Jlicumc £dJisrt)c ÜTüuranl Wel is de klant weer koning, maar de koopkracht is verzwakt Wist U ZATERDAG 3 SEPTEMBER 1949 BUREAUX: Hogewoerd 103. Dir. en redactie Tel 20408. Abonne menten Tel. 22710 Ad verten tieafd. Tel 23375. Postrekening 68036. ABONNEMENTEN: 4.15 p. kwartaal; 1.35 per maand; f 0.32 per week. ADVERTENTIBN0.18 per mtlimeter (By contract belangrijke korting). DIRECTIE: F. DIEMER. CHRISTELIJKE ATIONAAL DAGBLAD Voor Leiden en Omstreken „Stantoasticti l« Qhebleora mya bert la tcgfjcospocf Dertigste jaargang No 7908 VAN DER WAALS, „beste duif uit Gestapohok" Zie pag. 3 Utrechtse Najaarsbeurs begint Dinsdag Mr MILIUSDE MARSHALLHULP HAD NOG GEEN VOLDOENDE EFFECT (Van een onzer verslaggevers) Als Dinsdag 6 September a.s. de 53ste Koninklijke Nederlandse Jaarbeurs te Utrecht geopend wordt, znllen 3056 deelnemers uit Nederland en 28 andere lan den 39.520 m2 Jaarbeursterrein met hun stands beslaan. Dat is in vergelijking met 1948 een stijging met 2000 m2. Het beeld van de Najaarsbeurs wordt beheerst door een aantal collectieve in zendingen. In de eerste plaats, die van de zuivelindustrie Deze tak van nijver heid staat voor zeer ernstige beslissingen, zoals de overgang van boter- op kaas productie. De 11.000 m2, die in gebouw Q aan de Croeselaan voor de agrarische afdeling werd ingeruimd, wordt gerecht vaardigd door de grote plaats, die de agrarische sector met f 1570 millioen in het nationale inkomen bijdraagt Een tweede collectieve groep is die der medische instrumenten in de Irenehai. Zij moeten het de medici gemakkelijk maken in korte tijd de vorderingen op hun gebied te bezien. In de Beatrixhal exposeert de meubel groep, o m. met modelkamers- Ook de andere afdelingen gingen met sprongen vooruit. Er zijn enorme werktuigen te bewonderen, terwijl telecommunicatie- middelen en radar-installaties deze Jaar beurs zeer belangwekkend maken. Van de 3056 deelnemers zijn er 1453 met Nederlandse en 1603 met buitenland se producten aanwezig. Er zijn niet minder dan 265 Duitse deelnemers, een aantal, dat slechts door de Engelsen, met 314 deelnemers, wordt Overtroffen. Op de Najaarsbeurs 1948 waren er slechts 58 Duitse deelnemers. Er zijn thans bovendien 203 Amerikanen, 192 Belgen en Luxemburgers, 188 Fransen en 152 deelnemers uit andere landen. Dit beeld van de Jaarbeurs, zoals wij het hierboven schetsten, sluit aan op de korte rede, die de directeur van de Jaar beurs, mr J. Milius, gisteren voor Nederlandse pers heeft gehouden weliswaar liet hij er geen twijfel bestaan, dat Nederland economisch i: mist vaart, maar, zo zei hij. wij zijn ais die kikker, die in een pan melk gevallen, net zolang met de poten sloeg, tot het vocht boter werd en het dier var aldus verkregen vaste grond uit de pan kon komen. Wat de pan aangaat: Het verzadigings punt op de binnenlandse markt is reikt, de klant is weer koning, maa koopkracht der consumenten is verzv mede als gevolg van de rigoureuse be lastingheffingen. Internationaal zag de heer Milius het toenemend muntbederf als een zv schaduw. De Marshall-hulp had nog geen voldoende effect, doordat er wel import iaar geen export naar Amerika kon geschieden. Wil Nederland in de running blijven, m moet het een nog meer verfijnd en veredeld product leveren. En overigens zag spr. met belangstel ling de exportplannen der Regering tege- waarvan minister Van den Brink op 6 September mededeling zal doen. Voorts is de verhouding met Indonesië nn overwegend belang voor een bepali mi de toekomst van Nederland en r Milius bracht een bewogen eresaluut a: de Nederlandse soldaat. Indien er geen bevredigende regeling wordt getroffen, betekent dat een terug voor alle Nederlanders van hoog tot laag Nederland's moeilijk economisch heden vraagt een open oog. en vaste hand, duidelijke koers, bewustheid van eigen kracht en vooral samenbundeling va het- aanwezig potentieel. OOK PRINSES WILHELMINA BEZOCHT SONSBEEK. Na Koningin Juliana en de prinsesjes heeft ook Prinses Wilhelmina een be zoek aan de tentoonstelling van beeld houwwerken in Park Sonsbeek te Arr- hem gebracht. Zij vertoefde daar giste- ■neer dan een uur en werd rond geleid door de Arnhemse kunstenaars Fri Heil en Gijs Jacobs van den Hof. De Prinses liet verscheidene leden de werkgemeenschap van Arnhemse kunstenaars aan zich voorstellen. Nog meer Westlandse druiven door de lucht De Olie-scheepvaart en Bevrachtings maatschappij N.V. te Rotterdam, die enige weken geleden een contract afsloot 40 vluchten met Dakota's, telkens met lading van 3000 kg Westlandse drui- van Schiphol naar Londen, heeft nog r deze ma^nd vluchten met extra's DC 3's, eveneens met Westlands fruit voor Engeland, afgesloten. Voorts er nog onderhandelingen gaande één dérde contract België gaat belastingen verlagen In België, waar de belastingen na de Oorlog nog zwaarder drukten dan in on: land. zal weldra een aanzienlijke verlich ting merkbaar worden. Het kabinet heeft gisteren nl. de plannen voor een fiscale ontlasting van de liberale minister Financiën. Liebaert, goedgekeurd. Ingang van 1 October a.s. zal de ndg niet nader gespecificeerde vermindering der directe belastingen op de salarissen woi den toegepast. Men spreekt van een vei laging met 16 pet. Kaarten, om Von Mansteins geheugen op te frissen Ex-veldmaarschalk Von Manstein gisteren in zijn proces te Hamburg vei antwoordelijJc gesteld voor het uitvoeren van Hitiers bevel, om politieke c< frussarissen van het Russische leger gevangenneming terecht te stellen, of de veiligheidsdienst over te leveren. Von Manstein zal gebruik mogen maken een speciaal voor het proces ingerichte kaartenkamer over die Duitse veldtocht in Rusland. Een en ander om zyn ge heugen op te frissen. Messerschmidt bouwt thans montagewoningen Nu de bouw van vliegtuigen in Duits land verboden is, houdt de 'heer Messer- echmidt zich -bezig met het ontwerpen ei bouwen van montagewoningen ii Beieren. Vandaag stellen wij voor J. 1MANSE, Lisserdijk 533, post Abbenes. Soldaat le kl. J. Imanse, legernummer 16.09.04.073, STD 760, Solo no I (wie hem schrijven wil weet dus zijn adres!) hoopt 20 vluchtén. ARNHEM OPENT MAANDAG TROLLEY-LIJN. Maandag zal te Arnhem het nieuwe trolley-net in gebruik worden gesteld. Het zal dan na Groningen, trolley-bussen reeds meer dan 20 jaren rijden, de tweede trolley-stad derland worden. Hoe is het met de staking van de strijd? Een strikt vertrouwelijk rapport aan de Kamer Minister Van Maarseveen heeft een strikt vertrouwelijk rapport aan de Tweede Kamer overgelegd omtrent de practische uitvoering van de order tot staking van het vuren op Java en Ma- doera van 11 tot 26 Augustus. Artikel 17 van de handleiding" voor de tenuitvoerlegging van de staking der vij andelijkheden bepaalt: ..Iedere partij zal zich onthouden van openbaarmaking van enige daad of hande de andere partij welke zij als schending van de overeenkomst be schouwt". Dit houdt dus in, dat de minister al-' .in rapporten mag openbaar maken als de andere partij de overeenkomst niet schendt. Centrale gemengde commissie als blindeman Intussen meldt Aneta uit Batavia, da: de centrale gemengde commissie Van toe zicht op de uitvoering van de staking van de vijandelijkheden haar vijfde formele overeenkomst heeft gehouden. Daar de plaatselijke gemengde commis- es nog geen rapporten hadden i-nge-. zonden over de schendingen van de wa penstilstand welke de Nederlanders heb ben gemeld, besloot men de zaak maar te stellen. officieel communiqué wordt te leurstelling uitgesproken, over het feit dat bepaalde plaatselijke gemengde com- nog niet aan het werk konden gaan, omdat de republikeinse vertegen woordigers nog niet aanwezig waren. Van de 13 plaatselijke commissies wer en er thans zes, hetgeen de centrale iromissie tot voldoening stemt, aldus het officiële communiqué. Gisteren zouden er nog twee dier plaat selijke commissies bijeenkomen. Intussen verklaarde de republikeinse minister van voorlichting Sjamsocdin op een kabinetszitting te Djokja, dat uit voering van de order bevredigend ver loopt vooral op Sumatra, en dat de repu bliek daarmede een bewijs geeft van haar goede wil. De republikeinse minister van binnen landse zaken mr Wonsonegoro. tevens leider van de -republikeinse delegatie In de centrale gemengde commissie ver klaarde 28 diezer in een onderhoud met Aneta, dat de uitvoering op Sumatra veel vlotter loopt dan op Java. De commandant van de politie te Oen- garan in Midden Java. de heer Juch, is op 25 Augustus ontvoerd en vermoord. Hij reed tezamen met twee agenten, een chauffeur en zyn verloofde in een jeep van Bandoengan ïvear Karartdjaii. De chauffeur en zijn verloofde keerden later terug, doch de lijken ven de heer Juch en de beide agenten zijn bij het gehucht Djimfbaran gevonden. DOOR TRAP VAN RIJPAARD GEDOOD Bij het verzorgen van zijn paarden kreeg de 26-j. H. Otjens, van/le manege te Dongen, van een der dieren een trap tegen het voorhoofd, ten gevolge v van hij is overleden. Gaat Tito zich over Stalin bij de Ver. Naties beklagen? De verhoudingen vertroebelen echter meer en meer Zoals wij reeds In een deel van onze edities hebben vermeld, Is maarschalk Tito zijn verblijf te Brioni, op een der Adriatische eilanden, in Belgrado terugge keerd, om zelf de leiding in handen te nemen van de verdediging tegen de Rus- iische campagne tegen zjjn land. Het is nog altjjd mogelijk, dat Tito bij de Ver. Naties, waarvan-de algemene vergadering op 21 September a-s. te New York ge opend zal worden, een aanklacht tegen de Sowjet-Unie zal indienen, wegens be dreiging van de wereldvrede. Misschien is er nog een kans, dat Tito Joegoeslavië af te staan. Engeland het geschil met de Kominform recht streeks tot ontspanning weet te brengen. In ieder geval laten de Westelijke rege ringen Tito hierin vrij. Inmiddels ge raken de verhoudingen meer en meer vertroebeld. Zo heeft Joegoslavië for meel de zee- en luchtvaart overeenkomst met Rusland opgezegd. Ook heeft Joe goslavië geen uitnodiging ontvangen voor de najaarsbeurs te Praag, die 11 Sep tember wordt geopend Het Britse min van Buit. Zaken heeft ontkend, dat Engeland en Amerika druk hebben uit geoefend op Italië, om de Joegoslavische zone van het „vrije gebied" Triëst aan morgen 23 te worden. Hij vertrok 8 Mei 1947 met de Johan v. Oldenbarneveldt er verjaart dus reeds voor de derde maal ir, de tropen. Hij heeft het bij de administra tie goed naar zijn zin, maarook hij Wil toch wel eens graag naar huis. Waarom slippen de grote barin gen door de mazen? De Raad voor het Briitse haringbedrijf heeft plannen bekend gemaakt om er achter te komen, waarom zoveel grote haringen aan de vangst ontsnappen. Daartoe gaat men gebruik maken van een onder water-camera. Haringscholen zullen gefotografeerd worden als de netten van de vissersboten in hun buurt komen. Indien -blijkt, dat de oudere en vette exemplaren over een speciale ont- snappingsteohniek beschikken, zal de raad naar methoden gaan zoeken deze tot nu toe ongrijpbaren de baas te worden, GROTE BEER WEER MET TROEPEN NAAR INDONESIË. Voor de tiende maal sinds November jn het vorig jaar is de Grote Beer teren uit Amsterdam met troepen de Oost vertrokken. De inscheping werd bijgewoond door gen.-maj. H. J. J. W Dürst Britt. De troepen bestaan hoofd zakelijk uit dienstplichtige manschap pen van de Kon. Landmacht en voorts uit kleine contingenten marineschepelingen, mariniers en leden van het V.H.K. FINSE VAKBOND STOOTTE 5300 COMMUNISTISCHE LEDEN UIT De vakvereniging der Finse metaalar- sieeds van mening, dat het gehele ge bied van Triëst aan Italië behoort te worden teruggegeven. Erevelden Ambarawa en Banjoeblroe verdwijnen. Het ligt in het voornemen het stoffelijk overschot van de te Ambarawa en Ban- joebiroe hegraven oorlogsslachtoffers r Semarang over te brengen, tenzij de bestaanden aan een ander ereveld de voorkeur geven. CENTRALE COMMISSIE R.T.C. BIJEEN Hedenmorgen is de centrale der Ronde-Tafel Conferentie Trèveszaal bijeengekomen ter bespreking de werkzaamheden, de toelating het horen der minderheden, de vc lichting en de aanstelling der adjunct- secretarissen-generaal- KRANTENBERICHT: ..Tijdens zijn bezoek aan Volendam deelde Hatta aan enkele kinderen wat chocolade uit". Pogingen voor een Europees paspoort De juridische commissie van de Euro pese Assemblée te Straatsburg kwam avereen de ministers van Buitenlandse Zaken te verzoeken de kwestie van een Europees paspoort voor de burgers der twaalf ledenstaten in overweging te ne- Deze aanbeveling behoeft goedkeu ring van de Assemblée alvorens het ministerieel comité zich erover kan uit spreken. Het Europees Hooggerechtshof, waartoe commissie een aanbeveling verstrekte, zal volgens haar voorzittèr bestaan uit negen oude mannen. Iedere Rus kan nu vrijivilliger worden Iedere Russische burger boven de 16 jaar is verkiesbaar voor toetreding tot een vrijwillige organisatie om het Rode Leger te steunen. De leden worden ge oefend in schieten, chaufferen-, paardrij den en radio-verbindingen, aldus Radio- Moskou. NEDERLANDERS VEILIG IN BOLIVIA Argentinië sloot de grens met Bolivia, i verband met de activiteit der opstan delingen. In Bolivia bevinden zich alle Nederlanders in veiligheid. Kussen laten Duitse kerken afbreken De Duits-Evangelische kerk te Berlijn zond een krachtig protest naar het be stuur in de staat Brandenburg (Sowje' zone) tegen de „voortgezette ontmanteling van kerken en pastorieën". De laatste maanden hebben de Russen opdracht ge geven om een aantal kerken af te bre ken. binnen hetzelfde kader als de af braak van kastelen en landhuizen- Van de stenen worden boerenwoningen ge maakt BELGISCHE NYLONKOUSEN- FABRIKANTEN STAKEN De Belgische fabrikanten van nylon kousen willen hun fabrieken tijdelijk sluiten, omdat de regering hun belangen niet voldoende behartigt en de Ameri kaanse import voorrang verleent. BERLIJNSE SPOORWEGARBEIDERS MOGEN BLIJVEN De directie van de ondeT Sowjet-fcon- trole staande Berlijnse spoorwegmaat schappij heeft onverwacht het aan 2000 West-Berl-ijnse arbeiders aangezegde ont slag ongedaan gemaakt De arbeiders had den deelgenomen aan de stakingen in Mei en Juni jL Paul van Zeeland, de minister BuiteniL Zaken, zal voorzitter zijn. van de Belgische delegatie op de V.N.-verga- dering te Lake Success. In October eeü autobusdienst GroningenBremen Daar enige in de oorlog vernielde spoorbruggen nog steeds niet zijn her steld, is er nog geen rechtstreekse treinverbinding Groningen-Bremen. Voor treinreizen tussen Noord-Nederland Noord-Duitsland moet thans de aanz lijke omweg over Oldenzaal worden maakt. Daarom zal m.i.v. 2 Oct- dagelijks autobus van Groningen via Nieuwe- schans. Leer en Oldenburg naar Bremen terug rijden. De reis duurt 5 ui drie kwartier. De bus vertrekt om f i station Groningen en start om 14.30 Bremen voor de terugreis. De G A D.O. verzorgt de dienet op Nederlands en een bus van de Deutsche Relehsbahn op Duits gebied, Volgens de laatste gegevens heeft de typhoon, die over Japan woedde, 144 do den geëist. DAT E. Th. M. de Haes van de N.V. Eindhovense Katoen Mij 83 jaar oud te Eindhoven is overleden. DAT de oud-luit. ter zee A. N. v. San ten op 76-j. leeftijd te Hilversum is over leden. DAT O. Kaspers te Gasselternijeveen ls benoemd tot-Statenlid van Drente. DAT het hoofd der afd. voor Afrika van de Veiligheidsraad M. J. van Schre ven, binnenkort benoemd wordt tot con sul-generaal te Leopoldstad (Belg. Congo). DAT d« Staatsmijnen gisteren in Tree- beek 26 cokesovens in gebruik namen, die sinds 1945 wegens gebrek aan fijnkolen buiten werking stonden. DAT het dep. van Econ. Zaken schijnlijk een sectie voor Benelux-kwes- ties en een Benelux-directie, maar geen apart directoraat-generaal krijgt. DAT gisteren in A'dam een tweedaags congres is geopend van de Ver. van Ned. res.-officieren van gezondheid „Matthij- sen", waarop de int- standaardisatie van de medische apparatuur besproken zal aan de door de communisten ge- worden, alsmede een eenvormige oplei- leide stakingen, waardoor bijna 500.000 ding van medici, zodat zij internatio- arbeidödagen verloren gingen, [naai kunnen worden uitgewisseld. GOUDA ZONDER VERTIER Het is circa vijf weken geleden, dat de Goudse bioscopen hun deuren slo ten en sindsdien is menige Gouwenaar elders een film gaan zien. Doch niet alleen op het gebied van de film is het rustig in Gouda. In de plaatselijke pers van gisterauond verscheen een advertentie, dat een voorstelling van Lou Bandy niet kon doorgaan. Een circus, dat Gouda een dezer dagen zou aandoen, laat verstek gaan. Een film- voorstelling voor kinderen op smalfilm wordt afgelast. De Goudse burgerij ziet met span ning de raadsvergadering van a.s. Dinsdag tegemoet. Al staat het bio scoopprobleem nog niet officieel op de agenda, de verwachting is wel, dat t een en ander over gezegd zal wordei Brand in Coornhert Lyceum te Haarlem Gebouw practisch onbruikbaar geworden Door een felle brand, welke gister avond in het Coornhert Lyceum te Haar- oedde, is dit twee etages hoge ge bouw, practisch onbruikbaar geworden. Men neemt aan. dat de brand is ontstaan als gevolg van het gebruik van apparaten het afbranden van verf. Het oude gebouw was eigendom van de Doopsge zinde gemeente De bovenste verdieping is geheel uitgebrand en van de parterre de plafonds naar beneden Een gedeelte van de inboedel en van de leer- liddelen zijn gered. EEN DERDE CANDIDAAT VOOR DE AMERIK- AMBASSADE? Na de heren Wright Morrow en Selden Chapin wordt thans ook Eugenia Anderson, democratisch afge vaardigde voor Minnesota in het congres der V. Staten, genoemd als Candida voor de post van Amerikaans ambassa deur in Den Haag of Kopenhagen. Aneta vernam van personen, die net haar staan, dat inderdaad een dergelijke benoeming is te verwach- r deze zegslieden weigerden onthullen, of het Kopenhagen dan we" Den Haag zou worden. Nieuwe cokesfabriek in Limburg? De Staatsmijnen zullen waarschijnlijk de loop van het volgend jaar hun plan ■n een nieuwe cokesfabriek in Beek te bouwen, gaan uitvoeren De ni briek zal cokesfabriek Emma II worden genoemd, daar zij op de duur de tegen woordige cokesfabriek Emma geheel zal vervangen. Inmiddels zijn daar gisteren 26 herstelde cokesovens weer in gebruik genomen. MINDER WEERSTATIONS IN DE ATLANTISCHE OCEAAN. Met ingang van 1 Juli 1Ö50 zal het aa tal weerstations in de Noordelijke Atlan tische Oceaan worden teruggebracht var 13 op 10. Aldus een besluit van de Inter national Civil Aviation Organisation (I.C.A.O.). Voor dit verlaagde aantal zullen in het geheel 25 schepen nodig zijn. N e d e r 1 a nd zal dan in samen werking met de Ver. Staten een station bezetten tussen Groenland en IJsland. Zelfstandige beslissing oyer uitzending MAAR WEL KENNISGEVING ALS OUDERS ER TEGEN ZIJN De bereidverklaring tot uitzending naar Indonesië aan dienstplichtigen van de lichting 1950 heeft ten doel, dat in de eerste plaats voor uitzending in aanmer king zullen worden gebracht de tropen- geschikten, die daarop prijs stellen. Ai- dus deelde minister Schokking mede op desbetreffende vragen van het Tweede Kamerlid Roosjen (AR). De minister acht het juist, dat deze be reidverklaring aan minderjarigen wordt gevraagd, zonder dat de goedkeuring van de ouders behoeft te worden overgelegd, daar de minderjarige militair ook in an dere dienstplichtaangelegenheden zelf standig zijn wensen kenbaar maakt. Gevallen, waarin minderjarige militai- en tegen de wens hunner ouders of •oogden verzochten naar Indonesië uitge zonden te worden, zijn de minister niet bekend- De minister is echter bereid de minder jarige dienstplichtigen in het vervolg bij het stellen van de vraag, of zij voorkeur >r uitzending naar Indonesië hebben, ten overvloede op te wijzen, dat ver ondersteld wordt, dat zij het te geven antwoord vooraf met hun ouders, c q voogden, hebben besproken en bij geble ken meningsverschil verplicht zijn daar van mededeling te doen. Denkt U zich eens in. DAT in 1948 in A'dam bijna keersongelukken voorvielen, welke de hoofdstedelijke gemeenschap naar schat- ng ruim f8 millioen hebben gekost. DAT de gem. A'dam per jaar bij geveer 6500 schadegevallen door v keersongelukken is betrokken en hier- aparte afdeling uniek in de wereld is opgericht. DAT aan de najaarspaardenmarkt te Wageningen op 14 Sept. een bijzonder karakter wordt gegeven i.v.m. het 300-j bestaan- DAT gisteren in Gorssel de boerderij in de landbouwer Boerstoel geheel is afgebrand. DAT te Maasbracht op feestelijke wijze sn nieuwe schlppersbeurs is geopend. DAT gisteren te Kesteren de eerste steen is gelegd voor de stichting Boom Vrucht, welke zorgt voor de oplei ding van fruit- en boomkwekers en men het volgend jaar de inrichting (kosten f 100.000) in gebruik hoopt te nemen. DAT gisteren in het kader van de stadsfeesten te Oss nog een openlucht dahliaten toonstelling is gqopend. DAT de aid. A'dam van het Ned. Bode Kruis gisteren zijn 40-j. bestaan her dacht met een grootscheepse demonstra- Frankrijk en Duitslands toelating tot Baad van Europa De voormalige Fpanse premier Georges Bidault, voorzitter van de politieke der Europese Assemblée te Straats burg, heeft medegedeeld, dat de kwestie de toelating van Duitsland in de Raad van Europa, practisch gesproken geregeld is. persconferentie voor Franse journalisten heeft Robert Schuman ver klaard, dat Frankrijk alleen voor de toe lating van Duitsland tot de Europese Raad zal vechten als ook het Saargebied lid wordt. China en de steun van Moskou De opperbevelhebber van de Chinese communistische legers heeft verklaard, dat de overwinningen in China te danken zijn aan Russische hulp. De agenda der Washingtonse conferentie Deskundigen van Engeland, de Ver. Staten en Canada hebben overeenstem ming bereikt over een ontwerp-agenda voor de economische conferentie van deze drie mogendheden, die 7 September te Washington wordt geopend. VOOR 250.000 DOLLAR RODE KRUIS HULP AAN ECUADOR Een en twintig nationale Rode Kruis verenigingen. w o. het Nederlandse Rode Kruis, hebben voor 250 000 dollar hulp geboden aan het door de aardbevingen geteisterde Ecuador. Men verwacht, dat dl: bedrag verdubbeld zal worden, om dat de nood nog zeer groot is. In Parijs zijn zeven personen ge arresteerd. die bij een juwelendiefstal betrokken. Zij hadden voor 100 Naar de school In de eerste Septemberdagen zijn ook de schooldeuren weer opengegaan voor kinderen, al dan niet voor het eerst. lieuwe cursus is begonnen. Hebben wij het wel, dan neemt het aantal scholen aarop de cursus in April aanvangt, sterk af. Men zegt, dat de Overheid, lan delijk of plaatselijk, er de voorkeur aan geeft, dat het begin van de nieuwe cur- September wordt geplaatst. Wij betwijfelen of deze uniformiteit verstan dig is. De datum van de geboorte is (ge lukkig) voor alle kindertjes ook niet uni form en jui^t wanneer die kindertjes zo omstreeks zes jaren oud zijn, kan hun geëstelijke ontwikkeling zich in snel tem po voltrekken. Het resultaat is dan al leen maar ongedurigheid en verveling, ie onnodig lang met het school gaan moeten wachten. Het zou dan ook wenselijk zijn, dat men de ouders zoveel mogelijk de kans gaf te kiezen tussen hetzij een September hetzij een April- school. Hoe het zij, het merendeel der scho- n vangt met het werk in September in. Voor ons is dit aanleiding om juist deze Septemberdagen nog eens hierop de aandacht te vestigen, welk een kos telijk bezit ons volk heeft in de vrij» school. Wij zijn aan dat bezit gewend ge- aakt. Schoolstrijd kennen wij niet meer. n elk geval niet meer in die mate waar- n ons volk hem heeft gekend. Het gevolg van dit alles? Wel, dat wij de vrije school beschouwen als iets dat vanzelf spreekt Dat wij het zonder meer aanvaarden dat de ouders zelf heb ben te bepalen in welke richting zij hun kinderen willen onderwezen zien. Toch blik over de grenzen ons al da delijk zien. dat dit voor vele landen ook thans, midden in de twintigste eeuw zelfs, helemaal niet iets vanzelfsprekends genoemd mag worden. Is 't niet opmerkelijk, dat in de landen achter het ijzeren gordijn, welke door het communisme onder de voet werden ge lopen. de eerste strijd vrijwel ontbrandde juist over de vrijheid van onderwijs? Maar ook in Amerika was men nog on langs getuige van een fel debat tussen mevrouw Roosevelt en kardinaal Spel- mann over de vraag, of het bijzonder on derwijs ook financieel met het openbaar onderwijs moet worden gelijkgesteld en om „dichter bij huis" te blijven herin neren wij eraan, hoe in Suriname veler gemoederen hoog oplaaiden, toen in Ne derland een besluit werd genomen met betrekking tot 't bijzonder kweekschool- onderwijs in dat deel van de West. Wellicht kunnen deze verschijnselen ons ertoe brengen, ons weer te realiseren, welk een kostbaar goed wij in de vrije beginselschool hebben. Door dit te doen laten wij de schoolstrijd niet opnieuw oplaaien. Er is op dit punt stelling bij de aanvankelijke tegenstanders van vrij heid van onderwijs grotere helderheid van inzicht gekomen. Daarvan gaf ook mr P. J. Oud blijk, toen hij. in een van zijn werken over onze parlementaire ge schiedenis. in herinnering aan deze nu vervlogen dagen schreef: ..respectabel de mening, dat de openbare school geen enkele richting geweld aandoet. Niet respectabel was. dat men die me ning aan anderen wilde opdringen". In derdaad. met zulk een formulering schept betere mogelijkheden voor een vruchtbare duscussie over de verhouding vrijheid en verdraagzaamheid, niet alleen voor het belangrijke gebied van het onderwys. Wij weten dat er zijn. ook in eigen kring, die enige herleving van de school strijd niet uitsluitend verlies zouden ach ten. Toegegeven moet worden, dat het een tijd was. die ook nog tot dankbaar heid kan stemmen voor de betoonde ge loofsmoed en beginseltrouw. Ook heeft de schoolstrijd deze grote verdienste ge had. dat hij ons politieke leven maakte zaak voor heel ons volk. tot een publieke zaak, en niet langer uitsluitend voor de regenten. In elk geval leren ons de ervaringen, met name onder het com munistisch regime in de Oost-Europe- landen opgedaan, dat wij ook ten aan- n van de vrijheid van onderwys niet de dut mogen geraken. De doopbe lofte moet een aansporing blijven tot voortdurende bezinning en werkzaam heid. Op die noodzakelijkheid te wijzen, daarvoor leek ons het begin van deze Septembermaand in het aan zorgen volle jaar 1949 bij uitstek geschikt dat de brandweer van moest werken met zo'n spuit: het al lereerste product van Jan van der Heijden. De Amsterdamse brandweer haalde de pomp te voorschijn in ver band met haar 75-jarig bestaan dat dit skelet eens geen eigen eigendom was van het gisteravond door brand verwoeste Coornhert- lyceum aan de Oos&rhoutlaan te Haarlem, wat zou dit dan een lubu- ber plaatje kunnen zyn.' tie n.a v. een gefingeerde vliegtuigramp, millioen francs buitgemaakt. Gesneuveld in Indonesië De Regering maakt bekend, dat tot haar leedwezen de volgende verliezen in Indonesië zijn gerapporteerd: Koninklijke Landmacht Gesneuveld 19 Augustus: Serg. M. Diepeveen, uit Veenendaal. Koninklijk Ned-Ind. Leger. Man. sold. 2e kl- infie L. Sompotan. Jav. sold. 2e kl. Soeradi. Soend. sold. 2e kl. genie AdL Tim. sold. 2e kl. infie Sangaowerin, allen uit Indonesië. Regenval het laatste jaar de helft van normaal In De Bilt is «edert 13 Augustus 1948 slechts 454 mm regen gevallen tegen 810 mm normaal, dat is dus slechts wei nig meer dan de helft van de normaio hoeveelheid. De gepasseerde maand Augustus is over het gehele land regenarm geweest, vooral in Noord- en Zuid-Holland. Ge middeld viel over het gehele land sleehts 50 55 mm regen tegen 74 mm normaaL Zonneschijn was er in Augustus over vloedig. In De Bilt werden, naar het K.N.M.I. mededeelt. 222 uren zon ge registreerd tegen ruim 188 normaal. Do temperatuur was gemiddeld bijna 1 graad Celsius boven normaaL WEERBERICHT dat U iedere dag deze Jan Géntt Klifman op koffievisite kreeg, de kranten-eter uit de Zaanstreek. Kan ik U dienen....? „Dank U, 'k heb net m'n ochtendbladen gehadJ" Weinig verandering Tot morgenavond verwacht De Bilt: Gedeeltelijk bewolkt met langs de Noord zeekust hier en daar enige lichte regen of motregen. In de rest van het land over wegend droog weer. Meest zwakke wind uit Zuidelijke richtingen. Weinig veran dering in temperatuur. (Opgemaakt te 10 uur). ZON EN MAAN Zondag 4 September Zon op 5.53, onder 19.22 uur; Maan op 18 53, onder 1.52 uur Maandag 5 September Zon op 557, or.der 19.20 uur; Maan op 19 09, onder 3.11 uur. 7 September VM.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1949 | | pagina 1