Nieuwe Leidsche Courant | 1950 | 21 juni 1950 | pagina 2

Meerderheid van B. en W, wil de Lange Mare niet
dempen, meerderheid C.O.W wel

De bouw van vier nieuwe
bruggen nader belicht

Waarom de Lange Mare
niet wordt gedempt

Speciale leliekeuring in Haarlem

Dr K. W. Taconis aanvaardde
lectoraat te Leiden

NIEUWE LEIDSCHE COURANT

2

WOENSDAG 21 IUNI 1953

jfeLAC^X STEEN
FOEI.

BORGEMEESTERS!

Daar moet me al lang iets van 't
hart. En daar wil ik het nu eens over
hebben. Met het gevolg dat deze
keer op die blauwe steen van ons
alle regeerders van onze stad, mits
gaders hunne voorgangers, te pronk
komen staan.

Wat is namelijk het geval

Vooral de laatste jaren jaren
van wederopbouw is men bezig
de Sleutelveste op te tuttenom zo
te zeggen. Een nieuw station hier,
een andere brug daar, plantsoenen
plannen her en speelterrein-ontwer
pen ginds; waarlijk, over enkele ja
ren zal dat goede Leiden als een
verjongde joffer prijken tussen haar
Zuidhollandse en andere collegae.

Maar

Wie van de richting Den Haag on
ze poorten binnenkomt, zal rechts, in
een pieterig parkje, een beeld zien
staan. Wat zeg ikEen beeldNee
nee, dat zou te kostbaar zijnl Het is
een borstbeeld. En hebt ge een beetje
haast, wel, dan zijt ge er voorbij
zonder het gezien te hebben.

Dat misschien overigens wel ver
dienstelijke) gevalletje is een dank
bare herinnering aan Neêrlands, aan
's werelds grootste schilder: Rem
brandt van Rhijn. De van God bege
nadigde tovenaar met licht en don
ker van de „Nachtwacht". De nobele
kleurenkunstenaar van „De Joodse
Bruid". De diep-godsdienstige dra
maturg van „Christus, de zieken ge
nezende". De liefdevolle etser van
„Het Bruggetje van Six".

Ge kunt ze vinden in de musea
van Amsterdam, Moskou, Los An
geles en Tokio, de kleurenzangen
van deze grote Leidenaar, van wiens
geboortehuis in de Weddesteeg men
amper zijn standplaats kent en met
moeite vindt.

Een borstbeeld op de hoek van de
Wittesingel. En een grauwe steen in
de Weddesteeg.

Natuurlijk, Rembrandt heeft de
grootste en belangrijkste tijd van zijn
leven in Amsterdam doorgebracht.
En daarom staat het machtige stand
beeld van deze grote eenzame
eenzaam in zijn grootheid en een
zaam in zijn lijden midden tussen
de tingeltangels van het naar hem
genoemde plein. Maar in ónze stad
werd hij geboren. Hier ontwaakte
zijn dichtersziel, als hij van af onze
wallen zijn oog liet gaan over de om
ringende polders. Hier deed hij de
zeer besliste keus tussen de literaire
collegezaal op het Rapenburg en het
rommelige atelier in de molen aan
het Galgewater. Hier zette hij de
eerste schreden op het kunstenaars
pad, aan de hand geleid door zijn
vaderlijke meester Jacob van Swa-
nenburch. Hier stichtte hijamper
twintig jaar, zijn eerste school, waar
van Gerrit Dou de eerste leerling
werd.

Wij, in Leiden, zijn niet zo erg
„schilderachtig" blijkbaar. Want wie
Uwer heeft wel eens die schamele
gedenksteen van de befaamde fijn
schilder Gerrit Dou op het Kort Ra
penburg gezienWie Uwer weet, dat
de Steenstr. de enige - dankbare! -
herinnering is aan onze grote zeden-
schilder Jan Steen, die in onze stad
leefde en stierf!

Een borstbeeldje en een gedenk
steen voor Rembrandt.

Een straat voor Jan Steen.

Zo eert de stad Leiden de groten,
die haar de eer aandeden, binnen
haar muren geboren te worden en
er te werken. En nu praat ik nog niet
van de thans levende schilders van
het Leids Kunst-Centrum, waarvan
90 pet der ingelanden geen weet
heeft. Noch van hun bestaan, noch
van hun werk.

Zéker, het geld is duur, vandaag
aan de dag. Maar dat borstbeeld van
onze grote Rembrandt, en zijn arme
tierige gedenksteen, nee, dat zit mij,
baljuw van Leiden, dwars. Heel erg
dwars, mag ik wel zeggen.

Straks hebben we een nieuw Sta
tionsplein. Zou het niet onze grote
schilder waardig zijn, wanneer mid
den op dat mooie nieuwe plein een
machtig standbeeld van deze door
de eeuwen beroemde kunstenaar
verrees, zodat alle vreemdelingen,
die in onze stad aankomen, onmid
dellijk duidelijk zien: Hier zijn we in
de stad van de grote Rembrandt

Foei, borgemeesteren ende vroed
schappen, dat ge een zo groot man
zó hebt kunnen vergeten

POENE: 't lijstaanvoerder schap
van de grote inzameling voor een
Rembrandtstandbeeld op het nieuwe
Stationsplein subsidiair een bede
vaart naar het Rijksmuseum ter ver
dieping van bepaalde kennis en op
leving van zekere dankbaarheid.
h BALJUW.

Weer heel wat te bepraten..

3e een vaste houten brug over de
Korte Mare, tussen de leuningen even
eens 2-50 m breed.

Scheepvaart gestremd

Het scheepvaartverkeer Korte Mare
Oude Vest zal gestremd worden tijdens
de bouw van de Alkemadebrug, welk
werk geschieden zal gelijktijdig met de
bouw van het noordelijke landhoofd van
de Marebrug en het scheepvaartverkeer
Lange MareOude Vest tijdens de bouw
van de Touwersbrug, welk werk gelijk
tijdig zal geschieden met de bouw van
het zuidelijke landhoofd van de Mare
brug. Het scheepvaartverkeer door de

In ons nummer van gisteren werd reeds gemeld, dat de meerderheid van
B. en W. de raad het voorstel heeft gedaan, de Marebrug, de Alkemadebrug,
de Touwersbrug en de St Nicolaasbrug te vernieuwen. Deze bruggen ver
keren namelijk in zo'n slechte staat, dat vernieuwing dringend noodzake
lijk is geworden. De Marebrug, een ijzeren draaibrug, ligt over de Oude
Vestgracht bij de Mare, de Touwersbrug en de St Nicolaasbrug, ijzeren
basculebruggen, over de Mare, respectievelijk in de Oude Vest en bij de
Clarasteeg, en de Alkemadebrug, een ophaalbrug, over de Mare in de
Oude Singel.

Deze bruggen, die dateren van resp.

1875, 1866, 1864 en 1882, voldoen ook in
geen enkel opzicht meer aan de mini-
-eisen, welke daaraan uit verkeers-
oogpunt zouden moeten worden gesteld.

In verband met een en ander behoren
de bruggen zo spoedig mogelijk door
ve te worden vervangen, aldus
schrijven B. en W. aan de raad.

De Marebrug dient een beweegbare
brug te blijven. De overige bruggen kun-
zonder bezwaar door vaste z.g.n. ko-
kerbruggen worden vervangen, wat zo
wel op de kosten van aanleg als op die
an bediening, exploitatie en onderhoud
:n belangrijke besparing zal geven.

Marebrug

Voor de Marebrug is een electrisch te
bewegen ophaalbrug ontworpen, waardoor
het bezwaar, dat draaipijlers of een brede
kelder de doorstromingswijdte zullen be
perken, gelijk dit bij een draaibrug resp.

basculebrug het geval is, wordt voor
komen. De brug verkrijgt aan weerszij-
een toeleidend vast gedeelte, een
doorvaartwijdte, tussen de gordingen ter
plaatse van het beweegbare gedeelte, van
(thans 6.10 m) en een rijdekbreedte
6 m, met ter weerszijden een trot
toir ter breedte van 1.50 m De doorstro
mingswijdte van de noordelijke en zuide
lijke overspanning zal 5 m resp. 4.75 m
bedragen, de doorvaarthoogte en de door-
vaartdiepte onder het beweegbare ge
deelte van de brug ten opzichte van Rijn
lands boezempeil 1.63 m en 2.90 m. De
bovenkant van het rijdek van de brug
zal 1.60 m N.A.P. komen te liggen, dat
8 m hoger dan bij de huidige draai
brug.

as van de nieuwe Marebrug is zo
danig ontworpen, dat het verkeer, ko
mende van de Korte Mare, automatisch
de westelijke zijde van de Lange Mare
volgt. Hiermede wordt een goede rege-
van het verkeer ter plaatse bevor
derd. Aangezien de doorvaartwijdte van
euwe brug 8.00 m bedraagt, dus bre
der zal worden dan bij de huidige brug
het geval is, die een doorvaartwijdte van
m heeft, zal, waar het scheepvaart
verkeer hiermede wordt gediend en hier
voor de gemeente zwaardere finan
ciële offers zijn verbonden, getracht wor-
cen bijdrage der provincie in de
meerdere kosten te verkrijgen.

Alkemadebrug
De Alkemadebrug is ontworpen met
•n rijdekbreedte van 6.50 m met aan
beide zijden een trottoir van 1.53 m
breedte. De doorvaarthoogte is gelijk aan
'an de nieuwe Trekvaartbrug op
m boven Rijnlandspeil, terwijl de
doorvaartdiepte 1.95 m en de doorvaart
wijdte tussen de gordingen 5.80 m zal be
dragen. De bovenkant van het rijdek
komt op 1.60 m N.A.P. te liggen, dat
0.55 m hoger dan thans het geval is.

Touwersbrug

Voor de Touwersbrug is een rijdek
breedte van 9.75 m nodig geacht, met een
trottoir aan de zijde van de Lange Mare
van 3.02 m breedte en een trottoir aan
de andere zijde ter breedte van 1.22 m-
De doorvaartwijdte tussen de gordingen
is bepaald op 4 80 m, de doorvaartdiepte
op 1.50 m bn de doorvaarthoogte op 1 35
m boven Rijnlands peil. De bovenkant

de r

s 0 35 m hoger ge

projecteerd dan die van de bestaande
brug- Voor het rijverkeer is het wense
lijk gebleken het zuidoostelijk trottoir
plm. 1.30 m buiten de walmuur te doen
uitsteken. Bij vernieuwing van de ooste
lijke kademuur langs de Lange Mare kan
hiervan gebruik worden gemaakt, door
de walmuur in aaqsluiting aan het uit
stekende trottoir een zodanig beloop te
geven, dat de hinderlijke wegversmalling
nabij de Marekerk wordt opgeheven.

St Nicolaasbrug

De St Nicolaasbrug, welke tengevol
ge van de verbreding van de Brande-
wijnsteeg (Vrouwenkerkkoorstraat) een
ongunstige ligging heeft gekregen en
verbreding behoefde, dient door een
brede brug te worden vervangen. Het
rijdek van de nieuWe brug is geprojec
teerd op een breedte van 8 m, de trot
toirs ter beide zijden op 1.52 m. De door
vaartwijdte tussen de gordingen is be
paald op 3 92 m, de doorvaarthoogte en
de doorvaartdiepte op 0 80 m respectie
velijk 1.50 boven Rijnlands peil. Dp
bovenkant van het rijdek komt hierdoor
te liggen op 0 57 m N.A.P., of 0.35 m
lager dan de huidige brug.

Drie hulpbruggen

Gedurende de uitvoering van voren
bedoelde bruggenbouw zullen drie hulp
bruggen voor licht verkeer nodig zijn, en

le een houten ophaalbrug met aan
sluitende vaste gedeelten westelijk van
de Marebrug over de Oude Vest. Hier
voor kan de ophaalbrug dienst doen,
welke indertijd als hulpbrug gebruikt
is bij het bouwen van de Schrijversbrug-
De doorvaartwijdte van die hulpbrug,
tussen de remmingwerken, zal 7.50 m be
dragen. De vaste gedeelten krijgen een

„Het Oosten"

Ned. Bond van Zaterdagvliegers

Zaterdag hield „Het Oosten" een wed-
vluoht met oude duiven van Creil, plm.
352 km af. De duiven werden gelost om
half 10 met NN.O-wlnd, later draaiend.
Gezien het mooie weer en „de wind op
de staart" had het concours een snel
loop en werd de eerste vogel reeds ge
klokt om 2 9.57 uur: de laatste prijswin
nende duif om 2.32.11 uur. De uitslag
was: J. Boekkooi 1, 4, 7, 13, 26, 37, 40;
W Verkerk 2; J Smits 3; C v d Meij 5:
W Nagtegaal 6, 19, 25. 28. 36; J de Weerd
8. 14, 16, 22; J Faas 9; W Sira 10 15; W
Alting 11; Th Houthoff 12; D Zwaan 17,
31; Tj. de Wit 18. 20; A ter Haar 21;
A van Gennip 23, 24; H E Christiaanse
27, 30, 32; J van Staden 33; Jac. Marijt
Sr 34; C van Helden 35; J Prins 3
Breedijk 39.

Oude Vest mag ingevolge provinciaal
voorschrift niet worden gestremd, waar
om de hulpbrug over dat water een .op
haalbrug zal zijn- Echter zal bij het
slopen van de oude draaipijler van de
Marebrug door het plaatsen van ijzeren
damwanden van de bouwput de bestaan
de doorvaartwijdte gedurende enkele
weken met plm. 0.40 m worden ver
kleind.

De kosten

De duur van de bouw van de voren
genoemde bruggen is op 112 jaar te stel
len. Het wegverkeer zal. afhankelijk van
de uitvoering der werkzaamheden, wor
den omgeleid. De kosten worden ge
raamd als volgt:

Onderbouw Marebrug. de
bouw van de Alkemadebrug

en van de Touwersbrug f 353.000

Bovenbouw Marebrug en elec-
trische installatie - 200 000

Totaal f 612.000
Voor het verleggen van buizen der
waterleiding zal een bedrag van f 3 180
ten laste der gemeente komen. Ten be
hoeve van de verlichting van de brug
gen moet een kabel worden gelegd van
de Haarlemmerstraat af, waarvan de
kosten f 6.817 zullen bedragen In geval
gelijktijdig de gasverlichting van de
Lange, Korte en Nieuwe Mare in een
electrische verlichting wordt omgezet,
zullen de kosten nog met f 13.242 wor
den verhoogd. De kosten van het ver
leggen van gasleidingen en electriciteits-
kabels, welke f 4-300 resp. f 3.000 bedra
gen, komen ten laste van de stedelijke
fabrieken van gas en electriciteit. De
kosten zullen derhalve in totaal bedra
gen f 621 997 of rond f 622.000.

College van B. en W. en de commissie van
openbare werken niet eenstemmig

Zoals reeds werd gemeld, hebben B. en W. bü de behandeling van het bruggenplan
tevens onder ogen gezien, of bü deze gelegenheid niet tot demping van een deel
van de Mare zou moeten worden overgegaan. In dit opzicht was het college niet
eenstemmig. Hoewel aanvankelük de algemene zienswijze was, dat hierdoor een
belangrüke verkeersverbetering zou worden verkregen, pleitte daartegen het ver
loren gaan van een uit historisch en stedebouwkundig oogpunt karakteristieke
gracht. Al zou dit bezwaar niet belangryk worden geacht, de geschiedenis van 1923
heeft toch geleerd, dat te verwachten is, dat het weder aan de orde stellen van
het dempingsprobleem de zaak gecompliceerd zou maken en zeer lange vertraging
zou veroorzaken, wat ongewenst uitstel van de bruggenverbetering zou betekenen.
Nadere beschouwing van de eventueel

door demping van de Lange Mare te be
reiken verkeersverbetering heeft de
meerderheid van B. en W. er intussen
toe gebracht, de raad geen voorstel daar
toe te doen. Bij demping van de Mare
tussen de Haarlemmerstraat en de Oude
Vest (demping van de Korte Mare is uit
gesloten in verband met de vaarbelan-
gen) zou men weliswaar een brede ver
keersweg in de gewenste richting Noord-
Zuid krijgen, maar zonder verbinding
andere verkeerswegen. Zuidwaarts
heeft men alleen de Haarlemmerstraat,
ïu reeds overbelast is. Noordwaarts
leidt de weg naar de Oude Vest, de Oude
Singel of via de Korte Mare naar de
Rijnsburger- en Maresingel, welke wegen
als verkeersweg geheel ongeschikt zijn.
Ongetwijfeld zou enig verkeer van de
Haarlemmerstraat worden afgeleid, maar
daartegenover staat, dat de wegverrui-
ming zeer zeker belangrijk'verkeer naar
Haarlemmerstraat zou trekken.
Bovendien is het verkeersschema voor
de stad gebaseerd op een Noord-Zuid
verbinding'via de Pelikaanstraat en de
Hooigracht.

Verder veroorzaakt de Hartebrugkerk
m ongewenste vernauwing en levert de
uitmonding op de Haarlemmerstraat door
het hoogteverschil moeilijkheden op. Het
ige werkelijke voordeel, dat bereikt
u worden uit verkeersoogpunt,
het verkrijgen van parkeerruimte nabij
de Haarlemmerstraat.

Een en ander geeft de meerderheid
van B. en W. geen vrijheid de demping
van de Lange Mare opnieuw aan de orde
te stellen.

De minderheid kan zich met dat stand
punt niet verenigen en meent, dat, hoe
wel inderdaad geen doorlopende Noord-
Zuid-verbinding zal worden verkregen,
toch een zeer wenselijke verruiming van
de verkecrsmogelijkheden in dit stads
gedeelte het gevolg zal zün; zü verwacht
van de demping wel ontlasting, doch geen
extra-belasting van het verkeer op de
Haarlemmerstraat. Bovendien is in

verband er op gewezen, dat demping

de Lange Mare de mogelükheid opent in
de verdere toekomst een uitbreiding van
het winkelcentrum, dat de Haarlemmer
straat en omgeving vormt, te krügen.

Tot goed begrip voegen B. en W. aar
het bovenstaande toe. dat er met betrek
king tot de demping van de Lange Mare
twee mogelijkheden zijn, welke wij hier
onder laten volgen.

le. Demping van de Lange Mi...,

zoveel betreft het gedeelte tussen de
Oude Vest en de Spükerboorsteeg.

Bij uitvoering van dat plan vervallen
de Touwersbrug en de St. Nicolaasbrug.
Het gedempte gedeelte van de Mare zal
een breedte verkrijgen van 20 m. en
zou kunnen worden ingedeeld als volgt:
in het midden een rijweg van 7 m.
breedte, ter weerszijden parkeerstroken
ter breedte van 2.50 m. en langs de beide
huizenrijen een trottoir
breedte, waarin een ry bomen zou kun
nen worden geplant. De toegang
Lange Mare tot de Marebrug zal door
de demping een aanzienlijke verbetering
ondergaan. De kosten van uitvoering van
dat plan worden geraamd op ƒ89.300, bij
uitvoering zonder puinfundering, en op
ƒ95.000 bij uitvoering met puinfundering,
een en ander met inbegrip van de totale
vernieuwing van de riolering met huis
aansluitingen. Waar de Touwersbrug en

de St. Nicolaasbrug dan komen te
vallen, levert dit een besparing op
ƒ18.200 subsidiair ƒ12.500. Verder
valt daardoor het onderhoud van twee
bruggen en het baggerwerk in en
onderhoud en de vernieuwing van
kademuren langs het te dempen gedeelte
Lange Mare. Daarentegen zullen ten
gevolge van de vergroting van het straat-
oppervlak de onderhoudskosten ter zake
bestrating en reiniging hoger
worden.

2e. Demping van de Lange Mare,
:oveel betreft het gedeelte tussen de
Oude Vest en de Haarlemmerstraat.

Demping van dit gedeelte verdient
voorkeur boven een demping van de
Oude Vest tot de Spijkerboorsteeg.
Immers zal een verdere demping tot de
Haarlemmerstraat op de duur moeten
volgen, daar het gevaar groot is. dat
het doodlopende gekromde gedeelte
Lange Mare, tussen dc Haarlemmerstraat
de Spijkerboorsteeg, stankvorming zal
gaan optreden. Het voordeel van uitvoe
ring van dit plan is, dat de parkeer
ruimte belangrijk wordt uitgebreid en
direct van de Haarlemmerstraat uit toe
gankelijk is. Het verkeer langs de Lange
Mare zal dan geen enkele hindernis 1
ondervinden.

Uitvoering van dit plan wordt geraamd
op 180.000, dit is 72.500 meer dan het
maken van de Touwersbrug en de St.
Nicolaasbrug, waar nog bij komt een
1 bedrag van 3500 voor wijziging
de straatverlichting. Hierbij wordt
het dek van de Hartebrug in de oude
toestand gelaten en de ruimte onder de
brug met zand aangevuld, gelijk inder-
geschied met de Barbarabrug bij
de demping van het Levendaal. Het ver
keer over de Haarlemmerstraat kan dan
ongehinderd blijven doorgaan Technisch
zal het mogelijk zijn de helling van de
Haarlemmerstraat naar de Lange Mare,
die thans te steil is, voldoende flauw te
maken.

Een andere mogelijkheid is het dek
van de Hartebrug te laten zakken of de
brug geheel weg te breken, waardoor
een daling van het wegdek bij de Harte
brug met 23 cm mogelijk is. De toe-
gapg naar de Stille Mare ondergaat daar
door een verbetering en evenzo het voet
gangersverkeer van het zuidelijk trot
toir van de Haarlemmerstraat naa
Hartebrug ter plaatse van de Stille
Mare. De percelen ten zuidoosten va
Hartebrug komen, wat hoogte betreft,
bovendien gunstiger te liggen ten op
zichte van het trottoir in de Haarlem
merstraat. Tevens zouden de rails var
de Haagse Tramweg-Maatschappij ter
plaatse enigszins dienen te worden
legd. Een bezwaar is echter, dat ii
geval het zeer drukke verkeer ove
Haarlemmerstraat hinderlijk zal wc
gestremd, terwijl de kosten van ui
ring van een zodanig plan, ongeacht het
risico van beschadiging van kabels
leidingen, f 7000 hoger worden geraamd
en derhalve, naar raming rond f 80.000
hoger zullen zijn dan die van de bouw
van een nieuwe Touwers- en St. Nico
laasbrug. Verder maakt demping van.
Lange Mare tot de Haarlemmerstraat,'
beide gevallen, aankoop van grond v;
de Hartebrugkerk ter plaatse nodig.

De commissie voor de openbare we
ken Is, zoals reeds gemeld werd. ter zake
van het al dan niet dempen van d<
Lange Mare evenmin eenparig. De meer-

Nieuw-Guinea in de
Eerste Kamer

(Van onze Parlementaire redacteur)

Nadat de onteigening van gronden ten
behoeve van de steenstort van de Oranje-
Nassau-mijnen z.h.st. door de Eerste
Kamer was aangenomen, ontspon zich
gisteren een debat n.a.v. een algemeen
invoerrecht (Nw Guinea) uit hoofde van
de Indische staatsregeling.

De heer Jonkman (Arb.) wilde van de
eerste maal, dat na de souvereiniteits-
overdracht een onderwerp, daaruit vol
gende, ter tafel kwam, gebruik maken
om de kwestie van Nederlands Nieuw
Guinea aan te snijden.

Hij memoreerde, dat dit deel, ook
West-Irian genaamd, door Nederland
niet zal worden afgestaan, hoezeer Soe-
karno ook beweert, dat West-Irian nog
voor 't eind van het jaar bij de R.I. moei
komen.

Spr. meent, dat de regering nu de hulp
komt vragen van de Staten-Generaal ter
bekrachtiging van een ordonnantie, v
voor de souvereiniteitsoverdracht vo
geheel Ned- Oost-Indië opgesteld. Dit
niet strikt nodig, maar de Kamer had
toch graag een verbeterde wetgeving ge
zien, nu Nieuw-Guinea een geheel ander
rijksdeel is geworden dan vroeger.

De regering kan in redelijkheid de
gevraagde medewerking niet van
Kamer verwachten, noch zal deze
prijs op stellen, van haar gevoelens ken
nis te geven.

Spr. acht hier te veel staatsrechtelijke
bezwaren tegen het huidige ontwerp
aanwezig om dit en dergelijke voorstellen
te behandelen. De regering kan immers
een beroep doen op de Machtigingswet-
Nieuw-Gunea, wanneer zij de ordonnan-
ïiet wettig genoeg acht. Overigens
moet een nieuwe Bewindsregeling Nieuw
Guinea nog in behandeling komen.

Prof. de Zwaan (C.H.U.) meent, dat
niet alleen staatsrechtelijke bezorgdheid
de Eerste Kamer er toe dwingt, om meer
aandacht te schenken aan dit onderwerp,
ook omdat de omstandigheden zo
gewijzigd zijn en de kwestie Nieuw-
Guinea nog op een status wacht. Daarom

de C.H.-fractie zeer attent, mede door
de nota, onlangs door de Regering aan
de Tweede Kamer oyer Indonesië voor
gelegd. Velen in den lande zijn bitter
over wat er gebeurt, overal in Indonesië.
Ook spr's fractie zou gaarne het ontwerp
opgeschort zien.

De heer Molenaar (V.V.D.) meent, dat,

i de Machtigingswet Nw-Guinea
aangenomen, het fout zou zijn om alsnog
terug te grijpen op de Indische Staats
regeling, die dan slechts zou gelden vooi
het overgebleven gouvernement Nieuw-
Guinea. Om psychologische redenen moet
vermeden worden, de indruk te wekken.

ans land tevreden zou zijn met een
„voorlopige" regeling op dit of enig ander
punt.

Minister Götzen deed een kort beroep

/er de bezwaren heen te stappen. Zou
de Kamer dit niet doen, dan zou dt
donnantie vervallen en kwam men terug
op het oude uitvoerrecht van 20 pet
(thans is het volgens deze ordonnantie
slechts 8 pet).

Minister Van Maarseveen erkende, dat
deze regeling niet elegant is, doch wijst
op de zware taak, om een geheel n
complex van wetten voor Nw-Guinea te
maken.

Een advies van de Gouverneur van
Guinea is zo ingrijpend, dat het ontwerp
Bewindsregeling Nw-Guinea geheel ge
wijzigd zal moeten worden.

Tamelijk uitvoerig zet de minister uit
een, dat de Regering bereid is, de rap
porten der Nieuw-Guinea Commissie met
de Kamer te bespreken. De Regering
herbaalt, dat zü de souvereiniteit over
Nieuw-Guinea niet wenst over te dragen.

Allereerst heeft ons land de taak. de
bevolking op te heffen en'economisch

De beide „Voortmannen" vierden hun
veertig-jarig zakenjubileum

Gezonde groei der bedrijven

De twee consumptie-ijsbedrijven van Voortman J. A. Voortman en Zooi*
en J. H. A. Voortman en Zoon bestonden gisteren precies veertig jaar.
Het was wel te verwachten, dat het in de Van der Werffstraat een drukte
van belang zou worden, maar toch waren er gistermiddag tijdens de recep
ties nog meer mensen binnen dan buiten. Vooral was er belangstelling voor
de heer J. A. Voortman; zijn ruime ijsfabriek was afgeladen! En de muren
gingen schuil achter een bloemenschat.

man" mocht zich in grote belangstelling
verheugen. Steeds werden by de deur

geves-

Het kantoor van dit bedryf i.
tiga aan de Haarlemmerstraat,
de fabriek Van der Werffstraat 19. Vier
decennia geleden werd begonnen met
twee ijswagentjes en nu zijn er een fili
aal aan de Lage Rijndyk, een grote ijs-
tent aan de Hoogstraat dè bekende!
een zaak te Katwijk aan Zee en een de
pot in Wassenaar. In totaal telt het be
drijf 32 wagentjes. Vrijwel overal in de
omgeving van Leiden kan men van het
Voortmanse ijs genieten: Noordwijk, Lis-
se, Voorhout, Warmond, Roelofarends-

Het vaste personeel heeft de directeur
bij monde van de heer A. Schelvis een
glas-in-lood-raam aangeboden. De ijs
venters kwamen met een bronzen plaat
voor de dag. Hun woordvoerder was de
heer H van Franken. De dames van het
personeel kregen een verzilverde poeder
doos en de heren een sigarettenkoker.

Zoals gezegd: de receptie was zeer
druk Achterin de zaak ..smolten de
mensen weg'', zei een decipiant, maar
voorin kon men zich op een ijsje-met-
room tracteren. Onder de recepiiegan-
gers bevonden zich ook de heren Men
nes, directeur van de markt- en haven
dienst, en Hipma. secretaris van de sec
tie consumptie-ijsfabrikanten. De ijsven
ters hadden nog gezorgd voor een aar
dige attentie: een wagentje in de bloe
men Gisteravond heeft' „Concordia" een
serenade gebracht.

Ook het bedrijf van „de andere Voort-

MORGENAVOND OPENLUCHT
CONCERT

Het Leidse harmoniegezelsbhap „De
Post" zal morgenavond (Donderdag) het
eerste concert geven, verzorgd door de
Leidse bond van harmonie- èn fanfare
verenigingen Het concert zal bestaan uit
marsen van Sousa en zal worden gege
ven in de speeltuin van „Het Ooster
kwartier" om 8 uui.

VERKIEZINGEN GEREF. KERK

De Geref. Kerk heeft voor wyk I tot
ouderling gekozen de heer F. Diemer
de heer W. J. Hoogervorst, voor wyk
IV de heer E. Beens.

sociaal alles te doen wat mogelijk is. Spr.
betwijfelt niet de, goede wil van de RIS
om dit alles tp doen, doch goede wil al
leen is niet voldoende. Nederland zal, als
het volk van Nieuw-Guinea zo ver ii
zelf te beschikken, zich bü een besluit
van dat volk, welk dat ook zy, 1
leggen.

Spr. verwerpt het odium van kolonia-

Nederland zal zün taak kennen.

De heer Jonkman, by repliek, bleef
nochtans bij zijn wens, dit ontwerp op
schorten cn maakt daarvan een voorstel.

De heer Molenaar was tevreden ge
steld met de verklaring over de redenen
van liitètel tot behandeling der Bewinds
regeling, maar ook hij blijft menen, dal
het regeringsstandpunt t.z.v. de intrek
king van de ordonnantie onjuist is.

Dit voorstel-Jonkman werd aangeno
men met 23 tegen 7 stemmen. De tegen
stemmers behoorden tot de K.V.P.

Aanvoer niet groot

(Van onze medewerker)
De speciale leliekeuring is weer achter
de rug en als U soms mocht denken, dat
de N.V. Verenigde Lelickwekers het
keuringszaaltje tot de nok toe volgestopt
had met nieuwe soorten, dan bent U er
naast. Misschien zou de fa J. A. v. d.
Zwet uit Roelofarendsveen een grotere
serie hebben kunnen neerpoten als zij
dat gewild had, maar verder liggen de
nieuwe lelie-zaailingen goede ten
minste! niet voor het opscheppen. Dat
wil nu ook weer niet zeggen, dat de ver.
„De Lelie", die deze speciale keuring op
haar naam had geschreven, nu een blun
der gemaakt heeft van jewelste. Verre
1 dat! Vermoedelijk had toch een late-
datum een grotere schat van dit ko
ninklijke bolgewas gebracht.

De inzendingen.

Zoals gezegd: nieuws was er weinig.

derheid heeft zich uitgesproken voor
demping van dat water tot aan de Haar
lemmerstraat met handhaving van het
bestaande niveau van de Hartebrug. Zü
acht de demping uit verkeerstechnisch
oogpunt geboden en ten opzichte van
stedebouwkundige motieven en gelet op
de geringe belangen van de scheepvaart
op dit stuk verantwoord. Verder ver
bindt zü daaraan de suggestie tot ver
breding van de verkeersweg aan de oost
van de Korte Mare overeenkomstig
isen voor dubbel autoverkeer naast
voor voetgangersverkeer bchoorlük
trottoir.

De minderheid der commissie wijst op
het karakter van de bestaande verbin
ding. die in de stedebouwkundige ont
wikkeling op de achtergrond treedt ten
opzichte van de in het wegenschema op
genomen oost-west en noord-zuid ver
binding. Binnen dit kader is het h.i. eer
groot bezwaar, een aantrekkingspunt
voor het doorgaande verkeer te vormen
via de toch reeds overbelaste Haarlem
merstraat. Bovendien voert zij nog aan,
dat zowel met betrekking tot de scheep
vaart als met het oog op de watercom
municatie een inbreuk op de bestaande
waterverbindingen ter plaatse als
zwaarlijk moet worden aangemerkt. Zy
geeft dan ook de voorkeur aan veri
wing van de bruggen overeenkomstig
het overgelegde plan, aangevuld
verbreding van de oostelijke rijweg langs
de Lange Mare. teneinde de versmalling
bij de Marekerk op te heffen.

Aangezien de meerderheid van E
W. zoals hierboven medegedeeld, geen
vrijheid kan vinden de demping van dc
Lange Mare opnieuw aan de orde te stel
len, stellen B. en W. voor, het bruggen
plan te doen uitvoeren overeenkomstig
het plan. Echter dient gelijktijdig
worden overgegaan tot verbreding
de oostelyke rijweg langs de Lange
Mare, door het maken van een nieuwe
kademuur, om de hinderlijke wegver
smalling nabij de Marekerk op te heffen.
De kosten hiervan worden op f 55.000 ge
raamd.

Indien de raad overeenkomstig het
voorstel van het college besluit, zal de
bovenbouw van de Marebrug onder
hands dienen te worden aanbesteed.

ag daar van de specialisten J. W.
Tijms, Assendelft en W. Blokker, Aker
sloot, grote groepen umbellatum-in-soor
ten: Erectum Sapho, Verm. Brillant, Ma-
hony, Thalia, Grandiflorum, Gulden
Vlies. Orange King en Darkest of all. Ook
hadden deze firma's de sierlijke, kleine
oranjerode tenuifolium en de goudgele
tenuifolium Golden Glean. De heer Blok
ker exposeerde bovendien Martagon,
Martagon album en Marhan deze drie
behoren niet tot de gemakkelijkste!
Willmottiae unicolor. Beide firma's
zagen hun inzending bekroond met eer
papieren gouden medaille.

De heer H. C. Dyt, Den Burg, was ei
met een vaas fraaie Marhan-hybriden,
waaronder een witte, een crème en
oranje zaailing. De vaas met de lang-
gesteelde Marhan G. F. Wilson was 1
treffelyk. Ook de vaas Hansonii wa:
tra best.

Veel zaailingen voor het overgrote
deel nog onder nummer bracht de
ense specialist V. d. Zwet. Een don
kerrode hybride met verticaal staande
bloemen, ontstaan uit Willmottiae i
proved X Umbellatum, kreeg het get.
verd. Dezelfde onderscheiding kregen de
Mac. Khan-zaailing Butterfly en de Thun-
bergianum hybr. Garden Beauty. Naast
hele serie zaailingen, vrywel alle ii
het menie-rood, stond daar ook een forse
Maximowiczii-hybride. Jammer genoeg
nog wat onrijp, maar die ene open bloem

het pand Van der Werffstraat 20
bloemen afgegeven. En in de kamer bo
de fabriek was het een komen en
gaan van gasten, o.w. de heer Mennes,
d-r Reitsma, directeur van het koelhuü,
zakenrelaties en vrienden.

Was ook hier een eenvoudige ijswagen
het begin, in 1935 verhuisde het ontstan®
fabriekje naar de Van der Werffstraat,
rok een ijssalon is gevestigd.
Tevens staan er ijswagens aan het Gan-
de Pelikaanstraat. En Voorscho
ten heeft een filiaal.

Het personeel bood 's morgens de heer
Voortman een kleurrijk tegeltableau aan
De heer N. de Vogel hield hierbij een
toespraakje. De serenade van .Concor-
geboden door de buren, was
natuurlijk ook voor dit bedryf bestemd.
Al met al hebben de „Voortmannen'
iet over de belangstelling te klagen ge
had Zij kunnen in ieder geval met moed

de

- de 50 inslaan.

Liquidatie van de Plant-
soenschool

De liquidatie van de Plantsoenschool
is byna achter de rug. Er is nog maar
een klein aantal kinderen. Zy zullen
blyven tot het afscheid van de heer A.
van der Baan, waarvan wü gisteravond
melding maakten. De kinderen, die de
Plantsoenschool reeds hebben verlaten,
zijn opgenomen in de Middelstegracht-
school.

Gisteravond is in het clubgebouw van
de volkstuinvereniging „Ons Genoegen"*
een cursus geopend in het steken en bin
den van bloemen, uitgaande van da
dahliavereniging „Johan Mater".

Aan prof. dr F. E. Simon, te Oxford
is de gouden Kamerlingh Onnes-medailla
toegekend, die hem waarschijnlijk op 21
September te Leiden zal worden uitge
reikt.

De afbraak van de percelen Ter we
park 7 en 8 i.v-m. de spoorwegplannen
is gistermiddag in Utrecht aanbesteed.
De hoogste inschrijver J. J Filippo en
Zn te Leiden vroeg f 1566 en de laagst®
inschrijver, G Koolhaas en Zn te Rotter
dam, bood f 2028.

KAMERLINGH ONNES-MEDAILLE
VOOR ENGELSE PROFESSOR

Uitreiking op 21 September te Leiden

De gouden Kamerlingh Onnes-me-
daille, die eenmaal in de vijf jaren wordt
uitgereikt wegens buitengewone
diensten voor de ontwikkeling of de toe
passing van de koeltechniek is toegekend
aan prof. dr F. E. Simon, te Oxford
(Eng.) Het ligt in het voornemen 1"
medaille te Leiden op 21 September uit
te reiken.

Eerste school met een eigen
zwembad

In Wieringermeer is het eerste school,
zwembad in Nederland geopend. Het is
aangelegd achter de school en zal uit
sluitend worden gebruikt voor zwemles
in klasseverband.

De St.Ct van gisteren bevat een be
schikking, waarbij het besluit algemeen
vestigingsverbod kleinbedryf ten aan
zien van slagerybednjven wordt opge-

fraai van vorm en gespikkeld licht
oranje beloofde veel! Deze groep kreeg
een gouden medaille met lof. Voor de
rest: een vaas White Queen van de fa
Van Staaveren uit Aalsmeer en de be
kende hybr. Fire King van Rijnveld,
Hillegom.

Natuurlijk waren er ook nog andere
bloemen: ranonkels, anemonen, ixia's,
beste gladiolen (Han van Meegeren,
Akerendam) en een paar andere nie
snufjes, die de eerstkomende weken stel
lig nog wel eens terug zullen komen,
van D. van Buggenum, Beverwyk.

Openbare les over koeltechniek

Dr K. W. Taconis heeft gistermiddag
ter gelegenheid van de aanvaarding van
het ambt van lector in dc natuurkunde
aan de Leidse Universiteit een rede uit
gesproken over de koeltechniek bü zeer
lage temperaturen.

Twee redenen had dr Taconis voor het
behandelen van dit onderwerp. De eer
ste was dat, hoewel gedurende de laat
ste 50 jaar bijna geen principieel nieuwe
technisch belangrijke koelmethodcn zijn
gevonden door de vooruitgang van de
techniek enerzyds en het ontwikkelen
van nieuwe en betere materialen ander
zijds, toch nieuwe werkwyzen in gebruik
zyn gekomen. Vooral voor het vloeibaar
maken van helium worden tegenwoor
dig algemeen twee werkwijzen toege
past, die niet in het Kamerlingh Onnes-
laboratorium zijn ontwikkeld. De twee
de reden was dat, toen dr Taconis zich
bezighield met een analyse van de si
tuatie. enige nieuwe mogelijkheden naar
voren kwamen, beter gezegd, zoals na
derhand bleek, voor een deel uit de
vergetelheid te voorschijn gehaald, Mis
schien zullen ook deze in de naaste toe
komst een rol spelen, nu er zo'n gewel
dige belangstelling is ontstaan, zowel
van de ziide van de industrie als van
die van het wetenschappeiijk onder
zoek, voor de productie van koude. Uit
voerig ging dr Taconis op deze dingen in.

„Schakel Leidse kunste
naars in

Het L.K.C. wendt zich tot B. en W.

Namens het L.K.C. is het volgend®
schrijven verzonden aan B. en W.
Leiden:

„Bij deze nemen de by het Leids Kunst
Centrum aangesloten kunstenaars de vrij'
heid, uw welwillende aandacht te vragen
voor het navolgende.

Er zijn voor de naaste toekom-l vel
schillende objecten geprojecteerd, waar
aan bovengenoemde kunstenaars zouden
kunnen medewerken tot verfraaiing van
de plannen-

Gedacht is aan de stadsgehoorzaal, het
bruggenplan, het nieuwe station en
stationsplein.

Zij zouden, wanneer deze suggestie
voor verwezenly-king in aanmerking zou
kunnen komen, te gelegener tijd gaarne
van de verdere plannen op de hoogte
gehouden willen worden Zij kunnen
zich dan tijdig over een eventueel in te
zenden ontwerp beraden. In genoemd#
projecten liggen mogelijkheden vooi
wandschilderingen, gobelins, beeldhouw
werken, etc."