Jillem v. Belle ging met de „Volendarn
naar Canada
Stamtafel der Puzzle vrienden
unilie in Rijnsburg - de groeten, zo schreef
hij in zijn reisdagboek
17 Juni van dit jaar vertrok Willem van Belle met de „Volendam" naar
daar een nieuwe toekomst op te bouwen. In een schryven, dat hy ons
ond, vertelt hy van de overtocht. Na eindeloos geworstel met papieren van de
hnd-Amerika Lyn en van de douane, gaat h\j aan boord. Klaar voor de reis.
daarop loeien de fluiten en de boot maakt zich van de kade los. Op het dek
t Willem van Belle, een zwemvest in de handen.
niet veel slaap meer overhielden, 12
meter op en 12 meter neer gingen. Het
begint op het ogenblik koud te worden
en volgens zeggen zullen we morgen
Wat een meeuwen vliegen er om het
schip, het lij'kt wel of die dieren op zee
thuis zijn. Ook passeren we een zeilschip
Een prachtig gezicht: vier grote masten
vol zeil. De oude tijd had toch ook z'n
bekoring.
De moeders van de kinderen, die aan
boord van de „Volendam" zijn, zullen ech
ter wel blij zijn, dat ze niet met zo'n zeil
schip de overtocht moeten maken. Wan
neer het een regenachtige dag is en d£
kinderen niet aan dek kunnen spelen, dan
hebben de moeders haaT handen vol!
Kapper zijn aan boord van de „Volen
dam" lijkt me ondertussen een goed baan
tje: hij heeft er een winkel bij met snoep,
poppetjes, klompjes enz. Alles niet ab
normaal duur en dus gaat het vlot van
de hand.
Dc Stichting Landverhuizing heeft een
leraar in de Engelse taal meegegeven,
maar vanmiddag moest de les worden af
gebroken, want de man werd ziek.
Vandaag 23 Juni heb ik een kuip-
id genomen: het frist ten eerste lekker
en ten tweede ben je er een uur druk
!ee. Doch toen ik even later aan del
kwam, brr, het is goed te merken, dat w
Noordelijker varen. Het is aardig koud ci
de passagiers, die geen extra dekens bij
zich hebben, leggen 's nachts jassen op
bed. Overdag zyn de scheepsdekken leeg
en de rooksalon is overvol, er zijn stoelen
te kort, zodat velen op het karpet eer
zitplaatsje zoeken. IJs hebben we echtei
nog niet gezien, wel een walvis, die eer
paar honderd meter van het schip af
boven is gekomen en een dikke straal
water de lucht inspoot. De zee is bijzo
der kalm, er valt een dichte motregen
Morgen krijgen we een film over Canada
zien, ik ben benieuwd, wat dat zal zijn.
Het bezoek zal wel druk zijn, want de
ekte schijnt over te raken, er komen
meer mensen aan tafel.
{WE LEIDSCHE COURANT
ZATERDAG 20 AUGUSTUS 19l9
i gedachten gaan er bij dat
jaren een mens door zijn hoofd,
Uijke dagen zyn het geweest: af-
nen van alien, die je lief zijn.
mee: en wat zal de toekomst
igen? Maar niet lang laat men mij
boord van de „Volendam" in gepeins
want een langdurig gebel waar-
jwt, dat het eten op tafel staat. En
bijna niemand z'n plaats weet rent
door elkaar. Al dadelijk is 't dui-
(lc, dat er gegeten wordt in twee
egen". Terwijl de passagiers van „de
te tafel" eten, wachten de mensen
de „tweede tafel" op hun beurt. He'
«meel werkt onder hoogspanning en
üeer ik aan de beurt kom zijn alle
ten en zorgen van die dag vergeten,
is het eten prima! Tomatensoep,
aardappelen met spinazie en lams-
i Koffie met cake of melk en een
el toe.
anneer we klaar zijn met eten pas-
de „Volendam" Hoek van Holland
lomen we in open zee. De machines
en harder te werken. Eventjes
want even later wordt de loods
boord gehaald door een in onze ogen
chelijk klein bootje. Het brengt een
spanning onder mijn mede-passa-
de laatste banden met Nederland
n verbroken. Luid klinkt het van
loodsboot: „Goede reis en behouden
rkomst". Langs de gehele reling
dt geapplaudisseerd. Nog even i
isalon een babbeltje maken, een paar
!S over het dek lopen en dan klink:
ter en weer: „Welterusten".
18e Juni begint al vroeg: er
die al om vier uur opstaan, een
we klompen aantrekken en daarmee
schip afklossen. Het is wel te be-
oen, dat ik het niet lang in de kooi
loud en tenslotte ook maar opsta. Nu
iet gewoonte op zo'n schip, dat
ontbijt geen thee of koffie
dt geschonken en d-s moeten dege-
die erg vroeg opstaan rustig af-
ihten tot de bel voor het ontbijt gaat
:r ze wat krijgen. De volgende
ze niet zo vroeg meer uit de
•n gekomenHet eiland Wright.
n kwart voor één voorbijstomen
kt op mij de indruk van een klein
stuk land met een radiostation. We
n een waar Babel hier aan boord;
:n. Belgen, Zweden, enz. Ze hopen
aal in Canada een goudmijn as
20ste Juni zijn we op de oei
schip begint wat te stoten, de meeste
rs hebben nogal last van zee-
n zyn ijverig de „vissen aan hel
Werden er bij de aanvang var
ongelooflijke hoeveelheden ge-
zodat gerust iets anders dan
jeten" gezegd kon worden, van
gen moesten er „maar" 50 kisten sla
10 kisten aardappelen worden schoon-
uakt, omdat er zoveel passagiers ziek
De stemming is down, al doet de
lanning wat ze kan om de moed erin
houden- Spelletjes voor kinderen
volgende dag is de zee wat ruw
lopen valt niet mee; de trap op
puzzle op zichzelf,
ijn Hollandse sigaren zijn op en
Amerikanen moet men eerst wenr
prijzen aan boord zijn zo ongeveer
in Nederland. Overal zijn prijslijsten
geplakt. De scheepskrant brengt het
maamste wereldnieuws,
de nacht van 21 op 22 Juni hebben
sen rumoerige slaap gehad. want
nen, die in afdeling C7 hutten heb
en dus boven de schroeven slapen,
den af en toe zowat uit hun bedden
loid. Het schip schommelde zo hevig,
de schroeven om de haverklap bo-
water kwamen en de slapers, die
Maan-
toor onze Schakers
DE BONDSWEDSTRIJDEN TE
ARNHEM
ize week hebben de grote, jaarlijkse
idswedistrijden van de Kon. Nederl.
Bakfoond weer plaats gevonden. Dit-
1 was Arnhem als plaats van sam,en-
ist uitgekozen. Bijna 180 schakers
delen des lands zijin daar va~
:n met Vrijdag bijeen
zich met enthousiasme aan
ie denksport te wijden. Gelet op het
e belang van deze wedstrijden
jreken wij voor eenmaal onze
tine om enkele partijen uit deze
strijden te brengen. Allereerst
ij uit de hoofdgroep, waarvan de
2 het recht hebben deel te nemen
de (voor) wedstrijd om het kan
nschap van Nederland,
it: Th. P. van den Tol.
Zwart: drs J. Muilwijk.
14 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 Lg7 4. e4 d€
3 0—0 6. Lg2 e5 7. Pge2 Pc6 8. d5 Pe7
3 Pd7 10. Le3 a5 11. Dd2 Pc5 12. 0—0
3. f4 b6 14. fxe5 LXe5 15. Lg5 Ld7
exf5 TXf5 17. g4 TXflf 18. Txfl Tb8
Pd4 DeS 20. Pf3 Lg3 21. Lh6 Pc8 22.
Le5 23. Pxe5 dxe5 24. Dxe5 De7
Tf8f Dxf8 26. LXf8 Kxf8 27. Dh8t
wart gaf het op.
de volgende partij laat de Penning-
#er van de K..N.S.B. zien, dat hij
wat anders kan dam de penningen
wen. Hij verslaat daarin de nieuwe
ipioen van de Amsterdamse Sohaak-
Id op uitnemende wijze.
W. Chr. Goris. Zwart: G. Teileman.
c4 Pf6 2. Pc3 e5 3. g3 d5 4. cxd5
d5 5. Lg2 c6 6. Pf3 Ld6 7. 0-0 0-u0
^b6 9 d4 Lg4 10. dxe5 Lxf3 11
Lxg2 12. Dxd8 Txd8 13. Kxg2
7 14 f4 Pa5 15. Le3 Pd3 16. Lxb6
>6 17. Tabl b5 18 a3 Td4 19. Tfdl
Kf3 Pxb2 21. Txd4 Txd4 22.
b5 1\i2 23. Pd6 b5 24. Tel h5 25 I£e3
'12 26. Txc6 Pdlf 27. Kd4 Tg2 28
Kh7 29. Tf8 Txg3 30. Txf7 h4 31.
Tg4 32. Px'h4 Txh4 33. e6 Kg8 34
gö 35. e7 en zwart gaf het op. De
ipeler heeft dit eindspel model be-
idekl.
de
tenslotte een partijtje,
ariige kampioen van de Haagse Chr.
aafevereniging laat zien, dat hij zijm
niet ten onrechte draagt.
C. W. Berghout. Zwart: R. J. Bijkerk
e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lc4 Lc5 4. b4
W 5. c3 La5 6. d4 d6 7. Db3 Dd7 8.
Lb6 9. Lb5 exd4 10. cxd4 a6 11
La7 12. d5 b5 13. dxc6 Dg4 14. Lxb5
b5 15. Pc3 De6 16. Pdö Kd8 17. Pg5
e5 Le6 19. exd6 cxd6 20. Dxb5
21. Dxd5 Kc7 22. Lf4 Td8 23. Pxf7
!c6 24. Tacl Lc5 25. Txc5 Dxc5
zwart gaf het op.
koude nacht is aam de 24ste
Juni voorafgegaan en de morgem zet in
miezerige motregen. De scheeps
krant meldt een ongeluk met een vlieg
tuig. Aan tafel krijgen we een visschotel,
heerlijk, voor wie ervan houdt, maar voor
het niets. Ik eet brood met kaas en
drink thee.
Na het eten wil ik een dutje doen in de
rooksalon, maar er komt niets van, want
tegen 2 uur loopt de 3e stuurman naar
nnen en roept, dat er land in zicht is.
Dit blijkt d e remedie voor allen, die nog
;iek zijm. De dekken stromen vol en
alles tuurt en tuurt. Eensklaps wordt er
geroepen, dat er ook een ijsberg in de
buurt is. In een ogenblik is alles naar het
sloependek gerend. De ijsberg is in de
verte vooral nu de zon even door
breekt net een grote glinsterende
•uwklomp. Daar rent alles weer naar
de andere zijde, er is ook land in zicht!
Van 3 tot 6 uur varen we langs de kust
zien vissersdorpjes, dat denk ik ten
minste, omdat we kleine vissersboten
voorbijstomen. Hoe we ook roepen en
verblikken of ver
blozen niet! We passeren ook een paar
tamelijk grote schepen en een soort log
de bemanning zwaait met
alles wat voorhanden is. Wij ook natuur
lijk!
Om 7 uur is alles rondom ons weer
water. New-Foundland zijn we dus ge
passeerd. 'Iedereen aan boord leeft in af
wachting. En zo gaat de nacht in.
Zondagmorgen om 4 uur wordt er weer
land in zicht geroepen. Wat een prachtig
gezicht, de opgaande zon op de heuvels.
Verder hebben we de hele dag niets dan
regen gehad, maar het eten is weer prima
en dat vergoedt veeL
Maandagmorgen: wat een schouwspel,
om nooit te vergeten. Heel hoge heuvels,
waartegen witte gebouwen liggen. Groen
en rotsen. Dan arriveren we in de haven
van Quebec. De ontscheping is goed ge
regeld en wanneer ik de eerste controle
door ben, gaat alles zeer vlot. Alleen
wordt er hier Frans gesproken
valt niet mee. Ik heb nog van iemand
gehoord, dat ik een heel goeie baas krijg-
Afwachten maar.
Men doet hier zoveel nieuwe Indrukken
op, dat het moeilijk is om het op papier
te zetten. Om 5 uur vertrekken we
trein uit Quebec en reizen o.m. door
tunnel, wel 10 minuten lang. Ook 's nachts
rijdt de trein in snelle vaart door, en
andere morgen stappen we over in
andere trein. Verder gaat het, steeds x
der het wijde land van Canada in,
voor mij voorlopig alleen uit rotsen
bergen bestaat. Verbazend warm is
Meer, zal ik niet schrijven, misschien
over een paar maanden als alle indruk
ken wat bezonken zijn. De familie
Rijnsburg de groeten.
De Najaarsbeurs wordt de grootste
ooit in Utrecht gehouden
Op velerlei gebied worden tal van interessante
aspecten geboden
De Najaarsbeurs, die van 6 tot 15
September in Utrecht zal worden gehou
den, zal een oppervlakte beslaan van
42.000 vierkante meter en daarmee de
grootste najaarsbeurs worden, die ooit
werd gehouden. Deze oppervlakte wordt
geljjk verdeeld tussen de afdeling artike
len uit de dagelijkse huishouding op het
Vredenburg en de technische afdeling op
het Croeselaanterrein. Artikelen uit 23
branches zullen worden geëxposeerd.
Drie branches zullen een bijzondere in
zending verzorgen: de meubelgroep, de
medische groep en de agrarische afdeling.
De meubelgroep, die alleen aan de na
jaarsbeurs deelneemt, zal op de parterre
en de galerij van de ruime Beatrixhal een
belangrijke Ned. expositie verzorgen van
moderne en antieke stijlmeubelen. Op de
galerij komen modelkamers.
de eerste
n de Utr.
de gehele
Wanneer de klokke roept ter Kerke
LEIDEN: Ned. Herv. Gem., Pieterskerk.
I u. ds Kuilman: 7 u. dr Zandee, War
mond (bijzondere kerkdienst): Hoogl.
kerk, 8.30 u. ds Vossers (jeugddienst);
10.30 u. ds Jansen Schoonhoven, Oegst-
geest; Wo. 7.30 u. avondstilte; Oosterkerk,
ds Sprayt; 5 u. ds Visser, Oegst-
geest; Marekerk, 10 u. dr Zandee, War
mond (H. D.); Kooikapel, 10 u. ds Cupe-
do, Noordwijk aan Zee; Morsweglokaal,
ds Vossers; Geref. Minnehuis, Do. 7
u. dhr d? Groot; Eglise Wallonne, 10.30 u.
ds le Gras, Delft; Acad, Ziekenhuis, 10.30
ds Maaskant;" Geref ikerk, ZuiderKtrk,
u. ds Timmer, Den Haag-Oost; 5 u. dr
Westerink; Herengracht, 10 u. ds Sikkel,
A'dam-Z.; 5 u. ds Honig; Oude Vest, ió
ds Honig; 4.30 u. ds Sikkel; Morsweg,
u. dr Westerink; 5 u. dr Bouma, Den
Haag-O.; Geref; kerk, art. 31, 10 u. „Pre
diker" en 5 u. Doopsgez. kerk, ds Koene
koop, Gouda; Chr. Geref. Gem., 10 en 5
u. ds Jongeleen, Bussum; Geref. Gem., 10
5 u. ds Rijksen; Evang. Luth. Gem„
10.30 u. ds Smit Duyzentkunst; Remonstr.
Gem., 10.30 u. ds Muilwijk, Hilversum;
Doopsgez. Gem., 10.30 u. g. d.; Ver. van
Vrijz. Herv., Leidse Volkshuis, 10.30 u. ds
Van Ewijck, Stolwijk; Stads-evangelisatie
„Jeruël", 10 en 5.30 u. dhr Staalman; Di.
8 u. bijbelbespreking; Do. 8 u. bidstond;
Evang. Chr.- Gemeenschap, 10 u„ dhr v.
d. Horst; 5.30 u. ds Teeuwisse (Amerika).
u. openl. samenk. (Vrouwenkerk
hof); Leger des Heils, hedenavond 7 uur
bidstond; 8 u. openl. samenk.; Zo. 10 uur
heiligingsdienst; 6.45 u. openb. samenk.;
7.30 Verlossingssamenk Di. 7.30 u. sold,
samenk.; Do. 7.30 u. heiligingssamenk.;
Vrije Kath. Kerk, 10.30 u. gez. H. Mis.
ABBENES: Ned. Herv. Gem., 9.30 u. ds
de Jong; 6.30 u. ds Breeuwsma.
ALPHEN AAN DEN RIJN: Ned. Herv.
Gem„ Julianastr., 9 u. ds Stehouwer; 10.30
i. ds Aalbers, Amstelveen; 6.30 u. ds Le-
feber; „Jonathan", 10 u. ds Lambour; Ka
pel Gouwsluis, 6 30 u. dhr v. d. Berg, Val
kenburg; Oudsh.weg, 10 u. ds Veencn-
daal; Hooftstr., 9 en 6.30 u.' dhr Wild
schut, R'dam; Martha-Stichting, 10.30 u
ds Meyer; Geref. kerk, Zuiderkerk, 10 u.
ds Mulder; 6.30 u. prof. dr Brillenburg
Wurth, Kampen; Noorderkerk, 10 u. ds
Schweitzer Jr., Beverwijk; 6.30 uur ds
Mulder; Aula Chr. Lyceum, 10 u. prof. dr
Brillenburg Wurth; 6.30 u. ds Schweitzer
Jr.; Oudshoorn, 11 en 4.30 uur ds Mul
der, A'dam; Chr. Geref. Gem., 10 en 6 u.
ds Baay; Oud-Geref. Gem., 9.30 en 4 uur
leesdienst; Do. 7.15 u. ds v. d. Breevaart.
H. I. Ambacht. Geref. Kerk (Art. 31). 10
ar leesdienst; 3 u. ds Koenekoop, Gouda.
BENTHUIZEN: Ned. Herv. Gem., 9 30
6 uur ds de Heer; Geref. Gem., 9.30
6 u. leesdienst.
HAZERSWOUDE: Ned. Herv Gem., 9.30
ar ds Van Dorp, em.-pred., Zeist; 6.30
ds de Jong, Hoogmade; Geref. Kerk.
30 en 6.30 u. ds Tom, Oudshoorn.
HILLEGOM: Ned. Herv. Gem., 10 u
ds Breeuwsma, Abbenes; 5 u. ds Eer
hard; Geref. Kerk, 10 u. ds Koers; Loos-
dailnen; 5 u. ds Riemer9ma, Vijfhuizen;
Geref. Kerk, art. 31, 9 en 7 u. ds Van
Venetien; Ohr. Geref. Gem„ 10 en 5 u
ds Sluiter.
HOOGMADE: Ned. Herv. Gem., 10 u.
ds de Jong.
DE KAAG: Ned. Herv. Gem., 10 en 5
ds Corts.
KATWIJK AAN DEN RIJN: Ned.
Gem. Nieuwe Kerk, 10 u. ds Van Grie
ken, Arnhem; 6.30 u. ds Godhelp, Zwijn-
drecht; Oude Kerk, 8.30 u. ds Bronsgeest,
Maasbracht; 10 u. ds Van der Krift; 6.30
ds Spruijt, Leiden; Kapel, 10 u. ds God-
help; Geref. Kerk, 8 30 en 10.30 u. ds Pijl
man; 4 30 en 6.30 u. ds Marseille, Gronin
gen; Geref. Kerk (Art. 31), 10.30 en'5.15
ds Van Tongeren, Rouveen; Chr. Geref.
Gem., 10 en 5 u. ds Van der Bijl; Geref.
Gem. (Remisestraat), 10 en 5 uur lees-
KATWIJK AAN DEN RIJN: Ned.
Herv. Gem. 9.30 en 5.30 u. ds Van Leus
den, Leidschendam; Geref. Kerk, 9.30 en
5 u. ds De Valk.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN; Ncd.
Herv. Gem„ 10 u. ds Poort; 7 u.. ds Odé,
Goes; Geref. Kerk, 10 en 6.30 u ds Hajer,
Leiden.
LEIDERDORP: Ned. Herv. Gem., 10 en
6.30 uur dg Van Malssen, Franeker; Ger.
Kerk, 10 en 6.30 u. ds Van Rhijn.
LEIMUIDEN: Ned. Herv. Gem., n. hek.;
Geref. Kerk, 9.30 en 6.30 u. ds Radder.
Numansdorp.
LISSE: Ned. Herv. Gem., 10 en 7 uur
(jeugddienst), ds Jongeboer; Geref. Kerk,
dr Ruys Jr.; Geref. Kerk art
31, 10.30 en 4.30 u. ds Van Venetiën; Chr.
Geref. Gem., 10 en 5 u. ds Henstra, Broek
op Langendijk; Geref. Gem., 10 en 4 u.
leesdienst; Oud-Geref. Gem., 9.30 en 3 u.
leesdienst; Ned. Prot. Bond, 10.15 u. ds
Pols.
NOORDWIJK AAN ZEE: Ned. Herv.
Gem., 10 u. dr Oppenheimer, Leiden; 5 u.
Oostenburg, Vlaardingen; Geref. kerk,
8.30, 10.30 en 4.30 u. ds Reeskamp, Drie»
Geref. Kerk, art. 31, 9 en 3 u
ds De Wal.
NOORDWIJK-BINNEN: Ned. Herv
Gem„ 10 u. ds Meuzelaar (H. A.); 7 u.
ds Van Leeuwen, Den Haag; Geref. Kerk,
en 5 u. ds Von Meyenfeldt.
NOORDWÏJKERHOUT: Ned. Herv.
Gem., 10 u. ds Spaling.
OEGSTGEEST: Ned. a.erv. Gem., Groe-
Kerk, 10.15 u. ds Callenbach; Paulus-
kerk, 10 u. ds Visser; 7 u. dr Dankbaar;
Hoge Mors. 9 u. dr Schoneveld; Geref.
Kerk, 10 en 5 u. ds Eringa; Mors-Rijn-
dijk. 10 30 en 5 u. ds Boukema, Den Haag-
- Vrijz. Herv., W. de Zwijger-
kerk, 10.30 u. ds Trouw, Den Haag.
OUDE EN NIEUWE WETERING: Ned.
erv. Gem., 10 u. ds Dankbaar, Oegst-
geest; Geref. Kerk, 10 en 6.30 u. ds Has-
pers. Koudekerk aan den Rijn.
RIJNSATERWOUDE: Ned. Herv. Gem.,
30 u. ds Holst, Woerden.
RIJNSBURG: Ned. Herv. Gem., Grote
Kerk, 10 u. ds Goverts, Katwijk aan den
Rijn; 5 uur ds Sluiter, Honselersdijk;
Kleine Kerk, 10 u. dr "Van Wijngaarden,
Leiden; 5 u. ds Bergkotte, Oosterbeek;
Geref. Kerk, Rapenburg, 9 u. ds Maas
kant, Leiden; 10.30 ds Post; 5 u. ds Maas
kant; 6.30 u. ds Lindeboom; Voorh.weg,
ds Lindeboom, Zwijndrecht; 5 u. ds
Post; Geref. Kerk, art. 31, 10 en 5 u. ds
de Wal; Chr. Geref. Gem., 10 en 5 uur ds
Brandsma.
SASSENHEIM: Ned. Herv, Gem., 9 en
10.30 u. dis Boer, Scheveniragen; 5 u. ds
De Wit. Leiden; Geref. Kerk, 9.30 en 5
ds Kuiper; Chr. Geref. Gem., 10 en
u. ds Visser; Ned. Prot. Bond, g. d.
VALKENBURG: Ned. Herv. Gem., 10
6.30 u. ds Baas (v.m. H. D.); Geref.
Kerk, 10 en 5 u. ds Spilker, Bennebroek.
Geref. Kerk, Art. 31, 8.45 en 5 u. ds Ton
geren. Rouveen.
VOORHOUT: Ned. Herv. Gem., 10 u
dr Norel, Leiden.
VOORSCHOTEN: Ned. Herv. Gem..
Dorp, 10 u. ds Lekkerkerker, Bennebroek;
ds Ferguson, vlootpredikant; Rijn
dijk, 10 u. dhr Nauta, Sneek; Geref. kerk,
i. ds den Boer; Geref. Kerk, art.
31, 10 en 5' u. ds Doekes, Hilversum.
WARMOND: Ned. Herv. Gem., n. bek.
WOUBRUGGE: Ned. Herv. Gem., 9.30
ds Lefeber, Alphen; 6.30 u. ds mr
Alma, Lisse; Geref. Kerk, 9.30 en 6.30
ds Melles, 'Voorst.
ZOETERWOT/DE: Ned. Herv. Gem., 10
ds Postma.
Wetsontwerp P.B.O. op
22 September in de
Tweede Kamer?
Het ligt in de bedoeling om met de
het bedrijfsleven
artikelen 80 en 152 tot en met 154
Grondwet" een aanvang te maken in de
eerste week van de nieuwe zitting, dus
waarschijnlijk op Donderdag 22 Septem-
Onvoorziene omstandigheden voorbe
houden zal de Kamer voor de sluiting
der lopende zitting niet weer bijeenge
roepen worden.
Burgemeester D. Coppens var
Hemiksum (bij Antwerpen) bezocht
gisteren met twee wethouders
zijn gemeentesecretaris Amsterdam.
De heer W. H Zwart Jzn., organist
te Coevorden, geeft morgenmiddag
44.45 uur een concert in de Nieuwe
Kerk te Delft.
Morgen wordt de binnenlandse 'han
del in onbewerkt goud in Suriname vrij
gelaten.
De medische groep, die v
maal in collectief verbarid
Jaarbeurs zal deelnemen
Irenehal in beslag neemt voor de ex
positie van apparaten, toestellen, instru
menten op medisch, diathèrmisch en elec-
trochirurgisch gebied, voorts van pharma-
ceutische artikelen, moet in het bijzon-
raor directies van ziekenhuizen, sa
natoria. kloosters, voor medici, veeart-
:n tandartsen van groot belang wor
den geacht De Nederl industrie heeft in
de laatste decenniën een belangrijke ont
wikkeling op dit gebied getoond.
De agrarische afdeling, die is onderge
bracht bij de technische afdeling aan de
Croeselaan, zal ook veel interessants bie
den; te meer daar in Utrecht terzelfder-
tijd nationale vee- en paardendagen wor
den gehouden. De agrarische afdeling
neemt 10.000 m2 in beslag. De zuivel
industrie treedt voor de eerste maal col
lectief op in hal Q (2200 m2). Ook de
tuinbouw heeft haar eigën afdeling.
buitenlandse industrie zal ter
beurze weer goed vertegenwoordigd zijn
In -het-Internationaje Paviljoen op het
Vredenburg zulfen veïé''!anden met col-
lèttiévê inzendingen aan'wë'zig zijn.
Als bijzonderheid wordt nóg gemeld de
aanwezigheid van de kleinste vorkhef
truck ter wereld, 1700 kg zwaar, die byv.
last van 1250 kg in een tijd van 15
HEUVILi
WIJNHANDEL
EHK ames. KRAIINGSEWE6 293
ongeveer 2.75 m kan opheffen en met
snelheid van 6 Eng. mijlen per uur
kan verplaatsen Een Engelse firma ex
poseert deze truck.
Nogmaals de automatische
piloot
In de nacht van 9 op 10 Augustus is in
de KLM-Constellation „Pontianak", vlak
voor de landing op het vliegveld Prest-
wick. een storing opgetreden aan de auto
matische piloot. Dit heeft de doorslag ge
geven om voorlopig alle automatische
piloten buiten werking te stellen. De ge
zagvoerder en de piloot, die beiden in de
cockpit waren, hadden binnen enkele mi
nuten het toestel onder controle.
Sfeer in 't gezin?
De „Nieuwe Leidsche" er in!
Men fluistert in de bollenstreek
Geruchten dat er veranderingen op til zijn
(Van een speciale medewerker)
Het begon in de tweede week vai
Februari
Toen startte namelijk de laatste Bloem-
lust-tentoonstelling in Lisse en om di
feestelijkheden nu helemaal com
pleet te maken, was minister Mansholt
even overgewipt om daar het strat-
pistool te latne knallen.
In zijn openingsrede zei hij toen on
dermeer dit: „De maatregelen moeten
geen schutting vormen om de bestaande
„heilige huisjes", maar het vak moe
het ware worden opengegooid, opdat
iedereen zijn kans krijge en de besten
naar voren kunnen komen".
Meteen begonnen de geruchten te cir-
culerei#. Er zou dit en er zou dat. maar
gebeurde niets. Maar als U vandaag
achter de schermen van dat wonderlijke
vak duikt, dan hoort U met de nodige
nadruk fluisteren, dat:
a. De vrijwillige inkrimping helemaal
van de kaart gaat;
b. De binnenlandse en de minimum-
exportprijzen worden verlaagd;
c. Samenvoeging van het tulpen- en
narcissenteeltrecht zal plaats hebben.
Wat die vrijwillige inkrimp betreft: een
groot deel van de kwekers is van mening,
dat die hele bedoening maar één grote
janboel is. Allemaal belangen en belange.
waarvan een enkeling profiteert.
die met het algemeen vakbelang
niets maar dan ook niets te maken heb
ben! Een stemming heeft trouwens het
vorig jaar al uitgemaakt, dat men die
regeling niet meer wenst, zodat het in
derdaad tijd wordt, dat aan dit verzoek
gehoor wordt gegeven. (Zou dan de zo
langzamerhand beroemd geworden nieuwe
regeling die toch aangenomen is!
tóch geen kans krijgei.?)
Het ligt er natuurlijk aan. hoeveel de
binnenlandse prijzen eventueel omlaag
zullen gaan. Is die daling flink, dan .s
het niet uitgesloten, dat het areaal van
de raszuivere surplus-soorten wel eens
een flinke dreun kon krijgen. Mocht.de
verlaging van de minimum-exportprijzen
eveneens een feit worden en zouden
exporteurs inderdaad voor lagere prijzen
in het buitenland gaan drummen, zou
de Farmers Union, de machtige Engelse
kwekersorganisatie, dat dan wel zonder
meer slikken? Die heren ligt het woord
„dumping" als het ware in de mond be
storven. En naar verluidt, heeft die orga
nisatie wat het toekennen van het
contingent en het vaststellen der prijzen
betreft tamelijk veel vingers in de pap.
zodat het vast niet tot de onmogelijkhe-
VAN 1 NAAR 5
nachtleger, 18
scheur in aarde
werk, 1— 9 vorm
loos stuk, 26
manl. zoogdier,
ram. 2—10 hoofd
deksel. 3—7 klein
goed. 5—2 grote
handelscrisis. het
vallen van één ot
meerdere grote
handelshuizen 57
fig. snater, drukke
prater, 6 4 enigs
zins scheel ki'ken-
d-e, 74 schuur,
bergm.m: 8—3
gektioi'.e boorh,
86 onderdeel van
een ka'jrol, 910
haarspeld, 912
wagen, 114 delf
stof. 12—3 soort
kraai. 12—11 hert
Oplossing van
vorige puzzle:
HORIZONTAAL.
1 kastoor, 6 kal. 7
oma, 9 oever. 10
tam, 12 den. 14 11
15 arm. 17 re. 18
kanon. 20 bar. 21 aa
lijn, 26 sul. 27 stoet,
34 til, 36 kat. 37 are
42 bedding.
den behoort, dat die alles zal bewegen,
om dat tegen te houden.
Over ode samenvoeging van het teelt-
recht is al eens meer gebabbeld. Maar
dat ging niet door ook al omdat de
hyacintenkwekers er geen fluit voor voel
den. Maar nu de hyacintencultuur niet
meer aan teeltbewijzen gebonden is. zul
len er tegen het samenvoegen van het
narcissen- en het tulpenteeltrecht wel
niet zo erg veel bezwaren meer bestaan
Zoals hiervoor reeds gezegd: men
fluistert, dat dit alles zal gaan gebeuren.
Het is dus een gerucht. En zoals het een
gerucht betaamt, valt het niet te contro
leren. Het zal interessant zijn te verne
men. wat er nu van waar blijkt!
as, 23 pa. 24
32 tel. 33 mi.
18 eed. 40 ren.
Reverend Brouwer over de geestelijke
verzorging van onze emigranten
Een gesprek met een Amerikaans predikant van
Nederlandse afkomst
(Van i
- verslaggevers)
„MUn \*ader werd in de vorige eeuw
in het Overijselse dorpje Dalfsen nog
door ds Van Raalte gedoopt, de leider
van de Michigan-trekkcrs", zo vertelt
ons de emeritus-predikant, rev. J. G.
Brouwer van de Reformed Church. Dc
Hervormde of zo men wil de Gerefor
meerde kerk in Amerika, die met zjjn
echtgenote een bezoek van twee maan
den aan ons land brengt.
Rev. Brouwer is afgevaardigd naar dc
Synode der Gereformeerde kerken. In
„Pomona" in Den Haag vertelde bij van
zjjn bezoek aan ons land. Zowel hij als
vrouw bezochten de plaatsen waar beider
ouders leefden Dalfsen, Appelsga en
Donkerbroek en mevr; Brouwer vond
mooi en had het er zo prettig, dat
zij zich moeilijk voor kon stellen, hoe
haar ouders er toe gekomen waren om
in het midden van de vorige eeuw naar
het verre onbekende Canada te emi
greren!
Meer dan 42 jaar heeft rev. Brouwer
het Woord bediend. Nog twee jaar lang
hoopt hij zijn krachten te geven aan de
kleine gemeente Ara. een voorstad van
Grand Rapids. Ds Brouwers vader was
een handelsman, die met zijn vrouw, die
afkomstig Is uit het graafschap Bent-
heim ook in het verre Michigan, de
Hollanders trouw bleef. Hieraan heeft de
thans grijze predikant het te danken,
dat hij Hollands spreekt, wat hem zo
goed van pas komt, nu vele Nederland
se emigranten onder moeilijke omstan
digheden zich een nieuw bestaan moe
ten opbouwen in een voor hen vreemd
land. Zijn Hollandse afkornrt is niet i
loochenen. Zijn rustig optreden, de for-
gelaatstrekken, herinneren aan zfj
stoere ouders, die om des geloofs wille
een nieuwe toekomst in een vreemd
land opbouwden. Ook de Reformed
Church heeft oog voor hun belangen en
wat hun geestelijke verzorging aangaat,
een bedrag van 25.000 dollar per jaar is
uitgetrokken om preekgelegenhetjen te
scheppen en predikanten te laten over
komen. die Zondags de emigran
ten kunnen voorgaan. En liefst in het
Hollands, met de Engelse tekst er vlak
naast, zodat ook uit taalkundig oogpunt
de emigranten cr voordeel van kunnen
hebben-
Helaas, zo vertelt rev. Brouwer
zijn er van de 825 predikanten vai
Reformed. Church, die 200.000 leden telt,
slechts nog een twintigtal, dat behoor
lijk Hollands kan spreken. Met nadruk
sprak de predikant echter het bericht
tegen, als zou namens zijn kerkgemeen
schap een predikantsplaats zijn aange
boden aan de Ned. Herv. Kerk, zodat
egn Nederlandse predikant naar Canada
zou kunnen komen. Dit is een onjuist
bericht. Het is voor een Nederlands pre
dikant bijna niet mogelijk zich de sfeer
en levenswijze in Canada voor te stel
len, omdat alles er zo heel anders is
„Ik hoop maar', zo vertouwt reverend
Brouwer ons toe. dat de Synode der Ge
reformeerde kerken er toe zal kunnen
besluiten, de zorg voor de Gereformeer
de emigranten over te dragen aan de
Reformed Church en aan de Christian
Reformed Church. Dan krijgt de twee
spalt over theologische kwesties en de
verschillen bijv. tussen Gereformeerd
Hervormd te Uwent geen kan6 wor
tel
schieten in de nieuwe wereld. Ik
Rev. Brouwer met zijn echtgenote,
die op 26 Augustus weer met de
„NIeuw-Amsterdam" naar Amerika
terugkeren.
hoop. dat de Heere de ogen zal openen,
om allen ertoe te brengen in deze da
gen van strijd meer samen te werken.
Wil men dit leren, dan zal dat zeicer in
een nieuw land moeten zijn", glimlacht
de 69-jarige predikant.
Omtrent de toekomstmogelijkheden
voor de emigranten was rev. Brouwer
optimistisch. De mogelijkheden zijn
[jroot genoeg Zelf arbeidde ik in Otley
(Iowa), Grand Rapids en Chigcao. Daar
kwam ik meermalen in contact r
mensen van Nederlandse afkomst,
door hun beslistheid en vaste leve
houding zich een toekomst wisten
scheppen en zioh overal doorheen v>
ten te slaan.
VERTIC I 1 ka. 2 alom 3
4 oord, 5 RM. 8 kattebel'.Ptje 8 ..i<
sluiten. 11 at, 13 er. 15 Aa. !6 M O
krans, ld naast. 25 boeiend. 23 t29
31 si. 33 ma. 35 lade. 36 karn 39 ?b 41
De prijswinnaars zijn: le pr L dc
Vries, Warmonderstraaiweg 62. Oegsi-
geest; 2e pr. H. C. Spierenburg. Berken-
kade 25. Leiderdorp; 3e pr. J Donkers.
Haarlemmerstraat 253, Leiden; eerv
verm. mevr. Be-kooy-Schipper. Warmon
derstraat 14, Leiden.
Oplossingen in te sturen aan ons bu
reau, per briefkaart, uiterlijk Donder
dagmorgen a.s. In linkerbovenhoek
adreszijde te vermelden: Puzzle-oplos-
simg.
Openingsuur R.T.C. 2 uur
's middags
Teneinde de luisteraars overzee in staat
te stellen de plechtige opening van de
Ronde Tafel-conferentie rechtstreeks via
de radio te kunnen volgen, is door de lei
ding der delegaties, in overleg met de
UNCI, natoer overeengekomen het ope
ningsuur der conferentie op Dinsdag 23
Aug. te stellen op 2 uur 's middags in
plaats van 11 uur v.m.
Haring voor koken en
bakken
Al smaakt de Hollandse Nieuwe nog
zo goed bij de boterham of aan een stal
letje. daarvoor behoeven we de verse
haring, die nu weer aan wal werdt ge
bracht, niet te verwaarlozen Immers
ook in gebakken, gekookte of gestoom
de vorm blijft haring altijd haring: een
vis met een bijzondere smaak en van
een bijzondere voedingswaarde!
Behalve vitamine D bevat deze goed
kope vissoort vet en voedirvgszouten en
kan ze door haar rijkdom aan eiwit het
vlees in onze warme maaltijd verv.-fngen
Gebakken of gestoofde verse haring
smaakt onder andere uitstekend bij al
lerlei zomersla's. bij bietjes, rode kool
en worteltjes. Voor de bereiding volgen
hier enkele recepten.
Haring koken
8 haringen, water. zout.
De haringen schoonmaken en opzetten
met zoveel kokend water, dat zij juist
onderstaan eo 15 g zout per liter water.
Ze in plm. 5 minuten gaar koken Ze
met een schuimspaan uit het vochl
scheppen en opdienen met een zure saus.
een mosterd- of een peterseliesaus.
Gestoofde haring
8 haringen, wat boter of margarine,
zout, (azijn), aardappelmeel.
De haringen schoonmaken, inwrijven
met zout en in een vuurvaste schaal of
een pan leggen. Een weinig water, een
klontje boter of margarine en een scheut
je azijn toevoegen. De vis boven op het
vuur of in 'n oven gaarstoven Stooftyd
7 10 minuten op het vuur, 10 15 min
in de oven. He*, voéht naar verkiezing
bijbinden met aangemengd aardappel
meel en als 9aus bij de vis geven.
Gebakken haring
8 haringen, boter of margarine of olie.
zout. (peper)
De haringen schoonmaken, openvou
wen en met zout 'en peper) Inwrijven.
De haringen door bloem wentelen en in
de koekenpan in hete olie. boter of mar
garine aan be zijden bruin bekken in
plm 7 minuten De v:s bij voorkeur
MAItKT- rs ISSPRUCERICnTEN
KATWIJK \/D KIJIS. 19 Aug - Groen-
tenvclling Bloeinnooi IA 62-B9. idem I 41-
lem II 37-49. idem III 6—19. alles pet
tuKs; groene Kool 6—13. uien 7.50—7 90.
kool 10-51. «raspeen I 6—17. idem XI
is tele: n SS-S6. tomaten 26—35. rabarber
-5 10. kroten 5—625. sla 2 90—11 30. aard-
ppelen bonken 6.60—7 Idem grote 6 60—
20. idem drielingen 4 20—4 20. Idem kriel
10—4 20. komkommers 17—18. alles per 100
g: bospeen 8—25. peterselie 130—3 90. sel-
'ene- 3 70—6 40 alles per 100 bos
eUIng:
- ROEL''KAKE <Ll4VEEN. 19 Aug. Bloe
menveiling Lelies 0 20—0 70. dahlia 0 06-
0 19. asters U U8—0 22. montbresia 0.10—0 1
gladiolen 0 56—0 44. rayonanten wit 0.10-
0 22. idem lila 0 11—0 22. i
idem amber 0 12—0 22.
0.11, scabiosa 0 09—0.18. chescily 0.60—0 90.
ROELOFARENDSVEEN. 19 Aug, Groen-
tenveilingAardbeien 2e oogst 0.22—0 41 pet
doos: kropsla I 6.80—17.60, Idem II 1.50— 7.30.
andijvie 7—16. peen 6—8. tomaten A 28—36,
Idem B 27—37, idem C 21—32. Idem CC 16-
22, Idem bonk 16—26 per 100, snijbonen 2—
4.90. Idem kas 4.60—7.90, dubb. stamboncn
3.20—4.90, pronkbonen 1.20—1.80 per 10 kg.
augurken grof 1020—10.60, augurken bom
5.50f augurken stippel 6.206.40 per 25 kg.
LEIDEN, 19 Aug. Groentenvelllng: Rode
kool 5.50—10 30, savoye kool 5.40—920, groene
kool 6.40—750. bosprei 6. kroten 5—6 20. uien
3 208.10, peen 89, aardappelen 010. an
dijvie 521, druiven 98. snijbonen 20—70.
stokbonen 4463. pronkbonen 13—26, stam-
bonen 2548. postelein 9—21. augurken 8—
59. spinazie 1317. tomaten 1644. komkom
mers 617, bloemkool 9—56, meloenen 15
61. sla 1.50—11 40. perziken 4 76-15 70. pe
terselie 1—1.50, selderie 2—8 80. peen 8—14.
geel 0.13—0 24.
Luizen brengen virusziekten over
Het staat er niet best voor met de cultuur
van de herenbonen
Allerwegen hoort men de klacht, dat
't met de bonen dit jaar niet wil. Met de
eerste oogst ging 't nog wel, maar van de
latere dubbele witte zonder draad is in
veel tuinen van kwekirs en particulie
ren niets terecht gekomen. Bruine bonen
lijden niet zo erg. evenals sommige
soorten stok- en snijbonen. Maar dat ook
deze soorten veel van ziekten te lijden
hebben, is duidelijk te zien.
Men schrijft de slechte resultaten toe
aan de droogte. Tot op zekere hoogte is
dat iuist. Wan' door der» droogte is de
bladluizenolaa» dit jaar enorm geweest
Bonen hebben gewoonlijk weinig last
van bladluizen. Nü zag men aan de
onderzijde v de bladeren en aan de
stengels massa's zwarte luizen zittor.
Deze luizen leven van de sapoen van de
planten Dat Ls het voornaamste echter
niet. 't Ergs' is. dat ze virusziekten
overbrengen van zieke op gezonde plan
ten. In bonen komen ver*--' '"»nde van
deze ziekten voor.
Wat zijn virusziekten? Het zijn ziekten,
die veroorzaakt worden door een smet
stof Of deze smetstof tot de levende of
dode stoffen V rukend moet worden, is
niet met zekerheid te zoggen Wel heeft
men met een electronen-microscoop deze
ontza;"Jk kleine „wezentjes" kunnen
aantonen. Zuigt nu een bladluis aan een
zieke plant en begeeft hij zich naar oen
gezonde plant, dan bren"' hij me', z'n
zuigsnuitje d» smetstof over.
Uit het bovenstaande is dus duidelijk,
dat deze virusziekten tegengegaan kun
nen worden door de bladluizen te doden.
Bevindt de plant zich nog in een jeugdig
stadium, dan '-an men het beste Para-
thion gebruiken. Deze stof dringt n.l. in
het b1 1 door, zodat de luizen n„o de
achterkant van de bladeren ook dood
gaan Vier weken voor de oogst mag dit
middel niet meer gebruikt worden, van
wege de grote giftigheid van Parathion
Tot vlak voor de oogst kan men ria'lg
spuiten met een H.E T.P. 'of TE P.P.)
bevattend middel, aoals Lirohex of Mor-
topal.
Binnen 24 uur na het gebruik verliest
dit middel zijn giftigheid. Men zal dan
echter moeten proberen, go.-d de r-d»,-
kant van het blad te raken. In gewas
sen, die eenmaal door en door ziek rijn.
is niets meer t* redden. Jonge gewassen,
die nu nog pe»cnd zijn en waar nvn luis
constateert, bespuite men a'xnog, om
verdere besmetting te voorkomen.
Gewnss r.. die vroeg gezcald waren,
hebbci: niet zo veel geleden. van»veg«
d- - -'nge verspreiding der bladluizen.
Voor zaadtelcra Is het vooral van belang
hel gewas ziektevrij te heuden. omdat
enkele virusziekten met 't zaad over
gaan. Men tr.-cbt tegenwoordig rassen ts
tel*n, die raaislent zijn tegen bepaalde
virusziekten. Op de duur zullen deze de
gevoelige res»e& moeten vervangen.
