Jlieuwe gtiteche GTouranl
Staphc
Lorster kar „ramde" theetafel in
Paleis Soestdijk
Wist U
ZATERDAG 12 NOVEMBER 1949
BUREAUX: Hogewoerd 103.
Dir. en redactie: Tel. 20408. Abon
nementen: Tel. 22710. Advertentie
afdeling: TeL 23375.
Postrekening: 58936.
ABONNEMENTEN: ƒ4.15 p. kwartaal;
ƒ1.35 per maand; ƒ0.32 per week.
ADVERTENTIEN: ƒ0.18 per mUlmeter.
(By contract belangrijke korting).
Dertigste jaargang No 7967
DIRECTIE: F. DIEMER.
CHRISTELIJKE ATION AAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
.Stflatoastlct Is qfieftteven
myn bert ia tcgyensDoet"
De carrière van een
Dordtse volksjongen
Zie pag. 3
MARIJKE AAN DE DISSELBOOM
Jantje Kuyers en Jentje Pielemans, twee Staphorster meisjes in haar
kledü met toefmutsjes, zilveren oorijzers en dito schoengespen, trokken gister
middag laat een kleine boerenwagen over de grintpaden van het palels Soestdijk.
Toen de schildwacht een beetje vreemd opkeek, vertelde de burgemeester van
Staphorst, die met zijn echtgenote de meisjes begeleidde, dat zy de wagen aan
de Prinsesjes kwamen aanbieden, die de bevolking van hun stadje eind October
bij het bezoek van de Prins had beloofd.
De prinsesjes kregen gisteren op het paleis Soestdijk van twee Staphorster
meisjes een prachtige Staphorster boerenwagen. Prinses Margriet had er,
voor deze gelegenheid, de ry broek by aangetrokken!
Daarom was de negenjarige Jentje,
wier vader door de Duitsers werd neer
geschoten, al om vyf uur 's ochtends op
gestaan en had Jantje, de dochter van
een wethouder, twee jaar ouder, de hele
nacht geen oog dicht gedaan.
Een paar forse lakeien droegen de
Staphorster wagen over de bordestrap
pen de paleisgang in. Daar reden Jantje
en Jentje de wagen naar een der
trekken. Prinses Margriet wist niet wat
ze meer moest bewonderen, de wagen
of de klederdrachten van de meisjes
Duitser bedreigde Venlose
jager met revolver
En beroofde hem van geweer en buit.
Earn jager uit Venlo had, met all«
nodige papieren op zak, juist in de ..ver
boden strook" langs de Duitse grens eer
haasje verschallkt, toen op Duits gebied
iemand kwam aanfietsen en een v
delijk praatje begon. Opeens eiste de
Duitser het jachtgeweer van de ma:
Venlo. Deze weigerde, maar capitu
leerde toen de Duitser een revolver op
hem richtte. De Duitser verdiween met
het geweer en de geschoten' buit Hedmat-
waarts. De Venlose politie trof in het
Duitse dorpje Leuth de man aan (een
particulier jachtopziener) juist toen hij
het geweer aan de plaatselijke politie
Wilde overhandigen. Hij beweerde, dat
de jager op Duits gebied was geweest
en dat hij met het geweer had gedreigd-
Uit noodweer had de Duitser z'n revolver
getrokken. De Ned. politie wist echter te
bewijzen, dat de Vendonaar op Neder
landse bodem stond. Deze 'kreeg daarop
lijn geweer terug. Bij de Britse bezet-
tinigsautoriteÉ ten is tegen het gebeurde
geprotesteerd.
Prinses Wilhelmina exposeert
in Rotterdam
Door burgemeester Oud is gisteren in
de R'damse Kunstkring de tentoonstelling
geopend van werken van Prinses Wil
helmina. De opbrengst van deze tentoon
stelling komt ten goede aan het Fonds
voor Noodlijdende Beeldende Kunste
naars.
Sigarenwinkeliers tegen
„oneerlijke" concurrentie
Op een vergadering in Amsterdam van
de Ned. bond van sigarenwinkeliersver
enigingen werd een motie aangenomen,
waarin minister v. d. Brink wordt ver
zocht, de Kamers van Koophandel te
verbieden ongeacht de wettelijke bepa
lingen vestigingsvergunningen af te ge
ven; voorts controle op de K. v. K. ter
hand te nemen en een einde te maken
aan de, volgens de bond, willekeurige
verkoop van tabaksartikelen door kap
pers, café's e.d. De hoofdbesturen van
de Chr. en R.K. organisaties van siga
renwinkeliers hebben aan deze motie
adhaesie betuigd.
Volgens het Chinese blad „Keng Po"
«uilen de republikeinse en de B.F.O.-
delegatie vandaag aan de Nederlandse
delegatie te Batavia voorstellen over
handigen inzake de bezetting van be
langrijke departementsfuncties ter voor-
kominig van stagnatie in de administra
tieve machine bij de souvereiniteitsover-
draoht. Bovendien zou de voorzitter van
de rep- delegatie, mr Soesanto Tirto-
prodjo een ontmoeting hebben met mr
Twee Davos-bedjes naar Zaandam
Zaandam is de eerste gemeente, die
bedjes heeft gekocht van de hulpactie
Davos. De Zaandamse Gemeenschap
heeft samen met verslaggevers van
j plaatselijke bladen een actie onder in
dustriëlen e.d. ingezet en dat bracht
2880 op, ruim voldoende voor twee
bedjes, d.w.z. voor de verpleging gedu-
rende een half jaar van twee Nederl.
longlijders. Het adres van de actie is
j Etadhouderslaan 148, Den Haag.
de Koningin onderhield zich met de bur
gemeester en zijn echtgenote. Margriet
en ook Marijke waren al spoedig de beste
maatjes met Jantje en Jentje, die alle
schroom lieten varen. De kleine Marijke
werd in de wagen gezet en daar ging
het door dè kamer heen. Marijke kreeg
er zo'n plezier in, dat ze uit de wagen
klauterde en de boerenkar eigenhandig
naar alle hoeken van de kamer sleepte,
tot hy uiteindelijk strandde tegen de
tafel waar de Koningin thee zat te
drinken.
Na drie kwartier was het tijd om te
gaan. Nog even kwamen Beatrix en
Irene de wagen bewonderen. Toen de
bezoekers weer op de treden van het
bordes stonden, zei Jentje tegen de bur
gemeester: „Ik had Maryke best naar
Staphorst mee willen nemen."
Jantje en Jentje waren direct de beste
maatjes met de prinsesjes
Amerikaanse staalstaking
thans geëindigd
Ook United States Steel zal pensioen
geven
Na de drie andere grote staalmaat-
sohappijen, is thans ook de grootste, de
United States Steel Corporation, met de
vakbond der arbeiders tot overeenstem
ming gekomen over een pensioenrege
ling. De staking in de Amerikaanse staal
industrie, die in totaal 42 dagen duurde,
is hierdoor geëindigd in een succes over
de gehele linie voor de arbeiders. De
maatschappij en de arbeiders zullen
ieder de helft der kosten, betalen van een
verzekeringsstelsel, volgens hetwelk
uitkeringen zullen worden gedaan bij
overlijden, ziekte, ongevallen en zieken-
huisverpleging.
RUSSISCHE ATOOMPROPAGANDA
.KLINKKLARE NONSENS"
De Britse minister van Defensie,
Alexander, heeft de Russische bewerin
gen, dat in de Sowjet-Unie de atoom
energie gebruikt wordt voor weidse pro-,
jecten .louter propagandaen klinkklare
nonsens" genoemd.
Vier Fransen wilden ambassade
niet verlaten
Maar zy werden met geweld verwijderd
Vier jonge Fransen hebben de wapen
stilstand van November 1918 gisteren her
dacht met een sit-down-staking op de
Franse ambassade te Stockholm. Zij
klaarden, dat zij het gebouw niet zouden
verlaten tot zij er met geweld waren
gezet, of tot Jean Baptiste Moreau, de
Franse principiële dienstweigeraar.
Parijs in vrijheid was gesteld. Na enige
werden zij met geweld verwijderd.
Zoals bekend is, heeft Garry Davis,
reldburger no 1, zich te Parijs ook reeds
als voorvechter voor Moreau's belangen
opgeworpen.
De brand in het communistisch
hoofdkwartier te Parijs
Men houdt rekening met opzet
De Parijse autoriteiten hebben een on
derzoek gelast naar de brand i.n het
hoofdkwartier van de „Front National",
groep van communistische organi
saties te Parijs. Hierbij kwamen, zoals
men weet, drie personen om het leven,
terwijl vijf mensen ernstige brandwon
den opliepen. Ook Germaine Fromentin,
secretaresse van Laurent Cassanova,
communistisch parlementslid en ex-mi-
r vond hieibij de dood. Men houdt
rekening met de mogelijkheid van brand
stichting.
NÓG NIET VEEL
De scheve toren van Pisa is weer bijna
één centimeter schever gaan staan i:
afgelopen 12 jaar.
Parijs nog in nevelen
Dean Acheson zal in Duitsland meer
luisteren dan spreken
De bestaande staat van oorlog tussen Geallieerden
en „Michel" wordt beëindigd
DE AMERIKAANSE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN, Dean Acheson,
is dus thans op bezoek in Duitsland, waarin men een vriendschappelijk diplo
matiek gebaar tegenover een overwonnen land kan zien. Ook de drie Hoge Com
missarissen voor het bezette Duitsland zyn naar hun hoofdkwartieren terugge
vlogen, teneinde een bescheiden begin te maken met de uitvoering der Geallieerde
politiek, waartoe op de Paryse conferentie werd besloten. Acheson heeft vóór zjjn
vertrek nog onthuld, dat hy in Duitsland meer zal luisteren dan spreken. Bevin
is met zyn deskundigen niet langer meer te Parys gebleven en hy geniet al weer
van de politieke thee te Londen.
In aansluiting aan hetgeen reeds ver
meld is, valt te constateren, dat de juiste
draagwijdte der politiek van de Parijse
conferentie nog steeds een geheim
Men is echter algemeen van oordeel,
dat deze politiek de West-Duitse repu
bliek snel dichter bij een samengaan met
de rest van niet-communistisch Europa
zal brengen.
Dean Acheson werd te Frankfort be
groet door Generaal-Majoor George
Hays, de plv. Hoge Commissaris in Duite
land en door John J. McCloy, die Acheson
uit Parijs had vergezeld en wiens gast
hy zal zyn. Zoals reeds gezegd, gaat
Acheson morgen naar Bonn, de hoofd
stad van de West-Duitse republiek en
Maandag vliegt hij door naar Berlijn.
De Amerikaanse minister van Buitenl.
Zaken heeft zich wel uitgelaten, dat hij
de besprekingen met Schuman en Bevin
„harmonieus en een volkomen succes"
achtte. De betekenis van Achesons reis
Duitsland springt sterker in het
oog, als men bedenkt, dat dit het eerste
bezoek is van een Amerikaanse min. van
Buit. Zaken, sedert James Byrnes in 1946
Stuttgart bezocht.
Volgt nu ook herbewapening?
iwe politiek" inzake Duitsland
houdt in een geleidelijke beëindiging van
de demontage der Duitse fabrieken. De
Duitsers zouden willen garanderen geen
oorlogsmateriaal te maken, in ruil voor
de belofte der Geallieerden, dat hun
fabrieken, waar oorlogsmateriaal ge
maakt kan worden, niet aan sloping on
derhevig zullen zijn.
Reuter wist nog te melden, dat de In
structies der drie Hoge Commissarissen
Duitsland neerkomen op het vol
gende: 1. Het aanknopen van onderhan
delingen met de regering te Bonn. 2.
Duitsland de stopzetting der ontmante-
te bieden, in ruil voor effec
tieve veiligheidsgaranties. 3. Aan Ade-
mede te delen, dat Duitsland kan
worden toegelaten tot de „Raad van
Europa".
Naar verder verluidt, is in het alge
een opdracht gegeven, om de bestaande
staat van oorlog te beëindigen. Hangen
de de onderhandelingen over West-
Duitsland, zal de „ontmanteling" worden
geschorst, een voorlopige maatregel dus.
men besluit de ontmanteling van
grote staalfabrieken te staken, zal
het toegestane productie-vermogen van
1.34 millioen ton tot 16.5 millioen ton
stygen.
Schuman, die ernstig rekening dient
te houden met de reacties van het, te
Parijs „verhandelde" in zijn Parlement,
is niet ontevreden. De Franse pers uit
echter een zekere ontevredenheid over
de betrachte geheimhouding. Men vreest,
dat de genomen besluiten binnen korte
tijd zullen leiden tot herbewapening van
West-Duiteland. Ja, de Hoge Commis
sarissen zouden reeds gemachtigd zijn,
met Bonn te gaan praten over de vor
ming van een West-Duitse politie- en
beveiligingsmacht.
België, dat tweemaal in 25 jaar het
slachtoffer was van Duitse aggressie, be
schouwt het resultaat van Parijs met be
grijpelijke reserve en Paul van Zeeland,
de Belgische min. van Buit. Zaken, was
verre van voldaan. Vermelden wij nog,
dat blijkbaar ook het Indo-Chinese pro
bleem door de „Grote Drie" werd aange
sneden.
Arie Meijer Schwencke is er
weer van door
Verantwoording op 13 Dec. a.s.
boezemde hem angst in
Naar de Nieuwe Leidsche Crt
verneemt, is de perecollaborateur A
Meijer Sdhwencke, die op 13 December
a.s. voor de Perszuiveringscominissie in
Den Haag verantwoording omtrent zijn
daden moet afleggen, uit de Psychiatri-
sahe inrichting in Franeker, waar hi
sin'ds zijn arrestatie verblijft, ontvlucht.
Woensdagmorgen om elf uur werd
hem aangezegd, dat hij overgebracht
worden naar een der sbrafigestichten te
Scheveningen.
M. S., die zijn berechting met grote
vrees tegemoet ziet, is daarop naar zijn
kamer gegaan. Hij was een kiwartier
later uit het gebouw verdwenen.
In Franeker gelooft men' niet a
georganiseerde ontvluchting- Hi_
zonder meer vandoor gegaan. Er stond
hem, voor verdwijning, in het gebouw
niet veel in de weg.
Niettemin heeft hij rich thans opnieuw,
evenals bij zijn arrestatie destijds in
Goresel, aan berechting onttrokken. De
Rijkspolitie tracht hem thans op
sporen.
Aannemers in optocht naar
raadhuis
Gemeente-architect vertraagt
betaling
Gistermiddag werd in de vergadering
van de gemeenteraad van Hengelo (Gld.)
aangekondigd, dat de aannemers, die al
jaar geleden voor de gemeente hui
bouwden, vandaag gezamenlijk naar
het gemeentehuis zouden komen om be
taling te eisen van de laatste termijn.
De burgemeester antwoordde, dat de
gemeente-architect (over wiens traag
heid al meer harde woorden zyn geval
len) de desbetreffende verklaringen nog
niet heeft getekend en dat B. en W. hier
op moeten wachten. Maar de aann
komen toch, zo werd geantwoord.
Hier ivoont een hihherbil...
In vele plaatsen werd
St Maarten gevierd
.Hier woont een rijke man, die wel
wat geven kan". Honderden keren ii
gisteren gezongen: in de stad Groningen
in vele Groningse steden en dorpen,
de Zaanstreek en ini enkele Friese
plaatsen, vooral in Bolswarö. De kinde-
vierden er de dag van Sint Maarten
Duizenden peuters trokken met lam
pions en verlichte maskers rond en
zongen hun schone St. Martinitóliedjes,
2t ene dorp weer anders dan in het
andere. Overal waren wel goedgeefse
>en met een trommeltje met lek
kers. „God zal hem lonen met honderd
duizend kronen" was dan de gezongen
dank der kinderen. Maar als er een deur
gesloten bleef, schalde het: „Hier woont
-ki'takerbil, die niets geven wil". De
grotere kinderen droegen vaak geen
lampion ..mee en als dan naar de reden
daarvan gevraagd werd, kloruk het tra
ditionele excuus: „In de brand gevlo-
's Avonds laat keerden de kinde-
moe, maar opgetogen en met zak-
kenvol snoepgoed naar huis. In Zaan
dam en Bolsward waren zelfs muziek
korpsen present; er gaat dan van het
spontane wel iets verloren.
Veertien Rode Kruis-
verplegers ontvoerd
Volgens een bericht uit Tasikmalaja
zijn 14 mannelijke en vrouwelijke hulp-
verplegers van een mobiel Rode Kruis-
team door een bende ontvoerd. Voor het
leven van de ontvoerden wordt gevreesd,
hoewel militairen alles in 't werk stellen
hen te bevrijden. De bende nam ook
medicamenten mee.
In Tegal neemt de activiteit van de
Daroel Islambenden toe. Brandstichtin
gen, moorden en ontvoeringen veront-
n de dessa's. De voedselpositie
Veldmaarschalk b. d. Jan Smuts
zal 19 November per vliegtuig uit Jo
hannesburg naar Londen vertrekken
voor een bezoek van een week.
Gesneuveld in Indonesië
De Regering maakt bekend, dat tot
haar leedwezen de volgende verliezen
in Indonesië zijn gerapporteerd:
Koninklijke Landmacht.
Gesneuveld 30 October: sold. H. J.
Beverdam uiit Almelo en sold. G.
Dijkstra uit Wymibritseradeel (Fr.).
Konlnkiyk Ned.-Ind. Leger.
Gesneuveld 17 October Amb. sold.
Ie kl. infie K. Jaohaoeboen.
17 October tijdens actie verdronken:
Ohin. sold. 2e kl. An Kwee en Men.
sold. 2e kl. infie D. Warow, alle drie
afkomstig uit Indonesië.
De tuinman achter de Oeral
Bloemen-Bertha, vriendin van alle
studenten-corpora
Vijf-en-veertig jaren tussen de Hope des Vaderlands
(Van een onzer verslaggevers).
Bloemen-Bertha is een vrouw, wier
lam wel voor altijd innig verbonden zal
blijven met het Nederlandse studenten
leven. Nog nooit zyn de roeiploegen op
de Varsity gestart of Bloemen-Bertha
stond op de oever met haar kleurige lint-
de uitgelaten supporters van
Laga, Njord of Nereus. Geen jool zonder
bloemen van en een oude „Schiedammer"
Bloemen-Bertha. Dat was vijf-en-
veertig jaar geleden zo en dat is het van
daag nog.
Mannen, in wier handen nu de wazige
toekomst van Nederland ligt, klonken in
die onbezorgde studentenjaren op het
welzijn van het knappe bloemenmeisje.
Nu zijn het hun zoons of hun dochters,
hun kleinkinderen, die Bloemen-
Bertha weer terugzien in haar witzijden,
geborduurde blouse, op de bruggetjes van
Delft, de singels van Leiden of bij de
grachten van Amsterdam. Onder haar
Europese graanopbrengst
kan 25 pet hoger
Als men maar meer mals wil verbouwen
De graanopbrengst in Europa kan vol
gens een rapport van de organisatie voor
Europese economische samenwerking
(O.E.E.C.) gemiddeld met 25 procent
worden verhoogd. Er wordt propaganda
gemaakt voor de maïsbouw. Zo wordt
de wenselijkheid betoogd, dat Neder-
1 de mogelijkheid onderzoekt de
rogge op de lichtere gronden door „hy
brid corn", een maïssoort, te vervangen.
Flinke brand op de Langkoeas
in R'damse haven
Gisteravond is door onbekende oorzaak
brand ontstaan in ruim drie van het
vracht-passagiersschip Langkoeas van de
Rott. Lloyd. Er werd vry veel schade
aangericht, hoewel het schip geen lading
meer in had. Het vuur vond voedsel in
stuwhout, wegerings, ladingmatten
houten luiken alsmede in de emballage
en proviandhok. De hitte heeft ook
aantal dekbalken doen doorbuigen.
Het vertrek van de Langkoeas naar Ba
tavia, dat op 28 December was bepaald,
hoeft waarschyniyk niet uitgesteld te
worden.
Vice-admiraal Kist heeft Donderdag
sn bezoek van een uur gebracht
Soerabaja, teneinde aan alle comr
danten van schepen en inrichtingen per
soonlijk een uiteenzetting te geven over
de maritieme overeenkomst, welke ter
RTC werd bereikt
als steeds de bloemenmand en over
haar gezicht een zonnige lach. Een nurks,
die haar voorbij loopt
Al die jaren van studentenleven vinden
we terug in de huiskamer van Bertha
Gerritsen aan het Hofwijckplein in Den
Haag. Aan de wanden en de deuren han
gen de souvenirs van vele feestelijkheden;
lustrumborden, foto's van Varsities en
diners, oorkonden en lange, rode linten
met zilveren opschriften van de Sociëteit
Minerva". Op de kozijnen voor de ramen
staan de zinnebeelden van het Leidse
Collegium en de Delftse Senaat. Op de
kast zien we een vaasje van het Leidse
Collegium voor haar 50ste verjaardag
een bierpul van de Delftse „Phoenix"
voor haar 25-jarig jubileum als bloemen
verkoopster. Boven de pul hangt een ge-
calligrapheerd huldeblijk van het be
stuur der Utrechtse Studentensociëteit
en aan de linkerhand van Bloemen-Ber
tha schittert de gouden zegelring van dc
Delftse Senaat
Natuurlijk is Bertha bij haar 45-jarig
jubileum als bloemenverkoopster door
de studenten niet vergeten. Het Rotter
damse kroegbestuur, de nieuwe Senaat
van Delft en het Rotterdamse Corps
kwamen haar feliciteren. Alleen de Lei-
denaren visten met hun gelukwensen
achter het net, want ze kwamen op
tijdstip, dat Bertha niet thuis was. Maar
dan hadden ze maar moeten, schrijven,
vond zy.
„De jongens zijn altijd goed vooi
geweest," vertelt deze vrouw, wier leven
ook van veel zedelijke waarde voc
studenten is geweest. „Ik ben ze ei
dankbaar voor". En terwijl ze verhaalt
van allerlei herinneringen, bladert ze ge
dachteloos in het handtekeningencahier,
waarin talloze signaturen en verzen van
studenten staan.
Veel tijd heeft ze niet voor ons; de
bloemist kan elk ogenblik komen en dan
stapt ze weer op de tram naar Delft, naar
de Sociëteit, het brandpunt van
DAT de Ned. consul te Liechtenstein,
L. Ospelt, is overleden en zijn taak
wordt waargenomen door F. J. Schle-
gel, aan wie in het Duits moet worden
geschreven.
DAT prof. dr A. Mey en mr H. J.
Woltjer op hun verzoek eervol zijn ont
slagen als lid van de commissie van bij
stand van het directorium van het rijks
instituut voor oorlogsdocumentatie en
zijn opgevolgd door H. J. de Boer, hoofd-
insp. gen. thesaurie en mej. J. M. C.
Romeyn, van het vm. dir.-gen. voor de
bijz. rechtspleging.
DAT de Brusselse homoeopathische
arts dr J. A. Dewandel voor de Ned.
ver. voor natuurgeneeswijze en de bond
voor natuurgeneesk. inrichtingen en na
tuurgeneeswijze op 18 Nov. in Den Haag
en 19 Nov. in A'dam zal spreken.
DAT de kolenproductie in October
998 400 ton bedroeg tegen 1.010.300 in
September.
DAT in Westerbroek de IJstroom (800
ton), voor de Holl stoombootmij te
A'dam te water is gelaten.
DAT H. Goemans. laatstelijk handels-
raad aan de ambassade te Moskou, is
benoemd tot handelsraad te Cairo.
DAT het 75-j. bestaan van het Ned.
Herv. diaconessenhuis te Haarlem Woens
dag a.s. in de Grote Kerk aldaar zal
worden herdacht.
DAT de Ned. ver. voor maatschappe
lijk werk Woensdag a.s. in Utrecht ver
gadert ter bespreking van de vraag,
hoe de verhouding dient te zyn tussen
onbezoldigde en beroeps-maatschappe
lijke werkers.
DAT de Ned. motortrawler Johanna
i-vm. een gebroken mast bij Cherbourg
sleepboothulp vroeg, doch al spoedig
weer voor zichzelf kon zorgen.
DAT ook Ned. firma's deelnemen aan
een internat, tentoonstelling die van Dec.
tot Juni t.g.v. het 200-jarig bestaan van
Port au Prince in deze hoofdstad van
Haïti gehouden wordt.
DAT in de Chr. stichting Wolfheze een
nieuw kerkorgel, ter vervanging van het
in de oorlog verwoeste instrument, in ge
bruik werd genomen.
DAT de verhuizing van het demobili
satiecentrum van de landmacht van Huis
ter Heide naar Amersfoort, waarover wij
reeds eerder schreven, medio December
zal geschieden.
DAT behalve in het gebied langs de
Belgische grens handel en vervoer van
varkens nu geheel vry is.
DAT A. van Liere, oud-leetor
universiteit te Bonn en oud-leraar M.O.
in Indonesië, in Kloetinge is overleden.
DAT onder voorzitterschap van prof.
mr J. M. van Bemmelen te Leiden een
regeringscommissie zal worden gevormd
om na te gaan op welke wijze het contact
tussen politie en justitie enerzijds
pers anderzyds het best kan worden ge
regeld.
DAT H M. de Koningin het bescherm
vrouweschap van het Zeeuws Genoot
schap der Wetenschappen heeft aanvaard.
DAT prof. dr ir N. A. Halbertsma, die
sinds 1921 bij Philips in dienst is, op 1
December met pensioen gaat, doch daarna
nog de geschiedenis van het coi
schrijven bij het 60-j. bestaan ir
DAT bij de spaarbank in Vlaardingen
50.000 spaarzegels van 25 cent werden
vermist, doch een deel reeds is opge
spoord.
DAT de uitzendingen van het strijd
krachtenprogramma en Radio Omroep In
Overgangstijd uit Batavia i.i
stroombezuiniging na 15 Nov. tijdens de
spitsuren worden verplaatst naar half zes
Ned. tijd (1875 m en derde lijn van de
radiodistributie).
DAT de emigratiecommissie-Schilthuis
vermoedelijk nog dit jaar de regering zal
rapporteren over de emigratie van agra
riërs.
corpsleven. En als we weg willen gaan,
stopt ze ons nog stilletjes een paar siga
retten in de hand.
Er zijn mensen, die verzuchten, dat het
Nederlandse studentenleven verarmd en
verbleekt is. Maar hoe vreemd en bleek
het zijn als ook Bloemen-Bertha er
niet was?
Waarborgen
Meermalen is de aandacht er op geves
tigd, dat de Nederlandse democratie er
een is van een ingewikkelde samenge
steldheid. Nog dezer dagen was het de
heer Oud, die zulks in de Tweede Kamer
heeft gedaan. Er is bij ons geen enkele
partij die een meerderheid vormt. Alle
partijen zijn, al overtreft de ene partij de
andere soms vele malen in grootte, min
derheden. Dit is één aspect van de zaak.
Een ander en door hieraan te herin
neren zeggen we al evenmin iets nieuws
is, dat ten onzent nimmer een kabi
net is samen te stellen, hetzij zonder
medewerking van de K.V.P., hetzij zon
der die van de P.v.d.A. Voor het ogenblik
betekent zulks al dadelijk, dat een kabi
netsformatie, welke van geheel nieuwe
denkbeelden uitgaat, een onmogelijkheid
is. En met het eerstgenoemde aspect ge
combineerd betekent het, dat in het Re
geringsbeleid nimmer een bepaalde partij
volkomen haar zin kan krijgen. In de
Nederlandse democratie is het Regerings
beleid een compromis.
Het kan onze lezers bekend zijn, dat dit
één van onze bedenkingen is tegen de
partyformatie op smalle basis, zoals wij
die in de eerste naoorlogse jaren te zien
hebben gekregen. De Nederlandse de
mocratie is een in zichzelf zeer gevarieer
de verschijning. Zij is geen twee-partijen-
staat, waarin nu eens de ene partij aan
het bewind is en dan weer de andere en
waarbij de regerende partij zich aan de
gevoelens van de niet-regerende partij
zeer wel gelegen moet laten liggen. Doet
zij dat niet, dan kan immers bij de vol
gende verkiezingen haar echec des te
groter zijn.
Neen, de Nederlandse democratie be
staat uit een veelheid van minderheids
partijen. Voor het regeerbeleid heeft
dit met name twee consequenties, en wel:
of de basis van het Regeringsbeleid moet
breed mogelijk zijn of de basis wordt
smal gehouden met inachtneming echter
alle rechten van die partijen die door
de regerende partyen niet tot het Rege-
ngsbeleid worden toegelaten.
Nu is onze grief tegen de na-oorlogse
kabinetten, dat zij in hun democratische
verplichtingen jegens de niet-mee-rege-
rende partijen zeer zijn tekort geschoten.
Immers, is het alzo, dat door de ingewik
kelde bouw van de Nederlandse demo
cratie samengesteld als zij is uit een
hoeveelheid minderheidspartijen een
Regeringsformatie een bepaalde partij
welke zij niet „lust", voor onbepaalde
duur van invloed op de Regering kan
uitsluiten. Naast deze reeds bedenkelijke
fout, welke de democratie ondergraaft,
maakt die regeringsformatie nog een an
dere, die al evenzeer bedenkelijk is.
Welke fout is dat?
Een niet mee-regerende minderheid
(hier en elders in dit artikel uiteraard
verstaan als invloed uitoefenende op de
samenstelling van het Kabinet en op het
Regeringsbeleid) behoort hierin althans
niet bij de wel mee-regerende minderhe
den achter te staan, dat voor heel het
Nederlandse volk de Grondwet een groot
goed. wil men: een waarborg, is.
Wij zijn geneigd om te zeggen, dat de
betekenis van de Grondwet, op zichzelf
reeds groot, wel bijzonder groot is, wan
neer bepaalde volksgroepen op het re
geringsbeleid geen invloed mogen oefe
nen. In zulk een tijd treft devaluatie van
de Grondwet dubbel pijnlijk. Zij roept in
het bijzonder bij die uitgesloten minder
heid gevoelens op van groot onbehagen,
want vooral voor haar is de Grondwet
een waarborg en van deze ziet zij zich in
bepaalde opzichten door de grillen van
de in het Regeringsbeleid „samenspan
nende minderheden" beroofd. Het is nu
ongeveer een jaar geleden, dat in een
eerwaardig Nederlands blad de vraag
werd opgeworpen, of er in Nederland
nog wel plaats was voor een Grondwet
zoals wij die kennen. Nederland, zo werd
gesteld, heeft zyn constitutionele monar
chie, zijn algemeen kiesrecht en zijn mi
nisteriële verantwoordelijkheid en nu
komt het er voor de Grondwet blijkbaar
niet zo erg meer op aan. Zie. nog afge
zien van het antwoord, dat het blad op
deze vraag gaf, het feit alleen, dat de
vraag nog steeds wordt gesteld in deze
vorm. typeert de situatie, waarin wij
zijn gekomen. Nu weten we wel, dat er
een Grondwet fouten kunnen kleven
dat zy niet altijd voldoet aan de twee
voudige eis, dat zy enerzijds een conser
verende kracht moet zijn en anderzijds
geen belemmering mag vormen voor een
buiging van de uitleg der Grondwet, ge
heel naar eigen believen. Het is geen
sterk bewind, dat voor de positie van de
mee-regerende minderheid geen oog
heeft en dat zich alleen sterk schijnt te
kunnen maken door de inzichten van de
minderheid op de essentiële punten niet
te ontzien.
Dat bewind schijnt zich dan sterk te
kunnen maken, maar ook hier bedriegt
de schijn. En het is de democratie, die
prijsgegeven wordt.
Gouverneur Klaasesz
op weg naar Suriname
Optimisme over economische
toestand
De nieuwbenoemde gouverneur van
Suriname, de Vroegere WagenIngse bur
gemeester mr J. Klaasesz. is gisteren
met de „Cottica" naar Paramaribo ver
trokken. Hij vertelde, dat hy graag in
Suriname zou biyven, ook als de interim-
regeling een feit geworden is. Hy was
er van overtuigd, dat de band tussen
Suriname en Nederland hecht zou biyven
indien men elkaar waar nodig de vrye
hand laat Hy geloofde voorts, dat Suri
name ook in economisch -opzicht een
goede tyd tegemoet gaat.
Mr Klaasesz is nog niet eerder ln Su
riname geweest Direct na zyn aankomst
zal hy een reis maken door de binnen
landen want hy wil goed georiënteerd
zyn als Prins Bernhard over enige maan
den Suriname bezoekt.
Verschafte Duits journalist
vergif aan Goering?
Het Duitse blad „Münchener Allge-
leine" schreef gisteren, dat een Duits
journalist indertijd de capsule met ver
gif verschafte, die door Hermann Goering
werd ingenomen, om aan de galg te ont
snappen. Het blad zegt. dat de verslag
gever onder het voorwendsel dat hy de
documenten der verdediging moest inky-
ken, de bank van Goering naderde. Ter-
wyl hy een stapel papier doorbladerde
plakte de journalist de capsule met een
stukje kauwgum onder de bank vast Een
naam wordt door het blad niet genoemd.
WEERBERICHT
Nu en dan buien
vooral in de Noordelyke helft
land. Vry krachtige en langs de kust
ijdelyk harde Wesielyke wind. Iets koe-
Ier. (Opgemaakt te 10 uur).
ZON* EN* MAAN
Zondag 13 November: zon op 7.55 uur,
onder 16.53; maan op 23.33 uur. order
14.29 uur.
14 November: zon op 7.57 uur. onder
16.51 uur; maan op onder 14.44 u.
13 November: LJC, 20 Nov. N.M.
