Riimi
De brief uit
Wie is die Trygve Lie,die...
in Moskou gaat „praten"?
Protestantse Kerk in Indonesië
in nood!
NIEUWE LEIDSCHE COURANl
ZATERDAG 13 MEI mO
Alexandrow besefte plotseling de om
vang van het misverstand, waaraan hij
onschuldig was. Een ogenblik was hij
als verstard. Dit meisje behoorde dus tot
de vijanden van het volk. Ze had
Maar ze was van zijn leeftijd. Ze kon
aan de gruwelen van de tsarenperiodè
geen deel hebben gehad. Ontaarde adel?
Onzin. Dit meisje leek op op zijn zusje.
Ze kon niet slecht zijn. Een ongekend ge
voel van medelijden welde in hem op,
toen hij haar woedende verontwaardi
ging, haar wanhopige zelfbeschuldiging,
hoorde.
„U behoeft niet bang te zijn dat ik u
of uw broer leed zal doen", zei hij. „Ik
ben geen verrader. Dat wapenbord is een
aandenken van mijn moeder. Ik heb er
niet eens aan gedacht, dat het voor
iemand anders een bepaalde betekenis
kon hebben. Geloof u mij, ik wil u alleen
maar helpen".
„Hoe kan ik u geloven? U bent ambte
naar van die regering!"
Ze maakte een gebaar, van afschuw,
dat Alexandrow trof als een zweepslag.
„Uw gezantschap spionneert en ver
spreidt valse berichten. Uw collega's ver
kopen gestolen juwelen, waaraan bloed
kleeft. Ik weet het, iedereen weet het!"
„Wij verkopen geen gestolen juwelen",
antwoordde Alexandrow verontwaardigd.
„Rusland heeft het recht zijn kroonjuwe
len te verkopen en daarvoor nuttiger
dingen aan te schaffen".
„U noemt het natuurlijk geen gestolen
goed. maar onteigend volksbezit", zei ze
scherp. „De armband, die mijn moeder
bij haar huwelijk van haar grootvader
kreeg, hoort daar ook bij. En ons huis
op de hoek van de Wiborgskajastraat.
Beschouwt u d'at wandbord ook als kroon-
bezit?"
Het bloed steeg Alexandrow naar het
hoofd. „Dat bord heeft mijn moeder voor
mij gekocht
Het meisje viel hem driftig in de rede.
„Kocht uw moeder het van de graaf,
wiens familiewapen het afbeeldt? Of
hebt u er nooit aan gedacht dat dit wa
penbord geroofd familiebezit van een
Alexandrow antwoordde niet en zij
voelde, dat haar striemende woorden hem
dieper hadden gekwetst, dan ze bedoeld
had. „Misschien hebt u er nooit over
gedacht, omdat zo'n bord voor u geen
bijzondere betekenis heeft", vervolgde ze
zachter. „Als je eigen familie ook tot de
slachtoffers behoort, voel je die dingen
natuurlijk scherper".
„Ik heb er nooit aan gedacht", zei hij
Russisch meisje opgevoed. Haar vader
had wel ziijn vaderland, maar niet zijn
vaderlandsliefde verloren. In de tweede
wereldoorlog was hij als vrijwilliger in
het Franse leger gesneuveld in de strijd,
die zijn eerste en tweede vaderland voor
korte tijd tot bondgenoten maakte. Zijn
enige zoon-droeg ook de geallieerde uni
form, maar in het derde oorlogsjaar was
hij krijgsgevangene gemaakt. Zijn laat
ste brieven waren uit een kamp in Roe
menië. Toen de Russische bondgenoot
de Franse gevangenen bevrijdde, was
Kolja niet mee teruggekomenNa
maanden van spanning werd er in Parijs
gesmokkeld vor'je papier bezorgd,
meegebracht door een vluchteling, die
de Franse 6oldaat in een Russisch straf
kamp had gesproken. Drie jaren had de
zekerheid dat twee achtergebleven vrou
wen nog meer gemarteld dan eerst de
twijfel. Toen nu enkele maanden gele
den kwam er een bri°tf, die normaal was
verzonden. ,Ben op weg naar jullie toe.
Kan geen bijzonderheden schrijven. W'st
'et wanneer ik aankom."
De vreugde na dit levensteken was
nog .driemaal Vferstèrkt door korte brief
jes die een onregelmatige en trage reis
aangaven tot Tasjkent. Toen hielden de
berichten op. Dat was nu zes weken ge
leden. Was Kolja een ongeluk overko
men? Had de Teheka de vluchteling ge
grepen? Lag hij misschien ziek. ergens
op de lange weg van Tasjkent naar de
Poolse grens. Alexandrow had stil toe
geluisterd. Het was also* de achtergrond
van zonnige akkers en vredige dorpjes,
die hij steeds als de horizon had be
schouwd, plotseling -verd weggeschoven,
zodat hij nu de grauwe strafkampen in
de kale steppen kon zien, die de wer
kelijke gezichtseinder vormden. Voor het
eerst hoorde hij een aanklacht tegen het
hardvochtige regeringsstelsel, dat hij had
toegejuicht, omdat men hem dat had
geleerd en dat hij had bewonderd, om
dat hij de waarheid niet nde, de waar
heid over z'n eigen' land niet en de waar
heid over andere landen niet.
Toen het meisje zweeg, waagde hij het
niet haar aan te zien. ..De enige moge
lijkheid om bericht te krijgen is om
iemand voorzichtig te laten informeren",
zei hij zacht. „Ik heb een zuster, Niki-
toesjka heet ze. Ze lijkt op u. Ze zal ze
ker willen helpen. Ik zal haar uitvoerig
schrijven en alles uitleggen."
„Alle brieven uit het buitenland wor
den gecensureerd", herinnerde Natasja
hem.
Alexandrow knikte. „Ik zou de brief
i de cassette van het gezantschap kun-
en verzenden, maar daar gaat Ilja Mar-
kolnijef over en die vertrouw ik niet."
Toen klaarde zijn ge-zicht op. „Volgen
de week gaat dr lborgrad als diploma
tiek koerier naar Moskou. Ik zal hem
vragen, de brief mee te nemen en in
Rusland te posten. Hij is mijn vriend,
Hem kan ik volledig vertrouwen."
T?cn Alexandrow de volgende avond
e woning van de Bargarofs in de Rue
Delchamps bezocht, kon hij een gevoel
onrust niet onderdrukken. Hij
an overtuigd, dat hij zijn hulp
triest. „Ik ben geboren in het socialis
tische Rusland. Ik heb er gestudeerd en
ik heb mij naar Parijs laten uitzenden
om mijn vaderland te dienen. Ik was
er altijd van overtuigd, dat onze sowjet-
6taat een ideaal was voor ons volk en
een toonbeeld voor alle andere volkeren.
Eerst sedert ik hier woon en het leven
van de mensen hier heb leren kennen,
ben ik gaan inzien, dat wij achter staan
bij de rest van Europa. Maar die achter
stand kunnen we inhalen. Ons land is
groot en rijk. Het is geschapen voor wel
vaart".
Natasja knikte. „God schiep Rusland,
maar de mensen maakten er de Sowjet-
Unie van. Misschien zullen ze hun schen
nis nog eens inzien en dan zullen alle
Russen, die van goede wil zijn, sai
werken aan de opbouw van him land,
iinplaats van elkaar te bestrijden".
Alexandrow keek haar ernstig aan.
wil d niet bestrijden. Ik heb beloofd u
helpen en ik wil die belofte houden. U
bent tegen ons verbitterd, maar u moet
niet denken dat wij misdadigers zijn. Ik
kan het bewijzen, als u mij toestaat
te helpen".
Ze kleurde om de blik van bewonde
rende aanhankelijkheid in zijn ogen. „Ik
ben er zeker van dat u een eerlijke
idealist bent, maar hoeveel van uw
lega's zijn dat? Ik wil uw hulp zo graag
aannemen. Het gaat misschien om 1
leven van mijn broer. Maai- u mag
niemand anders bij betrekken. U v
trouw ik, de anderen niet".
Met een dankbare handdruk bezegelde
hij de belofte en toen hoorde bij haar
geschiedenis, het trieste verhaal van e
Russisch gezir. één uit de velen
dat na de revolutie uit het vaderland
was gejaagd, omdat de vader tot de la
gere adel behoorde Met achterlating van
alles waren de ouders naar Frankrijk
gevlucht om daar als ballingen een
voudig bestaan te vinden. Natasja
in Parijs geboren, maar ze was als
MOEDERDAG
Met taarten, bloemen of cadeaux
Verwacht men Moeder aan 't ontbijt
Dat morgen, dank zij „Moederdag",
Door kinderhanden wordt bereid.
Doch ook de trouwe echtgenoot
Toont ongekende vaardigheid.
Hij zet zijn beste beentje voor;
Speelt huisknecht, trots zijn waardigheid.
Zo is dan deze dag fn Mei
Tot een traditie uitgegroeid,
Waar ieder kind en elk gezin
Geleidelijk in is gemoeid.
M\jn eega heeft verleden jaar
Een lumineus idee gehad,
Zodoende heb 'k een voorgevoel
Wat morgen zijn geschenk omvat,
'k Vind op mijn bordje het regu,
Wanneer hij d'aardigheid herhaalt,
Dat de belasting op mijn hond
Door manlief voor mij is betaald,
'k Hoop niet dat hij van mij verwacht
JWant daarvoor is mijn beurs te schraal)
Dat ik voor hem op „Vaderdag"
Zijn inkomsten-biljet betaal!
GRé KEMPEN—STERRENBURG
een rechtvaardig# zaak gaf. De soldaat
Kolja Bargarof mocht een Wit-Rus zijn
geweest, maar hij had meegevochten te
gen de gemeenschappelijke vijand en
daarom had men hem met zdjn Franse
kameraden in vrijheid moeten laten te
rugkeren. Ook Natasja was nog jong en
kon geen sahuld hebben tegen het Rus
sische volk. Maar haar moeder was een
adellijke dame en het was moeilijk om
anders -ver haar te denken dan als een
ontaarde barones, die dajalijks feesten
gaf en kostbare juwelen droeg, die ge
kocht waren met het bloed van de ver
hongerde arbeiders en boeren. Hoe zou
een barones er uitzien? Terwijl hij Na
tasja door d - gang volgde, trachtte hij
zich zo'n vrouw voor te steden. Toen
hield het meisje de deur voor hem open
en bleef hij verbluft staan. De kleine
kamer voor hem was eenvoudig gemeu
beld. Er wis een Russische tegelkachel
op de tafel stond een nikkelen samowar,
in de hoek hing een ikoon, zoals bij --n
thuis. En de vrouw, die uit de stoel bij
de kachel oprees, was een gewone
vroqw, helemaal niet afschrikwekkend
en zelfs niet kil-hóoghartig. Het was een
bejaarde ■>- ouw met. een vriendelijk ge
zicht. Ze deed alsof ze zijn verlegenheid
niet opmerkte. Ze schonk zelf thee en
presenteerde er kersenjam bij. Ze d-ed
alles om hem op z'n gemak te stellen.
Toen ze over haar zoon sprak, ''waalde
haar weemoedige blik naar de ikoon en
plotseling dacht Alexandrow aan thuis,
waar ook een grijze Russis-%- v-- -v
dagelijks bad voor haar zoon. Deze
vrouw kon niet wreed en slecht zijn. Ze
was geen hoogmoedige baror">«, maar
alleen een Russische vrouw, die gemar*
te ld werd door de onrust, de angst om
het lot van haar zoon, voor wie ze slechts
kon bidden. Ze was als zijn moeder
(Slot volgt)
Nederlandse ogen zien Parijs
Historische bedelaars tussen
elegante Parisiennes
Waar de wellevendheid een ongeschreven wet is
Eeuwenoude, imposante bouwwerken, zwartberookt en vuil, maar met onna
volgbare sierlijkheid getooid met naaldfyne torentjes, teder-gelijnde beelden
groepen en glanzende mozaïeken. Een zware krantenvrouw, in schemeravond
nog zeulend met armenvol bladen, maar op haar grauwe armoedemantel pralend
bosje verse lelietjes.
Een Amerikaanse carrière
Zijn recept tegen een slecht humeur
arbeid en handeling
De naam Trygve Lie, Secretaris-Generaal der Ver. Naties, werkt als een prikkelend
aroma. Velen geloven, dat hy door zijn gang naar Moskou, waar hy een soort van
„diepzee-onderzoek" ln de politiek gaat bedrijven, in staat zal zijn, de Ver. Naties
van de ondergang te redden en de verduisterde atmosfeer tussen Oost en West te
klaren. Uit de kolommen der wereldpers springt deze naam, Trygve Lie, naar
voren en vanzelfsprekend wenst de krantenlezer toch iets te weten van een zo be
langrijke figuur. Hoewel men ln twijfel kan trekken of een werkelijk begaafd mens
altijd zijn bestemming bereikt want remmende factoren, maar ook „geluk" of
„toeval" kunnen bij de ontwikkeling der menselijke persoonlijkheid en het slagen
voor een toppositie een rol spelen Trygve Lie levert het bewijs, dat hij in aanleg
een uitzonderlijk mens u-as.
Historische bedelaars in lompen tus-
>n chique wandelaars en elegante
Parisiennes. Ateliermeisjes die haar
eenvoudige jurkje weten te dragen met
evenveel zwier als de ..grande dame"
haar kostbare marterjas.
Zie hier een beeld uit Parijs, een oude
maar toch steeds weer nieuwe stad. mar
kant en vol tegenstellingen, emotioneel
De heer F. H. van de Wetering, lid rische
der Tweede Kamer, schrijft ons:
Tot de taak van de R.T.C. behoorde
a. het treffen van regelingen op finan
cieel en economisch gebied als gevolg
ran de nieuwe verhoudingen, voort-
rloéiende uit de souvereiniteitsover-
dracht.
Voor een buitenstaander moge het
misschien wat vréémd klinken, maar
tot de regelingen op financieel gebied
dienen ook de belangen van de Prot.
Kerk in Indonesië te worden gerekend.
Weliswaar was deze kerk geen staats
kerk, maar haar geschiedenis en finan
ciële omstandigheden waren ten nauwste
verbonden aan die van de Indonesische,
Chinese, en Europese bevolking van deze
vroegere Nederlandse gewesten. In ronde
cijfers uitgedrukt participeerde deze kerk
met ongeveer twee millioen gulden in de
vroegere Indische begroting.
De Nederlandse regering had naar het
ns voorkomt op de R.T.C. een zeer
delicate aangelegenheid op te lossen, na
melijk de belangenoverdracht van de
Prot. Kerk aan een grotendeels Moham
medaanse overheid, zy het ook dat in
het optredende Indonesische kabinet
Protestantse leden zitting hadden, onder
ie de bekende Ambonnees dr Leimena.
Intussen de financiële resultaten van de
R.T.C. vermelden omtrent deze zo be
langrijke affaire niets!
Over de oorzaken van deze schrome
lijke nalatigheid doen allerlei verhalen
de ronde: van grove opzet tot volledige
onbekendheid met het vraagstuk toe. Ik
wil hier thans niet op ingaan, omdat
nakafrten geen resultaten ten goede meer
kan opleveren. Het is mij onbegrijpelijk
dat de afgevaardigden van de Indische
Kerk uit Batavia in samenwerking met
de Indische commissie dier Kerk in Den
Haag, toen zy zagen welk gevaar dreigde,
de grote trom hebben geroerd. Hier
door zijn verschillende personen in Ne
derland, die de Indische Kerk een zeer
goed hart toedragen, volledig onbekend
gebleven met deze afschuwelijke situatie.
De „Indische Kerk", zoals zij gewoon
lijk werd genoemd, heeft haar ontstaan
te danken aan de bemoeienissen der Oost-
Indische Compagnie. Deze toch zond pre
dikanten en ziekentroosters uit om het
Woord te bedienen onder de burgers en
militairen die naar de „koloniën" waren
uitgezonden. Doch niet alleen tot deze
Europeanen beperkte zich hun arbeid,
maar ook onder de Inheemse bevolking
werd gearbeid.
Lafter, na het Engelse tussenbewind,
blijkt de band tussen Kroon en Kerk
wel nauw te zijn aangehaald. De Koning
benoemt de predikanten. Lange tijd zijn
de financiële banden zó hecht, dat
offergezindheid door de gemeenten geen
sprake kan zijn, de kerkelijke dienaren
waren allereerst ambtenaren.
In de twintiger jaren dezer eeuw komt
dan de wens op tot scheiding van Kerk
en staat; de predikanten Rooker
Breyer reizen Indonesië rond om
mening van de Kerk te kennen. Een
interessant maar moeilijk onderzoek,
want scheiding bedoelt het brengen van
geestelijke zelfstandigheid, maar het
veronderstelt ook een zekere mate van
materiële en economische zelfstandigheid.
Hoe zouden deze primitieve Christen
eilanden verspreid in het Oosten van het
Indische rijk voldoende gelden kunnen
opbrengen?
Toch veranderiie er na 1920 veel. Niet
alleen groeiden de gemeenten in getal,
kwam beweging in organisato-1 plant, is in noodl
in geestelijke zin. De ge
schiedenis van de Indische Kerk na 1920
Japanse aanvalsoorlog mag
van veel zegen, consolidatie en uitbrei
ding getuigen.
Toen de Kerk niet meer administratief
afhankelijk was van de Indische regering:
toen in de plaats van een door de rege
ring benoemd kerkbestuur de door de
synode en kerkelijke vergaderingen ge
kozen algemene synode werd ingesteld,
kwam de Indische Kerk tot grote activi-
it en ook tot geestelijke verdieping.
Zo ontstonden de zelfstandige kerken
jn Minahassa (rond 300.000 leden),
de Molukse Kerk, de Timorse Kerk en
de Protestantse Kerk in West-Indonesië
hoofdzakelijk uit Europeanen en Indo-
Europeanen bestaande.
De administratieve scheiding tussen
Kerk en staat in Indonesië bleek ver
rassende gevolgen te hebben, die het le-
der Kerk zeer ten goede kwamen.
Maar de financiële banden bleven be
staan, zij het ook dat veel uitbreidings
werk ten volle door de Kerk betaald
Tot goed begrip herinner ik er aan.
dat deze financiële banden historisch ge
grond zijn en dat men ze niet mag zien
zonder de economische zwakke achter
grond van grote en arme gebieden van
Oost-Indonesië. Deze banden radicaal
doorsnijden betekent voor een groot deel
der Indonesische Kerk de onmogelijkheid
an organisatoAsch bestaan.
Maar ook voor de Europese gemeenten
betekent doorsnijding der financiële ban
dragen aanslag. Want
moet geen vergelijking maken met de
enkele Gereformeerde Kerken
aantal grote plaatsen in Indonesië. Over
het algemeen zijn hiervan import-Euro
peanen lid, die een behoorlijk salaris ver
dienen en voor hun eigen Kerk grote
offers-over hebben. Maar de Indische
Kerk telt onder hare leden vooral veel
Indië geborenen, waaronder een groot
aantal Indo-Europeanen die met met
aardse goederen gezegend zijn. Alleen
reeds de diaconale taak bij afwezigheid
sociale wetgeving eist alle mid
delen op.
Met deze enkele streken hoop ik het
tafereel te hebben geschilderd, dat
tot welke enorme gevolgen een plotse
linge scheiding van Kerk en staat zonder
financiële compensatie voor de Prot.
Christenen in Indonesië moet leiden. Deze
catastrophe te voorkomen was naar mijn
mening de taak van de Nederlandse
regering bij de Souvereiniteitsoverdracht.
Dit is niet gebeurd.
De Indische Kerk werd zo maar losge
laten!
Men hoopte op begrip bij de meren
deels Islamietische regering van Indone-
er waren zelfs gunstige symptomen,
aar gemeend werd. waargenomen.
Thans bereikt ons het afschuwelijke
bericht, dat de regering van de R.I.S.
aan de Protestantse Kerken in Indonesië
bericht heeft gezonden geen subsidie
meer te verlenen. Hierdoor wordt
werk onder twee millioen Christenen
grote schade aangebracht, hierdoor ont
staat er nood in de gezinnen van honder
den Indonesische voorgangers en hier
door wordt de bestaansmogelijkheid van
de Nederlandse predikanten in Indonesië
ernstig aangetast. Vooral omdat deze
noodlottige maatregel nog komt op het
ogenblik van de muntcorrectie met alle
gevolgen voor de Europese gemeenschap
in Indonesië.
Deze kerk, die uit Nederland werd ge-
warmhartig, lakoniek, ijdel en char
mant, maar ook ploeterend en sjouwend,
tevens lachend en schijnbaar zorgeloos
Parijs zien met de ogen van een toerist
onjuist; hij ziet alleen de Notre Dame
Montmartre, de Sacré Soeur en Mont-
parnasse. de Are de Triomphe en de Sei-
nebrug. Parijs moet gezien worden in
zijn bevolking, in de mensen die hier
thuis zijn. die het karakter van de
lichtstad tot leven brachten en besten
digen.
Dan pas leert ge Parijs kennen, het
evenwicht vinden tussen het zeer oude
verfijnd moderne en na de vacantie
toeven Uw gedachten nog daar. Dan zegt
ge met een zucht en een glimlach: „Ach
iParijs".
Hoffelijk.
.,Het is voor bejaarde personen pijn
lijk te moeten staan in een rijdende wa-
vergeet dus niet hen zo mogelijk
zitplaats aan te bieden". Een bordje
dit opschrift hangt in de Metro
het belangrijkste Parijse vervoermiddel
dat niet een bijzondere vorm
van wellevendheid. „C'est le ton qui fait
la musique" dachten we bij de herinne
ring aan het bordje in de Nederlandse
tramwagen met het opschrift- „Men is
verplichtenz. Het gevoel voor wel
levendheid is zeer groot in Parijs en wel
gemanierdheid wordt zelfs het eenvou
dige arbeiderskind met de paplepel in
gegoten. Beleefdheid is er een ongesohre-
wet. Geen hoofd draait zich naar U
geen straatjongen roeptU na. er
worden nooit .,veel"-zeggende opmerkin-
anderen gemaakt. Een politie
agent schreeuwt niet dwars over de
straat, maar hij maakt een aanmerking,
hoffelijk en met een glimlach en hij
krijgt ook nooit een brutale mond terug.
Landaard.
Van Uw eigen landaard- sindt ge niet
veel terug in de Parijse bevolking. Hier.
in Parijs, geen mensen die naar een an
der kijken, een ander bekijken en taxe-
Ge kunt er buitenissig, deftig of
extra-slordig uitzien en overluid Neder
lands spreken.. ..uw naaste buurman of
buurvrouw kijkt niet op of om. Drinkt
ge ergens een glas landwijn de ge-
eigende drank op elk uur van de dag
dan kunt ge U gedragen zoals ge wilt.
Ziet ge werkelijk ergens een blik op U
gericht, dan kunt ge er zeker van zijn,
later Holland® tegen U wordt
gesproken ofdat ge de geringschat
ting van een met dollars rinkelende
Amerikaan moet doorstaan.
Een wat al te vrolijk geworden Ma
rokkaan die in een overvolle Metro-
vagen lawaai maakt verwekt hoogstens
en korte glimlach. Verder reageert nie
mand.
We zitten op een van die duizenden
terrasjes aan de Parijse boulevards; ware
uitkijkposten. Daar leert ge heel wat be
grijpen van „vieux Paris" en daarover
leest U nog wel meer.
Geen toestemming nodig
voor autorallyes
Minister Spitzen heeft het Tweede
Kamerlid Posthumus (Arb.) op diens
schriftelijke vragen geantwoord, dat
bij de tulpenrallye naar Noordwjjk
het buitenland door oververmoeidheid
geen ongelukken zijn voorgekomen,
in ons land drie. Bij een dezer onge
lukken liep een Engelse deelnemer een
sleutelbeenbreuk en een lichte hersen
schudding op.
De minister ziet vooralsnog geen nood
zaak om een regeling in het leven te
roepen, waardoor de toestemming
overheid voor dergelijke sportevenemen
ten nodig zou zijn.
Britse trawler door Russen
vrijgelaten
De Britse trawler „Etruria", die wegens
het vissen in de Russische territoriale
wateren was opgebracht, ia door
Russen vrij gegeven.
De autowegen naar de vulkanen
de Tangkoeban Prahoe en de Papandajan
op West-Java worden 1 Juni a.s. her
opend, aldus het „AJ.D."
„IN EN DOOR DE
DIENST
Dezer dagen maakten we kennis met
een schrijnend ge-val. Als 'n. Nederlandse
soldaat in krijgsgevangenschap
lijdt, moet de weduwe kunnen,
dat dit overlijden in en door de dienst
geschied is, wil zij recht hebben op w
duwenpensioen. Kan zy dit niet, dan
zij aangewezen op armenzorg, als zij niet
in het onderhoud van haar en haar kin
deren kan voorzien. Dit is de wettelijke
regeling, voor haar is het vernederend
en voor de gemeenschap maakt het
nig verschil. Nu zijn er voor deze rege
ling vele gronden aan te voeren, maar
niet altijd werkt zij bevredigend.
Zo is er hier in de gemeente eei
duwe. Haar man was krijgsgevangenen
en werd begin Februari 1944 ernstig ziek.
Tweemaal werd hij geopereerd, ook ont
ving hij zeer zware injecties. Op 9 Juni
1945 kwam hij ziek terug en pas begin
1945 werd geconstateerd, dat hij kanker
had. Veertien dagen later stierf hij.
Na lang procederen en naar wij wel
vertrouwen na grondig onderzoek werd
de eis der weduwe in hoogste instantie
afgewezen.
Maar vraagt men zich af, de toestan
den in de kamphospitalen kennende,
de kwaal misschien niet tijdig ontdekt
zijn geworden als de man niet krijgs
gevangen was geweest.
Er is echter nog een kleine kans op
revisie van de uitspraak want sindsdien
zijn de medische rapporten uit het kamp
bekend geworden. Misschien is er voor
een medicus, die er zich voor wil span
nen, wel gelegenheid om iets voor de
weduwe te doen.
Men vTaagt zich af: Zou zij ook op
armenzorg zijn aangewezen als haar
als arbeider naar Duitsland was gegaan
en daar overleden? Zou zij ook zonder
pensioen zijn gebleven, als haar mi
de mobilisatie 1914—1918 gestorven
Kan men het zich echter realiseren,
dat deze thans grote Trygve Lie eens een
onopvallend schooljongetje was, dat in
periferie van Oslo boven op
een verhuisboedel zijn eerste wijde
ereldreis" maakte? Een men6, die
thans de aarde doorkruist in alle rich
tingen! Op de 16e Juli 1896 is hij in de
kliniek in de Akersgata ter wereld ge
komen. Een aardige kleuter, die niet
moeders rokken hing. zich niet ver
stopte als er vreemden op bezoek kwa-
en.wel een wat ..wilde waag
hals" was. Zit daar niet een soort van
symboliek in verscholen voor zijn latere
politieke en diplomatieke leven!
Als jongen heeft hij maar een ideaal
.generaal" te worden en hy brengt het
tot Secretaris-Generaal der Ver.-Naties.
In zijn jeugd doet hij veel aan sport en
telkens gaat het van mond tot mond. dat
Trygve Lie weer zijn ski's heeft gebro
ken. Als zijn arm uit de kom is geval-
zo dat de dokter het ding weer in
zijn fatsoen moet brengen, geeft hij geen
kik. Inderdaad is in de kleuter, de
schooljongen, de student veel van de la
tere Trygve Lie te ontdekken. Al heel
vroeg wordt politiek zijn hobby- Orga
nisatie. machtsvorming en strijd, dat zijn
de machtige krachten, die hem tot zich
De huwelijksreis
naar Moskou
Hij groeit op in een periode, dat het
nog niet gebruikelijk is vanwege de
kosten dat kinderen uit arbeidersge
zinnen naar een H.B.S. gaan, maar Tryg
ve Lie heeft geluk en komt in aanmer
king voor een toelage van 200 Kronen
per jaar, uit een fonds voor talentvolle
leerlingen. Naast zijn studie vindt hij nog
tijd om er als kantoorbediende iets bij te
verdienen. Zo geschiedt het dat hij, ijve
rig en energiek studerende, reeds op 23-
jarige leeftijd Meester in de Rechten is.
De politieke carrière lokt hem: Hij
wordt secretaris van de Noorse arbei
derspartij. rechtskundig adviseur, ge
meenteraadslid. lid van het partijbestuur,
voorzitter van de arbeiderssportbond en
ziet zijn streven in 1935 bekroond met
zijn benoeming tot minister van Justitie.
In 1940 krijgt hij de portefeuille van
Buitenlandse Zaken te beheren en in
1946 wofdt hij in. zijn tegenwoordige
functie benoemd.
De politiek maakt van hem geen
droge, dorre, ..Weltfremde" mathemati
cus, maar warm klopt bij hem het men
selijk hart- Het is op het spoorwegsta
tion te Grorud. waar Trygve Lie zijn
vrouw vindt en in de herfst van 1921
reist hij voor zijn partij naar Moskou.
Dat is dan tevens zijn huwelijksreis. In
liefdevolle houding, maar met een
enigszins wijsgerige distantie, zien wij
hem op een foto in gezelschap van zijn
moeder, zijn zuster Ruth, zijn vrouw en
de oudste kinderen. Een veelzijdig mens:
politicus, advocaat der arbeiders, be
kwaam rechtsgeleerde, steeds een enor-
hoeveelheld arbeid verzettende ach
ter een rookgordijn van sigaretten. An
derzijds echter doet hij heel veel san
sport, skiën en tennissen. Ja, ondanks
vele roken, blijkt zijn physiek sterk
genoeg om lang een bekwaam „rechts
buiten" te zijn. Hij is een ..goalgetter" in
de sport, juist zoals hij dat later in de
politiek en diplomatie zal wezen.
lager op sneeuw-
hoenders
Na jaren, als hy de buikriem aantrekt,
moet hij toch erkennen, dat hij tot de
zwaargewicht-klasse is gaan behoren.
Maar de liefde voor de natuur zit hem
het bloed en met de rugzak om zijn
schouders trekt hij' de bergen in:
Sneeuwhoenders en hazen zijn z'n buit.
Als de rode, zoete vossebessen in de
heide gloeien en de bergberk als een
rode vlam tegen de helling 6taat, dan
toog de jager Trygve Lie naar boven.
a de diepe stilte valt er een schot.
Maar ook andere schoten krijgt hy te
horenNaargelang het Duitsland van
het hakenkruis uitdagender wordt, be
ginnen ook de Noorse nazi's, de Quis
lings een brutaler toon aan te slaan.
Plotseling is ook Noorwegen oorlogs
terrein geworden en als de sirenes be
ginnen te loeien, wordt de bevolking
van Oslo op een boosaardige wijze ge
wekt. Maar, als de donderende oorlogs
vliegtuigen over de heuvels van Baerun
vliegen en op het vliegveld Fornebu
troepen aan land worden gezet, houdt
Trygve Lie zich rustig en kalm. De
meest dramatische kabinetsvergadering
wordt in Nyberg9und gehouden, als de
Koning het hoge woord spreekt, dat hij
zal aftreden, als aan de eis der Duitsers,
dat Quisling regeringschef zal worden,
wordt voldaan.
Nog een tijdlang is Tromso de zetel
der regering, maar als de berichten van
het front in Frankrijk al slechter en
slechter worden, de Duitsers aan het
Kanaal staan, is er voor de Noorse re
gering ook geen andere keuze meer.
Noorwegen krijgt zijn zevende Juni en
de regering, waarvan Trygve Lie als
minister deel uitmaakt, neemt het be
sluit om de strijd buiten de landsgren-
voort te zetten. Met de Londens#
jaren neemt de feitelijke international#
DAGELIJKSE BOKKEN
IN ONZE TAALTUIN
Een zinnetje in een tijdschrift bracht
te op de gedachte weer eens enige op
merkingen te maken over de fouten die
elke dag kan aantreffen en die
steeds weer het duidelijkste bewijs le-
hoe moeilijk het is zuiver Neder
lands te schrijven. En het noodlottigste
dat bij velen het onderscheidings
vermogen uiterst zwak blijkt, zodat een
fout geregeld navolgers vindt. Maar
erger nog, er is een sterke neiging om
veel gemaakte fout al spoedig goed
te gaan noemen. Men zegt dan: een taal
levend organisme (zover kan ik
meegaan!), doch men vergeet dan dat
ieder levend organisme wel eens woe
keringen voortbrengt en dat men die
moet trachten te verwijderen- Het zin-
luidde: „De Warschau-partisanen
dan ook danig gebrand op de
Russen, en verklaarden steeds, dat het
grote geruststelling zou zijn, als we
door de Amerikanen bevrijd zouden
worden".
Uit het tweede gedeelte van de zin
blijkt duidelijk dat de schrijver een
geheel ander woord bedoelde, n.l- ge
beten. Maar hij wist klaarblijkelijk niet
dat gebrand op betekent dol zijn op,
b.v.: „Ik ben niet zo gebrand op da:
karweitje, als je wel denkt", en gebe
ten op beduidt „een grote hekel hebben
Het is merkwaardig hoe weinig
mijn leerlingen dat verschil nog
weten, want in opstellen verwarren ze
deze twee woorden bijna stelselmatig.
Men treft dit verschijnsel vooral aan,
wanneer twee uitdrukkingen of woorden
enigszins op élkaar gelijken, als in het
gegeven voorbeeld. Een andere zin
luidde als volgt: „Sint Nicolaas behoort
ongetwijfeld tot een van de heiligen, die
een „veelzijdige betekenis in het volks
leven heeft verworven."
Nu kan men alleen behoren tot een
groep en nooit tot één. Wat is de oor
zaak van deze fout? De schrijver die
deze maakte, heeft tegelijk (onbewust!)
in het hoofd gehad de uitdrukkingen:
„is een van de heiligen" en „behoort tot
de heiligen". Dez# twee zijn nu tot een
zekere foutieve versmelting geraakt.
Ik kan tegen de neiging alles rr
goed te vinden omdat men het nu
maal door slordige sprekers en schrij
vers veak hoort gebruiken, niet sterk
genoeg opkomen.
Men moge dan al zeggen: „taal is
logisch, maar psychologisch", ik i
toch te kunnen volhouden dat er
degelijk ook enige logica in het taal
gebruik te pas komt.
In een ander weekblad vond ik in
opstel, geschreven door een bekend
paedagoog: „Deze opstelletjes, met naam.
woonplaats en leeftijd werden ingeno-
Ik vermoed dat de schrijver bedoelt:
opgehaald. En al geeft nu een pas uit
gekomen Nederlands woordenboek in
nemen als synoniem met ophalen, ik ge
loof dat we hier te doen hebben met
een toegeven aan een slordige wijze
utidrukking, de gewone tendenz op taal
gebied in deze dagen.
Men kan medicijnen, een lading, water,
een kledingstuk innemen, maar opstellen
innemen doet voor mijn taalgevoel al-
ieen een Duitser (einnetomen).
Een andere veel voorkomende fout Is
het verwarren der geslachten. Ik vond
deze zin: „Het Socialisme spiegelt
voor dat alleen zij de draagster is
het hoogste vrijheidsideaal der me
lijke persoonlijkheid." Tegenwoordig
komt het woord Rusland nogal vaak
de bladen voor- Het heeft mijn aandacht
getrokken dat het grote Rusland toch
voor velen een vrouwelijke figuur
schijnt te zijn. Ik vond vele zinnen, die
mij daarvan het bewijs gaven. Eén haal
ik aan: „Rusland is voortdurend bezig
haar duikbotenaantal te vermeerderen'"
Het spreekt vanzelf dat in de laatste
jaren het Duits en Engels meer invloed
op onze taal hebben uitgeoefend dan
vóór de tweede wereldoorlog. Maar juist
daarom is waakzaamheid op dit gebied
uiterst noodzakelijk.
Wie ziet er nog de fout in deze
„Een leerling van het opleidingsschip
„Prinses Juliana", die via een verbin
dingslijn naar de 2e mast wilde klim
men, viel naar beneden en werd gedood
Dit is duidelijk een vertaling van het
Engelse: was killed. Maar dit betekent
daar tweeërlei. Ten eerste: werd ter
dood gebracht en ten tweede: verloor
het leven, kwam om. De uitdrukking:
werd gedood heeft in het Nederlands
deze laatste betekenis echter niet. zodat
het bericht, zoals het ergens voorkwam,
een middeleeuws-barbaarse wraak
oefening betekent. De jongen scheelde
na zijn val misschien niets, maar
bracht hem (als straf?) om het leven.
Wanneer we ons op het gebied der
beeldspraak zouden begeven, konden we
ook daar tal van bokken ontmoeten- In
het boek over het honderdjarig bestaan
van de Stenographische inrichting der
Staten-Generaal komen er heel t
voor. Vermakelijk zijn deze bokken
hoge mate, men denke maar aan de
befaamde uitspraak van het kamerlid
Braat, die 6prak over een boerderij,
.waar melk gewonnen werd van elf
koeien en een stier of de mededeling
dat „als Thorbecke nog leefde, hij zich
in zijn graf zou omdraaien."
Den Haag Dr F. C. Dominicus.
TRYGVE LIE
positie van Trygve Lie een aanvang. In
die jaren is zijn devies: het beste recept
tegen een slecht humeur is arbeid en
handeling!
Ondanks de hevige bombardementen
houdt Trygve Lie het in Londen wel uit
en met Anthony Eden en andere Engelse
politici stond hij al spoedig op vertrou
welijke voet. Bij een bezoek aan
Washington krijgt bij gelegenheid Pre
sident Roosevelt te ontmoeten en komt
in contact met lieden, die in die dagen
in de Amerikaanse politiek op de voor
grond stonden, o m. Cordell Huil en
Sumner Welles.
Bekroning van
zijn slreven
Een parallel met Nederland is hier op
zijn plaats, want hoe groot is de vreug
de als Koning Haakon en zijn minister#
in Noorwegen terug zijn. Het is in 1945,
dat de naam van Trygve Lie met die
van Eisenhower. Eden. Spaak en Maza-
ryk genoemd wordt als candidaat voor
de positie van Secretaris-Generaal der
Ver. Naties. En als hij dan de dag van
zijn benoeming omzwermd wordt door
journalisten van de wereldpers, komt te
gelijkertijd het plaatsje Grorud in Ostr#
Aker. in het brandpunt der wereldge
schiedenis te staan. Te Lake Succes#
heeft hij met enorme energie het secre
tariaat der Ver. Naties georganiseerd en
hij beschikte over het talent de juist#
medewerkers te kiezen.
Hij de man, die er uitziet als een ..Jo
viale. speelse beer" in een dierentuin en
van wie men licht de illusie kan krijeen.
dat hij 's werelds minst bezorgde man
is. Het valt in Trygve Lie te appreciëren,
dat hy te Moskou een laatste poging gaat
doen om de wereld uit de impasse te
helpen.
Wij kunnen de lezing van de biogMfie
..Trygve Lie", geschreven door mins
Amundsen, in Nederlandse bewerking
van Herman Baars en uitgegeven bij
Born N V. te Assen, ten zeerste aanbe
velen. Het is een belangwekkend, goed
gedocumenteerd en vlot geschreven
werk. hetwelk verlucht is door duide
lijke en interessante foto's. Een gelukki
ge uitgave in een tijd. dat er zoveel rom
mel op de boekenmarkt verschijnt.
(De prij# is f 5.90).
H. 8.
