; Geref. Kerk,
en 6.30 uur ds Dijk.
LEIMUIDEN: Ned. Herv. Gem., geen
opgaaf ontvangen: Geref. Kerk, 9.30 uur
ds Pijlman van Katwijk aan Zee; 2.30 u.
ds Boukema van Den Haag.
LISSE: Ned. Herv. Gemeente, 10 uur
dr Zandee van Warmond; 5 uur ds mr
Alma; Geref. Kerk, 10 en 5 u. ds Sillevis
Smitt, hoofdvlootpredikant te Den Haag;
Geref. Kerk (art. 31), 10.30 en 4.45 uur
Verleur: Chr. Geref. Kerk, 10 en 4 u.
ds Eerland; Geref. Gemeente, 10 en 4 u.
De Gier; Oud-Geref. Gemeente, 9.30
3 uur leesdienst; Ned. Prot. Bond,
10.15 uur ds Dikboom van Alkmaar.
NOORDWIJK-BINNEN: Ned. Herv.
Gemeente, 10 en 7 uur ds Meuzelaar;
Geref. Kerk. 10 en 5 uur ds Von Meyen-
feldt.
NOORDWIJK AAN ZEE: Ned. Herv;
Gemeente. 10 en 5 u. ds Cupedo; GereL
Kerk, 10 en 5 uur ds Bouma.
NOORDWIJKERHOUT: Ned. Herv.
Gemeente, 10 uur ds Spaling.
OEGSTGEEST: Ned. Herv. Gemeente,
Groene kerk. 10.15 uur ds Sondorp van
Halle (jeugddienst): 7 uur ds Visser;
Pauluskerk, 10 u. ds Visser; Hoge Mors,
ds Lambour van Alphen a. d.
Rijn; Gerei Kerk. 10 en 5 uur ds Brus-
saard; Mors-Rijndijk, 9 en 5 u. ds Plomp
Leiden: Ver. van Vrijzinnig Herv,
Willem de Zwijgerkerk. 10.30 u. dr Boer-
Geref. Kerk (art 31). 8.30 en 3 u.
ds Verleur van Lisse (HA en Dankz.).
OUDE EN NIEUWE WETERING: Ned.
Herv. Gemeente, 10 uur ds Knottnerus
Geref. Kerk, 9.30 en 6.30 uur ds Van den
os.
RIJNSATERWOUDE: Ned. Hervormd®
Gem., 9.30 u. de heer Van der Hoek van
Nieuwveen.
RIJNSBURG: Ned. Herv. Gemeente,
Grote kerk, 10 u. ds Groenewoud. 5 uur
ds Bonting; Kleine kerk. 10 uur ds Bon-
ting, 5 u ds Groenewoud; GereL Kerk,
Voorhouterweg. 10 u. ds Van der Linde,
ds Post; Rapenburg. 9 uur ds Post,
10.30 uur ds Van Rhijn van Leiderdorp;
ds Van Rhijn, 6.30 uur ds Van der
Linde; Geref. Kerk (art. 31). 10 en 5.30 u.
ds De Wal; Chr. Geref. Kerk, 10 en 5 u.
ds Brandsma.
SASSENHEIM: Ned. Herv. Gemeente,
en 10.30 u. ds Krykamp; 5 u. ds Kloek
an Leiden; Geref. Kerk. 930 en 5 uur
ds Van den Berg; Chr. Gerei Kerk, geen
opgaaf ontvangen.
SASSENHEIM: Chr Gerei Kerk. 10
en 5 u. ds Visser; Ned. Prot. Bond, 10.30
|u. de hr Hulsebos.
TER AAR: Ned. Herv. Gemeente. 9.30
uur ds Holst van Woerden (H.D.); 6.30 u.
ds Knottnerus van Oude en Nieuwe We
tering; Geref. Kerk, 11 uur ds Tom van
Oudshoorn; 6.30 uur leesdienst
VOORHOUT: Ned. Herv, Gemeente, 10
uur ds Beker.
VOORSCHOTEN: Ned. Herv. Gem,
dorp, 10 uur ds mr Alma van Lisse; 7 u.
ds Van Achterberg van Leiden (jeugd
dienst); Rijnduk, 10 uur de heer A. van
den Berg van Valkenburg; Geref. Kerk,
10 en 5 uur ds Den Boer; Gerei Kerk
(art 31), geen opgave ontvangen.
WASSENAAR: Ned. Herv. Gemeente,
dorpskerk, 10 uur dr Honders, 7 uur d>
Veldkamp; Kievitskerk, 10 uur ds Van
Wyngen; Gerei Kerk, 10 en 5 uur ds
Feringa; Wassenaar-Zuid, 10 en 5 uur
ds Van Duinen; Ned. Prot. Bond. 10.30 u.
dr Faber; Rem. Gemeente. 10.30 uur mej.
ds Klink; Geref. Gem5 uur leesdienst
WARMOND: Ned. Herv. Gem.. 10 uur
ds Jongeboer van Lisse; 7 u. dr Zandee.
WOUBRUGGE: Ned. Herv. Gemeente.
8.30 uur Immanuel, 10.30 en 6.30 u. in de
Gerei kerk. alle diensten ds Van Dijk;
Geref. Kerk. 8.30 en 2.30 uur ds Van
Kamp van Amsterdam.
ZOETERWOUDE: Ned. Herv. Gem., 10
uur ds Postma.
ZOETERMEER: Ned. Herv Gemeente,
10 en 6.30 uur dr Woldendorp; GereL
Kerk. 10 u. ds Sap van Den Haag; 6.30 u.
ds Gerritsma; Hervormde Evangelisatie,
10 en 6.30 uur ds Terlouw van Giessen-
dam; Ver. Vryz. Hervormden. 6 30 uur
prof. Den Boer van Leiden; Geref. Gem,
