Jlieuuie iltsdje (üipurant
WH
Wnd. Secretaris-Generaal bevorderde zijn vrouw
van typiste tot hoofdcommies
Soekarno gekozen tot president
van Indonesië
Wist U
(f )ERRES DEKEN
ZATERDAG 17 DECEMBER 1949
BUREAUX: Hogewoerd 103.
Dir. en redactie: Tel. 20408. Abon
nementen: Tel. 22710. Advertentie
afdeling: Tel. 23375.
Postrekening: 58936.
ABONNEMENTEN: ƒ4.15 p. kwartaal;
ƒ0.32 per week.
ADVERTENTIËN0.18 per millmeter.
(B\j contract belangryke korting).
Dertigste jaargang No 7997
DIRECTIE: F. DIEMER.
CHRISTELIJKE ATION AAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
,5taat»ast!cfc fs Qfjetfmv
myn faerl ia tcgfjenspoet"
Morgen een honderdjarige
in de Sleutelstad
Zie pagina 2
Werk aan de winkel voor interdepartementale commissie
Het is geen geheim, dat er in departementale kringen een zekere onrust te be
speuren valt. In tyden van neergaande conjunctuur als wy thans weer beleven,
waarmee massa-ontslagen worden aangekondigd, althans in voorbereiding zyn
het spook der werkloosheid overal dreigend opdoemt, groeit het gevoel
onzekerheid en daarmee het wantrouwen.
Dit is geen juiste sfeer om belangryk i
vruchtdragend werk te verrichten en t
vens weinig bevorderlijk aan een goe<
«temming onder het ambtenarencorps.
De drang tot scherpe bezuiniging, welke
minister Lieftinck noodgedwongen -
onlangs per circulaire op al zijn collega',
heeft uitgeoefend, doet velen vrezen, dat
hun levenspositie wankelt en in het bij'
zonder voelen zich de tienduizenden ar
beidscontractanten in hun bestaan be
dreigd.
Wanneer ooit, dan groeit de ontevre
denheid in zulke tijden, wanneer exces
sen bekend worden, waarvan men even
wel uit vrees voor eigen baan geen mel
ding durft maken en waaraan daarom
menig keer geen ruchtbaarheid gegeven
En toch dunkt het ons ieders plicht ii
het algemeen, dus ook welbegrepen eigen
belang, wanneer excessen gesignaleerd
worden en misstanden aan de kaak ge
steld. opdat daaraan eens en voor al een
einde gemaakt kan worden, door be
windslieden, die uiteraard zelf van alle
bijzonderheden van hun wijdvertakte
departementen moeilijk op de h'oogf
kunnen wezen.
Bij de artikelen, die wij gewijd hebben
san zekere misstanden bij het dep.
Ec. Zaken hebben wij gewezen op
frappant geval van dubbele inkomens
van een hoofdambtenares van een i
dat departement gelieerde Stichting
haar echtgenoot, hoofdambtenaar bij het
departement van Buitenlandse Zaken.
Thans komt ons een ander frappant
geval ter ore, dat in ambteiyke kringen
evenzeer grote bevreemding, om niet te
zeggen: ergernis wekt en wej aan het de
partement van Verkeer en Waterstaat.
De huidige minister, mr D. G. W
Spitzen, tot zijn 'benoeming secretaris
generaal van dat departement, heef:
deze laatste functie niet definitief opge
geven, uit nabije ervaring wetend, dat
't ministeriële leven soms heel kort kan
wezen en dat de wegen der politiek,
Zeker voor een onpolitiek vakminister,
soms zeer zonderling zyn.
Daarom is er een wnd. secretaris-gene-
ral benoemd, voordien een der hoogste,
Fonds- voor immigratie in
Zuid-Afrika
Te Pretoria is een fonds voor -Neder
landse immigratie gesticht, om de immi
gratie van daartoe geschikte Nederlan-
•diers in Zuidi-Afrika te bev-orderen. Het
fonds zal dienen voor bekostiging, van
het levensonderhoud van immigranten,
totdat zij gevestigd zijn of, wanneer zij
geen passende werkkring kunnen vinden,
hen te doen repatriëren. Het fonds zal
nauw contact onderhouden met het
ministerie van Arbeid van de Unie
Zuid-Afrika, alsook met de Stichting
Landverhuizing Nederland.
Immigranten, die onder auspiciën
het immigratiefonds naar Zuid-Afrika
willen komen, zullen eerst gekeurd
den door de Stiohtnig Landverhuizing
Nederland en daarna door de keurings
commissie voor immigranten voor c
Zuid-Afrikaanse Unie te Den Haag.
Nederl. en Duitse emigranten
naar Brazilië
Gisteren kwam het Braziliaanse m;
rinevaartuig Duque de Caxias in Rotter
dam aan met Duitse emigranten uit
Hamburg aan boord. Vandaag scheepten
zich nog 120 Nederlandse landverhuizers
in, waarna het schip weer zee zou kiezen.
REGERING EN DE KOLONISATIE VAN
NIEUW-GUINEA
In de regeringsnota naar aanleidin;
Van het Tweede-Kamerverslag over di
machtigingswet-Nieuw-Guinea verklaart
de regering, dat zij paal en perk stelt
aan ondoordachte en onvoldoend voor
bereide la-ndverhuizingspogingen naar
Nieuw-Guinea. Zij heeft echter toestem
ming gegeven aan de overkomst van 300
met zorg gekozen personen.
[Waarom geen vitamine-A
in margarine?
Vragen van Kamerlid Vondeling-
Het Tweede Kamerlid Vondeling (Arb.)
heeft minister Mansholt schriftelijk ge
vraagd. of hij weet, dat margarine zon
der vitamine A niet volwaardig wordt
geacht. Hij vraagt voorts of het juist is,
dat de regering tot April jl. gratis vita
mine A aan de fabrikanten verstrekte,
doch daarmee is opgehouden omdat het
ners minder nodig is en om de dol
laruitgaven te verminderen. De fabrikan
ten zouden hebben voorgesteld zelf vita
mine A in Frankrijk te kopen, mits deze
kosten op de consument verhaald moch
ten worden. Dat zou de minister tot nu
toe hebben geweigerd. De heer Vondeling
vraagt, of deze weigering wellicht mede
verband houdt met het feit, dat het mar-
garineverbruik dusdanig is gestegen, dat
de fabrikanten de vitamine wel zouden
kunnen kopen zonder verdere prijsver
hoging.
In verband met dit alles informeert het
Kamerlid naar de prijs van vitamine A,
thans en vóór April, de door de regering
berekende fabrikantenmarge per half
pond margarine en naar de indexcijfers
van het verbruik. Ten slotte vraagt hij
om een aanduiding op de verpakking, of
in de margarine vitamine A is verwerkt
©f niet.
Oost-Duitse delegatie naar Stalin
Wilhelm Pieck, de President van Oost-
Duiteland, zal vergezeld van zijn mi
nister ,van Buit Zaken, vandaag naar
Moskou vertrekken, om deel te nemen
aan dp viering van Stalins verjaardag op
21 December. Ook Ebert, de Oost-Ber-
lijnse burgemeester, en nog vele andere
communistische Duitse autoriteiten zul
len van de panty zijn.
onder de secretaris-generaal staande,
functionarissen aan het departement.
Nu geviel het, dat deze belangrijke
functionaris, na scheiding van zijn eerste
echtgenote, de vrouw zijner keuze vond
op zijn eigen departement in de gedaante
van een typiste. Tot zover is, althans
ambtelijk gezien, alles en règle. Vreemd
doet het evenwel aan, dat deze dame
'in October 1946 in het huwelijk getre
den) inmiddels tot hoofdcommies bevor
derd werd en aan hetzelfde departement
als haar echtvriend en wel bij het
Directoraat-Generaal voor de Scheep
vaart, werkzaam is.
Het moet uitgesloten geacht worden,
dat de interdepartementale commissie,
welke in opdracht van de minister van
Binnenlandse Zaken de gevallen van ge
huwde ambtenaressen stuk voor stuk na
gaat, niet ook op dit dubbele gezins
inkomen uit ambtelijken hoofde zal
stuiten.
Maar in een tijd, waarin vaders van
dikwijls grote gezinnen op de keien ge
zet worden, moeten gevallen als hier ge
signaleerd, schrijnend genoemd worden
en in het algemeen belang moet een
spoedige en radicale opruiming van deze,
wij aarzelen -het niet te schrijven, mis-
i t a n d e n met nadruk geëist worden.
Vader mishandelde baby
gruwelijk
Na vyf jaar ontdekt.
Eerst thans is een gruwelijke mishan'
deling aan het licht gekomen, die eer
Rotterdamse vader in 1944 pleegde op zijn
vier maanden oude zoontje, waardoor het
ten slotte overleed.
Als het 's nachts huilde, ging de vader
het bed uit en kastijdde het kind. Een
maal heeft hij het op het hoofdje ge
slagen, zes weken na de geboorte. De
baby werd met een hersenbloeding
een ziekenhuis opgenomen. Na een v
pleging van anderhalve maand kon de
zuigeling weer naar huis. Een week later
werd het kind weer opgenomen. Nu had
de vader het in de nek geslagen. Het
had kwetsuren aan de hals en een gebro
ken sleutelbeentje. Een week nadat de
baby opnieuw uit het ziekenhuis was
gekomen, overleed hij.
De vader heeft thans volledig bekend.
Hij beweerde dat hij in die tijd zeer
nerveus was en aan slapeloosheid leed.
Vandaag is hij voor de officier van
justitie geleid.
„Loonsverhoging doorberekenen"
zegt ook H. D. Louwes
De heer H. D. Louwes, voorzitter
de Stichting voor de landbouw, heeft gis
teren in Amsterdam verklaard, dat de
loonsverhoging alleen voor land- er.
tuinbouw te accepteren is. indien de ver-
Dging in de prijzen wordt doorberekend.
De stichting is niet bereid een vermin
dering te aanvaarden van het bescheiden
deel. dat land- en tuinbouw van
•nationale inkomen ontvangt, zo zeide hij
op een vergadering van de prov. stich
ting voor de landbouw in Noord-Holland.
Zoals men weet, heeft de burgemeester van Udenhout een actie ontketend,
om achtergehouden munitie en ander oorlogstuig door de bevolking te laten
inleveren. Het resultaat was verbijsterend: voorraden kruit, groot genoeg
om huizenblokken op te blazen, kwamen tevoorschijn. De hoeveelheid kruit,
die op deze foto te zien is, werd door één landbouwer ingeleverd.
Waarom het zoethoudertje van goedkope
suiker uitbleef
Aan onmiddellijke verlaging zaten vele haken en ogen
De regering heeft bij de prijsverhoging
an varkensvlees een verlaging van
suikerprijs in het vooruitzicht gesteld,
uitgaande, dat deze maatregel in
toekomst toch zou moeten voortvloeien uit
de voorgenomen accijnsverlaging. Minister
Mansholt vertoefde toen in de Ver. Sta
ten. Na zijn terugkeer is het echter ge
bleken, dat de bezwaren tegen een ve:
laging van de suikerprijs te groot zijn.
Dat is de kern van het antwoord, dat
minister, drie dagen na het stellen
i de vragen, het Kamerlid Stapelkamp
(A.R.) gegeven heeft.
Een onmiddellijke prijsverlaging van
suiker was in geen geval mogelijk, omdat
alle voorraden geregistreerd zouden moe
ten worden voor een schadeloosstelling
de handel. Als suiker goedkoper zou
worden, zou er meer worden verbruikt
as meer worden ingevoerd, hetgeen
veel dollars kost; dan zou ook de suiker
Sowjets hebben de sterkste
atoom-breker
Volgens het Sowjet-persbureau Tass
heeft Rusland een nieuwe atoomhreker
uitgevonden die nog beter is dan het ap
paraat, hetwelk in de Ver. Staten wordt
gebruikt. Het heet synchrotron.
Trygve Lie treedt af
Nog geen „koude vrede"
Trygve Lie, de Secretaris-Generaal der
Ver. Naties, heeft medegedeeld, dat hij
zich niet meer beschikbaar stelt, wan-
zijn ambtsperiode van vijf jaar om
Is. Dat is dus op 1 Februari 1950. Hij ver
klaarde, te optimistisch te zijn geweest
hij voorspelde, dat de koude oorlog
tussen Oost en West toch een „koud»
vrede" zou worden.
OP ZONDAGEN PER AUTO NAAR
DUITSLAND.
De K.N.A.C. heeft er de aandacht van
minister Lieftinck op gevestigd, dat
automobilisten, die op Zaterdagmiddag
op Zon- en feestdagen naar Duits
land gaan, dikwijls moeilijkheden on
dervinden, daar op die dagen in Duits
land geen benzine te krijgen is. De
K.N.A.C. adviseert, een uitvoervergun
ning voor benzine te verlenen. Ook thans
men die aanvragen, doch alleen
leer men geen deviezen toewijzing
tot aankoop van benzine in Duitsland
bezit.
HET WILHELMUS IS UITGEBANNEN.
De Oost-Indonesische regering heeft
verklaard, dat bij officiële gelegenheden
het Wilhelmus niet meer gespeeld zal
De Staten van Suriname hebben een
interpellatie toegestaan over het dood
schieten van de gedetineerden Van
Oldebamevelt en Van Poelje.
voor snoepgoed e.d. goedkoper moeten
worden; voorts zou de glucose-industrie
in moeilykheden komen doordat het
bruik van glucose zou afnemen en
slotte zou het dan nog moeilijker worden
in de toekomst de Ned. en Belgische sui
kerprijzen gelijk te krijgen; suiker is i:
ons land toch al plm 12 cent per kg goed
koper.
Nooit tvaren er zoveel koeien
in Den Bosch
December en Januari zijn voor de
veemarkten slechte maanden. Toch heeft
de Bossche veemarkt deze week het
hoogste aantal aangevoerde koeien op
één dag in de hallen gehad, n.l. 3051
stuks. Dit aantal is slechts overvleugeld
door de tweedaagse markt te Rotterdam,
met 500 stuks.
Men is voornemens het grote parkeer
terrein, waar 800 a 900 veeauto's kunnen
staan, aanmerkelijk uit te breiden. De
spoorwegen zullen een moderne laad-
losplaats voor het vee aanleggen, wi
neer het nieuwe stationsemplacement
klaar is.
Nazisme in Duitsland herleeft
Zeventig voormalige S.S. officieren,
Gestapo-agenten en leden van de S.D
hielden een geheime bijeenkomst te
München van de extreem-nationalistische
„Vaderlandse Unie". De leuze was :.,Weg
met de verraders van de nazi's". Deze
beweging zou reeds 25.000 leden tellen.
WISJINSKY WEER THUIS
De Russische minister van Buit. Zaken,
Wisjinsky, is te Moskou teruggekeerd.
Kostof gisteren terecht
gesteld
Gratieverzoek verworpen
Traitsjo Kostof, de gewezen Bulgaarse
vice-premier, die door het Buig
Opperste Gerechtshof ter dood was
oordeeld. werd gisteren terechtgesteld-
Tevoren had men zijn verzoek om gratie
verworpen, aangezien er geen verzach
tende omstandigheden aanwezig waren
In een brief aan de Bulgaarse minister-
President zou Kostof nog hebben ver
zocht, zijn doodvonnis in levenslange
gevangenisstraf te veranderen. Kostof
zou daarin hebben beloofd om zijn leven
verder te zullen wijden aan de con
nistische partij. Hij schreef zijn gedrag
tijdens het proces toe aan „zenuwachtig
heid en ziekelijke eerzucht". Dit proces
is in ieder geval een belangryke factor
geweest in de campagne voor de
kiezingen, die morgen in Bulgarije
worden gehouden.
Bewijzen voor valse docu
menten in proces
Mindszenty
t in Rome verschijnende blad „Daily
American" heeft een verklarinz van
Hongaarse criminoloag Laszlo Sulner
vrouw Hanna gepubliceerd, waa
Sulner vertelde, dat hij op straffe van
dood aan de galg, bevel gekregen had
documenten voor het proces tegen Kar
dinaal Mindszenty te vervalsen. Beiden
hebben als handsphriftkundigen in dienst
de Hongaarse regering gestaan, doch
na het proces naar het buitenland
gevlucht. Voorts deelde Sulner mede,
dat de Amerikaanse minister van Bui.t
Zaken, Dean Acheson, over microfilms
vervalste documenten beschikt, die
tijdens het proces als bewijsmateriaal
hebben gediend.
Zestien Polen uit hun land
gevlucht
Op het Deense eiland Bornholm is een
Pools vliegtuig met 16 inzittenden ge
land. die verklaarden als politieke vluch
telingen naar Engeland te willen door-
Fransen in Polen van uranium-
diefstal beschuldigd
In het proces tegen Franse onderdanen
i Wroclav (Breslau) is de Franse am
bassade in Warschau ervan beschuldigd
monsters van in Polen gedolven uranium
machtig te zijn geworden en spionnage
behoeve van de Franse inlichtingen
dienst te hebben verricht.
MEXICAANS VLIEGTUIG NEER
GESTORT: 17 DODEN.
Een Mexicaans vliegtuig met dertien
passagiers en een bemanning van vier
leden is bij Vera Cruz neergestort All®
mensen kwamen om het leven.
De moord op de schrijver
A. M. de Jong
Gisteren begon het Amsterdamse B G.
met ihet proces tegen de 35-j. D. Bernard
de 33-j. L. Th van Gog, ex-SS-ers.
verdacht van moord op A. M. de Jong.
Van G. erkende op de bewuste avond
(19 Oct. '43) in het huis van de schrijver
te zijn geweest, doch geen schoten te
hebben gelost. B. daarentegen ontkende
alles*. Hij zeide in het geheel niet by de
Silbertanne-actie betrokken te zijn ge
weest.
De zitting werd verdaagd tot 23 Dec.
De grootste snoek van t IJssel-
meer gevangen?
Gisteren is aan de visafslag te Lemmer
door de Le. 96, schipper G. Postma, een
snoek aangevoerd, die 20 pond woog. Het
beest was 105 cm lang. Dit is de z\\
ste snoek, die tot dusver in het IJsselmeer
gevangen werd, zo meent men in Lem-
DERDE VERSLAG
Elders in dit nummer vindt men
een pagina, gewijd aan het thans ver
schenen derde verslag van de Parle
mentaire Enquête-commissie.
Het is een volle pagina geworden,
en toch konden we slechts hier en
daar een greep doen.
Gaarne hadden we aan nog andere
personen en zaken uit dit verslag de
aandacht geschonken, welke zij ver
dienen. Zo hadden we bijvoorbeeld
graag ook aandacht geschonken aan
de uiterst verdienstelijke arbeid welke
het Voedselaankoopbureau der Ne
derlandse Regering te New York, on
der de bekwame leiding van de heer
C. Stolk, een der directeuren van
Stolk's Commissiehandel N.V. te Rot
terdam, heeft verricht. Op zulke men
sen mag Nederland trots zyn.
Maar nogmaals, het moest blijven
bij een greep uit een groot en omvang
rijk geheel. We hopen, dat die greep
een indruk geeft van dat geheel. We
hopen ook, dat velen de gelegenheid
zullen vinden en aangrijpen om het
rapport zelf ter hand te nemen en
daaruit kennis te nemen van die on
derwerpen, welke hen in het bijzon
der interesseren. Want boeiend is het,
boeiend als het leven zelf.
Vrijheid achter het IJzeren Gordijn
BEVRIEND STAATSHOOFD
DE VERKIEZING GESCHIEDDE MET
ALGEMENE STEMMEN
Ir Soekarno is gisteren te Djokja door de 16 kiesmannen met algemene stemmen
tot president van de Repoeblik Indonesia Serikat (R.I.S.) gekozen. Het bleek ii
de samenkomst, die door mr Moh. Roem geleid werd, dat alle zestien geen andere
candidaat hadden gesteld dan ir Soekarno. Hierna stelden mr Moh. Roem
Anak Agoeng Gde Agoeng ir Soekarno van de verkiezing In kennis, waarop deze
erklaarde de benoeming niet onmiddellijk te kunnen aanvaarden, aangezien hy
president van de republiek was. Eerst moest hy namelijk een delegatie naar I
werkcomité van het rep. parlement zenden om daarmede overleg te plegen.
Hedenmorgen 7 uur 3(
nachts Nederlandse tijd)
de eed moeten afleggen i
Djokja ten overstaan
(half één des
ou hij daarna
de kraton
de president
het republikeinse hooggerechtshof
mr Koesoemah Atmadja en de pengoeloe
(Islamietisch ambtsdrager) van de kra
ton, Kamaloediningrat, terwijl mgr. Soe-
giopranoto daarbij getuige zou zijn, be
de republikeinse minister dr Lei-
mena en Ki Bagoes Hadikoesoemo.
Dit wil dus zeggen, dat de eedsafleg
ging reeds achter de rug is en dat ir Soe
karno over enkele dagen bij de souverei-
niteitsoverdracht het hoofd wordt var
bevriende staat, met alle consequen
ties daarvan.
Ministerie van O. G. wordt Muor.
is thans in Den Haag een kleine
ambtelijke commissie aan het werk
uitvoering van de reorganisatie, welke
door de souvereiniteitsoverdracht nood
zakelijk zal worden.
Het ministerie van Overzeese Gebieds
delen (O. G.) zal dan de naam dragen
.ministerie voor Unie-aangelegenheden
;n Overzeese Rijksdelen", of kortweg
Muor. Hieronder behoren de betrekkin
gen met Indonesië in Unie-verband, die
met Suriname en de Nederlandse Antil
len benevens het bestuur over Nieuw-
Guinea.
Het commissariaat voor Indonesische
zaken zal onder verantwoordelijkheid
de R.I.S. komen en de specifiek Ne
derlandse werkzaamheden zullen aa
commissariaat onttrokken worden.Tevens
zal het commissariaat een aantal krach
ten moeten leveren voor het Indonesische
commissariaat in Den Haag. In
band hiermede voert het hoofd var
commissariaat, dr Banier, thans bespre
kingen in Batavia.
In verdere toekomst zal wel een her
vorming op het ministerie noodzakelijk
worden en wellicht zullen dan de Unie
aangelegenheden onder een afzonderlijk
ministerie komen, doch op dit ogenblik
acht men handhaving van één ministerie
het doelmatigst Het hoge commissariaat
te Batavia zal rechtstreeks daaronder val
len, hoewel samenwerking met andere
departementen noodzakelijk zal zyn.
Dr Hirschfeld zal op 23 of 24 December
naar Indonesië vertrekken en heeft
grote vrijheid in de keuze zijner
DAT C. Molina Vazquez, Ned. vice-
consul te Vigo (Spanje) is bevorderd tot
consul.
DAT een post voor de uitbreiding van
het gasbedrijf te Bolsward op verzoek
ged. staten is afgevoerd, daar Fries
land mogelijk aardgas uit Drente zal gaan
betrekken.
DAT de Asser rechtbank een psychia
trisch rapport zal laten samenstellen
over de 44-j. Trijntje E. uit R'dam, tegen
wie 10 jaar was geëist wegens poging
tot vergiftiging van haar vroegere echt
genoot, de Asser haringventer L. S. D.
DAT de K.N-A.C. heeft verzocht, grote
personenauto's op het midden rijdek van
de veerboot Kon. Juliana (Vlissingen
Breskens) op te laten stellen, daar ze
op de te kleine zijgangen vaak bescha
digd worden.
DAT mr W. F. H. Oldewelt, adjunct-ge
meente-archivaris te A'dam, tot ge
meente-archivaris is benoemd.
DAT de pauselijke internuntius te Den
Haag, Mgr Giobbe gisteren door de Paus
ontvangen werd.
DAT op de eerste voorlichtingsdag
voor de tuinbouw in dit seizoen, Donder
dag a.s. in Utrecht over bonen zal wor
den gesproken en op 17 Januari in Delft
over bloemkool.
DAT in Westkapelle tijdelijk 60 man
van de mijnen-opruimingsdienst zullen
worden gestationneerd om de Schelde-
mond te „zuiveren", indien er ten minste
barakken voor huisvesting beschikbaar
zyn.
DAT weer tien Walcherse boeren zyn
aangewezen voor plaatsing op een be
drijf in de N.O.-Polder.
DAT mr J. Milius, de dir. van de
Utrechtse Jaarbeurs, volgende week voor
de K. v. K. in Milaan over de Benelux
zal spreken.
DAT de KLM iri 1949 zes charter
vluchten met telkens ongeveer 50 emi
granten naar Canada heeft uitgevoerd,
waarbij de reis slechts 150 a 200 gulden
per persoon duurder was dan per andere
gelegenheid.
DAT de vakgroep detailhandel in ge
bruikte goederen de Tweede Kamer
heeft verzocht, het wetsontwerp tot ver
hoging van het registratierecht voor
veilingen van roerende goederen niet
van toepassing te doen verklaren voor
veilingen van gebruikte goederen.
DAT het P.I.T. in Apeldoorn een be
groetingssamenkomst heeft gehouden,
waar ruim 700 gedemobiliseerden van
de 7 December-divisie uit het gehele
land aanwezig waren.
DAT in het tekort aan gas 'ln A'dam
tijdelijk zal worden voorzien door leve
ring door de hoogovens te IJmuiden van
minstens 210.000 kub. meter per week.
DAT in A'dam een jeugdraad is in
gesteld als contactpunt voor de behan
deling van de gehele jeugdzorg rakende
vraagstukken etc.
DAT aan de Maastrichtse gemeenteraad
is voorgesteld, de schouwburg uit te
breiden en te restaureren.
DAT de bouw van 24 landbouwschuren
in de N.O -Polder is gegund aan H. Fok-
kens te Naarden voor f 1.135.000.
medewerkers. Het schijnt wel vast
staan, dat de directie Verre Oosten de po
litieke afdeling van het hoge commissa
riaat zal worden.
Nader wordt gemeld, dat ir Soekarno
na zyn beëdiging in een rede verklaarde:
„Ik ben beëedigd als eerste president van
de R.I.S., persoonlijk is het voor mij de
gedenkwaardigste gebeurtenis van myn
leven. Moge God mij bijstaan in de
vulling van myn zware taak. Op dit
ogenblik gaan mijn gedachten uit naar
het Indonesische volk, dat geleden heeft
van de oorlog. Moge God de gevallenen,
die hun leven voor onze gemeenschappe
lijke zaak hebben gegeven, zegenen. Ik
ben de dienaar van mijn volk, niet zijn
meester. Daarom heb ik de eed afgelegd
als een gelovig man. De R.I.S. is nie
einddoel. Moge God ons zegenen er
een grote natie maken. Onze positie >s
zowel strategisch, politiek, economisch
als militair goed. We willen een steeds
hoger peil bereiken, hoger dan de hui
dige R.I.S., daarom moeten wij voortgaan
met ons werk." Tenslotte drong Soekar
no aan op eenheid en zeide, dat hy met
ieder in vrede wilde leven.
Belgen brachten twee Helderse
vissersschepen op
Omdat de schippers K. Woort en P.
de Wit van de treilers Hd 12 en Hd 116,
uit Den Helder in Belgische territoriale
wateren gevist zouden hebben, kregen
zij van de Belgische kustwacht bevel
Oostende te varen. Volgens de haven
dienst te Den Helder zouden de in beslag
genomen vaartuigen inmiddels weer
gegeven zijn, echte met uitzondering
de vangst en de netten bovendeks,
wijl de vissers bovendien een cautie
hebben moeten storten.
Verwarm Uw bed
behaaglijk met een
VOOR BABIES EN VOLWASSENEN
*4
Veel wind
Tot morgenavond ver
wacht De Bilt: Vanavond
en vannacht in de kust
gebieden stormachtige
en in het binnenland
harde, nu en dan storm
achtige, Westelijke tot
Noord-Westelijke wind.
Morgen geleidelijk afnemende wind
kracht. Wisselend bewolkt met enkele
buien voornamelijk in de kustgebieden.
Iets kouder. (Opgemaakt te 10 uur).
ZON EN MAAN.
Zondag 18 December. Zon op 8.44,
onder 16 29; Maan op 7.35. onder 14.47 u.
Maandag 19 December. Zon op 8 45.
onder 16.29; Maan op 9.01, onder 15 32
uur. N.M.
Achtste leerjaar
Bij de laatste wijziging van de Lager
Onderwijswet 1920 is de achtjarige leer
plicht metterdaad een feit geworden. Die
leerplicht was er in de bezettingstijd
reeds, maar na de bevrijding werd het
verplichte achtste leerjaar weer tydelyk
teruggenomen. Maar nu is dan aan de
lijdensgeschiedenis, indien althans de
Eerste Kamer er mee accoord gaat. een
einde gekomen. Ten minste, wat de
wettelijke kant van de zaak betreft. Men
Het zevende en achtste leerjaar weri
in de bezettingstijd als Voortgezet Lager
Onderwijs (V.G L.O.) ingevoerd. Een
zevende leerjaar was er reeds, aen achtste
feitelijk nog onbekend en aparte scholen
hiervoor waren een nieuwigheid. Wij
hebben steeds betreurd, dal enkele voor
standers van dit onderwijs de zaak heb
ben doorgezet met hulp van degenen die
in elk opzicht onze volksvryheden ver
traden. We hebben dat vooral betreurd,
omdat daarmee dit op zichzelf goede
onderwijs in discrediet werd gebracht.
Vele ouders voelden toch al weinig voor
een nog langere leerplicht. En in de
oorlogsjaren kon men de kinderen van
omstreeks veertien jaar best gebruiken
voor allerlei distributie-boodschappen,
voor het in de rij staan en later voor het
halen van voedsel Op het platteland kon
men de zoons en dochters gebruiken ln
eigen bedrijf enz Waar het met het
eigenbelang strookte was men des te
gereder bereid deze maatregel als zijnde
van Duitse makelij te saboteren.
Het tydstip van de invoering was wel
zeer ongelukkig gekozen. Het onderwij
zend personeel maakte zich voor dit
soort onderwijs ook niet al te druk,
omdat men elke zekerheid miste, dat het
na de bevrijding zou worden gehand
haafd. Bovendien wilde men dit onder
wijs terecht geven in aparte scholen,
maar daardoor kwam het bijzonder
onderwijs in extra moeilykheden Vele
schoolbesturen wilden gelukkig niets te
maken hebben met de benoemingsver
ordening. Het recht tot het zelf benoe
men Van de leerkrachten wenste men
voor geen enkel deel uit handen te
geven. Men ontdook deze bepaling dan
ook op grote schaal. Maar bij het stichten
van een nieuwe school met al de kosten
daaraan verbonden, was dat niet wel
mogelijk. Er kwamen dus geen aparte
V.G.L.O.-scholen bij het Prot. Chr.
Onderwijs-
En daarmee was het V.G.L.O. gebracht
in de positie van het bekende doodge
boren kindje Men formeerde zevende en
eventueel achtste klassen als verlengstuk
van de bestaande zesklassige school,
maakte van die klassen een soort her
halingsklassen. doublures van de zesde
klas. En de ouders zagen daardoor het
nut van die verlengde leerplicht nog
minder in. Het V.G.L.O. kreeg dus niet
de minste kans zich te ontplooien. Na de
bevrijding leek het aanvankelijk iets
beter, maar het verplichte achtste leer
jaar werd tijdelijk opgeschort en de be
staanszekerheid van aparte scholen daar
door wankel
Aan deze lijdensweg is nu een eind
gekomen. Maar nog zijn er vele gevaar
lijke concurrenten voor het V.G-L.O.
Daar is het U.L.O. allereerst. Als de kin
deren dan tooh echt jaar naar school
moeten, dan sturen we ze uit klas zes
naar de U.LO. Men kan dan altijd nog
zien hoe dit gaat en ze na acht jaar
9chool gaan er toch afnemen. Allicht
steken ze daar meer op dan in het
zevende en achtste leerjaar. Een onjuist
standpunt. Maar de grootste concurrent
is het nijverheidsonderwijs. Dit wordt
hoe langer hoe meer het troetelkind, al
te lang is het veronachtzaamd, maar nu
wordt het zo veel mogelijk bevorderd.
Immers voortgaande industrialisatie
vrahgt straks weer geschoolde arbeids
krachten en die verkrijgt men door meer
nijverheidsscholen te stichten. Maar op
de ambachtsscholen was het onderwijs al
te technisch en kwam het gewone onder
wijs niet voldoende tot zijn recht. Daarom
creëerde de minister de voorbereidende
klas waar het algemeen vormend onder
wijs hoofdzaak zou zijn. Maar wie het
programma voor dit leerjaar ziet, be
grijpt dat dit onderwijs niet te verge
leken is met dat in een gewoon zevende
leerjaar. Het is veel te technisch en
daardoor sterk eenzijdig. Van vormend
onderwijs kan men nauwelijks spreken.
En algemeen is het zeker niet. Veel
juister zou het zijn, eerst het zevende
leerjaar van het V.G-L.O. en dan de
ambachtsschool.
Hier raken we een kardinaal punt en
wel dit, dat het onderwijs na zes leer
jaren niet voldoende is om de kinderen
de maatschappij in te sturen. Natuurlijk
heel wat gaan naar andere scholen,
i belangryk deel krijgt niet meer
dan de lagere school, die men kan
het betreuren maar het is zo veel meer
ingesteld op het klaarmaken voor
U.L.O., H-B.S. of ambachtsschool, dan op
het opvoeden tot flinke leden van de
maatschappij.
Hier heeft het VG.L.O. een prachtige
taak en een prachtige kans. Hier kan
inderdaad eindonderwijs gegeven wor
den, hier kan men de jeugd opvoeden
tot mens, wegwijs maken in de zozeer
gecompliceerde maatschappij van onze
dagen. Hier is er de tyd (er is immers
geen toelatingsexamen dat in een be
paalde richting drijft) om kennis bij te
brengen van land en volk, van cultuur
geschiedenis, hier kan men, al is het
i maar aanvankelijk, leren genieten
i literatuur en kunst Het Christelijk
onderwijs kan hier meer nog dan op de
gewone lagere school, een stempel zetten
op de leerling, dat hem zyn hele leven
lang zal bijblijven.
De waarde van het geloof in heel one
leven kan worden bijgebracht. Een niet
geringe taak. Ben taak die veel moeite
veel geloof kosten zal. Maar die mee
het waarlijke belang van ons volk
waard is volbraaht te worden. Onze
maatschappij heeft geschoolde arbeiders
nodig, ongetwijfeld, maar ze heeft niet
minder gebrek aan mensen, die Dog wat
anders zijn dan een verlengstuk van de
machine, aan mensen die geleerd hebben
hun blik en hun kennis te verruimen. Of
het VGI.O. deze teak kan volbrengen
n hoe dat o.i. moet geschieden, daarover
a een volgend artikel.
Londense staking bijgelegd
Het arbeidsgeschil bij de Londenee
electricibeitscentrales is definitief be
slecht, aldus verklaarde Frank FouMccs,
vertegenwoordiger van de vijf betrokken
vakverenigingen, nadat hij zes uur lang
met de British Electricity Authority had
geconfereerd. Overeengekomen is. dat de
oude loonregeling van krach: blijft en
dat de besprekingen over het loongeschil.
welke de aanleiding tot de staking
vormden, kunnen worden hervat.
