Nieuwe Leidsche Courant | 1949 | 7 december 1949 | pagina 3

K.V.P. EN P.V.D.A. ZONDER MEER VOOR

NIEUWE LEIDSCHE COURANT

WOENSDAG 7 DECEMBER 1949

DE SOEVEREINITEITSOVERDRACHT IN DE TWEEDE KAMER

idst in
<rf®L
,rS

'rof Romme doet hartstochtelijk beroep op
de oppositie om mee te doen

s astermiddag en -avond zijn de „groten" in de Tweede Kamer aan het
IJ voord geweest. Zij hebben hun mening gezegd over het wetsontwerp
•teh. iverdracht souvereiniteit aan Indonesië. De standpunten komen in het kort
v lier op neer:

1CHOUTEN (AR)De Unie is zo licht als een pluisje; getrouwheid aan de
1 jrondwet en het belang van de volkeren eisen verwerping van het wets-
taiil ntwerp.

tOMME (KVP)Geen schennis van de grondwet; wetsontwerp moet wor-
len aanvaard, want de keus gaat tussen deze samenwerking of geen
amenwerking.

stel(VELTER (KNP): Serie fouten en blunders; Nederland wordt tot een

erderangs-mogendheid gemaakt.
fa 'ILANUS (CH)Te betreuren, dat het begrip „Kroon der Unie" is ver-
wenen. Twee schaduwen maken nemen van een beslissing uitermate
rs*e waar, nl. het grondwettelijk bezwaar en de kwestie van het zelfbestem-
ter lingsrecht.

rAN DER GOES VAN NATERS (ARB.)Geen enkele strijd met de grond-
vet; om de urgente noodzaak moet voorgestemd worden.

Lj )UD (WD)De Volkspartij voor Vrijheid en Democratie heeft de keuze
og niet gedaan; er zijn bezwaren uit beleidsoogpunt.

m zou betekenen ontrouw aan de grondge-

[omme: Wat zijn de gevol
gen van aanneming
of verwerping?

Voor Nederland als koloniserende mo-
endheid, aldus spraf. Romme, behoorde
- dag van vandaag in één te zijn van
ille Vreugde, omdat Indonesië kan
eden in de ry van vrije volken. Er is
gespannen ernst in ieder on-
n de kringen der regering,
ortom in allen, die hun stem aan dit
etsontwerp zullen geven.

Het gegeven waarvoor we staan be
eft de houding welke we moeten aan-
men tegenover Indonesië. Hiervan is
onderscheiden de keten van oorzaken
gevolgen, die bepaalt welke houding
moeten aannemen tegenover de re-
ïring.

Een kernvraag is, welke de gevolgen
jn van aanneming en verwerping vo.or
consolidatie in Indonesië. Iedere in-
in overtuigd, dat by ver
erping over grote delen van Indonesië
chaos zal komen. Of dit aangenaam
of niet, de feiten zyn niet anders.

Het is inderdaad mqgelyk, dat het
raks verkeerd blijkt te gaan, maar toch
ilde prof. Romme vóórstemmen, want
mogelijkheden worden bij tegenstem-
n zekerheden. Men zij gewaarschuwd
Le'k$or ihusies.

i De tweede kernvraag is, of wij als ver-
w genwoordigers van ons volk de samen-
■oerking met Indonesië willen of niet.
je et is: deze samenwerking, óf afzien
1&. in samenwerking.

Ook prof. Romme had 'n andere voor-
elling gehad v^n de Unie, evenals trou-
s de regering. Het is te betreuren,
die conceptie niet kon worden ver-
ezenlijkt. Maar hij gaf de voorkeur
n de thans voorgestelde samenwer-
boven afzien van samenwerking, en
deed dit ook om haar inhoud. Ge-
d dat we soortgelijke samenwerking
ngingen met België of met Rusland,
dan ook zeggen, dat de inhoud
Ook het bedrijfsleven is van
dat toch wel iets tot stand is
komen.

(Als de communist Wagenaar begint
interrumperen, verzoekt de heer
hjxrime hem. beider verstand op niet al

de G
die

pnd te c

hoge proef te stellen).

Moeten we nu van deze
ng afzien, omdat zij in strijd zou zijn
de Grondiwet? Deze Grondwet heeft
diensten bewezen om de Unie tot
doen komen zoals ze thans voor

H ligt-

(Het is niet aan te nemen, dat diezelf-
Grondwet thans voor de samenwer-
^°ng een barrière zou vormen, ook al
H oden we ons een andere uitwerking
expl n de Grondwetsbepalingen gedacht
scho je vragen rijzen hier: hoe staat het
i UI Et het Hoofd der Unie, met de rechts-
jkerheid en met de Unie als figuur in

internationale rechtsverkeer.

Jitvoerig ging prof. Romme in op
kwestie van het Hoofd der Unie.
zag hierin geen strijd met het
ïendement-Tilanus. Als de wezen-
vraag zag hij: Is het Hoofdschap
de Unie een Koninklijke waardig-
zon^id of niet? Men kan de Koninklijke
digheid toetsen aan de bevoegdheden
de h aan de erfelijkheid. Over de bevoegd-
v den van het Koningschap is in de loop
r tijden verschillend geoordeeld. Zelfs
raatvteft men in het Koningschap wel een
nament gezien. Een bepaald stelsel kan
reclafn niet normatief nemen. Daarom ver-
het de voorkeur te kiezen voor het
terium van de erfelijkheid, temeer
roblelnneer die erfelijkheid in verband staat
,it de functie van het staatshoofd: de
urzaamheid van de samenwerking.
Ms mening over Staatsnoodrecht zegt
niet alleen is er de kwestie of er
®erUod is, maar ook of er onvoorzien nood

■roti'"

De toepassing van de grondwet
idelijk immoreel moeten zijn in de
ieuwe onvoorziene noodtoestand" voor
in noodrecht kan erkennen of toepas-

i aan listeren om ongeveer 12 uur kwam
let troepentransportschip „Johan
ge>br an Oldenbarnevelt" in Amsterdam
iet hSan inet o.a. het 3e bataljon van het
aand( larderegiment Grenadiers. De mi-
Jster van Oorlog, mr Schokking,
6preekt de militairen toe.

dachte van de R.T.C.

Niettemin acht spr. nog niet eens zo'n
schennis van de Grondwet aanwezig,
maar zelfs indien er dat was is de ver
tegenwoordiger in de Kamer ver
plicht de Grondwet teschenden. Toch
zou er één reden kunnen zijn, waar
om Romme van deze regeling af zou
zien, n.l- als deze in strijd zou zijn met
de nationale eer. Maar de beloften over
het zelfbeschikkingsrecht raakt aan de

nationale eer. Hier is een snaar aan het
trillen gemaakt. Spr. noemt dit de zwarte
bladzijde, mede namens de K.V.P.

De schuldvraag is hier als volgt be
antwoord. De hoofdfout ligt aan de zijde
van Indonesië. Het front van Indonesië
was gesloten en hier vroeg men terug
gave van de „Renville-gebieden." Ook
helde de UNCI over naar 't Ind. stand
punt, al heeft zij iets ten gunste van de
minderheden bereikt.

De Nederlanders hadden zich vastbe
radener en vasthoudender moeten tonen,
zoals terzake van Nieuw Guinea.

Maar uitstel om beter plebisciet t«
houden zou de algemene zaak in gevaar
brengen en daarom alleen zou spr. de
verantwoording niet durven nemen.

We willen, besloot hij dit deel van zijn
betoog, onze energie concentreren op de
nieuwe ronde, die Nederland en Indo
nesië nu zullen gaan lopen.

In het tweede deel van zijn betoog
erkende de heer Romme, dat het niet
veel zin heeft, diep op het regerings
beleid der laatste jaren in te gaan. Men
kan met het ontwerp meegaan en toch
critiek hebben op het gevoerde beleid.
De gemeenschappelijke noemer der ge
beurtenissen is de verdeeldheid der
meningen, welke elk een minderheid
vormen in ons volksleven. De scheiding
liep over de jongste Grondwetsherzie
ning. Er waren er. die de vernietiging
der republiek niet wilden en die dat wel
wilden, die geen volledige gelijkberech
tigdheid wensten en die dat wel willen.
Maar ook bij degenen, die dat wèl wil
den, waren er verschillen. De K.V.P.
aanvaardt geen verantwoordelijkheid
voor de weg. die de regering in Mei van
dit jaar is ingeslagen, maar wel voor het
afwandelen van die weg. x

Prof. Romme besloot met een kle'm-
mend beroep op de oppositie om ook
haar steun te geven aan het wetsont
werp. Nederland moet ten deze eensge
zind worden.

Regering mag niet zeggen dat zij niet
gewaarschuwd is

De heer Weiter, teruggrijpende over reet na het einde daarvan in Duitsland

de laatste 4 jaar, zag niets dan een trieste
serie fouten en blunders. Van het uit
zenden van incompetente onderhande
laars via Linggadjati, inmenging
UNO, Renville en het wegsturen
min. Sassen tot en met de R.T.C. is alles
één misère.

Toóh mag de regering niet zeggen, niet
gewaarschuwd te zijn. Niet zonder ont
roering gewaagt spr. van hen, die in
's lands dienst vergrijsd, in de oppositie
waren. Reeds op 10 Mei 1941 onder
sprekers verantwoordelijkheid
bij Koninklijke Rede de R.T.C.
vooruitzicht gesteld. Spr. verweet de
P.v.d.A. dat de politiek diier partij steeds
gericht is geweest op het losmaken van
Indië en dus tegen het streven van de
Rijkseenheid. Maar zelfs de P.v.d.A. kan
dit alles niet verwacht hebben. Fel he
kelde apr.' niet alleen de P.v.d.A., maar
ook de politiek van de K.V.P., belichaamd
in prof. Romme, wiens woorden hij1 ci
teerde: de Kroon zal een reële macht
over de Nederlands-Indonesische Unie
moeten uitoefenen. Wat zegt min. Van
Maarseveen daar rai van? Spr. zoekt de
verantwoordelijkheid niet bij' de P.v.d.A
maar hij de K.V.P., die niet tijdig ecu
eind heeft gemaakt aan de gang van
zaken. Spr. viel dé regering eveneens
soherp aan, mede om de zeer weinige
gegevens welke aan parlement en volk
werden verstrekt.

Wanneer Nederland de minderheden
in de steek laat, zijn we wel eerloos,
wat ook prof. Romme mag zeggen. Dat
er dn Indië angst kan zijn, is voor Ne
derland wel het meest beschamend.
Over het communisme zei spr., dat
en dat in het Westen kan verslaan,
door het uit het Oosten te verdrijven.

Tenslotte verwierp spr. het regerings
argument der buitenlandse druk, daarbij
de Nieuwe Leidsche Courant
citerende.

De heer Weiter stelt de regering voor.
door de minister van Buitenlandse Za
ken inzage te doen geven aan een
Kamercommissie van de stukken, be
trekking hebbende op het contac
en de invloed van het buitenland.

In de avondzitting vervolgde de heer
Weiter als volgt:

Spr. is geschokt over het terugtrek
ken van de Koninklijke Marine uit In
donesië. Als de regering dit begrijpt,
breekt zij de grootste Nederlandse tradi-
Want Engeland heeft op Ceylon, de
in de Philippijnen zich verzekerd
vloot- en vliegtuig-bases. Hij hing
somber beeld op van Nederland als
3e ranigs-macht. Hij signaleerde, dat In-
donesisohe gedelegeerden ter R.T.C. di-

Burgemeester overschreed zijn
bevoegdheid

De Rott. Tramwegmij werdi gistermor
gen voor de R'damse rechtbank in 't ge
lijk gesteld in de zaak van deze
schappij tegen de Staat der Nederlanden
en de burgemeester van Middelharnis.

Op 17 November verbood de politie te
Middelharnis de kapitein van de veer
boot Stad Zierikzee uit te varen, indien
hij weigerde de sterkte van het dekper
soneel met één man te vermeerderen. Bij
de burgemeester en de inspecteur-gene
raal van de scheepvaart waren nl. klach
ten binnengekomen omtrent de veiligheid

passagiers en goederen op de
boten van de R.T.M. Op grond va
advies van deze inspecteur-generaal
werd het verbod uitgevaardigd. De R.
T. M. staat op het standpunt, dat alleen
minister de reglementen omtrent de
veiligheid van de passagiers kan doen
wijzigen.

Buitenlandse schepen met
burgers uit Indonesië

Voor het vervoer van burgers uit Indo
nesië naar Nederland worden, zoals ge
meld, in 1950 verschillende buitenlandse
schepen gecharterd. De Italiaanse Napoli,
die emigranten naar Australië heeft ge
bracht, is Donderdag reeds met 125 pas
sagiers uit Indonesië vertrokken. Op de
Surriento, eveneens uit Italië, die midden
December in Priok aankomt, is plaats
700 passagiers. Met de Britse Came-
zullen tegelijkertijd 1300 personen
repatriëren. De Willem Ruys en Oranje
brengen 1600 burgers naar ons land.
Voorts zullen vrachtschepen ongeveer 250
en K.P.M.-vaartuigen 670 passagiers aai

AMERIKAANSE LOCOMOTIEVEN
IN 1951 IN GEBRUIK.

De 25 Amerikaanse electrische locomo
tieven, die de N.S. zullen krijgen, komen
op bijna ƒ20 millioen, waarvan ruim ƒ6
millioen uit het Marshall-plan zal worden
betaald. De nieuwe locomotieven, de eer
een dergelijk type in W.-Europa,
zullen begin 1951 in dienst worden ge
steld.

Duitsers hadden aangenomen, bij de
Bank Deutsoher Lander voor dienst bij
de Javasche Bank in Batavia.

Het is duidelijk, dat Indonesië liever
zaken doet met en zich verbindt aan het
Angelsaksische blok of het Pangermaan-
se, waartoe wellicht Nederland later zal
vervallen.

De heer Weiter vergeleek dit geval
met het Belgische tractaat. Minister Van
Karnebeek zeide toen: „Ik huiver als ik
denk aan verwerping van mijn voorstel."
Maar de Eerste Kamer verwierp het en
er gebeurdehelemaal niets.

„Nou, sla me es!"

Jaloerse buurvrouwen kregen ruzie

(Van een onzer verslaggevers)

Meteen als de deur van de rechtzaal
open gaat, zie je om zo te zeggen „het
delict" binnen komen. Mishandeling of
belediging wordt dat.

Voorop: de verdachte, met opgeheven
hoofd. Daar aohter: de getuige, rustig
en bij voorbaat van de overwinning
zekerd.

Het was ditmaal mishandeling. Een
vrouwelijke mishandeling met de matten
klopper.

„Ik mos wel", zegt verdachte met een
gebaar van „Laat kome wat komt".

„Ze zeg tegen me: „Nou sla me is",
en wat doe je dan"?

„Niet zesmaal slaan", telde de Officier.

Daar had verdachte niets op te zeggen.

Toen kwam de getuige, die eerst de
eed moest afleggen. Ze vertelde rap
het lelijks van haar buurvrouw voor 1
bekje en thuis.

„En geen woord had ik gezegd mene
geen wóórd".

„Denk om de eed", meende de Officier
te moeten waarschuwen.

„Nou ja, moet ik het dan zeggen
het in dat proces staat", wees getuige op
de stukken voor de rechter.

„Zeg de waarheid maar", adviseerde
deze.

„Ze scheldt maar, net steek ik m'r
hoofd buiten de deur of ze begint weer"

„Dat is ook niet leuk", voelde de Offi-

„Schelden doet geen zeer", decideerde
verdachte, waarop de rechter instemmend
knikte.

„Maar toen zei ze: „Als je hier komt.
krijg je op je hier en gunter", en toen
ik bij het heggie kwam, sloeg ze
vervolgde getuige.

„Dat is uitlokken", constateerde de
Officier, „dan had U niet naar het heggie
moeten gaan."

„Is het nou afgelopen?" informeerde
de rechter.

„Ik zeg niks meer", verklaarde getuige.

„Ik ook niet", sloot verdachte zich aan.

„Wat zal het dan een stille boel bij
jullie zijn", vond de rechter.

„Maar als mijn kinderen wat nieuws
aan hebben, dan begint zij te schelden,
niks dan jaloersigheid meneer", lichtte
verdachte nog even in.

Een tientje boete vond de Officier
dit geval genoeg en de rechter gaf het

„Ik ga in hoger beroep", gaf verdachte
terug. Toen ging zij uit de zaal, tien pas-
achter haar de getuige.

Tilanus: Vervroegde souvereiniteitsover-
dracht plaatste ons voor moeilijkheden

De heer Tilanus (c.h.), die na de heer
Weiter het woord voerde, beaamde, dat
het aanhangige wetsontwerp wel uiter
mate belangrijk is, ook omdat de be
slissing welke genomen moet worden,
een blijvende is. De verantwoordelijkheid
drukt loodzwaar. Deze ure is te ernstig
voor debat. In plaats daarvan wilde spr.
verantwoording afleggen van zijn stand-

De laatste weken hebben velen een
zenuwenoorlog gevoerd, daarmee soms 'n
ontstellend gebrek aan verantwoordelijk
heidsbesef aan de dag leggend. Wel is te
begrijpen, dat ons volk de gang van za
ken moeilijk kan verwerken. Er is in
Indië ook een groots werk tot stand ge
bracht, al zijn er misschien ernstige fou
ten gemaakt. We hebben in Indië steeds
gedaan wat onze beperkte krachten toe-

Onze politiek moest er toe leiden, dat
Indië vrij werd. De oorlog heeft dit pro-
>s op pijnlijke wijze verhaast. We moe-
in ons thans afvragen, of destijds de af-
ijzing van de petitie-Soetardjo verstan-
ig is geweest.

De heer Tilanus betreurde, dat het
Uniestatuut niet heeft overgenomen de
grondwettelijke formulering omtrent de
Kroon der Unie. Het begrip Kroon der
Unie is tha-ns verdwenen. Dit is op de
R.T.C. een hoofdpunt in de discussies ge
weest. De Indonesische afgevaardigden
waren zeer gevoelig als het ging om de
souvereiniteit. Deze kwestie is voor de
C. H. fractie zeer moeilijk te aan
vaarden. Trouwens, ook op andere pun-
-langs de Grondwet heengegaan,
de vervroegde soevereiniteitsover
dracht geweest, die ons voor grote moei
lijkheden plaatste
Bijzonder moeilijk zijn de afwikkeling
an de militaire aangelegenheden en het
zelf beschikkingsrecht.

Het eerste punt heeft een oplossing
gekregen die tenslotte niet onaanvaard
baar is. Wij moeten vertrouwen, dat ook
het K.N.I.L. een bevredigende op
lossing is gevonden.

De kwestie van de uitoefening van het
zelfbestemmingsrecht is wel bijzonder
pijnlijk. De regering had gaarne anders
gewild. Hebben de inwoners van de Mi-
nahassa enz. 'bij de R.T.C. wel het juiste
standpunt ingenomen? Was hun houding
ook Christelijk wel verantwoord? Dit
doet aan de betekenis van het zelfbe
schikkingsrecht niets af. Ook al is hier
gedaan wat gedaan kon worden, dan nog
moet de regering het uiterste verrichten
de belangen van deze volken te be
hartigen.

In Nieuw-Guinea schuilt een bron van
..ieuwe moeilijkheden, maar het is het
belang der bevolking, dat de Nederlandse
souvereiniteit blijft gehandhaafd.

We hebben ons alles anders voorgesteld.
Die jonge staat is nog niet geformeerd.
Kan de regering meedelen, hoe thans de
toestand op Jaiva is? Veel staat hier nog
op losse schroeven en de vraag rijst of
al deze risico's mogen worden aanvaard.
De kernvraag is of we vertrouwen heb-
de gewichtige stap 'te doen. Op
rouwen komt het aan. De laat
ste jaren is dat vertrouwen vaak op de
proef gesteld. De R.T.C. heeft ongetwij
feld een nieuwe sfeer van vertrouwen
geschapen, die sterker kan worden dan
elke staatkundige band. Men hale hier-
de schouders niet op. De souverei-
nitietsoverdracht is een sprong in het
duister, inderdaad, maar de constructie
an wat thans wordt verricht kan zijn
i het belang van beide volken.
Verwerping van de resultaten der
R.T.C. zou ernstige gevolgen hebben, zo-
i ondernemerskringen wordt in
gezien. Het is alles een kwestie van ver
en onderlinge waardering, waar
door de sfeer ter R.T.C. werd geschapen.
Het komt er op aan, of we de jonge staat
willen opbouwen dan wel vernietigen.
Nemen we deze levenshouding, dan is er
>or Nederland nog meer werk te doen
i het belang van beide staten.

De heer Tilanus besloot met te her
halen, dat over het wetsontwerp voor

hem twee schaduwen liggen, en wel zijn
grondwettelijk -bezwaar en de kwestie
van het zelfbestemmingsrecht.

Minahassa (bij afscheiding) in
ellendige positie

De fractievoorzitter van de P.v.d.A.
jhr mr M. v. d. Goes van Naters be
toogde, dat men aan het eind van
ellendige jaren, de rechtvaardiging der
Nederlandse offers slechts vond ii
Nederlandse plichten. Ook politiek
ren dit afschuwelijke jaren. Zo, werd
daardoor 'b.v. de groeiende goede
standhouding met de A.R. uit de
logsjaren gestuit. Met een aanval
op het beleid van de heer Weiter als
minister van Koloniën nam spr.
draai naar de onontkoombare zelfstandig
making van Indonesië.

Spr. zegt dat het nu te laat is
het behouden van een rijksverband. Dat
was ten tijde van de heer Weiter wel
mogelijk geweest. Spr. betoogde, dat
öouvereLniteits-overdracht eerst de n
taire samenwerking tegen infiltratie
communistische invloed effectief kan
maken. De Indonesiërs zouden deze
menwerking wel wensen.. Hij wees op de
overeenkomst met de gebeurtenissen in
Viëtnam, -waar Frankrijk ook geen ge
welddaden wenste. Wel had men :n de
P.v.d.A. critiek op de financiële regeling.
Men moet het zoeken in versterking en
verdieping der betrekkingen met Indo
nesië. De souvereiniteit van Indonesië
had men al lang te voren op zich moeten
laten inwerken. Velen zijn, zo zegt spr.,
door de feiten nu nog ruw overvallen.

Hoewel de P.v.d.A. beslist geen schen-

s van de Grondwet wil, zou zij, or
de urgente noodzaak, in elk geval voo
stemmen. De spreker zeide t.a.v. de Mi
nahassa, dat, indien deze lieden zich zou
den kunnen afscheiden van de R.I.S.,
n een ellendige positie zouden ko-
Hij liet echter na, te zeggen, of het
zaak van de Minahassers was,
dit te wensen, dan wel van de gehele
R.T.C. die inmiddels daarover heeft be
sloten. Spr. gevoelde zekerheid van dc
minderheden ook bij een volksstem
ming! door de garantie en inschake-
"nig van de Unci.

De P.v.d.A. heeft gestemd voor

De zitting van lieden

R.T.C. IS MANOEUVRE
IN STRIJDPLAN

Aldus Paul de Groot (comm.)

Als eerste spreker trad hedenmorgen
in de Tweede Kamer op de heer De
Graaf (KVP). Hij moet beschouwd
worden als de woordvoerder der jongeren
in zijn partij. Spr. moest erkennen, dat
de huidige Unie wel ver afwijkt va
conceptie terstond na Linggadjati. Thans
zal bepalend zijn het inzicht in eigen be
lang, voor zover de innigheid der sai
werking betreft. Er zijn wel veel n
lijkheden te overwinnen. Het is nodig,
dat Nederland de oude verhoudingen
vergeet. Ook moet de regering wel bij
zondere aandacht wijden aan de positie
der Nederlandse ambtenaren, wat totaal
nagelaten schijnt te zijn, hoewel de Repu-
blik Indonesia zeker open was voor gun
stige bespreking. Overigens dienen amb
tenaren, nu en later, zelf te mogen bepa
len, of zij bij de R.I.S. willen dienen, zon
der dat die keus verschil maakt in zijn
sociale positie. Thans bestaat er geen ze
kerheid.

Daarna kwam het woord aan de heei
De Groot (comm.). De Nederlandse im
perialisten hebben vier jaar oorlog ge
voerd sinds '45 tegen het volk
Indonesië. De R.T.C. is een manoei
in dit strijdplan, waarbij de P.v.d.A. heeft
meegeholpen. Nu de politionele actie
mislukt is. moest iets nieuws geprobeerd
worden. Manschappen en officieren
de T.N.I. zün omgekocht door Neder
landse en Amerikaanse belangengroepen.
Hatta moet gehoorzamen aan het Ame
rikaanse imperialisme. Het K.I.P. is geen
parlement, maar een caricatuur. De
communisten hier en in Indonesië
werpen de R.T.C. en zetten de strijd
voort. Nooit een compromis met Hatta,
noch met de imperialisten. Hatta's in
vloed loopt terug. „De Amerikaanse
knoeiers begrijpen van Indonesië
weinig als van China." Amerika wil dit
land als kolonie hebben. Men moet de
naam de Verenigde Staten van Indonesië
van achter naar voren lezen: „Indone
sië van de Ver. Staten!"

Voor de Nederlander zullen in Indo
nesië slechts de kleinste baantjes over
blijven. De troepen moeten terug, de be
lastingbetaler ontheven van de ondrage
lijke lasten.

Mes op de keel

De heer Van de Wetering (CH.) be
toogde. dat de volksvertegenwoordigini
op alle gebied voor voldongen feiter
wordt geplaatst. De Kamer heeft het mei
op de keel gekregen. De resultaten der
R.T.C. hebben spr. diep geschokt. Bov
dien neemt de regering thans al allerlei
maatregelen, alsof het wetsontwerp reeds
is aangenomen.

In het vervolg van zijn rede ging dez
afgevaardigde nader in op de financieel-
ecnmische kwesties. De jnge staat kan
profiteren van al hetgeen aan Neder
landse energie in Indonesië is gesloken

Wat thans is overeengekomen onder
graaft op verschrikkelijke wijze de
financiële positie van Nederland. Waar
om is van Nederlandse kant het zake
lijke element bij de onderhandelingen
uitgebannen? Aan de andere zijde is de
regering uiterst schriel tegenover de
Nederlandse oorlogsslachtoffers in Indo
nesië, alsmede de gepensionneerden er
hun nabestaanden. Dit is onrecht.

Hatta heeft gezegd, dat het Uniesta
tuut opzegbaar is. Is de regering hc'
daarmee eens? Deze vraag is van belang
voor de waardering der Unie- Is dit het
geval, hoe staat het dan met de opzeg
baarheid van de financiële overeenkom
sten, inclusief de schuldoverneming?
Ook tegen de culturele overeenkomsten
ontwikkelde de heer Van de Wetering
verschillende bezwaren.

Wat de Nederlandse ambtenaren in
Indonesië betreft, velen hunner zijn met
diepe zorg vervuld. Het is absurd, dat
over hun lot moet worden beslist zonder
dat de Kamer over de nodige gegevsns
beschikt. Het beginsel der persoonlijke
vrijheid wordt door de regering een
dig afgewezen. De uitverkoop is wel vol
ledig.

Met betrekking tot Nieuw Guinea
de heer Van de Wetering, dat hij onoi
komelijk bezwaar heeft tegen afstand
aan de R.I.S. Voordat men kan instem
men met het ontwerp moet in elk geval
vaststaan, waar men na de overdracht
de souVereiniteit over Nieuw Guinea

De regering vrage alsnog aan de Indo
nesische delegaties, dat haar standpunt
over Nieuw Guinea door deze delegaties
wordt gedeeld. Het antwoord kan tele
grafisch binnen 24 uur in ons bezit zijn.
Ook had de heer Van de Wetering grote
bedenkingen tegen wat uit de bus is ge
komen over het zelfbeschikkingsrecht.
Wie dit recht der kleine Christenvolken
wil verachten, late die bij de regering
geen steun vinden.

Hierna werd gepauzeerd.

(Ongecorrigeerd)

amendement-Tilanus („Kroon van de
Unie" i.p v. „Hoofd van de Unie"), om
dat zij dit inderdaad een verbetering
vond. Nu toch de oude term „Hoofd"
weer wordt gebezigd-, is er toch geen
wezenlijk verschil ontstaan. Het „Hoofd"
blijft onschendbaar, doch kan vaststel
len, wanneer er geen overeenstemming
bestaat en dus arbitrage moet worden
gevraagd.

V.V.D.-fractie staat nog open voor alle
argumentatie

De laatste spreker van deze eerste dag
as de heer Oud (V.V.D.) Hij begon
met op te merken, dat er een gemeen
schappelijk uitgangspunt is bij de rege
ring en de V.V.D.omdat de omschrijving
van de cardinale kwestie, door de V.V.D.
in de schriftelijke stukken gegeven, door
de regering is onderschreven. Het is be
grijpelijk, dat het sentiment in deze
kwestie een woord meespreekt, maar
buiten de Kamer neemt dit wel grote
vormen aan. De Kamerleden worden met
telegrammen bestormd. Er is verschil
van interpretatie mogelijk
Grondwet. Maar dan alleen

v aan de Grondwet,
overtuigd is met de Grondwet in strijd te
zijn. Er kunnen echter omstandigheden
zijm, waarin afwijking van de letter van
de Grondwet ter wille van hogere be
langen geboden is.

De V.V.D. heeft de keuze nog niet ge
daan. De fractie staat open voor alle
argumentatie.

De belangrijkste vraag is voor spr. die
an de Grondwettigheid. Op bepaalde
punten is er geen positieve strijd me» de
Grondwet, maar rijzen er wel bezwaren
t een oogpunt van beleid.

Uitvoerig betoogde de heer OUD, dat
hetgeen het Uniestatuut zegt over het
Uniehoofd niet in strijd is met de Grond
wet. Iets anders is niettemin of de rege-
van het Uniestatuut aanvaardbaar is.

Is het voorgestelde om zijn inhoud aan-

aardbaar? Bij de beoordeling van dit

laatste had de fcter Oud te rekenen met 'we weer voort.

het beginselprogram van zijn partij, met
het verkiezingsprogram van zijn partij en
met de uitspraak ter algemene vergade
ring der VVD van 29 October j.l. En dan
moest hij opmerken, dat er op bepaalde
punten, b.v. ten aanzien van het Unie
hoofd, wel aanleiding was voor teleurge
stelde gevoelens. Zo werd betreurd, dat
niet gesproken is van onschendbaarheid
van het Uniehoofd.

Het voorgestelde is weinig aannemelijk
maar de beslissing is moeilijk, omdat we
niet weten of de gevolgen van verwer
ping misschien niet ernstiger zijn dan de
gevolgen van aanvaarding kunnen zijn.
In dit verband laakte de heer Oud het in
de regering, dat zij het parlement te wei
nig in dit beleid heeft gekend. Bij aan
vaarding van 't wetsontwerp trekken we
een wissel op het vertrouwen. Zal mén
in Indonesië in staat zijn na te komen
wat men is overeengekomen? Bij verwer
ping zal onze positie internationaal zeer
worden verzwakt. En nationaal zou de
situatie zeer moeilijk worden.

De heer Oud besloot dit betoog met een
felle critiek op de houding, welke de KVP
in de voorbije tijd heeft aangenomen,
zulks in verband met de zware verant
woordelijkheid, welke thans op de C.H.U.
en de V.V.D- rust. De regering, zei hij.
brenge alle materiaal aans opdat de
Kamer volledig ingelicht haar beslissing

In tegenwoordigheid van verschillende autoriteiten werd gisteren in de Noord-
Oostpolder de laatste greppel getrokken, waarmee de ontginning van deze
polder is voltooid. Na afloop spoelden de autoriteiten hun laarzen in een grote
kuip, want de plechtigheid was een nogal modderige bedoening.

SCHOUTEN: Rechtsorde moet niet
alleen op papier zijn voorbereid

Grote spanning binnen en buiten het gebouw
van de Tweede Kamer

(Van onze paflementsredacteur)

Oe spanning, welke reeds buiten de zaal der Tweede Kamer duidelijk voelbaar was,
hing niet minder in de zittingzaal zelve, toen de Kamer gisteren een begin
maakte met de openbare behandeling van het wetsontwerp—overdracht souverei
niteit over Indonesië. Reeds bij de aanvang waren zeer vele Kamerleden aanwezig
en de tribunes waren meer dan vol. De Wereldomroep had voorbereidingen ge
troffen voor de uitzending, in verband waarmede enkele microfoons waren aan
gebracht. De uitzendingen zullen zowel toelichting als directe opnamen omvatten.
In de zaal liepen enkele persfotografen tussen de Kamerleden door. Vele ministers
hadden achter de voor hen bestemde tafel plaats genomen.

Zoals wij gisteren reeds meldden w
de eerste spreker de heer Schouten. De
Grondwet aldus spr- gaat er van uit, dat
juvereiniteit eerst kan worden overge
dragen, nadat aan bepaalde voorwaarden
was voldaan. De rechtsorde moest zijn
voorbereid, en niet alleen op papier. Op
geen stukken na is voorzien in wat als
voorwaarde voor de overdracht vai
souvereiniteit moet gelden. We staan
vandaag nog voor een hoogst ernstig
tekort.

Velen zijn van oordeel, dat wat on
wordt voorgelegd, niet in overeenstem
ming is met de Grondwet. In dit verband
noemde de heer Schouten het artikel var
prof. s'Jacob uit de N.R.C., dat ook doo:
ons werd bestreden Ook prof. s'Jacob i:
van oordeel, dat het ontwerp strijdt met
de Grondwet. Het oordeel van deze
hoogleraar is ook daarom van belang,
omdat hij mede de laatste Grondwets
herziening heeft voorbereid. Hij is bij
uitstek tot oordelen bevoegd, wanneer hij
zegt, dat dit ontwerp niet „met bergen
van goede wil" met de Grondwet in
overeenstemming is te achten. De rege
ring heeft in haar schriftelijke stukken
over dit belangrijke punt heel weinig
gezegd.

In dit verband zag de heer Schouten
de vraag onder de ogen, of dan van
noodrecht 'kan worden gesproken. We
hebben van doen met Grondwetsartike
len, die pas vorig jaar zijn vastgesteld.
Daarbij werd gekozen, ook door de rege
ring, voor de zgn. positieve methode. De
regering was van oordeel, dat de nieuwe
Grondwet haar voldoende armslag bood
Daarom is beroep op staatsnoodrecht'hier
al veel moeilijker geworden dan het in het
algemeen reeds is. Bovendien verkeren
we niet in een toestand, waarin overleg
met de volksvertegenwoordiging niet
mogelijk is. Hieraan heeft niets in de
weg gestaan.

Wat nu de regering voorstelt omtrent
de Nederland-Indonesische Unie is wel
heel iets anders dan hetgeen voorheen
werd voorgesteld- Er is noch een zware,
noch een lichte Unie tot stand gekomen,
maar een Unie. die zo licht is als een
pluisje.

Steeds was gezegd, dat er zou komen
een reële, Koninklijke Unie, maar daar
van is niets gekomen. Ook de heer Pol-
lema, het C.H. Eerste Kamerlid, had an
dere voorstellingen van de Unie, toen hij
aan de totstandkoming van de jongste
Grondwetsherziening medewerkte. Hij
werd toen door de regering niet bestre
den. Ook de heer Molenaar, het VVD
Eerste Kamerlid, rekende op een her
vormd Koninkrijk.

Wat nu tot stand moet komen is een
Unie zonder eigen gezag. Er is niets over
gebleven van wat werd aangenomen bij
de jongste herziening en van wat toen
door de regering werd gesteld.

Geen zelfbestemmingsrecht

Ook wat betreft het zelfbestemmings
recht is er alle reden tot teleurstelling
en ergernis. Voor belangrijke delen van
Indonesië is er van dit recht geen sprake
geweest.

Ook dat is in strijd met de Grondwet
en bovendien met vele plechtige beloften.
De volken hebben hun recht niet kunnen
hanteren en dat moet ons benauwen. Toen
vanuit Indonesië aandrong op eigen
souvereiniteit, ging dat onder leuze
het bestemmingsreoht Maar zelf wil
dat blijkbaar niet beleven als er anderen
het spel zijn. Welke verwachtingen
n ook heeft' voor de toekomst, de al
gemene mening van Indonesië over het
zelfbeschikkingsrecht is, dat dit recht na
de overdraoht van de souvereiniteit niet
zal bestaan, misschien nog wel in formele,
niet in werkelijke zin De regering
)k te dezen aanzien ernstig in gebreke
gebleven. De volken hadden zich vóór de
overdracht van de souvereiniteit hierover
behoren te kunnen uitspreken. Als
iet als een pijnlijke zaak, moet
bereid zijn daarvan ook de consequenties
te dragen.

Nog over vele andere onderwerpen zou
de heer Schouten kunnen spreken, zoals
K.L., K.N.I.L., de ambtenaren. De
regering heeft over de hele linie con
es gedaan. Voor wat betreft de amb
it behoren we vast te houden aan
de vrijwilligheid om al dan niet in dienst
de Indonesische regering over te
gaan. Ambtenaren zyn geen goederen,
r mensen, doch mensen die een eed
trouw aan de regering hebben af
gelegd. Zy moeten in vrijheid hun be
slissing kunnen nemen. Thans worden
door de regering gedwongen over te
gaan. Dit is onverdedigbaar. Hier past
alleen, dat althans in verdere regelingen
de vrijheid materieel wordt neergehaald.

Nieuw-Guinea

Wat Nieuw-Guinea betreft, dit mag
onder geen beding komen by de Ver.
Staten van Indonesië. Uitstel in de be
slissing mag niet betekenen dat dit stand
punt wordt ingenomen. Het moet by Ne
derland biyven en met de volken moet

spoedig mogeiyk overleg gepleegd

rer de staatkundige regeling.

Volgens de regering kan de Kamer het
ontwerp alleen maar aannemen of ver

werpen. Amendementen acht zy niet
mogelyk. Volgens de heer Schouten is
er echter nog een derde weg, en wel
aanhouding, opdat de regering intus
sen nieuw overleg kan plegen.

Gaat het echter om aanvaarden of
verwerpen, dan vordert getrouwheid aan
de Grondwet en het belang van de vol
ken, dat het ontwerp wordt verworpen.

Na de heer Schouten was het woord
aan de heer Romme (K.V.P.).

Wijziging L.O.-wet
aangenomen

(Van onze parlementsredacteur)
De Tweede Kamer heeft gisteren het
wetsontwerp tot wijziging van de L.O.-
wet, dat o.a. betrekking had op het acht
ste leerjaar, aangenomen zonder hoofde-
lyke stemming, waarby de beide leden
van de S.G.P. aantekening kregen van
tegenstemmen. Evenals de communisten.

IJsbereider liet in hongerwinter
voorraden beschimmelen

De 48-j. Goudse ijsbereider G. L., die in
de hongerwinter 19441945 suiker, bloem,
maïzena, boter, taptémelk enz. uit zijn
pakhuis liet bederven, werd gisteren
door de Rotterdamse Rechtbank tot ƒ110
boete veroordeeld. De eis luidde ƒ710.

Chauffeurs beschuldigden
hun haas

Uit wraak voor een ontslag.

De zes chauffeurs van de transporton
dernemer A.W. H. uit Herwen en Aerdt,
hebben hun patroon, loco-burgemeester
van het dorp, vals van diefstal beschul
digd. uit wraak voor het feit, dat hij een
der chauffeurs had ontslagen.

De ontslagen werknemer deed bij de
politie aangifte, dat zijn baas grint had
gestolen en de vyf andere chauffeurs
kwamen het bevestigen. Voor de Arn
hemse politierechter bleef echter van het
verhaaltje niet veel over. Alleen de ont
slagen chauffeur hield vol. De onderne
mer werd vrijgesproken.

Voor 2 ton juwelen gesmokkeld

In Aalten zyn vier personen gear
resteerd, die voor f 200.000 aan sieraden
naar Duitsland zouden hebben gesmok
keld. Ook werd er een man aangehouden,
die geregeld grote partyen tabak clan
destien over de grens bracht. De juwelen-
smokkelaars blyken handlangers te zyn
van de „smokkelkoning van Amsterdam",
de 50-j. G. ten C., die vorige week, zoals
gemeld is, werd gearresteerd.

WEDEROM DOODSTRAF GEëlST
TEGEN HOFFMANN.

De p.f. van de Byz. R.v-C. eiste be
vestiging van de doodstraf, welke door
het R'damse B.G. is uitgesproken tegen
de Duisburgse politieman J. W. Hoff
mann, die te R'dam diverse arrestanten
heeft mishandeld en doodgeschoten.

Handenwringend bezwoer verd., dat hy
niemand had mishandeld. Hy zou hoog
stens een oorvyg hebben uitgedeeld

Mr Van "Walsum neemt ontslag
als lid van de Eerste Kamer

Tijdens de zitting van gistermorgen
der Eerste Kamer deelde de voorzitter,
prof. mr R. Kranenburg, mee, dat mr G.
E. van Walsum (P.v.d.A.) wegens ziekte
ontslag heeft genomen. De voorzitter
wenste hem. mede namens de Kamer,
een spoedig herstel toe.

Oud-illegale werker beledigde
ex-NSB-er

Voor het A'damse Gerechtshof werd
gistermorgen bevestiging geëist van het
vonnis tegen de oud-illegale werker H.
O. uit Haarlem, die door de politierech
ter aldaar tot f 25 boete was veroordeeld
wegen het beledigen van een ex-NSB-er.
Hij had deze toegevoegd: ..Ik wist niet,
v" -NSB-ers waren",
'er.

Dr A. Treep. gewezen thesaurier-gene
raal bij het dep. van Financiën, is be
noemd tot ridder In de orde van de N'ed.
Leeuw.

EXAMENS AKTE NIJVERHEIDS
ONDERWIJS

Z(j die wensen deel te nemen aan de exa
mens ter verkrijging van de akten nUver-
heidsonderwijs N VII en N VIU. van de

i nvu 111r.gsgetuigschritten op deze akten, de
aantekeningen op deze akten en op die van
akte N XIX voor de theo.

IS

t ko-

nijverheidsonderwys. D edels tr ar*
12, Den Haag.