Chris ran der Windt
uit zijn artistiek isolement
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
2
ZATERDAG 15 OCTOBER 194CI
Stadsnieuivs
MODERNE BALISCHE KUNST BRAK NIET
MET HET TRADITIONELE
Expositie in het Rijksmuseum voor Volkenkunde
VANDAAG IS EN HET RIJKSMUSEUM VOOR VOLKENKUNDE de tentoon
stelling „Moderne Kunst van Bali" geopend. Het materiaal van deze expositie
is verzameld in opdracht van de regering van Oost-Indonesië en staat onder beheer
van de stichting voor de culturele samenwerking tussen Nederland, Indonesië,
Suriname en de Nederlandse Antillen, welke in 1948 te Amsterdam tot stand is
gekomen.
En hun verschil is groot, doch de mening,
dat de expositie een inleiding is tot het
Balrische volksleven dn al zijn onvergan
kelijke eigenheid, komt hierdoor niet op
losse schroeven te staan. Wie van Bali
iets essentieels wil weten, ga „Moderne
Kunst van Bali" bezichtigen. Men zal met
bewondering staan voor de „Vuurproef
Sita", het „Verhaal van de magische
en boog", de „Dood van de heks Tja-
lon Arang", de „Symboliek der vlinders"
"j van schone sculptures.
zeg-
31, want: nergens is
i als hier, in dit mu-
waar de ruime en lichte vertrek -
r veel tot het slagen kunnen bij-
merl'-en, dat dit eiland zich onderscheidt
op sen wijze, waardoor het beroemd is
gen orden. Steeds is hier een grote bloei
De Balische kunst heeft de aandacht
van het Westen getrokken en zü bleef
up haar beurt niet gesloten voor Westeree
invloeden. Sinds enige tijd is er sprake
van een vruchtbare wisselwerking tus
sen beide kunsten. Omstreeks 1930 is dit
tot uiting gekomen, ofschoon Bali niet
heeft gebroken met zijn zeer oude tradi
ties en specifieke eigenschappen.
Volgende iveek lijstcollecte voor
Het Hoogeland"
Volgende week (van Maandag tot en
met Zaterdag) wordt een lijstcollecte ge
houden voor het Christelijk reclasse-
rings-, opvoedings- en verzorgingswerk
tn de vereniging „Het Hoogeland".
„Het Hoogeland" doet een dringend
beroep op allen, om het maatschappe
lijk werk in de kolonies en tehuizen.
in personen van alle gezindten wor
den opgenomen, te steunen. In het bij
zonder met het oog op de restauratie
van „Filadelfia" te Vries en de aankoop
het jongenshuis „De Beele" te
EEN DOKTER NODIG?
De Zondagsdienst der huisartsen wordt
waargenomen door de dokters De Ja
ger, Kortmaan, Stoffers en Veldhuizen.
WELKE APOTHEEK?
De avond-, nacht- en Zondagsdienst te
Leiden wordt van Zaterdag 15 Oct. 13
uur tot Zaterdag 22 Oct. 8 uur waarge
nomen door apotheek Van Driesum, Mare
110, tel. 20406, en de Zuider-apotheek.
Lammenschansweg 4, tel. 23553.
Een sculptuur van Bali, voorstellend
de godheid Krishna, die is neerge
daald om het onrecht te verdelgen
en de held Ardjoena te kronen. Ard-
joena is de voornaamste strijder in
de grote strijd in de voortijd.
HEUVEL
WIJNHANDEL
oog adres. KRAIIHGSEWEG 293
■HBHMHB R o i A M ■MHMH
Bijzondere leerstoel voor Calvinistische wijs
begeerte aan Leidse Universiteit gevestigd
Prof. dr J. P. A. Mekkes hield gisteren
zijn inaugurele rede
MET HET UITSPREKEN VAN EEN INAUGURELE REDE over „De betekenis
van het subject in de moderne waarde-philosophie onder het licht der wets-
idee" heeft prof. dr J. P. A. Mekkes, vanwege de stichting bijzondere leerstoelen
voor Calvinistische wijsbegeerte, gistermiddag in het groot-auditorium der Leidse
Universiteit zijn ambt aanvaard als bijzonder hoogleraar.
Werkzaamheden aan nieuwe Vlietbrug
(bij Lammebrug) vorderen snel
Provinciale weg Yoorschoten-Kanaalweg lost
Leids verkeersprobleem op
(Van een onzer verslaggevers)
Naar wij vernemen, zijn de werkzaam
heden aan de nieuwe verkeersbrug over
de Leidse Vliet (bij de Lammebrug) in
een vergevorderd stadium gekomen.
Een door de provincie aan te leggen
weg zal in de naaste toekomst verbin
ding tot stand brengen tussen Voorscho
ten en de weg naar Utrecht (Wilhelmina-
brug; Hoge Rijndijk). Deze nieuwe weg
zal lopen langs de trambaan Zilverfa-
briekLammebrug en overgaan in de
Kanaalweg, die ten overvloede opge
merkt uitloopt op de weg naar Utrecht.
Het verkeer van Den Haag, dat via
Voorburg en Voorschoten naar Utrecht
wil, komt dan niet meer door de binnen
stad van Leiden, zodat de vaak zo ge
vaarlijke drukte op Noordeinde en Bree-
straat zal afnemen.
Men verwacht, dat de nieuwe Vliet
brug, die een basculebrug is, in Januari
gereed zal zijn. Vóór Nieuwjaar hoopt
men nog een begin te maken met het
aanleggen van de verbindingsweg, die,
naar men verwacht, over een jaar in
gebruik zal zijn genomen.
In Januari j.l. werd de eerste hand aan
het werk gelegd en de vorderingen wij
zen er op. dat men hier met kracht aan
de slag is. Het gunstige weer o.a. maakte
dit mogelijk. Met de aanvoer van het
ijzer liep het aanvankelijk niet vlot,
maar deze moeilijkheden konden spoedig
worden overwonnen. Thans wacht men
op de machinerieën.
De brug weegt 150 ton. Haar rijdek
Wie er van onze militairen met de
„Groote Beer" thuisvaren
Vermoedelijke aankomst op 24 October te Amsterdam
Met het" troepentransportschip „Groote
Beer", dat 1 October uit Tandjong Priok
vertrok en dat vermoedelijk 24 October
te Amsterdam zal arriveren komen de
volgende militairen uit Leiden en om
geving naar huis.
Sold. J. Duyndam, Meerburgkade 7,
Katwijk aan Zee; sold. J. Lasschuyt,
Oude Vest 93,Leiden; sold. C. Mol, Ring-
kade 13a, Leiden; sold. J. C. deVries,
Kerklaan 29, Katwijk aan den Rijn; sold.
F. v. d. Berg, Brederodestraat 11, Leiden;
sold. J. van Delft. Burg. Meyboomstraat
9. Rijnsburg; sold. W. v. Donselaar, Aals-
meerderdijk 234, Haarlemmermeer; sold.
J. A. van Gent Mosweg 104 a. Leiden;
sold. J. Kok, Schoutenburgstr. 25, Oegst-
geest; korp. J. ter Louw, Toussain-tstraat
37, Alphen aan den Rijn; sold I A. v. d.
Mey, Brouwerstraat 132, Rijnsburg; sergt
H. Netjes, Hoge Morsweg 12, Leiden;
sold. I W. Poot, Dorp D 27,Hazerswoude;
sergt G. P. J. Schilder,, St. Jacobstraat
60, Zilk; sergt W. F. Stork Nieuwe Zee
weg 65, Noordwijk; korp. C. G. A. Meyer,
Zuid -Einde 7, Roelofsarendsveen; korp.
F. H. C. Koek. Leidsestraat 137, Hille-
gom; sold. G. W. v d Water, Bronkhorst-
straat 28 A, Leiden; Marn. II S. Posthuma
Lisse; sold. P. Freke. Wassenaarseweg 4.
Katwijk aan den Rijn; OWM J. J. W.
Frissen. Hugo de Vriesstraat 14. Leiden;
sold. I W. M. Neuteboom. Oosterstraat
60, Leiden; sold. I J. Pont, Hoorn 216,
ERETENTOONSTELLING IN DE LAKENHAL
Chris van der Windt, tijdgenoot van die andere bekende Leidenaars: Van
Driesten en Van der Nat, heeft met hen behalve zijn instelling op de
Haagse school ook zijn afkeer van publiciteit gemeen. Zijn afzondering
dreigde de laatste jaren zelfs een kluizenaarsbestaan te worden en het
is hoofdzakelijk aan zijn vrienden te danken, dat men tot een zo uitge
breide tentoonstelling is kunnen komen als van heden af in de Lakehal
te bezichtigen is.
De geschiedenis heeft veel overeen
komst met die van Matthijs Maris. Toen
nu ruim 40 jaar geleden het museum
Boymans te Rotterdam de laatstaange-
kochte tekening „Extase" exposeerde,
konden de drommen bezoekers de we
reldschuwe dromer niet uit zijn isolement
roepen. Ook al zou de Van der Windl-
expositie in de Lakenhal honderden Lei
denaars trekken: de kunstenaar zelf zal
zich waarschijnlijk niet laten verleiden
zijn huisje in de Pioenstraat te verlaten.
Liever zal hij blijven voortgaan door
het land van zijn herinnering, een land
in herfsttooi, waar lichte, grijze luch
ten en tere nevels tot gelatenheid stem
men; waar bloemen van vergankelijk
heid spreken; en een dode kat een ver
loren vriend wordt. Zulke mensen heb
ben vrienden nódig. En de vrienden van
Van der Windt hebben met deze tentoon
stelling nie' alleen de kunstenaar, maar
ook het Leidse kunstminnende publiek
een dienst bewezen.
Want wat de auto-didact Van der Windt
technisch heeft bereikt, is het aanzien
waard:. Staande voor de aquarel „Boer
derij met aangebouwd schuurtje", nr 59
Van der Windt is een meester op dr
terrein! vraagt men zich af, of er wel
veel „moderne" kunstenaars zijn, die
d i t zouden künncn! Verschuilt men
zich niet ól te gemakkelijk achter het
,,niet wille n"? Niet ten onrechte heeft
de directeur van de Lakenhal, drs E. Pe-
linck, een erezaaltje voor deze „oud-
gardist" ingericht en daarin vijf grote
aquarellen opgehangen.
Wat de olieverven betreft: deze exposi
tie, die een overzichtstentoonstelling is,
biedt juweeltjes van stofuitdrukking in
de stillevens (de nrs 40 en 45), krachtige
landschappen (de nrs 19. 20. 22 en 25)
en enkele mooie bloemstukken. De laat
ste werken van Van der Windt krijgen
iets plaatjesachtigs (b.v. nr 31), maar blij
ven todh altijd de meesterhand verra
den. Het meest direct aansprekend zijn
die schilderijen, die ontwijfelbaar invloed
van Weissenbruch vertonen. Een invloed,
die werd ondergaan door een zelfstandig
kunstenaar.
Tenslotte is er nog een prachtige col
lectie tekeningen en etsen. Vooral de
etsen zijn de moeite waard: krachtige
composities in klein bestek, gevoelig van
lijn, prachtig van atmosfeer.
Een tentoonstelling, die niet nalaten
zal het hart van elk recht-geaard Leide-
naar aan te spreken.
Bij ontstentenis van wethouder J. C
van Sohaik sprak wethouder S Menken
gistermiddag in de Grote Pers van de
Lakenhal het officiële openingswoord. De
directeur van de Lakenhal sprak een
woord van dank tot alle verzamelaars,
die een maand lang tegen kale wanden
willen aanzien ter wille van deze expo
sitie.
Een broer van de schilder, de heer J
J. van der Windt, sprak namens zijn
broer een hartelijk woord van dank. Er
was voor deze opening zeer veel belang
stelling. C. Th. R.
VERENIGING „OUD LEIDEN"
De vereniging „Oud-Leiden" houdt een
excursie naar het Ned. Legermuseum
„Generaal Hoefer" op Zaterdagmiddag
22 October.
Alphen aan den Rijn; sergt T. L, A. Re-
degeld. Jan N. Huizenstraat 2, Alpen aan
den Rfjn; sold. M. Schenkel,, N.-Nas-
saustraat 10, Alphen aan den Rijn; sold.
P. Smit, Tasmanstraat 104, Leiden;
sold. N. Turenhout, Ververstraat 20,
Leiden; sold. I. P. G. M. Vink, Pickéstraat
31, Noordwijk; Sold. I Th. N v. d. Voort,
Ndc. Damesstraat 51, Lisse; Korp. I Van
Wijk, Toussaiwtkade 11a, Lelden.
DE „VAN DER STENG" WEER NAAK
LEIDEN
De „Van der Steng" zal Woensdag voor
de tweede maal wegens groot succes bij
het eerste bezoek. Leiden aandoen. Het
doel van dit motorschip is propaganda
te maken voor „alles wat vaart".
breedr terwijl er bovendien 2
rijwielstroken zijn van 21$ m. Voor de
drie pijlers was 300 m3 beton nodig Het
materiaal is gedeeltelijk van het bui
tenland betrokken. De machinerieën
Nederlands fabrikaat. Het ge
heel wordt uitgevoerd door de Leidse
firma A. Th. Stuifzand en L. P. van der
Geer.
Naar wy verder vernemen, is de moge
lijkheid groot, dat, wanneer de nieuwe
het verkeer productief is, het
vooral door de fietsers zo gelaakte Jaag-
bruggetje over de Vliet, waar men ge
dwongen was af te stappen, zal verdwjj-
Tooh zal dit karakteristieke object
Onder de aanwezigen merkten wij op
de rector-magnificus der Leidse Univer
siteit, prof. dr B. A. van Groningen en
enkele curatoren* voorts het college van
curatoren van deze bijzondere leerschool:
jhr W. Röell, H. Algra, dr G. D- Jonker,
prof. dr ir H. J. van der Maas en dr G.
K. Schoep, het hooglerarencorps van de
faculteit letteren en wijsbegeerte en de
hoogleraren prof- dr H. Dooyeweerd en
prof. dr D. H. Z. Vollenhoven van de
Vrije Universiteit te Amsterdam. Verder
tal van vooraanstaande figuren, predi
kanten. lectoren en studenten.
In zijn uitvoerige inauguratie stelde
prof. Mekkes eerst de positie vast van
de Calvinistische beoefening van de wijs
begeerte, waarvan het onderwijs beoogt
het inleiden van de moeizame worsteling
met de vragen der gegeven werkelijk
heid, opdat de gegeven waarheid worde
ontsloten ten. dienste van de beoefening
der vakwetenschappen en van de levens
praktijk.
Echter, wanneer zij aldus van een ge
geven spreekt, dan houdt dit een belij
denis in, die aan het onderzoek van het
gegevene voorafgaat en daarbij niet kan
delen de algemeen aanvaarde voor-onder
stellingen van wetenschappelijk onder-
zeek, welke beginnen met een subject
van het kennen te stellen tegenover zijn
dusgenaamd object, zonder zich van het
probleem dezer antithesis rekenschap te
hebben gegeven.
Hierna ontwikkelde prof. Mekkes aan
de hand van het „pro-physisch" subject
in de idealistische waardenleer van
Rickert en de „Akt-Person" in de phae-
nomenologiische waardenethica
deze rurale omgeving worden gemist! Scheler, het „psychologisch" subject
„Eureka" te Leimuiden wierp zich met
succes op verdelging van de houtworm
Sterke aanval op meubilair afgeslagen
(Van een onzer verslaggevers)
De plantenziekfenkundige dienst te
Wageningen heeft weer eens zün nut
bewezen door er de aandacht op te vesti
gen. dat Nederland op zijn hoede dient
te zün voor de beruchte houtworm, die
een ongewoon sterke aanval pleegt te
doen op het meubilair, het kostbare goed
ii moeder de vrouw. Maar niet alleen
liaar fauteuils, stoelen en tafels vreet
dit fanatieke diertje zijn kanalen, ook,
er bü voorbeeld kerkorgels, waarin
het zich uitstekend op z'n gemak voelt.
Gelukkig zijn er bestrijdingsmiddelen.
De huisvrouwen en de kerkvoogdijen
staan niet langer met lege handen dit
probleem aan te zien. De Nederlandse
industrie is in het verdelgen van dit
kwaad hun trouwe bondgenoot.
We hoeven om dit te bewijzen niet ver
van huis te gaan. In het landelijke Lei
muiden staat de chemische fabriek
„Eureka", en wie met haar actieve di
recteur, de heer Ottevanger, spreekt, zal
al spoedig tot de aangename conclusie
komen, dat in dit fabrieksgemeenschapje
het vraagstuk van de houtworm intensief
is aangepakt. Vele jaren is men bezig
geweest om een bestrijdingsmiddel uit te
vinden, aldus de heer Ottevanger.
De houtworm richtte voor duizenden
en nog eens duizenden guldens schade
aan: voor de vakman in de chemi
sche branche was' dit aanleiding
om zijn pogingen niet op te geven en
dóór te zetten, totdat het product werd
gevonden. Dankbaarheid was er in de
stem van deze directeur, toen hij ons
vertelde, dat „Eureka" er in geslaagd is
de Nederlandse huisvrouw iets op dit
gebied te kunnen aanbieden. Wij willen
een en ander gaarne niet onvermeld la
ten, omdat wij trots zijn op het volhar
den en de vindingrijkheid van onze In
dustrie. Met deze goede eigenschappen
kan men de toekomst nuchter en met
vertrouwen tegentreden.
Er is een wiijfwas, anti-mot-was, die
de meubelen in stand houdt door de hout
worm volledig te vernietigen. Zij stopt de
ontstane gaatjes, zodat er voor de wormen
geen kans meer is om te ontkomen. De
lucht is aangenaam, maar de diertjes gaan
er aan dood. Deze soort was bevat het
pyrelhrum-extract, dat volkomen insec-
tenwerend is en de ademhalingsorganen
verlamt De volgende etappe was het ge
bruik van dit extract in andere verdel
gingsmiddelen. Zo verkreeg men een
product, waarnaar velen hebben uitge
zien en dat de beste resultaten af
werpt. De heer Ottevanger beklem
toonde, dat deze wrijf was ook voedings
eigenschappen bezit. Aan de meubelen
is door de worm iets ontnomen en di1
moet. voor zover mogelijk worden terug-
igegeven.
Juwelen-show werd een groot succes
Hoe het niet en hoe het wel moet (als je
de kans krijgt)
(Van een medewerkster)
Dat Leiden de primeur voor Nederland kreeg met de juwelen-mode-show,
die gisteravond in „Het Gulden Vlies" werd gehouden, heeft ons Leide
naars het gevoel gegeven, dat we toch nog niet zó provinciaal zijn als
waarvoor we onszelf doorgaans verslijten. Juwelen van om en nabij 30.000
gulden en haute couture van Offerman, dat is nu eenmaal iets, dat je aan
een bepaald publiek voorzet.
en zilver by elkaar, geen vol-berlngde
handen, geen lange oorbellen bü een
lang en geen knopjes van parels bij een
vol gezicht. Allemaal fouten, die gemaakt
worden!
De vier mannequins, op vlotte wyze
aangekondigd door mevr. Smit, brachten
behalve de met gretigheid bekeken ja
ponnen een aantal zeer smaakvolle sie
raden, aangepast aan de bedoeling, de
snit en de kleur van elk toilet afzonder-
üjk. De combinaties opnoemen zou on
doenlijk zyn. Hoffmahs japonnen bleken
na alles wat tüdschriften en kranten
er over geschreven hadden heel goed
te dragen, ook voor de gemiddelde vrouw.
Een enkel extravagant models als dat
met de enorme toef taftzüde op de heup
dan uitgezonderd. Ook de blousende
rug schaars toegepast leek ons
niet voor algemeen gebruik geschikt.
In soepele stof, als bijv. georgette, valt
hy beter dan in wol. Toch zal de Neder
landse vrouw voor deze vondst niet
zwichten. De hoeden waren geïnspireerd
op het Tül Uilenspiegelkapje en de Na
poleonsteek. Zeer flatterend.
De wyze, waarop moderne en antieke
zettingen der sieraden werden toegepast,
was zeer smaakvol. Veel brillianten, dia
manten en parels, zilver, goud, en goud-
rosé. Ook de gekleurde stenen gaven
acte de présence: Dat er naast het nor
male goudsmidswerk ook drijfwerk voor
kwam, stemde tot verheuging, al had
den wij die techniek gaarne wat meer
toegepast willen zien.
De mannequins en haar leidster, mevr.
Smit, werden na afloop met anjers en
enige hartelyke woorden bedankt door
de heer C. de Kemp. Begeleid door het
applaus van het publiek en de vrolyke
tonen van het strykje, maakten zü een
ereronde door de zaal, die te klein bleek
voor de enorme belangstelling.
Op deze show deed men bovendien be-
ust aan opvoedkunde. Mevr. H. Smit,
de organisatrice, begon met een geestig
babbeltje namens de federatie goud en
zilver, onder wier auspiciën het geheel
stond. Zü ging van de overigens niet
gemeende veronderstelling uit, dat de
vrouw een kleedgeldje van 1000 per
maand te besteden heeft en raadde haar
daarvan „iets" aan. het aahschaffen
juwelen te besteden. „Sieraden be-
hpuden- hun waarde.alsuw jappn allang
verouderd" en versleten is,'-' was.haar
argument-„VU kunt bovendien een col
lectie samenstellen, die by alle garde
robestukken te gebruiken is. In het
uiterste geval kunt u ook uw juwelen
laten vermaken. En in elk geval ver-
krygt u in de loop der jaren een aardige
geldbelegging."
Om' dat laatste echter was het de vier
mannequins, die japonnen en juwelen
brachten, niet te doen. Maar vóór zy
de met. spanning verbeiden sierlyk
binnengleden op hun hooggehakte, yle
schoentjes, hadden de aanwezigen nog
een lesje via de projector te slikken:
„Hoe het niet en hoe het wel moet."
Geen fijne sieraden by sport, geen goud
Dan vertelde onze zegsman nog een en
ander over zijn personeel. Met Ijver en
idealisme is en wordt in deze fabriek
gearbeid. De heer Ottevanger slaat de
waarde van hun werk hoog aan en geeft
zijn werkers wat zij nodig hebben. Op
zijn beurt verlangt hij van hen ook eer
lijke waardering en Lust om zo vlot moge-
en goed te produceren, kortom: de
i van zijn zich met kracht om
hoog werkend bedrijf hoog te houden.
En hij heeft hierover niet te klagen. Er
een prachtige wisselwerking.
„Eureka" bestaat thans 40 jaar en werd
gesticht in de hoofdstad des lands. In
1942 werd de fabrieksafdeling in Lei
muiden geopend Kort geleden ging het
Amsterdamse bedrijfsdeel door brand
verloren, zodat „Eureka" zich geheel in
Leimuiden heeft geconcentreerd- En met
TWEE VINGERS AFGESNEDEN
De 22-jarige Leidenaar: A. B. geraakte
gisteren tijdens werkzaamheden in de
polder De Waard door onbekende oor
zaak met de linkerhand bekneld tussen
electrische knipschaar. Twee vingers
B. werden afgesneden.
Mandoline-orkesten
concerteren
Op 19 October a s geeft de federatie
in mandoline-orkesten voor Leiden en
omstreken zoals reeds gemeld werd
in de grote zaal van de Stadsgehoorzaal
een propaganda-concert, waaraan mede
werking verlenen: „Ars et Labor" te Lei
den, dir. de heer W. van Itterson, Zoe-
terwoudse Mandoline-Vereniging dir H.
van Marsbergen, „Sempre Avanti" te
Leiden, dir W. v. d. Pluijm, „Kunst en
Genoegen" te Leiden, dir. A. H. Claas-
sens, „Oefening Baart Kunst" te Den
Haag, dir A. L. Knorr, „Lyrisch Man
doline-Ensemble" te Den Haag,,dir Ant.
H. Claassens, mannen-dubbelkwartet „De
Maaszangers" te Rotterdam. Elke ver
eniging zal twee muzieknummers uit
voeren. waarna de by de Leidse fede
ratie aangesloten verenigingen drie
gezamenlijk uitvoeren.
NIEUWE AANWINST VAN DE LEIDSE BRANDWEER een kraanwagen, die
aan alle eisen voldoet en er toe bü zal dragen, dat in het water gereden auto's
binnen een minimum van tüd weer op het droge staan. Deze kraanwagen ls
vervaardigd van een 25 jaar oude Mercedes cn kan 7 tot 8 ton aan gewicht
hüsen. De twee hüsarmen kunnen afzonderiük en in combinatie worden ge
bruikt. Verder heeft men aan alle moderne snufjes gedacht. Vermeldenswaard
is wel, dat de brandweermensen zelf deze wagen vervaardigd hebben. In Maart
a.s. komt er een nieuwe brandweerauto bü. Foto N. van der Horst.
de leer der waardenantinomieën van
Jaspers en de persoonlykheid „boven de
wet" in de critisch-ontologische waarden-
philosophie van Hartmann zyn rede,
waarin hy tevens geruime tijd stilstond
bij de betekenis van de Calvinistische
wetsidee voor de wetenschap der waar
dering-
Prof. Mekkes eindigde met er op te
wijzen, dat de wijsbegeerte der wets
idee de wederzijdse openlyke erkenning
van al hetgeen door de Goddelyke
scheppingswet op de schouders wordt
gelegd tot hoeksteen, des behouds en der
zuiverheid van het onderling gesprek in
wijsbegeerte en vakwetenschap stelt.
Na de gebruikelyke toespraken volgde
?n zeer druk bezochte receptie.
TERPENTIJNWAS
Haarl.str. 5, Tel. 20439
Drie jubilarissen bij R.H.W,
werden gehuldigd
De heer A. de Tombe ontving de goudea
draagpenning
Op 9 October was het veertig jaar ge-;
leden, dat de heer A- de Tombe, Suma-i
trastraat 104a alhier, in dienst trad van:
de mineraalwaterfabriek der firma J. P.
Riedel, de huidige R. H. W.-limonade- en
vruchtenproductenfabriek N.V. alhier. j
Dit bijzondere jubileum werd gister
morgen herdacht, waarbij tevens de beid»
arbeiders J. v. d- Reyden, Pioenstraat 25a
W. Bavelaar, Leuvenstraat 25. die
reeds in de loop van het jaar hun 25-jarig
jubileum herdachten, werden gehuldigd.
De jubilarissen en hun echtgenoten wer
den op hartelijke wijze toegesproken;
door directie en personeel, waarbij aan
de heer De Tombe de gouden draagpen-:
ning der Ned. Maatschappy van Nyver-
heid en Handel en aan de heren v. d.
Reyden en Bavelaar de zilveren legpen
ning met bijbehorend getuigschrift werd
overhandigd. De echtgenoten werden in
de huldiging betrokken; zij kregen bloe*
Tot slot dankte de heer De Tombe,
mede namens zijn mede-jubilarissen, voor
de waardering, welke hen bij dit jubi
leum ten deel is gevallen.
Opera boekt in Engeland veel
succes
Lezing voor afd. Leiden genootschap
NederlandEngeland
De heer T. Hamerton hield gister
avond voor de afd. Leiden van het ge
nootschap NederlandEngeland een le
zing over: „Some landmarks in the mo
dern Theatre". Spr. gaf eerst een indruk
van de huidige stand van zaken van het
toneel in Enigeland. Het belangrykste to
neel vindt men in Londen. Ook weidde
spr. uit over de opera, die vóór de oor
log financieel onmogelijk was,, maar
thans -groot succes boekt. Het amateuris
me in Engeland is sterk ontwikkeld en
de klassieke stukken zijn zeer in zwang,
Na de pauze besprak de heer Hamerton
enige auteuts. Het poëtische drama her
leeft. Spr. merkte nog op. dat het ama-
toeurdrama in ons land slecht ontwikkeld
is.
SPREEKUUR BURGEMEESTER
De burgemeester van Leiden zal spreek
uur houden op Maandag 17 October aj.
van half 3 tot half 4.
VOOR HET RESIDENTIE-ORKEST
IS LEIDEN GEEN „PROVINCIE"
Willem van Otterloo ontvouwt plannen
Eerste abonnementsconcert wordt hulde aan dr Peter van Anrooy
(Van een onzer verslaggevers)
AL ZIJN HET DAN MAAR ACHT CONCERTEN, die het Residentie-orkest
deze winter in Leiden geeft, de programma's van die acht concerten zyn een
duidelük bewys, dat de leiding van het orkest de Sleutelstad geen „provinciaal"
peil toedicht. De eerste dirigent, Willem van Otterloo, vertelde ons iets van d«
opzet van de wlnterprogramma's in het algemeen en van het Leidse programma
in het b'yzonder.
bepaalde lievelingscomposities van de
70-jarige componist ook werken van
Uitgegaan wordt van de gedachte, dat
een - Nederlands orkest op de eerste
plaats Nederlandse muziek moet bren
gen, als die er is. Daarom bevat elk
concert-programma een korter of langer
werk van een Nederlands componist.
Men is zelfs zóver gegaan, een aantal
Nederlanders uit te nodigen speciaal
voor het R.O. iets te schryven. Dat zes
musici hieraan gevolg hebben gegeven,
t.w. Henkemans, Esscher, Badings, Voor
molen, H. Andriessen en Karei Mengel
berg, zal velen uit de krant bekend zyn.
Henkemans' en Mengelbergs werk zal
ook in Leiden worden uitgevoerd.
Van Otterloo's overtuiging, dat er
óók voor het grote publiek méér
schoons op de akker der muziek te
oogsten valt dan doorgaans beseft wordt,
bracht hem er toe, zyn programma's
maar by wyze van toegift met algemeen
bekende en geliefde composities te vul
len. We vinden op de voorlopige opgave
o.a. Frank Martin met zün „Weise von
Liebe und Tod" op een tekst van R. M
Rilke; Berlioz' „Harold in Italië":
„Psyche" van C. Franck in samenwer
king met het Haagse Toonkunstkoor;
de ouverture „Carnaval romain" van
Berlioz; Saint-Saëns' tweede piano-con
cert en „La mer" „trois esquisses
symphoniques" van Debussy. We vin
den op dat programma echter ook het
vioolconcert in e-klein van Mendelssohn
en het piano-concert in A-dur van Mo
zart, de tweede symphonie van Brahms
en het eerste pianoconcert van Beetho
ven. Helemaal wegblyven kunnen deze
grootmeesters niet!
Dat het. R.O. streeft naar het niet-alle-
daagse, blijkt ook uit de uitvoering van
Bruckners derde, en wel in de „Ürfas-
sung". Deze symphonie, aan Richard
Wagner opgedragen, heeft als al zün
symphonieën te lijden gehad van wy'zi-
gingen, waartoe Bruckner door zijn uit
gevers en door enkele van zün vrienden
werd overgehaald.
Belangrüke veranderingen werden
aangebracht in de instrumentatie, er
werd bekort en veranderd aan tempi en
dynamiek. De invloed van Wagner was
het, die hierin doorwerkte. Sedert 1927
geeft de Internationale Brucknergesell-
schaft de oorspronkelyke teksten uit. Zij
wordèn echter sporadisch uitgevoerd.
Dat het R.O. Leiden de primeur geeft
van de eerste uitvoering in Nederland,
is een bewys van hoogachting voor de
muzikaliteit van de Leidse concertbe
zoeker. En dat zal dan gebeuren op 22
December o.l.v. de tweede dirigent van
het R.O., Jan Koetsier. In Den Haag
komt Bruckners derde eerst op 6 Jan.
Dat Willem van Otterloo die zes
van de acht concerten dirigeert de
solisten kiest op het programma en niel
omgekeerd, waarborgt de best mogelyke
uitvoering. In Leiden treden op de Hon
gaarse violiste Elise Cserfalvi, pryswin-
nares op het concours te Scheveningen,
dat het vorig jaar gehouden werd; de
Zwitserse alt Elsa Cavelti; de pianist
Willem Andriessen; de Zwitserse pianis'
Paul Baumgartner; de pianiste Janine
Dacosta (met André Cluytens als gast-
dirigent): de pianist Jan Odé en de ho
boïsten Jaap en Haakon Stotün.
Het eersta concert, dat op Vrüdag 21
October valt, zal gewyd zün aan de oud
dirigent van het orkest, dr Peter van
Anrpoy. Het zal de concertbezoeker naast
hemzelf voorzetten; het eerste:
kalte Herz", een driedelige fantasie
een sprookje van W. Hauff; en
,Dai
tweede de bekende Piet-Hein-rhapsodie
deze keer eens niet gespeeld in het ka*
der van een nationale feestdag. Solisl
is de Hongaarse pianist Geza Anda.
Naar men ons meedeelde, vlot d(
abonnementen-verkoop in Leiden goed
SCHILDERIJENTENTOONSTELLING
VAN WILL. H. TWEEHUYSEN
Van 21 October tot 5 November zulle
schilderijen van Will. H. Tweehuysen i
de Ned Wetenschappelijke Boekhand*
N.V. Breestraat 52, worden tentoong*
steld. De expositie is geopend van 9 tfl
6 uur en zal op 21 October te 8 uur nu
door de wethouder van Onderwijs, d
heer J. C. van Scha ik, worden geopend.
De N.W B. wil in zyn in te richten et
positieruimte 6 a 8 tentoonstellingen pi
jaar organiseren.
AANBESTEDING AFBRAAK
„ZOMERZORG"
Op 27 October om 2 uur zal In het 3d
hoofdgebouw der Ned. Spoorwegen I
Utrecht de aanbesteding plaats vinde
van bestek 115 NB. wegens het afbreke
van het restaurant „Zomerzorg" te Le
den. De aanwijzing wordt gehouden fl
Woensdag 19 October om 10 uur in „Z
merzorg".
BURGERLIJKE STAND VAN LEIDE
GEBOREN: Catharina O G. d v J.
Doove en M. O. v d Voorn; Mary 1
d v R van Kuipers en E. Bodde; Johat
nes A. z v M. L. J. Ouwerkerk en J.
Outshoorn; Catharine J. E. d v L.
van Vliet en A. W. M. Nouwens; Johanr
d v E. Willems en H. J. van Breen; Cara
d v A. Haasbroek en M. S. Goutier.
OVERLEDEN: N. Kooy, wed. van I
Tessalaar, 72 j.; E. Dokter, wednr 79 ji
A. Labordus, huisvr. van L. de Romy
53 jr; E. J. Sloos, wed. van: A. Hilli
brand, 74 jir.
