Jlirtimc gtihsthe (jToumnt
hog
Dr Hirschfeld wordt
Indonesië
e commissaris
Tien Nederlandse zeelieden
bij Florida verdronken?
Wist U
WOENSDAG 14 DECEMBER 1949
BUREAUX: Hogewoerd 103.
Dir. en redactie: Tel. 20408. Abon
nementen: Tel. 22710. Advertentie
afdeling: Tel. 23375.
Postrekening: 58936.
ABONNEMENTEN: ƒ4.15 p. kwartaal;
ƒ0.32 per week.
ADVERTENTIËN: ƒ0.18 per milimeter.
(By contract belangrijke korting).
Dertigste jaargang No 7994
DIRECTIE: F. DIEMER.
CHRISTELIJKE ATIONAAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
Is tjfiebfmtt
myn bert la tc<jf)cnspoct"
Leidse mannen gaan de
vrouwen overtroeven
Zie pagina 2
DE NIEUWE MAN
m
wel als financieel expert aanvaardt dr
Hirschfeld het ambt, en Indonesië zal
in de beginmoeilijkheden van zijn be
staan op dit punt geen betere raadsman
kunnen krijgen. Te hopen is, dat hij als
zodanig geaccepteerd zal worden.
Deze bekwame financier zal slechts kort
het ambt bekleden
Naar wy van bevoegde zijde vernemen, heeft dr H. M. Hirschfeld zich op verzoek
van de Regering bereid verklaard met ingang van de souvereiniteitsoverdracht
het ambt van Hoge Commissaris in Indonesië te aanvaarden. Het ligt in de be
doeling, dat dr Hirschfeld deze functie slechts korte tijd zal vervullen, mede in
verband met de opvatting der Regering, dat dr Hirschfeld niet lang in zijn huidige
functie gemist kan worden.
De nieuwe hoge commissaris, dr Hirsch- Niet
feld, werd 25 Mei 1899 te Bremen ge
boren en promoveerde in December 1922
te Rotterdam tot doctor in de handels
wetenschappen.
Van 1925 tot 1930 was hij chef der
economisch-statistische afdeling
Javasche Bank te Batavia en
werd hij directeur-generaal van handel
en nijverheid bij het ministerie
Economische Zaken in Den Haag,
1940 tot 1947 was hij secretaris-generaal
van het ministerie van Handel. Nijver
heid en Scheepvaart. Sinds 1947 is hi
belast met de algemene leiding van het
plan-Marshall in Nederland. Hij ver
tegenwoordigde Nederland op vele inter
nationale conferenties en besprekingen.
Hij schreef over „Het ontstaan van het
moderne bankwezen in Nederland" (dis
sertatie) „Nieuwe stromingen
Nederlandse bankwezen" en over „Actieve
economische politiek".
De benoeming van een der bekwaam
ste financiers en economen welke Neder
land telt, tot het hoogste Nederlandse
ambt in Indonesië, is een aanwijzing, dat
de Regering de oplossing van de finan-
cieel-economische problemen voor alles
stelt.
Dit blijkt te sterker uit het feit, dat de
Regering iemand benoemt, die slechts
korte tijd kan blijven, terwijl het
algemeen hoogst ongewenst is, te veel
persoonswisselingen te hebben in
functie, die bekleed moet worden door
veelzijdige personen, welke gedurende
lange jaren hun positie vervullen.
Dit alles wijst er op, dat dr Hirschfeld
slechts zo lang blijven zal, tot de vele
moeilijkheden ten aanzien van het geld
stelsel, de transfer, de investeringen, enz
zijn opgelost, om dan weer ijlings terug
te keren naar zijn werk in Nederland,
waarbij hij moeilijk gemist kan worden.
In October 3700 nieuwe
woningen
Er zijn er thans ruim 40.000 in uitvoering
In October kwamen volgens de voor
lopige berekening van het C.B.S. 3724
nieuwe woningen gereed. In de eerste
tien maanden van dit jaar werden 32.912
woningen voltooid (in hetzelfde tijdvak
van 1943 waren het er 25.422).
De nieuwe huizen zijn als volgt
de provincies en grote steden verdeeld
(tussen haakjes de definitieve cijfers
over September): Groningen 94 (105)
Friesland 88 (100), Drente 237 (239)
Overijssel 264 267), Gelderland 548
(489). Utrecht 205 (198), Noord-Holland
(excl. Amsterdam) 384 (356). Zuid-Hol
land (excl Den Haag en Rotterdam) 598
(326), Zeeland 127 (135), Noord-Brabant
374 (576), Limburg 402 (523), Amsterdam
14 (71). Den Haag 129 (71), Rotterdam
226 (298). Noord-Oost-Polder 34 (43).
In October werd begonnen aan 3823
(September 3852) woningen. Het aantai
in uitvoering zijnde woningen steeg van
40.079 op 30 Septemlber tot 40.132 op 31
October.
Enkhuizer HBS-er ontslagen
van rechtsvervolging
De 3e kl. H.B.S.-scholier Matthie B. uit
Enkhuizen, die verleden jaar op 15-ja-
rige leeftijd een 16-jarig meisje van
leven beroofde, is gisteren door
Alkmaarse rechtbank ter beschikking
van de Regering gesteld.
De rechtbank heeft als bewezen aan
genomen, dat t de jongen met voorbe
dachten rade én met koel overleg het
meisje van het leven heeft beroofd. Ge
zien de psychiatrische rapporten is zij
echter van oordeel, dat verdachte van
een zodanige ziekelijke geestesgesteld
heid is geweest tijdens het plegen van de
misdaad, dat het feit hem niet kan wor
den aangerekend en hij dus niet straf
baar is.
Zij ontsloeg hem daarom van alle
rechtsvervolging. Omdat het volgens een
der beide rapporten onzeker is, of de
verdachte op zijn 21e jaar in de maat
schappij zal kunnen terugkeren, heeft
de rechtbank de jongen als ware hij een
volwassene ter beschikking van de rege
ring gesteld. De psychopathenraad za.
na het verstrijken van de daarvoor in
aanmerking komende wettelijke termijn
telkens opnieuw advies uitbrengen.
De verdachte zelf was bisteren bij
de uitspraak niet aanwezig. Hij verblijft
in de St. Willibrordusstichting te Heiloo.
Veertien dagen geleden werd deze
zaak met gesloten deuren behandeld,
daar het een minderjarige verdachte be
trof. Gekozen raadsman was mr A. F.
de Jong uit Den Haag.
Jongen uit Kopenhagen
nog steeds niet terecht
Het 2-jarige jongetje Tage Bex, uit
Kopenhagen, die twee dagen geleden van
een openbaar speelterrein werd ontvoerd,
is nog steeds niet gevonden. Gisteren
hebben ruim 700 soldaten de speurtocht
door de bossen ten Noorden van Kopen
hagen hervat, evenwel zonder resultaat.
Men vreest, dat het kindi na de koude
en sneeuw van de Deense winternacht
niet meer levend! zal worden aange
troffen.
De politie heeft wel het lijk gevonden
van de vermoedelijke ontvoerder, Bourge
Sohou, van wie men aanneemt dat hij
zelfmoord heeft gepleegd. Bij het lijk
lag een briefje, waarin Schou bekende
het kindi te hebben ontvoerd. Schou, die
de moeder van het kind wilde trouwen,
was een zenuwlijder en heeft de jongen
eens voor zijn eigen kind laten door
gaan.
ZOONTJE VAN PLV. AMERIKAANS
COMMANDANT VAN BERLIJN
EVENEENS VERMIST.
In Berlijn wordt ook een jongetje ver
mist. Het is het 3-jarig zoontje
plaatsvervangend Amerikaanse
dant van Berlijn, Kol. Babcock. Het
niet aanstonds duidelijk of de jongen
alleen is weggelopen.
Vliegtuig verongelukt
op Java
Door onbekende oorzaak is een vlieg
tuig van de militaire luchtvaart, type
P-51, gistermiddag 40 km ten Zuid
westen van Bandoeng neergestort,
enige inzittende kwam daarbij on
Het mooiste schilderij van de
Prinses
De bezoekers van de expositie va
sohilderijen van Prinses Wilhelmdna i
Middelburg kregen de gelegenheid op
enquêteformulier aan te geven welke
doeken zy het beste achtten. De m
stemmen verwierf het schilderij Udde-
lermeer (catalogusnummer 2); daarna
kwamen IJssel bij herfst (1), Het Loo
bij Den Duttel (17) en Kandersteg (45)
Motorschip Doros van de K.N.S.M. in de lucht gevlogen
De Nederlandse koopvaardij is opnieuw door een zware slag getroffen. Het motor
schip „Doros" van de K.N.S.M. met 24 man aan boord, is Maandag by Florida
(Ver. Staten) ontploft, in brand gevlogen en gezonken. Naar alle waarschijnlijk
heid zijn tien leden der bemanning omgekomen. Vliegtuigen en schepen zoeken
bovendien nog naar een reddingboot met zes man. Acht opvarenden zjjn gered.
Reddingboot met zes man
zoek
eerste, tweede en derde stuurman, de
leerjongen-electricien, de tweede en
derde machinist, de hofmeester en nog
twee anderen (het is nog niet bekend
dit zijn) zouden zijn verdronken,
toen het schip in de diepte verdween. Dit
gebeurde ten Noorden van de Bahama-
ilanden, ongeveer 500 km ten Oosten
an Miami.
Twee reddingboten werden uitgezet,
e Amerikaanse tankboot Sparrows
Point ontdekte een dezer boten- De in-
ittenden, de eerste machinist en zeven
anderen werden opgepikt. Een van de
geredden had zware brandwonden.
De eerste machinist deelde aan de of
ficieren van de Sparrows Point mede,
dat de bovengenoemde zeelieden zijn
omgekomen.
Vijf vliegtuigen en verscheidene sche
pen zoeken nog naar de tweede redding
boot, waarin zes man moeten zitten. De
Aan onze kwartaal-abonne s
Betaling per giro is gemak
kelijker en goedkoper. Het be
spaart U geloop aan de deur en
incassokosten. Maar voor hen,
die een girorekening hebben, is
het nog eenvoudiger om gebruik
te maken van de mogelijkheid
tot periodiek overschrijven der
abonnementsgelden. Wilt U daar
van gebruik maken? Geef ons
dan even een seintje en wij ma
ken het voor U in orde.
Wilt U bij Uw betaling vooral
het juiste bezorgadres op
geven? Dat voorkomt vergissin
gen. Bij voorbaat onze hartelijke
dank.
DE ADMINISTRATIE.
Aus der Fünten deporteerde
120.000 Ned. Joden
Vele geesteszieken stierven tijdens
transport
man, die verantwoordelijk was
de deportatie van 120.000 Joden
uit Nederland, de thans 40-j. F. H. aus,
der Fünten, heeft, zoals wy gisteren nog
;n deel der editie meldden, voor
het B. G in Amsterdam terecht gestaan-
Het verhoor der 32 getuigen werd he
den voortgezet.
Bij de verklaringen, welke gisteren
werden afgelegd, bleek de onmenselijke
wijze, waarop verd. bij zijn maatregelen
te werk is gegaan. Het duidelijkst kwam
dit wel tot uiting bij de daportage van
1100 geesteszieken uit de Joodse inrich
ting Het Apeldoornse Bos. Alle patiën
ten, ook de ernstigste, werden, groten
deels in nachtgewaad' en ook wel geheel
ontkleed, samengeperst in bagagewagens,
welke rechtstreeks naar Auschwitz gin
gen. Afgrijselijke tonelen höbben zich
in deze wagons, waarvan de luchtluiken
gesloten werden, afgespeeld met het ge
volg, dat er in Deventer en Almelo ai
vele doden waren. Er leefden er niet
veel meer toen de reis was volbracht
en de enkelen die de beproeving door
stonden, gingen, mét de doden, aanstonds
naar het crematorium.
De 37-j. Haagse Joodse musicus L.
Banket werd gedwongen bij aankomst
van de transporten te spelen ten 'einde
de mensen, die uiteindelijk naar de gas-
ovens werden gebracht, gerust te stel-
Ook was de verd. verantwoordelijk
voor al het leed, dat in de Hollandse
Schouwburg in Amsterdam is geleden
Hy stond er lachend bij, toen zijn man
nen prof Ehrenfels, die uit angst uit het
raam was gesprongen, de stervende met
zwarte verf een baard en een snor op
het gezicht schilderden. Slechts één ge
tuige vertelde, dat zij iemand had weten
vrij te krijgen. Zij had daarvoor als los
prijs 150 karaat ruwe diamant betaald.
geredden hebben deze boot gisteren nog
gezien.
De K.N.S M, te Amsterdam wist ons
tot dusver slechts mee te delen, dat acht
man zijn gered. Verder was haar niets
bekend.
De Doros is een motorschip van 921
ton. Het werd in 1939 in Bolnes te water
gelaten.
Het schip vertrok op 8 December uit
New York op weg naar Haiti. Het weer
was slecht; de golven waren hoog.
Vier en zestig vissers verdronken
bij Noord-Afrika
Wrakstukken bij Dieppe waren van
Duitse drifter.
Men vreest, dat 64 vissers om het leven
gekomen zijn, toen drie vissersschepen
gisteren tijdens een hevige storm voor
de Noord-Afrikaanse kust bij Ceuta zijn
gezonken. Gisteravond waren slechts 11
leden van de in totaal 75 koppen tellende
bemanningen door reddingschepen bin
nengebracht.
Zoals gemeld is, had de Franse treiler
„Lucien Marie" gisteren op 12 mijl ten
Noorden van Dieppe vele wrakstukken
en een reddingboot waargenomen. Men
meende aanvankelijk, dat zij afkomstig
waren van een Nederlandse drifter. Later
bleek echter, dat het een Duits vaartuig
was, waarvan de bemanning kon worden
gered.
Gesneuveld in Indonesië
De Regering maakt bekend, dat tot
haar leedwezen de volgende verliezen
in Indonesië zijn gerapporteerd:
KONINKLIJKE LANDMACHT:
KON. NED. IND. LEGER:
Gesneuveld 5 Augustus, na vermis
sing op 4 Augustus, Soend. soldt. 2e
kl. Inf. Oip.
Soldt. Ie kl. Inf. H. L. Reygers.
Gesneuveld 9 November: Soend.
sold 2e kl. Inf. Adjoe.
Sold. 2e kl. Inf. F. H. Soekias.
Gesneuveld 15 November: Chin,
sold. 2e kl. Inf. Song Kiem Siok.
Allen afkomstig uit Indonesië.
Nog meer snelheid
Straalvliegtuigen in 2/
minuut volgespoten
Straalvliegtuigen kunnen in de toe
komst op een prompte bediening reke
nen. Binnen minuut na aankomst op
een Nederlands vliegveld kunnen zy
volgetankt en weer startklaar zijn, dank
zy een nieuw model tankwagen,
door deskundigen van de luchtmacht
samen met Van Doorne in Eindhoven
ontworpen is. Het eerste exemplaar
al in bedrijf.
Deze tankwagens kunnen 10.000 liter
brandstof bevatten. Met een sterke
perspomp wordt de kerosine (de gezui
verde petroleum, die straalvliegtuigen
gebruiken) met grote snelheid in hel
vliegtuig gespoten. Een ingenieuze hef
boominstallatie zorgt er voor, dal
de slangen niet tegen de vliegtuig-
wand kunnen'botsen. Zodra een tank de
volle maat heeft (2300 liter) stopt het
„kerosine-kanon" vanzelf.
Een en ander betekent een tijdsbespa
ring van 15 tot 45 minuten.
Militaire deskundigen van de Westerse
Unie hebben veel belangstelling
deze vinding getoond. Daarom zal het
systeem ook wellicht buiten onze gren
zen op ruime schaal worden toegepast.
Beheersinstituut krijgt
slecht rapport
Aandrang op krachtige reorganisatie.
De algemene rekenkamer heeft ve
klaard, dat zy de administratie en c
contröle van het Nederlandse beheers
instituut weinig bevredigend acht
wil een spoedige en krachtige reorgani
satie van dit instituut.
Tevens wijst de rekenkamer er op, dat
de centrale accountantsdienst de verant
woordelijkheid voor de Juistheid v
heffingen en de beheerdersionen
kan aanvaarden en dat bij de verant
woording van ontvangsten en uitgaven
de voorschriften van de comptabiliteits
wet niet zijn opgevolgd.
In verband met de bezwaren van dc
rekenkamer stelt de minister thans vooi
op de begroting van Justitie voor 195(
post op te nemen voor de totale uit
gaven (f 37.5 millioen) en inkomsten
f 46.9 millioen) van het instituut
de periode 1946 tot eind 1948. De
antwoording over 1950 zal volgens de
aan de eisen van de comptabili
teitswet voldoen.
Vragen over de suikerprijs
,.Als 't niet kan, waarom belooft U het
dan?"
Het Tweede Kamerlid Stapelkamp
(AJt.) heeft minister Mansholt schrifte
lijk gevraagd, welke de „technische re
denen" zijns die een reeds aange
kondigde verlaging van de suikerprijs
onmogelijk maken. „Moet uit de be
bekendmaking worden opge
maakt, dat tk regering maatregelen ir
uiteioht stelt zonder zich vooraf te heb
ben vergewist of deze technisch uit
voerbaar zijn?vraagt de heer Stapel
kamp.
Zoals men weet worden de schilde
rijen van Prinses Wilhelmina momen-
Kunsthandel Liernur geëxpo-
Wisjinsky trok de deur
achter zich toe
Visoianu, de huidige Roemeense mi-
ister van Buit. Zaken heeft onthuld,
hoe Wisjinski Koning Midhaël van Roe-
In 1945 in een ultimatum heeft
bevolen de regering van gen. Radescu
te ontbinden. Wisjiusky eiste een rege
ring, die samengesteld zou zijn uit „ver
tegenwoordigers van waarlijk democra
tische partijen en partijlozen", aangezien
Sowjet-Unie anders .jiiet langer
het vrije bestaan van het Roe
meense volk kon instaan". Toen de ko
bedenktijd wilde hebben, zou
Wisjirdki met de vuist op tafel geslagen
i gezegd hebben: „Ik wil Uwe Majes-
lits antwoord nu direct." Vervolgers
>u hij bij het verlaten der kamer de
deur zo hard dichtgetrokken hebben,
dat de kalk van de muur viel.
Garry Davis wacht op een visum...
Voor de derde maal in vier dagen
heeft de Parijse politie gisteravond
Garry Davis, wereldburger no. 1. uit de
Parijse kantoren van de Geallieerde
Controlecommissie voor Duitsland ver
wijderd. Deze commissie weigert hem
im voor Duitsland te verstrek-
daarom heeft Garry zich iedere
morgen in de kantoren geïnstalleerd. En
elke avond wordt hij prompt door politie
agenten verwijderd Zonder tegenstand
te bieden. Davis wil naar Duitsland om
ui de wederopbouw mee te werken.
Het Gerechtshof te Hamburg heeft
veldmaarschalk van Manstein volledig
verantwoordelijk gesteld voor de wreed
heden. die zijn soldaten tegen Russische
krijgsgevangenen begingen.
SCHIPBREUKELINGEN KRIJGEN
VOEDSEL UIT DE LUCHT.
Drie jongelieden, die geïsoleerd zijn op
het wrak van het voor de Marokkaanse
kust gestrande Belgische stoomschip
„René", worden momenteel uit de lucht
van voedsel voorzien. Voortdurend
stormweer maakt het de reddingboot van
Casablanca onmogelijk uit te varen.
Zeeuwse Staten protesteren bij
minister Spitzen
De provinciale staten van Zeeland na-
men gisteren met algemene stemmen
een motie aan, waarin wordt geprotes
teerd tegen de plannen van minister
Spitzen tot opheffing van hei vrije ver
voer op de veren over de Wester-
Schelde.
Het nieuwe U.N.O.-secretariaat nadert zyn voltooiing. Met recht een „glazen
huisje". In de vele reeds geplaatste ramen weerkaatst zich het stadsbeeld
van Oostelijk New York bij het vallen van de avond.
Weinig belangstelling voor geruchtmakende zaak
Drs Bos hielp ex-burgemeester van
Den Haag aan deviezen
Hautaine houding van vroegere secretaris voor
Economische Politierechter
(Van een onzer verslaggevers)
Viermaal zou drs W. Bos, de vroegere secretaris van de ex-burgemeester van
Den Haag, de deviezen-bepalingen hebben overtreden, volgens de dagvaardiging
welke de officier van Justitie hedenmorgen om 9 uur voorlas, by de opening der
zitting van de Economische Politieke rechter, mr Rinckel.
Noch voor de pulieke triune noch vooi
de gereserveerde plaatsen was de belang
stelling groot. Nog geen 10 mensen had
den zich achter het hekje geschaard.
Veel sensationeels was er dan ook niet
te horen; rustig antwoordde de beklaagde
op de vragen vaji de politierechter.
Het begon in Maart 1947, toen Bos vooi
het beheer van het kapitaal van d«
N.S.B.-er Bonté, die in Zwitserland obli
gaties bezat, naar Basel reisde. Hij had
de Ned. Bank een bedrag van frs 400
gekregen, maar Bonté bood hem een
vullend bedrag aan van frs 800.
De officier, mr Lulofs vond het vreemd,
dat Bos dit toch vrij onschuldige feit bij
de eerste verhoren zo heftig ontkend had.
Doch de beklaagde antwoordde kalm:
„Toen ik opening van zaken heb gedaan,
héb ik dit niet langer ontkend". Zulke
hautaine, rustige antwoorden hoorden
meermalen. Bijv. na de vraag, waar
Bos dit geld nodig had, voor zich zelf of
■or anderen.
„Och ilk had wat nodig, als je eens gaat
eten met iemand, krijg je wel eens
inlichting".
De politierechter noemde het echter
anders: „O, om mensen om te kopen?"
waarop de beklaagde repliceerde met eer
glimlach: „Nee, maar men heeft wel een:
inlichtingen nodig."
De tweede reis in Augustus '47 maakte
hij met mr Visser, die zijn vrouw in Zwit
serland wilde bezoeken, doch er geen
deviezen voor kon krijgen. Bos hielp en
bezorgde hem 2500 frs „We hadden eigen
lijk een rekening-courant en betaalden
meer voor elkaar", verklaarde
de vroegere secretaris. De officier vond
vreemde situatie, waar het
zulke bedragen ging.
Maar de grote slag werd in Maart 1948
geslagen. Bonté had geld nodig en
Visser en drs Bos gingen per vliegtuig
DAT 17 van de 19 Ned. strocarton-
Cabrieken, alle in Groningen, een over
eenkomst hebben aangegaan voor een
intensieve samenwerking inzage de ver-
DAT Hans Kaart, die thans in Garoet
vertoeft, twee gedemobiliseerde militai-
'n zijn groep heeft opgenomen, nl.
Jos Bik uit Leiden en Jan Ligthart uit
Amsterdam.
DAT mr L. M. Hendrikx, ryksconsu-
nt voor sociale bijstand van het dep.
m Sociale Zaken, voor de drie Zuide
lijke provincies, op 34-j. leeftijd in Venlo
overleden.
DAT in Den Haag aan H. van Walsum
m Philips-Eindhoven het ereteken
m officier in de kroonorde van België
werd uitgereikt en aan F. A. Picard en
1. Grootenhuis, resp. dir. van
Ougree's handelsmij. in Den Haag en
agent van de Union commerciale de mé-
tallurgie. het ereteken van ridder in de
kroonorde.
DAT op een receptie in A'dam aan
de hoofdstad een tegeltableau werd aan
geboden t.g.v. het 50-jarig bestaan van
het georganiseerd kermiswezen in ons
DAT de ex-opperluit. der staatspolitie
1 verbindingsofficier van de Sipo, A.
P. W. van den Hout te Helmond, in Den
Bosch tot iy» jaar is veroordeeld.
DAT het boter- en het kaascontróle-
station Noord-Holland te Alkmaar op
23 December 30 jaar bestaat, terwijl dan
elf bestuursleden en personeelsleden
30 jaar in dienst zijn.
DAT het laatste Ned. particuliere
electriciteitsbedrijf, het Twents Cen
traal Station voor electrische stroomle-
vering, op 29 December wordt opgeno
men in het prov. bedrijf De IJselcen-
trale te Zwolle.
DAT de prijzen voor snoekbaars (die
uit het IJselmeer komt) de laatste we
ken meer dan ververdubbeld zijn, als
gevolg van een belangrijke uitvoer naar
Zweden en Polen.
DAT de Noord-Hollandse pluimvee
houders bij de stichting voor de land
bouw en het bedrijfschap voor pluimvee
en eieren zullen protesteren tegen de
257.000 voor deze provincie toegewezen
kuikens, daar er 480.000 nodig zijn.
DAT binnenkort in Middelburg met
de bouw wordt begonnen van een
R.K. tehuis voor bejaarden.
DAT de verbeterde rondweg benoorden
Raalte (in de weg Zwolle—Almelo) Vrij
dag wordt opengesteld.
DAT het z.g. Meertje te Nijmegen in
een zomer jachthaven wordt veranderd.
DAT de intertijd t.b.v. de aanleg van
een vliegveld in Eist onteigende gronden
aan de vroegere eigenaren zullen wor
den verkocht, daar de plannen niet door-
naar Zwitserland. Daar kregen ze 50.000
Zwitserse francs in handen. Wisselden
een gedeelte in voor dollarbiljetten tol
ƒ5000 en ƒ9000. Op 7 Maart ging mer
huiswaarts. In het vliegtuig besprak men
wie het geld Nederland binnen zou bren
gen. Omdat er dollarbiljetten bij warer
had mr Visser bezwaren. „Hy wilde dus
niet", vroeg mr Rinkel, wat Bos verbeter
de: „Hy durfde niet!"
Toen had Bos het geld gewoon ln eer
gele enveloppe gedaan en in zijn aktetas
gestopt. Wat triomfantelijk vertelde hy
nu, hoe de douanen op Schiphol
aandacht hadden voor de overige bagage
slechts vluchtig langs de aktetas, gin-
Verrassende verklaring van Bos
over werkzaamheid voor inlich
tingendienst-
De eerste getuige, het hoofd der be
lastingen te Zeist, de heer E. J. H. Volk-
maars, vertelde zakelijk van zijn bezoek
aan Zwitserland tot onderzoek van deze
transacties. Een verrassing werd de
aanval van de verdediger, mr Beelaerts
van Blokland*, op deze ambtenaar met
de vraag: „Waarom beschouwde u Bonté
als verdachte?" Toen de Officier
Justitie de getuige een handje wilde
helpen bij zijn verklaring, bitste de
dediger: „Ik verwacht een antwoord
deze getuige." Bon.é werd tijdens zyn
verhoor gesecundeerd door zijn advocaa:,
wat de verdediger nogal overbodig vond.
Ook de verklaring van de heer Yolk-
maars, dat volgens bevoegde autoriteiten
drs Bos niets met een inlichtingen
dienst te maken heeft, werd aangevallen.
De heer Volkmaars zeide slechts twee
officiële instanties op dit gebied
kennen, met welk antwoord de verdedi
ger kennelijk tevreden was.
De heer Bos zat tevreden geheimzinnig
te glimlachen, blijkbaar beter dan ge
tuige wetend, hoe verdienstelijk hy in
lichtingen inwon voor bepaalde diensten.
Ook de volgende getuige, de heer A. C.
van Rietschoten, was overtuigd, dat
de heer Bos niet voor een officiële in
lichtingendienst werkte.
Doch nu kwam de verrassing- Drs Bos
stond op en zeide reeds begin Mei zijn
opdrachtgever genoemd te hebben:
zekere Dekker, die nu als getuige als
décharge zal optreden.
Het bleek, dat tijdens het verhoor op
het politiebureau te Amsterdam de heer
Bos verklaard had, te werken voor het
oprichten van een organisatie voor poli
tieke inlichtingen, in samenwerking met
dc heer Crabbendam van bureau Eind
hoven (de Centrale Inlichtingendienst)
en de Inspecteur Dekker van de Rijks
recherche.
De verdachte was zo tevreden met de
gang van zaken, dat hij zelfs hoorbaar
lachte. Inderdaad gaf deze onthulling wel
"?n nieuw aspect!
Tussen de volgende getuige, de belas
tingconsulent H. J A. Boom uit Arnhem
de verdediger ontspon zich een twist
gesprek over de grootte van de vermo
gens van de heer en mevrouw Bonté.
Stilte: Getuige Visser aan het
Na de heftigheid van de discussie viel
een stilte, toen de getuige W A. J.
Visser, zonder beroep, wonende :e 's-Gra-
vemhage, de eed aflegde. De heer Visser
erkende in Augustus 1947 «en telegrafi-
Garantie:
maar voor wie?
Garantiewet is de populaire naam van
het wetsontwerp dat enkele dagen gele
den door de regering werd ingediend en
dat als volledige titel voert: „Vaststelling
van zekere waarborgen jegens bepaalde
groepen burgerlijke overheidsdienaren en
gewezen burgerlijke overheidsdienaren
van Indonesië en hun nagelaten betrek
kingen".
Garantie ligt blijkens deze naam dus
zeker in de bedoeling der wet en zij ver-
dient haar naam in zoverre, dat het de
'bedoeling van de regering is, aan de-
nieuwe Repoeblik Indonesia Serikat een
goed Nederlands ambtenarenkorps te ga
randeren. Maar als garantie voor de be
trokken ambtenaren faalt het ontwerp
volkomen, om nog niet te spreken van de
vele groepen, die uitdrukkelijk van deze
garantie uitgesloten zijn.
Nu is het een eis van goed fatsoen
in het algemeen gesproken dat men bij
het oprichten van een nieuwe staat enige
maatregelen neemt om te zorgen dat deze
staat niet komt te staan voor een chaos
en een ontwricht ambtenarencorps.
Eveneens echter is het niet meer dan
behoorlijk, dat men de nodige waarborgen
treft voor de betrokken ambtenaren,
vooral als men bepaalde garanties beeft
toegezegd.
Ter verdediging van de regering kan
worden aangevoerd dat zij in het Kamer
debat reeds uitlatingen heeft gedaan, die
weinig goeds deden verwachten voor ds
Nederlandse overheidsdienaren in Indo-
Het wetsontwerp kan dus nauwelijks
meer een ontnuchtering zijn.
Zoals de regering reeds tevoren had
aangekondigd, was zy niet voornemens
haar ambtenaren de vrije keus te laten
om al dan niet in dienst te treden van de
RJ.S. Zy doet dit dan ook niet.
Zodoende worden 10.000 ambtenaren
zonder dat hun toestemming is verkregen
„overgedragen" aan een vreemde mo
gendheid.
Zeker, de regering gaat niet zo ver dat
zij hun een burgerdienstplicht oplegt,
maar zy heeft onomwonden verklaard,
dat zij hun niet de vry'e keuze wil laten.
Deze ambtenaren hebben voor een groot
deel in 1942 op hun post moeten blijven
en bijna vier jaren doorgebracht in Ja
panse gevangenkampen om hun verbon
denheid aan Indonesië te tonen. Na de
bevrijding dwong de burgerdienstplicht
hen om door te dienen met een ver
zwakte gezondheid mstede van een goede
toekomst te zoeken in het vaderland, waar
toen werkgelegenheid te over was. Nu die
werkgelegenheid verdwenen is, stelt de
regering hen voor de keus tussen ontslag
zonder middelen van bestaan voor hen
hun gezin of in dienst te treden van
;n vreemde mogendheid.
Pas als zy in dienst treden van de
R.I.S., ongeacht de daaruit voortvloeiende
gewetensconflicten, onzekerheden en ge
varen voor het leven, wordt hun rechts
positie gegarandeerd.
Nu die garante garantie zelve.
Zij strekt zich uit over een tijdsduur
van vijf jaar en langer niet. Nu kan men
veilig aannemen dat de conflicten wel
zullen komen voordat de vijf jaar ver
streken zijn, zodat die termijn practisch
weinig bezwaren oplevert.
(Voor vervolg zie Pag. 4)
sche postwissel te hebben ontvangen van
2500 frs.
De politierechter wees er op, dat dr«
Bos het anders stelde, nl mr Visser zou
om deze francs hebben gevraagd, waarop
Bos zich tot Bonté wendde. Van dit
medeweten van Bonté was mr Visser
echter onkundig. Of de postwissel 2000
of 2500 frs. was, liet mr Visser in 't
midden. Zachtjes en voorzichtig vertelde
getuige hoe het zich volgens hem heeft
toegedragen. Het gezamenlijk voeren
van een rekening-courant" ontkende mr
Visser, alleen de onkosten van de auto
werden gezamenlijk betaald. Drs Bos be
luisterde deze verklaring met een sma
lende lach voor zijn vroegere chef.
„Wist u van te voren, wat er in Maart
1948 in Zwitserland zou gebeuren?" vroeg
mr Rinckel. „Niet gedetailleerd," was 't
antwoord. „Voor mij was het doel om
iemand in Zwitserland te spreken ln
verband met de aard van het onderhoud
vond mr Visser het wenselijk, dat zijn
vrouw en dochter erbij waren Op 6
Maart had het onderhoud plaats. Ge
tuige kon wel doch wilde niet de naam
noemen. Intussen kreeg mr Visser 10 000
frs. van Bos en beloofde deze in Neder
land 10.000, welke Bos inderdaad ge
kregen heeft. By het omwisselen van de
in dollars en guldens, was getuige
niet aanwezig geweest. Ook ontkende hij
te weten hoeveel en wat voor geld Bos
bij zich bad in het vliegtuig terug.
Evenzo het bijbetalen van ƒ3000, opdat
Bos met Bonté zou kunnen afrekenen
In April 1949 bezocht mr Visser nog
maals Zwitserland voor een particuliere
bespreking Het contact met Bonté be
perkte zich tot een telefoongesprek De
verhouding Visser-Bos werd nog onder
de loupe genomen Mr Visser ontkende,
dat getutoyeerd werd. Drs Bos moet dat
erkennen, doch wel was men zeer kame
raadschappelijk.
A décharge.
De inspecteur le klasse van de Rijks
recherche Dekker uit Driebergen kwam
vervolgens voor het getuigehekje. Deze
getuige had verklaard, meermalen be
langrijke inlichtingen van verdachte ont
vangen te hebben. Of deze inlichtingen
duur gekocht waren, kon getuige n'et
zeggen. Van 1946 af kwamen deze inlich
tingen regelmatig binnen. Met de finan
ciële zijde had getuige zich nooit be
moeid.
„Was het de Rotterdamse club. waarin
ij in de oorlog met u werkte?"
„Beslist niet." antwoordde getuige
Drs Bos lichtte toe, dat het de groep-
Hamstra was uit de vroegere illegaliteit-
(De zitting duurt voort)
WEERBERICHT
va*
Meer tvind
Tot morgenavond ver
wacht De Bilt: Matige tot
krachtige, en langs de
kust wellicht tot storm
achtig aanwakkerende
wind tussen Zuid-Oost
en Zuid-West. Geleide
lijk toenemende bewol
king met later plaatselijk enige regen, in
het Oosten van het land mogelijk voor
afgegaan door enige sneeuw. Ongeveer
dezelfde of iets hogere temperatuur dan
vandaag. (Opgemaakt te 10 uur).
Donderdag 15 December zon op 8 41,
