Leidse Chr. Besturenbond bestaat deze
maand veertig jaar
De Boekenweek werd gesloten
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
2
V
j£KANDAG 6 MAART 1*
Zware strijd tegen aanvankelijk opper
machtig liberalisme bekroond
Teleurstellingen van na de bevrijding konden
enthousiasme niet breken
DE CHR. BESTURENBOND TE LEIDEN zal deze maand met verschillende
bijeenkomsten dankbaar het werk herdenken, dat veertig jaar geleden door
pioniers voor de Chr.-sociale actie in de Sleutelstad werd begonnen. Hierin hebben
wij aanleiding gezien in korte trekken de arbeid van deze plaatselijke vakcentrale,
die voor de positie van de arbeiders v
is, weer te geven. De heer W. Veermi
was bereid ons de nodige gegevens voi
De bakermat van de Chr. vakorgani-
saties was het Ned. Chr. Werklieden
verbond „Patrimonium". Het Chr. Nat
Vakverbond kwam uit „Patrimonium'
voort, tal van Chr. Besturenbonden wer
den door de plaatselijke afdelingen var
dit werkliedenverbond voorbereid en ook
in Leiden is dit het geval geweest. Ns
enkele voorbereidende besprekingen ir
de kring van „Patrimonium" werd op
15 Maart 1910 onder leiding van de heei
F. Eikerbout de oprichting van een Chr
Besturenbond in onze stad een feit.
Aanvankelijk waren het slechts vijf
afdelingen, die deze plaatselijke 1
centrale vormden, namelijk: de gi.
sche bond, de metaalbewerkers'oond, de
bakkersbond, de werkmansbond
trlmonium". Elk van deze afdelingen
wees één bestuurslid aan. In de eerste
bestuursvergadering werd het bestuur
als volgt'samengesteld: F. Eikerbout
eerste voorzitter, J. Snel, tweede voor
zitter, J. van der Zeeuw, eerste secre
taris, Chr. van Venetiën, tweede secre
taris, en A. van Rosmalen, penning
meester. Van de oprichters is thans de
heer Van Rosmalen alleen nog in leven.
Onder de bezielende leiding van de heer
spoedig
Krachtige medewerking
De arbeid van de Chr. Besturenbond
is in enkele perioden te verdelen. De
eerste loopt van 1910 tot 1918. Het eerste
belangrijke vraagstuk was de oprichting
van een coöperatief ziekenfonds. Spoedig
werd echter duidelijk, dat andere kwes
ties de arbeiderswereld in beroering
brachten en de aandacht moesten heb
ben. Eén er van was de actie aan de ket-
tingfabriek van de Kon. Ned. Grof
smederij, die tot staking leidde. Na
enige maanden van strijd werd het pleit
door de kettingsmeden gewonnen, dank
zij de steunactie die door de Chr. Be
sturenbond was opgezet. Krachtige mede
werking verd verleend aan de po
gingen van de bakkersgezellen om tot af
schaffing van de nachtarbeid, te komen
Wie de geschiedenis kent van de textiel
arbeiders, wèet dat de lonen en arbeids
voorwaarden Tiemeltergend waren. "Eén
van de meest beruchte fabrieken was de
Leidse Katoenmaatschappij. Lonen van
f3 tot f 5 per week waren geen zeldzaam
heid. Ook waren de toestanden in de
biscuitfabriek „Nutrix" zeer slecht. Over
tuigd optreden was hier noodzakelijk. Het
liberalisme in wei k^everskringen was
echter oppermachtig en het optreden
voor de rechteruven'de arbeiders, werd
vaak gestraft met slag voor de be
trokken arbeiders. Dit zijn slechts enkel- j
voorbeelden van de worsteling om de
sitie van de arbeid..- te verbeteren.
De Chr. Besturenbond heeft reeds in
de eerste jaren getoond, dat hij recht
van bestaan had en dat de arbeiders
ten volle op hem konden rekenen.
Gelukkig kreeg de bond de steun van
velen, die het begrepen, dat de so
ciale situatie een aanfluiting was
voor ons volk en in flagrante strijd
was met de geest van het Woord
van God. Als sprekers traden in deze
jaren op: mr Briët, mr dr Schok
king, nir Gerbrandy (die toen een
advocatenkantoor in Leiden had) en
ds Tulma.
In 1914 werd in samenwerking met
de R.K. Volksbond een rechtskundig bu
reau opgericht, dat in 1921 voor rekening
van de Chr. Besturenbond werd voort
gezet. In dit jaar was de heer Eiker
bout, die als hoofd van de Chr. Metaal-
bewerkersbond optrad, genoodzaakt te
bedanken. Zijn plaats werd ingenomen
door de heer H. Wetselaar, die om de
zelfde reden in 1918 moest bedanken.
Op 15 April 1915 werd tot oprichting
van de thans nog bestaande woning
bouwvereniging „Eensgezindheid'" beslo
ten. De wereldoorlog bracht heel wat
moeilijkheden mee. Bij de samenstelling
van het steuncomité werd de gehele vak
beweging genegeerd. Later kwam hier
in noodgedwongen enige verandering,
maar de verstandhouding tussen comité
en vakbeweging bleef zeer gespannen.
Eendracht
In 1918 en 1919 kwam als voorzitter
van de Besturenbond de heer A. J. Scho-
neveld voor het voetlicht. Na een korte
onderbreking werd hem van 1921 tot
1925 opnieuw de leiding toevertrouwd.
En na de heer Grotenhuis werd de heer
Schoneveld in 1927 weer met de leiding
belast, en wel tot 1937. De Chr. sociale
beweging in Leiden is hem dan ook
yeel dank verschuldigd.
In 1919 werd het t.b.c.-fonds „Draagt
Elkanders. Lasten" in het leven geroe
pen. Nog verricht het zegenrijk werk.
Ook werd in samenwerking met „Pa
trimonium" een bibliotheek met een
grote verscheidenheid van ontspannings-
en ontwikkelingslectuur geopend. Het
koperen jubileum van de Ohr. Eesturen-
bond is in de Oosterkerk gevierd. Als
spreker trad op prof. dr J. R. Slote-
maker de Bruine. Door eendrachtige
samenwerking met de andere vakcen-
tralen trof men in 1922 een aparte re
geling voor de steunverlening van de
georganiseerde werkloze arbeiders. In
1923 werd in samemverking met de Be
sturenbonden van Den Haag en Delft
besloten een eigen orgaan uit te geven.
Hoewel Delft spoedig uitviel, bleef het
blad onder redactie van de secretarissen
van Den Haag en Leiden tot 1941 ver
schijnen. Grote steun verleende men in
1923 bij de Twentse textielstaking. In
verband hiermee noemen we de namen
van dr K. J. Brouwer, thans verbonden
aan de directie van de Zendingshoge
school te .Oegstgeest, en ds Goedhart,
destijds predikant te Leiden en thans
te Zeist.
De arbeid en de Invloed van de Be
sturenbond namen hand over hand toe.
Tal van openbare vergaderingen werden
in deze jaren gehouden. Wekelijks hield
men voor de leden een zittingsavond. In
1926 werd op verzoek van het gemeente
bestuur de centrale stempelplicht inge
voerd, waarvan de controle door de Be
sturenbond werd uitgeoefend. Het aan
tal werklozen was in deze jaren belang
rijk hoog. Prachtig werk is verricht
zo grote betekenis is geweest en nog
secretaris van de Chr. Besturenbond,
;en artikel te verschaffen.
-kloosheids-
tijdens de langdurige
periode door het
zorg. Wij herin:
ook aan de
verbouwd. Het is het gebouw voor
Chr. Sociale Belangen geworden. Op
30 Juni 1938 werd het gebouw offi
cieel en feestelijk in gebruik geno
men. De exploitatie was zeer be
vredigend.
De laatste vergadering van de Chr.
Besturenbond in 1940 werd gehouden op
9 Mei. De volgende dag brak de ge
vreesde oorlog uit en weldra verslapte
het werk aanmerkelijk. Het ledental liep
terug, vooral toen de vakbeweging onder
Duitse controle werd gesteld. Kort daar
op op 25 Juli 1941 kwam het einde.
Verschillende maatregelen van de Duit
sers leidden tot ondergang van de Chr.
Vakbeweging, geheel vrijwillig. Het werk
dat in vele jaren moeizaam was opge
bouwd, werd met één slag, maar met
eigen hand, vernietigd. Met enige trots
kan men dit zeggen. Maar deze onder
gang betekende niet het definitieve eind
van het C.N.V. In het geheim bleef het
contact bewaard. Het „nieuws" werd
regelmatig besproken. En men wierp zich
ook op plannen voor de toekomst.
In stilte werd een steunregeling ont
worpen voor steun aan de slachtoffers
van het verzet. Soms speelde men hoog
spel. Op het eigen gebouw legde de be
zetter beslag, maar enkele bestuursleden
slaagden er in het te huren. Het waag
stuk had resultaat en de „haard
het verzet" bleef in handen. Met de be
vrijding brak de tijd van wederopbouw
Zeer ten goede
Aan deze herbouw van de Chr. Vak
beweging in Leiden heeft de Chr. Be
sturenbond daadwerkelijk deelgenomen.
Direct na de bevrijding trad het oude
bestuur weer in functie. Op 24 Mei d.
;n alle oude afdelingsbestuurders op
geroepen voor een bespreking. Ruim 8000
circulaires werden onder 20 medewer
kers uitgedeeld ter verspreiding in ver
schillende stadswijken. Vol enthousiasme
>og men aan de arbeid.
Aanvankelijk ging het niet vlot. Er
Wijlen de heer F. Eikerbout, die in
de eerste bestuursvergadering van
de Leidse Chr. Besturenbond, in
1910, tot eerste voorzitter verd ge
kozen en zich geruime tijd als een
pionier van bijzondere allure heeft
doen kennen.
•oor de jeugdige werklozen onder het
motto „Jong Holland snakt naar werk".
1931 Was het jar.r van de oprichting van
spaarfonds voor de gezamenlijke aan
koop en distributie van brandstoffen.
Met eigen hand
De derde periode loopt van 1935 tot
1940. De zorg voor de ontwikkeling en
ontspanning van de werklozen werd in
tens voortgezet. In 1937 bedankte de heer
Schoneveld als voorzitter en in zijn plaats
benoemde de ledenvergadering de heer
G. Hordijk, die nog als zodanig fungeert.
Met grote ijver heeft de heer Hordijk
deze functie vervuld.
Een lang gekoesterde wens kwam
in deze jaren tot vervulling: het be
zit van een eigen bondsgebouw. In
1933 werd met medewerking van het
C.N.V.-bestuar een groot herenhuis
aan de Oudé Singel aangekocht en
vuld
van „eenheidsverwachtingen". Men
sen, die de „doorbraak" propageer
den. Deze idealisten vergaten be
langrijke dingen. Gelukkig waren er
ook nuchteren, die beseften, dat de
verschillen in levens- en wereldbe
schouwing de geroemde „eenheids
beweging" blijvend in de weg zou
den staan. Toch mag het als een
winst worden beschouwd, dat het nu
mogelijk is tot een betere samen
werking tussen de verschillende
schakeringen in de vakbeweging te
komen dan vroeger het geval was.
Wij mogen zonder twijfel vaststellen,
dat de Chr. Besturenbond zeer belang
rijk werk heeft verricht voor de werk
nemers in de Sleutelstad. Deze maand
men dan ook dankbaar gedenken,
de voormannen van de Chr. Sociale
actie in onze stad hebben gedaan. Zij
stonden op de bres voor de werkers
de bedrijven en hebben als zodanig, r
zeer veel moeilijkheden moe:
worden overwonnen, dingen weten
bereiken, die de maatschappij zeer ten
goede zün gekomen. De tijd dat de ar
beidersbeweging zich uitsluitend bezig
hield met lonen en arbeidsvoorwaarden
is voorbij. Over tal van problemen, het
sociaal-economisch leven rakende, wordt
nu haar mening gevraagd. Daarom dient
zjj paraat te zijn. De grondslag, waar
op de Chr. Besturenbond rust, is onder
alle gewijzigde omstandigheden niet
anderd. En men hoopt zijn taak te
vullen zoals dit in het verleden, w
wij slechts een klein stukje v.
n, is geschied, „opdat d'arbeid
bloeien zal, nu en overal."
Prestaties en ledental van „Concordia" in
stijgende lijn
Grotere belangstelling is evenwel gewenst
Het programma, dat de Chr. muziek
vereniging „Concordia" Zaterdagavond
in de grote Stadsgehoorzaal heeft uit
gevoerd, bevatte enkele moeilijke
gaven, zoals Valse de Concert va
Ivanovici en een fantasie over „Een
vaste Burg" van L. Baumert. Uit de
vertolkingen is echter gebleken, dat het
muzikale peil van „Concordia" tot
belangrijke hoogte is opgeklommen. De
muziek was zuiver en geacheveerd en
het met zorg samengestelde programma
bood voor het muzikaal onderlegde deel
het publiek in het bijzonder ruim
schoots gelegenheid de muzikanten op
hun kwaliteiten te testen.
„Concordia" is uit deze toetsing cuir
laude te voorschijn gekomen. Het ap
plaus nam aan het slot ovationele vor-
aan. De twee zeer jeugdige trom
melslagers, die bij de mars „Sous l'Arc
de Triomphe" van Al. Doyen hun stok
jes met een bewonderenswaardige flair
hanteerden en zich door niets en nié
mand lieten afleiden, waren hieraan niet
vreemd. Hulde voor de heer G. Dik, in
„Concordia" een dirigent heeft, die
zal nalaten om zijn corps goed
de dag te doen komen. Het num-
van de drumband ontlokte even
eens een warm applaus.
De voorzitter, de heer P. Wagter, heet
te in zijn openingswoord, nadat Psalm
150 was gespeeld, in het bijzonder wel
kom de burgemeester van Leiderdorp,
de heer Van Diepeningen, de heer Van
der Kwaak, wethouder van Leiden, de
vertegenwoordigers van de 3 October-
vereniging, de vereniging „Koninginne
dag", de Chr. Oranjevereniging, de
Oranje-vereniging van Leiderdorp en de
zusterverenigingen, de heer Van Hoe
ken, de beschermheer, de heer Boot, die
steeds ruimte ter beschikking stelt voor
de repetities, en bestuur en leden van
het dames-comité.
Met dankbaarheid constateerde spr.
Ook een gemotoriseerde
autoped is een motor
Veel is er in rechtskundige kringen
gesproken over het gemotoriseerde rij
wiel. De lezingen over de al of niet
motorische aard van het beestje liepen
nogal uiteen. Voor de kantonrechter te
Alphen aan deri Rijn is een „gemotori
seerde autoped" ter sprake gekomen,
van iemand uit Bodegraven de
eigenaar was. Eigenlijk was het een z.g.
parachutistenmotor.
De eigenaar beschouwde het apparaat
als gemotoriseerde fiets en reed zonder
nummerbord, rijbewijs enz. lustig op de
rijwielpaden, totdat hij een wachtmees-
/an de Rijkspolitie ontmoette, die
hem een bon gaf voor niet minder dan
acht overtredingen-
De kantonrechter was het eens met
wachtmeester en kon de motor, die
in cylinderinhoud heeft van 48 cm3 en
ongeveer 35 km kan halen, niet als een
fiets beschouwen. De berijder kreeg f 24
boete of 9 dagen cachot
dat het ledental van „Concordia"
zich in stijgende lijn bevindt. Het
heeft thans de 70 bereikt. Spr. deed
een beroep op allen om „Concordia"
te blijven steunen. Uniformen en in
strumenten zijn duur! En het uiter
lijk van „Concordia" moet blijven
zoals het nu is.
Na de pauze werd door de toneelgroep
Lei-To-Ca het blijspel „De Fuik" van
J. M. Terleng en Henk Bakker op de
planken gebracht. De regie was bij Aat
Janssen in goede handen. Tussen het
tweede en derde bedrijf zong een
mengd dubbelkwartet op prettige wijze
enige liederen. „Concordia" kan terug
zien op een geslaagde uitvoering. Wjj
hopen, dat de volgende maal voor een
stampvolle zaal mag worden gespeeld.
CHR. FILMACTIE
„DIKHUIDEN"
Een vroiyke film met Olivier Hardy
in de hoofdrol.
Toegangskaarten op vertoon van lid
maatschapskaart verkrijgbaar 75 ct
(rot 16 jaar 35 ct) bij Fa Kouwen-
hoven. Doezastraat 37 en aan de zaal.
MELDT U AAN ALS LID
Scheepswerf „De Dageraad"
te Woubrugge heeft
het druk
Tal van Katwijkse loggers
op de helling
Op de scheepswerf ..De Dageraad" te
Woubrugge werkt men in deze maander.
koortsachtig om vóór de nieuwe teëlt de
ontvangen opdrachten uit te voeren On
der die opdrachten tot verlenging en re
paratie bevinden zich vele Katwijkse.
De KW 5 is reeds uit Woubrugge ver
trokken na grondig herstel. De KW 32
ligt nu op de helling om met 6Vb m ver
lenigd te worden. Dit werk is over enige
weken klaar. De KW 44 is met 5 m ver
lengd Er moet nog een 240 PK-motor
en twee hulpmotoren in worden aange
bracht. Tevens komen er een nieuwe brug
en een nieuw visruim. De KW 45 is met
7 Vb m verlengd en heeft 'n 240 PK-motor
gekregen- Men verwacht nog in Wou
brugge de schepen KW 3, KW 29. KW 39
KW 50 en KW 59 voor reparatie.
Bij ..De Dageraad" is thans ook een
Irawlschip voor Wieringen in aanbouw
Het is omstreeks Augustus klaar Er
komt een 360 PK-motor in. Deze maan
den bewijzen weer, dat tussen Woubrug
de visserij hechte banden bestaan.
GEMEENTE LEIDEN
Officiële publicatie
INDELING LANGEBRUG EN PAPEN
GRACHT IN VVEGKLASSE B
Burgemeester en Wethouders der ge
meente Leiden brengen ter openbare
kennis, dat zjj bij hun besluit van 7
Februari 1950 de Langebrug en de Pa
pengracht, in het belang van de instand
houding en de bruikbaarheid van deze
wegen, hebben Ingedeeld in wegklasse B,
als bedoeld in artikel 36 van het Motor
en Rijwielreglement, en gesloten hebben
verklaard voor motorrijtuigen en aan
hangwagens waarvan de belasting
enig wiel het maximum van 1800 kg.
overschrijdt. Het met redenen omklede
besluit ligt ter Gemeente-Secretarie, Af
deling Algemene Zaken ter inzage.
Leiden, 4 Maart 1950.
Burgemeester en Wethouders voor
noemd.
De Burgemeester,
F. H. VAN KINSCHOT.
De Secretaris,
J. BOOL.
Th. B. J. Wilmer in de Leidse raad herdacht
De burgemeester: „Zijn leven ivas gewijd
aan dienstbetoon aan de gemeenschap99
waardoor het steeds gemakkelijk was bij
alle verschil van inzicht tot oplossingen
te komen, die in het werkelijk belang
der gemeente waren.
Hij droeg de Leidse gemeenschap een
warm hart toe en veel en vruchtdragend
is de arbeid geweest, welke hij in het
belang der gemeente beeft verricht. Met
de parlementaire gebruiken was
trouwd als geen ander, wat de
werking met hem zo bijzonder aangenaam
maakte.. Als hij sprak luisterde de raad
steeds met grote aandacht Stilzwijgend
erkende men in hem de meer ervarene
in bestuurszaken en met zijn bezonken
oordeel werd door ieder der leden reke
ning gehouden.
In zijn dagelijkse werkkring als hoofd
redacteur van de Leidse Courant heeft hij
in belangrijke mate bijdragen geleverd
tot verbetering van maatschappelijke
toestanden op velerlei gebied. In ailes
wat hij als hoofdredacteur schreef blonk
steeds de grote geneigenheid door, welke
hij zijn medemensen toedroeg; zijn ver
langen naar een door liefde gedragen
maatschappij was de grondtoon van al
zijn journalistieke arbeid.
Als mens was hij voor ieder de man,
die men tot voorbeeld stellen kon in ijver,
nauwgezetheid, veelzijdige belangstelling
en grote kennis en warm medeleven met
hulpvaardigheid voor
In de hedenmiddag gehouden vergade
ring van de gemeenteraad van Leiden is
de heer Th. B. J. Wilmer, de onlangs
overleden voorzitter van de K-V.P.-
fractie, op hartelijke wijze herdacht. Ter
wijl wij thans de woorden van burge
meester jhr mr F. H. van Kinschot laten
volgen, hopen wij morgen het verder ge
sprokene weer te geven. Burgemeester
Van Kinschot zeide het volgende:
Ik verzoek U thans van Uw zetel op
te staan om met mij enige ogenblik te
verwijlen bij het grote verlies, dat deze
gemeente heeft, geleden door het over
lijden van Uw medelid, de heer Th. B
J. Wilmer.
Wel mag dit overlijden een zware slag
voor deze gemeente worden genoemd. Als
medebestuurder van deze stad, in zijn
dagelijkse werkkring en als mens toch
was de 'heer Wilmer een man van hoog
gehalte.
Aan het bestuur van deze stad nam hij
sedert 1917 onafgebroken deel als raads
lid en als lid van vele commissies van
bijstand. In zaken het bestuur der ge
meente rakende was hij een man van
groot gezag. Hij paarde gedegen deskun
digheid in bestuurszaken aan een helder
inzicht en aan practische uitvoerbaar.
Zaterdag was de laatste dag vai
Boekenweek 1950. Voor de jeugd hadden
de Leidse boekverkopers een middag
„Den Burcht" georganiseerd, waar
van Boort met haar poppenspel de
„Faqst" gaf.
Omdat er jeugdiger jeugd was dan
verwacht en eigenlijk ook bedoeld had
(„Faust" is nu eenmaal niet het aan
gewezen stuk voor kinderen van de leer
plichtige leeftijd) gaf Cia van Boort met
aller instemming na de pauze „Hans en
Grietje."
Het was nogal een contrast, maar de
ouderen luisterden even gespannen als
de jongeren. En dat ls ook helemaal geen
wonder. Wanneer Cia van Boort „met
haar poppen speelt" wordt men alleen
maar verrast door het feit, dat ze niel
spreken. Dat is dan ook het enige ge-
Van deze kunst hebben ook de aan
wezigen 's avonds in de Schouwburg
kunnen genieten, waar „Impromptu"
Metaalbewerkers bespraken
de nieuwe C. A. 0.
De afdeling Leiden van de Chr. Me-
taalbewerkersbond- hield haar 47ste jaar
vergadering. De voorzitter, de heer P
Barendse. zei in zijn openingswoord, dat
het ledental aanmerkelijk is toegenomen
Maar ondanks groei en bloei blijft pro
paganda nodig. Spr. bracht dank aan be
stuur en leden voor hun werk Leiden
moet zorgen voor een sterke afdeling
aldus spr.
Het jaarverslag van de secretaris
meldde, dat 25 leden een schriftelijke
cursus velgen. Deze cursus, die bedoeld
is om het kader van het Chr. Nat Vak
verbond te versterken, duurt ongeveer
twee jaar. De lessen zijn-vooral van be
lang voor hen. -die lid zijn of - lid. zullen
worden van de onóêrnemingsraden. de
fabriekskernen en de bedrijfscommissies
Nadat de heer J Singeling zich bereid
lad verklaard zitting te nemen in het
ifdelingsbestuur. besprak de districtsbe-
tuurder de heer C. Jaarsma de nieuwe
voorstellen voor de C.A O., welke waar
schijnlijk half Maart van kracht zal wor-
Op duidelijke wijze zette de heer
Jaarsma de verschillende artikelen uit-
Spr. uitte zijn blijdschap over de
groei van de afdeling. Voortgaan met
bouwen!, was zijn parool. De voorzitter
deelde nog mee. dat het jaarfeest op 3
as. in ..Den Burcht" zal worden
gevierd.
Bezoek van beroepen
predikanten
De bij de Leidse Hervormde Gemeente
beroepen predikanten, ds N. den Oudsten
Alkmaar en ds J. W. van Petëgem
Zaandam, hopen morgen een bezoek
onze stad te brengen. Morgenmiddag
2 uur zullen beiden officieel in de
consistoriekamer van de Pieterskerk
worden ontvangen. Hierop volgt dan de
kennismaking met de wijk,
zij zijn beroepen.
Het Leids Universiteitsfonds heeft het
pand Rapenburg 6 aangekocht. Hier is
thans de Cadi-club gevestigd. Vermoede
lijk gaat het Prytaneum (thans Rapen
burg 34) naar dit pand.
Margarine-oorlogje te
Leiden
Reeds enkele weken worden in een
paar kramen op de Zaterdagse markt
pakjes margarine enkele centen goedko
per verkocht dan normaal. In winkeliers
kringen overweegt men thans, tegen
maatregelen te treffen.
Twee opmerkelijke films
van „Het Hogeland"
Donderdagavond in het gebouw aan de
Hoge Morsweg.
Donderdagavond as. om 8 uur zullen
het Gebouw voor Chr. Belangen. Hoge
Morsweg. de twee boeiende en opmer
kelijke films „Wal het zijn schuld al
leen?" en „Het Hogelandse werk in kleu-
-en" van de bekende vereniging „Hei
Hogeland" Chr. vereniging tot stichting
a instandhouding van arbéidskolonies
orden vertoond
In de eerste film wordt het reclasse-
ngs- en opvoedingswerk in de jeugd-
kolonie der vereniging treffend uitge
beeld. De film ..Het Hogelandse werk in
kleuren" geeft een volledig beeld van
heel het werk der vereniging in haar
'er arbeidskoloruies en vier tehuizen. ;n
reclasseringsafdeling en in haar pro
ïsandawerk
Wij wekken U op om deze films te gaar
en Zij zijn het waard en het doel
aarvoor deze films worden vertoond
het dubbel waard Bovendien zullen pi
enkele mooie, passende bijfilms worden
vertoond. De toegangsprijs is laag 's Mid
dags om half 5 wordt een speciale kin
dervoorstelling gegeven met een heet
mooi en leerzaam programma.
INBRAAK IN RPOORWEGWAGON
Jongens van 8 tot 10 jaar hebben gis
teren een op het stationsplein staande
spoorwegwagon opengebroken Zij na
men sigaretten snoeoeoed en kleding
stukken weg De Dolitie snapte de kha-
zaf hun op het bureau een flin-ke
afstraffing en bracht hen bij de ouders
terug.
geven werd. Over de kunst van Cia
Boort en met name ook over dit stuk
is reeds eerder in ons blad geschreven,
zodat we daarop niet nader behoeven
in te gdan.
Het tweede deel van de avond werd
gevuld door het cabaret „De Vuurpijl"
onder leiding van Luc. Willink. Dit ge
zelschap bestaat uit amateurs, maar dit
woord mag toch niet als scherm ge
bruikt worden om daar alle onvolkomen
heid achter te verstoppen.
Het repertoire is ontleend aan volks
liedjes, zo op het eerste gezicht
geschikt voor een boekenweek, die niet
alleen een zakelijk, maar ook een cul
tureel doel heeft. De uitkomst was ech
ter bedroevend.
Volksliedjes: best, maar zorg er dar
voor, dat er mensen zijn, die ringen kun
nen en begin er anders niet aan. Volks
liedjes: best, maar dramatiseer ze dan
niet op zo'n manier, dat er van het volks-
1 i e d niét over blijft.
Een vuurpijl: best, maar dan één die
omhoog gaat. Déze vuurpijl miste de
geest die hem moest aansteken, en de
humor, die hem stijgkracht geven kon.
Bn.
BRANDJE AAN DE MARESINGEL
In een perceel aan de Maresingel, be
woond door M C. S„ brak Zaterdag een
brandje uit. De vrouw des huizes
vet aan het smelten, toen de vlam i
pan sloeg. Met een sierkussen trachtte zij
de vlam te doven. Kussen en enkele
gordijnen verbrandden. De brandw
behoefde geen dienst te doen
Bijna f 4000 vour „Sole Mio"
De collecte, die Zaterdag in onze
voor het bouw- en steunfonds van „Sole
Mio," is gehouden, heeft het mooie be
drag van ruim f 3900 opgebracht. Ver
schillende factoren hebben meegewerkt
om dit te bereiken. Ih de eerste plaats
het zomerse weer, verder het muziek
corps van de Leidse politie en „Werk-
mans Wilskracht", de vele collectanten
en collectrices en natuurlijk het publiek,
dat zijn mildheid in het offeren weer
prachtig heeft getoond. „Sole Mio" is
voor dit alles zeer erkentelijk!
AANGEHOUDEN
Zaterdag is alhier aangehouden de 36-
ge P. A. K, magazijnbediende, die
verdacht werd van diefstal van een rij-
HAAGSE POLITIERECHTER
Uiting van drift
t was een uiting van drift, waar
door de huisvrouw W. S. te Alphen aan
den Rijn haar klomp op het oog van de
buurvrouw S. plantte. Het oog veran
derde van kleur en de buurvrouw kreeg
duizeling, terwijl de mishandelaar-
nu terecht moest staan, doch ver
stek liet gaan.
De rechter constateerde, dat het weer
•n gebruikelijk kinder-heibeltje was;
de kinderen hadden bloemen geplukt het
geen de toorn van verdachte blijkbaar
had opgewekt. Van het één kwam' het
ander en in dit geval de klap, waarna
de Officier f20 boete of 10 dagen hech
tenis eiste. De rechter veroordeelde
daartoe.
Gierigheid, de bron van (alle)
kwaad
Dat was nu eens geen diefstal uit nood
hetgeen de Officier met grote stelligheid
kon zeggen, omdat hij méér wist van
de financiële omstandigheden van ver
dachte. Die had uit melkbussen die door
de boeren langs de weg worden gezet,
beetjes melk gestolen. De feiten werden
door de 72-j. P. K., uit Rijnsaterwoude,
toegegeven en een goede verklaring had
hij er niet voor. Wél de rechter en Of
ficier die van oordeel waren, dat hel
hier gierigheid betrof en daarom juist
zal verdachte flink in de beurs moeten
tasten. De eis luidde f75 boete of 30
dagen hechtenis, benevens twee maan
den gevangenisstraf voorwaardelijk met
drie jaar proeftijd.
De rechter veroordeelde tot f50 boete
of 25 dagen hechtenis.
Redders van Noordwijk komen
met hun burgemeester naar
Scheveningen
Een tegenbezoek dat zeker op prijs
zal worden gesteld.
De redders van Noordwijk zullen, naai
de Nieuwe Leidse he Crt ver-
ït. zich op 20 Maart in Den Haag
verstaan met hun Scheveningse collega's
Het zal een vriendschappelijk bezoek
worden, eigenlijk een tegenbezoek. Want.
onlangs waren de Scheveningse redders
de gasten van de Noord wij kers. Bur
gemeester Van Berkel, die voorzitter van
het plaatselijk bestuur van het reddings-
n is, zal de Noordwijkers vergezel
len. Het zal een gezellig „onder onsje"
worden met een feestelijk programma.
Voorzitter bedrijfschap Vee en
Vlees overleden
Zaterdag is te Den Haag, 62 jaar oud.
overleden de heer Tj. B. E. Kielstra.
oorzitter-directeur van het bedrijfschap
oor vee en vlees, na een ziekte, die hem
sedert ongeveer een jaar niet in staat
stelde zijn functie uit te oefenen.
ten
Ook persoonlijk verlies ik in hem
trouwe vriend, die steeds in alle opzich
ten bereid was de burgemeester bij het
besturen der stad behulpzaam te zijn-
Deze vergadering zal door het ov
lijden van de heer Wilmer een ander
aanzien krijgen, want het valt niet te
ontkennen, dat de heer Wilmer voor een
deel zijn stempel daarop had gedrukt.
Zijn positie in de raad zal niet gemak
kelijk door een ander kunnen worden
ingenomen.
Onze gedachten gaan ook uit na,
weduwe, voor wie dit overlijden
eens een groot verlies betekent. Burge
meester en wethouders hebben de innige
deelneming in haar verlies betuigd. Moge
het haar gegeven zijn, haar leed met be
rusting te dragen.
Ik wil eindigen met de volgende woor
den, waarmede ik de grote eerbied var
deze vergadering ten opzichte van df
„figuur" van de heer Wilmer wil uit
drukken:
„Zijn leven was gewijd aan dienstbe
toon aan de gemeenschap. Hij ruste in
Nieuw model uniform vo
N.S.-personeel
Naar de Nieuwe Leidsche C
verneemt is aan een Haagse firma i
dracht gegeven nieuwe uniformen i
vervaardigen voor het personeel j
Ned. Spoorwegen. Deze uniformen zu(
volgens een nieuw model worden V
vaardigd. Men heeft gebroken met I
uniformjas met één rij knopen en h
in de hals sluitende kraag.
Het moderne model heeft twee rj
kiopen, liggende kraag met revers, w« 8<
onder een overhemd met das moet v Vl
den gedragen-
Om te beginnen zullen volgens i
nieuwe model 4000 colberts en een ey 3i
groot aantal broeken worden vervaar^ b
van dunne wollen serge. Deze zomerij
formen zullen reeds bij het begin j
het komende seizoen worden uitgerd
Tevens zal met de vervaardiging van vü
regenjassen eveneens volgens nié d<
model dezer dagen een begin worden j Z
maakt. d'i
Ook de thans in gebruik zijnde pet) w
met platte uitstaande bol zullen gelei) df
lijk aan verdwijnen. Hiervoor in j fe
plaats komt een moderne pet i D
ronde bol. H!
De hoofdconducteur zal te herkenj V
zijn aan twee gouden balken op de ii pl
formkraag en de conducteur één gou| Q
balk. 2'
Na de vervaardiging der zomerunif n
men zal de firma, die reeds meer, dai^ d
jaar lang de kleedij der spoorwegman( E:
verzorgt, beginnen met het maken van a
winteruniformen, eveneens volgens I r
nieuwe model, maar dan van laken c.
dezelfde, thans gebruikelijke. donl| Li
blauwe kleur. De vervanging dezer tl
formen zal geleidelijk worden doon
voerd, zodat er geen extra kosten i P
zijn verbonden. Zelfs is de draagtijd
de in gebruik zijnde uniformen verlen
Voorlopig zal men dus tweeërlei sooij.
uniformen bij het spoorwegpersoii
aontvisffi^n
Bruckners Romantischey'
Stefan Askenase met het
R.Ph.O.
Óp het concert, dat K. en O. Woens
dag organiseert, speelt de vermaarde
pianist Stefan Askenase het vierde pi
anoconcert van Ludwig von Beethoven
Dit prachtige concert, dat reeds bij de
première in 1808 opzien baarde, is sinds
dien een geliefd repertoire-stuk geble-
Eduard Flipse. die zulk een uitgespro
ken dispositie voor het werk van Anton
Bruckner bezit, zal met het orkest de
vierde symphonie van deze componist
uitvoeren. Deze symphonie, de „Roman
tische", is „vol van de wijding der
tuur, een droom vol heimwee, zoals de
vereenzaamden der grote steden hem
dromen". De „Urfassung". waarir
werk wordt gegeven, is geheel gelijk
aan het manuscript in de definitieve
bewerking door Bruckner, dus zonder
retouches en andere afwijkingen, zoals
deze symphonie tot voor korte tijd
steeds werd gegeven.
Het concert opent met een der mooi
ste fragmenten van Wagner's Parsifal:
Charfreitagszauber. dat op ontroerend
schone wijze de Goede-Vrijdagsgedachte
uitdrukt.
Hoge Raadwanbetaling
en te laat betalen is
(soms) twee
De Hoge Raad heeft onlangs een z
belangrijke uitspraak gedaan, die
lagere rechters de macht geeft, overe
komsten, die naar hun oordcel onre
lijk zijn, door middel van uitlegging
veranderen. Bi
De aanleidingvan het arrest was ct
volgende: Medio '45 vond aan boord Z1
een schip van de rederij Koppe een H
geval plaats, waarbij twee personen i
stig gewond werden. De rederij beta; St
beide getroffenen een schadevergoei E:
van 15.830. Toen de rederij bij de g
buitenlandse maatschappij, waarbij zij
gen wettelijke aansprakelijkheid weg
bedrijfsongevallen verzekerd was, a
klopte om terugbetaling, kreeg zij I
op het requst. „Gij hebt Uw pret
niet precies op tijd betaald en in I A3
polis staat, dat U dan alle aanspral
verliest." De betaling had n.l. vertrap
ondervonden door moeilijkheden t A
velerlei aard die na de bevrijding) q.
begrijpelijkerwijs waren ontstaan.
De Hoge Raad heeft hst beroep
de verzekeringsmaatschappij op de
tijdig betaalde premie en de desbet S'
fende clausule in de polis verwor;
De Hoge Raad was van oordeel, W
goede trouw dus niet het tussen
zekeraar en verzekerde in de polis o\ k(
sengekomene -meebrengt, het. ber
óp de anti-wanbetalingsclausule te
perken tot gevallen, waarin dat rede
is te achten.
Deze uitspraak geeft natuurlijk gj 3-
vrijbrief voor wanbetaling. Het leert l
leen. dat indien door bijzondere omstj 1_
digiheden betaling eens achterwege bij
de verzekering daardoor met onmidd W
lijk ontheven is
geleden schade.
i de vergoeding i Li
1 l-
Leimuiden streeft naar extra
toewijzing8
voor woningen B
Nog geen subsidie voor het Wit-Gele Kruis te AlkemaJ3-
BURGEMEESTER BAKHUIZEN heeft in de laatstgehouden vergadering vi K
de gemeenteraad van Leimuiden meegedeeld, dat het college van B. en j
bezig is om een extra toewijzing voor woningen te verkrijgen. De raad kon zij
toelichting met het plan verenigen en besloot gelden voor dit doel heschikbaj
te stellen. De burgemeester sprak nog de wens uit, dat de pogingen met gunsl bi
-esultaat bekroond zullen worden.
Er waren verschillende goedkeuringen
van Ged. Staten binnengekomen Het
plan om tot grenswijziging van de ge
meente te komen kan in studie worden
genomen. Ook het besluit tot het aan
gaan van een kasgeldlening van f 100 000
ontmoette geen bezwaar Goedgekeurd
werd eveneens het besluit tot bet op
richten van een bouwbedrijf. De verorde
ning betreffende de heffing en invorde
ring van een straa'.belasting heeft de
K n goedkeuring gekregen.
Op voorstel van B. en W. besloot de
raad tot vaststelling van een nieuwe ge
meenschappelijke regeling inzake de
keuringsdienst voor vee en vlees De
percelen van de heren J. van Dijk en W
Kinkel en de wed Kinkel krijgen elec-
'riciteit. onder voorwaarde echter, dat
door de belanghebbenden 40 procent van
het benodigde bedrag aan de gemeente
zal worden terugbetaald. Zij zijn hiertoe
gaarne bereid, aldus de voorzitter.
Aan de orde kwam hierna het ver
zoek van het kraamcentrum van het
Wit-Gele Kruis te Alkemade om een
subsidie van f 0.60 per verzorgings-
dag. De voorzitter vond het jammer,
dat dit verzoek moest worden be
handeld!, nu de begroting 1950 reeds
goedkeuring heeft verkregen. Het
college stond niet afwijzend tegen
over deze aanvraag, maar bij het
ontbreken van contributanten achtte
men het toch wel heel gemakkelijk
maar weer een beroep op de Over
heid te doen.
De heer Buijkx wilde het verzoek
niet zonder meer zien afgewezen:
met subsidie zou een algemeen be
lang worden gediend, aldus spr De
heer Tasseron belichtte de zienswijze
van het college nog eens De voorzit
ter wilde graag iets beter over de
werkzaamheden worden ingelicht.
Men besloot met het Kraamcentrum
contact op te nemen en het verzoek
in een volgende vergadering nog
eens aan een bespreking te onder
werpen
Op voorstel van B. en W. werd voor
1950 een subsidie verleend van f 20 aan
de vereniging tot bevordering van het
lager landbouwonderwijs te Alphen aan
den Rijn en omstreken op Chr. grond
slag Het verzoek van het bestuur van de
Vebo te Leiden om een belangrijke sub
sidie met het oog op de in September
a.s. te houden grote land- en tuinbouw
tentoonstelling zal in een volgende ver
gadering weer ter sprake worden ge-
(a
bracht Eerst wil men nog eens met I Li
bestuur van de Vebo praten
Hel is mogelijk geworden, dat een?! ,e
tal leden van het personeel van de vi) aj
willige brandweer een cursus gaat v (a
gen; de raad trok f80 op de begroti
hiervoor uit Besloten werd een ge n
lening van f 43.095 aan te gaan met 2-
Coöperatieve Boerenleenbank te Leim
den De aflossing zal plaats hebben
39 jaar in gelijke termijnen. De rentel Le
de eerste tien jaar 3 en daarna 3'<2 pj (a
Men besloot in beginsel medewerking:^
verlenen aan het bestuur van de Scho 3
met de Bijbel, dat heeft verzocht geldl
beschikbaar te stellen voor een nieut jj
electrische verlichting in de school, nis n
we schoolbanken en nieuwe leermiddelj
In totaal zal hiermee waarschijnlijk e|
bedrag van f7700 zijn gemoeid.
Medewerking zal ook worden ge-i
geven aan het bestuur van de R.K
Jongensschool voor gelden voor he
eerste plan tot stichting van een jon
gensschool. De plannen waren doo
de architecten gemaakt, toen het de
partementale besluit kwam, dat ei
geen permanente school mocht wor
den gebouwd.
De Raad besloot verder tot vaststelli
van een verordening tot regeling v
uitkering over het eerste kwartaal v
dit jaar aan een deel van het gemeen
personeel. Vastgesteld werd ook een v
ordening tot regeling van de vergoedi
van verplaatsingskosten in Leimuid
voor ambtenaren B. en W. stelden vel
een regeling vast te stellen tot toekej
ning van een tegemoetkoming
derwijzers bij het L.O in de kost
voortvloeiende uit een verandering
standplaats.
Op voorstel van B. en W nam d
Raad het besluit tot onderhandse
aanbesteding van de bouw van achl
arbeiderswoningen voor f 79.475 aan
de heer P. W. de Graaf te Leimuiden
De heer Vonk stelde nog vragen omtre
de overneming in onderhoud van
Achterdijk van de Grote Heilige Gee
polder De voorzitter antwoordde, dat
besprekingen hierover nog niet tot e
goed eind zijn gekomen.
De heer Buijckx vroeg of het de t
doeling van het gemeentebestuur i:
nieuwe woningen zo maar zonder e
beplanting te laten staan. Het antwoi
was, dat dit niet het geval is Ten slot)
werd nog medegedeeld, dat B. e
zig z$n aan een nieuwe politieverordj
□ing.
