Muziek
Minister Lieftinck toonde zich meer
meegaand dan was verwacht
Daarom bleef een K.V.P.-motie over de
materiële oorlogsschaden uit
(Van onze parlementsredact'eur)
De Tweede Kamer is gisteravond tegen half twaalf gereed gekomen met de al
gemene beschouwingen over het wetsontwerp op de materiële oorlogsschade.
Vandaag heeft de commissie van voorbereiding met minister Lieftinck contact
opgenomen over de tientallen amendementen welke zijn ingediend, en vermoe
delijk volgende week Woensdag wordt de behandeling van het wetsontwerp voort-
i het wetsontwerp alsmede de tientallen
heid
Een motie-IJsselmuiden is ten slotte
toch niet uit de bus gekomen. Waarom
niet? Naar onze overtuiging, omdat mi
nister Lieftinck zich toch meegaander
heeft betoond dan verwacht werd. Of
werd deze meegaandheid juist wel ver
wacht en diende de dreiging met 'n motie
uit de K.V.P. alleen reeds om de minis
ter wat gedweeër te stemmen?
Hoe het zij, uit het hieronder volgend
verslag van de ministeriële rede kan
men zien, dat de bewindsman de aankon
diging van een motie, die hij bovendien
scherper omschreef dan met de aange
kondigde inhoud overeen kwam, nogal
hoog heeft opgenomen.
Toch was, dunkt ons, de beslissing over
deze nieuwste verzoening tussen de heren
Lieftinck en IJsselmuiden reeds eerder
gevallen, en wel door de indiening van
de ministeriële brief aan de Kamer van
24 October. Van de inhoud van de brief
hadden de sprekers nog nauwelijks of
niet kennis kunnen nemen, toen ze het
spreekgestoelte voor de eerste maal be
traden, maar sindsdien hebben zij de in
houd van deze brief op zich laten inwer
ken, en wij hebben de indruk, dat juist
deze brief de beslissend factor is gewor-
Waarom? Wel, omdat minister Lieftinck
hierin het standpunt, dat er over een ver
hoging van de totale kosten met hem
niet te praten viel, eigenlijk heeft laten
Op het punt van de aanvullende bijdra
gen voor woningen en courante bedrijfs
panden worden in deze brief belangrijke
mededelingen gedaan. Deze worden na
melijk onmiddellijk betaalbaar gesteld in
contanten en gesteld op 90 pet. van de
berekende onrendabele kosten, voorzover
deze voor rentevergoeding in aanmer
king zouden zijn gekomen, in geval van
bouw, herbouw of aankoop, en op 100 pet.
van het bedrag, waarover de belangheb
benden rentevergoeding zou hebben ge
kregen, in geval van herstel. Een en
ander op de basis van 130 pet. van de
vroegere huur.
Met deze brief is de minister aan
vele bezwaren tegemoet gekomen. HU
heeft de sfeer gezuiverd en na de be
reidverklaring van de minister tot
nader overleg met de commissie van
voorbereiding kon de heer IJssel
muiden de hoop uitspreken, dat het
overleg in constructieve zin zal ver
lopen, zodat, aldus zei hij het. zUn
fractie aan een ingrijpend gewijzigd
ontwerp medewerking kon verlenen.
Wij geven thans eerst een overzicht
van de redevoeringen der beide ministers.
Zoals wij gisteren nog in een groot
deel onzer editie konden mededelen, be
gon minister Lieftinck met een over
zicht van de voorgeschiedenis, waaruit
bleek dat hij reeds onder drie kabine*-
ten de bijzondere verantwoordelijk-
zoor de regeling van heel deze
draagt. Met nadruk wenste hij
vast te stellen, dat hij over kwesties ais
integrale vergoeding niet anders is gaan
denken. Van afglijden is geen sprake;
integendeel, de nu voorgestelde regeling
is gunstiger dan de vorige en nader:
dicht wat sociaal en economisch verant
woord is.
Geen ander departement.
Er was gezegd, dat het niet zo kwaad
ware geweest wanneer een ander depar
tement met dit vraagstuk was belast,
maar de heer Lieftinck vond het toch
wel goed, dat juist de minister van Fi
nanciën deze stof moet behandelen. Want,
zo zei hij onder algemene vrolijkheid,
nu is hij in de eerste plaats gedwongen
niet eenzijdig te letten op de financiële
aspecten, maar ook de sociale en econo
mische, en in de tweede plaats heeft de
minister van Financiën meer dan zijn
ambtgenoten te letten op de dekking der
uitgaven
Toen kwam de minister in zijn betoog
op de rechtsgrond van de schadevergoe
ding. De oorlog, meende hij, moet niet
als een gemeenschapsdaad worden aan
gemerkt. De jongste oorlog was meer
een feit dat geconstateerd moest worden
dan het .stellen" van een daad. De
oorlog was een van buiten komende
ramp, waarvoor de Nederlandse regeri-.g
geen verantwoordelijkheid draagt. Het is
dan ook op de vijand, dat een rechtsplicht
rust, en tegen hem bestaat er een rechts
vordering.
In dit verband betreurde de minister
het, dat ten aanzien van Walcheren ge
sproken was van aansprakelijkheid dei-
geallieerden, want het is juist aan hun
bloed en offers, dat we de bevrijding
danken.
Gedifferentiëerde vergoeding.
Uitgaande van deze redenering kon (te
minister dan ook niet Instemmen met
een recht op algehele schadevergoeding
Hij zag sociale rechtvaardigheid trou
wens veel meer in de richting van een
gedifferentieerde vergoeding. Vandaar
dat het ontwerp een hogere vergoeding
in het uitzicht stelt voor de economisch
zwakkere.
De minister zag in de devaluatie nog
geen kwade gevolgen voor de voorge
stelde regeling. Men moet integendeel
aannemen, dat de devaluatie op den duur
de staatsschuld minder maakt. Aan de
andere kant is er wel de schaduw van
de financiële zorgen om Indonesië. Beide
factoren konden wel eens tegen elkaar
opwegen.
Minister Lieftinck was beducht, dat
overschrijding van hetgeen het ontwerp
in het uitzicht stelt zou kunnen lelden
tot inflatie. In Frankrijk verstrekte men
na de eerste wereldoorlog ook integrale
uitkering, en men kent de gevolgen. In
plaats daarvan hebben de landen sinds
dien langzamerhand wel geleerd, het
monetaire evenwicht beter te handhaven
Bovendien is het beter, ook met het
oog op de onzekerheid van de toekomst,
de dekking van de kosten over een nl
al te lange periode uit te smeren. Mi
kan beter wat matiger en schrieler zijn.
Ook achtte de minister het bedenkelijk
om de belastingdruk nog te
De belastingen zijn al zeer zwaar
grenzen, zo zei hij nadrukkelijk, dreigen
te worden overschreden of zijn reeds
overschreden. Daardoor komt de moge
lijkheid van sparen in het gedrang.
Nu had men uit de Kamer de mlnlstei
gezegd, dat hij dan maaT op andere pos
ten moest bezuinigen, maar het was hem
opgevallen, dat zulk een wens steeds
het algemeen wordit uitgesproken, doch
men oritiek heeft zodra hij op dit punt
tot daden komt.
Geen kerkenregeling in de
Uit het verdere betoog van de
ter sitippen wij aan, dat hij er bezwaar
tegen heeft om de kerkenregeling in de
wet zelf op te nemen, ook al omdat men
dit dan ook zou moeten doen met andere
regelingen, bijv. voor ziekenhuizen.
Van Walcheren zei de minister, dat de
moeilijkheden daar niet zijn op te lossen
langs de regeling van materiële oorlogs
schade. Daartoe is een aparte regeling,
welke men heeft in de herverkavelings-
wet. Intussen, als er één gebied is, waar-
reeds veel is gedaan, dan is ht1
wel dit eiland.
De schade, door Nederlanders in lnao-
esië aan meubilair geleden, achtte de
linister moeilijk te onderzoeken. Men
moet overigens, meende hij, de risico's
aanvaarden, welke aan een verblijf el
ders verbonden zijn.
De minister bleek het zich nogal te
hebben aangetrokken, dat in het debat
critiek was geoefend op de ambtenaren
die met deze materie zyn belast. Er was
zelfs het woord „vriendjespolitiek" ge
bruikt. In plaats daarvan wilde de rni-
hulde brengen aan de ambtenaren
de wijze waarop zij tot nu toe hun
taak hebben verricht.
Beroepsinstantie.
Nog weinig bleek de minister te ge
voelen voor het scheppen van een mo
gelijkheid van beroep op een onafhan
kelijke instantie. Er is nu reeds moge
lijkheid van beroep op de minister en
de practijk leert in vele gevallen, dat
die mogelijkheid voor de betrokkenen
wel degelijk reële waarde heeft. Wil men
desondanks een nieuwe instantie ln het
leven roepen, dan zal dit het ambtelijk
apparaat weer zeer belasten.
Aan het slot van zijn rede, welke drie
ren vorderde, kwam minister Lieftinck
op de verklaring van de heer IJsselmui
den, waarin deze een motie had aange
kondigd. De minister had in deze ver
klaring gelezen, dat in die motie de
Kamer zou worden opgeroepen, alleen
dan nog met de minister te willen over
leggen nadat deze zich bereid had ver
klaard op bepaalde punten toe te geven.
Zulk een motie, aldus de heer Lieftinck,
is voor mij onaanvaardbaar.
Intussen hoopte hij, dat het debat
"GLORE"
SNIPPERS.
Een Engelse trompettist kreeg van de
Nationale Gezondheidsdienst gratis een
nieuw stel tanden. Hij waarschuwde de
tandarts de tanden vooral niet te veel
naar achteren te plaatsen, omdat hij dan
embouchure zou verliezen. De arts
der motie kon worden beëindigd, en hij j sloeg op deze kundige raad geen acht.
verklaarde zich te verheugen op nader
overleg, maar dan zonder motie.
Minister In 't Veld heeft daarop als
minister van Wederopbouw nog een aan
vulling op dit betoog gegeven. Hij deed
nog eens uitkomen, dat Walcheren en
Zeeuws-Vlaanderen niet worden aoh'er-
gesteld.
Van de opbouw van verwoeste stads
kernen zei hij, dat dit probleem in de
eerste plaats de gemeentebesturen aan
gaat, al zal het financiële toezicht op de
gemeentebesturen terzake niet terzijde
gesteld kunnen worden.
Replieken.
Na de uitvoerige debatten in eerste
aanleg konden de replieken weinig
nieuws meer opleveren. Toch nog wel
iets, en wel dat minister Lieftinck bij mi
Donker, de voorzitter van de parlemen
taire enquête-commissie, had geïnfor
meerd, wat er eigenlijk waar was van de
geruchten als zou de regering reeds in
Londen een integrale vergoeding in het
uitzicht hebben gesteld. Van zulk een
belofte was de parlementaire enquête
commissie niets gebleken.
Verschillende sprekers moesten consta
teren, dat minister Lieftinck, ondanks de
lengte van zijn rede, op verscheidene
punten uit hun betoog niet of slechts al
te kort was ingegaan. Zo merkte de heer
Van den Heuvel (A.R.) terecht op, dat de
minister wel volkomen langs enige van
zijn argumenten, welke pleitten voor in
tegrale vergoeding als beginsel, was
heengegleden.
De regering wil de vervangingswaarden
voor bepaalde categorieën niet betalen.
Maar wat wanneer de oouwkosten nu
eens waren gedaald in plaats van geste
gen, informeerde mr Oud (VVD), waarop
de heer Schouten (A.R.) ondeugend in
terrumpeerde, dat de regering dan wel
licht plotseling wel weer voor de ver
vangingswaarde zou gevoelen.
In tweede instantie heeft minister Lief
tinck nog eens ruim anderhalf uur ge
sproken zodat hij op deze dag niet minder
dan vier en een half uur aan het woord
is geweest, ongetwijfeld een prestatie op
zichzelf
(„Advertentie")
Tracteer de kinderen
...en Uzelf!
De Belgische Koningskwestie
Senaat sprak zich uit voor het houden
van een volksraadpleging
De meeste Liberalen steunden de Chr. Volkspartij
In de Belgische Senaat werd met 109 tegen 65 stemmen het bekende wetsvoorstel
Struye, betreffende het houden van een „volksraadpleging" goedgekeurd. Volgens
dit voorstel zal beslist worden of Koning Leopold weer op de Belgische troon zal
terugkeren. Tot de voorstemmers behoorden 92 leden van de Katholieke Volks-
partjj en 17 Liberalen. De tegenstemmers waren 53 Socialisten, 7 Liberalen en
5 Communisten.
De meeste Liberalen hebben derhalve wel iets dergelijks^ zelden voorkomt, is
toch hun steun aan het voorstel gegeven
deze houding sterkt de aanhangers
de volksraadpleging in hun ver
wachting, dat na de Senaat nu ook in
December de Kamer een zelfde beslis
sing zal nemen. Alle socialistische amen
dementen werden verworpen. De oppo-
had o,m. geëist, dat de terugkeer
Koning Leopold zou afhangen van
meerderheid van 66 procent. Volgens
ander amendement dat verworpen
werd, moohit Leopold alleen terugkeren,
indien hij in Vlaanderen, Wallonië en
Brussel de meerderheid zou verwerven.
Hoe is de gang van zaken nu verder?
Volgens het wetsvoorstel moet de volks
raadpleging gehouden worden binnen
veertig dagen na publicatie van de wet
in de staatscourant. Naar alle waar
schijnlijkheid za! de Kamer het voorstel
voor half December in behandeling
en. De Katholieken bezetten daar 105
de 212 zetels. Indien dus de Kamer
leens het voorstel goedkeurt, zal de
Belgische bevolking omstreeks 1 Februari
zich over de terugkeer van Koning Leo
pold kunnen uitspreken. Ass. Press merkt
nog op, dat de wet geratificeerd moet
worden door de broer van de Koning.
Prins Charles, Regent van België. Hoe-
UITHOLL1NG VAN PARLEMENTAIRE
DEMOCRATIE
In het voorlopig verslag den Tweede
Kamer over de begroting van Buiten
landse Zaken werd algemeen de klacht
geuit, dat het parlement te weinig gekend
wordt in de buitenlandse politiek (met
name inzake de Benelux). Deze behoort
zaak van het gehele volk te zijn. Vele
leden stelden de vraag of de parlemen
taire democratie niet te veel wordt uit
gehold.
Verschillende leden wilden een krach
tig protest bij de V N. tegen de bedreiging
van de godsdienstvrijheid van een kleine
protestantse minderheid in Spanje.
Het resultaat was, dat de
de officiële stukken „geval no D 495017"
heet, niet meer kon spelen. Hij pro
testeerde bij de Gezondheidsdienst. Het
protest werd toegewezen. Bij een andere
tandarts mocht de trompettist een nieuw
gebit laten maken, volgens zijn eigen aan
wijzingen. Met nieuwe tanden kreeg hij
ook zijn embouchure terug en nu blaast
hj weer naar hartelust. Over tandart
sen gesproken, de Amerikaanse gebitspe
cialisten zijn op het denkbeeld gekomen,
om bij de behandeling van kinderen zelfs
de pijn te verdoven, die ontstaat door de
prik met de injectienaald van het verdo
vingsspuitje. Ze smeren het tandvees op
de plaats, waar wordt geprikt, in met een
goedje, dat die plek na enkele ogenblik
ken ongevoelig maakt. Een restaurant
in Philadelphia (V.S.) heeft na een proef
van twee dagen de geplaatste opmerkin
genbus maar weer laten weghalen. Re
den: in 72 van de 75 briefjes, die in deze
twee dagen in de bus waren gestopt, werd
voorgesteld om knappere serveersters
aan te stellen. Over de menu's werd géén
aanmerking gemaakt. In York (Enge
land) deed zich een explosie voor in een
electrische centrale, die op 8 km afstand
hoorbaar was. Vijf arbeiders werden ge
dood. Een ketel vloog door het dak.
India zal op 6 November om 11 uur twee
minuten stilte in acht nemen ter herden
king van de gevallenen uit de beide we
reldoorlogen. Bij de gemeenteraadsver
kiezingen in Transvaal is gebleken dat de
Verenigde Partij van Smuts veel
hang heeft gewonnen en dat de Nationa
listische Partij van de regering Malan
achteruitgegaan. Professor Frédéric
Joliot-Curie de Franse hoge commissaris
voor atoomenergie en Nobelprijswinnaar,
is gisteren te Rome aangekomen, om daar
de bestuursvergadering bij te
de linkse „partisanen voor de vrede".
Ook dr Hewlett Johnson, de „Rode De
ken" van Canterbury, is aanwezig. In
Rome zei Joliot Curie, dat Amerika „ge
vaarlijker kwetsbaar" voor een atoom-
aanval is dan Rusland. De Russen naaien
sneller dan wie ook ter wereld. Een com.
mentator van Radio-Moskou zei gisteren,
dat op de Sowjet-confeetiefabrieken naai
machines worden gebruikt, waarmee men
50 pet sneller kan naaien dan met de in
kapitalistische landen gebouwde machi
nes. Op de machine kunnen verder dui
zend karweitjes worden gedaan, die vroe
ger met de hand moesten gebeuren.
VERBOUWING DER TWEEDE KAMER
De regering heeft f275.000 aangevraagd
van een totaal bedrag van f778.500 voor
verbouwing van de Tweede Kamer, daar
de publieke tribune veel te klein is. de
toegang daartoe niet in overeenstem
ming is met de waardigheid der Kamer
en er een ernstig gebrek bestaat aan ka
mers voor de fracties.
Men wil voorts een aanbouw maken
aan de zijde van de Hofweg om een einde
te maken aan de bestaande onoogelijke
toestand.
In 1950 hoopt men f 300.000 te besteden.
IN NOVEMBER CONFERENTIE OVER
RIJNVAART
Volgens Duitse scheepvaartkringen te
Duisburg zal de Rijnvaartconferemie,
waartoe de geallieerde autoriteiten de bij
de Rijnvaart betrokken landen hebben
uitgenodigd, in November gehouden
worden. Het ligt in de bedoeling, op deze
conferentie vertegenwoordigers van het
bedrijfsleven bijeen te brengen om het
meningsverschil over de vrijheid van de
Rijnvaart uit de wereld te helpen.
SCHUIFDEUR KANTELDE EN VER
PLETTERDE ARBEIDER
De 25-j. ongehuwde arbeider G. V. uit
Wijk aan Zee wilde gisteren in de staal
fabriek van de Hoogovens te IJmuiden
koevoet een zware schuifdeur
dichtmaken. Vermoedelijk heeft hij daar
bij de deur uit de rails gelicht. Het ge
kantelde en de man werd er onder
verpletterd.
GEVECHTEN MET DE DAR OEL
ISLAM.
Reuter seint uit Batavia, dat guerille-
ros van de Dar oei Islam gisteren twee
maal convooien vrachtauto's van
handelsverkeer tussen Tasikmalaja
Garoet op West-Java hebben aangeval
len. Zij werden echter afgeslagen, zodat
de convooien zonder schade de weg kon
den vervolgen. De laatste zes dagen zijn
in botsingen met Nederlandse patrouilles
72 man van de Dar oei Islam gesneu
veld.
(„Advertentie"!
Alleen-verkoop voor Nederland E.G. BOUWER's Handelsvereniging N.V. - Amsterdam-Z.
Hervormde predikanten
ongerust over I.K.O.R.
Zes Ned. Hervormde predikanten hebben
en adres gericht aan de generale synode der
red. Hcrv. Kerk. waarin iU dringend ver-
oeken, dat de synode zich zal onttrekken
an het I.K.O.R. (Interkerkelijk overleg ln
adio-aangelegenheden).
Deze predikanten zijn dr G. J. Streeder uit
>en Haag, ds J J. v. d. Krift uit Katwijk
an Zee. dr W. Volger en ds W A. Hoek. bei
den uit Amsterdam, ds J. J Timmer uit
Nieuwerkerk a/d IJse! en ds A. Vroeginde-
wey te Veenendaal. Tientallen predikanten
en ouderlingen betuigden hun instemming:
dit kan nog gebeuren bij dr W. Volger.-
Meeuwenlaan 19. Amsterdam en ds J. J. Tim
mer, Nieuwerkerk a/d IJssel.
De adressanten lieten zich lelden tot de
volgende overwegingen:
Het I.K.OR. mist het vertrouwen van ve
len, omdat het zich meer aan de kerken en
ook aan de richtingen ln die kerken oriën
teert dan aan de oecumenische Waarheid
zelve, d i. aan de Christus der Schriften. In
terkerkelijk overleg ls uitnemend. Indien
met deze Waarheid ten volle wordt gerekend
De aard der kerkdiensten van het I.K.O.R.
is zodanig dat deze diensten voor een be
langrijk deel vrijzinnig zijn of zulk een ka
rakter dragen, dat velen ln de Ned. Herv.
Kerk hierdoor niet alleen niet aangesproken
k met droefheid worden ver-
uld.
verschillends
send tijd
kerkeraden. voor wie de W«
de kerken leven, de voorwaarde ls
waarachtige eenheid, niet van df
van het I.K.O.R gebruik kunnen m
wijl uitzendingen van hun diensten via de
N C R V. niet mogelijk is door de gebonden
heid aan het IK O R.
Voorts wensten adressanten er de aandacht
op te vestigen dat de uitzendingen welke
door het I.K.O.R ln de middaguren worden
verzorgd, veelal een zodanig karakter dra
gen dat van kerkdiensten geen sprake ls.
waardoor ln ernstige mate tekort wordt ge
daan aan zieken en ouden van dagei
wie deze diensten oorspronkelijk ln de
(Van een onzer verslaggevers)
De Geref. Synode heeft gisteren het
derde rapport van commissie I, over „de
itie-candidaat Schilder", besproken.
De voorstellen zijn, zoals ook die va
erige rapporten van deze commissie,
nog niet aanvaard. Zij zijn geamendeerd
commissie zal de voorgestelde wij
zigingen nader overwegen, zodat de de
finitieve tekst later in stemming zal ko-
Er werden o.a. bedenkingen ingebracht
a.v. het punt, waarin werd voorge
steld om de synode te laten uitspreken,
dat zij zich bereid verklaarde om over
de inhoud van het rapport en de conclu
sies met ds H. J. Schilder te spreken.
Deze uitspraak werd niet nodig geoor
deeld door prof. Nauta, dr Polman, ds
Hajer en ouderling Melse.
De gehele verwarring om deze zaak.
werd betoogd, is gekomen, doordat
de korte samenvatting van de samen-
spreking van deputaten met cand. Schil
der, welke samenvatting door deze was
i bestemd.
Dr J. F. Beerens te Utrecht
overleden
Een van de bekendste predikanten in
ons land
Dr J. F. Beerens, emeritus-predikant van
de Ned. Hervormde gemeente van Utrecht,
is aldaar op 67-jarige leeftijd overleden. Hij
was een van de bekendste predikanten in
ons land. Dinsdag nog vervulde hij een
spreekbeurt ln Hilversum. De volgende dag
werd hij door een hartaanval getroffen. Op
1 Mei 1948 ontving hij emeritaat en daarna
was hij nog werkzaam als hulpprediker ln de
wijk Abstede. De gemeente van Utrecht heeft
hij 33 jaar gediend. De begrafenis zal Maan-
a-s. op de tweede alg. begraafplaats te
Utrecht plaats vinden.
s voorzitter
de Utrechtse zendingsvereniging, van het
Sangi- en Talaudcomlté, van de Evangelische
:happij. Hij was een der leidende figu-
de vroegere ethische richting en was
sur van Kerkopbouw. Hij promoveer
de op Pascal, schreef drie boeken over de
Bijbel, vele brochures en artikelen.
Voor het produceren van cement-
aren, zilverzand, grint, schelpen en
steenslag is tn.i.v. 28 Oct. geen bedrijfs-
vergunning meer vereist.
Dr P. J. A. Idenburg en mr K. Ver
boeket zullen Zondag naar Indonesië
vertrekken om de regering te Batavia
in te lichten over de stand van zaken op
de Ronde Tafel-conferentie.
VRIJDAG 28 OCTOBER 1945
Gereformeerde Synode
Kwestie cand.-Schilder" gisteren
uitvoerig besproken
Over de oorzaak van de verwarring
opgesteld, wordt gezegd dat zou zijn uit.
gesproken, dat de „sacramenten inwen.
dige genade verzegelen". De commissi»
achtte het een zwak punt, aldus de rap.
porteur, ds v. Herksen, dat deze kort»
samenvatting met machtiging der depu
taten is vrijgegeven om aan anderen be
kend te maken, zonder dat men wist wat
de gevolgen zouden zijn. Bovengenoem
de uitspraak heeft de synode niet ge
daan.
De commissie was van oordeel, dat dt
synode 19431945 de rapporten over
deze zaak niet aan cand. Schilder had
moeten toezenden, omdat in een van
deze rapporten (in tegenspraak met de
grond in het besluit tot wering uit het
ambt van cand. Schilder) de voorstelling
wordt gegeven, als zou de wering mede
hebben berust op het feit, dat hij in
strijd was met art. 33 N.G.B. Er bestaat
een duidelijke discrepantie tussen het
rapport en de besluiten, aldus de rappor
teur.
Dr A. D. R. Polman zeide echter, dat
hij uit ds Schilders boek „Op de greni
van kerk en secte" kan aantonen, dat
er bij cand. Schilder geen verwarring
kon bestaan over de schorsingsgrondea
Ds Van Herksen zag in zijn antwoord
als de kapitale fout van het boek van
ds Schilder dat de uitspraak van depu
taten voor rekening van de synode 1943
1945 zou liggen. Deze uitspraak heelt
de synode echter niet gedaan. De hou
ding, die cand. Schilder heeft ingeno
men, behoeft ons niet te beïnvloeden,
aldus ds v. Herksen. De opneming van
art. 33 N.G.B. in een van de rapporten
is van bepaalde zijde in een hoek ge
drukt waar zij niet mocht staan, omdat
men uiteindelijk alleen te doen heeft met
de tekst van de officiële besluiten.
Gisteravond is de synode begonnen
met het vierde rapport, dat over het be
leid der synodes inzake het handhaven
der leeruitspraken.
(In ons verslag van gisteren is een
fout geslopen. Dr Polman heeft niet ge
zegd, dat het rapport van prof. Berkou-
wer over Toelichting en Prae-advies te
academisch en te stijlloos zou zijn,
te academisch en te tijdloos).
Beroepingsicerk
Ned. Herv. Kerk. Beroepen: te 's-Gre-
velduin-Capelle J. J. Poot te Barneveld;
te Meteren en Est J. Verwelius te Hei
en Boeycop.
Bedankt: voor Scharnegoutum J
Antuma te Gorredijk.
Geref. Kerken. Beroepen: te Lichten
voorde A Langeler. cand. te Amsterdam.
Geref. Kerken (Art. 31 K.O.) Beroe
pen: te Zoutespui C. v. d. Jagt te Voor
schoten.
Prov. V.U.-comité vergaderd»
In „Den Hout" te Den Haag vergaderde
onder voorzitterschap van dr K. J.
Boeyinga het Prov. comité d-er V.U. met
vertegenwoordigers van de organisatie uit
de verschillende ringen en van de actie
Vrouwen-V.U.-hulp. De secretaris m
J. Barentsen deed mededelingen ovt
plannen en de situatie der V.U. en zette
uiteen, dat met de thans geschapen sub-
diemogelijkheden alle moeilijkheden
ker niet zijn opgelost. Integendeel, er
aanzienlijk meer dan nu uit eigen
middelen moeten worden opgebracht, zal
het mogelijk zijn te komen tot een afge
ronde universiteit met een volledige, me
dische faculteit en met een gebouw, dat
de eisen voldoet. Daarop moet de on
verflauwde propaganda-actie zijn gerioht.
Na bespreking van de stand van zaken in
de ringen en van organisatorische proble
men, waarvoor men met name in
Haag wordt geplaatst, werd in principe
besloten begin volgend jaar voor Den
Haag en Scheveningen een grote opvoe
ring te geven van het bekende V.U -
declamatorium.
INAUGURELE REDE PROF. Dr F. L. POLAK
wentelgang der wetenschap en de
maatschappij van morgen" was de titel van
de Inaugurele rede, die prof. dr F. L. Polak,
de nieuw benoemde buitengewoon hoogleraar
ln de sociologie aan de Economische Hoge-
:hool, gistermiddag te Rotterdam hield.
HOE DE SCHEPEN REILEN EN ZEILEN
AAGTEKERK 27 V Karachi n Bombay. Aals-
dijk 27 te Houston. Aalsum p 27 Finisterre.
Adinda 21 v Batavia n Soerabaja. Albias-
serdijk 25 te N Orleanns. Alcor 27 v Flo-
rianpolis n San Francisco. Aldabl p 26 Las
Palm as Aldegonda 24 te Singapore. Algarve
27 te Rouaan Alhena p 27 Dungeness. Alm-
dijk 23 te R'dam verw. Almkerk 27 v Port
Said n R'dam. Aludra 27 te Rio de Jan.
Amsteldijk 26 v Houston n Liverpool. Am-
stelkerk 27 te P. Harcourt. Antonia 19 van
Batavia n Pladjoe. Arendsdijk 27 te Nor
folk. Arnedijk 25 te Philadelphia.
BANTAM 27 v Lissabon. Beverwijk 28 te
Glasgow. Blitar 28 v Batavia n R'dam.
Boschfontein 27 v Southampton n Antwer
pen. Breda 27 te Antwerpen. Bree Helle 27
v Klngs-lynn n R'dam.
CHAMA 24 v Hongkong n Mlri.
DANAE 26 v Barcelona n Genua. Delft 27 v
Vlissingen n Curacao. Draco 27 te R'dam.
Duivendijk 27 te Longviem.
EEMDIJK p 27 Key West. Ena p 28 Gibral
tar. Erlnna 27 v Rangoon n Calcutta. Esso
Den Haag 29 te R'dam verw. Euterpe 25 v
Gdynia n A'dam. Etrema 26 te Havana.
GAASTERLAND 28 te Harlingen. Gordias p
27 Malta. Gooiland 26 v Montevideo naar
Santos.
HASKERLAND 27 v Leith n R'dam. Helena
27 te Georgetown. Hilversum p 27 Gibral
tar. Hoogland 28 te A'dam.
27 te Kotor
Mal
LAAGKERK p 28 Ouessant. Langkoeas verm.
1 Nov. v Liverpool n R'dam. Laurenskerk
27 v Suez n Basrah. Leersum 27 v Mont
real n Nederland. Lemsterkerk 27 v Genua
n Bombay. Leopoldskerk p 29 Ouessant
Lieve Vrouwekerk 27 te Londen. Lindekerk
27 v Aden n R'dam. Lombok 27 op rede Be-
lawan. Loosdrecht 28 v Rastanura n Ku
weit. Luna p 27 Ouessant.
dissonanten
In de bovenste la van z'n schrijf
bureau ligt het album met gezinsfoto's.
Eigenlijk zoekt hij iets anders, zijn
kasboek, en de klapper waarin hij re
keningen, quitanties ea zakenbrieven
bewaart
Hij neemt het album een ogenblik
ter hand, en bladert erin Verbleek
te foto's van z'n vrouw uit de jaren
vóór ze met hem zoveel armoe had
meegemaaktEen dapper klein
wijfje was ze geweestZe is die
moeilijke jaren echter nooit helemaal
te boven gekomen; vreesachtig en be
scheiden is ze geworden en gebleven.
Foto's van de kinderenFreek,
in een matrozenpakje, staande op een
schapenvacht. Reeds toen had die jon
gen iets brutaals in z'n gezicht, 'n Heel
ander type dan Ed!Ed, met
grote vraagogen in zijn smalle toetje....
Ed als vijfjarige gefotografeerd met
z'n eerste viool.Nieuwenhuizen
had altijd gedacht, dat ook Ed iets wor
den zou in de muziek Maar misschien
had hij te hoge eisen aan de jongen
gesteld. Op z'n zevende jaar had Ed
de driekwart viool, waarmee hij hier
staat afgebeeld, uit driftige wanhoop
in stukken geslagen!
Hoe had Joost van de Vondel, die
óók kunstenaar was, het uitgedrukt?
.Kinderen trappen je op 't hart.
Maar kom! Weg het album, en de
herinnering aan het voorbije!
Niemand, ook z'n vrouw niet, is met
de financiële toestand op de hoogte.
Hijzelf alleen. Als hij onverhoopt
mocht komen te sterven, zullen ze
genoeg moeite hebben om uit de
doolhof van vorderingen en schulden,
baten en lasten, voorschotten en
hypotheken en banksaldi de weg te
vinden.
Ook hierop is Nieuwenhuizen trots.
Hij heeft heel wat meer aan z'n
hoofd dan al die gewone mensen, die
aan 't eind van de week of van de
maand met een loonzakje thuiskomen,
't Scheelt weinig, of hij is als toon
kunstenaar tegelijk een groot zaken
man!
Ook een fortuinlijk zakenman?
De tweede hypotheek op z'n huis
is bijna afgelost. Daar staat tegenover
de schuld aan de Antwerpse drukker,
door wie hij zijn liederen het verzor
gen, die hij in eigen beheer heeft
uitgegeven. Z'n twee grote eiken
kasten liggen vol muziek. De verkoop
is echter maar matig
Nieuwenhuizen zet zich aan 't
rekenen.
't Is ochtend. Hij bevindt zich
boven in zijn werkkamer, waar hij
ook componeert. Een respectabel, maar
een druk, veelomvattend leven is zijn
leven geworden, dat zo behoeftig
begonnen is
Er wordt gebeld beneden.
't Zal de bakker zijn, denkt Anna,
het dienstmeisje. Ze neemt het brood
mandje alvast mee naar vóór.
Maar er staat een vreemde, vreemd
geklede vent voor de deur. Een cow
boy, weggelopen uit een film, lijkt
het wel.... rijlaarzen met sporen,
een wit met zwart geblokte rijbroek,
een roodgeblokt overhemd.... Ze
ziet een gebruind, nogal brutaal ge
zicht boven de geheel ontblote nek.
„Zo, kindLaat me d'r es in."
Anna acht het haat plicht, de deur
opening te blijven versperren. Wat
moet dat vreemde type hier? De men
sen op straat blijven stilstaan om naar
'm te kijken, zó gek ziet ie eruit
„Mevrouw!" roept ze achterom, de
lange gang in. En nogeens: „Me
vrouw!.... Me-vrou-ouw!"
„Toe zeg, maak nou geen kunsten",
moppert hij.
„Wat moet u dan?"
„Naar binnen."
„Wie bent u dan?"
Ze krijgt geen antwoord.
Op hetzelfde moment dat de kleine
mevrouw Nieuwenhuizen half ver
schrikt de gang op komt, dringt de
vreemde het meisje met geweld opzij.
„Moeder!"
't Klinkt als een gesmoorde schreeuw.
Zelfs nu is Anna verre van gerust
gesteld, en met het hart in de keel
loopt ze de man achterna.
Maar moeder en zoon liggen elkaar
reeds in de armen. En nu wordt het
Anna opeens duidelijkhet moet de
oudste zoon zijn, die een jaar of acht
geleden van huis weggelopen is. Heette
hij niet Freek?.... Ja, ja, die moet
het zijn.... Wel wel.... Terug uit
Indië.... En zomaar ineens, helemaal
onverwachtKijk, mevrouw is
helemaal van streek. Ze huilt. Ze staat
te trillen op 'r benen. Goed, dat die
Freek haar stevig vasthoudt. Een
potige kerel! Heel wat flinker dan z'n
broer, de schoolmeester....
„Waar is vader?" hoort Anna hem
gedempt vragen.
Nu kan Anna behulpzaam zijn. Ze
opent de trapdeur en drukt op de bel
knop. Eén keer bellen is voor Tilly,
en twee keer voor Edvoor meneer
Nieuwenhuizen zélf moet altijd drie
keer gebeld worden.
Het duurt nogal een poosje, eei
iets van zich laat horen.
Moeder en zoon deert dat niet.
„Jongen toch"hoort ze haar
vrouw half huilende alsmaal herha
len. „M'n jongen tochNou is
gebed verhoord"
Anna krijgt er zelf óók de tranen
van in d'r ogen. Een echt aandoenlijk
gezicht, denkt zeen een echt lief,
christelijk mens is mevrouw
Daar is eindelijk jneneer!
Wat zal die wel zeggen?
Hij kijktMaar vóór Anna d':
e*g in her't, kijkt hij naar haar, er
vaart uit: „Wat doe jij hier met je
snuffert erbij! Dringt het soms niet tot
je hersens door, dat jij hierbij niks te
maken hebt?"
Pas daarna gaat Nieuwenhuizen op z'n
zoon toe weliswaar volkomen ver
rast, diep getroffen zelfs, maar toch
tevreden over het feit dat hij de
situatie meester bleef
„Freek, jongen!krijg ik nou óók
eens een beurt?".
„Vader!.Uw verloren zoon komt
weer es kijken, vader"'t Is mis
schien schertsend bedoeld, maar het
klinkt als een snik terwijl ze elkaar
omhelzen. En nu pas krijgt het moe
dertje gelegenheid om door haar tra
nen heen op te merken, hoe vreemd
haar oudste zoon gekleed gaat. Waar
om draagt hij geen uniform? vraagt ze
zich af.
(Wordt vervolgd).
MAAS 26 te Aruba. Maaskerk 9 te Plymouth.
Macoma 26 v P Said n Grangemouth. Ma-
doera 27 te A'dam. MarceUa 28 te La Blay.
Mariekerk 28 te Colombo. Mataram 27 van
Soerabaja n Makassar. Meliskerk p 29 Gi
braltar. Mentor 26 v Hamburg n R'dam.
Muiderkerk 7 te Antwerpen.
NIEUW AMSTERDAM 26 te N York. Niger-
stroom p 27 Las Pahnas. Noordam 30
Havre verw. Nljkerk 26 v P. Elisabeth
A'dam.
lavre. Omala 22 te Cura-
r rede van Pladjoe. Orii
Antwerpen. Orpheus 26 te Bari. Os-
7 Kas
ladjo.
Pr. J W.
r. Maurits
26 v Montreal n Chicago. Pr. Willem II 27
v Philadelphia n N York. Pr. Willem
25 v Chicago n Montreal.
RIDDERKERK 27 te Antw. Riouw p 27 Oui
sant. Roeblah 28 te Bahrein. Roepat p 27
Ouessant. Rossum 26 v Mantyhuoto n Rafso
Rotti 28 te Batavia. Rtjnkerk p 27 Finii
terre. Rijnland 26 op 150 mijl ZZW v F
SALATIGE 27 v Singapore n Batavia
roe p 27 Malta. Sarangan 28 te Mi
Schiedijk 27 te Palembang. Sibajak
Ouessant n Kaapstad. Stad Arnher
Oxelosund. Stad Dordrecht 28 te IJmuId*
Stad Leider
Schiedam 28 v
Vlaardlngen 28 t
t Montreal. Stad
Streefker
27 1
TABIAN p 27 Gibraltar Themisto 27 te Barry
Dooks Theseus 27 v IJmuiden n Lissabon.
Tiba 26 te Rio de Janeiro Tjipanas 27 te
Brisbane Tosarl 26 v Aden n R'dam.
URMAJO 27 v Goole n Olofshohn.
VAN HEUTSZ 29 te Penang verw. Volen-
dam 28 te Batavia. Vulcanus 26 te Tel Avlv.
WATERLAND 27 v Santos n Montevideo
Waterman 27 v P Said n R'dam.
ZEEMAN 27 te San Francisco. Zormewijk p
27 Us Palm as.
MARKT- EN VISSERIJBERICHTEN
IJMUIDEN, 28 October. Stoomtrawlers
RO 46 f 10 600, IJM 31 f 17.900, IJM 54 f 14 200,
motorloggers KW 69 f5200, KW 169 f2740,
KW 144 f 970, KW 32 f 880. Aanvoer 3000 k,
w.o. 1850 verse haring.
Admiraal Denfeld de
zondenbok
President Truman heeft meegedeeld,
dat hij admiraal Louis Denfeld van
functie als chef voor de marine-opera
ties heeft ontheven. Admiraal Denfeld
heeft de militaire politiek becritiseerd,
toen hü getuigenis aflegde voor de com
missie van het Huis van Afgevaardig
den, die enquêtes hield over de geschil
len tussen de strijdkrachten (lucht er
vloot). De president verklaarde, dat ad
miraal Denfelds overgang naar een an
dere post, naar hij hoopte, meer harmo
nie bU de strijdkrachten tot gevolg
hebben. Tegelijk met dit bericht wordt
gemeld, dat de sterkte van de marine
met 56.200 man verminderd zal worden,
zoals dit ook met het leger gebeurd is.
NOODTOESTAND IN GUATEMALA
In de Midden-Amerikaanse staat
Guatemala is de noodtoestand afgekon
digd in verband met de recente over
stromingen. Andere geruchten spreken
echter van de ontdekking van een re-
volutionnair complot.
TJALK GERI IN VEILIGHEID.
De tjalk Geri (103 ton), die voor
Ameland in moeilijkheden raakte, is gis
teravond in veiligheid gebracht. Het
scheepje ligt nu gemeerd aan de steiger
De Oostenrijkse federatie van
Vakverenigingen heeft besloten om het
(communistisch georiënteerde) Wereld-
vakverbond te verlaten.
PROMOTIES
AMSTERDAM. Gem. Univ., 27 Oct.
vorderd tot doctor in de wis- en natuurkun.
de (cum laude) op: „De Inwerking va
op chinoline en enige homologen, in verband
met de fijn-structuur van het ringsyste»
H. Boer. geb. te Amsterdam
ACADEMISCHE EXAMENS
AMSTERDAM (V. U.). 27 Oct. Geslaagd:
cand wis- en natuurk B S Dystra te
ward, L Dorsman, A'dam. K M v V
A'dam: doet natuurk E F de Haan, A
AMSTERDAM. (G. U 27 Oct.
doet scheikunde S. Vromen, A'dam:
wis. en natuurkunde C Koster, A'darr
van Meurs, A'dam: cand kunstgeschiedenii
H R Rookmaker, A'dam en cand Rechten
mej G Hollander, A'dam en de heren J
Boumans, A'dam, J Lammers, Haarlem, A A
M Boersma, A'dam en H J Kasteln,
LEIDEN, 28 Oct. Gesl doet ex Ned recht:
de heer R F A Laane te Den Haag. G<
can Ned recht: de dames L W Donker te D-
Haag: C H J den Otter te Vlaardlngen: A
de Winter te Rotterdam: R Th E van Dit
huyzen te Haarlem: C J van Dalsen te Go<
S van Apeldoorn te Den Haag; H E Smedee
te Den Haag: T W Timmer te Amsterdam
en de heren M D Ph van der Werf te Heem.
stede: H L J Roelvtnk te Wassenaar:
Slewertsz van Roesema te Overschiet 3
Böeker te Rijswijk; H F Manko te Enschedé;
A Don te Voorburg: A L Versteeg t
Haag: E C Sprey te Oegstgeest; H P Herfst
te Rotterdam: J Th Spitters te Langeweg;
Hintzen te Rotterdam. Gesl. cand Semie
sche taal- en letterkunde: de heer A J Dre*
wes te Leiden.
Radioprogramma voor vanavonè
HILVERSUM 1.
7.00 „Denk om ae Docnt'1.15 Acco:
muziek. 7.30 „Mensen komen tot geloof"
causerie. 7.50 Kerkelijk nieuws. 8 00 Ni
8.05 Hobo, tagot en piano. 8.30 „De me
aarde", causerie. 8.55 Boekbespreking
Verzoekprogramma. 9.40 „De Ducdalf". 10.00
Buit. weekoverzicht. 10.15 Gram. 10.40 „Van-
daag", causerie. 10.45 Avondwijding. 11.0
Nieuws. 11.15—12.00 Gramoloonmuzlek.
HILVERSUM II.
7.00 Nieuws. ..15 Kegeringsuitzendlng. 7.3'
Blaaskwintet. 8.00 Nieuws. 8.05 De gewoni
man zegt er 't zijne van. 8.12 Omroeporkest
9.22 „Ja, zo was 't klankbeeld. 10.2!
Planoconcert. 10.45 „De zin van 't huwelijk"
causerie. 11.00 Nieuws. 11.15—12.00 dansmui
Wat de radio Zaterdag brengt
HILVERSUM I (301.5 m). 7.00 VARA. 1U.00
VPRO. 1020 VARA. 19.30 VPRO. 19.45—24.00
VARA. 7.00 Nieuws. 7.15 Oclitendgymn
7.30 Gram. 7.33 Oog in al. 7.38 oran
Nieuws en weerber. 8.18 Oog in al. 8.23 Gra*
mofoonmuziek8.40 Orgelspel. 9.00 Gra
10.00 Medische causerie. 10.ub Morgenwydir
10.20 Radioieullleton. 10.35 Voor de arbeidt
.ubearijven. 11.35 Viool en piar
12.30 Mededelingen. 12.33 Metr
12.00 Gra
pole ork'
strijdkrac
2.55
.30 Metropole orkest,
idse Ilea". 2.20 Lichte mui
2.50 Streekuitzending. 3 15 Kamerorkest
soliste. 4 00 „Komt u binnen". 4.15 Amat<
uitzending. 4.45 Sportpraatje. 5.00 Niet
gramoloonrnuziek. 5.30 Voor de jeugd. 600
Nieuws. 6.15 Pianospel. 6.30 Voor de strijd-
7.00 Artistieke staalkaart. 7.30 Bijbellezing.
7.45 Voor.de Ned. in Duitsland. 8.U0 Nlei
8.05 Actualiteiten. 8.12 VARA-Varia.
Weense muziek. 8.45 Gev. programma.
Socialistisch commentaar. 10.00 Dansoili
10.25 „Onder de pannen", hoorspel, 10.45
cordeonspel. 11.00 Nieuws. 11.15 Lichte i
ziek. 11.35—12.00 Gramoloonmuzlek.
m). 7.00—24.00 KRO. I
lerichten. 8.15 Gram. 9.30 Waterstanden. 9
Jram. 10.00 Voor de kinderen. 10.15 Gra
1.00 Voor de zieken. 11.45 Orgelconcert. 12
tngelus. 12.03 Amusementsorkest. 12.30 Me* I
ledelingen. 12.33 Septet en solist. 12 55 Zon-
lunchconcert. 2.00 Gram 2.20 Engelse les
.40 Harmonie-orkest. 3 10 Kroniek van let-
eren en kunsten 3.45 Dubbel mannenkwar-
et. 4.30 „De schoonheid van het Grego-
ïaans". 5.00 Voor de jeugd. 6.00 Plano e
rgel. 6.15 Journalistiek weekoverzicni. 62
Studentenkoor.
7.00 Nieuws. 7.15 Voordracht. 727 Amuse
lentsmuziek. 7.50 Indonesisch commentaai
8.00 Nieuws. 8.05 De gewone man zegt er he
van. 8.12 Gram. 8.15 Lichtbaken. 8.4
i. 9.00 Gevar. programma. 9.45 Puzzl(
9.55 Amusementsmuziek. 10.30 „Wij luide:
Zondag ln". 11.00 Nieuws. 11.15—12.00
Omroeporkest en solist.
RADIO-CENTRALES.
7.50
im. 8.05 Concert. 10.15 „Southern
Orch." 11.00 BBC Northern Orch.
1.15 Intern.
1.00 Salon ork. 12 32 Licht
abaret. 3.30 Klassiek progr
15 Ork. Harry Davidson. 7.30 Ch
.00 Omroeporkest. 9.15 Gevar. progi
s. 12.15 Orkes
2 30 Romeo en Zigeuner ork. 3 0
15 BBC Symph. Ork. 4.32 Andalus
:.«00_Orgel. 6.15 Jazzmuziek. 93'
raldo. 10.15 Dansmuziek.
