J1 eg gebaand voor nieuw kerkelijk
SSsamenleven met ds Bos c.s.
EcAfafoit
ZO LEEFDE IK
Thermogene
DONDERDAG 2 MAART 1950
Historische zitting der Gereformeerde Synode
ginnec
mencoi
medVoorstellen werden gisteren met algemene
ge meel
stemmen aangenomen
ligti
(Van een onzer verslaggevers)
Voor de zitting van de generale synode der Geref, Kerken, waarin het rapport va
dat, flePut«ten voor samenspreking met de Geref. Kerken (Art. SI K.O.), of leden dez<
■eizoenkerken is behandeld, bestond gisteren een ongekend grote belangstelling. ITit alle
?ne M^elen van hct ,and waren leden der beide kerkverbanden naar de Valkenboskerk
et cjek0men en dit keri<gebouw was dan ook stampvol, toen dr J. Hoek de zitting
bestedende.
:ht mj Het ,s
dWordcn,
ian
leeft de Synode de aangeboden conclu-
gemeejics aanvaard, zodat de Synode-praeses
1 3an e'ndc van de zitting een woord
tot <tyan diepe dankbaarheid sprak over de
hoewel hy het een schaduw
ga^chtte. dat het nog niet was gekomen tot
amenspreking met de Geref. Kerken
.erkelljsrt. 31 K.O.)
ijd te h,j richtte voorts een woord van sym-
»en. H|athie tot de lt. kol. ds B. A. Bos te
rgadejreda. dr F. L. Bos te Vlaardin_
Is M. de Goede, te Utrecht, predikanten
n de Geref. Kerken (art. 31 K.O.
|^r lede in deze zitting aanwezig wa
Direct na de opening gaf dr Hoek het
oord aan ds P. N. Kruyswijk
deputaten voor samenspreking rap-
irt uit te brengen van haar arbeid.
dit deputaatschap zijn prof
G C Berkouwer en prof. dr D. Nauta.
iden te Amsterdam, prof. dr J Rid-
te Kampen, ds J. van Herksen
S Ermelo, ds P. N. Kruyswijk te Am-
ierdam, ds C. van der Woude te Leeu-
jarden, dr L. van der Zanden te Gro-
Reisvingen en de ouderlingen J. D. F. var
„In (alsema en mr J. Wedeven.
de -!a Rapport Deputaten samenspreking
j In dut rapport wordt allereerst herin
keererd aan hot besluit van de Gen. Synode
uifen verleden jaar om zich tot de Ge
afgifprmeerde Kerken, onderhoudende art
belaj k.O. te wenden met het verzoek om
en samenspreking, welk besluit leidde
benoeming der deputaten
deii"%menspreking. Op dit verzoek is toen
bekende antwoord gekomen
C. ferkeraad der Geref. Kerk onderhou-
den ende art. 31 K.O. te Kampen dat zij
jls roepende kerk voor de eerstvolgen-
aan e Synode der kerken) dit verzoek aan
flCiT e"v' Generale Synode dier kerken zal
a'detporleggcn. De deputaten konden dus,
n M d't betreft, niets anders doen dan
ardlSwaohten, wat de Synode der genoem-
A- t Kerkformatie zou besluiten.
Op verzoek van ds B. A. Bos, gedaan
1 nens dr F. L. Bos, ds M. de
de heren G. Boele en M. H. L
'estrate van Vlaardmgen en U. Noor-
Voobburg (hieronder aan te
iden als ds Bos c.s. Red.) hebben
itaten met deze leden der Gereform.
irk, onderhoudende art. 31 K.O. een
ienspreking gehad, welke aldus het
tport een diepverheugend broeder
karakter had, hoewel zij tevens hel'
rtetijke van de kerkelijke breuk
aar borldwend deed gevoelen. Bij dezo
ensprekinig werd gehandeld over:
confessionele, het kerkrechtelijke en
oorzaken van scheiding en ver-
rmg, f
dinf
Heren en der broederen wil. zover
welzijn der kerken dit maar immei
doogt, de grootste tolerantie zullen ge
bruiken, om hen in de gelegenheid te
stellen hun bezwaren alsnog in de ker
kelijke weg aanhangig te maken, mits zi.
door hun wijze van optreden en spreken
de kerkelijke gemeenschap niet in ge
vaar brengen, zulks ter beoordeling van
de erbij betrokken kerkelijke vergade
ring".
De brede bespreking hiervan stelde in
het licht aldus het rapport dat de
deputaten ook op dit punt geen bezwaar
behoefden te maken.
Andere oorzaken.
verwijdering is
over de binding
/an 1942 en later.
dat indertijd bij
ring.
Het confessionele.
izake het confessionele brachten ds
de volgende verklaring ter tafel:
,Ten aanzien van de beschouwing
landeling van de kinderen der ge-
ente, welke de Here van ons vraagt,
datieven en belijden wij:
dat zij, omdat zij begrepen zijn
Verbond en Christus' Kerk,
a/rig jndat. ook hun de 'belofte des Heiligen
es toekomt, zonder onderscheiding
tg zijn te tellen bij Gte rekenen tot,
erkennen als) dezulken, in
:st der genade onoverwinnelijk heerst
de jt wederbaring, tot geloof, tot bekering
ten eeuwigen leven;
to. dat dit oordeel zioh nooit mag los-
13ken van wat de Sdhrift openbaart
ingaande Gods verkiezing, dat niet al-
Brs Israël ds, wat Israël heet;
c. dat dit oordeel géén regel in zich
|uit aangaande de tijd der wederge-
er te, en dat ofschoon de vrijmacht
s Geesles om de belofte te verwerke-
ken in onbewuste kinderharten door
nat ets mag worden ingeperkt wij bij
ndar t opgroeien der kinderen gebonden
avisc n aan <je geopenbaarde regel, dat de
t ire het evangelie stelt tot een zaad der
f&dergeboorte;
Barlj dat dit oordeel niets mag afdoen
hem n de ernst der ver.bondsverantwoorde-
i kheid, waarvoor ouders en 'kinderen
erd iden moeten worden geplaatst,
enszins verkorten mag de klem der
vt inftuunlijike waarschuwing, dat velen
L.S. i hun niet nakomen van de
genoiloofs en der bekering de vervulling
r belofte, n.l. de zaligheid, niet deel-
kja ïtig worden".
je z lij nadere bespreking bleek, dat ds
gpe] s c.s. met deze verklaring niet be-
re st ^den naast de „Vervangingsformule
ha €en nieuwe verklaring of een in-
an pretatie ter officiële sanctionnering
n te bieden, maar dat zij alleen zeker-
id wilden verkrijgen over de vraag,
naar het oordeel der deputaten deze
nenspreking in overeenstemming
4 de Vervangingsfonmule. In dait geval
u hun bezwaar tegen deze formule
rvallen zijn en zou er in ieder geval
len confessionele belemmering m
Roei n voor kerkelijke samenleving.
Ja st Uit de bespreking bleek duidelijk
lus het rapport dat ds Bos c.s. r
m samenvatting in overeenstemming
j ren met wat in de Gereformeerde
Weli rken kerkelijk geldigheid heeft, zodat
konden verklaren met de Vervan-
igsformule in te stemmen.
Het kerkrechtelijke,
«zake enkele kwesties van kerkrech-
ijke aard gaven ds Bos c.s. de volgen-
r'klaring:
„Wat betreft de opvatting en de uit
ering van art. 31 K.O. tweede gedeelte
rklaren wij:
i. dat het naar ons oordeel onjuist
4rbij te denken/ aan een formele rati-
itie door mindere vergaderingen,
de toesluiten van kerkelijke
rgaderingen, in het bijzonder ook van
over de vraag, of een bepaald be-
kerkelijke vergadering strijdt
;en het Woord Gods of tegen de in de
"erale Synode besloten artikelen, naar
8 oordeel de uiteindelijke beslissing
in arover voor wat het kerkverband be
et a ft 'behoort te berusten bij de Generale
ve node;
jt. dat Ingeval een Generale Synode
d i beslissing genomen heeft, met name
[omt i zodanige, die de consciëntie raakt,
kerkelijke vergaderingen ten opzichte
ambtsdragers, die daarover
VN.G_B. zioh bezwaard gevoelen
Met de bespreking
zaken van scheiding e
breed gehandeld
aan de leerbeslissingen
Ds Bes c.s. spraken uit
hen de gedachte had geleefd, dat de bin
ding bedoelde: „dat men gehouden
leeruitspraken te verstaan in de
an Toelichting en Prae-advies".
De nadere toelichting op grond
latere uitspraken der Synode ter zake
gaf ds Bos c.s. bevrediging. Temeer waai
zij 'het bindend karakter van leeruit
spraken erkenden. Een ernstige zaak die
ds Bos c.s. te berde brachten
vraag, of het in de jaren voot en tijdens
het conflict in de Gereformeerde Ker
niet ontbroken heeft aan de drang
der liefde om elkaar ondanks onderlinge
verschillen vast te houden.
Deputaten aldus het rapport heb
ben gemeend te moeten staande houden,
dat met name de Synode ten alle tijde
ernstig gepoogd heeft om alle broeders
te houden. Soms ondanks zeer on
broederlijke en onkerkelijke houding.
Zij hebben echter niet willen noch kun-
zeg'gen, dat de gesignaleerde ern
stige zonde het kerkelijk leven in de
Gereformeerde Kerken van voor en
tijdens het conflict nergens heeft be-
In dc bespreking van .hetgeen ons
gescheiden heeft en gescheiden houdt'
hebben de deputaten en ds Bos
niet nodig geacht tot een tot in details
overeenstemmend inzicht te geraken.
Wederzijds bleek men van oordeel dat
daarin veel kan worden overgelaten
de toekomst, terwijil anderzijds dat ker
kelijk samen-leven toch ook een zeker
verschil van inzioht behoort te kunnen
dragen.
De weg tot hereniging.
In de samenspreking is tenslotte ge
sproken over de weg waarlangs het tot
hernieuwd kerkelijk samenleven met
Bos c.s. zou kunnen komen. Daarbij
stond het deputaten voor de geest dat
die weg de aanvaarding van het verzoek
der Synode om een samenspreking me;
de Gereformeerde Kerken, onderhouden
de art. 31 K.O. niet moet bemoeilijken.
Deze gedachte leefde ook bij ds Bos cs.
Zij stelden hun positie daarbij vast' in
dezer voege, dat zij de eventueel nog
volgende officiële samenspreking niet
wilde doorkruisen maar nochtans tot het
nemen van een persoon-lijk initiatief
werden gedrongen door de overtuiging,
dat de kerk naar de eis van Christus
van alle gelovigen vraagt om al het
mogelijke te doen tot herstel
gebrokenheid der kerk.
Op grond van deze overwegingen
werd gemeenschappelijk geoordeeld, dat
bij vaststellen van de weg tot hereniging
met ds Bos ca. de kerken onderhouden
de art. 31 K.O., welke beziwaren er on
zerzijds aldus deputaten ook tegen
haar mogen bestaan, als kerken moeten
wonden gezien, terwijl daarbij uit die
-bezwaren voortvloeit:, dat het zoeken van
weg tot hernieuwd 'kerkelijk samen
leven met hen, die thans nog leden dier
kerken zijn, voor den Heere geoorloofd
en plioh/tmatig ds, reeds als eis van
broederliefde. Daarbij voegt zich nog de
overweging, dat andere leden der Ge
reformeerde Kerken onderhoudende art.
31 K.O. in de resultaten der samenspre
king met ds Bos ca. grond zouden kun-
vinden om eveneens de weg naaT
de Gereformeerde Kerken te kunnen
vinden.
Deputaten hebben vervolgens in hun
rapport de Synode voorstellen voorge
legd inzake de weg waarlangs het ker
kelijk samenleven tot stand zou kunnen
Tenslotte geven zij uiting aan hun
grote dankbaarheid jegens den Heere
der kerk over het bereikte resultaat.
Een tempering der blijdschap is, dat nog
aamengesproken kon worden met de
Gereformeerde Kerken onderhoudende
art. 31 K.O. Maar uit hetgeen nu ge
schieden mag, groeit de hoop dat er ook
dé toekomst perspectieven zullen
opengaan naar meerdere openbaring van
eenheid.
Vervolgens heeft prof. dr K. Dijk na
mens commissie 1 gerapporteerd
het rapport van deputaten.
Rapport commissie L
In dit rapport adviseert commissie I
de Sy.node zich inzake de confessionele
zijde der zaak, de Kerkrechtelijke vraag
stukken en de andere oorzaken van
scheiding en verwijdering te verenigen
met de uitspraken der deputaten.
Wat betreft de weg tot hernieuwd
kerkelijk samenleven heeft commissie I
enkele opmerkingen gemaakt over de
voorstellen, welke deputaten in hun rap
port hebben gedaan.
Naar aanleiding van een en ander
stelde commissie I de synode voor te
besluiten: De Synode enz.
verenigt zich van 'harte met het be
leid van de Deputaten inzake de con
fessionele en kerkrechtelijke vraagpun
ten, diie in de samenspreking aan de
orde kwamen;
verklaart, dat hiermede de basis tot
hernieuwde kerkelijke gemeenschap ge
acht mag worden hersteld te zijn voor
deze broeders en voor al degenen, die
bereid zijn In dezelfde zin zich uit te
spreken en besluit derhalve:
A. haar volle medewerking te ver
lenen. om deze kerkelijke gemeenschap
opnieuw te verwezenlijken in alle plaat
sen, waar dezulken zich zullen melden,
hiervan mededeling te doen aan de ker
ken en haar op te wekken, ten spoedig
ste de kerkelijke gemeenschap met deze
broeders te hervatten, vopr wat betreft
de dienaren des Woords met advies der
classis, cn voorts, voorzover een kerke-
raad of classis dit in een bepaald geval
wenselijk acht, met advies van deputa
ten der Generale Synode;
B. de kerkeraden te adviseren, zich
daarbij te houden aan de volgende richt
lijnen:
1. Wanneer het betreft een dienaar
des Woords, zal deze in het algemeen:
a. wanneer de kerkelijke gemeenschap
tussen hem en zijn gehele gemeente of
een belangrijk gedeelte daarvan, met ons
weer hersteld word't aanstonds kunnen
aangenomen worden in de dienst des
Woords van de betreffende Kerk, of in
dien zulks bij de kerkeraad op over
wegende bezwaren stuit, terstond be
roepbaar zijn in de Kerken;
b. in andere gevallen eveneens aan
stonds beroepbaar gesteld worden; sub
a en b met inachtneming van hetgeen
sub A gezegd is over het advies der
Classis;
c. in geval hij beroepbaar gesteld
wordt, aanstonds voor rekening van de
gezamenlijke Kerken komen, totdat hij
na beroeping aan een bepaalde gemeente
zioh verbonden zal hebben.
2. Wanneer het betreft ouderlingen of
diakenen, zullen de kerkeraden beslis
sen, of zij in hun kwaliteit van ouder
ling of diaken in de kerkeraad opgeno
men zullen worden, waarbij speciaal in
aanmerking te nemen is, of de kerke
lijke gemeenschap individueel dan wel
met een groter of kleiner deel van hun
gemeente hersteld wordt.
3. Ten aanzien van de vraag of er ook
erkenning van schuld over het verleden
behoort te geschieden, zullen de kerke
raden en el-asses met' diegenen die 'her
nieuwde kerkelijke gemeenschap met
ons zoeken, zich een oordeel vormen of
en in hoeverre zulks van weerszijden
moet geschiedenen zulten de kerke
raden en classes naar bevind van zaken
in de kracht des Heren handelen;
C. negen deputaten te benoemen, tot
wie kerkeraden of classes zich om ad
vies in al deze zaken kunnen wenden;
D. deze deputaten te machtigen om bij
beroepbaarstelling van een dienaar des
Woords, met wie ds kerkelijke gemeen
schap hersteld wordt, op aanvrage var
de desbetreffende kerkeraad en met ad
vies van deze kerkeraad, een voorlopige
financiële regeling te treffen- tot het
levensonderhoud van deze dienaar des
Woords en de middelen daartoe putten
uit de Synodale kas;
E. te bepalen, dat indien het
emeritus-predikant is, met wie de ker
kelijke gemeenschap hersteld wordt, de
kerkeraad ter plaatse hiervan terstond
mededeling zal doen aan de Kerk, aan
welke hij vroeger als emeritus-predikant
vc-rbonden was, opdat deze Kerk hem in
het vervolg weer geheel als haar emeri
tus-predikant erkenne en behandele,
waartoe zij ook de deputaten ad art. 13
K.O. zal verzoeken hun volle medewer
king te verlenen.
HOE DE SCHEPEN REILEN EN ZEILEN
Uan het erf van School en Kerk
Slappen legen ds B. A. Bos
AALSDIJK p 28 Bishop Rock. Aardijk
Scilly. Abbedijk 2 te Philadelphia. Ad
23 te Saigon v Pladjoe. Aldabi p 1 St Pauls
Rook. Algorab p 1 St Vincent. Alhe
v Rio de Janeiro n Santos. Alkaid 1
Victoria n R'dam. Alnati 1 v Antwerpen
n Hamburg. Alphacca 1 te N York verw
Alphard 1 op 800 mUl NNO Fern. Nor.
Amsteldijk 1 te Philadelphia. Amstclkcrk
2 v Lagos n Takoradi Amstelstad 2 van
R'dam n Narvik. Amsterveen p 1 Miami.
Annenkerk 1 v Colombo n Fremantle.
Arendskerk p 1 Kaap del Armi. Atlas 1
te R'dam.
BAARN 2 v Callas n Mollendo. Bacchus 28
v La Gualra n GUnnta Bali 1 te Balik-
papan. Bantam 2 te R'dam. Bengkalis 1 te
Bushire. Bennekom 2 te Punta. Blitar 2 te
Penang. Blommersdljk 27 v Aden n Alexan-
drië. Blue Boy 1 v Londen n Maassluis
Bl(jdendijk 1 te Antwerpen v Bremen
Borneo 2 v A'dam n Java Boschfontein 1
op rede Dar es Salaam. Boskoop 1 v Bar
bados n Plymouth.
CERAM p 1 Perim. Cistulla 1 v R'dam n Gi
braltar. Clavella 1 ten anker bij Banka
Congostroom 1 v A'dam n W.-Afrika. Con
stant 1 te Stettin. Coryda 27 v Pto Cardon
n Killinghouse.
DALERDIJK p I A
geness Delfland 28
burgh 28 te Casal
bao. Drente 28 t«
1 v Newburgh n"
te Londen.
EDAM 2 te R'dam
FARMSUM 1 v R'da
v Nantes n Londei
GAASTERKERK 1
zabeth. Gadila p
2 te R'dam. Gouw
2 te Rio de Janeir
Soedan.
lahia n A'dam. Dom-
Grootekerk 1 te Port
ragao Hugo de Groot p 1 La
INDRAPOERA 3 verm v Belaw
JACOB CATS 3 te Narvik
(KRL) p 1 P de Galle Jupite
den.
KATWIJK 28 v R'dam n Swam
LAAGKERK
erkerk 1 v Geni
R'dar
jokerto 28
Mijdrecht p 1 K
NASSAUHAVEN j
Valencia n R'da.
3oole n Grandville. M
es n Rosa rio. Maasker
a 1 v Djakarta n Sint
e San Francisco Mapi
ris Stella 28 v Cork i
m p 1 Oran. Meerkei
Mentor 1 te Kavalla Mod-
rabaja Mular
HOEST
Rode Hoestpoeders van Mijnharde
Discussie.
Bij de bespreking heeft prof. dr G.
M. den Hartogh de wenselijkheid uitge
sproken, dat in de conclusies naar voren
diende te worden gebradht de teleurstel-
en droefheid der Synode over de
ie van de kerkeraad der Geref. Kerk
(Adu<
Was Uw wol veilig
A L K A L I V R IJ
(art. 31 K.O.) te Kampen op het verzoek
tot samenspreking.
Naar het oordeel van prof. dr A. D
R. Polman was in de conclusies te
nig tot uiting gekomen, dat de leden der
kerken, die thans wensen terug te keren,
schuldbelijdenis hebben af te leggen,
waarbij ds Y. K. Vellenga, te Meppel,
zich aansloot. Ouderling J. Bouten, te
Eindhoven, betreurde het echter niet,
dat dit element in de rapporten wordt
gemist en ds H. Veldkamp te Middel
burg merkte op, dat de bereidheid tot
samenspreking reeds een schuldbelijdenis
zich sluit. Ouderling A. van Driel, te
Haarlem, zeide nog. dat aan samenspre-
ip Pali
Vlissingen. Nestor 1
a n R'dam. Nieuw Amsterdam 1 1
Arenas. Nieuw Holland 1 v Singj
Djakarta. Nigerstroom 1 v Havas
pen. Noordwijk p 1 Gibraltar.
ODYSSEUS 1 te Lissabon. Oise 28 v A'dai
n Parijs. Omal» 28 v Calcutta n Mir
Oranjefontein p 1 St Helena Orestes 26 t
Maracaibo. Overijssel p 1 Kaap Comorii
Ouvla 27 te Muntok
POSEIDON 1 te Carupano Prins J W. Fris
t te Hamburg. Prins Philips Willem 1 t
Rotterdam.
RADJA 1 v Manilla n Los Angeles. Rottl
v New York n Java. Rijn 1 te Cardiff.
Rijnhaven 25 v Casablanca n Hamburg.
Rljnkerk p 1 Finisterre. Rijnland p;
SALAW
R'dam
i 1 Minicoy Sandenburg 28
s 25
king een confrontatie met Christus
afgaat, hetgeen niet anders kan zijn dan
een wederzijds schuldbelijden.
Nadat de rapporteurs van antwoord
hadden gediend en besloten was om geen
replieken te houden, zijn de voorstellen
van commissie 1. met enkele kleine re
dactiewijzigingen aangenomen.
De praeses heeft in zijn slotwoord
Synodeleden en aanwezigen opgewekt tot
vurig gebed om eenheid met de Geref
Kerken (art. 31 K.O.) „Dan zal", aldius
d-r Hoek, „de wereld worden beschaamd
en zal er 'blijdschap zijn bij de engelen
in de hemel."
Opnieuw verdaging?
Vanmorgen kwam de Synode weer in
openbare vergadering bijeen. Het moet
echter niet uitgesloten worden geacht, dat
de Synode reeds vandaag haar zittingen
zal beëindigen, aangezien een aantal
agendapunten nog niet gereed zijn voor
de behandeling in plenaire zitting.
dan de bedoeling zijn, dat de
Synode op een later tijdstip opnieuw in
verd'aagde zittin-g zou worden samenge
roepen.
Promoties te Kampen.
In de zitting van gistermiddag heeft de
Synode behandeld de overeenkomst tus-
curatoren van de theologische hoge
school en van de „stichting Johannes Cal-
zake het afleggen van doctorale
en het promoveren in de theo
logie van de studenten der hogeschool bij
hun eigen hoogleraren. De verhouding
tussen stichting en theologische hoge
school is nu geregeld, waardoor een be-
'redigende oplos9in-g met betrekking tot
het promotierecht is verkregen.
Morgenzitting
De Synode heeft vanmorgen nog en
kele punten afgehandeld. Er waren o a.
vier brieven, bedoelende dat prof dr S.
U Zuidem-a zijn radicaal als Dienaar
des Woords zal behouden. De Synode
heeft besloten deze zaak te stellen in
handen van de kerkeraad van Delft,
zij allereerst thuis behoort.
N Orleans n Curacao. Schiediik I
n Djakarta Soestdijk 1 v Aden n Sue
Somersetshire 7 te Djakarta verw. Son
melsdtik 27 te Singapore Stad Alkmaar
v R'dam n Hamburg. Stad Arnhem p
Lissabon Stad Dordrecht p 1 Ouessan
Stad Leiden 28 v Newport News n Crist<
bal. Streefkerk 2 te Dakar Stuyvesant 1
A'dam n Paramaribo Strabo 28 te Leixoe
TABIAV I v N York n Baltimore. Taria
in Straat van Ormuz. Tegelberg 27 te
Aires. Tibia 1 v Curacao n Rio de Janeiro.
Tjisadene 1 te Djakarta. Tjitjalengka
Singapore. Tosari 2 te Melbourne. Tyro 28
te Rotterdam.
URMAJO 1 te Grangemouth.
VAN OSTADE 1 te Curagao. Veendam 6
R'dam verw Veenenburgh 28 v Middlesbi
n R'dem. Virgo 28 v Waterford n Vlaar-
dingen
WAAL 3 te N Orleans verwacht. Weltevre
den 1 v Cheribon n Semarang.
IJSSEL 1 v Maracaibo n Mobile
ZEELAND (KRL) 28 te Djakart*. Zeema
te Makassar. Zonnewijk 28 v Galvestoi
Holland.
TROEPENSCHEPEN
GEORGIC 2 te Djakarta verwacht en 4
Rotterdam,
GOYA 28 te Melbourne n Djakarta.
GROOTE BEER 2 te Aden verwacht n E
karta.
KOTA INTEN 28 v Aden n R'dam.
SIBAJAK 1 op 130 mijl NNW Perim n-
MARKT- EN VISSERIJBERICHTEN
IJMUIDEN. 2 Maart. 2 Trawlers besom-
den f41 000. Loggers; HD 30—3680, KW 41-
5600. KW 50—2230 Kustvissers: WR 67—1390,
IJM 11—2160, IJM 213—640, IJM 249—500,
IJM 226—740, KW 20—800.
(Advertentie.)
Wordt slonk - door
SIN GE.IS Indische
ontvettlngspillon -
In alleopslchtenoni
120 stuks f. 3.-. 40 sl
KOEMIS KOETJING, DAOEN
Advertentie)
CeSa-Bowi-waA, de Zuóroiqe was méZ te/if) ontijnï
WILHELM BRANDT:
Mijn vader kende het leven, hij wist,
hoe zwak het jonge hart kan zijn in
het uur der verleiding. Toen hij, naar
oud schippersgebruik die avond Psalm
121 las, en die bekende woorden las:
„Uw ziel zal Hij bewaren", beefde
zijn stem.
De volgende dag deden wij vader
uitgeleide en gingen even aan boord
van zijn schip. Hij wist het zo te schik,
ken, dat wij nog éénmaal een ogen
blik alleen waren. Dan volgde het af
scheid, kort en ernstig, een laatst
vaarwel. En niet één keer keek hij
om; de koers van het schip vroeg zijn
volle aandacht.
Een ander beeld der herinnering
tekent zich af: laat op een middag
ontvingen wij bezoek van de reder
der scheepvaartmaatschappij, waar va
der in dienst was. Hij wilde tante al
leen 6preken, kort slechts. Daarna
vertrok hij, zwijgend. Snikkend kwam
m niet kunnen conformeren, om des tante bij ons terug. Op de Noordzee
waren twee schepen in de mist pp el
kander gevaren. Het ene schip was ns
weinige minuten gezonken. Dat was
vaders schip. Slechts twee opvarenden
waren gered. Vader niet. Agatha
ik waren wezen geworden. Ook
dit uur zal ik niet vergeten. Agatha
was in tranen uitgebarsten en bij tante
neergeknield, zelf stond ik bij 't raam
achter het gordijn. De storm in mijn
hart had met hun smart niets gemeen.
Zij konden aan vader denken, zoals
hij hen verlaten had en God danken,
dat ze in zijn leven alleen maar vreug
de en hartelijkheid gebracht hadden.
Ik daarentegen zag hem worstelen
met de golven, het brekend oog ge
richt op zijn enige zoon
Later pas heb ik begrepen, wat dit
gebeuren te betekenen had in het licht
der eeuwigheid. Ik hoorde in de Tho-
maskerk te Leipzig e*n motet uitvoe
ren, waarin deze woorden: „De recht
vaardige wordt weggenomen vóór het
ongeluk." Dót was mijns vaders deel
geworden. Gelukkige vader! De don
kere weg van uw zoon is voor u ver
borgen gebleven.
Aan 'aders laatste verlangen werd
voldaan. Ik ging naar Gütersloh.
Tante was ziek en zo bracht Agatha
mij alleen naar het station. Zij was
bleek, en stil en bij het wegrijden zag
ik haar staan, met een traag hand-
wuiven mij vaarwel zeggend. Arm
zusje, wier moede glimlach mijn
donkere uren dubbel zwaar kan ma
kenMisschien was bij deze wen
ding van mijn levensweg een opmon
terend woord beter geweest. Maar ik
had immers zelf die mond zwijgzaam
gemaakt, die zonnige blik verdooft!
Op het station Bielefeld stegen de
meeste reizigers uit en ik bleef alleen
in de coupé. Het was een mooie
me lentedag. Door het open raam zag
ik de Westfaalse heide, overgoten door
het avondzonnelicht, omrand door
zachtrood overglansd lentegroen.
Te Gütersloh stond mijn leraar aan
't station. Van mijn teven was ru
onkundig. Vader had het beter gevon
den, als hij daarvan niets wist. En toen
hij mij hartelijk begroette met stevige
handdruk en zonnige blik. had ik weer
nieuwe moed gevat en dacht; wie
weet, kan misschien alles nog goed
worden.
Mijn tehuis was het internaat voor
een aantal gymnasiasten. Het verschil
was groot: kwam te Hamburg een
nieuweling binnen, dan was hij al
spoedig het mikpunt van plagerij of
spot, hier werd ik hartelijk verwel
komd, spontaan in hun kring opge
nomen. Toen we naar bed gingen,
voelde ik mij al geen vreemdeling
van heim-
eens mocht terugkeren naar htlis, maar
dan als een ander mens. ging ik met
een van de jongere huisgenoten, die
mijn klassegenoot zou worden op weg
naar school. Daar gekomen zag ik de
ganse schoolbevolking de straat over
steken naar een kapel, waar elke dag
begonnen werd met een „Andacht."
Ik ben geen Christen. Er is een tyd
in mijn leven geweest, dat ik met
lichtzinnige kameraden mijn Zondags-
vermaak zocht in een restaurant vlak
tegenover een kerk. We hadden dan
veel schik over de kerkgangers. En
toch was een laatste rest religieus be
sef uit het ouderlijk huis nog niet
geheel vergaan. Als ik wel eens in de in
drukwekkende ruimte van een Roomse
kathedraal rondkeek, kon het mij aan
grijpen, dat het toch een rijkdom zyn
moest, te leven uit de geest, die daar
heerste.
Ik herinner mij een winterdag,
waarop ik op reis naar Bremen te
Miinster enkele uren oponthoud had.
Door de met feestelijk verlichte éta
lages omzoomde straat lopend het
was de avond voor Kerst kwam ik
langs de Dom, waarvan de deuren
ijd open stonden. Orgeltonen klon
en mij tegemoet, terwijl ik binnen
ging en in een stil hoekje achteraf
ging zitten.
(Wordt vervolgd)
Beroepingsicerk
Ned. Herv. Kerk. Beroepen: te Aalten
(vac.-C. J. Dijkhuis) E Postma te Uit
huizen.
Bedankt: voor Elburg (2e pced.pl.) J
Hovius te Hoogeveen; voor Zetten-An-
delst J. van Drcnth te Waverveen; voor
Langezwaag D. Wolfson, voorg. Ned.
Prot. Bond te Ede.
Geref. Kerken (Art. 31 K.O.) Beroepen:
te Zaamslag C. Stam te Ermelo Bedankt:
voor Meppel J. Kamphuis te Ferwerd.
Vrije Evang. Gemeenten. Beroepen: te
Musselkanaal J. Enter Jr. te Zeist.
ROME EN DE OECUMENISCHE
BEWEGING
In Vaticaanstad zijn richtlijnen bekend
gemaakt voor de houding van de Rooms-
Katholieken t.o.v. de oecumenische be
weging. Roomsen mogen niet zonder
stemming van kerkelijke autoriteiten
deelnemen aan vergaderingen met Pro
testanten cn geen gemeenschappelijke
kerkdiensten bijwonen, meldt A.F.P.
De bisschoppen worden gemachtigd
speciale gevallen plaatselijke conferen
ties met Protestantse theologen te orga
niseren over onderwerpen van gemeen
schappelijk belang ter bevordering van
de eenheid van alle christenen. Een der
gelijke samenwerking mag alleen een
eenheid beogen, zoals de R.-K. kerk die
begrijpt. De R.-K. kerk poogt de terug
keer van individuele andersdenkenden
te bewerken, maar streeft niet naar
federatie van kerken.
Advertentie i
SPIERPIJN, SPIT...
't Loert overal. De weldadige
te van de pijnstillende Therr
verdrijft de snerpende pijn.
Film is niet naar leeftijden
te scheiden
Komt het Prot. Filmcongres wel tot een
conclusie?
De deelnemers aan het Prot. Interker
kelijk Filmcongres, dat deze week in
Enschede wordt gehouden, hebben niet
klagen over variatie. Behalve het
tonen van velerlei films, worden ook
korte inleidingen gehouden, waarop
bespreking volgt. Dinsdagmorgen werd
de religieuze film „Een zeker hoofdman
honderd" vertoond, waarin het Bij
belse verhaal vrfj nauwkeurig werd ge
volgd, zonder een afbeelding ten voe-
en uit van de Christusfiguur. In de
.Emausgangers", die gistermorgen werd
vertoond, had de regisseur te veel zijn
fantasie dc vreije teugel gegeven. Te-
echt waren er dan ook talrijke bezwarer
tegen deze rolprent. Als laatste sprekers
op het congres werd het woord gevoerd
door de heer J. A. Sellenraad
H. W. Boersma-Smit, resp. over „Jeugd
Film" en „film en Jeugd". De heer
Sellenraad betoogde, dat de films niet
leeftijden is te scheiden, mede
en kind in een film veelal wat
ders ziet dan volwassenen. Spr. waagde
de stelling, dat een dagblad gevaarlijker
kan werken, omdat een criminele aange
legenheid in een dagblad met een be
richt wordt afgedaan, terwijl een film
tenslotte nog een „populaire moraal"
geeft. Spr. meende, dat te veel verboden
de film de karaktervorming ver
zwakken. Mevr. Bocrsma noemde de film
hetonechte kind van het toneel. De Kerk
mag niet huiveren voor culturele uitin
gen. Het is een grote macht, maar ook
groot gevaar, wanneer de toeschou-
zich teveel in de film inleeft. Ten
slotte zag zij in de film een goed middel
de volksopinie te beïnvloeden. Na de
discussie begaf men zich naar de film-
in het 80 films tellende programma
af te werken. Het is tot heden nog niet
gemakkelijk gebleken tot een uitspraek,
conclusie of richtlijnen te komen en
vrezen, dat a.s. Zaterdag bij de slui-
van het congres men zich hieraan
ook niet zal wagen.
Van kerkeraad te Groningen
De kerkeraad van de Geref kerk on-
derh. art. 31 K.O. te Groningen, waar
van ds B. A. Bos lid is. heeft con'.a~: op
genomen met de kerkeraad van Voor
burg. waarvan ds Bos nog altijd i emeri
tus) predikant is. om gezamenlijk ver
dere stappen tegen hem te overwegen.
De kerkeraad van Groningen heeft
een schrijven gezonden aan ds Bos over
zijn ..zonde van het zoeken van gemeen
schap" met de Geref. kerken, die naar
het oordeel van de kerkeraad een zich
afscheuren is van het lichaam van Chris
tus De kerkeraad heeft ds Bos vermaand
van deze z.i. heilloze weg terug te
keren.
PROF. HALBERTSMA NAAR
INDONESIË
Enkele dagen geleden vertrok prof. dr
ir N. A. Halbertsma met de KLM naar
Indonesië om in overleg met de Philips-
organisatie aldaar na te gaan in hoe
verre in Indonesië technisch-wetenschap-
pelijk arbeid kan worden verricht.
CONFERENTIE OVER KERK EN
ISRAëL
Het interkerkelijk contact Israël, waar
in verschillende kerken samenwerken,
zal op 3 en 4 Mei in het Geref zendings
centrum te Baam een conferentie beleg
gen, die aansluit op de zomercursus van
vorig jaar. Sprekers zullen zijn ds J. H.
Grolle. van de Hervormde raad voor
Kerk en Israël, ds R. Bakker, van de
Geref. Jodenzending. ds C. Kapteyn Dzn,
idem. drs H Praag, een jonge Joodse
theoloog, en S. P. Tabaksblatt. van de
Herv. Jodenzending in Den Haag.
De
Nijmegen vorder
nog
t begtni
l W.
iterdam stellen de ge-
eenteraad voor aan prof. E. H. Büchner. op
n verzoek, met Ingang van 18 Sept eervol
tstag te verlenen uit zijn ambt van b g.
hoogleraar in de propaedeutische algemene
norgantsche chemie aan de universiteit
van Amsterdam.
PROMOTIES
GRONINGEN. I Maart. Gepromoveerd:
tot doctor in de wis- en natuurkunde, op
proefschrift „ApplicaUon de la méthode de
diffusion de la lumière quelques probtë-
mes de physico-ehimle macromoleculaire",
E. D. Kunst, geboren te 's-Gravenhage.
ACADEMISCHE EXAMENS
AMSTERDAM (V. U 27 Febr. Geslaagd:
cand Theologie H M Kuitert. Den Haag en
mej E van Krimpen. Lelden.
AMSTERDAM (Gem. Univ.), 1 Maart.
Bevorderd tot arts mej A L Bos. N PekeU.
mej M J Koop. Den Haag en de heren P A
J van Haaff. Paramaribo en J B Neyzen,
Veis en.
Geslaagd: artsex te gedeelte: H P M Cor-
stens. Gemert, P A H Jenniskens. Amster
dam. F Llgthart, Amsterdam. H J Straathof.
Den Haag en W Weddepohl. Amsterdam:
doet rechten: J M Hijman, Amsterdam.
LEIDEN, 1 Maart. Geslaagd-voor het
candldaatsexamen geneeskunde: mej E B M
Lampe te Wassenaar, de heren W Algle te
Voorburg, L. Neeleman te Rotterdam. R v
Spronsen te 's-Gravenhage en P J Weidner
LEIDEN. 1 Maart Gepromoveerd tot
doctor in de geneeskunde, op proefschrift
getiteld: ..Betekenis en bepaling van de ske
letleeftijd" de heer B Speljer. geboren te
-Gravenhage en wonende te Rotterdam.
NIJMEGEN. 1 Maart. Geslaagd: cand
Nederlands Th J Beening. Loenen aan de
Vecht: cand rechten: D Siep. Arnhem en H
Th M Llnssen, Nijmegen.
(Advertentie)
■e*. veevtfM i#ut4fy»*g
cdéefr,sÜw/tAt*a<( rfz
Het lied der aethergolven
HILVERSUM I (301.5 r
KRO Nieuws
Gymnastiek
Gramofoonmuziek
Morgengebed
Nieuws
Gramofoonmuziek
Voor de zieker
Schoolradio
Angelus
Nieuws
Promenade orkest
Gevarieerd prograrr
Schoolradio
Filmprogram
7.45
8.00 Nieuws
8.15 Gramofoonmuziek
8.50 V%or de vrouw
9.00 Gramofoonmuziek
9 30 Waterstanden
9.35 Gramofoonmuziek
10.00 VPRO Thuis. caus.
10.05 Morgenwijding
10.20 VARA Gramofoon
10.30 Voor de vrouw
10.45 Planorecital
11.00
11-25 Orgelspel
12 00 AVRO Lichte 'mui.
12.03
12.30 Mededelingen
12 33 Sportpraatje
12.45 Gramofoonmuz.
1.00 Nieuws
1.15 Lichte muziek
1.20
1.45 Gramofoonmuziek
2.00 Voor de vrouw
2.20 Sopraan
2.40 V
jcht
Fluit en plan
Woningnood
Het huwelijk
Nieuws
Populair conce
2 45
3.00 Kamerorkest
3.30 Pianorecital
4 00 VARA Voor ziel
4.30 Voor de jeugd
5.00 Kwartet
5.15 Kinderkoor
5.20
5.40 Am. orkest
6.40 A capella koor
7.00 Denk om de boch
7.15 Gramofoonmuziek
7.30 VPRO Gel. menscr
7.35
7 45 Een radlokrabbel
7.50
7.55 Berichten
8 00 Nieuws
8 05 Boekbespreking
0.40 De Ducdalf
10.00 Buitenl. overz.
10.15 Gramofoonmuz.
10.30 Godsd. causerie
10.40 VPRO Vandaag, ca
10 45 Avondwijding
11 00 VARA Nieuws
11.15 Gramofoonmuziek
RADIO-CENTRAL.!
Programma 3
7.00 Nieuws
7.05 Gramofoon
7.30 Kroniek
7.40 Gymnastiek
7.50 Marsmuziek
8.05 Gram.
10.00 Nleuwa
10.1Q Verzoekprogram
11.00 Orgel
11.30 17e eeuwse kamen
12.00 Amusemmuziek
12.20 Gram.
12.30 Weer
12 32 Orkest
100 Nieuws
1.15 Am us.muziek
1.45 Gramofoonmuziek
3.00 Orkesten
5.00 Berichten
5.10 Voor de zieken
5.30 Voor de strljdkr
8.00 Operette
6.10 Voordracht
6.20 Gramofoonmuz.
6.30 Voor de soldaat
7.00 Nieuws
7.30 Gramofoonmuziek
7.50 Feuilleton
8.00 Filmmuziek
8.15 Filmrevue
8.30 Orkest
10.00 Nieuws
10.15 Gramofoonmuz
11.00 Nieuws
Programma 4.
7.00 Nieuws
7.15 „Bonjour Ie Mondi
7.30 Orgel
8.00 Nieuws
8.10 Concert
9.10 Gramofoon
10.00 Ménage
11.15 Wijding
11.30 Orkest
12 00 Orkest
12.45 Voordracht
1 00 Dagboek
1.15 Orkesten
2 45 Voor de kinderen
3.40 Muziek
4.30 Pauze
4 45 Orkesten
6.00 Voor de soldaten
6.30 Koor
7.00 Macpherson
7.15 Orkest
7.45 Hoorspel
8 00 ..Flotsam"
8.30 Up the pole
9 45 Orkest
10.30 Zang
11 00 Nieuws
11-20 Orkeat
