DAVITAMON .5 IS GODSDIENSTVRIJHEID BALI MOGELIJK? OP MEISJES TYPISTE BETROUWBAARHEID.... K#«17W! LEIDSCHE COURANT 6 WOENSDAG 8 FEBRUARI 1950 De laatste tyd hebben Balisohe afgevaardigden in het Oost-Indonesische parlement In overigens uitstekende redevoeringen aangedrongen op bepalingen, waarby de zending op Bali zai gebonden zqn aan voorafgaande vergunning van het daerah- bestuur. zy zyn van mening, dat de Balische desagemeenschap van godsdienstige sard is, zodat zy door de zending wordt aangetast en bescherming nodig heeft. Het grote probleem, waarvoor Bali thans geplaatst is, wordt het beste uit gedrukt door de opmerking van een Baliër, dat het Balische volk thans be trokken is in een sandiwara-opwoering voor het tourisme, waarvan de af loop, en men kan daaraan toevoegen, de invloed op de volksziel en het artistiek vermogen, nog onbekend is. Kort samen gevat is de vraag: hoe zal de opmerke lijk harmonische Balische cultuur rea geren op het steeds krachtiger contact met het Westen. Een vraag, waarvoor men slechts behoeft te herinneren aan de penngstrijd tussen dr Kraemer en dr Bosch over Bali en de zending omstreeks Hoe reageert de Balische samenleving op de Westerse invloed in het algemeen en de Westerse godsdiensten in het bij zonder? Hierbij moet men als uitgangs punt nemen, dat de gesloten Balische desagemeenschappen haar karakter van religieuze vereringsgemeenschappen, ge groepeerd om de pura's, hebben behou den. Sedert de terugkeer van de rust op Bali is de bouw en het herstel der tem pels met kracht ter hand genomen; hier in ligt mede een element van bevredi ging van direct gevoelde religieuze be hoeften. Het gehele godsdienstige probleem dringt om een oplossing in de kringen van intellectuelen en semi-intellectuelen, waarin zich twee stromingen onder scheiden. De radicaalste acht het Westen vooral in zijn technische en organisatori sche apparatuur het richtsnoer voor de ontwikkeling van Bali's cultuur. Zij is revolutionnair en tegen assimilatie en wil een volkomen verwestering. Zij is tegen het conservatieve, feodale vorsten gezag, zij is godsdienstig nihilistisch, zij is meer groot-Indonesisch nationaal ge oriënteerd dan op het typisch Balisch levensgevoel, en vormt waarschijnlijk de aggressieve uiterste linkervleugel van de pemudagroep. Lijnrecht hiertegenover staan zij, voor wie niet de technische resultaten van het Westen beslissend zijn, doch die gegre pen worden door de geestelijke achter grond daarvan en tevens door die van de eigen cultuur. Hier wordt het Balische levensgevoel bewust als een levens beschouwing. Tegenover de Westerse „waarheden" staan zij syncretistisch. Zij heeft behoefte aan dogmatische af ronding, tot het essentiële teruggebracht en apologetisch geformuleerd, van de overstelpende, bonte hoeveelheid van brokken Ciwaïtische (Shiwaïtische) Boeddhistische, tantrische en oud-Indo nesische godsdienstige voorstellingen, aan de samenstelling van een heilige schrift voor Bali, die niet beperkt zal blijven tot de priesters, doch gemeen goed zal worden van het volk. Dit duidt er op, dat de Westerse in vloed blijkbaar in haar onverdraagzaam karakter wordt erkend en dat mer reid is, met prijsgeving van het syncre tistisch karakter der Balische religie deze weerbaar te maken. Hier doet zich tevens de invloed van het feodaal vor stengezag gelden, dat deze herleving var de traditionele godsdienstige voorstellin gen krachtig ondersteunt. Hier tussenin staan vele schakeringen en overgangsvormen. In godsdienstig op zicht kan men in deze intellectuele groep drie neigingen onderscheiden, in de eerste plaats de nihilistische, ten tweede de zoekers naar formulering van het godsdienstig eigene, ten derde de zoeke s naar nieuwe waarden, die het eigen Ba lische wel willen behouden, doch als nationale folklore. Dit alles wordt doorkruist door sociale en staatsrechtelijke idealen. Er zijn stro mingen tegen het kastenstelsel, tegen het vorstengeslacht, dat men in strijd acht met de democratie. Zo kwamen we weer thuis. En als u nu weten wilt hoe klein West-Europa is: Een dag later liep ik op een plein in een kleine Nederlandse stad in het vader landse Noord-Oosten. Daar stapte een meneer op me af, die onderzoekend kijkend zei: „Heb ik u gisterenmorgen De statische desagemeenschap onder gaat de invloed van deze intellectuele laag' en gegeven de indruk ener labiliteit der samenleving kan een op zichzelf niet overbelangrijk detail in dit krachtenspel aan betekenis winnen en uitgroeien tot een alles overheersend symbool voor de mentaliteit. Regelende en stabiliserende factor blijft in dit proces het traditionele vor stengezag als overkapping der desa's. De vraag naar de mogelijkheid van godsdienstvrijheid wordt dan ook be paald door de houding van de desa gemeenschap èn van de vorsten. De desagemeenschap is in wezen ver eringsgemeenschap, daarbinnen kan een e tolerantie heersen, doch zodra het wezen van de gemeenschap wordt aan getast, zoals bij overgang van leden naai een andere godsdienst, komt de gemeen schap in verweer. Veel wijs beleid is nodig om een vergelijk tot stand te bren gen, zodat beide groepen naast elkaar ir het desaverband kunnen leven. Bij de beoordeling van de feitelijke godsdienst vrijheid op Bali wordt veelal te uitslui tend gewezen op spontane reacties van het desaverband en uitstoting van Christen-Baliërs, terwijl in een groter aantal gevallen een compromis gevonden is, waardoor desagenoten van verschil lend geloof samenleven. Zoals uitvoerig uiteengezet door pastoor Kerstens en dr Swellengrebel was een kernpunt bij de tegenstelling de verplichting om door werkkrachtèn, materiaal of een afkoop som bij te dragen aan de eredienst. Tevens noemen beide schrijvers gevallen waarin door bemiddeling van het bestuur een botsing kon worden voorkomen, waarbij door een schikking het desa verband behouden kon blijven. De conclusie lijkt gerechtvaardigd, dat door de houding van het districts- en het vorstenbestuur de doorslag wordt ge geven, terwijl de feitelijke machtsver houding binnen het desaverband de gang van zaken in hoge mate bepaalt. Zo kan gewezen worden op vele Mos limse desawijken, die ongestoord hun eigen bestaan leven en als volwaardige deelgenoten van de watergemeenschap worden beschouwd, terwijl zij zeer in strijd met hun godsdienstige overtuiging bijdragen aan de eredienst. Gezien de reeds veelvuldig tot stand gebrachte overeenkomsten op desaniveau is er dus geen reden tot beperking van de godsdienstvrijheid. Een vreedzame oplossing is in belangrijke mate afhan kelijk van de houding van het vorsten gezag, welks beleid in deze door velén als een criterium wordt beschouwd voor zijn bereidheid tot democratisering. Een tweede conclusie is, dat aan godsdien stige minderheden een op de feitelijke machtsverhouding afgestemde houding is geboden, terwijl het vraagstuk van de godsdienstige minderheden ten slotte een onderdeel is van een geheel complex vraagstukken van de aanraking "met het Westen en van de gehele sociaal-poli tieke ontwikkeling. Familieberichten Met grote vreugde geven wij kennis van de geboorte van JAN A. M. MAASDAM D. MAASDAM—Heuff Lelden. 7 Febr. 1950. Steenstraat 18. Met grote vreugde geven wij kennis van de geboorte van een Zoon JACOB RUDOLF R. UITTENBOGAARD J. A. UITTENBOGAARD— Collee .Met dank aan God en grote blijdschap geven wij kennis van de voorspoedige ge boorte van een welgescha pen Zoon en Broertje WILLEM J. TONGEREN L. v. TONGEREN— Verhaar MARIKE GETROUWD: RENé HENRI VOS DICKY DE WIT Den Haag, 8 Februari 1950. Joan4 van Hoornstraat 23. GETROUWD: J. BOOGAARTS M. VAN GENT Voor de vele belangstelling in welke vorm ook, bij ons huwelijk ondervonden, zeg gen wij, mede namens we derzijdse Ouders, hartelijk dank. Leiden. 8 Februari 1950. Enige kennisgeving. Hêdén ontsliep in vólle vrede onze innig gelief de Zoon, Kleinzoon, Broe der, Behuwdbroeder, Oom en Neef FREDERIK HERMANUS LEISING in de leeftijd van 24 jaar Uit aller naam. F. H. LEISING Leiden. 7 Febr. 1950. Druckerstraat 18a. Liever geen bezoek en geen bloemen. Begrafenis a.s. Zaterdag op de begraafplaats Rhijnhof te 12.30 uur. RINA KETTY met de stem op de achtergrond. RADIO L. VAN CEELEN CRAMO Haarlemmerstraat 55, Telef. 20593, t/o. Rex Theater Woninginrichting C. van REENEN BREESTRAAT 139 Vraagt voor direct BEKWAAM BEHANGER-STOFFEERDER Foyer Stadsgehoorzaal Land van felle contrasten Een plantersvrouw vertelt Lezing met voordracht uit eigen werk MEVROUW BURKY—Bartelink Woensdag 15 Februari Aanvang 8 uur Toegangsprijs 60 cent Kaarten verkrijgbaar bq de Nederlandse Wetenschap pelijke Boekhandel N.V. Breestraat 52 Telefonisch 26977 en voor zover nog beschikbaar 's avonds aan de zaal. FILMVOORSTELLINGEN Organisaties, Instellingen, Sport Verenigingen. Wij ver zorgen filmvoorstellingen met uitsluitend brandvrij materiaal. ONDERWIJS-, INDUSTRIE - ONTSPANNING Vraagt vrijblijvend inlichtingen T. SMITTENAAR Hoge Rijndijk 222 Leiden, zo bekende Jeugdfilm „DIK TROM EN ZIJN DORPSGENOTEN" hebben wjj ter beschikking. COOP. BOERENLEENBANK te BENTHUIZEN Het Bestuur en de Kassier verzoeken U de. Spaar- en L. R. boekjes ter contróle en bijschrijving van renté uit sluitend in te leveren op 10 Febr. van 9% tot 12, en 2 tot 4 uur 11 en 28 Febr. van 9%12 13, 14. 15 Febr. van 9%—12, 2—4 en 6—8 uur 16, 17 Febr. van 9%—12 en 24. HET BESTUUR. I LEIDSCHE KUNSTKRING „VOOR ALLEN" r== STADSGEHOORZAAL - Dinsdag 14 Februari a.s., 8 GEZAAADA PIANO met werken van Haydn - Beethoven - Schumann - Brahms Losse kaarten a 1.65 (r.i) dagelijks bij de Firma Bender, Hogewoerd 90. en des avonds aan de zaal. Van der Vijver's Conservenfabrieken N.V. te Rijnsburg, vraagt: ENIGE NETTE Persoonlijk aanmelden aan het Fabriekskant'oor. Bekende Groothandel op het gebied van Ijzerwaren en aanverwante artikelen vraagt: ENIGE FLINKE JONGELUI VERTEGENWOORDIGER en met in de toekomst als voorlopige standplaatsen resp. Amsterdam, Den Haag en Rotterdam. Vereist wordeneen behoorlijke algemene ontwikkeling, represen tativiteit en een grote dosis ijver. Leeftijd tot plm. 25 jaar. Aangeboden wordt een unieke kans om door hard werken zich een levenspositie te 1 Uitvoerige, eigenhandig geschreven sollicitaties met op gave van leeftijd,opleiding, vroegere en huidige functies, verlangd salaris, enz.,welke met discretie zullen worden behandeld, te richten onder letter No. RC 10297 aan: ALGEMEEN PSYCHOLOGISCH LABORATORIUM, Herengracht 435-437 - Amaterdam-C, ADVERTEER IN DIT BLAD Heden bereikte ons het droeve bericht dat door een noodlottig ongeval uit het leven werd weg genomen onze, eerst se dert 3 weken uit Indië teruggekeerde correspon dentievriend BERT VAN DELFT in de leeftijd van 24 jaar. Sterke God de bedroefde Moeder, Ztister, Broers en Verloofde Namens de Indië- B. DE HAAN. Voorzitter S. v. d. MEY, Secretaris K A T W IJ K BEKENDMAKING Het Hoofd van het Gemeen tebestuur van Katwijk brengt ingevolge het bepaalde in artikel 37. 4e lid. der Wo ningwet, ter openbare ken nis, dat vanaf heden gedu rende veertien f^agen ter ge meentesecretarie voor een ieder ter inzage ligt het door de Raad in zijn vergadering van 30 Januari 1950 vastge stelde plan tot partiële her ziening van het door hem op 2 Augustus 1946 vastge stelde plan van uitbreiding, een en ander voor zover be treft de berm met het talud, gelegen langs de noordzijde van het Prins Hendrikkanaai. Binnen zes weken na afloop van de termijn van ter-visie- legging kunnen de belang hebbenden. die zich met be zwaren tot de Raad hebben gewend, bij Gedeputeerde Staten bezwaren tegen dit plan indienen. Katwijk, 3 Februari 1950. EMAILLE PO'S 2.40-2.55 NATUURLIJK hetimailiehuis /60-/65 HET CALVINISME VANDAAG DOOR PROF. DR. G. BRILLENBURG WURTH Prijs geb. f. 3.75 Heeft het Calvinisme nog toekomst? Past het nog in deze lijd? Deze en andere problemen behandelt de auteur in prettig leesbare vorm. Een actueel en interessant boek voor allen die van de geestesstromingen van thans op de hoogte willen bli|ven. In de boekhandel verkrijgbaar N.V. GEBR. ZOMER KEUNING S UITGEVERSMIJ. - WAGENINGEN N. SAMSOM N.V., Uit gever, Alphen aan den Rijn. vraagt op korte termijn vlotte en zeer voor de orderafdeling. Mulo-opleiding en enige kantoorervaring gewenst. Sollicitaties onder op gave van leeftijd enz. te richten aan de Directie. MAATSCHOENMAKERIJ Vooralle werk staan wij garant Ortbopaedisch of normaal Steunschoenen met aparte lijn Kinderwerk elke trant U brengt het groot of klein In orde komt het allemaal. Laat ons de makers zijn. qe Scheepswerf CEBR. AKERBOOM N.V. te OEGSTGEEST, vraagt voor directe indiensttreding ENIGE BEKWAME SCHEEPSIJZERWERKERS Aanmelden aan het kantoor: HOGE MORSWEG 66 Van ouds gevestigde firma zoekt wegens uit breiding voor haar kantoren in Indonesië, (afd. ijzerwaren, gereedschappen, non ferro en aan verwante branches) met standplaats Djakarta Commercieel aangelegd Persoon Middelb. opl. leeftijd tot 30 jaar. Enkele jaren practijk vereist. Sollicitaties met uitv. inl. ond. letter C.K.I. aan Nqgh van Ditmar, Park straat 27, Den Haag. Geplaatst kunnen worden LEERLING-VERPLEEGSTERS Opleiding voor het Rüksdiploma Ziekenverpleging B. Aanvangssalaris ƒ580,per jaar met volledige huis vesting, geneeskundige behandeling en vrije dienst kleding. Diploma's geen vereiste. Zij, die ouder zijn dan 18 jaar of binnenkort 18 jaar hopen te worden en uit een Protestants Christelijk milieu komen, kunnen solliciteren of inlichtingen inwinnen bij de GENEESHEER-DIRECTEUR n 11 Wandelwagen f 25, Electr. Personeel gevraagd\k[ok f 50. Bijzetstoei f 5, Flink meisje, leeftijd 15 Ziekeninrichting Dorestad. Rijksstr.w 651, Wassenaar, VERPLEEGHULP met enkele ervaring. Brieven met uitv. inl. te richten aan de Directrice v- bovengen, inrichting. GEVRAAGD: WERKSTER voor winkel en atelier. 's Maandags 8.302 uur 's Zaterdags 8 301 uur KORS Haarlemmerstraat 241/243. r ■O BEESTENMARKT 7 Amerikaans Plastic Kunstgebitten met volledige garantie Levering eventueel direct. Betaling in overleg. Omzetten van niet passend gebit in een dag gereed. Spreekuur 9 tot 4 u Tevens Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond van 78 uur. TELEFOON 23970 Hogewoerd 88A, Leiden Aangeb. diverse zeer fraaie Perzische kleden en tapijten in grote en kleine maten, w.o. Perz. 2.25 x 3.00 mtr voor f 22.5.Tevens bijzon dere collectie schilderijen. Reparatie-atelier Bremmer, Goegerritstraat 1. 'Tel. 22791. AUTO'S EN MOTORRIJWIELEN J. C. v. d. VELDEN, Fünje- kade 13, Den Haag. Telefoon 11.29.22. DEKKLEDEN TE KOOP - TE HUUR H. R. TROOST. Haven 14 Tel. 21664 d Spiegel f 15. Alles in prima half 9 tot 2|staat- °ude RÜn 26- 2x b- uur. Mevr. Heymans. Fred.,® ,Ffïm? schrijfmachine. Hendriklaan 10. Oegstseest merk Underwood Prijs 17o- Net en eerlijk winkel-1 Tevens eiken schrijfbureau meisje. 17 a 18 jaar. voor 50. Burgerdüjkstraat 24. kruidenierswinkel. Br. no Katwijk aan Zee. 3149 bur. blad. Aangeboden groen-blijven- Mevr. Lamain. Driepias-|fa m alle maten senweg 34, Katwijk aan Zee, vraagt een flink dagmeisje van 85 liur. Aanbiedingen Persoon gevraagd, goed kunnende ploegen en met paarden om gaan. Jan Hui- zer. loonploeger, Juliana- straat 56, Lisse. Tel. 3313. Personeel aangeb. Bz.a Net meisje voor de huishouding. Alle dagen be schikbaar. Br. no 3147 bur. van dit blad. Net meisje b.za. als hulp in de huish. v. d en n. in kl. gezin of b echtp alleen. Geref. milieu, m huis. verk- Br. Boekh. G. M. v. d. Berg, Javastraat 55, Den Haag. Nette werkster b.z.a. voor 3 dagen per week Oegst- geest of Wassenaar. Brieven J van Beelen. Annastr. 25 Katwijk aan Zee. Net meisje b z.a. als werk ster. voor twee dagen of drie ochtenden p week. Br no 3150 bur. blad. Te koop aangeb. Prima spelend radio-toe stel, merk Philetta Tegen elk aann. bod. Bilderdijk- straat 10: 2 Studieviolen. Oude Herengracht 13. alle prijzen. W. Zand bergen, Hoofdstraat 36. Tel. 7466, Sassenheim. Te huur aangeb. Gedeeltelijk gemeubileerde zit-slaapkamer aangeboden, met pension. Br. no 3148 bur. blad. W oningruil Aangeb. mooi vry boven huis, 2 kamers, keuken, gr. balcon 2 slaapk., overloop, vliering, vaste wastafels. Huurprijs 22 Gevr. vrij huis te Leiden of omgeving Huurprijs 26 a 27. Event, drieh'oeksruil. Br. no 31 bur. blad. Gevraagd een woning in de omgeving van Leiden m. 1 of 2 ha grond er bij,, of in de directe omgev., geschikt voor hoenderpark, in ruil voor groot huis in Leiden. Br. no 3142 bur. blad. Diversen Opgelet! Geeft U opdracht voor het maken en repare ren van meubels aan een vakman. Ga daarom naar L. Brederveld, Cobetstr. 81, of schrijf even. Alles hand werk. Prima materiaal. Bil lijke prijzen. öavitamon „5" bevat alle vitamines, noodzake lijk voor het aanvullen van Uw krachten en het verhogen van Uw weerstand. Zowel voor volwassenen als voor kinderen. PUN? NEEM ALMEDINE. Organon's beproefd pijnsiillend middel. ORGANON-OSS Z.g.a.n. wandelwagentje ruilen tegen kinderwagen, =er goede staat. Of ge vraagd: kinderwagen in z. g staat. Hoofdstraat 69 F, Lei derdorp. Heren! Hoe is het met Uw oude hoed? Wij maken deze keurig in orde. Keren, modelleren, nieuw lint en leer. „HETRO". Hoeden rep. inrichting. Hogewoerd 109. Korevaarstraat 5. De Beddenspecialist. Van oude matras een nieuwe maken is het werk van de vakman, laat daarom door ons uw matrassen nazien. Overtrekken en bijvullen met prima Javakapok, ai leen bij de Beddenspecialist. Morsstraat 41. .Rosine" geeft de hoogste prijs voor goud, zilver en juwelen. Grote keuze in ver lovingsringen, gouden, zil- en verzilverde artike len. Het adres voor alle reparatiën en uurwerken Steenstraat 16. Tel. 26854. Auto's zonder chauffeur. Het meest aangewezen adres Garage „Grenshoek", Leiden, Hoge Rijndijk 205. Tel. 24134. Voor langere ter mijn speciale tarieven. Op de markt in de rij staan is niet nodig. Oude Volvette kaas 30 cent per ons. Oppelaar, Lange Mare 100. Pred. H. Huson bezoekt D.V. Zondag 10 uur Leiden; Dienst v/d Evangt Chr Gem en Pred Ph. Trostia- netzky Zondag half zes. Be luistert deze geleerde be keerde Russische Jood. ver lost uit gevangenschap, Mid- Lips Brandkast. Nieuwe- en gebruikte matrassen. Op- klapbedden. Ombouwen. Le dikanten. Spiralen, Divan bedden. Ameublementen, Uitschuiftafels. Keukenkast, diverse koffers en kasten. Koopt inboedels, ongeregel de goederen, v. d. Pluj'm. Hoogewoerd 41. tel. 21266, Leiden. Opklapbedden, 2 pers. eiken ledikant met Auping spiraal, kapstokken met kleed, buffet, theemeubels, tafels, wastafels, ameuble- ment. baby-commode, kolen- fornuis enz. Tevens in- en verkoop van hele en ge deelte inboedels v. d. Pluym Jr, Morsstraat 54. HALLO JONGENS MEISJES! ZATERDAG 11 FEBRUARI komen met TANTE NEEL en LORRE in- NOORDWIJKERHOUT Zaal W. F. v. d. GEEST Voorverkoop: de Heer J. WESSELING, Julfanaplein 19 De toegangspas voor dit grote kinderfeest is maa 40 cent De avonturen van GRRTJAN 011 MAART JR 224 Gertjan de eerste Opgewonden rende Maartje over het dak het wolkje tegemoet, op de voet ge volgd door Gertjan. Ook de storm nam gestadig af en opgelucht keek Wiekebol het sterretje aan. Ploseling schoot het sterretje in de lach. Onthutst zag Wieke bol haar aan. „Oh Wiekebol, je oren zit ten nog in je muts!" lachte ze. „Gunst ja.... eh.... wat gek....l mompelde Wiekebol verlegen, terwijl hy zijn oren gauw de vrijheid gaf. „Maar vertel me nu toch eens Wiekebol" en het sterretje keek hem vragend aan, „wat gaan Gert jan en Maartje toch doen? Waarom lopen ze zo hard van ons weg?" „Wacht", ant woordde het kaboutertje, „dat zal Wieke bol je eens gauw vertellen!" en vol trots besprak hij het listige plannetje van Maartje. Dankbaar keek het sterretje naar de twee kinderen, die aan de rand van het dak stonden te wachten, todat ze het wolkje konden pakken. ,,Nog een paar minuten, Maartje!" juichte Gertjan, „dan kunnen wij hem misschien grijpen". Ze rekten zich uit, gingen op hun tenen staan en Gertjan was de eerste die het vriendelijke wolkje te pakken had. Samen trokken ze uit alle macht het wolkje naar beneden, totdat het veilig op het paleis van Koning Winter belandde. (Wordt vervolgd)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1950 | | pagina 6