ïlicuwe geihsctfe GTouranl
Prof. AnemaGeen gradueel, maar principieel
verschil tussen aannemen
en verwerpen
Mr KolffHet door de C.H. in de Regering
gekoesterde vertrouwen volledig beschaamd
Wist U
DINSDAG 20 DECEMBER 1949
f BUREAUX: Hogewoerd 103.
Dir. en redactie: Tel. 20408. Abon
nementen: Tel. 22710. Advertentie-
afdeling: Tel. 23375
Postrekening: 58936.
ABONNEMENTEN: ƒ4.15 p. kwartaal;
ƒ0.32 per week.
ADVERTENTIÊN0.18 per milimeter.
(By contract belangrijke korting).
DIRECTIE: F. DIEMERt
CHRISTELIJK-IS ATION AAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
„Stoattastlcfe H ahebieooi
tnyn bert la teytieaspoei'
Dertigste jaargang No 7999
Begrotingsdebatten
in de Leidse Raad
Zie pag. 3
INDONESIË IN DE EERSTE KAMER
(Van onze parlementsredacteur)
Er is kans, dat wanneer deze krant by de lezer is aangeland, het pleit in de
Indonesische kwestie ook voor wat betreft de Eerste Kamer is beslecht. Want
zij zet spoed achter de zaak. Gisteravond vergaderde zy van half acht tot elf uur
en in die tyd hebben vyf sprekers uit vijf fracties het hunne over het ontwerp
gezegd. Bijzondere vermelding komt daarby toe aan de waardige uiteenzettingen
van de heren Anema (A.R.) en Kolff (C.-H.).
Prof. Anema deed nog eens duidelijk
uitkomen, dat bij de A.R. waarlijk geen
bezwaar bestaat tegen de overdracht van
de souivereindteit op zichzelf. Steeds is ae
A.R.-leer geweest, dat Indië behoorde te
worden opgeleid tot en voorbereid voor
eigen souvereimteit. Maar aan twee
voorwaarden moest daarbij worden vol
daan: ten eerste moest de ontwikkeling
zich voltrekken als een hervorming van
het bestaande Koninkrijk, en ten tweede
moest de rechtsorde behoorlijk gewaar
borgd zijn Aan ^eze voorwaarden is
thans niet voldaan.
Wat de regering gedaan heeft, is een
poging geweest om de revolutie te lega
liseren, geheel overeenkomstig het
standpunt der P v d A. Het was duidelijk,
dat hierdoor de regering ter R.T.C. aan
het kortste eind moest trekken. En het
resultaat is geworden een luttele, uiterst
losse binding.
In het tweede deel van zijn betoog
belichtte prof Anema de grondwettelijke
Zijde van de kwestie. De meesten zijn
het hierover wel eens, dat de resultaten
der R.TC. met de Grondwet niet over
eenstemmen. Van die Grondwet geldt,
dat de betreffende bepalingen in 1948
zeer slap werden geformuleerd. Niette
min moet minister Van Maarseveen
zelfs van zijn standpunt uit erkennen,
dat hij nauwelijks binnen de Grondwet
is gebleven. Maar daaruit volgt reeds,
dat de Grondwet in het regeringsbeleid
niet wordt nagekomen naar haar zake
lijke inihoud.
Handig pleidooi
Minister Van Maarseveen heeft niet,
zoals hij behoorde te doen, de Grondwet
gevolgd naar. haar zakelijke inhoud,
maar heeft zich integendeel afgevraagd
wat de Grondwet nog juist zou toelaten,
en zo is zijn betoog in de Tweede
Kamer een handig proces-pleidooi
geworden,- - wel scherpzinnig, maar
wéinigovertuigend. En in 4'C alles
is de Unie een leeg kader geworden,
waarvan men maar moet hopen dat het
inhoud zal krijgen.
Prof. Anema ging nog eens na, wat
men' bij de Grondwetsherziening van
1948 had beoogd. Men had toen uitdruk
kelijk gekozen voor het positieve stelsel
en daartoe "in de Grondwet enkele zeer
bepaalde voorwaarden neergelegd, welke
echter ter R.T.C. hopeloos zijn vervluch
tigd. Het komt hierop neer. dat de rege
ring in haar beleid niet het positieve
Stelsel heeft gevolgd, maar het negatieve.'
hoezeer dat in 1948 was verworpen.
Er was gesproken over noodrecht.
Inderdaad, aldus prof. Anema, bestaat er
in Indonesië een zekere noodtoestand,
maar die was er in 1948 ook reeds en
bovendien had de regering zich tijdig
met het parlement kunnen verstaan. In
plaats daarvan heeft zü eigenmachtig
gehandeld-
In het slot van zijn betoog ging prof
Anema in op de bedenking, dat de ge
volgen van verwerping zo ernstig zouden
zijn, dat men hierom alleen reeds het
ontwerp zou moeten aannemen. Hiervan
zei hij, dat het gezegde „Van twee
kwaden moet men het minste kiezen"
alleen opgaat ingeval er in beide geval
len sprake is van overmacht. Maar i
hier van overmacht geen sprake, doch
wü staan voor een principiële keuze.
De toestand waarvoor we staan is door
de regering zelve geschapen Er is tussen
aannemen en verwerpen geen gradueel
verschil, m-aar een principieel en quaii-
tatief. Aanvaaraang zou betekenen goed
keuring 'van het beleid en van de daar-
Directrice benadeelde bank voor
2 Yz ton
De onlangs overleden directrice van de
Bank voor Schouwen en Duiveland, mej.
v. d. K., blykt de instelling voor 240 dui
zend gulden te hebben benadeeld. Zij
heeft dit bedrag tussen 1933 en Augustus
jl„ toen zy overleed, verduisterd. Zy
ttond bekend als een hardwerkende en
sober levende vrouw.
Baby geboren op politiebureau
Zondagavond is in het politieposthuis
aan de Westerstraat te Amsterdam een
welgeschapen baby geboren. In de loop
van de avond meldden er zich een man
en een vrouw. De vrouw was op het punt
een kind het leven te schenken en voor de
geneeskundige dienst was gearriveerd,
was de baby er al. Een adjudant van po
litie, die boven het posthuis woont, ver
leende de noodzakelyke hulp. Moeder en
zoon maken het best en zün naar de
quarantaine-inrichting overgebracht.
DRIJFRIEM GREEP ARBEIDER IN
SPINNERIJ
In de stoomspinnerü Twente te Al
melo werd de 25-j. J. S. door de drijf
riem van een machine gegrepen en ge-
Winkelweken in het vervolg
zonder loterijen?
Zün de loterijen, die tijdens de winkel
weken gehouden worden, in strijd met de
wet. of niet. Deze vraag is door de vak-
eommissie van de bakkerspatroons en
-gezellenorganisaties gesteld. Daar het de
bakkers op grond van een verordening
verboden is hun klanten voordelen te
verschaffen, lijden zij tijdens de winkel
weken grote verliezen. In. verband hier
mede zal de minister van Justitie voortaan
een zeer strenge selectie toepassen alvo
rens toestemming voor het houden van
loterijen te verlenen.
aan ten grondslag liggende beginselen.
Hier kunnen wij alleen een „non possu-
mus", een ,,wy' kunnen niet" laten horen.
Dwangpositie
De heer Kolff laakte scherp de onver
antwoordelijk snelle wijze, waarop dit
ontwerp behandeld moet worden. Het
parlement is weer eens in een dwang
positie gebracht, waartegen een klem
mend protest op zijn plaats is
De Indonesische kwestie, aldus de heer
Kolff, heeft de nationale eenheid in de
weg gestaan in jaren, waarin die een
heid bij uülstek geboden was. Die een
heid is voor de partij van deze spreker
altijd een uiterst belangrijke zaak ge
weest en mede uit die overweging heeft
zijn fractie in 1948 met de grootst moge
lijke meerderheid voor de herziening der
Grondwet gestemd
Helaas is het van C.H. zijde toen ge
koesterde vertrouwen volledig be
schaamd. En thans liggen voor de Eerste
Kamer de resultaten der R.T.C., v
tegen by de C.H. fractie overwegende
bezwaren bestaan.
Zeker, aldus de heer Kolff. is het ont
werp eenmaal langs wettige weg aange
nomen. dan zulien wij naar vermogen
aan de verwerklijking van zijn inhoud
Santen de communistische bezwaren. De
communisten, zei hij. ondersteunen de
vrijheidsstrijd der Indonesiërs en kunnen
daarom hun stem ,aan het ontwerp niet
Vanmorgen te 11 uur ging de Kamer
Vermelden we nog. dat, gisteren ar F
Wibaut (Pvd.A.) in de vacature-Van
Walsum als nieuw lid werd geïnstalleerd.
Of je nu vee-arts of leeuwen
temmer bent.
Fieter Van Genderen Stort, de 22-
jarige zoon' van een dokter uit Urmond,
had vee-arts willen worden. Toen hij op
de H.B.S. "zat, kreeg hy echter een on
geluk; dat-hem verdere studie onnioge-
lyk maak'le Pieters zwervende aard liet
zich moeilyk tussen de grenzen van het
geboortedorp kluisteren. Hü moest on
derduiken en op boerderyen in drie pro
vincies werd hy nog nader tot de dieren
gebracht. Hy ging zoveel van paarden
houden, dat hy zich voornam dresseur te
worden. Na de oorlog kreeg hy een be
trekking als pikeur in een manége en via
allerlei baantjes, waar hy steeds by „zijn"
paarden kon zyn; kwam Mj als beryder
in een circus. Nog wat later was hij
leeuwenoppasser en nu borstelt hy in de
stallen van Strassburger de „heilige" In
dische tempelstieren. Intussen droomt hü
van klaterende successen op „zyn" paar
den, of als wilde-dierentemmer. 't Is alle
maal een beetje anders dan vee-arts,
maar het heeft er toch wel mee te ma
ken
Oude man na klap mei
zweep overleden
De 71-jarige Vari L uit Doetinchem is
plotseling overleden, nadat hij een klap
met een zweep had gekregen van de pe-
troleumventer H. Deze man is gearres-
Tussen Van L. en H bestond al ge-
lime Ujd een vijandelijke stemming.
aar het onbehouwen gedrag van Van
niet geheel vreemd aan was. Dezer
dagen wilde Van L. de petroleumventer
beletten, een zijweggetje in te slaan. Het
niet bekend, welke motieven er voor
Van L. bestonden ."om dat te doen.
De oude pakte het paard voor de pe-
troleumwagen by de teugels en gelastte
voerman rechtsomkeert, te maken.
Daarop gaf H de oude een klap met zyn
zweep.
Van L. ging naar huis. maar is niet
veel later plotseling overleden.
ONTSLAG BIJ DE ARNHEMSE
SLEEPHELLING
De directie van de Arnhemse Sleep-
helling heeft zich, door gebrek aan or
ders, genoodzaakt gezien 60 man van het
koppen tellende personeel te ont-
Organisator van Strang-voetbal-
pool veroordeeld
De Rotterdamse rechtbank veroor
deelde hedenmorgen de 49-jarige com
missionair M H. uit Rotterdam tot een
voorwaardelijke gevangenisstraf van 3
maanden met een proeftijd van 2 jaar en
een geldboete van f 100, subsidiair 10
dagen. H. was ten laste gelegd de z.g
„Strang-voetbalpool" te hebben georga
niseerd. Tegen hem was 5 maanden ge
vangenisstraf. waarvan 2 maanden voor-
waardelük, geëist.
Een overzicht van de Eerste Kamer, waar gisteravond een aanvang werd
gemaakt met de behandeling van het wetsontwerp Souvereiniteitsoverdracht
Indonesië. Even voor de opening
meewerken, maar dat is iets anders dan
steun verlenen aan de totstandkoming
Ook de heer Kolff deed uitkomen, dat
de bezwaren, welke eveneens van zijn
kant tegen- het regeringsbeleid moesten
worden ingebracht, allerminst voort
spruiten uit enig kolonialisme. Maar het
is wel uiterst bedenkelijk, dat hetgeen
thans voor ons ligt, niet anders is dan een
voikenrechteluj-ke boedelscheiding.
Van een staatsrechtelijke Unie is niets
overgebleven Het volkenrechtelijk
karakter maakt haar te allen tüüs Go-
zegbaar, zoals Hatta zelf trouwens heeft
gezegd. Nu heeft men wel een beroep
gedaan op het vertrouwen, maar ook te
dezen aanzien kan men niet anders dan
zeer sceptisch gestemd zijn.
Ook tegen de regeling inzake Nieuw-
Guinea had de heer Kolff ernstige be
denkingen. De handhaving van de
Nederlandse souvereihateit over dit ge
bied is niet zo stringent bepaald, dat alle
twijfel is uitgesloten. Een hieruit voort
spruitend1 conflict kan de Unie zelve in
gevaar brengen.
Het is beschamend, zei hü voorts, dat
de regering haar goedkeuring heeft kun
nen hechten aan de regeling betreffende
het zelfbeschikkingsrecht. Het amende
ment-Oud verandert hieraan niet veel.
De heer Kolff besloot zyn rede met te
zeggen: „Voor sommigen onzer kan de
regering nog een aantal bezwaren weg
nemen". Hij deed echter duidelijk uit
komen, dat het staatsrechtelijk bezwaar
het moeilyikst te ondervangen zou zijn
Hierover stelde de heer Kolff een rede
van de heer Pollema- in het uitzicht.
V.V.D. iveifelt
De heer Molenaar (V.V.D.) uitte zich
in zyn rede aggressiever tegen de rege
ring dan in de Tweede Kamer de heer
Oud had gedaan. De regering, zei hij,
heeft met onze verlangens met betrek
king tot de Unie geen rekening gehou
den. Toch achtte hij strüd met de Grond
wet niet aanwezig Ernstige bedenkingen
had hij tegen de regeling van het zelf
beschikkingsrecht, maar noemde ander
zijds het Uniehof een gelukkige vondst-
De toestand in Indonesië was de laatste
tijd, meende hij, verbeterd.
De heer Molenaar verklaarde, dat hü
en zijn fractieleden hun beslissing over
het ontwerp pas zouden nemen, nadat zü
zouden hebben kennis genomen van wat
in het debat zou worden gezegd.
De heer Jonkman (P.v.dA.) "zei, dat
zün fractie de resultaten der R.T.C. met
overtuiging aanvaarden. Zy liggen in de
lijn der oude sociaal- en vrijzinnig
democraten Wel had hij bezwaren tegen
de regeling van het zelfbeschikkings
recht en de ambtenarenregeling. Hij
meende, dat de Grondwet voldoende vrij
heid' en ruimte laat voor een constructie
als ter RTC werd gekozen.
Ten slotte ontwikkelde de heer Van
1 - - 1
Mr van Tets uit Praag gaat met
de Prins mee
Als zyn diplomatieke adviseur
Mir W. van Tets, de onlangs benoemde
Ned. gezant te Praag (die nog dezer da
gen van zioh spreken liet door
krachtig optreden tegen de Tsjeohisc'ne
politie) zal ook behoren tot het gevolg
van Prins Bernhard. op diens reis naar
de West. Mr Van Tets zal diplomatiek
adviseur zijn.
Gedurende de oorlog was hy particu
lier secretaris van Koningin Juliana. Hij
heeft toen tot haar gevolg behoord tij
dens haar reis qaar Suriname en de
Nederlandse Antillen.
Tijdens de erapromotie van de Prins
aan de Utrechtse universiteit was mi
Van Tets paranymph van Z K.H.
GARRY DAVIS ZIT VOOR DOUANE
HUISJE
Wereldburger Garry Davis is gister
avond in Straatsburg aangekomen. Om
dat hij nog geen visum voor Duitsland
heeft, zal hij de Rijnbrug overtrekken
dan voor het douanehuisje in Kehl gaan
zitten totdat de autoriteiten hem Duits
land zullenlaten binnengaan.
Op 26 Januari as. zal India een re
publiek worden, zo verklaarde Pandi'
Nehroe in de wetgevende vergadering.
Adres aan Eerste Kamer
Een volk dat zijn zedelijke plichten verzaakt
zet zijn bestaan op het spel
Laatste kans voor regering om het volk in te lichten
volk, dat zyn zedelyke plichten verzaakt, of zonder bezield protest, zich
daartoe laat dwingen, zet daarmede zyn eigen bestaan op het spel, vooral als
het zedelijke waarden betreft, die de internationale gemeenschap als grond
beginselen heeft aanvaard, aldus waarschuwt een adres aan de Eerste Kamer,
itekend door jhr mr dr L. H. N. Bosch ridder van Rosenthal, prof. mr R. P.
Cleveringa, prof. dr W. J. A. Kernkamp, dr A. Loudon, prof. mr dr J. H. W.
Verzyl, prof. dr J. V. Rypperda Wierdsma en jhr mr O. F, A. M. van Nispen
tot Sevenaer. Personen dus van allerlei politieke opvattingen.
adressanten bedoelen hiermede
het- zelfbeschikkingsrecht, waaraan Ne
derland zijn onafhankelük volksbestaan
dankt erf waarop het zich nog in 1919
succes beroepen heeft Het charter
de Ver. Naties huldigt dit recht als
internationaal beginsel.
De regering waarschuwt voor de ge
volgen ener verwerping der resultaten
van de Ronde-Tafel-conferentie en ver
klaart. dat zij zich door buitenlandse
druk geplaatst zag voor een noodtoe
stand zodat zij geen betere resultaten
heeft kunnen bereiken.
Maar de regering is verantwoordelyk
voor haar onderwerping aan buitenland
se druk. Waarom heeft zy volksverte
genwoordiging en volk niet ty'dig, juist
en volledig ingelicht? De gevolgen var
de RTC treffen niet alleen het stoffe-
Republikeinen beheersen
kabinet der R.I.S.
Ook niet-republikeinen hebben
daarin zitting
Het eerste kabinet van de Repoeblik
Indonesia Serikat is als volgt samenge
steld:
Minister-president en voorlopig minis
ter van Buitenlandse Zaken drs Mol;.
Hatta (republiek). Binnenlandse Zaken
Anak Agoeng Gde Agoeng (Oost-Intio-
nesië), Verdediging en binnenlandse vei
ligheid de sultan van Djokja (republiek).
Financiën Sjafroeddin Prawiranagara
(republiek). Economische Zaken irDjoe-
anda (republiek). Gezondheid dr Leimena
(republiek). Verkeer en opènbare werken
ir Laoh (republiek), ondertekenaar van
Foxcontract. Arbeid Wilopo (republiek).
Algemeen welzijn en sociale zaken Ko-
sasih (republiek), Voorlichting Mononoe-
toe (Oost-Indonesië), Onderwijs Aboe
Hanifa (republ.). Godsdienst Kiai Wahid
Hasjim, Justitie dr Soepomo (republiek),
ministers zonder portefeuille sultan Ha-
mid (West-Borneo), mr Moh. Roem (re
publiek) en dr Soeparmo (BFO). (Ge
lijk men ziet hebben ook enkele niet-re
publikeinen zitting in het kabinet. Tevo
ren moest de grondwet op zy gezet wor
den om tenminste in het college van ka
binetsformateurs de niet-republikeinen
pariteit te geven).
Giro weldra weer normaal
Overschryvingen op één dag
De Postchèque- en girodienst heeft
een voortreffelijk geslaagde proef geno
men of de methode, die voor de oorlog
in zwang was. namelijk de overschrijvin
gen op één en dezelfde dag van de ene
rekening afschrijven en op de andere
bijschrijven, weer gevolgd zou kunnen
worden. Zeer binnenkort zal het systeem
nu weer worden ingevoerd, zodat de
rekeninghouder, die byiv. des Maandags
een opdracht ter post doet, Woensdag
beridhit van afschrijving heeft.
Na de oorlog moest de dienst de fre
quentie halveren en om de dag af- en
bijschrijven, tjg.v. het gebrek aan ge
routineerd personeel, veroorzaakt door
het grote verloop van vrouwelijke ar
beidskrachten.
lyk welzy'n maar ook de zedelüke waar
den, die in ons volk verankerd liggen
Door gebrek aan kennis heeft het volk
zich niet eensgezind achter de regering
kunnen scharen en haar in deze nood
toestand de onmisbare steun kunnen ge-
De behandeling der resultaten van d<
RTC in de Eerste Kamer is de laatst»
gelegenheid- om vast te stellen of de ver
zaking van het zelfbeschikkingsrecht
onder buitenlandse druk is geschied.
Kan dit niet duidelijk worden aange
toond. dan komt vast te staan dat de
regering de zedelijkheidsovertuiging
ons volk heeft miskend. Komt de buiten
landse druk echter vast te staan, dan zal
blijken, dat de internationale gemeen
schap de verantwoordelijkheid draagt
voor de gevolgen. De Kamer moet de
regering opdragen, de V.N. mede tt
len. dat deze verantwoordelijk is voor
de verzaking van het zelfsbeschikkings-
rebht, ?n tviqt het Nederlandse volk, op
dat het Nederlandse volk het vetrouwen
van de Indonesische volkeren niet on
herstelbaar zal beschamen, verklaart he:
BRABANTSE BENDE
MOET BOETEN
Donderdag a s. komt Nol de Bra
bander voor de Bossche rechtbank. Dat
betekent, dat de politie eindelijk is ge
reed gekomen met een uiterst om
vangrijke zaak. Ze heeft er een jaar
voor nodig gehad om de zaak tot
klaarheid te brengen. Er werden 215
processen-verbaal opgemaakt tezamen
1850 getypte vellen. 88 Misdrijven
worden de bende van Nol ten laste
gelegd. Er zijn 41 verdachten, ran uue
er 28 voor de Officier van Justitie zijn
geleid. 22 Werden in het Huis van Be
waring ingesloten. Jarenlang heeft
deze bende namelijk Noord-Brabant
onveilig gemaakt. Men kon gerust van
een plaag spreken. Veertien dagen na
de mislukte overval op de Tuinbouw-
bank aan de Hoofdweg te Amsterdam
in April werd de 39-j. hoofddader A.
F. uit Tilburg, oftewel Nol de Braban
der, aangehouden. Na de ene arresta
tie volgde de andere. Voor 300.000 gul
den heeft de bende aan sieraden en ge
bruiksvoorwerpen weggenomen. Acht
duizend uren is de politie met de zaak
bezig geweest.
De bende schrok er zelfs niet
terug eenmaal een trein te willen op
houden, waaftoe men klemschroever
op de rails had bevestigd. Met de trein
werd een grote hoeveelheid geld ver
voerd. Toevallig werd de trein ovei
een ander spoor geleid en daardooi
mislukte deze overval.
Het afzetgebied was voor deze bende
Amsterdam. Daarheen nam Nol ook de
wijk toen het hem in het Zuiden
benauwd werd.
KERSTBOODSCHAP VAN MARSHALL
De vroegere Amerikaanse minister var
Buit. Z*ket^, George Marshall, heeft vooj
Ass. Press een Kerstboodschap geschre
ven, waarin hü1 ihoopte, dat de volken
volgend jaar grote vorderingen mogen
maken op de weg naar vrede op aarde
MARIANNE'S TEKORTEN
Franse Assemblée heeft debat over
begroting 1950 uitgesteld
Na pleidooi van Petsche regeringscrisis opgeschort
Zoals wy reeds hadden vermeld, zit de Franse regering in moeilykheden. Er
bestond een schier, niet te overbruggen verschil van mening over de ontwerp
begroting voor 1950. Maurice Petsche, de minister van Financiën, nam het stand
punt in, dat in de eerste plaats inflatie moest worden vermeden. De .„Financiële
Commissie" van de Assemblee wilde het begrotingssaldo met 20.200 millioen franc
verlagen. Zy stelde voor, dat slechts een bedrag van 62 milliard franc zou worden
verkregen door nieuwe belastingen en dat door diverse bezuinigingen 66.5 milliard
zou worden bespaard.
Ten einde nu een nieuwe politieke
crisis te vermüden. werd door genoemde
Financiëla Commissie besloten, het rege
ringsontwerp nader te onderzoeken De
Assemblée vond daarin aanleiding met
408 tegen 182 stemmen het debat over de
begroting uit te stellen.
Reuter meldt nog, dat de Franse rege
ring gisteren had voorgesteld, de belas
tingen met 191 milliard franc te ver
hogen. Dit bedrae zou dan worden ver
kregen door de productie-belasting met
1 procent en de loonbelasting met 2
procent te verhogen, terwijl een nieuwe
belasting op het particuliere vervoer
langs de weg was voorgesteld. Vermel
den wij nog, dat de totale uitgaven voor
het volgend jaar worden geraamd op
2 300 milliard en de inkomsten op 2.275
milliard francs. Het bedrag, dat aan be
lastingen binnenkomt is. exclusief de
verhogingen, ongeveer 1.610 milliard
Ook Frankryk staat voor grote proble
men, die er niet minder op worden, als
straks in 19'52 het plan- Marshall afloopt.
Juist dan- moeten permanente hulpbron
nen zyn gevormd. Leningen voor
DAT het Deense ss Alice (2000 ton)
gisteren na de storm met zware averij
in Delfzül binnenliep.
DAT oud-burg. J. J. Ch. A Karres van
Adorp door het Groninger „B. G." tot 12
jaar werd veroordeeld, daar hy de „man
achter de schermen" was bü vele arresta
ties en huiszoekingen.
DAT de landwachters S. Larkens uit
Enumatil en. J H. Kuiper uit Zevenhui
zen door het „B G" te Groningen tot
resp. 8 en 12 j. werden veroordeeld.
DAT de prijzen van nieuwe woningen
thans het drievoudige van de vooroor
logse bedragen.
DAT de 54-j. Roskam Brunner, die zich
„professor" Roskam noemt, een talen-
phenomeen uit Arnhem, die door oplich
ting, chantage e.d. slachtoffers in het
gehele lan heeft gemaakt, zich op 17 Jan.
voor de Arnhemse rechtbank moet ver
antwoorden.
DAT prof. dr Th. Limperg Jr. oud
hoogleraar aan de gem. univ. van A'dam,
wegens zün verdiensten voor de econo-
micshe wetenschappen de Amerik.
Wallace-Clark-,Award" heeft ontvangen.
DAT in Zuid-Afrika
benoemd is om de regering te adviseren
aangaande de versterking van de cul
turele banden met Nederland, wellicht
d.m.v. een cultureel verdrag.
DAT van de totale uienvoorraad in
ons land plm. 60 pet is geruimd en er
sinds het begin van het seizoen 60 mil
lioen kg is uitgevoerd.
DAT het drie jaar geleden door de Rot
terdamse Lloyd gekochte Viclory-schip
„Sarangan", gisteren voor het eerst de
Rotterdamse haven binnenliep.
DAT W. H. Kemmers uit Den Haag op
een driedaagse conferentie van de
C B.T.B. in Birkhoven bij Amersfoort
sprak over de fondsvorming voor de
aardappelen.
DAT een der nieuwe Groningse trol
leybussen, die nog voor Nieuwjaar in
dienst gesteld worden, vannacht zijn
eerste proefrit maakte, doch met een
jeep naar „huis" gesleept moest worden
DAT het plan oifi de spoorlün Arnhem-
Utrecht over Veenendaal in plaats van
over de Klomp (Ede) te laten lopen,
voorlopig niet zal worden uitgevoerd.
DAT het melkproductenbedrijf Domo
te Beilen het voorstel om een kaasma
kerij te bouwen heeft aangenomen.
DAT de organisatie van makelaars van
de vakgroep tussenpersonen in machines
te Rotterdam bü de Tweede Kamer zal
protesteren tegen de verhoging van
registratierechten van 1% tot 3%.
DAT twee jongemannen een dezer
nachten de wisselkas van de Luxor-
bioscoop te Vlissingen konden lichten,
aangezien een van hen, wiens broer in
de bioscoop werkt, hem de sleutel van
het gebouw had ontfutseld.
DAT de beide rijbanen van de brug
over de Rijn bij Arnhem gisteren in ge
bruik zyn genomen en de voet- en
rijwielpaden waarschünlük in Maart ge
reed zullen zy'n.
DAT in A'dam een grossier in vlees
is gearresteerd die uit het koelhuis van
het abattoir een koeienbout had gestolen.
DAT de pluimveehouders ook voor de
leveringsperiode 18 December t/m 14
Januari geen exporteieren hoeven te
leveren.
DAT de Ned. Jeugdgemeenschap op
nieuw, o.a. bij de raad van ministers ge
protesteerd heeft tegen het Butlinkamp
in Zandvoort daar dit plan van f 3 mil
lioen in strüd wordt geacht met de zo
noodzakelyke versobering van de volks
huishouding.
wederopbouw, aldus Petsche, bieden
geen oplossing met het oog op de rente
last, die op de duur ondragelyk zal wor
den Vandaar, dat de regering hamerde
op het aanbeeld van nieuwe belastingen.
Het gevaar van een politieke crisis is nog
niet bezworen, maar de impasse werd
uitgesteld.
Von Manstein in hoger beroep
Niet tevreden met de straf van 18 jaar
van zün cliënt is de verdediger
veldmaarschalk von Manstein schriftelük
in beroep gegaan bij de Opperbevelheb
ber van het Britse Rijnleger. Luit.-Gen.
Sir Charles Keighley. Dit beroep is ech
ter niet veel meer dan een formaliteit,
aangezien von Manstein door een mili
tair gerechtshof is veroordeeld.
Jongen door reuze-kwal gedood
Op de kust van Noord Queensland
(Australië) is een 10-jarige jongen aa
gevallen door een reuze-kwal, die zi
rond de 'benen en het lichaam van zi
slachtoffer vouwde. De vader trach
wan-hopi'g zyn zoon te bevrijden. I
schopte en sloeg de kwal, die tensloi
lotliet en in zee verdween. Voor de
jongen was het echter reeds te laat. Hy
overleed onder hevige pünen.
WEERBERICHT
Wisselend bewolkt
Tot morgenavond verwacht De Bilt:
Wisselende bewolking mi
hier en daar enkele buien.
Matige tot krachtige
tussen West en Zuid. Weinig
verandering in temperatuur.
(Opgemaakt te 10 uur).
ZON EN MAAN
Woensdag 21 December: Zon op 8.46.
onder 16.30; maan op 10.57, onder 17 55
uur. 27 December E.K.
ZAAK TEGEN PAUL KIES
De zaak tegen de voormalige leider van
de Troelstra-beweging. Paul. C. J. Kiès,
'n Leeuwarden tot 20 jaar is veroor
deeld en tegen wie voor de R v. C. tot
12 jaar werd geconcludeerd, is van
gen door de raad voor onbepaalde tijd
aangehouden.
DE ZELFSTANDIGE
V.G.L.O.-SCHOOL
In ons hoofdartikel van Zaterdag
schreven we dat voor het V.G.L.O. een
prachtige taak is weggelegd en 'n prach
tige kans geboden wordt.
Volgend jaar zal het experiment met
de zelfstandige V.G.L.O.-school beginnen.
Want al is het dan nog niet zo als de
vurige voorstanders het wensen, al is de
achtklassige lagere school nog in de wet
opgenomen, tevens is toch bepaald dat
nader te bepalen datum de regel
worden zal een zesjarige lagere school
daarby aansluitend een tweejarige
V.G.L.O.-school. Ook al zullen de lagere
land- en tuinbouwschool en de ambacht
school zoals we zagen geduchte concur
renten kunnen zyn en al kan het zevende
achtste leerjaar ook aan de gewone
lagere school verbonden blüven, niette-
geven de lagere leerlingen schaal
goede mogelijkheden. Wanneer in plaat-
25 tot 50.000 inwoners reeds een
zelfstandige school met drie leerkrachten
an worden gesticht bü 51 leerlingen,
an noemen we dat gunstig.
Voor het platteland zal dit betekenen
at men streekscholen zal moeten stich-
n, maar dat doet men ook voor het
ULO en voor het land- en tuinbouwon-
derwijs. De mogelijkheid is er dus.
u maar de vraag of de V.G.L.O.-
school de kansen die er liggen zal weten
te grüpen. of men de ouders van het
dit type onderwijs zal weten te
overtuigen. Dat is geen gemakkelijke
taak. want het VG.L.O. staat nog in de
kinderschoenen. Men heeft vooral bij het
Prot. Christelyk onderwijs nog maar wei
nig of geen ervaring met zelfstandige
scholen. Dit schooltype moet o i. slagen
het alleen orr. die 30 pet. van de
nederlandse jeugd die met het verlaten
de zesde klas van de lagere school
ontwikkeling stop zet. De V.G.L.O.-
school zal deze jonges en meisjes de weg
moeten wüzen in het volle leven, niet
door ze op te leiden voor een beroep,
daarvoor zyn de nüverheidsscholen en
de land- en tuinbouwscholen, maar door
het geven van inderdaad algemeen vor
mend onderwijs. Het schema van de ge-
lagere school zal men los moeten
laten. Er zal mettertyd aansluiting moe
ten komen met het leven. Nu is daar al
heel wat over geschreven en gesproken,
i zal het nu moeten gaan doen.
En daarom gaat het niet allereerst om een
prachtig in elkaar gezet leerplan, maar
om de practyk. Het zal in meer dan een
opzicht experimenteren worden, waarbü
in natuurlük wel enkele grote lünen
het oog zal hebben te houden; maar
de, zij het dan geringe ervaring, heeft in
de afgelopen jaren reeds geleerd dat met
dit onderwijs goede resultaten zijn te be
reiken. dat zelfstandig werken kan wor
den geleerd, dat zorg kan worden besteed
de karaktervorming, maar men moet
de oude paadjes van de gewone lagere
school durven verlaten. Dan zal ook blü-
ken, dat men de leerlingen pakt. dat het
absentisme eer minder dan meer is dan
n de zesde klas.
Het Prot. Ohr. onderwüs heeft een ach
terstand in te halen en daar om is het
verheugend, dat de Christelyke onderwy-
zersorganisaties zich reeds met het V.G.
L.Q. bezighouden en zich bezinnen hoe
men het zal aanpakken. Het Christelyk
paedagogisch studiecentrum hoopt bin-
henkort eveneens een landelüke vergade
ring te houden met degenen die bij dit
onderwüs betrokken zyn. De leerkrach-
dit onderwijs zijn er nog niet en
daarom gaat het C.P.S. een tweejarige
houden ter algemene oriëntering
op de eisen die het V.G.L.O. stelt. Men
wil een klein aantal proefscholen aanwü-
zen waar op wetenschappelüke wü* zal
korden geëxperimenteerd om zo te ko
men tot een verantwoorde Chr. V.G.L.O.-
school.
De opgelegde school uit de bezettings
tijd is verdwenen, in vrüheid krügt de
V G.L.O -school zijn kans. Het is verheu
gend dat het Christelük onderwüs de
waarde van deze school voor het kind,
en dus voor ons volk inziet.
Goede samenwerking tussen onder
wijzers. ouders en besturen, gevoegd bü
een verantwoord zoeken naar nieuwe
wegen, zal naar we hopen een V.G.L.O.-
school doen ontstaan die de leerlingen
beter toegerust dan tot nu toe het leven
zal doen ingaan.
Aan ons de eer!
Nu de actie van de Raad van Vak-
centralen voor de verhoging van
lonen, kinderbüslag en ouderdomsuit-
kering weldra met succes zal worden
bekroond, krijgt het Nederlandse publiek
weer hetzelfde onverkwikkelyke beeld
te zien. dat we van vroeger ook al ken
nen. De Rooms-Katholieke en de socia
listische vakbeweging trachten nu weer
bü monde van enkele bladen beiden de
eer voor zich op te eisen de stoot tot deze
actie gegeven te hebben.
Zij pogen daarmee hun invloed op de
arbeiders te vergroten en zien blükbaar
niet in, dat de kracht van het gezamen-
lük overleg en het gezamenlük optreden
in de Raad van Vakcentralen hierdoor
wordt bedreigd. Alleen al uit dit motief
behoorde men dergelüke praktyken na
te laten, maar in het onderhavige geval
komt daar nog bij, dat deze beweringen
geheel in strüd zijn met de feiten. Ieder
een. die de geschiedenis van dit overleg
heeft gevolgd kan dit weten.
Sedert Februari werden onderhande
lingen gevoerd over de loonkwestie
en deze we/den na de mededeling van
de regering in September over de ko
mende huurverhoging en belastingver
laging zonder veel succes voortgezet. Op
11 November besloten de werknemers
vertegenwoordigers in de Stichting van
de Arbeid, dat deze zaak bespoedigd
moest worden door de prijsstijging ten
gevolge van de devaluatie. Binnen de
drie vakcentralen zou men een stand
punt bepalen inzake deze kwestie en dit
zou schriftelük bij de Raad van Vak
centralen worden ingediend vóór de ver
gadering van 17 November.
Nu kan het zijn, dat de voorstellen
van het N.V.V. of van de K AB. een
dag eerder werden gepost dan die van
de overige Vakcentralen. maar dit is o.i.
toch een onvoldoende motief om zich
tegenover de arbeiders de <«r toe M
eigenen de stoot tot de jongste loonaetio
te hebben gegeven.
JOHAN VAN OLDENBARNEVELT OP
23 DEC. NAAR BATAVIA.
De Johan van Oldenbarneveit van de
StoomvaaTtmy Nederland zal Vrijdag 23
December met ongeveer 400 passagiers,
hoofdzakelijk vrouwen en kinderen, van
Amsterdam naar Batavia vertrekken,
aar het 18 Jan wordt verwacht
De inscheping vindt p!aa:s
morgen tussen 9 en 1130 uur.
