Zwitsal
.Door Rijksdagbrand kreeg Rusland erkenning en
kwam Hitier aan het bewind"
Kerkbouw-bazar door de heer
Jac. Wilbrink geopend
Alphense huismoeders lieten vaat staan
om burgemeester Witschey te begroeten
Automatische vuurtoren beveiligt
vissers en zeelieden
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
WOENSDAG 19 APRIL
Mi Stomps over hei proces-Van der Lubbe
Max Blokzijl speelde reeds zijn verraders
rol en Goering werd driftig
De Leidenaar Van dei Lubbe was de misleide pion
„Moskou, Goering en Van der Lubbe, dat waren de daders van de Rijksdagbrand.
Goering had de brand nodig om de verzwakte nazlparty de aanhang te hengeven;
Moskou, om de afkeer van de wereld van het nationaal-socialistische Duitsland op
te wekken en Van der Lubbe, die de brandfakkel wierp, was in dit geniaal ge
speelde diplomatieke schaakspel de misleide pion." Dit is de mening van mr B.
Stomps, voorzitter van het hoofdbestuur van de Ned. Vereniging van Ex-politieke
gevangenen uit de bezettingstijd, die als getuige is opgetreden in het in 1933 ge
voerde monsterproces tegèn de bekende inwoner van Leiden, Marinus van der
Lubbe.
'Gisteravond sprak hij in Het Gulden
Vlies over dit proces voor de afd. Lei
den van de vereniging. Spr. vertelde
uitvoerig hoe het internationale Van
der Lubbe-comité hem als verdediger
naar Leipzig zond en schetste Van der
Lubbe, die opgevoed was bij zijn half
zuster in Oegstgeest als een geestelijk
niet volgroeide idealist, die lid van de
communistische partij was geweest,
maar werd geroyeerd, omdat hij geen
partij-discipline verdroeg. Van
Lubbe, die ten gevolge van een ongeluk
gedeeltelijk blind was en een invalidi
teitspensioen van f5 per week ontving,
nam in enkele gevallen bij wilde sta
king en relletjes de schuld op zich, om
zijn kameraden te sparen. Toen hij eens
tot gevangenisstraf veroordeeld werd,
besliste de Nederlandse rechter, dat de
straf doorgebracht zou moeten worden
in een openluchtgevangenis. Dit,
dat hij een debiele persoon was.
nazi-psycholoog verklaarde hem later
evenwel volledig toerekenbaar
Mr StomDs wees de veronderstelling
van de hand, als zouden bij de verho
ren van Van der Lubbe chemische
praeparaten zijn gebruikt. De a
maanden, dat hij aan handen en voeten
geketend was, hadden de geestelijk
zwakke figuur voldoende geknakt,
andere verdachte, Dimitrof, de latere
president van Bugarije, beschikte trou
wens tijdens de zitting over een onge
broken geestkracht en verweerde zich
als een leeuw, zodat Goering, die in het
nauw gedreven werd, dol van woede
voor het Reichsgericht uitriep:
jullie die vent vrijspreken, dan krijgen
wij hem toch wel!"
Eveneens was spr- van oordeel, dat de
leden van/het gerechtshof niet allen
7i's waren. Er waren toen nog geen
partijleden genoeg, om alle sleutelposi
ties te kunnen bezetten. De president
van het Reichsgericht, „uit het goede
oude hout gesneden", werd een
later door de nazi's weggejaagd. Anders
stonden de zaken in het Hotel Kaiser-
hof te Leipzig, waar 125 persvertegen
woordigers en andere belangstellenden
logeerden- De functies van liftboy tot
chef-de-reception toe werden vervuld
door sinistere mannen van de Sicher-
hfeitsdienst. Ook mr Stomps nam
intrek in dit hotel, op uitnodiging
een Nederlands correspondent, die hem
telegrafisch uitnodigde daar te komen,
omdat hij de verdediger van Van der
Lubbe- graag wilde spreken. Die jour
nalist was.... Max Blokzjjl. In 1933
reeds vervulde hij voor de S-D. de rol
van verrader en hij slaagde: mr Stomps
nam zijn intrek in het hotel, waar ieder
een onder controle stond. De belang
stellende Blokzijl liet niets meer van
zich horen
Een Nederlandse advocaat kon slechts
onder bepaalde voorwaarden als verde
diger van Van der Lubbe optreden. Van
Duitse zijde werd aan alle voorwaarden
voldaan, dochVan der Lubbe wei
gerde. Als een totaal gebroken man
vond spr. hem in zijn cel en zelfs na
sterke aandrang weigerde hij zijn rechts
bijstand t-> aanvaarden. Hierbij achtte
spr. de me gelijkheid van dwang abso
luut uitgesloten. Daarom werd mr
Stomps als getuige beëdigd en maakte
zodoende toch nog een groot gedeelte
van het langdurige proces mee-
Na op eveneens boeiende wijze enkele
voorvallen tijdens het proces verteld te
hebben, ontrafelde spr. de drijfveren tot
het brandstichten in het Rijksdagge
bouw. In die Jagen was de invloed van
de Hitler-partij danig aan het tanen,
gelijk dit in 1933 met de N.S.B. in ons
land het geval was. Er zou dus wel eens
een krachtige nationale regering in
Duitsland gevormd kunnen worden, die
tegen .de „Westmachte" géén vijande
lijke houding aannam. Dit zou een blok
tegen de Sowjet-unie betekend hebben
met aan de andere kant Japan. Sowjet-
Rusland zou dan de positie gaan inne
men van een noot in een notenkraker.
Daarom zou het beter uitkomen, als de
nazi's aan het bewind kwamen, des
noods met de gevolgen van expansie
naar het Westen en óók naar het Oos
ten, als Duitsland zich in ieder geval
maar niet aan de zijde van het Westen
schaarde. Een cel in Duitsland, die con
tact onderhield met Moskou, heeft toen,
naar spr. meende, Goering ingefluisterd
een Rijksdagbrand te stichten, die de
sentimentele Duitsers fel tegen de com
munisten zou opzetten en de nazi-partij
de naam zou bezorgen een communisti
sche revolutie tegengehouden te heb
ben, als zij dan krachtig zou optreden
tegen de (communistische) brandstich
ters. Van der Lubbe, die tweemaal een
mislukte poging tot brandstichting deed
en de derde maal succes had dank zij
de chemische brandmiddelen, die aan
gevoerd waren vanuit het paleis
Goering en „toevallig" opgeslagen lagen
in de Rijksdag, heeft men gemakkelijk
kunnen bewerken door erop te wijzen,
dat er in de Rijksdag 100 commun'
zaten, die géén van allen de brand durf
den stichten. Zonder twijfel heeft Van
der Lubbe toen gezegd, dat hij dat wèl
aandurfde.
De gevolgen van dit politieke schaak
spel bleven niet uit. Hitier greep met
succes naar de macht. Er zou
sterk Duitsland ontstaan en de wereld
zocht daarom toenadering tot de Sowjet-
Unie. Het proces werd tot een manifes
tatie van communistisch heldendom.
Was de Sowjet-Unie tot 1933 dpor
geen enkel land erkend, in 1934
kreeg het wel erkenning op diploma
tiek. en handelsgebied. Zo hadden
twee partijen de brand nodig om 1:
politieke plannen te verwezenlijken.
Misschien is de vonk van de Rijks
dagbrand wel de oorzaak geworden
de grote wereldbrand, die zes jaar later
zou uitbreken.
Commissie voor uniform veilingfust
Het Centraal Bureau van Tuinbouw
veilingen heeft een commissie ingesteld,
die zal onderzoeken, of voor alle veilin
gen in ons land een uniform fust kan
worden ingevoerd. Ook wil men trach
ten, het verpakkingsmateriaal beter over
de veilingen te verdelen. Leden van de
commissie zijn de heren: M. Prins, H.
Remme, Jm. v. d. Hout', W. de Groot,
Alb. van 't Hart, Th. Canters, A. van
Veen, R. de Graaf, L. Pijnenborg, Jac. de
Weyer, T. Borst en I. Ph. F. v d. Plassche
GROOTHANDELSPRIJZEN MET
6,1 PCT GESTEGEN
Sinds September jl.
Het algemeen indexcijfer voor de
groothandelsprijzen (basis Juli '38 1 Juni
'39=100) in Februari gestegen tot 313
(Jan. 310). Vergeleken met Sept. 1949
(295) betekent dit een stijging met 6.1%.
PRIJZEN VAN SIGARETTEN VRIJ
Blijkens de St. Crt van gisteren zijn de
prijzen van sigaretten mi.v. morgen vrij
gelaten.
VLAGGENDE SCHOOLJEUGD JUICHTE
OM HET HARDST
(Van ónze correspondent)
Door een van de sprekers in de raadzaal van Alphen aan den Rijn is gister
middag de opmerking gemaakt, dat door mr F. M. A. Schokking, thans te
Den Haag, het burgemeestersambt te Alphen weer op een voetstuk is ge
plaatst. De juistheid van deze stelling is bewezen bij het hartelijke onthaal,
dat burgemeester Witschey vanwege de burgerij is ten deel gevallen en dat
zich zeer gunstig onderscheidde van de ontvangst, in 1946 aan mr Schok
king bereid.
Onderhandelingen met gemeentebestuur voor
grondaankoop reeds gaande
Zo is gistermiddag dan de bazar van
de Hervormde Gemeente in de foyer van
de Stadsgehoorzaal geopend. Onder de
aanwezigen merkten wij op wethouder
D. v. d. Kwaak en mr J. Bool, gemeen
te-secretaris, vertegenwoordigers van het
gemeentebestuur, de predikanten M. Otte-
vanger en M. W. J. Geursen en afgevaar
digden van de Gemeente-commissie, de
Kerkeraad en de wükverenigingen. De
meeste predikanten moesten zich laten
verontschuldigen, omdat er gisteren pre
dikantenvergadering in de Domstad was.
De heer Jac. Wilbrink, die het openings
woord sprak, had aanvankelijk enige
vrees gekoesterd omdat het in geen enkel
opzicht zou meevallen een bazar in alle
zalen van de Stadsgehoorzaal te arran
geren. Maar zijn vrees is overbodig ge
bleken Er is hard. heel hard gewerkt en
men is thans in staat het publiek te ont
vangen en iets te bieden. Vooral de dames
van de verschillende comité's verdienen
een pluim! De heer Wilbrink was zeer
dankbaar voor alle medewerking.
Er zijn er, die hebben gemeend hun
medewerking aan deze actie niet te moe
ten verlenen. Zij zeggen, dat er geen ker
ken hoeven gebouwd als de bestaande
kerken 's Zondags niet vol zijn. De heer
Wilbrink en gelukkig zeer velen met
hem! is evenwel een andere mening
toegedaan. Hij zag het als een noodzake
lijkheid, dat de Kerk naar de mensen toe
gaat als de mensen niet naar .de Kerk
komen. Spr. herinnerde aan de woorden
van Jezus: „Gaat in de heggen en stra
ten". Het is onze taak om het Evangelie
zo dicht mogelijk bij de mensen te bren
gen. De werkers aan de voorbereidingen
hebben ook teleurstellingen ondervonden.
Als anderen niet hielpen hebben zij een
dubbele taak op zioh genomen.
De heer Wilbrink zei nog, dat ver
scheidene mensen hebben toegezegd hun
bijdrage tot deze grootse actie op de giro
te zullen storten. De giro is weliswaar
een maatschappelijk nut, maar dit mid
del wordt een verderf als het een dood
doener betreft'. Spr waarschuwde er
ernstig tegen.
Nog werd medegedeeld, dat de Ge
meente-commissie in onderhandeling is
met het gemeentebestuur van Leiden over
aankoop van gronden in het Morskwar-
tier voor de bouw van de Maranathakerk.
De kerkbouw-bazar van de Leidse
Hervormde Gemeente. Vit deze foto
blijkt wel, dat de bazar reeds op de
eerste dag drukke momenten heeft
gehad. Vele vrouwen hebben hun
ogen over de rijk-voorziene textiel-
stands laten gaan. Velen ook deden
er hun voordeel mee! En de stem
ming was prima!
(Foto N. van der Horst).
Koningin ontving twee diplomaten
De Koningin heeft gisteren ten paleize
Soestdijk de heer José Fernandez Villa
Verde, markies van Santa Cruz, de
nieuwe gezant van Spanje, alsmede dr
M. S. Mehta, ambassadeur van India,
ontvangen ter overhandiging van hun
geloofsbrieven.
De Nederlandse regering heeft een
beurs ter beschikking gesteld van de
Unesco om een onderdaan van India in
staat te stellen voor een half jaar in
Nederland onderzoekingen te doen op
wetenschappelijk en technisch terrein.
We verkeren in een beginstadium, aldus
spr. Krijgen wij grond toegewezen, dan
zullen spoedig plannen worden gemaakt
voor het te bouwen complex. Met
kerk is-de Hervormde Gemeente al
stuk uit de brand!
Direct na de opening namen de dames
h'un plaats in achter de stands om
bazar-bezoekers te ontvangen. Er heerste
spoedig een gezellige drukte. En allen
waren optimistisch. Dat kon men al
aan de gezichten!
Omstreeks twee uur arriveerde het
gezin Witschey uit de richting Utrecht
de grens ZwammerdamAlphen.
een comité gereed stond om
Alphens nieuwe burgemeester te begroe-
De heer A. Oosthoek sprak enige
woorden van welkom. Spr- uitte de
wens, dat het burgemeestersambt in deze
gemeente met genoegen en tot bloei
heel de gemeente zal worden be
kleed. Hij hoopte, dat de heer en mevr.
Witschey zich in hun nieuwe omgeving
spoedig geheel thuis zullen gevoelen.
Oosthoek bood mevrouw Witschey
bloemen aan. Burgemeester Hogenbopm
Zwammerdam woonde deze begroe
ting bij.
De jeugd van de drie Zwammerdams»
scholen stond opgesteld langs de Sta
tionsweg, die het gezelschap na de ont
vangst bewandelde naar de wachtende
auto's. Het grootste deel van de school
jeugd van Zwammerdam woont immers
in de gemeente Alphen. Het was juist
gezien, dat de stoet ging door de Vinken-
buurt, één van Alphens verste gedeel
ten. Aan de Steekterweg liepen de huis
moeders naar buiten om de nieuwe bur
gervader een vriendelijke groet te geven-
De peuters van de kleuterschool te
Gouwsluis stonden met vlaggen langs de
weg en juichten om het hardst.
Volop stemming kwam er bij de Prin
senlaan, waar we twee muziekcorpsen
a grote padvindersgroepen zagen. Het
■as met hen een mooie tocht naar het
raadhuis. Overal „uitbrekend" werk
volk, wuivende handen en hartelijke
groeten. Bij de Postbrug reden de auto's
door een haag van Samsom-personeel.
Mej. v. d. Akker overhandigde de echt
genote van de burgemeester bloemen.
De belangstelling bij het raadhuis was
:er groot. De. politie maakte een keu
rige indruk. Zij had de handen vol!
Schoolkinderen o.l.v. de heer Jasperse
zongen enthousiast een welkomstlied.
■Artl" zorgde voor muziek. De burge
meester dankte allen heel hartelijk.
In de raadzaal
In de fraaie raadzaal, die geheel bezet
was, werd de burgemeester binnengeleid
door de heer A. Veenhuijsen, gemeente
secretaris. de nestor van de raad, de heer
A .F. Ruyssenaars, en het jongste lid, de
heer W. S. van der Meent. Burgemeester
Schokking toonde hier ook zijn be
langstelling. Verder: wethouder en loco
burgemeester Molenaar van Hellendoorn
secretaris Heeres, burgemeester
Bramer van Den Ham namens de Over-
isselse burgemeesters en andere vrien
den van de burgemeester.
De vergadering werd door de heer W.
Brouwer met gebed geopend. De secreta-
las hierna het K.B. van de benoe
ming, waarna de heer Brouwer de instal-
letie-rede uitsprak. De heer A. J. Dekker
voerde namens de gehele raad het
woord. Deze toespraak getuigde van
warme liefde voor Alphen en van sterk
vertrouwen in de nieuwe burgemees-
(door een misverstand konden wij
de toespraak van de heer Dekker in ons
blad van gisteren niet opnemen).
Na de toespraak van de heer Veen
huijsen kreeg de heer Witschey het
woord. Hij zei o.m.: wij moeten elkaar
nog leren kennen. Daarbij past geen
schroom of terughoudendheid. We moe
ten elkaar open tegemoettreden. Wij al
len willen deze gemeente ten volle die-
Spr. deed een beroep op de gehele
burgerij. (Gezien ons verslag van giste-
Kleine Feid'nand
heelt ook een
lievelingsdier
menen wij met deze korte trekken
te kunnen volstaan).
Van de gelegenheid de heer Witschey
toe te spreken werd in ruime mate ge
bruik gemaakt. Burgemeester Bakhui
zen van Leimuiden sprak namens de
burgemeesterskring, die Alphens nieuwe
burgemeester -natuurlijk graag zal op
nemen. Wethouder Brouwer is in deze
kring een geziene figuur, aldus spr. Ds
Stehouwer was woordvoerder van de
Ned. Hervormde Gemeente. Deken Nieu-
wenhuizen was er namens de parochia
nen van Alphen en Aarlanderveen.
Burgemeester Verkerk van Boskoop
hoopte, dat de heer Witschey in Alphen
spoedig op dreef zal zijn. Spr. was voorts
een beetje ondeugend (annexatie!), maar
werd later door de heer Witschey weer
..in het gareel" gebracht. Het Geref.
volksdeel liet zich vertegenwoordigen
door ds Mulder. De heer Stouthamer
sprak namens de hele burgerij. Hij dank
te de heer Brouwer De heer Molenaar uit
Hellendoorn zei, dat er moeite voor moet
worden gedaan om het tempo, waarin
burgemeester Witschey pleegt te werken
bij te houden.
Burgemeester Sohokking was de laat
ste spreker. Een zeer druk bezochte re
ceptie volgde nog, waarbij de Alphense
bakkers een taart aanboden.
TANKBOOT VOOR ARGENTINIË TE
WATER GELATEN
Op de werf van Piet Smit Jr te R'dam
is eergisteren met goed gevolg één der
vier voor Argentinië bestemde tank-
boten van 13.500 ton, de La Plata, te
water gelaten.
Foto links boven: Nena Oosthoek
biedt mevrouw Witschey een
anjers aan. Burgemeester Witschey
en de heer A. Oosthoek zien glim
lachend toe. Foto rechts boven: de
nieuwe burgervader bij het t
spreken van zijn rede. Foto links
onder: wethouder W. Brouwer
draagt de waardigheid, die hij zelf
tijdelijk op zulk een treffende
wijze heeft gedragen, over. Foto
rechts onder: het gezin Witschey
luistert naar de zanghuIde der
kinderen.
(Foto N. van der Horst).
VISSERUGOLFJES
De Franse vuurtoren- en bakensdienst stelt alle pogingen in het werk om lang
zamerhand de vuurtorenwachter te gaan vervangen door een automatisch mecha-
dat in staat zal zyn om de specifieke taak van de wachter over te nemen
dat het 's avonds het grote licht zal aansteken en dit 's morgens weer uitdoet;
dat het ook b(j mistig weer het licht aansteekt; dat het de hulplamp in geval van
defect kan aandoen of de sirene of mistkanon in werking stelt op uiterst ge-
aarlijke ogenblikken en ten slotte door de automatische radio meldt, wanneer er
ien algehele storing is.
De robot-vuurtoren van Nividic, die op zich nóch langs de kust nóch in de
't eiland Oilessant
de Zuidwestpunt
staat in Bretagne,
voorbeelden van reeds bestaande auto
matische vuurtorens. Uit het Bretonse
spreekwoord: „Wie Ouessant ziet, ziet
zijn bloed", blijkt wel duidelijk de zeer
slechte reputatie van de omgeving van
dit eiland. Maar ondanks dat, varen er
jaarlijks een 40 000 vracht- en vissers
schepen langs dit balangryke verkeers
punt, dat de Noordzee en het Kanaal
met de Atlantische Oceaan verbindt.
Met het bouwen van deze vuurtoren
werd in 1911 begonnen. Alleen het met
selwerk duurde al drie en twintig jaar,
want doordat bij vloed de rots vele
meters diep onder water was en zelfs
bij rustig weer de golven nog een vier
meter hoog hier zijn, moest men zich
dikwijls tevreden stellen met alleen een
paar haken in de rots vast te metselen,
wat al moeite genoeg kostte.
De vuurtoren wordt bediend door het
kustwachtstation van Pern, gelegen aan
het uiteinde van het eiland Ouessant.
door middel van twee luchtkabels van
900 meter lengte, die als electrische
leidingen dienst doen. Er zijn op de
rotsen twee torens ingelast om de beide
kabels te steunen, die zó zijn gemaakt,
dat een schuitje met een luchtschroef
er langs kan lopen, waarmee men in
noodgeval naar de vuurtoren kan komen.
„Hoop"-eloos
De Dinsdagmarkt werd bepaald door
de aanvoer van twee trawlers. De prij
zen lagen ongeveer op hetzelfde niveau
als Maandag. Maar de vangst van de
„Hoop", die wegens enige dagen gemiste
losbeurten te lang in de ruimen heeft
moeten zitten, was van een dermate
slechte kwaliteit geworden, dat grote
partijen voor de opvangprijzen vai
hand gingen. Er was geen aanvoer door
loggers of kotters. De Hoop, die 23 dagen
uit is geweest, maakte met deze reis, die
een volslagen mislukking mag worden
genoemd, slechts 10000. De Viking
Bank noteerde na 12 dagen ruim ƒ15.000
Vandaag aan de markt
Vandaag zijn aan de markt de Tzonne
uit IJsland met 2000 kisten en de Allan
Water van de Noordzee met ruim 800
kisten. Verder markten enige overweek-
se loggers, die dit weekeinde op zee zijn
gebleven wegens het late vertrek na
Pasen. Gisteren gingen weer naar zee de
Bloemendaal. de Shamrock en de Vios 1.
Noordzee blijft slecht
De vangsten van de Noordschepen
blijven ver beneden peil. Van de kust
boten ging het met de loggers iets beter;
er werd wat meer en wat betere tong
gevangen, maar de grote schol, dié op
bijzonder gewild is, laat
Noordzee verschalken.
Trawlerbemanningen vliegen
Hollandse opvarenden
Polen
de
Poolse trawlervloot zijn gisteren per
vliegtuig naar Polen vertrokken, gelijk
met sommigen van de te IJmuiden wo
nende Polen.
Klein poesje mishandeld: 6 weken
voorwaardelijk
De 21-jarige boerenknecht H. van D-
uit Bunnik (U.) die door dc rechtbank
tot 6 weken gevangenisstraf was ver
oordeeld wegens het mishandelen van
een jong poesje, is thans door het
Alnsterdamse hof veroordeeld tot 6 we
ken voorwaardelijk, plus f200 boete. De
eis luidde maanden voorwaardelijk en
f 100 boete.
BOEKEN VOOR DJAKARTA
Ten behoeve van Nederlanders in In
donesië, die boeken uit Nederland wil
len doen komen of andere kleine beta
lingen wensen te doen, deelt het devie-
zeninstituut te Djakarta mede, dat de
Nederlandsche Bank, c.q. de centrale
dienst in- en uitvoer in Den Haag geen
bezwaar zal maken tegen betaling en
zo nodig uitvoer ten laste hunner reke
ningen (spaar-remises).
EdeAmersfoort volgend jaar
per electrische
Tussen Ede en Amersfoort gaat vol
gend jaar een electrische trein rijden.
Vroeger liep er Dieselmaterieel cn
thans wordt de dienst onderhouden door
spoorbussen. De halte Meu-Lunteren zal
niet meer in gebruik worden genomen
ANTI-MAR SHALL DOLLARS UIT
MOSKOU.
Het hoofd der E.C-A, Marshall," heeft
te Chicago verklaard, dat de communis
ten in Frankrijk jaarlijks 15 millioea
dollars hebben uitgegeven voor propa-
ganda tegen het plan-Marshall.
Vijftien maanden voor chef
Raad van Arbeid
De afdelingschef van de Raad van
Arbeid te Nijmegen, A. H. M. v. T.,
werd gisteren door de Arnhemse recht
bank wegens verduistering van ƒ20.000
veroordeeld tot 15 maanden gevangenis
straf (m.a.). De eis luidde 18 maanden.
Aavertentt»)
VOOR DE BABYHUID
KINDERPOEDER
ZEEP ZALF OLIE
OP PRACTISCHE WIJZE
VERENIGD IN DE
Zwitsal Bafyset
