Dr M. C. Colenbrander aanvaardde ambt van
hoogleraar in de oogheelkunde
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
2
ZATERDAG 24 SEPTEMBER 1949
Causaliteit en doelmatigheid
Het onderwerp, dat dr M. C. Colenbrander bij zfo'n inauguratie als hoogleraar
ln de oogheelkunde aan de Leidse universiteit behandelde, ging uit boven het spe
ciale vak, dat hij in de komende jaren te doceren zal krijgen. Het betrof het al
oude probleem van doelmatigheid en causaliteit, een probleem, dat ligt aan de
wortel van elke wetenschap, die de natuur tot onderwerp heeft. De strekking van
het betoog was: aan te tonen, dat causaliteit en doelmatigheid onverenigbare be
grippen zijn. ,Jn de beeldspraak bezitten wij een vermogen, aldus spr., dat ons in
staat stelt ons hoven onoplosbare tegenstrijdigheden te verheffen zonder daarbij
de wetenschap tekort te doen."
verband met het ontstaan van het
leven. Ook Descartes, Schopenhauer,
Freud werden door spr. in
zijn betoog betrokken.
Prof. Colenbrander meende, dat het
Wie zich verdiept in de wijze, waarop
in de natuur een bepaald vraagstuk
oplossing is gebracht, wordt telkens w
getroffen door twee dingen, namelijk
door de doelmatigheid van die oplossin
gen en door de verscheidenheid er van.
Spr. demonstreerde dit aan een voor
beeld. ontleend aan de vergelijkende
physiologie van het oog. Van oudsher
heeft men die doelmatigheid toegeschre
ven aan een bijzondere energie, de vis
vitalis. Een diepe kloof scheidde vroeger
de wetensohap van de levende stof van
die van de dode materie. Allengs echter
breidde het inzicht in de chemie zich uit
van de anorganische chemie in de rich
ting van de organische. Men leerde in
zien, dat vele processen in de levende
natuur, b v. de spijsvertering, geheel
verklaard kunnen worden door natuur
lijke oorzaken, zonder tussenkomst van
bovennatuurlijke energie. Optimistische
geesten voorspelden zelfs, dat eenmaal
de tijd zou aanbreken, dat alle levens
processen teruggebracht zouden kunnen
worden tot chemische reacties en dat het
mogelijk zou zijn eerlang levende stof
kunstmatig te bereiden. De „levens
kracht" stierf echter niet en in het ge
moderniseerde gewaad van het neo-
vitalisme verscheen zij weer aan de
wereld.
Een vraag echter, die dieper reikt en
daarom van meer belang is, is de vol
gende: zelfs wanneer wij aannemen, dat
de wetenschap op de duur in staat zou
zijn alle verschijnselen van de levende
stof terug te brengen tot chemische
reacties, zou daarmee dan het ont
staan en de evolutie van het leven
verklaard zijn? Spr. geloofde stellig van
niet. Ook het meest eenvoudige één-
cellige wezen heeft zo'n ingewikkeld
mechanisme, dat het onmogelijk is om
aan te nemen, dat zo'n klompje levende
stof eens „vanzelf", du. door een toeval
lige samenloop van omstandigheden zou
zijn ontstaan. Het is denkbaar, dat in de
toekomst levensverrichting na levens
verrichting chemisch en natuurkundig
verklaard zal kunnen worden: nochtans
zal de rangschikking van al die proces
sen tot een georganiseerd geheel daar
mede niet verklaard zijn.
Is het eerste ontstaan van het leven
dus een raadsel, de ontwikkeling van dat
leven is het evenzeer. Met de theorieën
van Darwin en van De Vries kan men
wel verschillen in vorm en grootte van
verschillende organen verklaren, maar
niet het ontstaan van nieuwe organen.
Spr. ging uitvoerig in op de wet van
oorzaak en gevolg, zoals die door Hume,
Leibniz, Kant en Barge werd ontwikkeld
Begrafenis dokter
A. J. B. Poortman
Dokter A. J. B. Poortman is gister
middag op ..Rhijnhof" teraardebesteld
De belangstelling was zeer groot. Wij
merkten op: mr H. Burgersdijk en ds J.
Ph. Makkink, resp. voorzitter en pen
ningmeester van de afdeling Leiden van
de vereniging „Tot Steun", prof. J. P
Bijl, voorzitter van de kerkeraad der
Doopsgezinde gemeente van Leiden, dr
A. H. J. de Kamn. chef van de medische
dienst van de PTT. dr G. Brouwer, direc
teur van het consultatiebureau aan de
Middelweg en vertegenwoordiger van de
Leidse vereniging tot bestrijding van de
t.b.c., dr C. R- Zyerveld. directeur van
de gemeentelijke geneeskundige en ge
zondheidsdienst, dokter M. van der Stoel
en dokter P. J. Kaiser, namens de afde
ling Leiden van de Ned. Mij van genees
kunde. diaconessen, personeel van het
Academisch Ziekenhuis en de spoorwe
gen, dokters, oud-dokters, patiënten en
oud-patiënten en tal van vrienden en
kennissen.
Alleen ds A. J. Snaaijer, predikant bij
de Doopsgezinde Gemeente, sprak een
kort woord, en wel n a.v. Psalm 139. Op
eenvoudige wijze herdacht hij de per
soon en het werk van dokter Poortman
De blijdschap was de grondtoon van zijn
wezen, aldus spr. Een familielid dankte
voor de belangstelling.
goed is ons principiële onvermogen,
causaliteit en verantwoordelijkheid met
elkaar te verzoenen, duidelijk uit te
spreken. Alle oplossingen, die aan de
hand worden gedaan, zijn slechts schijn
oplossingen. Het resultaat van deze be
schouwingen leek dus niet bemoedigend.
Maar, waar ons verstand niet verder kan.
voert onze verbeelding ons hoger Freud
heeft ons gewezen op de grote betekenis
die het beeld' in onze gedachtenwereld
heeft. Jung heeft de diepere grond'en van
de beeldspraak blootgelegd en gewezen
op de functie van het symbool om tegen
strijdigheden, die het verstand niet over
bruggen kan, tot een hogere eenheid te
verenigen. De macht van het beeld is
groot, aldus prof. Colenbrander, maar
ook gevaarlijk. Hei zingt de verstande
lijke waakzaamheid in slaap. Toch moet
men het voor het wetenschappelijke be
toog niet afwijzen, aldus spr., wij moeten
trachten het door onze rede te louteren.
De nieuwe hoogleraar bracht dank aan
zijn leermeester, prof. J. v. d. Hoeve.
Burgemeester met echtgenote
bij echtpaar Mieremet
De eerste burger en dito burgeres van
Leiden. hebben gistermorgen, van half
twaalf tot twaalf uur, een koffiebezoek
gebracht' aan het echtpaar Mieremet,
Munnikenstraat la, dat, gelijk bekend is,
vandaag herdenkt dat het 65 jaar geleden
in de echt werd verbonden. Het burge
meesterlijk echtpaar paste'zich direct aan
de feestelijke sfeer in het knusse ka
mertje aan en jhr Van Kinschot, die blijk
baar ook journalistieke allures heeft, be
gon zijn praatje met de krasse bruidegom
met een respectabel aantal vragen, ter
wijl zijn echtgenote zich niet minder ge
moedelijk met de bruid onderhield. De
koffie was uitstekend en het viel zeker
niet moeilijk een gesprek onder deze vre
dige omstandigheden te doen vlotten.
Waarover al niet is gesproken; over
Zeeuwse en Drentse mentaliteit, over het
nijpende woningtekort en zijn ellendige
gevolgen, over bepaalde zorgen van het
burgemeestersambt en natuurlijk ook
over het grote voorrecht, dat de heer en
mevrouw Mieremet nog in redelijke ge
zondheid bij elkaar zijn. De laatste dagen
zijn erg druk geweest en vandaag heeft
de drukte misschien wel haar hoogtepunt
bereikt. Het meer-dan-diamanten echt
paar zal wel tevreden zijn, als het zich
weer in alle rust kan terugtrekken. Onze
wens is, dat hun late levensavond tot het
einde goed zal blijven. De naaste omge
ving van Munnikenstraat la gaf van haar
medeleven blijk door de vlaggen uit te
De studenten gaf hij een uiteenzetting
van datgene, wat hij van de oogarts ver
wacht. Er was voor deze eerste oratie ln
het nieuwe semester veel bedangsteliing.
De Christen-Studenten-Raad
door ds G. Toornvliet, studenten predikant teTeiden)
De Leidse studenten-wereld mag zich
verheugen in het gelukkige bezit van een
Christen-Studenten-Raad. De Christen
student vindt ook te Leiden een uitëen-
gescheurde Christenheid en elke dag
geeft ontmoetingen met mensen, die een
andere confessionele overtuiging hebben.
Hier kan en mag het gesprek niet ont
weken worden. Als Christenen zijn wij
verplicht naar elkander te luisteren en
rekenschap te geven van ons geloof.
Het is de Christen-Studenten-Raad, die
dit gesprek stimuleert en een centrum
vormt waar Rooms-Katholieken. Barthia-
nen. Vrijzinnigen, Gereformeerden el
kander ontmoeten.
Neen, deze CSR bedoelt allerminst een
Christendom bóven geloofsverdeeldheid
te creëren of door amputatie van alle
massieve dogma's een minimum-basis te
zoeken, waarop een geloofsgemeenschap
zou worden gebouwd.
Integendeel, van een ieder, die aan dit
gesprek deelneemt, wordt verwacht, dat
hij een grondige kennis bezit van wat in
zijn eigen kring als waarheid wordt be
leden. De CSR werpt de Christen-stu
dent dus in de allereerste plaats terug
op.rzijn. eigen, geloofsovertuiging. om.-n&.
diepe bezinning aan het gesprek deel te
riéitién e'n Zijh óVe'rtuiging voof' aiSdèren
open te vouwen, opdat deze een inzicht
ontvangen in zijn belijden.
Daar de Christen-student van ortho
doxen huize in zijn geloofsovertuiging
geworteld is in de Schrift, betekent het
gesprek een voortdurende confrontatie
met het Evangelie van Jezus Christus;
naai, waarop hij steeds weer appelleert,
het Woord van God is het enige tribu-
Dat dit gesprek uitermate vruchtbaar
is. zal ieder duidelijk zijn. In de eerste
plaats leert de Christen-student luisteren
naar hetgeen anderen belijden; dit is
niet altijd eenvoudig, omdat de ander
soms een geheel „vreemde" theologische
taal spreekt. Verder leren wij onze ge
loofsovertuiging voor anderen uit te zeg
gen, in woorden, die voor hen verstaan
baar zyn. In dit luisteren en spreken
wordt veel struikgewas van misverstan
den weggekapt; wat leven er veel cari-
catuurvoorstellingen, die in het gesprek
grondig gecorrigeerd worden. Verder
worden de gesprekspartners genoopt
door te stoten tot de laatste gronden van
hun overtuiging, wat voor ons betekent
een zich steeds dieper vastzetten in het
Evangelie van Jezus Christus.
Hoewel dikwijls diepgaande verschil
len aan de dag treden, er zijn ook mo
menten. waarop wij ons met andere ge
sprekspartners verbonden weten, omdat
wij op een bepaald punt tot hetzelfde
belijden komen. Een aangrijpend ogen
blik doet zich voor, als aan het eind van
de avond de vele stemmen zwijgen en
allen luisteren naar de Schrift.
De CSR spreekt een enkele keer naar
buigen, op het eerste-j aars-appèl, de sa
menkomst tijdens de Diesviering, een
Kerstbijeenkomst en een lekenspel. Neen,
bij die gelegenheden geeft de CSR geen
gemeenschappelijke getuigenis hoe
zou dit kunnen doch zij presenteert
gesprekspolen in haar sprekers: een
Rooms-Katholiek, een Hervormde of een
Gereformeerde: deze spreken voor eigen
verantwoordelijkheid. Dit optreden naar
buiten is van groot belang: in een stu
dentenwereld. waarin velen aan het
Evangelie ontzonken zijn, wordt gezegd:
hier is een gesprek gaande over de al
lesbeheersende vragen van het leven:
Jezus Christus èn mens èn wereld. Het
is een oproep tot bezinning!
c Rest ons nog iets te zeggen over de
organisatie. De verantwoordelijkheid van
het werk van de CSR wordt gedragen
."«F..sfc sra-
uit ongeveer 26 leden. Hierin hebben zit
ting: de berde studenten-piredikanteh, de
studenten-pastoor, drie leden van de
NCSV, Sanctus Augustinus, de VCSB en
de Calvinistische Studenten-Werkge
meenschap. Op een viertal kringen wordt
het gesprek gevoerd. Moge uit dit korte
overzicht blijken, dat de CSR de sympa
thie en het medeleven verdient van alle
Christen-studenten.
SCHRIJFMACHINES
"17'%7TP"OW7grrtete32 en 47 cM. wagenbreedte
Jl Met of zonder Tabulator
Ook leverbaar met voorsteekinrichting
„CONTINENTAL'
„OLYMPIA" 2
„MERCEDES"
24 cn 47 cM.
wagenbreedte.
Met Tabulator.
GISPEN STALEN KANTOORMEUBELEN
TELMACHINES REKENMACHINES
DEMMENIE
tel. 21400
hrfirlemmerstr.169
Van het haringfront weer weinig goed nieuws
Dat ging naar Den Bosch toe
Het Wilhelmus voor „Gustaaf" van Rotteveel
Rijnstreek-fokkerij sloeg uitstekend figuur
(Van onze deskundtge medewerker, de heer J. van der Goot te Wassenaar)
or de stamboekfokkers, en eigenlijk voor geheel agrarisch Nederland, zün de
beide N-R.S.-tentoonstellingsdagen te Den Bosch wel zeer bijzondere geweest. Was
het Donderdag niet zo heel erg druk, in de loop van de Vrijdagmorgen „stroomde"
nenscn. De circa 900 stuks vee waren in de prachtige ruime hallen zó onder
gebracht, dat dit volgens de verklaring van de vele buitenlandse bezoekers nergens
wereld beter is; Het gemeentebestuur van Den Bosch laat niets achterwege om
zich een Charmante gastheer te betonen. De officiële gebeurtenissen gaan we thans
Uiteraard is het echter van betekenis
weten, wat de Rijnstreek in Den Bosch
heeft gepresteerd met haar inzending,
hoofdzakelijk zwarbblaren; er werden
20 dieTen ingezonden, ze waren allemaal
voorgeselecteerd, terwijl door allerlei
tegenslag er enkele uitvielen, die ook
waren aangegeven.
In doorsnee mogen onze Rijnstreek-
fokkers tevreden zijn over de behaalde
resultaten. In totaal werden vijf eerste,
vijf tweede, vier derde en drie eervolle
vermeldingen verworven. Bovendien
behaalde „Gustaaf" van A. H. Rotteveel
te Oude Wetering het kampioenschap
der stieren.
Doze stier stond er schitterend voor
en. had ieders bewondering. Vermoedelijk
heeft de zwartlblaarfokkerij nog niet
eerder een stier van zodanig gehalte
voortgebracht. Een prachtige zilveren
vaas. aangeboden door het NR.S., was
het loon voor de keurige wijze, waarop
de stier door zijn eigenaar werd voor
gebracht. Het was een machtig schouw
spel. toen al de kampioenen van de drie
veeslagen, of rassen, voor de eretribune
stonden opgesteld.
Toen klonk het Wilhelmus en volgde
een groots défilé op het prachtige gras
veld. Een lust voor de ogen! Minister
Mansholt meukte terecht op, dat de Ne
derlandse volkswelvaart voor een groot
deel is gebaseerd op de rundvee-fokke-
rij-houderij.
r' "Fdt'f'eserve-'kampioen werd uitgeroe
pen de bekende Dirk. die zijn opkomst
Zuid-Holland heeft te danken. Deze
thans ruim zes-jarige stier begint zijn
jaren reeds te gevoelen. Liet ook een
mooie groep jongere dieren zien.
Herion van C. van Zwieten te Alphen
werd bij de tweejarige stieren eerste en
stond er goed voor. Ook een mooi suc
ces, dat wij deze jonge fokker gaarne
gunnen.
Jaarverslag van „Ons Belang" heeft
sombere toon
VEEL TELEURSTELLING IN 1948
„EXAMEN IN VERGIFTIGDE TOESTAND"
Ter waarschuwing
Trot, dr II. G. Bijlsma, hoogleraar in
de geneeskunde en de geneesmiddelen-
leer aan de Utrechtse Universiteit, waar
schuwt in een artikel ln het orgaan der
Utrechtse universitaire gemeenschap
„Sol Justltae" nadrukkelijk tegen het
gebruik van .kalmerende middelen" door
studenten, die voor een examen opgaan.
Prof. Bijlsma zegt te hebben geconsta
teerd. dat bij de pxa-mina-ndi niet zelden
vergiftigingsverschijnselen worden ge
constateerd. welke in sommige gevallen
zelfs het 9preken van wartaal tijdens
het examen ten gevolge hebben. In het
bijzonder schijnt per vit ine bij de
Utrechtse studenten een veelgebruikt
middel te zü-n. Een kleine dosis van dit
middel is echter reeds voldoende om het
gesignaleerde gevolg te veroorzaken.
Prof. Bijlsma schetst in zijn artikel
uitvoerig, hoe studenten die gegrond
of ongegrond aan examenvrees lijden
er toe komen naar .kalmerende mid
delen" te grijpen. Aanvankelijk bemerk
ten de examinatoren dit niet. Nog in 1946
kiwam de gedachte op, dat de oorlogs
jaren een zo sterke indruk hadden ach
tergelaten, dat de examen-psychologie
daardoor niet onbelangrijk was gewij
zigd. In de loop van de drie volgende
jaren is echter wel gebleken, dat ver
schillende tevoren niet opgemerkte ver
schijnselen bij studenten op vergiftiging
berustten.
Prof Bijlsma schrijft vervolgens, dat
het niet zo heel erg is, zolang het „kal
meren" geschiedt met wat valeriaan-
aruppels of bromide-tabletjes, alhoewel
de examen-prestatie daardoor daalt.
Niettemin verdient het aanbeveling, niets
in te nemen. De examinator immers zal
met de psychische toestand van de exa
minandus altijd wel rekening houden.
Er zijn echter gevallen, waarin het in
nemen van middelen wèl wenselijk is.
Dit mag er niet geschieden zonder
medisch voorschrift.
De s'erke toeneming van het gebruik
van „kalmerende middelen" kan prof.
Bijlsma niet veiklaren. Evenmin de
voorkeur van. in het bijzonder de
Utrechtse studenten, voor het vergif
pervitine.
Indlew do porvitine-vengdftiging ern
stig is en zich uit in sufheid, dan her
kennen de examinatoren de toestand wel.
schrijft prof. Bijlsma. „Ik vrees ech
ter, dat er talrijke candidaten zo weinig
suf zijn, dat wij. die onze studenten te
genwoordig zo slecht persoonlijk ken
en daardoor hun normale habitus
niet ter vergelijking paraat hebben, de
indruk krijgen, dat zij dom zijn. De fei
tenkennis blijkt dan voldoende. maar
zodra iets moeilijker theoretische ver
klaringen worden gevraagd, schiet de
candidaat te kort."
Prof. Bijlsma acht de toestand ernstig
genoeg om er nadrukkelijk tegen te
waarschuwen.
Ten slotte vraagt de schrijver zich af
of de tijd niet gekomen is om van tac
tiek te veranderen. „Wellicht zal het
goed zijn. om degenen, die door ver
giften een slecht examen doen, voor een
extra lange termijn af te wijzen, als
straf, zoals ook de automobilist zwaarder
wordt gestraft, wanneer hij ln (door
alcohol) vergiftigde toestand een onge
luk veroorzaakt."
Blijkens het thans verschenen jaarver
slag van de woningbouwvereniging „Ons
Belang" is het jaar 1948 niet zo gunstig
geweest als 1947, daar de 103 woningen
Julianastraat en omgeving niet voor be
woning gereed zijn gekomen Niet één
woning was in 1948 afgewerkt. Gebrek
aan materiaal, vooral dakpannen, was
hiervan één der oorzaken. Nu. in 1949.
is reeds een groot deel betrokken.
Té betreuren is het. dat de voorlopig-
vastgestelde huren zo ontzettend hoog
waren. Dit was een grote teleurstelling,
zowel voor het bestuur als voor de ge
gadigden. Wij spraken, aldus het verslag,
hierover onze grote verwondering uit
tegenover de wethouder van openbare
werken, de heer A. J. Jongeleer. en zon
den een gedooumenteerd schrijven aan
B, en W„ met het verzoek de huren te
verlagen. Of dit succes zal hebben kan
nog niet worden gezepJ -»1 hopen wij dit
van ganser harte.
Het moge dan waar zijn, dat de wo
ningen door de dure paalfundering
zeer hoog in prijs kwamen, aan de
andere kant kunnen wij en onze le
den het weer niet helpen, dat ons
DE TOEKOMSTIGE METAMORFOSE VAN
HET GEBOUW „PREDIKER"
Drie phasen één bazar
De komende werkzaamheden aan het
gebouw „Prediker" in de Janvossens'.eeg.
waarvan wij onlangs reeds melding
maakten, vallen uiteen in drie phasen. In
de eerste plaats zullen de drie kleine
zalen bij de ingang grondig worden ge
restaureerd. Daarng zal de nieuwbouw
tussen Mirakelsteeg en Janvossensteeg
een aanvang nemen. Deze nieuwbouw
betreft het bouwen van drie lokaliteiten
op de begane grond en een grote zaal,
die te splitsen zal zijn, er boven. Voorts
een hall, terwijl men ook heeft gedacht
aan een eenvoudig buffet. Is men hiermee
klaar, dan zal van de overige zalen (4
t.e.m. 8) één grote, moderne zaal worden
gemaakt, die ongeveer 500 mensen
kunnen bevatten. Hier komen o.m.
yast toneel en kleedkamers. Het plan
van uitvoering is zodanig opgemaakt, dat
zowel het verenigingswerk als de verhu
ringen gewoon doorgang kunnen vinden
In verband met deze restauratie en
uitbreiding, die vanzelfsprekend hoge
kosten met zich mee zal brengen, wordt
op 7, 8 en 9 November a.s- in alle zalen
van „Prediker" een grootscheepse bazar
gehouden. Reeds staat vast, dat deze zal
bestaan uit 18 welvoorziene stands, T.z.t.
volgen hierover nadere mededelingen.
Men deelde ons nog mee, dat de burge
meester, jhr mr F. H. van Kinschot, zich
met veel genoegen bereid heqft verklaard
in het comité van aanbeveling zitting te
De Kerkmuziekconferentie va
Ned. Ver. voor Prot. Kerkmuziek, die
dezer dagen te Leeuwarden z»u worden
gehouden, gaat niet door.
een stuk slechte bouwgrond is toe
gewezen. Wij vertrouwen dan ook,
dat B. en W. aan ons verzoek zullen
voldoen. Immers: de huurprijzen zijn
momenteel voor de mecsten onzer le
den te hoog en het is ons bekend, dat
velen alleen een dure woning hebben
genomen om een einde te kunnen
maken aan de meer dan treuriee om
standigheden. waaronder zij woonden.
Een der belangrijkste feiten in het ver
enigingsjaar was ongetwijfeld de vol
tooiing van het werk Druiven- en Ker
senstraat. Wij kunnen op de uitvoering
van dit plan werkelijk trots zijn, zo gaat
het verslag verder. Jammer was, dat de
algehele afwerking van deze bouw piet
zo vlot verliep als wij hadden gedacht
Als tweede belangrijke feit noemt het
verslag de herdenking van het 35-jarig
bestaan.
Naar uitbreiding van het
krnis-werk
Commisie op initiatief van de Sociale
Raad geïnstalleerd
Öp initiatief van de Leidse Sociale Raad
s een commissie gevormd van deskundi
gen, van'vertegenwoordigers van instel
lingen.'dié zich met kruisverenigings-
werk -bezig houden en van afgevaardig-
van de gemeèhte. Deze commissie
heeft tot taak een plan te ontwerpen voor
uitbreiding van het kruisverenigings-
werk en een betere taakverdeling en sa-
verking tussen de daarbij betrokken
instellingen.
Thans werd de commissie ten stadhuize
geïnstalleerd door de secretaris van d«
Sociale Raad. mr P. A. van Toorenburg.
Voorzitter der commissie is prof. R
Remmelts, directeur van het instituut
ior praeventieve geneeskunde; secretaris
dr L. W. von Liebenstein, arts van de
gemeentelijke geneeskundige- en ge
zondheidsdienst.
De feestgids is uit!
Heden is het programma van de ko
mende 3 Octoberfeesten verschenen.
Maandag kan het publiek het in de win
kels verkrijgen. Het ziet er, evenals
andere jaren, fris en overzichtelijk uit.
De foto's geven reeds een klein a
proefje van wat men straks in de histo
rische optocht te zien zal krijgen.
EEN DOKTER NODIG?
De Zondagsdienst der huisartsen wordt
waargenomen door de dokters Do
Bruyne, Lahr, Meyboom en Nieuw-
WELKE APOTHEEK?
De avond-, nacht- en Zondagsdienst dei
apotheken te Leiden wordt van Zaterdag
24 Sept. 13 uur tot Zaterdag 1 Oct. 8
waargenomen door: apotheek Duyster.
Nieuwe Rijn 18. tel. 20523 en de Doeza-
apotheek, Doezastraat 31, tel. 20313.
Van de één-jarigen werd eerste Alfred,
een Dirk-zoon, en van moederszijde
zeer na verwant aan Gustaaf. Deze stier
is voor enige tijd aangekocht door W.
van Santen te Wassenaar.
Deze zeer correct en typisch gebouwde
stier kan als een aanwinst voor Zuid-
Holland worden beschouwd.
Eikelenboom te Rijnsaterwoude werd
2a in deze klasse met Heracles en J. D.
v. d. Akker (Hoorn) 3a met Adam.
Beide Dirkzonen, die er best voorston-
:n en schitterend werden voorgeleid.
De bekende Johannes van M. Visser
erd in een zeer goede rubriek oudere
stieren .2b, terwijl Monarch van C. Dui
venvoorde eervol werd verklaard i.
rubriek twee-jarigen.
Van de oudere melkkoeien werd de
bekende Co 2 van Van Santen, die de
vorige week VEBO-kampioene werd, lb.
Alida 5 van Van Zwieten gaf ook partij
en werd 2b.
In de zeer goede, hierop volgende ru
briek werd de bekende Leentje 17 van
Van Zwieten 2a. Sien van Stal v. d
Kloot Meyburg werd ook 2a, kon in dit
hoog gezelschap dus met ere verkèren.
Van Santen kreeg met Dientje 5 als
melk vaars in deze rubriek een 3b-prijs
Dezelfde fokker behaalde met de fraaie
vaars Margriet een eerste prijs, verder
met Mopje 9 een derde prijs. Van Zwie
ten kreeg met twee pinken in een zeel
goede -rubriek resp. een derde prijs er
een eervolle- vermelding.
Zeër goed waren de zwartbonten. Vóór
velen zal het een verrassing geweest zijn,
dat de bekende fokkers gebr. Ruyter
Ooster-Blokker niet ten volle als hoogst
bekroonde stal uit de strijd kwamen.
Een nieuw j oter, H. Prins te Kamper-
eiland, heeft met overtuiging de hoogste
bekroning verworven, door eerste te
worden in de eigengefokte volbloeds.
Ideale, iets beknopte dieren met beste
De bekende kampioenstier Adema 21
an de Woudhoeve van gebr. Ruyter
oest 't ook afleggen.en wel tegen „Pro
ducent" van Hoornaar, die later tot kam
pioen werd uitgeroepen. Van de oudere
stieren werd Adelbert Adema van de K
I.-vereniging te Leiden 2c. Deze stier is
nogal kreupel geweest, wat de conditie
nooit gunstig beïnvloedt. De bekende 116-
jarige Zijlster Reclame van L. J. Slinter
werd in deze zeer zware klasse 3a
kwam er dus met ere af. Verder behaal
de Marijke 20 van jhr Sandberg te Was-
ar de 2bnprijs. Deze oud-kampioen
van de VEBO is genoegzaam bekend.
Geen trekloggers meer
(Van een medewerker)
Ook deze week geen verandering te
melden over de vangsten! Ze waren weer
sleoht. Een enkel schip kwam deze week
met een behooriijke melding- Het bleef
echter bij een enkele. Zodra de andere
schepen naar een gunstige plaats voe
ren, was -er die nacht geen haring meer
te vangen. Nu is dit een verschijnsel, dat
zich ieder jaar op 't Zand waar nu
wordt gevist voordoet. Vorige jaren
waren behoorlij-ke trekken echter veel-
vuldiger. De schepen vissen nu om de
55 gr. N. B. en 2 gr. O. L.
Met de treknetvisserij wordt het ook
minder. Er zijn nu minder dagvangsten
van 100 kantjes. De gemiddelde dagvang
sten waren deze week 40 kantjes. Wel
VISSER1JGOLF
i de
De val van de gulden heeft ii
buurt van de Nederlandse vissershavens
een reeks veronderstellingen en geruch
ten veroorzaakt, die in vele gevallen er
ger dan de werkelijkheid bleken te zijn.
Eén er van vond gretig voedsel in de
mededeling, dat de Amerikaanse import
uit Nederland met ongeveer 30 pet t
toegenomen en dat kaas, bloembollen
haring de gunstiger markt in de Nieuwe
Wereld wellicht zouden kunnen benutten.
Financieel-technisch lijkt dat
waarschijnlijk nog niet, maar daar reeds
vaker de visserij de profeten in het
gelijk heeft gesteld en de theorie
flink eind van de praktijk af lag, zullen
we terdege rekening moeten houden
de bekende „juffrouw", die ook in Ame
rika bepaalt hoeveel haring zij uit de Ne
derlandse kantjee wil hebben. Want met
die „haring" kan practisch alleen de zoute
bedoeld zijn, omdat ons debiet
dere sectoren practisch verwaarloosd kan
worden.
Zoute haring is lange tijd een goed ar
tikel geweest in de States Toen
rasechte Polen, Duitsers en Tsjechen
rondliepen, konden de Nederlandse
porteurs er graag een partij plaatsen,
dat die maatjes hen immers herinnerden
aan „thuis", maar nu de volksaard ver
ulakt en opgenomen is door „het Ameri
kaanse leven", is de belangstelling aan
merkelijk gedaald.
Het is niet zozeer een kwestie van prijs
als wel van we zouden het haast „zin"
noemen. En daarom verwacht men in
handelskringen geen directe wonderen
van de devaluatie, al werd toegegeven
dat er wellicht mogelijkheden in het 1
schiet liggen.
Aan de Zuidzij ligt de verhouding
ders. Verhoogde materiaalprijzen i
sisat en manilla, voor kolen soms en voor
andere onontbeerlijke zaken zullen het
de boekhouder en de kassier niet gemak
kelijker maken. En aan weerskanten var
de haven piekert men over het kleine
stukje verovering op de Duitse markt,
waar zulke droefgeestige dingen over te
vertellen zijn
Inmiddels vaart het bootje van de op-
vangregeling in vrij woelig water. De
voorwaarden, waarop de werknemers de
I Jmuidense verse-haring-opvangregeling
goedkeurden, kunnen volgens hen nief
gelden voor „De Zuid", omdat de loon-
grondslag voor de haringvisserij een an
dere is dan die voor de trawlvisserij. Het
aftrek-percentage is inmiddels bepaald
op 4 pet, waarmee de Centrale Bond
coord kan gaan. Hiermee kan dus
prijzenstrijd tussen Noord en Zuid als
voorkomen worden beschouwd.
Er is echter in de laatste zitting
Loonraad een hartig woord gesproken
over de opvangprijzen en daar kwam ook
de regeling voor de trawlloggers opni
aan de orde. Het college van Rijksbemid
delaars heeft te kennen gegeven, dat de
opvatting van de reders ten aanzien var
de regeling namelijk dat deze niet ir
de eerste plaats bedoeld is als steun aar
de visserij ter beperking van hun los-
werkzaamheden en zelfs als vrijstelling
hiervan bij een normale aanvoer for
meel wel. maar materieel niet juist is.
Zodat de zaak weer eens vast zit en er
een nieuwe losregeling op stapel gezet is,
die hopelijk deze ruimte in de interpre
tatie niet openlaat.
De opvangregeling voor de makreel is
nog lang niet in kannen en kruiken
een korte, maar ware mededeling na lange
en intensieve geruchten, die het graag
anders hadden gezien.
Sport en Wedstrijden
„Jalin" hield jaarvergadering
De Chr. gymnastiekvereniging „Jahn"
hield gisteravond haar jaarvergadering in
„Prediker". Voorzitter J. Brückner opende
óp de gebruikelijke wijze. Het jaarver-
van -de secretaris, de heer P. de
Knëgt, gaf een duidelijk beeld van het
gepasseerde in 't afgelopen jaar. Dhr. W.
Polanen, penningmeester, kon getui-
van gezonde financiën. In het bestuur
werden herkozen mej. C. Kuyl en de
heer W. van Polanen en in de vac. mej.
d. Plas werd gekozen mej. B. Pruys-
Voorte werd nog het winterwek be
sproken.
AFVALWEDSTRIJD L.S.B. 1949.
Voor de 3e ronde van de L.S.B. wer
den nog de volgende partijen gèspeeld:
C- v. d. Lip (Sassenheim)F. v. d. Bosch
(Caïssa) 0—1; H. C. Bouter (Philidor i
Willems of Brilman (PTT) 10; J. Koet
(Philidor)ir A. Paardekooper (Phili-
dor) 0—1; D van Gelder (Philidor)-
Ouwerkerk (Vriendenschaar) 10;
Zwaan (Schaakgenoegen)—F Teleng
'Vriendenschaar) 01.
N.Z.H.-NIEUWS
Voor de prijzenwedstrijd werden dt
volgende partijen gespeeld: L. J. Gou-
driaanH. v. d. Westen 01; J. Kwestroo
P. Ober xx; voor de bordenwedstrijd:
D. MollemansP. Brandsma 01; A. v. d.
EykelH. Kwestroo 10; G. Slinger
landP. Bavelaar 01; L. J. Goudriaan
H. Binnendijk xx.
DAMMEN
R.D.C.-NIEUWS
Voor de bordenwedstrijd werden de
volgende partijen gespeeld: Joh. Krom
houtF. Laterveer 02; A. v. d. Mey
P. van Egmond 11; A. BrinkW. Leeu
wenberg 20; A. VletterJ. v. d. Mey
2—0.
R.D.C. 4D.V.N. 2 15—5
De jongste telg van het Rijnsburgse
R. D. C. zette de competitie uitstekend
in, door met niet minder dan 15—5 van
D.VN. 2 Noordwijk te winnen.
De gedeeltelijke uitslag is:
D. Schoneveld (R.D.C. 4)—P. Vink
(D.V.N. 2) 2—0; A. van Delft—J. van
Woersum 0—2; D. van Starrenburg—G.
Hoek 20; Kr. Leeuwenburg—J. C. Krug
20; W. Heemskerk Fzn-^J. Terveen
0z; J. P. v d. Berg—Kortekaas 20; C.
KromhoutP. Wijnbergen 20; Joh.
Schoneveld—J. Marijt 20; J. Kromhout
JznM. Mulder 11; D. NoortC.
Krug 2—0.
R.D.C. 2—R.D.C. 3 13—7
Zoals het R.D.C. 2 betaamde, won
van R.D.C. 3 met 13—7. Het ging als
volgt: H. Ravensbergen (R.D.C. 2
van Rossum (R.D.C. 3) 2—0; C Zandber
genN. N. 20; H. VerkuilR. Heems
kerk 1—1; J Glasbergen—P. van Egmond
Gzn 0—2; A. van Egmond—W. Heems
kerk 1—1; H. Voorbergen—A. v. d. Eykel
0—2; B. Bedeker— J C. Hoge woning
2—0; S. Heemskerk—C. Schaddée—van
Doorn 2—0; J. Star (res)—M. Zandbergen
(res) 20; Jac. OudshoornM. van Duin
(res) 11.
BURGERLIJKE STAND
VAN LEIDEN
GEBOREN: Johannes z. van B. Dool en
M. C. de Jongh; Hubert A. z. van J. F.
P. Hers en C. M. Schreuder; Hehdrika dr
van A. Dissevelt en M. Jansen; Lex
van J. J. H. Pijpers en E. C. Bouter.
OVERLEDEN: J. Regeer, zn.. 3 jaar; W,
Verhoogt; 88 jaar;
LD.V. WINT MET GROTE CIJFERS
Voor de le klasse competitie van di
L.D.D.B. speelden het le en 2e tiental
van L.D.V. hun eerste wedstrijd, resp.
tegen L.D.C. 1 en NT.V. 1. Het le tien
tal startte met een klinkende
ning waarbij geen der uitgespeelde par
tijen puntenverlies bracht. Met
slag van 16—0. een afgebroken
uitgestelde partij (de afgebroken partij
zal eveneens door LD.V. worden gewon
nen) behaalden de Leidenaars een in de
le klasse zelden voorkomend resultaat.
Het 2e tiental van L.D.V. bracht het er,
in vergelijking met het le tiental, min
der goed af, ofschoon een mogelijk ge
lijk spel tegen Noordwijk 1 toch altijd
een goede prestatie is. Donderdag a.s.
speelt L.D.V. 2 thuis tegen S.D.V. 1 en
Vrijdag gaan LjD.V. 1 en 3 naar H.D.C.
te Alphen. De volledige uitslagen van
bovengenoemde wedstrijden waren als
volgt:
W. Heemskerk (LJ5.V. 1)-J. Sandtjk
(L.D.C. 1) 2—0, J. Klinkenberg—H. Veg-
te uitigest., B. SlegtenhorstW. Wolf
20, Th. UyttenbogaardJ. v. d. Zwam
afgebr., J. W. Huisman JrR. M-arbus
2—0, I. TelengC. Meinema 20, A
KlinkenbergH. Bloemendaal 20, P
v. LeeuwenN. Hogervorst 20, P. v
d. Stel-A. v. d. Zwam 20, J. Zaal
bergW. v. Heusden 20, voorlopige
uitslag 160.
H. de Water (L.D.V. 2)—Th. Zwet
sloot (N.D.V. 1) afgebr.. J. v. d. Meij—
C. J. Bouwmeester 02. A. SladekE
Drost 11, W. de RoodeH. de Reus
afgebr., E KlinkenbergA. Turk 11,
C. Klinkenberg Sr—J. Peschier 1—1, M.
J. v. Houten—J. v. Houten 2—O, J, Dreef 2—0. Totaal 11—5 voor D.L.V. II.
staat hier tegenover, dat de gevangen
haring groter is. De trekloggers. die na
25 September binnen komen, mogen niet
om te trekken op haring, die
gezouten wordt. Ze mogen alleen uit op
haring. Heden (Zaterdag)
lataste logger nog uitgevaren om te trek
ken. Zo zullen dan de meeste loggers de
volgende week weer met de gewone
vleet in zee gaan.
Voor de haring, in dit seizoen gevan
gen zijn geen nieuwe exportorders bin
nengekomen. Wel gaat deze week
laatste haring van het vorig jaar weg
(Polen).
De slechte vangsten van dit ja;
oorzaak, dat tot 12 September 112.504
kantjes minder aan de Katwijkse afslag
werden aangevoerd dan in dezelfde pe
riode van -het vorig jaar. Voor maatjes
haring alleen werden ongeveer 50.000
kantjes minder aangevoerd, d.i. 30 pet.
In de prijzen is deze week geen ver
andering gekomen. Ze waren als vo-lgL
Vleet-haring: volle haring grof f24 tot
f30.30 per kantje: idem klein f12 40
f 14.90; steurharing klein f 15.40 tot f 16.8l\
ijle haring f 12.90 tot f 14.90. Trekharing:
volle haring grof f 23f 29.90; idem klein
f 12 tot f 19 90; steurharing f 17f 27; ijle
haring f 12.70f 14.80. De totale aanvoet
was deze week 6685 kantjes.
IJmuidense trawlers naar
het hoge Noorden
Naar wij vernemen zal Maandag de
Abraham (SCH 92) van de rederij „Pet
ten" te IJmuiden een der zogenaamde
„Krijgsbuit-boten"als eerste IJmuidense
trawler naar de Barendszee -
reneiland vertrekken. De Noordzeeharing
begint nu kuitziek te worden, zodat
grootste schepen zich veroorloven kun-
diverse wateren op te zoeken. Elke
week zal uit IJmuiden. een groot schip
vertrekken, waartoe een aantal rederijen
contact met elkaar beeft gezocht om
elkaar aan de markt niet „dwars te zit
ten". Men denkt er over, de Engelse
markt aan te doen. De samenwerkende
rederijen zijn: Petten, V.E.M., Van Toor
(Vlaardingen), en N. V. Verre Visserij-
Maatschappij"
AMANUENSIS MUGGE IN 'T ZILVER
Gisteren is de heer F. J. W. Mugge^
amanuensis bij de H.B.S. voor meisjes,
gehuldigd t.g.v. het feit, dat hij op 1
Sept. 25 jaar in gemeentedienst was. De
leerlingen openden de huldigings-bijèen-
komst met zingen en achtereenvol-genj
spraken: mej. J. L. van Hoorn, direc
trice, mej. R. v. d. Noorda, voorzitster
van de schoolvereniging „Despereert
niet", mej. E. Buit, namens de leerlingen
en mej. F. Kuenen, namens de oud-leer
lingen. Allen gaven geschenken en in
hun mening over het werk van de heer
Mugge was een opTT,o-Velijke eenheid. De
jubilaris, die vergezeld was
familieleden, stelde een en ander op hoge
prijs.
AFD. LEIDEN NED. VER. E.H.B.O.
Gisteravond heeft de ver. E.H.B.O.,
dienst Leiden haar winterprogramma i
geluid met een contactbijeenkomst. 1
verschillende mededelingen werd aan dr
J. G. Bazuin de gelegenheid gegeven da
diploma's uit te reiken. De gediplomeei
den zijn: de dames P. P. Tukker, J. M. M.
Zilvertant, H. E. J. van Vliet, H. G.
Hofstegen, S. van Amerongen. A.
Pijk. A. Endegeest, W. Galjagrd, A. M.
P. de Vos, A. A. Heldt, A.Houbieri, S.
Makkelenberg; voorts de herën J. Gij-
zenij. A. v. d. Zeeuw, A. J. Blom, L. de
Vet, J. M. v. d. Maat. M Vermond, J. W.
P. E. Broers. W. v. d. Post, J. M.
Berg, J. A. van Zijl, P. Veerman en
Trommelen. Enkele interessante 'films
werden nog vertoond
familiecompetitie en een spraakwaterval.
Ned. Chr. Reis-Vereniging
De afdeling Leiden van de Ned. Chr.
Reis-Vereniging heeft gisteravond in c
foyer van de Stadsgehoorzaal genote
van de prachtige kleurenfilm over Java'3
pracht en praal. Ofschoon deze film reeds
verscheidene malen in onze stad is a
toond, mocht het bestuur van de afde
ling zich verheugen in een volle zaal,
die van begin tot eind een en al aandacht
koesterde.
De heer A. van den Bos, voorzitter,
opende en deelde een en ander mee over
het win'.erprogi
den wij, dat de bekende Meindert Zaal
berg zal komen spreken over het potten-
bakkersbedryf en de vermaarde journa
liste Mary Pos over haar reis naar en
door Egypte. In zijn inleiding tot de
film, die eigendom is van de stoomvaart
maatschappij Nederland, merkte de heer
v. d. Bos nog op, dat Indonesië veel i
Nederland te danken heeft. Daarom kan
het niet anders dan dat wij onze belang
stelling ten opzichte van Indonesië hou-
GEREF. JONGEREN ORGANISEREN
JEUGDWEEK
De Géref. jongeren houden volgend»
week een jeugdweek. In het kader hiervan
zal Maandag een grote propaganda-avond
worden gegeven in „Den Burcht". Hier
worden alle leden der M.V.'s en J.V.'s en
alle ouders van de jongens en meisjes van
12 tot 16 jaar verwacht.
een sportmiddag voor de gehele jeugd op
het N.B.L.O.-terrein en verder zijn e
schillende verenigingsavonden. Het be
looft een goede week te worden.
-P. Vink 20, J. MolenaarM.
Berg 20, L. ZitmanJ. v. Schooien
0—2, voorlopige uitslag 9—7.
D.L.V. I en II WINNEN VAN
D.C.L. II en III.
D L.V. uit Lisse heeft het damseizoèn
best ingezet. Zowel het eerste als het
tweede tiental wist te winnen, resp. van
D.C.L. II en D C.L. III. De ged. uitslagen
waren: N. J. van Hal D.L.V. I— F. Feits-
ma D.C.L. II 20; A. van Rossen
J. de Vink 2—0; J. Algera—D. Laterveer
11; N. J. DekkerF. Ladee 20; N. N.-
F. Schilt 1—1; J. van der Poel—F. Fran
ken 20; A. Balkenende CznW Stou
ten 02; J. LangbroekJ. Vermeulen
11: A. Wijnhout—Ouwehand (res.) 2—0;
J DuivenvoordeBrinks 02 Totaal
13—7 voor D.L.V. I.
P. G. Balkenende D L.V.IISchimmel
D.C.L. III 20; A Balkenende Jr—
Zeegers 20; A. Balkenende SrI Pauw
02; P. HoekstraOverdijk 20;
Hort—de Wekker 0—2; D Vergunst—
