Nieuwe Leidsche Courant | 1950 | 11 februari 1950 | pagina 2

Hervormde Kerkbouw in Leidse buitenwijken
geen overbodige zaak

Dringende eis

De tegenstelling „Krama-ngoko'

NIEUWE LEIDSCHE COURANT

2

ZATERDAG 11 FEBRUARI 1950

BOUWEN EIS BEWAREN

Nieuwe centra zullen practische toepassing
van wijkgemeente-systeem bevorderen

Achtergrond van April-actie moet tot een offer leiden

(Van een onzer redacteuren)

HET IS BEKEND, dat de Ned. Hervormde Gemeente van Leiden zo spoedig
mogelijk wil overgaan tot het doen bouwen van twee kerken, één ii
buurt van de speelweide van de Professorenwük (Vredeskerk) en één in
Morskwartier (Maranatha-kerk). In een gesprek, dat wg een dezer dagen met
iemand uit Hervormde kring hadden, werd, toen het probleem van de ontkerke
lijking en de vervreemding van de Kerk ter sprake kwam, de opmerking gemaakt,
dat het bouwen van twee kerken in deze tyd en onder de omstandigheden, waarin
de Leidse Hervormde Gemeente zich ten aanzien van de beschikbare kerkruimte
bevindt, geheel overbodig zou z\jn. Wie zich onder de Hervormden in onze stad
geregeld beweegt, zal merken, dat deze gedachte niet slechts by enkele per
sonen heeft postgevat.

Het aantal Hervormden in Leiden be
draagt omstreeks 35.000. Men kan aanne
men, dat er omstreeks 10.000 gezinnen
zijn. Er is een kring vah rond 14 000 be
lijdende leden, zodat men op grond var
dit cijfer zou kunnen poneren, dat kerk
bouw toch wel allernoodzakelijkst moet
worden geacht-
De Pieterskerk biedt namelijk 1750
zitplaatsen, de Hooglandse kerk 1450,
de Oosterkerk 900, de Marekerk ook
900, de Kooikapcl 500 en het Mors-
weglokaal 200. By elkaar dus 5700
zitplaatsen. Echter is de onkerkelijk
heid onder hen, die belijdenis des ge-
loofs hebben afgelegd, niet aan de
lage kant. Men neemt aan, dat onge
veer 5000 Hervormden 's Zondags de
kerken bevolken. Het komt in ieder
geval nooit voor, dat alle kerken
tjokvol zijn. Dus: de toekomstige
kerkbouw vindt niet zijn oorzaak in
een acuut tekort aan kerkruimte.
Er zijn er voor wie het dan een uitge
maakte zaak is, dat kerkbouw tot de
overbodige dingen behoort, temeer daar
het kerkbezoek, niet alleen in Leiden,
nog steeds terugloopt. Twee nieuwe ker
ken vragen bovendien tonnen geld er
zou het niet beter zijn de offers der ge
meente aan iets anders te besteden?

Wij hebben gemeend op deze gedachte
te moeten reageren, vooral ook nu
in Leiden staat voor de grote Hervormde
kerkbazar, die, zoals bekend, in April
alle zalen van - de Stadsgehoorzaal za!
worden gehouden en waarvoor in ver
scheidene kringen reeds met koortsach
tige ijver wordt gewerkt.

Allereerst dient men wel In het oog
te houden, dat Leiden in de toekomst
sterke uitbreidingen zal ondergaan. Wij
denken bij voorbeeld aan het grootse
plan voor de Rodenburgerpolder, wa
de toekomst vele honderden woningen
zullen worden gebouwd (tussen Burggra-
venlaan en Kanaalweg), en aan de reeds
aan de gang zijnde woningbouw in de
Mors. Het zou voor vele bewoners van
de nieuwe Rodenburgerwijk ongetwij
feld niet meevallen des Zondags naar de
Hooglandse kerk te moeten gaan (om van
de andere kerken, die nog verder liggen,
maar niet te spreken). ------

Reeds in 1943 heeft de Kerkeraad
uitgesproken, dat het noodzakelijk is
zo spoedig mogelijk te komen tot
kerkbouw in de Profcssorenwijk (cn
in het Morskwartier). Toen was dus
nog niet eens het oog gericht op de
Rodenburgerwijk. Het bestaande
nieuwe gedeelte en het omliggende
oudere stadsdeel hebben naar de me
ning van de Kerkeraad al recht op
een kerk met bijbehorende wijkgc-
bouwen. In de Mors is de huidige
situatie even anders, omdat men daar
een noodgelegenheld heeft om bijeen
te komen. Maar dan ook maar een

zeggen de predikanten

Aan de wijkpredikanten der Leidse
Hervormde Gemeente en aan de predi
kant voor het bijzondere kerkewerk heb
ben wij gevraagd, of zij in enkele zin
nen hun menig wilden weergeven ten
aanzien van het vraagstuk van de kerk
bouw en de actie, die in April zal wor
den gehouden. Helaas was het niet mo
gelijk ds D. J. Vossers, die thans in ver
band met een lichamelijke ongesteldheid
buiten de stad vertoeft, deze vraag te
stellen. Wij ontvingen de volgende ant
woorden:

Ds. H. J. van Achterberg: „Als de stad
naar buiten groeit, kan de kerkelijke
gemeente niet binnen de singels bl'j-
ven. Tonen de eeuwenoude Gothiscne
stadskerken aan, dat de Kerk met zicli
draagt de oudheid der eeuwen, de
nieuwe wijkkerken geven blijk, dat de
Kerk dit doet zonder te verouderen
Ds J. de Wit: „De kerkbouw-actie kan
ook gezien worden van uit de ver
woordelijkheid der gehele gemeente
voor de delen der gemeente, om zr J~
practlsche toepassing van het
ten der wijkgemeente met eigen v
kerk enz. te bevorderen."
Ds M. Ottevanger: „Nu bij de komende
decentralisatie van de gemeente iedere
wijk eigen kerkelijke verantwoorde
lijkheid ontvangt is het een dringende
ei9, dat in verschillende wijken, die
daarvoor in aanmerking komen, nieu-
de kerkgebouwen verrijzen. Daarom
moge iedere actie, die zich ten doei
stelt dit te bereiken, ons welkom zijn."
Ds J. Swijnenburg: „De bazar kan een
eerste stap zijn op de weg naar een
nieuwe ontwikkeling van de Hervorm
de Gemeente van Leiden. Maar op de
eerste stap moet een tweedé volgen"
waarachtige bezieling voor de ge
meenschappelijke zaak, die tot een
vrijwillig offer leidt."

Ds P. W. Spruyt: „De gemeente van
Jezus Christus te Leiden moet waak
zaam zijn. Deze waakzaamheid maakt
de gemeente paraat. En een parate ge
meente heeft de plannen en gelden
klaar om by elke uitbreiding van de
stad te zorgen voor de bouw van ker
ken en andere localiteiten die voor het
werk van de Kerk nodig zijn. Daarom
als één man er voor gezorgd, dat mede
door de bazar voor de kerkbouw bij de
plannen ook de nodige gelden komen."
Ds M. W. J. Geursen: „Wij leven in een
tyd, dat de massa niet meer naar de
Kerk toe komt. Daarom moet de Kerk
naar de mensen toe. Kerkbouw in onze
buitenwijken is dus een zaak van zijn
of niet-z^n voor de Kerk."

noodgelegenheid! Ieder, die zich
moeite heeft geeeven zich de moei
lijkheden betreffende d"e geestelijke
arbeid in deze wijken voor te stellen,
zal achter het standpunt van de ker
keraad moeten staan.
In ontkerkelijking en vermindering vai
het aantal kerkgangers mag men geen
aanleiding zien een grote stadswijk v,
in de geestelijke bearbeiding op zichzelf
al moeilijkheden oplevert, zonder ker
kelijk centrum te laten zitten. Wil de
Kerk haar greep op de massa
verliezen, dan is het nodig in kleine
meenschappen centra te stichten, die de
mensen trekken en vanwaaruit het ker
kewerk in al zijn schakeringen kan
worden verricht. Het contact tussen de
Kerk en haar leden zal dan steviger
kunnen zijn. Het werk zal kunnen bogen
op een plek waar me.n elkaar in eer
geschikte sfeer en gemakkelijk kan ont
moeten-

Wij denken terug aan de viering var
het 75-jarig bestaan van de Chr. wijk-
vereniging „Levendaal." Hoe vaak is he!
in die feestweek niet gememoreerd, dat
ds De Wolff, de stichter, in de oprich
ting van „Levendaal" het middel heeft
gezien om mensen met het Evangelie
in aanraking te brengen en hen ook vast
te houden. Hij Ihad immers een gebouw1
Een plaats, waar de krachten zich kon
den concentreren. Ook toen leefde men
in een tijd, dat de massa niet meer naar
de kerk kwam. En dit hield voor ds De
Wolff in, dat de Kerk de mensen moest
vangen. Aan haar dus de actie!

Wij wijzen in dit verband ook op de
uitspraak van een der Hervormde predi
kanten bij dit artikel, die o.m. zegt:
„Kerkbouw in onze buitenwijken is eer
zaak van zijn of niet-zijn voor de Kerk.'
Ook nu, juist nu klinkt de oproep: de
Kerk moet naar de mensen toe! Bouwt
dan posten!

Voor de Professorenwijk zal dit om.
betekenen, dat ,,'t Prof ie" zijn ruimte
niet meer voor kerkelijke doeleinden
beschikbaar hoeft te stellen (wat een
noodtoestand). En voor het Morskwartier,
dat de godsdienstoefeningen niet meer in
de „koude" gymnastiekzaal .'van de Chr.
school hoeven plaats te vinden. Het bete
kent echter nog veel me^'r. Hoé is het
werk in het Kooïkwartier niet geïnten
siveerd en uitgebouwd na dè opening
van Kooikapel en wijkgebouw „Irene-"
Zoals men weet, heeft men in ker-
keraadskringen reeds vele bespre
kingen gewyd aan het systeem van
wykgemeenten. Men wil de grote
Gemeente verdelen in een aantal
kleine, met een eigen kerkeraad, met
een eigen verantwoordelijkheid dus.
In andere plaatsen van ons land is
dit reeds ingevoerd. En niet zonder
resultaat! De gemeenschapsgedachte
leeft er sterker en het verantwoor
delijkheidsbesef neemt toe. Wil de
practische toepassing van het systeem
der kleine gemeenschappen in sterke
mate bevorderd kunnen worden,
dan is de eigen wykkerk als hart der
wijkgemeenten onontbeerlijk.

De bazar.

De kerkbouwbazar heeft tot doel het
fonds, dat na de bevrijding in het leven
werd geroepen, te versterken. De me
ningen over het middel van de bazar
voor kerkbouw lopen nogal uiteen. De
één vindt de gedachte, dat straks een
klein brokje van de Vredeskerk tol stand
komt dank zij de aantrekkingskracht
een schie'.tent, een rad van avon
tuur of een grabbelton, een beetje wrang,
terwijl de ander er van overtuigd is, dat
een bazar vooral in dit geval niet gemist
kan worden. Het betreft hier immers
een belangrijke stoot in de goede rich
ting.

Wij geloven niet direct, dat een bazar
tot de ongunstige verschijnselen van de
moet worden gerekend. Er wordt op
'an gebieden veel gevraagd en het
leven is beangstigend duur. In deze om
standigheden is het toch te begrijpen,
dat de 'beurzen der mensen pas royaal
open gaan, als zij in de gelegenheid
worden gesteld iets te geven. En waarom
men die gelegenheid, ook wanneer

het gaat om kerkbouw, niét zö., attractief
mogelijk maken? Een bazar Zak ongetwij
feld meer resultaten oplevereh dan een
collecte aan de uitgangen der kerken.

De kerkbazar heeft ook dit) voordeel,
dat de gehele gemeente nu fret het pro
bleem in aanraking wordt gébracht. Hier
is een middel om de mensen; activiteit
bij te brengen. Activiteit.'Eeri Ivan de
belangrijkste elementen. De' bazar een
zaak van de hele gemeente. Weliswaar
zijn er in totaal negen kleine comité's
gevormd, die het contact met de grote
gemeente verzorgen en de belangstelling
voor de bazar levendig houden, maar hei
welslagen van hun werk is toch altijd
afhankelijk van de medewerking van
hen bij wie de dames aankloppen. Enige
dagen geleden zijn circulaires verspreid,
waarin werd gevraagd een gave, in geld
of in natura, af te zonderen. Tientallen
dames gaan thans langs de huizen om
antwoord te halen.

In een gesprek met mej. J. B. Locber,
secretaresse van hét bfrtar-comité,
deelde zij ons mee, dat het resultaat
van deze actie niet onbevredigend is.
Natuurlijk stuit men hier en daar op
soms wel heel grote bezwaren en
teleurstellingen worden de dames
niet bespaard, maar daarop is gere
kend. Als we eenmaal contact heb
ben, kunnen de mensen een spon
taneïteit opbrengen, die we zeker
niet hadden venvacht, aldus mcj.
Loeber.

Over de inrichting, van de bazar die
tussen twee haakjes ook stevig wordt
voorbereid'door verscheidene verenigin
gen kunnen we reeds het volgende

In de grote benedenzaalvan de Stads
gehoorzaal komen de verkoopstands
met handwerken, huishoudelijke artike
len, levensmiddelen enz. te staan. De
attracties zullen worden ondergebracht in
een van de bovenzalen. In deze zaal wil
men namelijk alle lawaai (van schiettent,
rad van avontuur e.d.) concentreren.
Terwijl in de tweede bovenzaal filmvoor
stellingen zullen 'plaats hebben.-

De verwachtingen over het aantal be
zoekers zijn vanzelfsprekend verschil
lend- Ook hebben wij al een stuk of wat
opbrengsten gehoord, variërend var.
f 10.000 tot niet minder dan f30000! Er
zijn nu eenmaal pessimisten en optimis
ten. Dat hindert niet, als allen maar
meewerken. In ieder geval demonstreren
al deze gissingen, dat hier en daar de
bazar-geest onder het kerkpubliek al
aardig begint door te dringen. Dat is ook
de bedoeling. Want de 18de. 19de en 20ste
April moeten een groot succes worden.
Dit kan als men de achtergrond der heel
gewone en alledaagse dingen" maar niet
uit het oog verliest.

Forensen krijgen goed
kopere spoorkaarten

Van Maandag af worden enkele spoor
wegtarieven verlaagd, ómdat vooral de
houders van trajectkaarten op korte af
standen door de verhoging van 1 Fe
bruari zijn getroffen. De herziening geldt
maandtraject-kaarten voor een afstand
van minder dan 14 km, weektraject-
kaarten voor maximaal15 km, jeugd-
trajectkaarten beneden 13 km en gewone
weekkaarten beneden 16 km. De nieuwe
orijzen blijven toch hoger dan vóór 1
Februari en gelden met terugwerkende
kracht tot die datum, behalve voor ge
wone weekkaarten. De terugbetaling ge
schiedt bij inlevering of verlenging van
het abonnement.

Geveilde percelen

Woonhuis Waardgracht 9: in bert:
f1580, koper de heer A, Reijngoud q.q.
te Leiden voor f 1581,-Woonhuis Geere-
gracht 20: in bod: f2350, koper de heer
J. F. Lefeber q.q. te Leiden voor f2410
Herenhuis met tuin Haagweg 38 is uit de
hand verkocht.

3de Bloemlust-editie te Lisse begint Dinsdag

Voor de laatste maal in dit seizoen

Dinsdag a.s. opening tentoonstelling
„Bloemlust"!!! Daar aan de Grachtwi
Lisse zal het dan voor de derde maal
in dit seizoen bloemenfcest zjjn. En vooi
de laatste maal. Om twee uur zal mr J
Th. Bonnerman, directeur-generaal var
de landbouw, het startschot het lucht
ruim in-knallcn. En naar in doorgaan:
wei-ingelichte kringen wordt beweerd,
zal deze derde „editie" van „Bloemlust"
je van hèt zy'n.

Men hoort vertellen, dat er van de
1400 vierkante meter tentoonstellings
ruimte, nog.maar een schijntje ove
Er is één inzender, die de vriendelijke
hoeveelheidven 200 kisten hyacinten
zal neerpolen, terwijl een andere hya
cinten-specialist 25 manden, waarin dil
bolgewas decoratief verwerkt wordt, ter
toon zal stellen. Verder komen er no|
twee grote inzendingen dubbele tuLpen
uit Noordwijk; een inzending uit de An-
na-Paulown-a-polder; massale hoeveel
heden narcissen: een keur van Darwin-

L.T.C. gaf heel goede jubileumuitvoering
in „Den Burcht"

In samenwerking met „Excelsior"

De Leidse Turnclub LTC heeft zich in haar nog korte bestaan de club viert
dit jaar haar eerste lustrum al menig maal onderscheiden. Gisteravond heeft
ze dat op haar uitvoering in de grote zaal van „Den Burcht" weer gedaan. Er
werd gymnastiek van de bovenste plank te zien gegeven. Dat daaraan de leidster,
mevrouw Ans Holt®Kellenaers het leeuwendeel heeft gehad, behoeft
nauwelijks betoog. Ook ditmaal werkten heren van „Excelsior" aan deze uit
voering rpee. Zy stonden onder leiding van Jacques Pommer, die evenals mevr.
HoltzKellenaers een uitstekende naam in de Nederlandse turnwereld heeft.

dames Metz, Van Vondercn, Vos. Van
OudgaardenVos en HoltzKellenaers.
Wel slaagden niet alle oefeningen geheel,
maar toch vielen de prestaties, die onder
ademloze stilte werden uitgevoerd,

De omstandigheden, waaronder L.T.C.
„Excelsior"1 gisteravond moesten wer-
;n, waren allesbehalve benijdenswaar-
jg. Eens temeer kwam het schrijnend
zalentekort in Leiden tot uiting. De
grote zaal van „Den Burcht" leent zich
voor gymnastiekudtvoerinigen. De
.„„..te, die voor de uit te voeren oefe
ningen over blijft, is absoluut te klein.
i over andere omstandigheden maar
zwijgen,

Jat L.T.C. niettegenstaande deze han
dicap toch tot goede prestaties is geko
men, pleit te meer voor haar. De kleu
ters amuseerden zich uitstekend met hun
spelletjes, de meisjes" gaven blijk voor-
:ns te zijn de voetsporen "van haar
leidster te willen drukken en de dames
lieten zich van haar béste zijde zien.
Het hoogtepunt inhaar optreden lag
ngelwyfeld in de oefeningen aan de
venwichtsbalk. Hieraan namen deel de

Anti-huurverhogings-comité een zaak
van communisten

Ook te Leiden op grote schaal handtekeningen-
actie te verwachten

Op 29 Januari j.l. werd te Amsterdam
een landelijke antd-huurverhogings-con-
ferentie gehouden. Aan de oproep, die
tot de arbeidersorganisaties en vakver
enigingen' werd gerieht' zich bij deze.
actie aan te sluiten, gaven slechts de
E.VC en Ned. Vrouwenbeweging ge
hoor. Gisteravond vond in café 't Raedt-
huys" een contactvergadering plaats
het initiatief-comité Leiden. Een lid
het Haagse anti-huurverhogings-comité
Voerde er het woord.,

-Spr, zag de huurverhogingskwesitie als
een- politieke en viel de regering niet
alleen op dit terrein, maar ook en spe
ciaal op het gebied van- de landsverde
diging aan. De kleine huiseigenaren, dip
als buffer staan tussen de huurders er
de regering plus de grote maatschap
pijen (bezitters van huizen in het groot),
moeten maar voor de ondergang behoed
worden door vermindering van het
iitair budget.

Spr. uitte zich nogal scherp; zo
waagde hij van de „weelde, die rijke fa
brikanten en een stelletje graven en- gra
vinnen bij de rallye van Monte Carlo
demonstreerden", ook ten koste va
kleine huiseigenaren: en van de „rr
ter, die ook niet iedere dag bruin brood
eet".

SPAARBANK

COÖPERATIEVE
BOERENLEENBANK

Rapenburg 63 Leiden.

DE SPAARBANK

VOOR IEDEREEN

Inaugurele rede van prof. dr E. M. Uhlenbeck

houdingen steeds gecompliceerder zijn e

Bij de aanvaarding van het ambt van
hoogleraar in de Javaanse taal en letter
kunde aan de Leidse universiteit sprak
M. Uhlenbeck een rede uit over
de tegenstelling „Krama ngoko."

Met het woord „krama" Is men In de
Javaanse spraakkunst gewoon de rem-
plaganten aan te duiden van een aantal
woorden, die vroeger alleen voorgeschre-
en waren, wanneer de spreker zich
•endde tot een naar Javaanse normen
sociaal hoger staand persoon. In de te
genwoordige tijd, waarin de sociale ver-

Uitreiking „kolengulden"

Op Maandag 13 Febr. wordt de^. „Ko
lengulden" tegen inlevering van bon 544
uitgereikt aan de letters U t/m Vin

Een dokter nodig?

De Zondagsdienst der huisartsen te
Leiden wordt waargenomen door de dok
ters De Bruyne, Hartman. Simons en
Verbrugge.

Welke apotheek?

De avond-, nacht- en Zondagsdienst
der apotheken te Leiden wordt van Za
terdag 11 Februari 13 uur, tot Zaterdag
18 Febr., 8 uur, waargenomen door de
apotheek Boekwijt, Breestraat 74, Tel.
20552, en de Haven-apotheek, Haven 18,
Tel. 20085.

de bepaling der sociale positie tussen de
gesprekspartners steeds moeilijker is ge
worden, worden zy bovendien gebruikt
in gevallen, waarin de spreker op een
gelijk of zelfs duidelijk hoger sociaal
niveau staat dan de toegesprokene. Met
de term „ngoko", d.w.z. met „jij" spre
ken duidt men in de spraakkunst die
woorden aan, die zulk een krama-part-
ner naast zich hebben.

Voor het Javaans geldt de noodzaak
tot hernieuwde beschrijving veel sterker
dan voor de verschillende Westeuropese
talen, die al zo lang in het centrum der
belangstelling staan. De nieuwe hoog
leraar achtte het daarom van betekeni:
deze Javaanse taaisoorten te bezien er
wel vanuit structureel gezichtspunt. Te
vens was spr. hierby in de gelegenheid
om van een aantal aan velen bekende
taalfeiten de structurele taalbeschouwing
nader te illustreren.

Prof. 'Uhlenbeck richtte zich tenslotte
ook tot zyn Indonesische medëwerkèrs
en docenten der universiteit 'van Indo
nesië en hoopte, dat het contact met
hen bewaard zou biyven. De Neder
landse studenten hoopte spr. te brengen
tot waardering van het nieuwe 'Indo
nesië als geiykwaardige partner. Spr.
was ervan overtuigd, dat ook- nu nog
de Indonesische overheid met vreugde
een ieder ontvangen zal, die met toe
wijding en zonder zich zelf' te-zoeken
in samenwerking met anderen, van welk
ras ook, zijn best© krachten hiervoor ?wil
inzetten.

gracht, een actie voor het verzamelen
van handtekeningen te verwachten. Bo
vendien spoorde de Haagse sipreker zijn
ongeveer twintig toehoorders aan tol
mondelinge actie onder kennissen en
leden van diverse veY-tóigirtgen. terwijl
hij een „in beweging komen van het
volk" voorspelde, wanneer aan de eisen
van het comité geen gehoor zal worden
gegeven.

Dat spr. de illustraties van zijn bewe
ringen uit „De Waarheid" haalde, die
„toevallig" voor hein lag, behoeft wel
geen betoog.

loven. Ze getuigden
oefenen.

Heel aardig was ooik het nummer
„Liedje" voor dames. .Medewerking hier
bij verleende een zangklasse van R!ek
Meyering uit Lisse. Op de tonen van
.Zwaluw" van C-ath. van Rennes werden
rhythmische oefeningen uitgevoerd.

Gewaardeerde afwisseling werd ge
bracht door de heren van „Excelsior",
die, o.l.v. Jacques Pommer, prachtige
staaltjes aan de hoge brug weggaven.

Iets moet ons nog aan het adres van
L.T.C. van het hart. Volgens ons zou het
aanbeveling verdienen, de duur van de
oefeningen, vooral die van adspirar.ten
en meisjes iets te bekorten.

Mej. T. Cebol, de presidente, hec'te
aan het begin van dé avond speciaal wel
kom afgevaardigden van zustervereni
gingen. de heer A. Metz, voorzitter van
de Turnkring Leiden en omstreken e.a.
Ze schetste het ideaal van L.T.C. cn
bracht hartelijk dank aan de leidster en
leider. Beiden ontvingen een geschenk

Huldiging In de pauze.

In de pauze mocht het bestuur van
L.T.C. zeer waarderende woorden in ont
vangst nemen van de heer A. Metz, die
tevens een fraaie medaille aanbood, van
de heer Kettenis, penningmeester van
„Excelsior", die zijn woorden vergezeld
deed gaan van een fraaie bloemenmand
en van vertegenwoordigers(sters) van
zusterverenigingen. Mevrouw Kellenaers-
Holtz voerde nog mede namens de andere,
apriehtsters van L.TiC., die, volgens da
woorden .van de heer Metz, zich re
hadden geroerd voor de geboorte van
club ze deden aan een uilvoering i
de kring mee in een wit shirt met
groot vraagteken er op 'het woord
overhandigde hetbestuur een map niet
briefpapier.

Afdeling Leiden en omstreken van de Ned.
Banketbakkersvereniging in 't goud

Op 20 Februari wordt dit feit gevierd

DE AFDELING LEIDEN EN OMSTREKEN van de Ned. Banketbakkersver
eniging zal op 20 Februari a.s. 50 jaar bestaan. Op die dag is het een halve
eeuw geleden, dat de heren H. Kreunen en G. Rijgers, beiden uit Amsterdam, en
de heer T. J. Willemse te Leiden, het initiatief namen tot oprichting van de af
deling. En met succes. Op de oprichtingsvergadering lieten 19 bankethakkers zich
noteren als lid. Twee van hen, n.l. de heren G. Hulst te Leiden en G. Bots, thans
te Breda, zyn nog in leven.

Met de N.B.V streefde de afdeling 120 Februari a s, wordt
Leiden en omstreken naar een eigen „Het Gulden Vlies"
chocolade-fabriek. In 1902 werd deze.

onder de naam „Union", te Haarlem
gebruik genomen. Maar de afdeling had
nog een ideaal- Ze was en is er nog op
uit. de vakbekwaamheid op te voeren.
Speciale cursussen in de siervakken wer
den en worden georganiseerd en de
resultaten daarvan bleven niet uit. Thans
worden pogingen aangewend om te
komen tot een vakschool voor banket
bakkers. als onderdeel van de Leidse Am
bachtsschool.

De primeur in Nederland had de
afdeling Leiden en omstreken met
de taartenactie, vlak voor Moeder
dag. Dan worden ongeveer 100 kostc-
lüke taarten aan de kraamafdelin-
gen van de drie Leidse ziekenhuizen
bezorgd. Reeds enkele malen heb
ben wy van naby kunnen constate
ren. welk effect deze actie sorteert.
Werd het eerste bestuur gevormd door
de heren T. J. Willemse, voorzittér en
G. Bots. secretaris-penningmeester, het
huidige bestaat uit de heren M. J. Felis,
voorzitter, W, F. v. d. Reyden, secreta
ris, C. Peterse, penningmeester, K. Bron,
Katwijk, tweede voorzitter, en J. H.
Boereboom, tweede secretaris.

W. F. v. d. Reyden in 't zilver

Voor de heer W. F. v. d. Reyden
brengt het gouden jubileum een zil
veren jubileum mee. Hij is n.l. 25
jaar secretaris. In die tyd heeft hy
zeer veel voor de afdeling gedaan.
Baanbrekend werk verrichtte ook de
heer Jac. Speet die meer dan 25
jaar voorzitter van de afdeling was.
By zyn heengaan in 1940 werd hy
tot ere-lid uitgeroepen.

Natuurlyk gaat het gedenkwaardige
jubileum niet zonder meer voorbij. Op

Kinderkampen

Reeds nu beraamt de afdeling Leiden
in de Ned. ver. van ex-politieke ge
vangenen (uit de bezettingstijd) pl; ien
voor de kinderkampen in de zomej /an
dit jaar. Kinderen van 10 tot 14 jaar
zullen hieraan kunnen .deelnemen en aan
de ouders is verzocht zich nu al voor
het spaarfondsje op te geven, .'onge
;en, die voldoende verantwooi dyk-
heidsgevoel hebben om de taak vt lei
der of leidster op zich te nemen, kunnen
zich, indien z\j Interesse hebben voor
deze kampen, in verbinding stellen met
het secretariaat: Stieltjesstraat 35.

receptie gehou
den. Daarna volgen een souper en een
intieme feestavond. In Maart zal ook het
Leidse publiek bij de festiviteiten wor
den betrokken, in de vorm van een spe
ciale attractie. Bovendien wordt er in
April, na afloop van de cursussen, een
jubileum-show georganiseerd.

Mede in verbpnd met het gouden jubi
leum van de afdeling zal het jaarlijkse
congres van de N.B.V. van 57 Juni a.s.
in „Den Burcht" worden gehouden. De
N.B.V. bestaat dan 65 jaar. Vanzelfspre
kend heeft de Leidse afdeling voor die
tijd nog veel voorbereidend werk te ver
richten.

en Triumphtulipen, terwijl 'ook Tulipa's
uit Afghanistan hun vlammende kleu
ren zullen doen uitschieten. Kort ge
zegd: men schijnt de arrangeur, de on
volprezen heer v. d. Lee. die opdracht
heet te hebben een rechtlijnige aanleg
met waterpartij in elkaar te timmeren,
voor een zo groot mogelyke portie moei
lijkheden te wil'len plaatsen.

Ook het laboratorium voor bloembol-
lenonderzoek te Lisse zal weer een weg
wijzer zijn voor de cultuur. De beste
inzendingen van de huisbroei zullen to
nen. wat er door de liefhebber met een
voudige middelen bereikt kan worden.

Het Residentie Orkest

Het 6e abonnementsconcert van het
Residentie Orkest te Leiden op Donder
dag a.s. in de Stadsgehoorzaal wordt ge
leid door de Franse gastdirigent André
Cluytens. De heer Cluytens is voor Lei
den geen onbekende: men zal zich zeker
het prachtige concert herinneren, dat hy
in 1948 in de Stadsgehoorzaal met zyn
eigen orke9t, het orkest van de Société
des Concerts du Conservatoire uit Parys,
heeft gegeven, in uitwisseling methet
Residentie Orkest, dat indertijd te Parijs
cóncerteérde.

Het programma, dat de héér Cluytens
ditmaal zal uitvoeren, vermeldt de vol
gende werken: Ouverture „De getemde
Feeks" van Joh. Wagenaar, het Piano
concert nr 5 in Es van Ludwig van
Beethoven en tot slot de „Tableaux d'une
Exposition" van Modeste Moussorgsky in
de orchestratie van Maurice Ravel. So
liste is de Franse pianiste Janinë Da-
costa, die reeds in het vorige seizoen met
groot succes in de Sleutelstad optrad.

Leger des Heils te Leiden

Kommandant A. C. Beekhuis, de voor
malige leider van het Leger des Heils in
Indonesië, komt a.s. Donderdag 16 Febr.
naar Leiden voor het houden van een bij
zondere heiligingsdienst in het gebouw
aan de Hooigracht.

VISSER1JGOLF

De teruglopende vangsten van de „ver
re" trawlers hebben niet alleen schippers
en reders aan het piekeren gezet, maar
ook op het Rijksinstituut voor Visserij-
onderzoek, dat over een aantal labora
toria voor de diverse takken van visserij
beschikt met vatte dit woord „labora
toria" niet te groots op; het is er behel
pen hebben de biologen het voorhoofd
gefronst. Daar is onder meer dr Havinga,
de leider van dit instituut, die een idee
in uitwerking heeft dat wellicht de half
lege visruimen van de laatste tijd kan
helpen opvullen.

Tot nu toe werd de zogenaamde bij-
vis", die de trawlers aan de rand van het
Noordzeegebied buitmaken, overboord
gezet; daar was toch geen markt voor te
vinden. Voor de vismeelfabrieken zijn
deze soorten echter wel degelijk te ge
bruiken, nog daargelaten dat de rood-
baars bij voorbeeld (uit de contreien der
Witte Zee) door de Poolse consumenten
eenparig geprezen wordt. En dr Havinga
ging dus van de veronderstelling uit, dat
het mogelijk moet zijn de „bijvis" aan te
voeren, zij het dan uitsluitend voor de
vismeelfabricage. In theorie klinkt dit
heel aannemelijk, maar de praktijk moet
de uitvoerbaarheid nog leren, want het
eerste schip dat zich „vol" vangt met
bijvis, de Hermanis nog op zee.

Er ligt echter een kans dat de schepen
hun kosten drukken door de tot nu toe
overboord verdwijnende bijvis aan te
voeren: als ze immers op zee zijn kun
nen ze de ruimen aanvullen met een ar
tikel dat ongetwijfeld de kosten opbrengt,
want vismeel blijft nog steeds een schaars
en gewild product.

De overheidssteun die aan een experi
ment wordt gegeven, wordt dr Ha
vinga zal ook verder deze zaak in het
oog houden is verheugend te noemen.

De zeeën van Europa raken echter
leegevist. Al komt er zo nu en dan wat
tong uit de Duitse Bocht, de vloot zal
andere wateren moeten zoeken of nieuwe
methoden moeten uitdenken. Waar inmid
dels aan gewerkt wordt, want de „zweef-
trawl" is zo langzamerhand aardig op
weg verwezenlijkt te worden.

Burgemeester W. Warnaar sprak voor Chr.
Emigratie-Centrum, afd. Leiden

o 7

Emigreren is een harde zaak

Het Ohr. Emigratie-Centrum,
Leiden, hield gisteravond in „Predi!
een. em'igratievergadermg. Nadat de heer
P. Star de vergadering had geopend,
sprak de heer W. Warnaar, burgemt
van Waddinxveen, over emigratievraag-
stukken.

Spr. wilde twee vragen beantwoorden
ten eerste: Is emigratie noodzakelijk?
ten tweede: Is emigTatie verantwoord!

Wat het eerste punt betreft, algemeen
is men van de noodzakelijkheid
overtuigd, maar toch zal men het
derlandse' volk telkens de werkelijkheid
moeten voorhouden. Men heeft nog werk
en vindt de toestand zo Slecht nog niet
In de laatste honderd jaar is de bevol
king van Nederland evenwel verdrievou-

Internationaal Jeugdverkeer
World Friendship
Association

Kort geleden heeft er een belangrijke
en verheugende concentratie plaats ge
vonden tussen de twee belangrijkste ver
enigingen op het gebied van internatio
naal jeugdverkeer, de Vereniging
Internationaal Jeugdverkeer en de World
Friendship Association „Nederland",
de afgelopen jaren werkten beide
enigingen naast elkaar op het gebied
internationale correspondentie, uitwisse
ling, ontvangst van buitenlandse jeugd
groepen enz. Na reeds in het afgelopen
jaar nauw met Internationaal Jeugdver
keer te hebben samengewerkt, heeft het
bestuur van de Stichting World Friend
ship Association „Nederland" besloten
deze stichting te liquideren en de leden
te adviseren zich aan te sluiten by In
ternationaal Jeugdverkeer. Zulks is
middels geschied; de meeste leden
de World Friendship Association

Internationaal Jeugdverkeer c
gegaan, terwijl enige bestuursleden
de World Friendship Association in het
hoofdbestuur van Internationaal Jeugd
verkeer zyn opgenomen. Deze
ging, opgericht in 1931 en aangesloten
bij de F.I.O.C.E.S. („Fédération Inter
nationale des Organisations de Corres-
pondances1 et Echanges Scolaires") is
thans de enige grote nationale
ging, die zich speciaal op dit werk toe
legt. Zij heeft plaatselijke groepen, ter
wijl het in de bedoeling ligt in ver
schillende plaatsen officiële ontvangst
commissies van vertegenwoordigers uit
de burgerij op te richten. Verder is de
samenstelling van een Raad van Advies
n voorbereiding.

Het Centraal bureau der vereniging is
jevestigd te Leiden, postadres Postbox
27; voorzitter is dr J. J. E. Hondius,
rector van het eerste Vrijz. Chr. Lyceum

Den Haag en Privaatdocent aa
Gem. Universiteit van Amsterdam.

Chr. Hist. Jongerengroep maakte wandeling
door het sociale vraagstuk

Klaar betoog vau de heer D. Hendriks

De heer D. Hendriks heeft gisteravond
met de Glir. Hist. Jongerengroep
Leiden in een van de gezellige bovenzalen
van het wijkgebouiw „Rehoboth" een his
torische wandeling gemaakt door het so-
c a ie vraagstuk.

In het begin van zijn systematische In
leiding wees hij op de slavenarbeid in
Sparta en Rome en de daaraan verbonden
verminder.ng van de arbeidswaardering.
Door de kruistochten kwam een eind aan
de slavernij in deze gebieden. Voorts stond
hy stil toy het ontstaan van het ambacht,'
het gildewezen en bepaalde ideologieën
zoals het liberalisme, de theorieën
de utopistische socialisten en die van Karl
Marx. De mensen van het „Reveil" in ons
land hadden oog voor de sociale nood,
waarin de maatschappij verkeerde.

In 1871 werd het algemeen Nederlands
werkliedenverbond opgericht, dat aan
vankelijk een Christelijke inslag had,
maar waarin de Christelijke idee vrij
spoedig vertraagde. Zodat in 1876 Patri-
"um ontstond. Naast deze organisatie
richtte de werkmansbond zich op en uit
deze twee is eigenlijk het C.N.V. voort
gekomen.'

Met nadruk heeft de heer Hendriks er
op gewezen, dat de gedachte van de bc-
dryfsorganisatie reeds In 1874 door dr A.
Kuyper is verdedigd. De S.D.A.P. kwam
jaar later tot stand. Ds Talm» noemde
een groot pionier, die op de arbeids
bescherming, de arbeidsverzekering en de

arbeidsovereenkomst de volle nadruk
heeft gelegd.

Uit de discussie en de hersengymnastiek
bleek wel. dat de jongeren met grote
dacht het betoog van de heer Hendriks
hadden gevolgd. Het programma na d(
pauze was, zoals gewoonlijk, zeer geva^
rieerd. De eerstvolgende vergadering
vindt plaats op 1 Maart a.s. Begin Maart
zal ook een toogdag worden gehouden.
Nadere bijzonderheden hierover volgen
nog.

Kinderkoor „Ex Animo"

Op Woensdag 22 Februari a.s. zal de
jeugd van „Ex Animo" weer acte de
présence geven. Zowel het kleuter- en
kinderkoor als het jeugdkoor zullen me
dewerken. De hoofdschotel wordt ge
vormd door het gecostumeerde zangspel
„Spel der seizoenen". De begeleiding is
in handen van de pianiste Rie Beute.

De opvoedkundige, wetenschappelijke
r culturele organisatie van de Verenig
de Natiën, heeft een verdrag opgesteld
voor de afschaffing van invoerrechten
en contingenteringen van films, gramo-
foonplaten, projectieplaatjes, atlassen en
aanplakbiljetten, daar deze middelen zyn
voor bevordering der algemene ontwik
keling.

di.gd en de laatste vijf trig jaar verdub
beld. De eerstkomende tijd zal men moe
ten rekenen op een geboorte-overschot
van 150.000 zielen per jaar. Dezen zullen
allen werk en brood moeten hebben.
Hier komt nog bij, dat in de tijd, dié
achter ons ligt, onze welvaartsbronnen er
niet beier op geworden zijn.

Emigratie is niet de enige manier om
dit vraagstuk op te lossen. Ook door in
poldering, het winnen van cultuurgrond
en industrialisatie zal aan velen arbeid
gegeven kunnen worden, al moet men
hierby ook weer niet vergeten, dat er
veel grond nodig is voor. huizenbouw,
sportvelden enz.

Ondanks dit alles is er geen reden om
pessimistisch te worden. Er zijn nu een
maal dingen, die zich niet laten bereke
nen. en bezorgdheid is g?en Christelijke
eigenschap.

Bij de emigratie is er een verani v/oor-
delijkheid voor de overheid. Zij heeft 'e
zorgen voor het welzijn van haar onder
danen en daarom mag zij hen riict zo
maar op goed geluk laten gaan. Zit zal
zekerheid moeten' hebben, dat er "voor
de emigranten een bestaansmogelijkheid
is in het nieuwe land. Emigreren is'een
harde zaak en mensen, die geen moed
en doorzettingsvermogen hebben, moe
ten er niet aam beginnen.

Er wordt wel eens gevraagd, of het
verantwoord is, dat de besten weggaan.
Spr. wees er op. dat wanneer er geen
ruimte is. er ook van de besten niet veel
terecht komt, en zij die weggaan maken
plaats voor anderen.

De heer Warnaar zei nog, dat de good
will. die Nederland heeft, bevorderd
wordt door hen. die emigreerden. Voor
de emigrant mag het wegtrekken uit zijn
land geen vlucht zijn om aan de narig
heden te ontkomen. God heeft de mens
het bevel gegeven de wereld te vullen en
dat niet doet, grijipt God
nsen naar andere delen van
de wereld te brengen. Men zal bij emi
gratie zich wel op de hoogte moeten
stellen van de economische toestanden
de volksaard, terwyi ook de moge
lijkheden voor kerk, school en geeste
lijke vryheid van eminent belang zyn.

Wanneer we al deze vragen bezien,
dan blijkt Canada voor de Nederlanders
het beste land om naar toe te gaan Er
kunnen op het ogenblik hoofd zak el :jk.
boeren en tuinders heen, maar ook voor
de andere vakken staat de deur reeds

Australië, dat de laatste tijd ook In
trek is. kan zelfs ongeschoolde krachten
gebruiken. Maar hoewel ook in dit land
de omstandigheden gunstig zijn, prefe
reerde spr. toch Canada.

Na de pauze kon men nog nadere in
lichtingen over emigratiemogeiijkheden
krijgen.

DIAMANTEN BRUIDSPAAR

Maandag herdenkt het echtpaar
Weyling, wonende Gernt Doustraat 25
alhier, dat het vóór 60 jaar in het hu
welijk trad.

BURGERLIJKE STAND VAN LEIDEN

GEBOREN: Ingrid H, dr van H T A C
C Versteeg en J H van Zijp, Jan, zn van
A M Maasdam en D Heuff, Maria J, dr
van N van der Horst en J P van Loef,
Neeltje, dr van R de Leeuw en M den
Uyl, Jacobus, zn van J A Wakka en A
Beij, Abraham J, zn van F Bronsgeest
en S E van>der Waals, Willemina, dr van
A W Dijkgraaf en A Rijnsewijm, Klazina
M, dr van M Langmuur en K Varkevis-
ser. Paulina J H, dr van J H Wassenaar
en F Rewijk, Jeanette L.' dr van W C
Boer en E J Abels, Maria L, dr van H L
van Kampen en C J van Rijn

OVERLEDEN: A J van Delft, zn, 24
G W P Spijker, 81 jr.

ONDERTROUWD: W van den Broelq
37 jr en S Cornet 24 jr, J van der Kwaak

24 jr en E Kokkedee 18 jr, J J Ravelli,
M G Poortman, 19 jr, K van der

Steen, 22 jr en M Trouwee, 18 jr, J C
Tegelaar, 22 jr en R Montanje, 20 jr, W
Kwestroo, 26 jr en J M van den Bosch,

25 jr, J F Raar, 35 jr en H W van Wijk,
J J de Witte, 21 jr en N ten Kate,

27 jr, H Barelds, 25 jr en J van Kampen
hout, 22 jr. C J A Braat, 26 jr en B de
Vogel, 31 jr, A Q van Rijsewijk, 28 jr en
M C De Koster, 24 jr, J Vroom, 23 jr en
N G H van Heeringen, 21 jr.

GEHUWD: R H Vos en D de Wit, h
Rombouts en C Lemmerman, J PreclaW
Pajak, W Noordervliet en P Te
gelaar, J Boogaarts en M van Gent, D
Bouwman en E W Schild, W Brugman en
J C Logeman, J Gorree en C Brugman,
J Jansen en T van Wijngaarden. H Koe
voet en M C Heuzen, H Leugering en E
l'Ecluse, F van der Nut en K Boon, R J
Oosten en M W van Griensven, J W
der Vos en S de Boer, C. E. v. Blóm.
mestein en L. E. Kranenburg.