Afdeling Leiden van „Unitas" bestaat
op 28 November 40 jaar
Lekkernijen op Sint Nicolaas
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
3
DONDERDAG 24 NOVEMBER 1949
Offers aan Bacchus zaten organisatie
in de weg
DOORBRAAK IN ONMENSELIJKE TOESTANDEN
(Van een onzer verslaggevers)
IJ WETEN ALLEN, dat de toestand van het maatschappelijk leven va
jaar geleden hemeltergend was en dat Leiden in het sociale beeld van die
dagen allerminst een gunstige uitzondering maakte. H. Amelink, vóór de oorlog
secretaris van het C.N.V. en lid van de Tweede Kamer, schrijft in zjjn boek
„Onder eigen Banier" een overzicht van het ontstaan en de ontwikkeling der
Chr. vakbeweging dat de onmenselijke positie, waarin de Leidse fabrieks
arbeiders verkeerden, er toe leidde, dat slechts weinigen de 60-jarige leeftjjd
bereikten.
Is het wonder, dat de drang, om in
de ellende verandering te brengen en
te komen tot krachtige vakorganisaties,
groeide? Aan de rechteloosheid, waarvan
tienduizenden arbeiders en gezinnen de
dupe werden, moest een einde worden
gemaakt. En voordat de hoge autoritei-
;r ook maar aan dachten de arbei
ders te hulp te komen, grepen dezen naar
het middel van de vakverenigingen. In
dividueel machteloos. Gezamenlijk sterk.
Zo dachten ook de leden van de Ned.
Chr. Textielarbeidersbond „Unitas". Op
1 Jan. 1907 telde deze bond 5559 leden,
verdeeld over 27 afdelingen. Eind 1907
was het ledental tot 3406 gedaald,
deeld over 20 afdelingen.
De situatie in Leiden doet wellicht
denken, dat men in onze stad wel spoe-
De voorzitter van de afd. Leiden van
„Unitas", de heer A. van Rossen, aan
zijn machine in een der Leidse
textielfabrieken.
ig een afdeling van „Unitas" zal hebben
gehad. Het eerste notulenboek, dat wij
door een gelukkige omstandigheid in
handen kregen, wijst echter 28 Novem
ber 1909 als officiële oprichtingsdatum
Op initiatief van enkele bestuurs
leden van de afdeling Leiden van de
i azj Chr. Metaalbewerkersbond werd met
enige textielarbeiders geconfereerd,
om pogingen in het werk te stellen
tot oprichting van een afdeling Lei
den van „Unitas". Men voelde er wel
wat voor en besloot bij het hoofd
bestuur van „Unitas" geldelijke en
morele steun te vragen.
De heer F. Eikerbout schreef het
hoofdbestuur en dit antwoordde gunstig.
Her Leiden moest maar meedelen, war
oprichtingsvergadering zou plaats
hebben, dan kon het hoofdbestuur
een spreker zorgen.
Duizend pamfletten werden aan de
textielfabrieken verspreid, maar de op
komst ter oprichtingsvergadering was
niet bijster moedgevend. De hoofdbe
stuurder wond er in zijn propaganda-
speech geen doekjes om en constateerde,
Cüdat in het arme Leiden tamelijk veel
geld aan Bacchus werd geofferd en dal
-jai men zich daarom niet durfde organi-
leren. Arbeiders, die nog geld aan drank
weggooien, kunnen toch kwalijk zeggen,
dat hun gezin niet kon rondkomen.
Op 28 Januari 1910 kwam „Uitas"
voor de tweede maal bijeen. De leider
der vergadering stelde de vraag, of het
niet wenselijk was tot het vormen
een definitief bestuur over te gaan, daar
men in Leiden toch moest weten, di
■gei in de textielarbeiders wel geest en actie
'ia tat. De aanwezigen stemden hiermee in
in kozen J. Wassenaar tot voorzitter,
f. Hanselaar tot penningmeester en F.
Sikerbout tot secretaris.
Wie het eerste, vergeelde notulen
boek van de jubilerende afdeling
Leiden van „Unitas" aandachtig
leest, krijgt een stukje sociale ge
schiedenis te zien, dat hem niet zon
der verwondering doet vragen, waar
de toenmalige arbeiders de moed
vandaan hebben gehaald om door te
zetten. Was de druk van de andere
kant niet vaak van dien aard, dat
elke arbeidersactie moest sneuvelen?
Dan lezen wij, dat de verschillende
textielorganisaties de handen ineen
sloegen om sterker te staan tegen
het gapende onrecht.
Op 29 Juni 1910 verzamelden de
Christelijke, de Rooms-Katholieke en de
socialistische arbeiders zich in „Patri
monium". Het werken onder schafttijden
en de slechte grondstoffen vormden pun
ten van bespreking. Op 16 October 1911
besloot men met „St Bavo" en „De Een
dracht" een adres te zenden naar alle
patroons voor tijdelijke loonsverhoging
wegens de duurte der levensmiddelen.
Er waren zaken, waarin de georgani
seerde arbeidersgemeenschap in onze
stad één blok vormde.
En tochde gewone vergaderingen
liepen niet. Als men de kracht van de
vakverenigingen wil meten, dan moet
men zeker niet de ledenvergaderingen
bezoeken. Dit kon ook in 1910 worden
gezegd. Op de ledenvergadering van 25
November 1910 riep voorzitter Wasse
naar het met spijt uit, dat er bij d€
arbeiders zo weinig belangstelling be
stond. Slechts 25 leden waren aanwezig.
„De oproep: „Organiseert U, arbei
ders!" klinkt steeds luider en luider; de
tijd zal komen, dat men zal ontdekken,
dat buiten de organisatie geen verbete
ring is te verkrijgen," aldus de bonds
voorzitter, de heer H. Verveld, die de
Leidse afdeling meer leven wilde inbla
zen. Hü gaf ook een overzicht vai
lonen en kwam daarbij tot de conclusie,
dat de Leidse veel lager waren dan de
Twentse.
In Enschede had iemand eens gepo
neerd: „Als „Unitas" haar geld kwijt
wil, dan moet zij in Leiden een af
deling stichten, want daar kan men
met veel geld iets doen, al was het
alleen maar om het te verdelen."
„Kameraden," zo betoogde Verveld,
„zullen wij niet laten zien, dat dit
een leugen is? Organiseert U en wij
zijn er zeker van, dat vroeg of laat
ons een betere arbeidsregeling te
wachten staat."
Besluiten wij deze kleine schets bij
het 40-jarig 'bestaan van „Unitas" in
Leiden met een citaat uit het jaarver-
g van de secretaris over 1917:
,Dit jaarverslag is niet lang, want zo
lang de oorlog woedt, voelen wij ons ge
bonden en kunnen niet doen, wat wij
gaarne willen. Toch is er vooruitgang
te bespeuren op menige fabriek; bij de
meer toeslag en bij de ander meer
loon. Het werk van de organisatie heeft
veranderingen gebracht en wij verwach
ten, dat deze, als de oorlog afgelopen is,
zullen uitgroeien."
Op de herdenkingsbijeenkomsten ter
gelegenheid van het 40-jarig bestaan van
het C.N.V. heeft men het telkens weer
kunnen horen: „De geschiedenis van de
eerste jaren was een geschiedenis van
veel strijd, maar ook van veel zegen."
„Unitas", een onderdeel van het grote
C.N.V.-apparaat, kan dit met dankbaar
heid beamen. En de afdeling Leiden van
„Unitas", een bescheiden deel van het
„Unitas"-raderwerk, kan er ook mee in
stemmen. Klein en nietig het begin. Maar
het stekje groeide. En wie hoopt niet, dat
het spoedig zijn vóóroorlogse grootte
weer zal bereiken? Dit zou het beste
jubileumgeschenk wezen. Het kan nog,
want pas in Maart 1950 zal het jubileum
feestelijk worden gevierd.
'Nederlands initiatief inzake
Jeruzalem?
.Het Joodse Telegraaf-agentschap meldt
uit Lake Success, dat de Nederlandse
1Q" delegatie bij de Verenigde Naties, die
bij afwezigheid van minister Stikker
door mr G. J. van Heuven Goedhart ge
leid wordt, een geheim voorstel in over-
i overeenstemming met andere de
legaties heeft ingediend, nopens de be-
Kherming van de heilige plaatsen in
j Jeruzalem, waarbij deze stad niet van
de jonge Joodse staat Israël zou worden
gescheiden Ook de diplomatieke redac
teur van het officiële Joodse Weekblad
de .Jewish Chronicle" te Londen maakt
...Jttiet instemming van dit Nederlands ini-
Ut Hatief melding.
Bij informatie te bevoegder plaatse in
Oen Haag deelde men ons desgevraagd
inede, dat daar van enig Nederlands
initiatief terzake niets bekend is. Wel
z'Pv.ees men ons er op, dat minister Stik-
zow 1 in zijn jongste rede ter As-
(emblee der Ver. Naties als in zijn me
morie van antwoord op het afdelings-
rdai Jö'slag van de Tweede Kamer op de
r.d ie8roting van Buitenlandse Zaken, uit-
Vo bfkking heeft gegeven aan de bezorgd
st! beid onzer regering t.a.v. de toekomst
mi der heilige plaatsen in Palestina. De
Gestie blijft dan ook te bevoegder
'laatse onderwerp van nauwgezette be
en. rtudering.
!rve Lie krijgt zijn „legertje"
bou De Algemene Vergadering der Ver.
ssse faties heeft met 46 tegen 5 stemmen, bij
irra onthoudingen, aan Trygve Lie op-
'acht gegeven, om een velddienst der
[N. te vormen. Deze zal 300 man sterk
ijn en „technische hulp" verlenen aan
3ajii e reizende missies der V.N. De Sla-
0 ische groep noemde zulks een schen-
mg van het Handivest en stemde tegen,
Afgezonderd Joegoslavië.
A LS DECEMBER WEER IN HET LAND
KOMT met zijn huiselijke feesten,
brengt hij vele herinneringen met zich.
„Vroeger, toen we altijd zelf borstplaat
maakten„En weet je nog. hoe goed
moeder oliebollen kon bakken?" Zelf
doen geeft veel gezelligheid in huis
bovendien betekent het vaak nog
besparing. Maar wel moet men daarbij
volgens recepten werken en
nauwgezet aan houden; dat voorkomt
menige teleurstelling. In het vouwblad
„Lekkernijen voor de Decembermaand"
uitgave van het Voorlichtingsbureau
de Voedingsraad, Koninginnegracht 42,
Den Haag (prijs drie cent plus porto
kosten) vonden we de volgende recepten
>ór Sinterklaas.
Borstplaat 200 g (1% kopje) suiker,
4 eetlepels water, wat essence-
De borstplaatringen vochtig maken of
ze aan de binnenzijde met wat boter of
margarine besmeren. De ringen met de
scherpe kant naar onder, op
boter of margarine ingesmeerd boterham-
of boterpapiertje plaatsen, dat liefst op
een stenen aanrecht moet liggen. Voor
het maken van borstplaat bij voorkeur
een gietijzeren pannetje of een steelpan
netje van aluminium of stevig emaille
gebruiken; dat laatste is gemakkelijk bij
het uitgieten. De suiker met het water
koken totdat de laatste druppel, die
van een lepel laat vallen, een dun di
je trekt. De essence pas toevoegen als
de juiste dikte is verkregen, daar de
smaak hiervan door meekoken achter
uitgaat. Onder snel roeren de massa
ten afkoelen tot zij ondoorschijnend
geworden. Dan de borstplaat uitgieten
in de ringen.
Wanneer de borstplaat koud is gewor
den, haar omkeren en, als ze helemaal
stijf is, uit de ringen halen.
Roomborstplaat
Hiervoor gebruikt men het boven
staande recept, maar neemt, inplaats van
water, melk en/of room. Roomborst
plaat is wat moeilijker te maken, omdat
men minder gemakkelijk kan
hoever men ze moet koken. Ze is echter
zeer smakelijk en zachter van samen
stelling dan waterborstplaat.
Vruchtenborstplaat
Hiervoor een van bovenstaande recep
ten gebruiken en per 100 g suiker on
geveer 50 g geconfijte vruchtjes nemen
Deze fijnsnijden en aan de ingekookte
suikermassa toevoegen, wanneer deze
van het vuur is genomen. De bereiding
is verder als van gewone borstplaat.'
Koffie- of cacaoborstplaat
Hiervoor het recept van borstplaat of
van roomborstplaat gebruiken zonder de
essence, doch aan de suikermassa vóór
het inkoken 2 theelepels sterk koffie-
extract toevoegen; voor cacaoborstplaat
2 theelepels cacao door de suikermassa
mengen.
Truffels: 1 reep melkchocolade, 2 repen
bittere chocolade, 1 eidooier, 30 g mar
garine of plantenvet, 20 g poedersuiker,
1 eetlepel melk.
een steelpannetje de melk verwar
met de margarine of het planten
vet. De chocoladerepen breken en hier-
oplossen bij zéér lage warmte. De
poedersuiker roeren met de eidooier. De
chocolademassa van het vuur afnemen
de met suiker vermengde eidooier er
door roeren. Het mengsel laten afkoelen
als het stijf is, er truffels van draaien-
Deze door cacao of hagelslag rollen.
Speculaas en speculaaspoppen
200 g zelfrijzend bakmeel of bloem met
5 g oakpoeder. 75 g boter of margarine,
100 g bruine basterdsuiker, 15 g specu
laaskruiden of kaneel, wat gemberpoe
der, nootmuscaat en kruidnagelpoeder,
wat zout, 1 eetlepel melk, (=t 100 g
amandelen of pinda's).
De bloem, de basterdsuiker, het zout
de kruiden door een zeef schudden
door elkaar roeren. De boter of de
margarine er met 2 messen doorheen
snijden. De lepel melk toevoegen. De
bestanddelen met de hand dooreenkne-
den totdat een gelijkmatig deeg is ont
staan. Het deeg even laten rusten en
daarna uitrollen op een met bloem be
stoven aanrecht of tafel. (De amandelen
broeien in heet water, van de vel
letjes ontdoen en ze snipperen. Deze
snippers of pindasnippers over het
deeg strooien en ze er met de deegrol
luchtig indrukken.) Uit het deeg met de
hand een speculaaspop vormen of er
koekjes uit steken of snijden. Indien
men een speculaasplank bezit, deze dun
met aardappelmeel bestrooien
deeg in de vorm drukken. Wat overblijft
afsnijden; vervolgens de koekjes uit de
plank kloppen en ze op een vetgemaakt
bakblik leggen. De speculaasjes of specu
laaspoppen bakken in een matig
oven in 20 a 25 minuten. Heeft men geen
amandelen of pinda's, dan kunnen deze
vervangen worden door 2 eetlepels grove
havermout, welke men besprenkelt met
watamandelessence en over het deeg
heenstrooit vóór het bakken.
Banketletter
Bij dit recept geven wij nog namaak-
spijs, welke de echte amandelspijs zeer
goed kan vervangen. Voor degenen, die
wel amandelen hebben, geven wij te
vens een recept voor de originele aman
delspijs.
200 g (3 kopjes) bloem, 100 g (iets min
der dan Vz pakje) boter of margarine,
1 dl (1 kopje) water, iets zout.
Voor de spijs: zie hieronder.
De bloem in een kom doen, de boter
of de margarine en het zout toevoegen.
P-> boter hierop met 2 messen in stuk
ken snijden. Het water toevoegen en de
massa los dooreen mengen, totdat een
samenhangende massa is verkregen. Het
deeg op een met bloem bestoven tafel
of aanrecht uitrollen (liefst op een zo
koel mogelijke plaats) enige malen dub
bel vouwen en weer uitrollen. Het deeg
even op een koude plaats wegzetten en
dan opnieuw enige malen dubbelvou
wen en uitrollen. Het deeg tot slot uit
rolden tot een lap van 10 cm breedte
en oO cm lengte. Van de spijs op een met
bloem bestoven tafel een rol vormen, die
iets minder lang is dan de deeglap. Die
rol op de deeglap leggen en de deeg
lap langs één rand vochtig maken met
water. Eerst de droge, dan de vochtig
gemaakte kant van het deeg over de
spijsrol heenslaan en de zijden op el
kaar drukken. De uiteinden dichtvou
wen. De rol in de vorm van een letter
op een vochtig gemaakte bakplaat leg
gen met de naad onder. De letter
uur bakken in een hete oven. De
laatste 5 minuten de letter glanzend la
ten worden door er een mengsel van
water en suiker op te strijken-
Namaak-amandelspjjs
150 g (2 kopjes) griesmeel met wat
amandelessence, of amandelgriesmeel,
150 g suiker, 6 eetlepels water.
De bestanddelen droog door elkaar
mengen, het water toevoegen en kne
den tot een stevige,samenhangende mas
sa. Het geheel afgedekt 1 2 dagen op
een koele plaats laten staan en daarna
verwerken in de boterletter.
Amandelspijs
150 g amandelen, 150 g suiker, gerasp
te citroenschil, 1 ei, wat zout. De aman
delen opzetten en even aan de kook
brengen met wat water. Ze pellen, ma
len en vermengen met de suiker, het zout
en het ei. Het mengsel nogmaals malen
de spijs toegedekt een of mee
een koele plaats laten staan-
Shag-, rook- en pruimtabak
10 cent duurder
Twintig tabaksfabrieken, die samen 80
pet van de landelijke productie leveren,
hebben besloten de gemiddelde prijs van
shag, rook- en pruimtabak met 10 cent
per pakje te verhogen. De winstmarge
van de winkeliers gaat met 1 Vz pet naar
beneden. Deze hogere prijs zou minstens
tot 1950 gehandhaafd worden. De tabaks
winkeliers zijn in beide beslissingen niet
gekend en hebben besloten tot een pro
testactie.
Geen maatregelen inzake
fruitvervoer
Er zullen geen bijzondere maatregelen
worden getroffen betreffende het ver
voer van fruit, aldus heeft minister
Spitzen mede namens minister Mans-
holt medegedeeld op vragen van het
Tweede Kamerlid Maenen (KVP).
Het is de minister bekend, dat er door
de grote aanvoer van fruit moeilijk
heden zijn ontstaan. Inderdaad is ver
voer van kroet (fabrieksfruit) met
vrachtauto's naar Duitsland niet meer
toegestaan. Door een samenloop van
omstandigheden kon aan de vraag naar
spoorwagons niet worden voldaan, maar
het spoorwegbedrijf doet alle moeite om
net vervoer vlot te doen verlopen.
Niwin-Kerstpakketten komen
op tijd
In verband met een strengere douane
controle kan, zoals gemeld is, de aflevering
Kerst- en Nieuwjaarspakketten naar
Indonesië mogelijkerwijze enige vertra
ging hebben. De Niwin deelt echter mede.
dat de Niwin-Kerstpakketten in ieder ge
val tijdig zullen worden uitgereikt. Deze
pakketten zijn n.l. onder douane-controle
verpakt.
Potloodfabriek van Bruynzeel
werkt weer
De potloodfabriek van Bruynzeel te
Zaandam, welke vorige week door eer
hevige brand geteisterd werd, is weer in
bedrijf gesteld. De brandweerlieden,
de blussing deelnamen, zijn gis
teravond feestelijk door de directie ont
haald. Deze huldiging dreigde nog
spaak te lopen, doordat in Zaandam
brand uitbrak in een meubelmakerij.
Binnen 20 minuten waren de spuitgasten
er echter klaar en dus konden zij aan
de uitnodiging gevolg geven.
GEEN EXPORT-EIEREN INLEVEREN
VAN 20 NOV.—17 DEC.
Pluimveehouders behoeven in de leve
ringsperiode 20 Nov.17 Dec. geen ex
port-eieren in te leveren. Dit houdt niet
in, dat het zegelsysteem is opgeheven,
evenmin dat de inning van het heffings
bedrag ad f 0.50 van de pluimveehouders,
die tot nog toe geen zegels hebben inge
leverd, is opgeschort.
Mevr. Ludendorff staat terecht
Voor het gerechtshof te Münohen begon
heden het proces tegen de 72-jar. Matihilde
Ludendorff. weduwe van de bekende
Generaal-Veldmaarschalk. Voor dit pro
ces was een enorme belangstelling van
buitenlandse en Duitse journalisten. Zij
wordt ervan beschuldigd het nationaal-
socialisme te hébben gesteund door het
publiceren van boeken en pamfletten,
waarin het optreden van Hitier jegens
Joden, kerken en vrijmetselaars werd
verdedigd.
Van Heuven Goedhart tikt Ru9
op zijn vingers
Sowjets verdraaien R.T.C.-accoord.
In de „Politieke Commissie" van de
Assemblée der Ver Nat.ies. had de ge
delegeerde van de Sowjet-Unie beweerd:
„de R.T.C. -overeenkomst is een accoord
tussen Nederlandse kolonialisten en
verraders" van het Indonesische volk."
De Nederlandse afgevaardigde, mr Van
Heuven Goedhart, heeft zulks een „opval
lend voorbeeld van verdraaiing der
feiten" genoemd. Rusland is, volgens
hem, slechts tevreden met een politieke
situatie, waarin geen vrede en geen over
eenstemming bestaat.
Gerrit de BlankenPiet Herfst
en Lode Sengers
IN „DE LAKENHAL'
Het gaat er niet om, wie gelijk heeft
De tentoonstelling, die gistermiddag
door burgemeester Van Kinschot
Lakenhal" werd geopeijd en diij
toont van de pottenbakker Gerrit de
Blanken en de beide Leidse schilders
Piet Herfst en Lode Sengers
van geenszins homogeen of idealistisch
gebundeld oeuvre. Tussen het geëxpo
seerde aardewerk en de schilderijen aar
de wanden bestaat slechts verwantschap
in kleur: het wat donkere blauw, de
schier eindeloze gamma'
groen, grijzen en hier en daar gebroken
wit. En zo nu en dan een feller tint:
pauwblauw of vlammend rood.
Dat is de totaal-indruk, die de be
zoeker heeft, als hij pas is binnen
gekomen. Immers, het moet hem al
wel direct opvallen, hoe verschillend
van opvatting de beide hier expose
rende schilders zijn! Piet Herfst, de
zeer knappe portrettist en stilleven-
schilder. navolger van de Haagse
school, en Lode Sengers. de man.
die na enig zoeken o.a. in de richting
van het cubisme, tot een steeds meer
gestyleerde vormgeving kwam.
Piet Herfst toont de veelzijdigheid van
zijn kunnen o.l. het best in het portret
van zijn vrouw en dat van de heer P. O.
Beide doeken dateren uit 1949. Het vrou
wenportret is geheel in de stijl van de
figuur met haar wat ouderwetse tooi:
romantische persoonlijkheid
vieux-rose. geschilderd op de zeer
proefde wijze der impressionisten. Het
portret van de heer P. O. is minder ge
detailleerd behandeld in de spelingen
van het licht en Herfst heeft het zelfs
aangedurfd de figuur, gekleed
grijs costuum, voor een totaal blanke
achtergrond te plaatsen, zonder enige
diepte. Het resultaat is verrassend.
Lode Sengers toont zich op deze ex
positie als de religieuze visionair, de ge-
grepene, die echter zó diep geworteld
staat in het leven, dat hij gepijnigd wordt
door de sociale nood en glimlachen moet
om 's mensen dwaasheden, die soms zo
ijselijk dicht naast het tragische liggen.
Hij geeft geen inpressies van de buiten-
Les Béatitudes van César Franck
Op 8 December hoopt de Chr. Ora
toriumvereniging „Con Amore" één der
beste koorcomposities van C. Franok, nJ.
,Les Béatitudes" (de Zaligsprekingen)
.lit te voeren.
Dit werk, dat met recht Franoks le
venswerk kan worden genoemd, compo
neerde hij in 18691879. „Toen de cul
tuur ten onder dreigde te gaan, bezocht
een ganse schaar van hemelse geesten
de ziel van César Franck" (Tournemire)
Het werk begint met een proloog
tenor, waarin na een beschrijving van
de ellende op aarde engelen (koor)
Ohrisbus aanwijzen als verlosser der we
reld.
De acht Zaligsprekingen, die dan vol-
sn, vormen ieder een afgerond geheel,
a een uitbeelding van het onbezorgde,
vrolijke leven, maar ook van het nood-
gesprekken van weduwe en weeï
(soli), farizeeërs en de engel des doods
(soli), een koor van Joodse en hei
dense vrouwen, verheft zich aan het slot
iedere Zaligspreking de stem
Christus met het hemels koor.
Treffend in dit werk
oio van de moeder der smarten
bas-solo van Satan, die tenslotte Chris
tus als overwinnaar erkent.
Medewerking aan dit grootse orato-
riumwerk verlenen niet minder dan
ven solisten en het Rotterdamsch Fhi-l-
dagen harmonisch Orkest. Het geheel staat
|der leiding van Simon C. Jansen.
In deze kamer te Luik werden de valse Nederlandse bankbiljetten van honderd
gulden vervaardigd. Zoals men uitvoerig in de bladen kon lezen, heeft de
politie de bende ontmaskerd.
EEN ZEER GESLAAGD
JEUGDCONCERT
Dit jeugdconcert het 23ste in d(
reeks die gegeven wordt door de Maat
schappij voor Toonkunst had een bij
zonder karakter. Twee kunstenaars var
naam werkten er aan mee: de heren Jaap
Stotijn, hobo en Adolphe Poth, viool. Het
solistisch karakter werd daardoor sterk
geaccentueerd en de concertvorm kwam
nu als vanzelf te staan in het centrum
der belangstelling.
Het is een zeer geslaagde middag ge
worden. De beide solisten gaven persoon,
lijk de toelichting op de werken, die ze
gingen uitvoeren en ze deden het voor
treffelijk. We hoorden bijzonderheden
de hobo en de viool, over de
sprong en het karakteristieke van de
certvorm, terwijl tevens de belangrijkste
thema's vooraf even gespeeld werden. Dit
alles heeft de jeugdige toehoorders onge-
de sooraan- tl,vijfeld weer geholpen, om intens te ge-
nieten van het interessante programma,
dat bestond uit het Vioolconcert in d kl.
Tartini, 2 hobo-concerten, respec
tievelijk van Marcello en Cimarosa en
Pastorale en Scherzo van Schlemm.
Voor de uitvoering niets dan lof.
Een aangename verrassing was de ken
nismaking met het Toonkunst-strijk
orkest. Zuiverheid en klankschoonheid
zijn opvallend goed en het geheel maakt
d'e indruk van toegewijd en gedistin
geerd musiceren. Mochten de tempi in
het begin nog wat aan de voorzichtige
kant gehouden zijn, in de laatste stukken
durfde Stotijn die het volste vertrou-
bleek te hebben in de slagvaardig
heid van dit ensemble tempi in te zet
ten, die niet mis waren. En zijn vertrou-
werd niet beschaamd. Wij hebben
de indruk gekregen, dat dit orkest onder
de bekwame leiding van Henk Geirnaert
op weg is een ensemble te worden, dat
3or het Leidse muziekleven van beteke-
is kan zijn.
Uitbundig applaus vanuit de geheel ge
vulde Stadsgehoorzaal en bloemen voor
Jaap Stotijn vertolkten de grote waar
dering voor het gebodene. P. B.
Terpsichore's kunst voor
K. en O.
Na lang aarzelen heeft K. en O
gisteravond voor de eemste maal een
ballet-aivond gegeven. De vrees van het
bestuur, dat er niet genoeg belang
stelling voor de kunst van Terpsichore
zou bestaan, is absoluut ongegrond ge
bleken. De belangstelling W3s zelfs zó
groot, dat in één dag alles uitverkocht
was.
wereld, maar drukt zijn innerlijk be
leven uit in composities, die men
het hier constateren met de jaren
eenvoudiger worden en, ofschoon zij
geen ogenbeeld van de ons omringende
werkelijkheid zijn. die werkelijkheid
toch weergeven in haar vaste opbouw
en constructies.
Van hem zagen we al het een en ander
op de tentoonstellingen van het Leids
Kunst-Centrum en van Ars Aemula.
maar er is ook nieuw werk bij: „Sint
Jan op Patmos", „Het Standbeeld", „Ge
tekenden", „Houten eend", voorbeelden
van 's kunstenaars diep-godsdienstig
beleven en zijn humoristische kijk op de
wereld en de mensheid.
Van beiden zijn etsen, tekeningen,
litho's, aquarellen etc. aanwezig in de
bekende gang naast- de zaal.
Gerrit de Blanken verrukt oog
en oor met zijn als steeds prachtig aar
dewerk. Tikt u. vóór de suppoost het ziet.
i tegen zo'n grote blauwe schaal met
nagel: de klokkenklank van zuiver
kristal! En zie de pracht van dit blauw!
Inderdaad: klassewerk.
Uit het bovenstaande blijkt, dat de
drie exposerenden behalve een bijna ge
lijkgestemd palet dus ook gebonden zijn
door eenzelfde opvatting omtrent vak
manschap.
Het was prof. dr H. van de Waal.
die daarop bij zijn inleidend woord
Het huidige bestuur van de Leidse
afdeling van SS.R.: v.l.n.r. C. J.
Boekestijn (assessor II), mej. C.
Benckhuyzen (ab-actis Ia), dr J.
[tjeshorst (erelid), Tj. F. Landmeter
(praeses), C. J. v. Geest (quaestor),
mej. G. Bonda (ab-actis lla), P. A.
Molenaar (assessor III).
Foto N. van der Horst
de nadruk legde, hierbij vooral ook
doelend op het zeer veratnwoorde
werk van de Leiderdorpse polten-
bakker Gerrit de Blanken. ..Geen
extravagante vorm, geen schilder
achtige kleureneffecten, maar een
gelijkmatig soort wekr. dat juist in
zijn subtiele afgewogenheid het bes
te bewijs van De Blankens kunnen
levert. Het is misschien wat moei
lijker te waarderen dan andere, meer
rumoer makende werkmethoden,
maar het is ongetwijfeld nobeler."
Het werk van de beide exposerende
schilders wilde prof. Van de Waal niet
vergeleken zien. Het is als met de op
vattingen van de derde-eeuwse denker
Clemens van Alexandrië en de scholasti
cus Thomas van Aquino. De eerste ver
dedigde de stylering en de abstractie,
omdat het Hellenisme in zijn neergang
de kerkelijke kunst dreigde te profane
ren. de tweede de liefde tot de aardse
verschijningsvormen der dingen als
Gods scheppingen en een uitweg uit te
grote geestelijke afgeslotenheid. Beide
opvattingen hadden recht van bestaan.
Er was voor deze opening een enorme
belangstelling.
C. Th. R.
Atoombommetje van 15 kilo
Volgens de „Daily Mail" hebben de
Ver. Staten een atoombommetje van 15 kg
vervaardigd, handig in het gebruik tegen
tanks en infanterie.
S. S. R. te Leiden vierde haar 48ste
Dies Natalis
Grote verantwoordelijkheid van de Calvinistische student
(Van onze speciale medewerker)
Gisteren vierde de societas studiosorum reformatorum
Lugdunensis haar 48ste Dies Natalis. Vele reünisten, unisten en afgevaar
digden hadden zich op deze hoogtijdag in „Den Burcht" rond het oude
„S.c.R.E.D."-vaandel geschaard. De afdelingspraeses, de heer Tj. F. Landmeter,
hield een belangwekkende jaarrede en de novieten werden op solemnele wijze
geïnaugureerd.
Na de opening van de middagvergade
ring, die een huishoudelijk karakter
droeg, door de praeses van de Diescom
missie, de heer W. F. E. SmeLik, sprak
de afdelingspraeses een enkel woord De
quaestor, de heer C. J. van Geest, gaf
een beeldrijk verslag. Traditioneel
vormden de op originele wijze naar
voren gebrachte jaarverslagen van de
verschillende disputen wel het hoogte
punt van de vergadering.
In de vroege avond ontving het afde
lingsbestuur de afgevaardigden in de
Academische receptiezaal. Dr J. Itjes-
horst, erelid der afdeling, prof. dr j. P.
A. Mekkes, prof. mr dr J. Prins en de
beide Leidse studentenpredikanten,
K. E. H. Oppenheimer en ds G. Toorn
vliet, boden ooik hun gelukwensen
Verder merkten we onder de aanwezigen
op de vertegenwoordiger van het S.S.R.
uniebestuur, afgevaardigden van de
S.S.R.-afdelingen Amsterdam. Utrecht,
Delft, Groningen, Rotterdam en Wage-
ningen, de praeses-collegii van het
Leicis studentencorps, vertegenwoordigers
van Sanctus Augustinus. van de vrouwe
lijke studenten van de V.U., van het
V.U.-corps, de N.CS.V, de V.C.S.B.
C.SR., terwijl de V.V.S.L. een bloem
stuk zond.
Na de receptie werd de avondvergade
ring in het groot-auditorium geopend
Tijdens het zingen van het aloude „Io
Vivat" werden de novieten binnengeleid
waarna zij zioh één voor één naar voren
begaven om aan de voet van hel
„S.C.R.E.D. "-vaandel de S.S.R.-wei te
ondertekenen,
De reünist de heer D. van Tetterode
richtte zich daarna in een eerstejaars-
rede tot de geïnaugureerden.
Spr. wees op de grote verantwoorde
lijkheid en taak van de Calvinistische
student in het huidige tijdsgewricht,
dat zich meer en meer als een tijd
perk van de strijd der geesten gaat
kenmerken. Ontplooi daarom, zo be
sloot spr., in uw Leidse tijd een
intensieve activiteit, die tot uiting
komt zowel op een breed uitgemeten
terrein van studie en interesse als in
het gesprek.
een tweede aivond gegeven zal
worden.
Dit gezelschap is nog Jong, wat nog
el eens te merken is, maar te oordelen
naar wat we zagen, is het een hard
werkende groep, die choreografisch en
plastisch een uitstekende indruk maakt.
Zowel in de meer landelijke dansen
(„Familieleven" en „Het Bruidsboeket"»
ais in „De Straat der Verbeelding",
waarin de plastiek ons soms deed aen
ken aan vormen uit de abstracte kunst,
bewees dit gezelschap zijn plaats in het
kunstleven ruimschoots waard te zijn.
De bloemen, Mascha ter Weeme aan-
Na de jaarrede van de praeses vond de
bestuursverkiezing plaats. De verdere
Diesviering werd in „Den Burcht" voort
gezet. De sublieme solozang van mej Gé
Bonda en het pianorecital van de heer
F. van Dorp ontlokten terecht een lang
durig applaus. Na het souper, onder
presidium van prof Prins, werd heden
in de vroege ochtenduren de Diesviering
door de nieuwe afdelingspraeses, de heer
Boekestijn, besloten.
VEE MET OPEN T.B.C. WORDT
IN ZEELAND AFGEMAAKT.
In Zeeland moet binnenkort alle vee,
dat wordt aangekocht, t.b.c.-vrü zijn, zo
werd gisteren te Goes meegedeeld op de
vergadering van de stichting Prov. ge
zondheidsdienst voor dieren. Mestvee
maakt op de regel een uitzondering,
maar moet absoluut van het gezonde vee
verwijderd worden gehouden. De „open
lyders" onder de reagerende dieren zullen
moeten worden afgemaakt.Het bedrijf
schap zal trachten, met hulp van de Re
gering. in het hele land taxatiemarkten
te doen ontstaan, waar de Regering het
vlees van deze dieren alsnog zal kopen
Men heeft het druk in Indonesië
Niet alleen Oost-Indonesië is bezig
met de behandeling van de R.T.C.-re-
sultaten, ook de andere deelstaten tref
fen voorbereidingen. Zo komt de voor
lopige vertegenwoordigende raad van
Oost-Sumatra 1 December hiervoor in
buitengewone zitting bijeen. De West-
Borneo-raad begint er nog deze maand
aan. De republikeinse regering zal in
een openbare voltallige vergadering van
het werkcomité van het KNIP as.
Vrijdag een uiteenzetting geven.
Gisteren hebben gedelegeerden van
niet-republikeinse gebieden uit de ar
chipel te Batavia vergaderd over da
aanwijzing van 15 leden van de voor
bereidende commissie, waaraan de re
publiek afzonderlijk 8 leden zal toe
voegen. Deze commissie zal de president
van de Verenigde Staten van Indonesië
kiezen. Soekarno is tot nu toe de enige
candidaab
De heer H. de Wilde deelde dan ook geboden, wanen een verdiende hulde
mede, dat, dank zij de medewerking I voor de gehele groep.
de leiding van „Het Ballet der Lage Bn.
Praag vereeuwigt Stalin
Alle gewesten van Tsjechoslowakije
zullen gehouwen stenen zenden, afkom
stig uiit historische'plaatsen, voor de bouw
van het voetstuk voor een standbeeld, dat
Stalin zal voorstellen. Op de verjaardag
van Stalin, 21 Dec. as., zal te Praag de
eerste steenlegging plaats vinden.
Tot onderdirecteur b(j de prov. Gel
derse electriciteitsmi) zijn m.i.v. 1 Jan.
benoemd ir J. A. Penning uit Arnhem
en ir J. C. D. M. Oelmeyer uit Apeldoorn.
M-i-v. 1 Dec. Is voor Nederlander*
geen visum voor IJsland meer nodig.
