Jlietuuc Ccütsdjc GTouranl
Atoomexplosie in Sowjet-gebied; dus
ook Rusland heeft de bom
Wist U
ZATERDAG 24 SEPTEMBER 1949
BUREAUX: Hoge woerd 103.
Dir. en redactie Tel. 20408. Abonne
menten Tel. 22710 AdvertentieafcL
Tel. 23375.
Postrekening 68030.
ABONNEMENTEN: 4.15 p. Kwartaal;
1 1.35 per maand; 0.32 per week.
ADVERTENT1ËN: 0.18 per mlllmeter
(By contract belangrijke korting).
DIRECTIE: F. DIEMER
CHRISTEL1JK-NATIONAAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
„Stantuastfcfi Is Qfiebleotn
myn bert ia tcyfjcnspoct"
Dertigste jaargang No 7926
„Examen in vergif
tigde toestand"
Zie pagina 2
HARRY S. TRUMAN ONTHULT:
Meer dan ooit is thans internationale
controle nodig
HARRY S. TRUMAN, de president der Ver. Staten, heeft de hele wereld
speciaal het Amerikaanse volk verrast met een schokkende mededeling
betreffende het atoom-wapen, waaruit in de eerste plaats nu met zekerheid te
concluderen valt, zulks in aansluiting op vroegere vagere mededelingen er
geruchten, dat Amerika betreffende de atoombom niet langer het monopoli*
bezit. Truman's verklaring luidt letterlek: ,,Ik ben van mening, dat het Ameri
kaanse volk het recht heeft op de hoogte te worden gebracht van alle ontwikke
lingen op het gebied van de atoomenergie, daarbij ten volle rekening houdende
met de nationale veiligheid. Het bewijs is geleverd, dat in de laatste weken
atoom-explosie in de Sowjet-Unie heeft plaats gehad.
Sinds de atoomenergie voor de eerste I een paniekstemming mag overgeven,
maal door de mens was vrij gemaakt, weten nu, zeide hij, dat de Russische
werd de eventuele ontwikkeling van leiders liever hun eigen atoomwapens
deze nieuwe kracht door andere landen willen smeden, dan hun steun geven
verwacht." Als een schrale troost voegde I het plan voor een universeel verbod.
Gelijktijdig in Londen en Washington werd bekend gemaakt, dat ook Rusland
de atoombom bezit. Om de ernst van dit bericht te onderstrepen, drukken
wij een foto af, die de ontzettende uitwerking van zo'n monster der ver
schrikking laat zien. 't Is te hopen, dat de atoombom nimmer voor oorlogs
doeleinden gebruikt zal worden!
hij er aan toe, dat met deze mogelijkheid
dan ook steeds rekening was gehouden.
De belangrijkheid van deze pijnlijke ont
hulling, die ongetwijfeld een schaduw
werpt op de huidige machtsverhouding,
blijkt uit het feit, dat dit wereldnieuws
met de zwaarste „koppen" gebracht werd
op de frontpagina's der Amerikaanse en
Engelse bladen.
Seismografen leverden het bewijs
Vergissingen zijn uitgesloten, aange
zien een woordvoerder van het Obser
vatorium in Lund verklaard heeft, dat
ln September drie aardbevingen waren
geregistreerd en op 14 Sept., Nederlandse
tijd te 20.45, werd er een opgetekend,
waarvan de haard op 5300 km. ten
Oosten van Lund lag en veroorzaakt
moest zijn door een atoom-explosie er
gens in Siberië. Meer dan ooit zullen
nu volgens uitingen van Dean Acheson
en Truman, de Ver. Staten alles doen,
wat in hun vermogen ligt, om te komen
tot een internationaal toezicht op de
atoom-energie en zullen zij blijven wer
ken aan de vrede, waartoe het Atlan
tisch Pact het belangrijkste middel is.
Zoals men weet, zijn thans te Wash
ington besprekingen over de atoom
energie aan de gang tussen de Ver.
Staten, Engeland en Canada.
Geen paniekstemming
De Amerikaanse senator McMahon,
heeft aan de pers verklaard, dat het
nieuws van de Russische atoom-explosie
de Ver. Staten voor het „grootste dilem
ma" in de geschiedenis plaatst, maar
dat het Amerikaanse volk zich niet aan
Gesneuveld in Indonesië
De Regering maakt bekend, dat tot
haar leedwezen de volgende verliezen
in Indonesië zijn gerapporteerd:
Koninklijke Landmacht.
Gesneuveld 28 Mei na vermissing:
Sold- D. E. Kiewiet uit Wedde <Gr.).
Gesneuveld 6 Augustus, na vermissing:
Sold. J. H. Koster uit Utrecht.
Gesneuveld 11 September: Sold. D
Bos, uit Katwijk aan Zee.
Gesneuveld 18 September: Korporaal
H. v. d. Hoef, uit Heerlen.
Koninklijk Ned.-Ind. Leger.
In de periode van 4 t/m 10 Septem
ber geen verliezen.
Overeenstemming
over de Unie
Het hoofd dezer Unie blijft
een functie
Na de vergadering de. Centrale Com
missie van de R.T.C. is bekend gemaakt,
dat de drie delegaties in beginsel tot
Overeenstemming zijn gekomen over de
volgende punten:
1. Het karakter van het Unie-statuut.
S. Positie en functie van het hoofd der
Unie.
5. Taak en samenstelling van de Con
ferenties der ministers van de deel
genoten, welke op geregelde tijdstip
pen worden gehouden.
4. Taak en samenstellini van het Hof
van Arbitrage van de Unie.
6. Goed contact en geregeld samen
werken tussen Parlementen der deel
genoten.
HM. de Koningin heeft gistermorgen
half twaalf de afgevaardigden van de
Nederlandse minderheidsgroepen ter
Ronde Tafel-Conferentie op het Huis ten
Bowh in audiëntie ontvangen
Te Washington neemt men niet aan,
dat de Russische atoom-explosie de oor
logsdreiging direct vergroot, want Ame
rika heeft een voorsprong van 4 jaar
en het tempo der voorraadvorming van
atoombommen was reeds tot het uiterste
opgevoerd.
Niemand heeft het monopolie
;t is nog maar de vraag, of de
Russen nu ook werkelijk over voldoende
materialen beschikken. Uit de uiteen
zetting van Truman stippen wij nog aan,
in de zgn. „Driemogendhedenver-
klaring" der Ver. Staten, Engeland en
Canada van 15 November 1945 met na
druk verklaard werd, dat geen enkel
land in feite een monopolie op atoom
wapens kon bezitten. En vandaar dus,
dat een doeltreffende internationale con
trole op de atoom-energie zo noodzake
lijk is, zoals bij herhaling in de Ver.
Naties werd voorgesteld. Onmiddellijk
Truman's boodschap, waarvan vooraf
mededeling was gedaan in een kabinets
zitting te Washington, werden ook te
Londen en Ottawa identieke verklarin
gen uitgegeven.
Toen de persvertegenwoordigers door
de secretaris van Truman werden ont
vangen, gingen de deuren van het ver
trek op slot en niemand mocht de kamer
verlaten, voor ieder de verklaring van
de president in handen had. Eerst daar-
kon de stormloop naar de telefoon
cellen beginnen en werden slechts en
kele minuten later de programma's van
alle Amerikaanse zenders onderbroken,
het wereldschokkende nieuws be
kend te maken.
Opwinding in Amerika
Vanzelfsprekend heerste ook op het
hoofdkwartier van de „militaire stryd-
Kracnten" hevige opwinding, maar toch
tracht men de leiten koelDioedig onder
ogen te zien. De voorzitter van de Ver.
„Congres-commissie voor de Atoom
energie", hield onmiddellijk een verga
dering achter gesloten deuren, hetgeen
de ernst van de ontstane situatie be
wijst. De hoofdredacteur van een vak
blad op het gebied der atoomwetenschap
te Chicago stelde vast, dat, indien zich
tenminste een atoomexplosie heeft voor
gedaan, deze de omvang moet hebben
gehad van die, welke door de Ameri
kaanse atoombommen op Japan werd
veroorzaakt. Er is n.l. een bepaalde hoe
veelheid uranium of plutonium nodig,
om tot een explosie te komen.
Volgens latere berichten, zou Dean
Aoheson op de hoogte geweest zijn
de Russische atoom-explosie toen hij j.l.
Woensdag een beroep deed op de Sowjet-
Unie tot samenwerking. De afwijzende
houding van Rusland in de Assemblee
bleek toen duidelijk. Volgens Reuter
het nieuws van de atoom-explosie 4
de Russische delegatie bij de Ver. Naties
„geen verrassing" hebben veroorzaakt,
omdat Molotof deze gang van zaken
reeds had voorspeld in zijn rede
7 November 1948.
Het Britse kabinet zal a.s. Maandag
bijeenkomen om het atoomnieuws te be
spreken. Tenslotte laten wij hier nog
volgen, dat twee van de grootste atoom
deskundigen ter wereld, prof. Hahn
prof. Meitner, het volgende hebben v
klaard: „Als Amerika en Rusland de
bom hebben, zal er geen oorlog komen;
het zal dan net gaan als met het gifgas"
Vijf straaljagers maakten tegelijk
noodlanding
Vijf Britse ,,Vamipire"-straalivldegtuigen
hebben in de buurt van Milaan
noodlanding moeten, maken, omdat de
brandstof uitgeput was. Twee
machines zullen niet meer .gerepareerd
kunnen worden. De piloten bleven onge-
Laszlo Rajk vanmorgen
ter dood veroordeeld
Maar George Palffy wordt
opnieuw berecht
Laszlo Rajk, voormalig Hongaars
minister van Buitenlandse Zaken, is
hedenmorgen te Boedapest, wegens
„verraad", ter dood veroordeeld. Zoals
bekend is, werd hy beschuldigd voor
Tito en voor de Ver Staten te heb
ben gespionneerd- Luit-gen. George
Palffy, voormalig stafchef en minis
ter van Defensie, die eveneens in dit
schynproces terecht stond, zal voor
een militair hof opnieuw berecht
worden.
Nog twee andere beklaagden kregen de
doodstraf, nl. Szonyi, ex-secretaris
personeelszaken der Hongaarse cor
nistische party en zijn assistent Szalal.
Paul Justus, ex-vice-president der Hon
gaarse radio, en Brankof, voormalig
raadsman van de Joegoslavische ambas
sade te Boedapest, kregen levenslang.
■politie-kolonel Korondy zal, even
als Palffy. nogmaals berecht worden. De
ter dood veroordeelden zullen worden
opgehangen. Hun vonnis kan echter nog
door een hogere rechtbank gewijzigd w
den, indien zij in beroep gaan.
Inderdaad hebben zij zulks gedaan.
Na het voorlezen der vonnissen gaf het
of een ..rechtvaardiging" van de straf-
sn, en deelde mee. dat het zich niet
bevoegd achtte tegen Palffy en Korondy
straf uit te spreken, daar deze mili
tairen waren. Men verwacht algemeen,
dat beiden ter dood zullen worden
oordeeld.
Aantal gesneuvelden wordt
minder
Een woordvoerder van het ministerie
in Overzeese Gebiedsdelen deelt mede,
dat de verliezen van 10 Juni—10 Juli j.l.
ren: 107 gesneuvelden. 297 gewonden
7 vermisten, van 11 Juli tot 11 Augus
tus: resp 93. 249 en 12. van 11 Augustus
tot 11 September: re6p. 20.59 en 2 (Van
deze laatste verliezen werden de meest*
geleden voor 2 September j.l.)
Autostoet van 140 km op weg
naar Utrecht
Gedurende de tien Jaarbeursdagen ti
Utrecht werden niet minder dan 28061
geregistreerd, die van buiten de
stad kwamen Bij de vorige Najaarsbeurs
dit aantal 21.327. Plaatst men deze
auto's achter elkaar, dan vormen zi;
ruim 140 km. lang. De drukste
de derde, Donderdag 8 Septem
ber, met 3863 auto's.
Geen schepen met haring meer
naar Engeland
De Engelse regering heeft bepaald, dat
de Nederlandse vissersschepen alleen nog
verse vis mogen aanvoeren in Engelse
havens. Zoals bekend is was overeenge-
en, dat Nederland haring mocht leve-
zolang Engeland daar geen bezwaar
tegen had.
Aan de grens van de gemeente Naald
wijk ontving de burgemeester, de heer
S. Hoogenhoom, H.M. de Koningin,
toen zy gisteren een bezoek bracht
aan de Westlandse bloemen
en fruittentoonstelling.
ALS HET „PONDJE"
,Bulldog"-operatie vandaag
begonnen
(Van een onzer verslaggevers.)
Ergens in Engeland. 24 Sept.
De Operatie ..Bulldog", een demonstra-
ie van solidariteit van de Western
Union-landen. waaraan Frankrijk. Enge
land. België. Nederland en ook Amerika
deelnemen, is vandaag begonnen Door
nist konden de manoeuvres gister
avond geen aanvang nemen. Ook nu zat
Londen nog wel gehuld in een wittige
maar toch kon er vanmorgen een
begin worden gemaakt met de groot
scheepse luchtmanoeuvres, die ten doel
hebben zowel de aanvalskracht als de
verdedigingsmogelijkheden van de lucht
strijdkrachten op de proef te stellen.
Dit week-end z -! bij de bewoners van
het eilandenrijk aan de overzijde van de
Noordzee wel veel herinneringen aan de
afgelopen oorlog bijbrengen. Herinnerin
gen. die des te meer overtuigen van het
feit, dat iedere burger in oorlogstijd on
misbaar is.
Ons land heeft zijn straaljager-piloten,
vee groepen, naar de basis Thorney-
Island gestuurd. Zij zyn hier sedert
Dinsdag onder bevel van de majoors
Flinterman en Focquin en ingedeeld by
het fighter-command, dat staat onder het
opperbevel van een vice-luchtmaarschalk.
Hoe zullen onze mannen ditmaal naar
uren komen in deze internationale ma-
oeuvre? Er heerst grote spanning onder
de deelnemers. Het afgrijselijke geluid
ontploffende bommen en uiteenspat
tende granaten zal ditmaal niet weer
klinken, zelfs de mitrailleurs van de
jagers zwijgen. Hun taak wordt vervan
gen door camera's, die nauwkeurig
registreren of de piloten de aanvallende
vliegtuigen „geraakt" en „neergescho-
•n" hebben.
Zo blijft al dreunt de lucht van tijd
tot tyd van vliegtuigmotoren de stilte
de vrede, een vrede, waarvan Chur
chill zeide, dat er voor gevochten moet
worden wil men ze bewaren
UTRECHTSE NAJAARSBEURS KREEG
S 520.000 VOOR DUITSE PRODUCTEN
Ter stimulering van de Ned.-Duitse han
delsbetrekkingen werden speciale jaar
beurscontingenten vastgesteld voor uitwis
seling van goederen op de Keulse en
Utrechtse jaarbeurs. Op deze wijze kon
de handel met Duitsland met een be
drag van ruim een millioen dollar wor
den verruimd. Het contingent dat op de
Najaarsbeurs werd toegewezen, bedraagt
520.000 dollar.
Graaf Carlo Sforza, de Italiaanse
inister van Buitenlandse Zaken, bevindt
ich thans in Canada, waar hy een on
derhoud had met de minister van De
fensie Brooke Claxton.
Ziekengeld gaat bij inenting
direct in
Het Prophylaxefonds heeft besloten bij
arbeids-ongeschiktheid als gevolg van
inenting uitkering van ziekengeld te
zijnen laste te doen verstrekken over
de eerste drie dagen der arbeidsonge
schiktheid (de z.g. carenzdagen) en wel
tot 80 pet van het dagloon. Die onge
schiktheid moet vóór de vierde dag door
de medische dienst van het verzekerings
orgaan zijn vastgesteld. Bij ziekmelding
dient dus te worden vermeld, dat de
ziekte het gevolg is van inenting Zo
men weet heeft een werknemer volgens
de Ziektewet eerst recht op ziekengeld,
m.i v. de vierde dag.
Bankhouder in IJsselmonde
herkent twee rovers
Politie hield zes verdachten vast.
Er is meer licht gekomen in de roof
overval op de Boerenleenbank te IJssel-
monde. hoewel geen der verdachten
heeft bekend De bankhouder heeft tw
hen herkend als daders. Ons door
verschillende bladen tegengesproken be
richt. dat er tien arrestaties zijn verricht,
wordt thans door de politie bevestigd.
Tegen vier hunner kon niets positiefs
worden ingebracht en zij zijn dan ook
vrijgelaten. Vier mannen en twee v
wen bleven in arrest. Bij huiszoeking
bij een van hen werd een stuk pak
papier gevonden, waarop twee schets-
tekeningetjes voorkwamen van de bank
en de omgeving. Een andere verdachte
blijkt tevergeefs te hebben getracht
bankbiljet van f 1000 te wisselen. Met
zijn verloofde bezocht hij, op de avond
na de overval, verschillende café's en
dancings.
Bij confrontatie met de bankhouder
werden twee verdachten herkend Een
man en een vrouw werden nog vrijgela
ten en de overigen, de 30-j. C. P v d.
B los werkman, de 40-j. J J. L bediende
om de grote vaari. zijn verWfde de 36-j
verkoopster J V en de 28-j kaaskoop
man A. B.. allen uit Rotterdam, zijn naar
het H. v. B gebracht. De kleine grijze
huurauto, waarmee de overval werd ge-
beslag genomen.
pleegd, is i
Boer schoot met jachtgeweer
op indringers
Weer een overval, maar nu volkomen
mislukt.
Het aantal roofovervalllen schijnt de
laatste tijd toe te nemen. Dezer dagen
was Oud Vossemeer aan de beurt, maar
dank zy het kordate optreden van een
boer kwamen de overvallers van een
koude kermis thuis. Zij zijn nu opgeslo-
Omstreeks negen uur hoorden de be
woners van een hoeve in Oud-Vosse-
meer, dat er werd geklopt. Iemand riep:
,We heben een lekke band." De boer.
Kees van Engelen, ging eens kijken en
drie mannen met maskeTS voor. Ze
drongen naar binnen en sommeerden de
boer, de handen omhoog te steken. De
huisgenoten kwamen dichterbij en een
broer van de landbouwer zag kans, een
jachtgeweer te grijpen en op de indrin
gers te schieten. Ze namen haastig de
benen.
De politie zette prompt de brug en het
?er in de omgeving af Er kwam een
auto op de brug met twee personen,
waarvan één was gewond. Een derde
kwam er bij om te informeren of hy lif
ten kon. De politie arresteerde het drie-
Rotterdam en een uit Bode
graven. Het waren de daders; een van
de drie is nog verre familie van de ge
broeders Van Engelen.
Wisjinsky stort de fiolen van zijn toorn
uit over het Westen
Maar hij schermt met een vredespact tussen de Grote Vijf
De Russische minister van Buitenlandse Zaken, Wisjinsky, heeft op de Algemene
Vergadering der Ver. Naties te Flushing Meadows, een rede gehouden, waarin
hy er de Ver. Staten opnieuw van beschuldigt, aan te sturen op een nieuwe
wereldoorlog, zulks in samenwerking met een groep andere landen. Hy oefende
felle critiek uit op het Atlantisch Pact, dat volgens hem op ondermyning van
de Ver. Naties gericht zon zyn, terwyi Engeland en Amerika de waanzinnige
bewapeningswedloop veroorzaakt hebben. Ook het Marshall-plan, dat volgens hem
Europa in twee kampen verdeeld houdt, werd aan heftige critiek onderworpen.
Amerika had de internationale con
trole op de atoomwapens doen misluk
ken, het had de militaire uitgaven op
onverantwoordelijke wyze verhoogd,
kortom het voerde een ongebreidelde
oorlogspropaganda Maar tenslotte stelde
hij voor, dat de vijf grote Mogendheden
de handen zouden ineen slaan en onder
ling een vredesverdrag sluiten. Hy leg
de de Assemblée een voorstel voor, dat
Binnenkort een plenaire
zitting der R.T.C.
K.N.I.L. en T.N.I. blijven voor
lopig gescheiden
Het critische stadium, dat de Ronde
Tafel-Conferentie vorige Zaterdag In
ging. is nu ten aanzien van de Neder
lands-Indonesische Unie gepasseerd
De tweede grote moeilijkheid, de finan
ciële verhouding, moet nog worden op
gelost. maar volgens BFO-kringen is
men op het ogenblik tevreden over de
wijze, waarop men vordert. Als ook deze
zaak is afgehandeld, kan men een ple
naire zitting van de BFO verwachten,
vermoedelijk in de eerste week van
October.
(Voor vervolg ete Pag. 7)
uit drie punten bestaat: 1. Veroordeling
van de voorbereidingen voor een nieuwe
oorlog, die in een aantal landen in het
bijzonder in Engeland en Amerika ge
troffen worden: 2. Verbod van atoom
wapens en andere middelen tot massale
vernietiging, welke onverenigbaar zijn
de geest van de Ver. Naties; 3. Een
eensgezinde verklaring van de Assem
blée, dat haar wens is, dat de Ver. Sta-
i. Engeland, China en de Sowjet-Unie
de handen ineen slaan, voor het handha-
van de vrede en veiligheid, de drei
ging van een nieuwe oorlog afwenden
een desbetreffend verdrag sluiten.
Wisjinsky sprak niet over de atoom
explosie, die in het Sowjetgebied heeft
DAT H. J. v. Leusen te Arnhem, on
dervoorzitter van de Centrale Cultuur
technische Commissie en oud-landmeter
by de Ned. Heide My. is bevorderd tot
officier in de orde van O.-N.
DAT gisteren in diergaarde Biydorp
Rotterdam de damesbeurs „Femina"
geopend.
DAT de Ned. Bond van Ouden van
Dagen de Regering gevraagd heeft by
evt. huurverhoging aan hen, die een uit
kering ontvangen van de noodwet-Drees,
n evenredige byslag te verlenen.
DAT zes ton tarwe, die was opge
slagen in de „kaar" (voor het drogen)
een pand van het aan- en verkoop
bureau akkerbouwproducten te Zaan
dam, gisteren door brand verloren ging.
DAT de 70-jarige wielryder J. Z. in
Tilburg, toen hy plotseling de weg over
stak, door een auto werd doodgereden
l de 68-jarige mevr. A. v. d. M. door
auto ernstig werd gewond.
DAT de Asser Rechtbank de 42-jarige
metselaar Jan H. H. I. uit Meppel tot
8 mnd. (m.a.) veroordeelde, daar hy geld
wist los te krygen van mensen, die dach
ten dat hy een gezeten burger was er
een dame, wie hy een quasi-huwe-
lyksaanzoek deed.
DAT De Reefs aanneming- en handel-
mij te Oldenizaal voor 595.000 laagste
insdtoryfster was bij de aanbestediing
het maken van het tiweede deel van de
doortrekking van het zijkanaal
Almelo van de Twentekanalen em
komende werken-
DAT voor de R'damse Rechtbank 1 j. I
n.a.) werd geëist tegen de 21-j. tech
nisch tekenaar J. I. S. aldaar, die eerst
militaire dienst weigerde en daarna uit
het werkkamp „Vledder" ontvluchtte.
DAT de reizende beiaard, die thans
in zyn Zwitserse tournée terugkeert,
op 30 Sept. in Bergen op Zoom speelt
daarna in andere plaatsen van West-
Brabant en Zeeland.
DAT een 38-jarige man uit Den Bosch
werd verpletterd onder vallend puin,
toen hy by enkele verwoeste villa's in
Vught iets van zyn gading had willen
zoeken.
DAT de woonwagenbewoner J. V. uit
Groningen, die wegens collaboratie was
veroordeeld tot detinering in de Carel
Coenraadpolder, gisteren tydens werk
zaamheden in omgeving van Vlatwedde
gevlucht
DAT de kapt. J. A. baron Bentinck is
geplaatst by het garderegiment grena
diers en de luitenants-kol P. G. A. For-
tanier (infanterie) en H. K. Duhoux
(genie) op verzoek eervol zyn ontslagen.
DAT de Chileense gezante in Den
Haag, mevr. Carmen Vial de Senoret,
Is benoemd tot lid van de Chileense de
legatie by de V.N. en de eerste gezant-
schapssecr., M. Bianohi, haar vervangt.
DAT de ritmeester W. F. K. Bisschoff
van Heemskerck, eerste stalmeester
H.M. de Koningin, is benoemd tot ad
judant van H.M.
DAT de dezer dagen in Amsterdam
opgerichte Stichting voor vorming
ontwikkeling van het werkende meisje
Maandag op een vergadering aldaar
haar doel zal uiteenzetten.
DAT de Ned. Spoorwegen, l.v.m. de
ele ongelukken die voorkwamen op het
iaduct by de „Lunetten" te Utrecht,
en verbod hebben ingesteld om stoom
if te blazen binnen 40 m. ter weers-
zyden van het viaduct
DAT minister Mansholt gisteren in
Son de nieuwe, uit Denemarken ge-
importeerde persinstallatie van het Des-
tructorbedryf ln werking stelde.
DAT t.g.v. het 60-jarig bestaan van
Gebr. Gerzon in A'dam gisteren werd
gerecipieerd.
DAT 400 tandartsen op 30 Sept. en
1 October in Baarn een congres bywo-
de Ned. My. tot bevordering
der tandheelkunde.
DAT ruim 80 Engelse boeren in Baarn
vertoeven om de Ned. landbouwmetho
den te bestuderen.
DAT 5 van de 21 stakende arbeiders
by de houthandel voorh. Kunst te Gro
ningen zyn teruggekeerd en de rest is
ontslagen.
DAT het aantal (12) wisselkantoren
in de grens van de heer Evers uit
Zevenaar, onder auspiciën van de Ned.
Bank. binnenkort met 7 wordt uitge
breid, waarvan één dezer dagen in Gla-
nerbrug komt.
DAT de deelnemers aan het internat,
waterleidingcongres te A'dam gisteren
en vandaag Friesland bezochten.
DAT Delden een herenhuis in het cen
trum van het stadje heeft bestemd voor
nieuw gemeentehuis.
DAT het station Zwolle i.vjn. de elec-
trificering geheel wordt verbouwd en er
o.m. een tunnel tussen het eerste en
tweede perron komt.
DE WERELD ROND
Onze speciale verslaggever Alfred
van Sprang heeft in zyn artikelen
reeks onze Jezers-van-ouds al enige
maanden vergast op het relaas van
zyn reis om de wereld. Van hem ver
schenen oa. reeds artikelen over
Noord-Afrika, het Midden-Oosten,
Palestina. Birma, Siam, China
En zo trekt hy al maar verder als
een moderne Phileas Fogg, nooit
zwervensmoe. Waarheen neemt hy
ons de volgende keer weer mee?
Door de wonderkyker op pagina 3
zult U hem telkens weer kunnen vol
gen, ln welk werelddeel dan ook.
plaats gevonden Acheson, Bevin
Sch uman applaudisseerden mede
Wisjinsky's rede. die zij met aandacht
gevolgd hadden. In Westerse politieke
kringen is men zeer voorziohtig met i
mentaar op de rede van Wisjinsky,
men eerst wil weten, in welke mate
Pact, als door de Rus voorgesteld,
afwijken van het Handvest der Ver.
Naties Er bestaat nu eenmaal een grote
klove tussen Wisjinsky's ongemotiveerde
critiek op het Westen en zyn „pseudo"
vreJ--voorstellen. De rede was d
kortste, die Wisjinsky ooit gehouden
heeft,
We eten minder brood, maar
drinken meer melk dan
vóór de oorlog
In de begroting van Landbouw c.t.
geeft minister Mansholt de volgende cij
fers over het huidige verbruik per hoofd
van de bevolking, uitgedrukt in percen
tages van dat verbruik in de jaren
1930/38: brood 93. meel en bloem 98,
vlees 53 (distributie), vet 115, suiker 109,
groenten 109 en melk 130
Voor de export van landbouwproduc
ten zijn kwaliteitsverbetering en kost
prijsverlaging door rationalisatie eerste
vereisten, aldus de minister. De opper
vlakte der in uitvoering zijnde ruilver
kavelingen zal naar raming stijgen var
rond 60.000 ha in 1949 tot rond 80 000 ir
1950.
Een nieuwe Pachtwet kan men bin
nenkort verwachten, maar de geldig
heidsduur van het Pachtbesluit zal nog
moeten worden verlengd.
Wat ook det alueert
De kranten hebben deze week volge-
staan over de devaluatie, zodat wij eea
kleine zelfoverwinning hebben moeten
behalen om in dit Zaterdagavond-artikel
alsnog op een bepaald aspect van het
algemene vraagstuk, dat devaluatie heet,
de aandacht te vestigen.
Devaluatie is een demonstratie van het
onvolkomene in de menselijke samen
leving Dat geldt voor het economische
en het financiële, maar het geldt óók
voor het morele.
Wat schijnt wel een van de voor
naamste voorwaarden te zyn om een
devaluatie, nadat deze nu eenmaal onver
mijdelijk is geworden, te doen slagen?
Het is deze voorwaarde, dat er in het
geheim toe wordt besloten. Op hetzelfde
ogenblik, waarop er iets over uitlekt,
kunnen diegenen hun maatregelen gaan
treffen, wier levensvulling de speculatie
en niets dan de speculatie is. Hoezeer
daarbij laakbare gedragingen ten nadele
van de volksgemeenschap mogelijk zyn.
blykt wel uit de betiteling, welke dr
Colijn eens bezigde, toen hij in een op
welling van hevige verontwaardiging
sprak van „onvaderlandslievende schob-
bers".
Het is dus een landsbelang, dat specu-
atie op de val van bet geld zoveel moge
lijk wordt tegengegaan. Dit bereikt i
het best door plannen tot devaluatie
zoveel mogelijk geheim te houden. En
welk middel is dan doeitreffeoder dan
te ontkennen dat devaluatie van het geld
wordt overwogen? Dit middei schijn; zo
doeltreffend, dat het schier voor elke
devaluatie wordt toegepast.
Dit ontkenning kan weer in allerlei
gradatie worden geformuleerd. Het kan
botte ontkenning zijn, maar het kan
een misschien speelse en schertsende
opmerking zijn, zoals de mededeling van
minister Lieftinck enkele dagen voor de
jongste devaluatie, „dat de gulden goed
op weg was. een harde valuta te wor
den". In werkelijkheid was de gulden op
""eg te devalueren-
Het schijnt in de practyk niet anders te
kunnen. Men heeft uitgerekend, dat Sir
Stafford Cripps sinds Januari 1948 tot
negen maal toe heeft verzekerd, dat het
pond niet zou vallen. Eèn zijner ambts
voorgangers. Philip Snowden, heeft het
aldus gezegd: .Als een minister van
lC'én zou toegeven, dat devaiuatie
waarschijnlijk was, zou de devaiuatie
terstond onvermijdelijk worden, omdat
het buitenland onze goederen niet meer
zou kopen in de hoop, ze later goedkoper
te kunnen krijgen".
Als het zo is en het schijnt zo te
2Üo w'at zit er voor een minister dan
anders op dan te ontkennen, dat tot
devaluatie zal worden overgegaan?
Doch al schijnt het niet anders moge
lijk. hier open-baart zich wel scherp het
volkomene in de menselijke samen
leving. Want waarop het in feite neer
komt is. dat de mens hier ge-plaatst wordt
een keuze tussen twee kwaden,
tussen enerzijds de erkenning dat de
devaluatie aanstaande is met alle boze
gevolgen, welke aan die erkenning ver
bonden zyn, en anderzijds de ontkenning
tegen beter weten in.
Dan is het, menselijkerwijs, begrijpe
lijk. dat de noodsprong in de noodleugen
wordt gemaakt. Maar ook deze nood
oplossing heeft wel zeer onbevredigende
kanten.
Want wat is het onvermijdelijk gevolg?
Dat het vertrouwen in de Regering af-
Het vertrouwen devalueert. En zo
wreekt ook dit mindere kwaad zichzelf-
Dit kan zulke vormen aannemen, dat het
grotere kwaad zeer dicht wordt be
naderd.
Waarlijk, het zijn niet de beste dagen,
welke een staatsbestel in zulk een
periode moet doormaken En de finan
ciële gevolgen zijn misschien nog niet
eens aKyd de ernstigste.
Wie zal de tien-millioenste
Nederlander zijn?
Wordt in December verwacht.
De tien millioenste Nederlander of
Nederlandse zal waarschijnlijk in De
cember a.s- zyn (of haar) entree in ons
vaderland maken. Zal de baby een jon
gen of meisje zyn? Het sterke geslacht
heeft de meeste kans, omdat in de laat
ste jaren meer jongens dan meisjes zijn
geboren. Maar zal het wel een baby zijn?
Het is natuurlijk niet uitgesloten, dat de
10.000.000 wordt gehaald door vestiging
of naturalisatie. Men zal echter vermoe
delijk een baby als officiële tien mil
lioenste aanwijzen.
Het zal wellicht eerst in het begin van
1950 bekend worden, wie de gelukkige
is. omdat met de berekening wel enige
tijd gemoeid is.
In Juli telde ons land 9.955.394 inwo
ners (op 31 December j.L 9 884 415; een
flinke toeneming ook vergeleken bij de
stand op 31 December 1947: 9.715.890). In
Zuid-Holland woonden op 31 December
jl. 2.351.669 mensen (2.308.382 een jaar
daarvoor). Er waren op 31 December jL
635 vrouwen en 4 925.780 mannen
as land. In 1948 zijn er 119.678 meis
je— en 128.245 jongens levend geboren.
In dat jaar zijn overleden 37.871 mannen
en 34.588 vrouwen.
Jehudi Menuhin heeft een uitnodiging
an de Staatsopera in die Russische sector
an Berlijn aangenomen, om een concert
te geven.
Koeler
Tot morgenavond verwacht De Bilt;
Op de meeste plaateen enkele buien en
overwegend zwaar bewolkt. Morgen
echter hier en daar opklaringen. Matige
Zuid-Oostelijke wind, ruimend naar
Zuid-West en later iets afnemend. Iets
koeler dan vandaag. (Opgemaakt te
10 uur)
ZON EN MAAN
Zondag 25 September: zon op 6 30, on
der 18.33; maan op 10 42, onder 19.31 uur.
Maandag 26 September: zon op 6.31,
onder 18Jl; maan op 12.16, onder 1955
uur. 29 Sept. E K.
