LEZERS SCHRIJVEN ONS:
ÏHBWWE LEiDSCHE COURANT
VRIJDAG 2 SEPTEMBER 1949
Land en volk in Denemarken
Dames wandelen, sigaar in de mond,
op
straat
„Geen discipline, mijnheer de generaal, maar cultuur!"
Laat my mogen beginnen met er op te wijzen dat „Land en Volk" tussen aan
halingstekens, in Denemarken heel wat anders betekent dan dezelfde woorden
zonder die tekens. „Land en Volk" is de naam van het communistische dagblad
ln Denemarken. De volkshumor openbaart zich al dadelijk door deze courant
In de wandeling niet „Land og Folk", maar „Land og Fjols" te noemen, wat
Land en dwaas" beduidt.
Evenmin als zijn communistische col
lega's in andere landen neemt dit blad
het erg nauw met de waarheid en
daar is „ons niets te dol". Dat bleek bijv.
met een redevoering, die Trygve Lie
kort geleden bij zijn komst in Denemar
ken had gehouden. „Land en Volk" had
deze verantwoordelijke persoon dingen
WEST-DUITSLAND
IN WORDING
Na de periode der woelige baren,
waarbij de spanning tussen Oost en West
met de dag toenam, is de politieke zee,
naar verhouding rustiger. Het lijkt al
thans of na de conferentie van Parijs,
een soort van eb-phase gevolgd is. Maar
wie dieper schouwt onder de opper
vlakte der verschijnselen, kan zich even
goed afvragen of men hier toch niet te
doen heeft met een stilte, die de storm
vooraf gaat. Al dient men met een. aan
ervaring getoetste, voorzichtigheid de
berichten en geruchten te analyseren,
dan toch zijn deze even zo vele symp
tomen van de onrust, ja, zelfs angst, die
de wereld bevangen houdt. Zeker, daar is
de dollar-vitamine voor het economisch
bloedarme Europa, daar is de bezwe
ringsformule van het Atlantisch Pact.
maar even zo goed
bemerkt men een
Amerikaanse aarze
ling, waar toch im
mers de belastingbe
taler in de Ver. Sta-
't Verklaarde
uitzicht
AL
ten maar niet ten eeuwigen dage
hoge premie voor deze risico-verzeke
ring kan blijven betalen. En dus zowe
aan het plan-Marshall als aan Trumans
wapenprogramma sterk geknabbeld
Het is de onzekerheid en onrust
Duitsland, dat nog steeds gesplitst blijft,
een Balkan waarvan wij uit de verte het
gerommel horen, een China,
rode penetratie geheel Zuid-Oost-Azië
dreigt te dooraderen, de onzekerheid be
treffende de economische
confrontatie van dollar en pond sterling,
waarvan wij thans te Washington het
voorspel beleven en de mogelijkheid
van devaluatie de huidige stabiliteit der
verhoudingen bedreigt. In het licht hier
van, kan men zich voorstellen door welk
een obsessie Marianne geplaagd wordt,
waar Frankrijk als deelgenoot aan het
Atlantisch Pact door Rusland als een
tegenstander wordt beschouwd, maar
bovendien voor de herleving van West-
Duitsland kennelijk angst gevoeld. Van
daar, dat Frankrijk in een nota
overige leden, van het Atlantisch Pact
aandrong op spoedige militaire hulp,
„noodzakelijke, waarbprgen" ^verlangde e,ri
van Amerika de onmisbare moderne
wapens en uitrusting!
In deze nota kwam onomwonden de
zorg, de vrèes 'van de Franse natie tot
Uitdrukking. Al valt na de uitslag der
verkiezingen niet te ontkennen, dat
West-Duitsland voorlopig besloten is op
democratisch kompas te zeilen, evenzeer
is het waar, dat de sluimerende drang
naar een „één en onverdeeld Duitsland"
deze door Amerika verwekte democratie
een veel feller kleur kan gaan geven
Hoe is het gesteld met de fundering van
de nieuwe, West-Duitse democrati
sche geest? Wij wijzen op een zekere
controverse, dat vlak vóór de eerste bij
eenkomst van het Parlement der West-
Duitse Federale Republiek, toch weer
vele voormalige nazi-bladen zullen mo
gen verschijnen en voor een groot deel
onder dezelfde namen, terwijl in vele
gevallen ex-nazis er weer de leiding zul
len hebben Een officieel Amerikaans
verslag over deze weinig aantrekkelijke
materie constateert, dat deze Duitse bla
den anti-democratisch, ophitsend en
zelfs anti-semietisch zullen zijn. ja, zelfs
de drukker van het anti-Joodse blad
„Der Stürmer" zou weer een krant in
Neurenberg mogen uitgeven. Hoe gaarne
men ook het tegendeel zou wensen, de
„democratie" in Duitsland blijft voor
lopig nog een zeer labiele factor en zij
Is in vergelijking met een andere trek
van de Duitser „das Militair" op zijn
zachtst gezegd, zelfs onhistorisch. Voegt
men daaraan toe. mogen wij althans de
„Tagespiegel" geloven, dat de staf van
de votkspolitie der Sowjetzone op een
afstand van ongeveer honderd km van
Berlijn maatregelen treft om het effec
tief tegen het einde van het jaar zelfs
op te voeren tot800.000 manschap
pen. dan kan men ziah voorstellen, hoe
onder de druk van zekere omstandighe-
digheden, onverwachte fluctuaties in de
democratische Duitse geest kunnen qp-
treden.
Figuren als die van Spaak en Churchill
prijzen daarom als remedie aan de
■poedopneming van West-Duitsland in de
Europese Raad, omdat dit Duitsland ge
heel naar het Westen dient over te hel
len en nimmer in de armen van „Oost"
gedreven mag worden.
De Constitutie van Bonn, een product
van de overwinning der democratie, is
nog slechts een begin, het einde moet
zijn, dat de belangen van West-Duits
land geheel moeten worden gelijkgescha
keld met die van West-Europa en de Ver.
Staten. Verklaarde Ghurchill niet. dat
de eenheid van Europa met Duitsland
staat of valt. Blijkbaar willen Spaak en
Churchill de wortels van een Duits „re
vanche-complex" uitroeien, welke ge
voelens, gecombineerd met de idee der
„eenheid van Oost en West", evengoed
zouden kunnen leiden tot een oriënte
ring op Moskou. Voorlopig is dat gevaar
niet dringend, omdat immers de nieuwe
Duitse Bondsregering gebaseerd zal zijn
op een coalitie tussen Christen-Democra
ten, Liberalen, het R.K. Centrum en de
Duitse Partij.
Adenauer als bondskanselier zou aldus
lm de Bondsdag kunnen rekenen op 218
van de 402 stemmen Weliswaar zijn de
Sociaal-Democraten dan in de oppositie,
maar zulks is gunstiger dan een gecom
bineerde oppositie van ex-nazi's en com
munisten. Dat de idee ener politieke en
economische eenheid van Oost- en West-
Duitsland nog lang niet dood is. bewijst
het feit, dat een groep politici en indus
triëlen te Godesberg daarvoor actie
voeren als tegenhanger voor het gefluit
van de Russische vogelaar in de Ooste
lijke zone En de Amerikaanse generaal
Howley, die te Berlijn de lakens uit
deelde! heeft er onlangs nog op gewezen,
dat er voor de Russen geen „waarheid"
bestaat en deze dus geen middel onbe-
sfd zullen laten Duitsland voor zich
proerfd
4»
laten zeggen, die in zijn positie onzinnig
zouden geweest zijn. Toen de spreker zelf
de onwaarheid er van aan de kaak stelde,
moest het blad natuurlijk wel terugkrab
belen, maar het deed dit zó dat de lezers
toch vooral niet aan zijn onfeilbaarheid
zouden kunnen twijfelen: Land og Fjóls.
In deze betekenis gebruikte ik dus mijn
opschrift niet. Maar toch geeft mij de
bovenstaande uiteenzetting aanleiding al
dadelijk op een karaktereigenschap
het Deense volk te wijzen: een grote
mate van gevoel voor humor. En dat is
volkomen natuurlijk. Ik ken geen enkele
natie die zo de kunst van leven verstaat
en die door d^ze kunst zich zo gunstig
onderscheidt van andere Scandinaviërs,
cigarillo's die ook nog te roken
die dan ook heel wat aftrek vin
den, niet het minst onder de dames. Want
dit valt ons Nederlanders dadelijk op dat
vrouwen en niet alleen vrouwen uit het
volk, op straat en in openbare
middelen een sigaar zitten te roken. Men
heeft me verteld dat het op de Olym
pische spelen in Engeland niet veel min
der dan ontzetting heeft gebaard, toen
een lieftallige Deense, zich van geen
kwaad bewust, op de openbare tribune
plotseling een vervaarlijke sigaar opstak.
Het scheelde maar weinig of men had de
spelen gestaakt en de Olympische vlag
halfstok gehangen. Maar in Denemarken
vindt niemand dit iets bijzonders. En
waarom zou men dat ook? Hier
weer de levenskunst van de Denen te
voorschijn komen. Als het gepast wordt
geacht dat een dame een sigaret rookt,
waarom zou men dan haar het sigaren
roken moeten kwalyk nemen? Vooroor
deel, anders niet. Ik kan daartegen geen
enkel steekhoudend argument a;
Men leide nu uit het bovenstaande niet
af dat de Deen zo'n beetje op
gevochten manier leeft en dat de dingen
die mogen en niet mogen stuivertje heb
ben gewisseld.
Integendeel. Voor de Nederlandse be
zoeker, die een eindje verder heeft kun
nen kijken dan de tram en het café, is
het treffend hoe prachtig gedisciplineerd
het Deense volk is. Of eigenlijk druk ik
hier niet goed uit. Want het woord
gedisciplineerd doet gedachten opkomen
typisch Deens stadje: Faaborg. De huizen zijn gedeeltelijk van hout.
de Zweden. Ik bedoel hiermee niets
ongunstigs te zeggen ten opzichte
laatsten. Maar de zaak is nu eenmaal
niet anders. Zoals Pallieter van Felix
Timmermans beter de kunst verstond te
leven en van het leven te genieten dan
de eerste de beste zich zelf kwellende
kluizenaar zonder dat dit iets slechts
de laatste inhoudt, zo ook is een Deen
iemand die zich gemakkelijker beweegt
de zonzijde van het leven sneller vindt
r een Zweed. In de Deense humoris
tische bladen is dit dan ook een steeds
weerkerend thema. De Zweed is voor
Deen de verpersoonlijkte deftigheid
fgemetenheid. En niet zo dat hij daar
nin of meer jaloers op is, integendeel, hij
vindt het alleen maar ongelukkig en zelfs
of meer dwaas dat iemand niet
staat te genieten van de goede dinger
aarde, waaronder ook valt te rekenen de
gezellige omgang met je medemensen. Ik
zag onlangs nog een plaatje in een Deense
krant, waarop twee Zweden waren afge
beeld in eenzelfde hotelkamer, maar
i ver uit elkaar, zonder elkaar
bemerken, naar het leek. want ze wa
net aan elkaar voorgesteld. Nu moet
zulke spotprenten met een korreltji
nemen, dat weet ik wel, maar he
typeert de geesteshouding van beide vol-
In verband hiermee staat natuurlijk
ook de gemakkelijkheid waarmee
Deen zich overal aanpast, maar tever
grote gastvrijheid, die iedereen wel moet
hebben opgemerkt, zodra hij in Dene
marken reisde. Wie van het leven wil
genieten, moet zich niet afzonderen, i
daar volgt dan ook uit, dat hij zelf
iedereen gereed moet staan. Want alleen
betoon van vriendschap kan vrienden
kweken. En het leven in Denemarken
zodanig ingericht dat de gelegenheid t
vriendschap te sluiten zich veel vaker
voordoet dan b.v. in ons land.
Ik denk ten eerste aan de lust tot zin
gen' Er is haast geen vergadering te den
ken, hoe klein ook, waar men niet ge
zamenlijk zingt. En nog altijd geldt:
Wo r
Mens
Ingt, i
lasz
haber
Een politieke vergadering, een
stuursvergadering van een vereniging tot
boseultuur, een herdenking van welke
aard ook, een maaltijd van een volks
hogeschool, onverschillig welke samen
komst, gezang moet er zijn.
Ik waag het te veronderstellen dat dii
i ons land een grote verbetering in de
geest van sommige vergaderingen zot
brengen, als we begonnen met gezamen-
?en lied te zingen en daarna samer
en en koffie te drinken. Ik heb ir
Denemarken althans een politieke ver
gadering bijgewoond, waar dit alles zeei
meewerkte om de stemming op een hooj
peil te houden. Dat daar ook duchtig ge
rookt wordt, behoeft geen betoog. Ik mag
dan ook wel wijzen met een variatie op
bovengenoemde spreuk op
Wo r
i haben kei
t du ruhig
Zigarren.
Helaas, de Deen kan dit lied niet meer
van ganser harte aaAheffen als vóór
tweede wereldoorlog. De tabak is er
ier duur. Voor een pakje rooktabak
in middelmatige kwaliteit betaalt men
het dubbele van de Nederlandse prijs-
iver de prijs van een goede sigaar
praat ik niet eens Deze is zó hoog dat
wij, die in dit opzicht ook al aan iets ge
wend waren, stom verbaasd zijn.
Er bestaan echter wel minder goede
aan het Derde Rijk, aan opleggen
boven af. Maar dit bedoel ik volstrekt
niet. Beter zou het zijn te zeggen: Het
treffend welk een grote mate van zelf
tucht de Deen bezit. En, hoewel ik i
een goed vaderlander te zijn, kan ik toch
niet nalaten te zeggen dat wy in dit op
zicht van de Denen wel wat zouden kun-
Maar zoiets leert men niet in een vloek
en 'n zucht. Ik moet in dit verband wij
zen op 'n gebeurtenis uit 1940. De Duitse
bevelhebber in Kopenhagen, iemand die
klaarblijkelijk ook nog iets anders kon
zien dan alleen maar het Herrenvolk,
maakte de burgemeester van de stad
een complimentje over de uitstekende
discipline van de Kopenhagers en d<
burgemeester antwoordde fijntjes: „Dat i:
geen discipline, meneer de generaal, dat
is cultuur."
Ik geloof dat hy de spijker op de kop
sloeg. Inderdaad, dat was dieper en hoger
zuiver uiterlijke tucht. De goede op
merker in Denemarken zal dat overal
zien: Cultuur van de beste soort. Men zet
zijn fiets op straat en ofschoon het na de
oorlog ook hier als overal, met de eer
lijkheid wat minder goed is geworden,
toch komen fietsendiefstallen weinig
voor. Ik heb nergens een bewaker ge
zien. Men gebruikt weliswaar thans wel
meer fietssloten dan voor de oorlog, i
dat het stelen van een fiets (neen: fiet
sen!) aan de orde van de dag zou zyn als
in Nederland, kan men zich hier niet
indenken. Toch is Kopenhagen een stad
bijna 1 millioen inwoners. Dus het
ligt niet aan het ontbreken van grote
stadsgeest en grote-stadsgebreken. En
min aan het buitengewoon uitge
breide politietoezicht. Maar er is meer
cultuur dan in sommige andere landen.
Majoor Flinterman bereikte
hoogte van 14.821 m
Record officieel bekend, maar
nog niet erkend
Uit de metingen van het Nationaal
Luchtvaart Laboratorium i6 gebleken,
dqt majoor-vlieger J. L. Flinterman 15
Augustus een hoogte bereikte van 14.821.
meter. De directe aflezing van de hoog
temeter in de cockpit wees 14.569 meter.
Flinterman kwam 3.467 m. hoger dan
de vlieger H. Leegstra, die 3 September
1938 boven Schiphol met een Fokker
XXI tot 11.354 m. kwam. Leegstra bleef
indertijd 1 uur 25 minuten in de lucht.
Flinterman landde op Leeuwarden reeds
na 45 minuten. De grootste hoogte werd
bereikt na 39 min. bij de vlucht in 1938
na 46 min. Doch de Meteor IV was na
pl.m. 12 minuten reeds op de hoogte,
die de D-XXI indertijd bereikte.
Het wereld-hoogterecord (18.133 m.)
werd hertaald door de Brit John Cun
ningham op 23 Maart 1948.
Voor officiële erkenning van het re
cord is nog een proces-verbaal der K.N.
V.V.L. nodig.
GECOMPLICEERDE BOTSING OP DE
LEIDSE STRAATWEG.
Op de Leidse Straatweg ter hoogte van
de tennisbanen vond gisteren een ge
compliceerde botsing tussen twee vracht
auto's en twee personenwagens plaats. De
personenauto's werden zwaar beschadigd
i moesten worden weggesleept.
Persoonlijke ongelukken deden zich
Noordwijks raad eert bekende plaatsgenoten
Hartelijk afscheid van de oude raad
Gooweg nas
welke weg i
voltooid.
Gistermiddag kwam de oude raad van
Noordwijk voor het laatst bijeen. De
agenda vermeldde slechts enkele pun
ten, waarvan het voornaamste wel was:
het geven van namen aan enkele nieuwe
straten.
De voorzitter mr Van Berckel opende
met gebed. Een groot aantal notulen
werd vastgesteld, over de jaren 1946
1949. Ingekomen was een verslag van de
schoolarts de heer J. Niemeyer. Van
Ged. Staten was bericht ingekomen, dat
verschillende raadsbesluiten waren goed
gekeurd. Aan drie inwoners werd een
verzoek toegestaan om tegemoetkoming
ingevolge art. 13 van de l.o.-wet.
Het naderend afscheid drukte de
raadsleden blijkbaar, want zelfs voor de
rondvraag, die anders nogal eens de ton
gen losmaakt, was vrijwel geen animo.
Alleen informeerde de heer Schumacher
naar de plaquette met de beeltenis van
Kan, die niet meer op de K.W.
Boulevard te vinden is. Hierop ant
woordde weth. Vogelaar, dat in overleg
met de directeur van gemeentewerken
afbeelding een passende plaats
zal worden gezocht.
Straatnamen
Het enige voorstel, dat verder op de
agenda prijkte, was de naamgeving van
enkele nieuwe straten. B-, en W. schreven
de raad o.m.: Door de uitvoering
het plan der 64 woningen bij de
Boerenburgerweg ontstaan enkele nieuwe
itraten, die een naam moeten ontvangen.
A. De meest noordelijke weg vormt
•en deel van de verbindingsweg van de
de Van Panhuysstraat,
de toekomst zal worden
en W. stelden voor, aan
deze straat de naam te verbinden van
de oud-burgemeester dr J. B. V. M. J.
d. Mortel, wiens arbeid in het belang
der gemeente in de jaren 1929-1946 nog
i vers in het geheugen ligt en die ook
zijn vertrek bewees hoezeer de belan-
•n van Noordwijk en zijn inwoners hem
i aan het hart liggen.
B. Reeds meermalen hadden B. en W.
ïar een gelegenheid gezocht de nage
dachtenis te eren van hem, die de his
torie van Noordwijk heeft beschreven,
wijlen de heer Jan Kloos, overleden
5 Juni 1938. De straat, die de naam van
de heer Kloos zal dragen, loopt parallel
met de onder A genoemde en zal in de
toekomst lopen van de Boerenburgerweg
t aan de Weteringkade.
C. Tevens wensten B. en W. in een
euwe straatnaam de nagedachtenis te
en van de onvergetelijke directeur van
mr dr W. v. d. Berghstichting, wijlen
de heer Jacob Juch, die door de Duitsers
vermoord en door wiens arbeid de
im van deze stichting ook buiten onze
landsgrenzen is bekend geworden. Bo-
'endien wordt binnenkort het 25-jarig
bestaan van deze stichting herdacht. Ook
deze straat loopt parallel met de vorige.
D. Tenslotte moet ook een naam ont
vangen het korte straatje, dat de ver
binding vormt tussen de Egmonderstraat
straat onder B genoemd. Het teel-
land, waarop de nieuwe wijk verrijst,
wordt in de volksmond ,,'t Joostje" ge
noemd. B. en W. meenden goed te doen,
deze specifieke naam te bewaren.
W. stellen daarom voor, de
straten de volgende namen te geven:
Van de Mortelstraat, Jan Kloosstraat,
Jacob Juchstraat, 't Joostje.
De heer De Boer wenste bij dit voor
stel enkele opmerkingen te maken. In de
eerste plaats vond h\j ,,'t Joostje" een
typische naam, die voor vreemdelingen
onbegrijpelijk is. Verder wilde hij weten,
waarom B. en W. zijn afgeweken van
de traditie, in deze buurt geografische
te geven. Spr. wees op de stan
ding van bepaalde buurten. Tenslotte
informeerde hij naar de mogelijkheid,
het zgn. Palaceplein een passende naam
te geven.
:itter antwoordde, dat de zgn.
geografische naamgeving van straten
(bedoeld wordt de Katwijkse, Scheve-
ningsestraat enz.) van weinig fantasie
getuigt. B. en W. meenden een betere
methode te volgen door de straten na-
te geven die historisch verant
woord zijn. Wat het Palaceplein betreft,
hieraan zit zeer veel vast, in verband
ederopbouw- en uitbreidings
plannen. Hierna werd het voorstel z.h.st.
aanvaard.
Tenslotte richtte de voorz. zich met
>n afscheidsrede tot de raad, in het bij
zonder tot de raadsleden die niet meer
zullen terugkeren. Spr. gaf een brede
uiteenzetting van al hetgeen in de af
gelopen jaren is tot stand gebracht en
dankte de leden voor de hartelijke sa
menwerking. Spr. noemde de heer
Meyer, die na een 30-jarige periode als
raadslid verdwijnt, met de heren De
Boer, Van Beelen, Krau, v. d. Meer en
Schumacher. We waren blij, aldus spr.,
dat we in mevr. Le Poole ons eerste
vrouwelijke raadslid hadden, doch deze
vreugde is van korte duur geweest, daar
ook zij terugtreedt. Tenslotte wenste
spr. de vertrekkende raadsleden Gods
beste zegen toe.
De heer A. C. Meyer sprak als oudste
lid in zittingsjaren, namens de leden die
niet terugkeren. Spr. dankte de voorzit
ter en alle leden voor de aangename ver
houding. B. en W. hebben hard gewerkt,
aldus spr. Ook al waren we het niet
eens, toch is de harmonie nooit ver
stoord. Ook richtte spr. hartelijke woor
den tot de secretaris de heer B. Ike.
Tenslotte sprak als oudste lid in jaren
de heer H. G. de Boer. Namens de gehele
raad dankte spr. de voorz. voor zijn wel
willende woorden. Welwillendheid is het
symbool geweest van de afgelopen drie
jaar, aldus spr. In een humoristische toe
spraak verzekerde spr., dat deze jaren
steeds in aangename herinnering zullen
blijven.
Hiermede was de laatste zitting van de
oude raad ten einde en verenigden de
heren zich voor de laatste keer aan een
gemeenschappelijke maaltijd.
Nederl. firma maakt televisie
journaals
Nu alleen nog voog het buitenland
Onder de naam „Video" („Ik zie")
maakt een nieuwe Nederlandse firma
programma's voor televisie-uitzendingen
in het buitenland Zodra de eerste Ne
derlandse televisiezender geinstalleera
zal zijn, hoopt men ook voor Nederland
te gaan werken. Het zijn reportages, die
op de filmstrook zijn vastgelegd. Deze
films eisen speciale methoden van op
name. Zo kon men in de Ver. Staten
anderhalve dag na de opening van de
Ronde Tafel-conferentie deze gebeurtenis
reeds op het Amerikaanse televisiescherm
zien. Naar de mening van de directeur,
de heer W G. Sips, belooft het samenstel- thans
len van televisieprogramma's op films in
de toekomst zeer belangrijk te worden,
te meer daar directe uitzending op grote
moeilijkheden stuit, zoals het geringe
spreidingsgebied
De heer Sips deelde nog mede. dat de
prijzen van ontvangers (10 inch) in de
Ver. Staten van 199 tot 79 dollar en (12
inch) van 329 tot 197 dollar zijn gedaald.
Bij massaproductie zal ook in Europa de
televisie-ontvanger niet veel duurder be
hoeven te zijn dan een goed radiotoestel
De schelpenbrandery Ouwehand te Katwyk aan Zee kwam deze zomer
op het originele idee, een duck in dienst te stellen voor het maken van vaar
tochten langs de kust. Velen hebben van een tochtje met de boot-auto „Prinses
Beatrix" genoten.
(Foto D. Kruyt)
In de Minahasa heerst oppositie
tegen Oost-Indonesië
Een volksbeweging zendt vertegenwoordigers
naar Nederland
Slechts weinige Nederlanders kennen de grote betekenis van de Minahasa,
door een bondgenootschap van 350 jaar met de Nederlanden verbonden, met een
Christenbevolking van honderdduizenden zielen en economisch een der steun
pilaren van Oost-Indonesië. Minahasase soldaten hebben het pacificatiewerk in
de gehele Archipel verricht. Minahasers hebben overal in de Archipel gewerkt
als intellectuelen, als verplegers, onderwijzers, als ambtenaren, enz.
Koudekerk aan den Rijn
Misschien zullen velen zich nog wel
herinneren hoe er in de Minahasa een
actie is gevoerd om de Twaalfde Provin
cie van Nederland te worden en hoe er
n beweging gaande is om de Mi
nahasa tot een zelfstandige staat in de
Verenigde Staten van Indonesië te
maken. Vertegenwoordigers dier stromin
gen zijn nu aangewezen om naar Neder
land te vertrekken en zo mogelijk, zich
te laten horen op de Ronde Tafel Confe-
Of dit mogelijk zal zyn hangt van de
R.T.C. zelf af. Deze kan verzoeken om
hun inzichten tot uitdrukking te brengen,
in overweging nemen, aldus het memo
randum van 22 Juni J.L
Artikel 21 van het reglement van orde
bepaalt, dat zij tot de algemene vergade
ring toegelaten knnnen worden om
van hun inzichten te doen blijken
over zaken, welke geacht kunnen wor
den, haar belangen te raken, indien de
HVLP AAN „D.E.L.". IS
VOLKSZAAK
Men schryft ons:
De tuberculose is nog steeds een ern
stige ziekte. Wel is het sterftecijfer tot
dat van vóór de oorlog gedaald, maar
het aantal tuberculosepatiënten is groter
dan ooit.
Aan de consultatiebureaux zijn in het
afgelopen jaar bijna 20.000 nieuwe pa
tiënten „ontdekt". Naar schatting zijn er
thans in ons vaderland tussen de negen
tig en honderdduizend patiënten die aan
tuberculose lijden.
Het fonds „Draagt Elkanders Las
ten" heeft in het afgelopen jaar ruim
1500 patiënten mogen helpen, terwijl de
kosten voor sanatoriumverpleging, niet
tegenstaande door het ziekenfondsbesluit
een bedrag van f 4.50 wordt betaald zo
hoog zijn (n.l. f6 of f6.50 p. d.> dat de
arbeidersgezinnen niet in staat zijn deze
verpleegprijs te betalen. Daarom zal
„D E L." in de week van 5 tot 10 Septem
ber een beroep doen op de Leidenaars,
Een gezellig babbeltje houden die bei
den daar. De jongste spruit in de kinder
stoel heeft het blijkbaar naar z'n zin, ge
tuige het vriendelyk-lachende snuitje.
Het „dotje", zoethoudertje of liever ge
zegd het „sofje" heeft hij niet in z'n
mondje, maar laat het achteloos over de
rand van de „kaststoel" hangen.
Waar die twee 't toch over hebben? Dat
gemakkelijk te veronderstellen. Iemand,
die haar lief is, is immers het zeegat uit
dit gesprek handelt natuurlijk over
de lotgevallen der dierbaren op de grote
wateren. Met spanning hebben ze naar de
radio geluisterd, of de vangsten wel lo
nend waren en of alles wèl aan boord
Ook het gezinsleven komt ter sprake.
Men hoort met moederlijke tederheid
spreken over de ondeugende Pieten en
de ongezeglijke Marijtjes. De moeders
hebben geen gemakkelijke taak. Zij dwin-
;en in de uitvoering van haar plichten
aak bewondering af. Als we hei knusse
kamertje zien (op dë Katwijkse stand
,.De Mens en zijn Arbeid" en het
getikkel van de naalden horen, komt ons
illekeurig een gedicht van een onzec
vroegere dichters -Beets) voor de geest,
'elks inhoud aldus iet
Mooi Kniertje staat van dag tot dag
En breit voor haar deur een kwartiertje.
Voor wie dat paar kousen wel wezen mag,
Mijn allerliefste Kniertje?
Voor wie dat paar kousen wel mag zijn,
Voor moértjen of voor vadrtje,
Zucht dag op dag de bleeke Krijn,
Of z\jn ze voor Grietjen of Saartje?
Wel Kreinbuur.', wist je dat zoo graag,
U wil ik het niet verzwijgen
Je bent niet voor niets zoo jeutig vandaag,
Om alles uit me te krijgen.
Beloof maar, dat je 't niemand zegt,
Spreekt Kniertje hoe langer hoe zachter.
De wereld is tegenwoordig zoo slecht
Ze zocht er zeker wat achter.
Die kousen zijn voor me moèrtje niet,
Ze passen met voor me vadrtje.
Ze zijn ook niet voor zuster Margriet,
Nog minder voor t kleine Saartje.
Ze zijn voor geen oompje, zij zijn voor
geen meu,
Hoe hoog of laag ze sprongen.
Ze r\jn niet voor een oude kneu
En niet voor een laffe jongen.
Ze zijn ze zyn ze zyn ze zijn.
Je zult het nog raden moeten.
Die kousjes zoo zwartjes, zoo netjes.
blote i
fijn
om door het geven van een bijdrage de
voortgang van dit waarlijk Christelijk-
sociale werk mogelijk te maken.
De strijd tegen de tuberculose is een
volkszaak!
Het C.N.V. bestrijkt met zijn meer dan
150.000 leden stellig 750.000 personen,
want dit fonds helpt alle huisgenoten,
vrouwen en kinderen. Verzwakking van
deze actie zal tegelijkertijd verzwakking
van ons volk met zich brengen. Daarom
zal „DE.L." als insteling van het C.N.V.
een beroep op uw mildheid doen.
„Belofte maakt schuld"
Als Nieuwe-Wetering-er gevoel ik mij
gegriefd door het feit, dat het oorlogs
monument niet op de plaats komt, die
aanvankelijk was bepaald. Men heeft
van het begin af de toezegging gedaan,
dat het te Nieuwe Wetering zou worden
geplaatst, en nu puntje bij paaltje komt,
hoor je. dat het by het raadhuis te Roe-
lofarendsveen komt te staan. Is het goed
te praten, dat, wanneer men het geld
voor een oorlogsmonument in Niedwe
Wetering eenmaal binnen heeft, men
zijn belofte niet gestand doet? Velen met
mij voelen, dat hier iets scheef zit!
Nieuwe Wetering.
Abonné.
(Naam it de redactie bekend).
Gunstiger ervaringen
Met verwondering lazen wy in
N. L. Ct. van 27 Augustus een artikel
over de treinreis Nederland-Parys. Ook
wij zijn naar Parijs geweest en hebben
deze tocht per trein, derde klasse,
maakt Onze ervaringen zijn echter,
wel heen als terug, geheel anders geweest
Een dag of tien van te voren hebben wf
in Holland plaats besproken, met het ge
volg, dat wy van Den Haag tot Parijs
hebben kunnen zitten. Plaatsen voo
terugreis bespraken wij een week v«
voren op een reisbureau te Parys, zodat
ook deze reis vlot en zonder enig incident
verliep. En dat in de drukste vacantie-
tijd! Wy vragen ons af, waarom
correspondent niet bijtijds plaats heeft
besproken. Dit zou hem ongetwijfeld veel
narigheid hebben bespaard. En met hem
de vele toeristen, die opeengepakt op
het balconnetje hebben gestaan. Achter
af kan men gemakkelijk mopperen
een slechte reis, maar ligt hier niet de
fout bij de toerist zelf? En wat de kof
fers betreft, die naar beneden rolden,
waarom legt men die niet goed in het
net? Met passen en meten en vooral met
een beetje goede wil bereikt men veel.
Ook het gedrang op het Gare du Nord
leek ons overdreven. Onze vrienden
kennissen hadden dezelfde ervaringen
als wij. Wij vermoeden dus, dat de be
treffende correspondent het bijzonder
slecht getroffen heeft-
J. van ZUat,
J. Koelman en
W. M. Lunsingh Scheurleer.
Katwyk aan den Ryo.
Grootscheepse export
campagne op komst
Regering zal handeleambasea-
deur6 benoemen
Minister Van den Brink zal op 6 Sep
tember a.s. te Utrecht een bijeenkomst
houden met vertegenwoordigers van het
bedrijfsleven om mededelingen te doen
nopens de maatregelen, die de Regering
denkt te treffen tot het bevorderen van
de export, zo verneemt het A.NP.
Hieraan kan worden toegevoegd, dat de
instelling wordt verwacht van e*n spe
ciaal bureau, dat tot taak heeft een
grootscheepse export-campagne te gaan
voeren. De directeur van de afd. Landen
groepen van Philips, de heer L. Smit,
zou met de leiding van dit bureau worden
conferentie op aanbeveling van de cen
trale commissie een daartoe strekkend
verzoek inwilligt.
_'t moet dan bij meerderheid van
stemmen geschieden en zal dus veel
strijd kosten. Volgens een woordvoerder
van de republikeinse delegatie is hun
getal zo klein, dat de Nederlandse Rege
ring zich schaamt om deze mensen te
steunen.
Een woordvoerder van de B F.O ver
zekerde ons, dat zy een onbetekenende
nderheid
Kloek verzet tegen Japan.
Een Menadonees, die thans in Neder
land vertoeft, vertelt ons geheel andere
dingen. Hij vertelt ons van de Minahasa
met zijn groot aantal intellectuelen, met
Nederland verbonden door de samenwer
king bij de opbouw van Nederlands-Indië,
later Indonesië. Een land, dat de grootste
geestelijke weerstand bood tegen de Ja
panner, evena'Ambon en Timor, en dat
de grootste offers bracht Waar vindt men
de oorlog verwoeste steden? Menado
de Minahasa, Ambon en voorts Koe
pang op Timor. In Oost-Indonesië du».
Toen Oost-Indonesië werd gesticht, ge
schiedde dit om een tegenwicht te vor-
tegen Soekarno en daarom zijn de
Minahasers ook meegegaan.
Dertien daerah's in alle opzichten ver
schillend, taal, volksaard en godsdienst
zijn toen in een staat verenigd. De Per-
satoean Timoer Besar (vereniging Grote
Oost) merendeels bestaande uit oud-mili
tairen, heeft zich steeds daartegen verzet
het volk berustte er in, maar met
die restrictie, dat uittreden nog altijd mo
gelijk zou zijn, zoals in de overeenkomst
an Linggadjati is bepaald, en dat men
ou blijven onder de rood-wit-blauwe
lag. Toen men echter begreep, dat Anak
Agoeng Gde Agoeng een geheel andere
politiek ging voeren, ontstond er een actie
onder het volk om uit de staat Oost-Indo-
i te treden en een zelfstandige staat
te worden van de V.S.L, mits alle staten
zelfstandige positie zouden krijgen
niet onder de republiek zouden
komen.
Dit streven omvat van de 180.000 stem
gerechtigden der Minahasa (400.000 inwo
ners) in de eerste plaats de Twapro (on
derdeel van de Persatoean T- oer Besar)
met haar 72.000 leden, dc hoofdenbond
met 30.000 leden, de R K. party met
10.000 leden en vele bonden en onge-
groepeerden.
Mislu. 'e pogingen.
Anak Agoeng Gde Agoeng heeft ge
tracht die volksbeweging uit elkaar te
halen. In de eerste plaats door de hulp
zijn politiek adviseur. mislukte.
Daarna strooide hij rond, dat de Twapro
onwettige demonstratie wilde hou-
en hij poogde de hulp van Neder
landse militairen te krijgen tegen deze
bond van Menadonese oud-militairen.
Toen dit mislukte probeerde hy 't met be
hulp van een ministerieel bezoek. Daarn
kwam hy zelf. Daarna bood hy de voor
zitter van de Twapro een plaats in het
parlement aan. Toen kreeg de voorzitter
der RJC. partij Dim Pudus, bezoek v
pastoor Raats en de R.K. minister va
gezondheid. Pudus is laborant aan ee*
hospitaal en de minister, zijn chef. nam
zijn intrek in dat gebouw. Ook dit had
geen succes. Pudus weigerde een aanbod
om lid te worden van het parlement
Daarna dreigde i: minister van Onder
wijs, Tatengkeng, met ontslag van het
bestuurslid der beweging, Rampen. Ram
pen was echter in gouvernementsdienst
en kon dus niet ontslagen worden, maar
hij had het besluit voor zijn Europee»
verlof reeds in de zak en zijn vertrek
maakte dus de indruk van een ontslag.
Dit alles ging zogenaamd buiten Anak
Agoeng Gde Agoeng om, maar deze
maakte juist in die tijd het op zich zeil
juiste besluit bekend, dat illegaal wer
kende personen ontslagen zouden wor
den. Wat de vereniging betrof verklaard*
de premier, dat deze legaal wa», maar
dat ambtenaren geen lid mochten zijn. Be
stuursleden werden naar Makasar opge
roepen en met ontslag bedreigd. Naar aan
leiding van deze vreesaanjaging heeft hij
correctief optreden gevraagd aan dr Beel,
die hiertegen iets begon te doen. maar 6e
heer Lovink en minister Van Maarseveer.
hebben hiertegen niets- gedaan.
De Minahasa wil uit Oost-Indoneei&
aar het wil wel binnen een werkelijke
V.S.I. en binnen een werkelijke Unie.
Onze zegsman is overtuigd, dat als de
Minahasa slaagt, Ambon, Timor en Ter»
nate meegaan.
belast, waaruit blijkt dat men hier réei
te doen beeft met een zuiver overheid»
orgaan.
Er zouden voorts in verschillende bui
tenlandse s:eden en havens zg. „trad*
promotionists" (handelaambiaaadeur»)
worden benoemd, die de markter. rullen
gaan verkennen op afzet-mogelykÉteden.
Hiervoor zouden prominente figuren uit
de handel en het bedrijfsleven worden
aangezocht.
