Nieuwe Leidsche Courant | 1949 | 20 december 1949 | pagina 3

„Liever in tramwagons en landhuisj es-op-wielen

dan met z'n allen op een zolder"

Over de woningbouw werd weer
het nodige gezegd

NIEUWE LEIDSCHE COURANT

DINSDAG 20 DECEMBER 1949

De Leidse raad in discussie over de
begroting voor 1950

Het gaat vlotter dan vorig jaar: vanavond komen
B. en W. al aan het woord

Niet vaak geven we de heer Van Weizen gelijk. Maar dit zijn we toch wel met
hem (en met de heer Stelp) eens, dat er bij de behandeling van de gemeente
begroting voor 1950 een zekere matheid over Leidens raad ligt. Als steeds hebben
ook ditmaal de financiën, de woningnood en het onderwijs de grootste belang
stelling. Maar ziet de raad er wel perspectief in? De gemeentelijke financiële
positie is tè zeer verweven met de (ongunstige) landelijke situatie en men waar
deert het beleid van Leidens thesaurier tè zeer, om ernstige critiek daarop uit
te oefenen of om ingrijpende suggesties terzake aan de hand te doen. Bij het
onderwijs rijzen vele vragen en wat de woningbouw aangaat: het lijkt wel, of
tal van raadsleden moe worden, steeds weer aan de achterstand van de Sleutel
stad te herinneren of er aan te worden herinnerd. Wanneer dit juist is gezien,
voorspelt het verschijnsel weinig goeds. Dan zou het er wel eens van kunnen
komen, dat men een kankergezwel in ons volksleven rustig laat voortgroeien.
Daarom waarderen we de woorden van hen, die met al hun krachten naar op

lossingen willen zoeken, des te meer.

COMMUNISTEN WILLEN
BETOGEN OP ZONDAG

Een kwartier had de raad slechts nodig
voor de diverse agendapunten, die
behandeling der begroting vooraf gin
gen. Toen kon de voorzitter het woord
reeds geven aan de heer Van Weizen
(Comm.), als leider van de kleinste frac
tie. (Met dien verstande dat zowi
V.V.D. als C.P.N. drie vertegenwoordigd
In de raad hebben, maar de voorzitti
gaf de voorrang aan de heer Van Welzen
als zijnde ouder dan mr Vos van
V.V.D.)

De heer Van Welzen ziet ook
Leiden liever de elders gevolgde regel
Ingesteld dat de grootste fracties
eerst aan de beurt komen. Een voorstel
wil spr. hiervan echter niet maken. Spr.
acht Leidens financiële positie niet sterk
een gevolg van de verkeerde landspo-
litiek. Met de devaluatie is ook geen
rekening gehouden. Er moet verandering
komen in de financiële verhouding
het rijk tot de gemeenten, zodat de
meenten wat ruimer adem kunnen ha
len. Enweg met die militaire uit
gaven. Die zijn veel beter te gebruiken.
Maar thans wordt de achterstand van
wat op sociaal gebied gedaan moet
worden, steeds groter. Het gemeentebe
stuur moet krachtiger optreden en vlot
ter initiatieven' nemen.

Spr. betwijfelt of het college van B.
en W. op de juiste wijze is samenge
steld. Om over de commissies, uit welke
steeds de coipmunisten worden geweerd,
maar niet te spreken. In het bijzonder
hekelt spr. de houding van de P-v.d.A.
in deze beide opzichten.

In Leiden kan men zelfs in overtref
fende trap spreken, bij elders vergele
ken. De politiek van de P.v.d.A. is ge
richt tegen elke samenwerking met de
communisten.. Daardoor is de strijd- en
daadkracht van de P.v.d.A. sterk ver
minderd.

De politiek van de socialisten is er
anders op geworden, aldus spr., de
koers is gewijzigd vooral door hun
stellingnemen tegenover de commu
nisten.

Hoe spr. staat tegenover de „andere
burgerlijke" fracties, heeft spr. nooit
verborgen. Allen, behalve de commu
nisten, doen aan struisvogelpolitiek. Ver
volgens neemt spr. de achterstand van
het openbaar kleuteronderwijs onder de
loupe, om daarna te komen tot zijn mo-

uit:

a- dat het houden van bijeenkom
sten op Zondagmorgen van ver
enigingen, die werkzaam zijn op
sociaal en cultureel gebied, en op
geluisterd worden door muziek, zang
of film niet te doen vallen onder
de uitzonderingsbepalingen van de
Zondagswet.

b. het houden van optochten toe te

„Juist in een Universiteitsstad", aldus
de heer Van Welzen, „moeten op Zondag
bijeenkomsten kunnen worden gehou
den (zonder dat daarvoor speciale ver
gunning nodig is) van organisaties tégen
de oorlog e'n vóór de vrede." Spr. wil
daartegenover niets zeggen van kerke
lijke bijeenkomsten. Iedereen moet de
Zondagmorgen kunnen besteden zoals
hij wil(In ons land en nu nog, be
doelt spr. vanzelfsprekend. Met de tijden
veranderen de woorden. Red.)

Tenslotte bespreekt spr. de door
enkele raadsleden ingediende voorstel
len. Wat weinig in aantal volgens de
heer Van Welzen: „Er is matheid onder
de raadsleden. Ziet men geen perspectie
ven meer? Wij, communisten, zien
perspectieven genoeg! Wij gaan steeds
Verder naar de socialisatie."

„Slechts in dringende
gevallen investeren'
De fractieleider van de V.V.D., mr
Vos, ziet af van het behandelen van
Vraagstukken van algemeen-politieke
aard. De begroting 1949 is nog niet lang
geleden behandeld en onze standpun
ten zijn voldoende bekend, aldus spreker.
Mr Vos wil echter één uitzondering
maken. Met een ondeugendheidje ver
wijst spr. naar de veranderingen in
Nieuw-Zeeland en Australië. Dit om te
bewijzen, dat de liberale vloedgolf nog
niet „verdroogd" is.

Over de begroting is niet zo heel veel
te zeggen. Dat blijkt ook uit het Alge
meen Verslag en de Memorie van Ant-

WAT VOORAF GING

Voordat de begroting aan de orde
kwam, benoemde de raad fot regent
het Geref. Minne- of Arme Oude Man
nen- en Vrouwenhuis: mr H. Burgers-
dijk. Besloten werd, medewerking te
lenen inzake het stichten van een
U.L.O. aan de Antonie Duyekstraat
(Leidse Hout). De bezoldigingen van
onderwijzers aan de openbare school
werden gewijzigd. De aankoop van per
celen weiland met opstallen in de -
en Gasthuispolder kan doorgaan. Enkele
begrotingswijzigingen hadden plaats.
Aanvaard werden de voorstellen van B.
en W. inzake de stroomleveringsovereen-
komst met Zevenhuizen en een overeen
komst tot levering van gas en electrici-
teit aan Zoeterwoude. Ten behoeve van
de doorlichting van het gemeenteperso-
neel werden gelden beschikbaar gesteld.
Het voorstel inzake de experimenteer-
school aan de Haverstraat passeerde
der discussie en zonder hoofdelijke stem
ming de hamer.

woord. De door de V.V.D. gestelde vra
gen zijn bevredigend beantwoórd.
Slechts enkele opmerkingen wil spr.
maken, met name over de reserverings-
politiek van B. en W. De belastingen
fnuiken tal van bedrijven. Er is slechts
schijn-welvaart, maar minister Lieftinck
schijnt dit nog niet te willen inzien.
Met de wethouder van financiën is spr-
het eens, dat de inkomsten uit de belas
tingen niet hoger kunnen worden opge
voerd en dat de uitgaven niet gemak
kelijk kunnen dalen De gemeente bepale
zich dus tot de allerdringendste en
tevens de rendabele investeringen: Stads
gehoorzaal, slachthuis, Gravensteen (an
ders is het reeds er aan bestede geld
weggegooid)spoorwegplannen.

Leidens schuldenlast stijgt steeds en
daarom zij de zorg van B. en W.
voortdurend gewijd aan het doen
verminderen van de last. De deva
luatie is een zeer ongunstige factor,
die nog niet is te berekenen. Laat
de gehele raad, voor ogen houden,
dat de tyden moeilijk zyn en dat
het geval van subsidies slechts als
aanvullend moet zijn bedoeld.
Tot slot van zijn beschouwing spre

kend

op, dat er te Leidein per 1 December
urgente gevallen van woningzoekenden
waren. Door de spoorwegplannen zul
len nog 110 bewoonde huizen verloren
gaan. Dat is een aanzienlijke achter
uitgang. De landelijke verdeling van de
bouwvolumes voor 1950 laat nog ruimte
voor extra-toewijzingen. Kunnen B. en

W. er naar streven, dat Leiden in
kader de genoemde 110 woningen
goed krjjgt?

De heer Wilmer over onder-

tvijs en ivoningbouiv

Als aanloop tot zijn algemene beschou
wing zegt de heer Wilmer (K.V.P.)
zich beperkingen te willen opleggen, wat
spr. eveneens van de andere raadsleden
verlangt.

In de eerste plaats voert spr-, hande
lend over het onderwijs, een pleidooi
voor goed eindonderwijs op de lat
scholen. Spr. juicht de plannen inzake
de experimenteerschool aan de Haver
straat hartelijk toe. Kan op andere'
scholen niet (op bescheidener wijze en
met lage kosten) iets soortgelijks wor
den gedaan?

De subsidiëring van het kleuteronder
wijs is nog steeds onbevredigend. Wan
neer kemt de half en half toegezegde
nieuwe regeling? Gelukkig zal sproedig
een wetsontwerp inzake het kleuter
onderwijs worden ingediend. Te Leiden
bestaat de onbillijkheid van niet-gesub-
sidieerde bijzondere fröbelscholen. Deze
scholen kunnen niet langer wachten.
Een andere onbillijkheid is, dat de
sociale lasten op de wèl-gesubsidieerde
scholen niet worden vergoed. Spr. hoopt,
dat deze materie in Januari opnieuw

zal worden bekekenen afdoende.

De vaststelling van de kosten per
leerling van het openbaar onderwijs ge-
chiedt niet tot sprekers voldoening.
Deze zaak heeft veel kanten, maar er
moet toch een oplossing kunnen wor
den gevonden.

Spr. wil het geneeskundig schooltoe
zicht toevertrouwen aan particuliere
organisaties, zo spoedig en voor zover
deze dit even goed als gemeentelijke in
stanties kunnen doen. Het particulier
initiatief moet ook hierin voorgaan,
meneer Van Welzen! Ik ga hier niet
debatteren met de heer Van Welzen.
aldus spreker, maar particulier initiatief
is altijd veel beter dan wat ook.

De reorganisatie van de dienstcom
missies verwacht spr. thans spoedig, als
zijnde een dringende zaak. De ambte
naren zelf zullen die op prijs stellen.
De trage woningbouw en de achter
stand. te Leiden hebben sprekers bij
zondere aandacht. Er zyn na de oor
log te Leiden 210 woningen minder
gebouwd dan Leiden was toegewe
zen. Dat betekent een ramp! Maar
het is een realiteit. Als niet zou wor
den gezocht naar de oorzaak van
deze achterstand, zou dat een mis
daad zijn. We zoeken niet naar de
schuldige, maar wel naar de oor
zaak, om die voor de toekomst weg
te nemen. Hier past het echter niet,
de raad met een kluitje in het riet
te sturen.

Maar ook opgewekte klanken wil
spr. doen horen. Bijv. dat B. en W. over
de woningbouw thans optimistischer
denken. Spr. dringt sterk aan op vroe
gere toezending der voorstellen van B.
en W. aan de raad.

Op liet terrein van het onderwijs
bestaan nog onbillijkheden

Het gebod van Zondagsheiliging geldt ook
voor de overheid

Mr Woudstra (Prot.-Chr.) spreekt
re r een „begrotings-vierdaagse" en
brengt dank aan B. en W. In het bij
zonder aan de wethouder van financiën
met zyn staf. Voor dé tweede maal is
de begroting sluitend, maar B. en W.
juichen daar (terecht) niet over. De
hogere raming van de ondernemingsbe
lasting immers maakte het sluitend-
gelijk. Spr.,heeft goede verwach
tingen van de definitieve regeling der
financiële verhouding rijkgemeente,
intussen ook dankbaar voor de
toestand van het ogenblik.

te Leiden reeds veel gedaan. In
verband met de door de regering te vol
gen conjunctuurpolitiek, vraagt spr. het
uitvoeren van nièt-urgente grote werken
uit te stellen tot de landelijke regeling
Dit uiteraard zonder dat door dit
uitstel schade wordt veroorzaakt.

Graag wil spr. iets naders weten over
de bouw van scholen. De openb. scholen
tellen gemiddeld 184 leerlingen per
school, de R.K. 260 en de Geref. 332.
Spr. begrijpt de toewijzingen van nieuwe
scholen dan ook niet. Reeds tien jaar
geleden vroeg de Ver. voor Ger. School
onderwijs om een school in de Roden
burgerpolder. Die werd toegezegd,
de toezegging is nog steeds niet
werkeljjkt. En inmiddels zijn reeds twee
openbare en twee R.K. scholen gebouwd.
Er zit dus iets scheef, hetzij ten depar-
temente, hetzij ten stadhuize.

Sprekers tweede opmerking betreft
het kleuter-onderwijs. De fröbelscholen
bieden vaak grote uitkomst voor moei
lijk-wonende ouders. Ze zijn van sociaal
nut van de eerste rang. Betere subsi
diëring is hard nodig, ook al laat het
particulier initiatief zich in dit kader
allerminst onbetuigd. Juist daarom ook
is behoorlijke steun zeer zeker geoor
loofd. In Januari verwacht spr. de toe
gezegde bevredigende voorstellen.

De woningnood betekent voor velen:
lijden, last, verbittering, kankeren. 'Op
korte termijn is eerder verergering dan
verbetering te verwachten. Jonge men
sen hebben geen kans om te trouwen.
Hoe denken B. en W., aldus vraagt mr
Woudstra, over noodvoorzieningen? Vo
rig jaar heeft spr. reeds de bouw van
betrekkelijk goedkope landhuisjes (al of
niet op wielen) in overweging gegeven.
Toen gaven B. en W. een afwijzend ant
woord. En thans een ontwijkend? Daar
mede zal spr. niet accoord gaan.
Uit de N.L.Crt. heeft spr. vernomen,
dat Leiden thans ook een tram
wagon-huis bezit. Hoe men hierover
ook moge denken, die kant zal het
toch voor een deel uit moeten. Velen
zullen gebaat zjjn met een goedkope
nood-oplossing en willen graag

op i

wyz<

tijden niet zou worden geaccepteerd.
Het gaat thans om de geestelijke
volksgezondheid, om het wegnemen
van de kanker van woningnood en
samenwoning.

Wat de motie-Van Welzen betreft: mr
Woudstra verheugt zich er over, dat de
heer Van Welzen er geen bezwaren tegen
heeft, dat anderen op Zondag hun reli
gieuze plichten waarnemen. Maar Zon
dagsheiliging is geen menselijke vinding
het gebod er toe geldt voor ons allen.
Het vierde gebod geldt ook voor de
Overheid, die dit gebod ook op het pu
blieke terrein heeft te handhaven. De
Prot.-Chr. fractie zal dan ook niet anders
kunnen, dan tegen de motie-Van Welzen
stemmen.

Positie van ons land
is hachelijk
De heer D, J. van Dp (Arb.) dankt
het sluitend-zijn der begroting hoofd
zakelijk aan de uitkeringen van het rijk.
De ongunstige factoren worden echter

steeds meer zichtbaar. We staan op
nieuw voor een periode van werkloos
heid. De regering zal een nieuwe con
junctuur-politiek moeten gaan bedrijven.
De positie van ons land mag gerust
buitengewoon hachelijk worden ge
noemd, ook in verband met Indo
nesië en met ons achterland Duits
land. We behoeven zeker niet op
timistisch te zjjn en het ellendige is,
dat we financieel volslagen afhan
kelijk zjjn van het buitenland, met
name van de Verenigde Staten.

Door de conjunctuur-politiek, die on
vermijdbaar is, komt de gemeentelijke
zelfstandigheid nog meer in het gedrang.
De regering kan echter niet anders, wil
ze voorkomen dat de klap nog harder
aankomt dan vóór de oorlog.

Van belang is inmiddels, dat de ge
meente tot eigen pjannen komt, tot
een lyst van uit te voeren werken,
om klaar te zijn als de regering haar
conjunctuur-politiek gaat invoeren.
Leiden wachte daarmee vooral niet,
maar neme op korte termijn initia-

Na de industrialisatie noodzakelijk te
hebben genoemd, merkt de heer Van Dijk
op, dat een sterksprekende wanverhou-
g -aanwezig is tussen het onderwijs
intellectuele richting en het vak
onderwijs. Vakonderwijs is hard nodig,
ook ir» verband met de steeds dringender
noodzaak van emigratie. De gemeente
Leiden laat zich op dit gebied niet on
betuigd, maar men zou de hoofden van
scholen toch ook moeten instrueren.

Wat de middenstand betreft toont spr.
zich een voorstander van de wykindeling.
De kwestie van het kleuterdagverblijf
„Margriet" noopt spr. enkele vragen te
stellen. De houding van het bestuur acht
spr. uitermate bevreemdend. Waarom
er geen huurcontract met de eige-
van het huis? Waarom moest er
contra-rapport worden gemaakt en
de fractie-leiders worden toegezon
den? En welke waarde kan men hech
ten rapport, dat in zo korte tijd
moest worden opgesteld? Bovendien had
geen enkele accountant dit mogen
doen. Wat niet wegneemt, dat spr. de
waarde van het kleuterhuis voor Leiden
erkent en de gevraagde subsidie wil zien
toegestaan.

In aansluiting by mr Woudstra infor
meert spr. eveneens naar het programma
in de scholenbouw.

Aan het slot van zyn beschouwing
merkt de heer Van Dyk op, dat zyn party
mannen heeft met een uitstekende repu
tatie. Neem het financieel beleid in Lei
den, aldus spr., door dr Van Rhyn!

Weth. Van der Kwaak: „Maar
toen was hu nog Chr.-Historisch."

De heer Van Dyk: „Dus er is nog
hoop."

Weth. VanderKwaak: „Ja zeker,
by ons." (Hilariteit).

Mr dr Knol eerste
na de fractieleiders
Mr dr Knol (Prot.-Chr.) pleit voor
een verstandige reserveringspolitiek, om
dat immers de belastingen onmogelük
hoger kunnen worden opgeschroefd.
Deze opmerking bedoelt geen critiek te
zün op het beleid van de wethouder van
financiën, maar men mag toch de ogen
niet sluiten voor de financiële positie van
de gemeente als zodanig. Spr. toont zich
opnieuw een sterk voorstander vai
gemeenteiyke autonomie, maar vraagt
zich af, of die thans geheel mogeiyk

Uitvoerig bespreekt mr dr Knol de
waarde van een tydig verschenen ge
meentebalans. Indertyd werd door B.
W. toegezegd, dat dit document op tyd
klaar zou zyn, zodat men by het bestu
deren van de begroting ook als raadslid

enig inzicht in de financiële positie van
de gemeente zou kunnen krügen. Tot nog
toe is deze belofte niet vervuld, zodat de
raadsleden zich maar moeiiyk een voor
stelling kunnen vormen van bezittingen
en schulden der gemeente, alsook van
haar verplichtingen.

Voor de gemeenteiyke accountants
dienst heeft spr. de grootste waardering.
In verband daarmee spreekt mr dr Knol
zün grote ergernis uit over het geval
„Margriet". De accountantsdienst heeft
volgens spr. goed werk gedaan, door de
gepleegde fraude na te gaan. Want er
is niet alleen slordig geadministreerd,
er is inderdaad fraude gepleegd.

Het contra-rapport van de particuliere
accountant had nooit uitgebracht mogen
worden. Bovendien blijkt uit dit rapport,
dat men in tydnood zat, terwyi veel van
de inhoud niet ter zake is. „Het bestuur
heeft met dit rapport geld vermost,"
aldus mr dr Knol.

Naar aanleiding van de naar voren
gebrachte plannen ter stimulering van
dé wykverdeling, wil spr. wyzen op de
waarde van de middenstand, die de buf
fer vormt tussen het opdringende groot
kapitaal en de steeds verder voortdrin-
gende socialisatie.

Een laatste opmerking geldt de ten-
denz, het onderwüs goedkoper te maken,
opdat niemand zich uitgesloten zou be
hoeven te voelen van een ontwikkeling,
waartoe hy of zy zich geestelyk in staat
voelt. Spr. is bang voor een te groot
intellectualisme, dat de handenarbeid in
de toekomst nog meer in de vergeten
hoek zal dringen.

Mariap ran
25 jaar

Urk met de Kerst
dorpsdichteres

Velen in den lande wij denken zeker I derzeeen „M'n muutjen Griet lag n
niet in de laatste plaats aan Katwyk de ikraa-m, en kiek dat wist ouwe lede",
kennen Mariap van Urk. Met Kerstmis Bij de uitgeverij Za'lsman te Kampen
dit jaar viert zy haar zilveren ju-1 verschijnt binnenkort een bundeltje

bileum als huisvrouw en als dorpsdich
teres. Zij draagt de Urker dracht, zorgt
voor haar echtgenoot, de Noordzeevisser
Klaas van Evert, en haar zeven kinde
ren en vindt ondertussen nog tijd voor
menig gedichtje.

Veel heeft Mariap geschreven over de
zee, de visserij, de inpoldering van het
IJsselmeer en verder nog tal van din
gen uit het dagelijkse leven. Geestig en
tintelend van humor of ook diep-ernst'g
en geladen van weemoed.

Voor andere zaken dan dichten en het
schrijven van novellen over het oude
eiland Urk vindt ze ook nog tyd. Bij de
totstandkoming van het lijvige boekwerk
„Het Eiland Urk", onder redactie van
Meerkens' en Kaiser, heeft ze gezorgd
voor talrijke gegevens op het gebied van
folklore en dialect. En nog dit jaar
kleedde zij voor het Openluchtmuseum
te Arnhem een pop aan in klederdracht
van 100 jaar terug. Door de radio klonk
eveneens haar stem, met gedichtjes als
„De vloot vertrekt", „Vaarwel mijn Zui-

haar hand over Urk
serslaven.

Bij de velé felicitaties, die Mariap van
Urk zullen .bereiken, voegen wy gaarne

Drie-en-twintig sprekers in de avondvergadering

Verlanglijstje van mevrouw
Braggaar

Mevrouw Braggaa rD e Does
(Arb.) begint haar speech als eerste in
de avondvergadering met een woord van
lof voor B. en W. en de ambtenaren.
Zij vraagt beter toezicht op de straat
verlichting en ruimere verstrekking van
huisvuil-emmers in gevallen van samen
woning. De politie dient goed toe te zien
op hinderlyk struikgewas en op de fiet-
i-misère by „Minerva". Ook pleit spr.
>r meer zweminrichtingen, voor uit
breiding van het Montessori-onderwys
en opnieuw voor een kinderbewaarplaats
(crèche). De gemeente neme géén vol
le d i g-gepensionneerden in dienst, nu
de werkloosheid weer gaat dreigen. De
d.A. wil de middenstand graag ter
wille Zyn, maar de middenstand zelf
werkt vaak zo oneconomisch. Spr. vraagt
aandacht voor de ouden van dagen in 't
algemeen en die van het Geref. Minne
huis in 't byzonder. en verzoekt opnieuw
?en gemeentelijk tehuis voor ouden
dagen. Tegenover het door mr
Woudstra betoogde, stelt spr. de achter
stand van het openbaar kleuteronder-
wys. Over haar voorstel inzake een bad
huis in of by de Tuinstadwyk zegt spr.,
dat hier inderdaad van een noodzaak kan
worden gesproken. Spr. hoopt, dat dit
badhuis op de begroting 1951 zal komen.

De heer Knetsch vraagt
om iverkclassificatie
De heer Knetsch (Prot.-Chr.) acht
:n wetenschappelyke werkclassificatie
dringend nodig. Dit om de juiste men-
op de juiste plaatsen te brengen en
de «rbeidspfoductiviteit zo hoog mo
gelyk op te voeren. Dan kunnen we mee
helpen, de productiviteit van 80 pet. op
het door de regering beoogde percentage
te brengen. Dit is in het belang van ons
gehele volk, maar juist ook voor de ar
beidende stand. De producten van de ge
meentelijke werkplaats moeten zo duur
•gelijk worden verkocht. Spr. gelooft
t, dat de middenstand hieronder zal
lyden. Gemeentewerken zal efficiënter
kunnen werken, als deze tak van dienst
;r de goede werktuigen beschikt. Spr.
het met de heer Wilmer eens, dat
de medezeggenschap van het gemeente-
personeel zo spoedig mogelyk moet ko-
B. en W. geven volmondig toe, dat
het Rytydenbesluit telkens wordt over
treden. Controle is wel uiterst moeiiyk,
r de B. van B. en W. is toch hoofd
de politie? Wat zal het rapport over
de industrieflat uiterst deskundig zyn!
Het laat tenminste lang op zich wach-
nIn Den Haag is men er vlotter

Mevrouw Goudswaar d—K n i p-
:heer (V.V.D.) heeft opgemerkt, dat
de straatpolitie geen Engels behoeft te
kennen, maar hoe is dat dan in andere
steden? Want het is toch wel aan te
bevelen. De huisvesting van de gerepa-
trieerden en anderen, uit Indië komende
(ook Chinezen, aldus spr.), verdient meer
zorg. Zy worden thans vaak niet als
woningzoekenden erkend. In zekere zin
zyn zy toch ook oorlogsslachtoffers en
verdienen daa'rom, zo nodig, voorrang.

Het vermenigvuldigingscijfer

Hoewel geen financieel expert moeten
de heer A. van Dyk (K.V.P.) toch
enkele opmerkingen over uitgaven
inkomsten van het hart. Erg gerustge
steld over Leidens financiën is spreker
niet. Toch verdient het voorstel,
vermenigvuldigingscyfer voor het onder-
wys op 1 te stellen, de aandacht van de
raad, aldus spr. (Thans is dit cyfer 2).
Het schoolgeld (vooral voor grote ge
zinnen) zal dan n.l. aanmerkelyk dalen,
aldus spr. De inkomsten (schoolgelden)
door de gemeente te innen, zullen even
wel niet belangrijk inboeten: in totaal
53.000. Het tekort van de begroting
echter mag immers niet worden „ver
haald op de gezinnen, die toevallig
schoolgaande kinderen hebben." Die ge
zinnen hebben toch al de meeste be
lasting te betalen

De heer Questroo (vrijgezel): De
on gehuwd en!

De heer Van Dyk: De grote gezin
nen betalen veel belasting op alle moge-
lyke dagelykse artikelen. Het prae-
advies op een in te stellen commissie
voor culturele aangelegenheden i:
gaat spr. verder, nog steeds niet
schenen. Spr. beveelt nogmaals met klem
het instellen van een dergeiyke instel
ling aan en pleit voor grotere aandacht
aan niet-volwaardige kinderen,
vreugde van de raad verraadt spreker
zich als de steller van deze vraag: „of
styging van de raming van de post „on
derhoud van wandelplaatsen, plantsoe
nen en andere beplantingen" het resul
taat is van de werkzaamheden van het
Comité Kindervacantiebezigheden.'
en W. hebben hierop geantwoord, dat
„dit uiteraard het geval is. Het comité
is met de afbraak van de plantsoenen
reeds begonnen..,...." Humor of sarcasme,
vraagt spr. zich af. Spr. besluit zyn be
schouwing met enkele kleinere vragen,
om.: „Is het billijk, dat de gehele
van de electriciteitsfabrieken na
gemeentekas gaat of mogen de werk
nemers voor een klein percentage
winst delen?"

De heer Van Stralen deelt

(Arb.) zyn betoog, doelend op de reser
vering en investeringen er aan herin
nerend, dat vooruitzien noodzakelyk is.
Spr. meent, dat de door mr Woudstra
gestelde normen (wat betreft de door
de heer Van Welzen voorgestelde uit
zonderingen voor de Zondag) dreigen af
te zakken tot vormen-godsdienst.

Op het gebied van de volkshuisvesting
moet het Practisch Christendom meer
tot uiting komen, zodat de samenwoning
draaglyker wordt. Mr Woudstra wil meer
noodwoningen, zelfs tramwagons, maar
"t niet in tegenspraak met de mening
de heer Van Iterson en andere leden
der Prot.-Chr. fractie?

De heer Van Iterson: Dat hin
dert toch niet. Dat is toch democratie!

De heer Van Stralen ondersteunt ten
slotte het voorstel van mevrouw Brag
gaar inzake een tehuis voor ouden van
dagen.

Wacht maar tot je
veertig bent!
De heer Van Iterson (Prot.-Chr.)
complimenteert B. en W. en de ambte
naren voor de vlotte indiening van deze
begroting. Het woningprobleem wordt
steeds nypender. Velen laten de moed
zakken, sommigen vertrekken naar elders,
de ooievaar zit soms zelfs by de pakken
(Spr. wil echter voorlopig niemand
verwyt maken. Hilariteit). Mon-
woningen? Goed om in dringende
gevallen te helpen. Maar als de woningen
gereed zyn, en er is dan nog geen straat,

geen riolering, geen water, geen gas

Elders gaat dat allemaal veel vlotter.

Ook met de woningbouw zelf. Spreker
geeft daar opnieuw markante voorbeel-
Leiden heeft over drie jaar toe
gewezen gekregen: 868 woningen. Hier-
•gingen er 103 verloren, doordat men
te laat klaar was. Er werden gebouwd:
194 woningen en 250 zyn er nog in aan
bouw

Leiden heeft thans een tekort van 4000
woningen, welk aantal jaarlyks nog
groeit. Moeten verloofde paartjes dan
met trouwen wachten tot ze 40

In Rotterdam worden 1000 particu
liere woningen gebouwd. Niet praten
maar doen! Voorbeelden als deze
moeten ons toch wel wat zeggen.
Laat de gemeente tonen, dat haar
het bouwen ter harte gaat.
De vestiging van nieuwe industrieën
heeft wel plaats in andere gemeenten,
maar heel weinig te Leiden. Als er geen
spoed wordt betracht, is Leiden te laat.
Spr. vraagt: zyn er aanvragen om grond
geweest, en zo ja, waarom zyn de ves
tigingen dan niet doorgegaan? Waarom
wordt niet meer spoed gezet achter het
bouwen van industrieflats?

Nog steeds lykt spr. de breedte van
de spoorwegtunnel te gering. De A.N.
W.B. denkt er heel anders over dan de
wethouder en over 25 jaar zal blyken,
dat de A.N.W.B. het by het rechte eind
heeft gehad. De huisvesting van studen
ten verdient grotere aandacht van I
W. Men zie byv. naar Delft. De c
kluizing van de Langebrug bergt geva-
zich. Spr. stelt voor, het verkeer
/are vrachtwagens daar te
bieden. B. en W. handelen te star,
de Hinderwet betreft. Daardoor wordt

(Van onze speciale medewerker) I

Iet is dan weer zo ver: Donderflag-
ddag om twee uur zal de heer J. G. J.
nhey van Wyk, voorzitter van de Ka-
r van Koophandel te Leiden, de Kerst
tentoonstelling in Lisse openen en daar-
is het Bloemlust-seizoen 1949—1950
dan weer gestart
Om de waarheid te zeggen: er had niet
heel veel moeten gebeuren, of er wa
rn dit jaar géén Bloemlust-tentoonstel-
lingen geweest. Hoewel het waarlijk aan
belangstelling niet ontbrak en hoewel
verder alles en iedereen even geestdrif-
as, werden er na afloop van de
feestelijkheden achter de coulissen knap
sombere gezichten getrokken. Want
men daar de balans opmaakte,
kwam men tot de niet bepaald vrien
delijke conclusie, dat er maar weer een
mille of wat by gegaan was. Daar was
het uiteraard niet om begonnen! En zo
nen dit voorjaar zo hier en daar al
horen mompelen, dat „Bloemlust" op het
punt stond om te overlijden. En daarmee
dan een jaarlyks weerkerend bloe-
i-evenement van de kalender afge
voerd zijn.

Doch ziet: daar was een handjevol op
timisten. die zich op het langzaam maar
zeker uitstervende standpunt stelden, dat
moeilykheden er alleen maar waren om
ze te overwinnen! En die gingen
rustig door; - overwonnen inderdaad een

moeten

al te formalistisch zyn. Met de
opvattingen van B. en W. inzake het
architectonisch aanzien van de stad, is
spr. het niet eens. De eisen worden soms
te hoog gesteld en de ambtenaren door
kruisen de gehele stad voor controle op
verf- en» voegwerk.

Groot gebrek aan
ziekenhuisruim te

Dr Goslings (Arb.) hoopt op
spoedig verschynen van het rapport
de directeur van de G.G.D. Er is reeds
enige vooruitgang te bespeuren, alis
het tempo van gedachten te wis
selen. Aandacht vraagt spr. verder vooi
de ouderen van dagen. Een gemeente-
lyk tehuis heeft stellig zin, ook als ei
particuliere (kerkeiyke) zyde reeds
Iets zal worden gedaan. Het tekort
ziekenhuisruimte is zeer nypend. Zo
spoedig mogelyk moeten we trachten,
daarin te voorzien. Achtereenvolgens
neemt spr. de plannen inzake het Acad.
Ziekenhuis, het Elisabeth-ziekenhuis en
het Diaconessenhuis onder de loupe. Spr.
overweegt een motie in te dienen, waar-
by de raad er by B. en W. op aandringt,
contact op te nemen met de daartoe in
aanmerking komende instanties, om te
komen tot een gemeenschappelyke ex
ploitatie van het Acad. Ziekenhuis door
'jk en gemeente.

Dokter Kortmann (K.V.P.) waagt
ch even op het financiële pad 1te
wachten dalende inkomsten en stygende
uitgaven) en dringt aan op een uiterst
voorzichtig beheer. De schulden 2

De politie-agenten moeten zoveel r
geiyk worden opgeleid voor E.H.B.O.

Engels studeren. Het verkeer in
binnenstad brengt grote problemen m
Als omleiding over de singels niet r
geiyk is, acht spr. één-richtingverkeer
een oplossing.

Ten aanzien van de ziekenhuisruimte
is spr. het volledig eens met dr Gos
lings. Spr. hoopt, dat B. en W. spoedig
contact met het ryk zullen opnemen
over het Acad. Ziekenhuis.

Verbondenheid UrkKatwyk aan Zee.
Bettie van Tongeren behoort zeker tot
de Katwjjkers, die Mariap van Urk een
hartelyke felicitatie zullen zenden.

De wekelijkse keuring t0
Haarlem

(Van

medewerker)

U kon het eigenlyk al op uw tien vin
gers uittellen: veel bloemen zouden er in
ieder geval niet zyn. Want staat voor
Donderdag de Kerst-tentoonstelling van
„Bloemlust" niet op het programma? Dat
in aanmerking genomen, viel bet zelfs
nog mee.

G. C. van Meeuwen en Zonen. Heem
stede, waren er weer met hun Amaryllis.
Klein'bloemige ditmaal. Zoals u weet:
door kruising van Hippeastrtim x rutilum
kreeg men een kleinbloemig type. dat
hier nu in twee verschillende soorten was
geëtaleerd: Mignon en Gracilis. Het ver
schil zit "m in de stengel. Gracilis, die het
getuigschrift van verdienste kreeg, heeft
slanke stengels, die zich best lenen voor
de binaerij. Maar Mignon produceert een
stengel, die bedenkelijk veel op die van
een Hippeastrum gaat gelyken. En dat
lykt nu niet bepaald een verdienste!

Bijzonder fraai was de groep cyclamen
van de firma A. Eveleens uit Aalsmeer,
die dan ook prompt met een gouden me
daille werd vereerd. S. Heere, Beverwijk,
en J. de Goede, Breezand, toonden narcis
Bonythus. Nog niet je-van-het. Fantas
tisch best was hyacint Ostara van het
Lab. v. bloembollenonderzoek, Lisse. Dan
was er nog inc. Aflame van G. Endhoven,
Nieuw-Vennep. Prima kwaliteit! Dan
narcis Flower Record van P. Nijssen en
Zoon, Santpoort. Een zee van bloemen!
Verger was ditmaal niet zo goed in vorm.
Dezelfde firma toonde t.t. Korneforus,
van grond verwarming. Er zat hier en
daar een wit puntje op, maar dat maakt
Korneforus toch graag. Laagelaan en
Hulsebosch, Hillegcwn, waren er weer met
hyacint Delight. Evenals vorige week:
magnifique. Huls' Conqueror, een heel
licht-blauwe zaailing, zag er best uit.
Huls' Ruby, intens rose-rood, is een mooi
ding, maar is de nagel van Conqueror
niet beter? C. Alkemade en Zoon, Noorri-
wyk, toonden t.t. Finland. Best!

In Lisse gaan de feestelijkheden

„Bloemlust" opent op 22 December haar poorten

moeilykheden; waren ze niet te
dan werden ze eenvoudig
omzeild, en als ook dat niet mogelijk
was, dan werden ze verpulverd!

Zo krijgt „Bloemlust" toch haar 1949
1950-editie. En als men de vakbladen ge
loven mag, dan zal de Kerst-tentoonstel-
LLng alles overtreffen, wat er tot nu toe
gepresteerd is. Naast groepen tulpen,
hyacinten en narcissen, zullen grote in
zendingen Amaryllis hippeastrum, Lelies.
Fresia's, Euphoria's en wat-al-niet ge-
exposeerd worden.

De „tovenaar" Van der Lee zal het ar
rangement verzorgen en als het aan hem
ligt, dan kan men er van op aan. dat
men van de ene verbazing in de andere
zal rollen! Daarom verdient deze show
slechts één lot: dat ze de gpodwill mag
verwerven, zonder welke het organiseren
van een Bloemlust-tentoonstelling altijd
min of meer een riskante onderneming

Een hele reeks
kleine tvensen

Mej. Van Nienes (Arb.) pleit mèt
evrouw Braggaar voor betere zorg
Dor ouden van dagen. Er liggen moge-
lykheden genoeg, byvoorbeeld op het
terrein der gezinsverzorging.
Pessimistisch is de heer Van Weer-
3 e (Arb.) over middenstanders en am
bachtslieden. Zy moeten vaak nog wor
den geleid. Soms wordt byv. ingeschre
ven tegen onverantwoord lage ptyzen,
zodat thans al weer slachtoffers vallen.
Ander gevolg: minder goed werk. Spr.
keert zich ook tegen winterwerk in de
zomer en omgekeerd. De vergunningen
komen meestal veel te laat af. Het werk
dan vaak al klaar en de ambtenaren
tikken de uitvoerders op de vingers.

De heer Van Oyen (K.V.P.) oppo
neert tegen het gezegde, dat de lonen
en salarissen van het gemeentepersoneel
thans hoog genoeg zyn. Spr. is het eens
met B. en W., dat dit stellig niet geldt
zyn algemeenheid. Volgens spreker
moeten de bruggen op de spitsuren dicht.
Spr. dringt opnieuw aan op „uitkam
men" van woningen. Probeer er uit te
halen wat er uit te halen is! Het mag
niet zó worden, dat de volksramp van
de woningnood geen indruk meer maakt.
Liever noodwoningen of tramwagons dan
allemaal-by-elkaar-op-de-zolder! Een
badhuis in de Tuinstadwyk acht spreker
stellig nodig. Met de voorstellen van de
heer Van Welzen is spr. het niet eens:
de verordeningen van thans laten ruimte
genoeg (t.a.v. de Zondagmorgen).
De heer Zunderman (Arb.) vindt
ït niet zo byster paedagogisch, dat
meisjes op het politiebureau strafregels
moeten schryven. Een ware peroratie
houdt spr. over de vernielzucht der
jeugd, met name in plantsoenen. Deze
is het ergst in de wyken, waar mer
juist niet zou verwachten. De jeugd
beweging moet veel beter gesteund,
vooral t.a.v. de massajeugd. Er moeten
leer sportvelden komen.

Speciale aandacht vraagt de heer
ardee (Arb.) voor het speeltuinwerk
een prachtig werk voor de jeugd. Op
elke speeltuin is een clubhuis gewenst,
dankbaar voor de subsidies, maar
vraagt nóg meer medewerking van de
gemeente.

De heer Questroo (Prot.-Chr.)
waardeert de wyze, waarop de belangen
van de middenstand naar voren zyn ge
bracht. Wykindelingen moet men echter
overlaten aan de middenstanders zelf.
Maar hoe dein met de coöperaties
(bakkers)

Mevrouw vyibrief (comm.) wil
elk kind, dat de lagere school verlaat,
een gesaneerd gebit meegeven. Zo ver
moet de schooltandverzorging zich uit
strekken, Voorts vraagt spr. aandacht

een crèche, het „uitkammen"
woningen en de pryzencontrölecommissie.

De heer Boezaard (Comm.) atten
deert op de toestand van de riolen in dt
Parkstraat.

Geboden die voor allen
gelden

Een zekere matheid in de begrotings
verslagen is de heer Stolp (Prot-Chr.)
opgevallen. Niets is echter minder funest.
De raad zal alle moeilykheden en moge-
lykheden moeten blyven onderzoeken.
De begroting is sluitend daarvoor
woord van hulde aan B. en W. in 't
gemeen en aan de wethouder van finan
ciën in 't byzonder. Voorzichtigheid ech
ter is eis. Alle uitgaven moeten worden

getoetst op hun noodzakelykheid, te meer
nu de inkomsten niet meer zullen stygen.
Alles gaat in neerdalende lyn. Spreker
stelt een vraag over de ondernemings
belasting en bréngt lof aan de gemeen-
teiyke accountantsdienst, waarvan spr.
nog goede resultaten verwacht. Achten
B. en W. de stortingen in de vernieu
wingsfondsen voldoende? Het verbieden
van het 'snaghts parkeren acht spreker
niet vol te houden.

Tenslotte spreekt de heer Stolp een
enkel principieel woord. Ook de ge
meentepolitiek vindt haar uitgangs
punt in Gods Woord. Spr. wenst
daarom het college en de raad toe,
dat zij hun kracht alléén in dat
Woord zoeken. Spr. komt tevens
terug op de door de heer v. Stralen
gemaakte opmerkingen. Het vierde
gebod laat aan duidelijkheid niets te
wensen over en als men het dan
interpreteert precies zoals het er
staat, is dat dan vormengodsdienst?
Inderdaad moet het Practisch Chris
tendom worden betracht, doch deze
eis komt niet tot een enkele groep,
maar tot allen!

De heer Elsgeest (Prot.-Chr.) gaat
even in op het door mevrouw Braggaar
gezegde over het Geref. Minnehuis.
(Waarby de voorzitter opmerkt, dat de
daar oud plegen te worden!)
De heer Elsgeest weet, dat de ouden
in het tehuis in goede handen zyn.

Over de woningbouw pleegt ook de
heer Ten Broek (K.V.P.) vanzelf
sprekend nog een enkel woord. De par
ticuliere bouwers hebben tot nu toe geen
gelegenheid tot bouwen gekregen. Ze
hebben zich verenigd in de Leidse bouw-
kring, maar de financieringsregeling is
voor de particuliere bouw funest. Daar
door wordt ook de bouw van 62 wonin
de Zoeterwoudseweg vertraagd.
Kunnen de particuliere bouwers in 1950
rekenen op toewyzing van die 62 of niet?

Ditmaal geen pepernoten
gestrooid

De heer L ombert (K.V.P.) wil dit
maal géén pepernoten rondstrooien, zo
als de vorige keer. De heer Van Welzen
zal me wel liberaal-in-het-kwadraat noe-
aldus spr., als ik het weer hele-
móéi niet met hem eens ben (n.l. over
de Zondag). Spr. wil zich spiegelen aan
andere landen.

Nief te veel ambtenaren, aldus spr.
De invoering van de registratuur ten
stadhuize vertraagt de behandeling der
zaken en kostte bovendien nogal. Ook
de ambtenaren moeten zuinig zyn. En
zich niet toeleggen op het opsporen van
.geveltjes". Tenslotte brengt de heer
Lombert enkele byzondere gevallen van
woningnood naar voren.

De heer Van den Burgh (Arb.)
vraagt een nieuwe instructie voor de ge
meente-archivaris.

De heer P i e n a (Arb.) spreekt nog
even over Endegeest, over de lonen en
salarissen van het gemeentepersoneel en
over de verkeerslichten aan het Noord-
einde.

Spreker dankt B. en W. voor het ant
woord op zyn vraag inzake de Doden
herdenking. De organisatie er van ia
blükbaar niet af geweest De prUzen-
commissle moet na de devaluatie weer
op volle toeren gaan werken, zo besluit
spreker.

En de Voorzitter besluit dan de
zitting. Tot vanavond 8 uur. Dan komen
B. en W. aan het woord.

Huiseigenaren willen toch
huurverhoging op 1 Jan.

De Ned. Bond van huis- en grond
eigenaren heeft aan de ministers en aan
de Kamers een adres gericht om de voor
gestelde huurverhoging toch op 1 Jan.
a.s. te doen ingaan, gepaard gaande met
een ty'delyke verhoging van de subsidies
op de levensmiddelen.