„Indien wij hen vergeten,
rechterhand ziclizelve
Ook de Sleutelstad herdacht de gevallen
land- en stadgenoten
dan vergete onze
De boer als zinnebeeld van
standvastigheid
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
3
DONDERDAG 5 MEI 1949
„Er moet ook dankbaarheid voor het verzet zijn
(Van onze verslaggevers).
Nederland heeft gisteren zyn doden herdacht. In de steden en dorpen hebben de
mensen zich verenigd om de nagedachtenis van de gevallen mannen en jongens
op waardige wyze te eren. Men trok naar begraafplaatsen, naar plekken, waar
in de oorlog helden voor de lopen van het vuurpeloton hebben gestaan, naar
monumenten, kerken en zalen. Kerkendie wyzen naar de Ene, Die het Leven
is. Ook Leiden heeft in diepe aandacht stilgestaan bij het grote werk der wak
kere strijders, die hun leven lieten tot behoud van de kostbare geestelijke waarden.
dachte even terug greep naar de jonge
Eerbied voor het verzet
Drie gebouwen waren nodig, om hen,
die de doden wilden herdenken, te be
vatten, en wel de Zuiderkerk, de Stads
gehoorzaal en het Leidse Volkshuis. Ds
A. K. Straatsma, Ned. Herv. predikant
te Den Haag, en pater W. Sluys O.F.M.
te Haarlem, spraken in de geheel be
zette Zuiderkerk. Onder de aanwe
zigen waren o.m. burgemeester jhr mr
F. H. van Kinschot en zijn echtgenote.
Ds Straatsma wees er allereerst op,
dat men hier was saamgekomen om te
rug te denken aan de bezettingstijd, die
vol was van onwaarachtigheid. Het le
ven werd toen hoe langer hoe grauwer
en valer en slechts het geloof in en het
beroep doen op de Gerechtigheid, d.i.
God, heeft ons door deze verschrikke
lijke jaren heengeholpen. Maar ook het
verzet in de ruimste zin, van Mei 1940
tot Mei 1945 te land, ter zee, in de
lucht en ondergronds.
Eerbied had spr. voor dit verzet. De
Duitsers hadden daar slechts één
woord voor: aussichtslos. En was 't
ook niet hopeloos? Denk aan de
strijd van ons leger in de Meidagen
van 1940; aan Karei Doorman, die
uitriep: „Ik val aan, volg mij"; aan
de jonge mannen en vrouwen in
hun verwoed verzet tegen de Ge
stapo. Hopeloos? Hier waren men
sen aan het werk, die de uitkomst
niet berekenden, harten, die niet
konden berusten.
Maar er was ook verbijstering na de
bevrijding. Wat werd er over alles
nog wat gemopperd. Verbijsterd i
spr. geweest over het feit, dat een jon
gen, die zjjn leven door zijn werken bij
de illegale pers had ingezet en weken,
nadat de Duitsers hem te pakken had
den gekregen, in het volkomen duister
was opgeborgen geweest, maar
dewerkers niet had verraden, een jaar
na de bevrijding nog zonder werk was
Er moet ook dankbaarheid voor hel
verzet zijn. De nabestaanden van de ge
vallenen mogen niet vergeten worden.
Z\j, die vielen, liggen onder het kruis
en dat kruis is het teken van de
winning uit de dood. Spr. hoopte
harte, dat ons volk in al zijn verscheiden
heid zou terugkeren naar de plek onder
het Kruis, van waaruit een democrati
serende boodschap uitgaat en men waar
lijk leert strijden.
Pater Sluys beklemtoonde, dat de ge
vallenen recht hebben op onze bewon
dering, dank, eerbied en hulde. De hel
den redden een land in oorlogstijd. Een
volk, dat zjjn helden zou vergeten is
onverschillig en decadent, zonder idea
len en deugden. Als priester voelde spr.
zich geroepen beschouwingen van ver
troosting en stichting aan de nabestaan
den der gevallenen te geven. Hij tekende
de ommekeer, die er vaak in de cellen
plaats vond en gaf de mening van dt
R.K. kerk weer over het leven na dc
dood. Onder meer sprak hij over de toe
stand van de zielen in het vagevuur.
Tijdens de rede van pater Sluys heb
ben we ons afgevraagd, of we werkelijk
bij een nationale dodenherdenking
ren. We konden ons niet aan de indruk
onttrekken, dat deze priester de zin
het herdenken, dat toch voor het gehele
volk in al zijn godsdienstige schakerin
gen is bedoeld, heeft voorbij gezien. En
het kan niet anders, of bij vele andere
niet-Rooms-Katholieken zijn deze zelfde
gedachten opgekomen.
Wanneer de Rooms-Katholieken zich
niet kunnen onthouden van het maken
van propaganda voor hun leer, is
dan misschien toch beter, dat zij aparte
diensten houden?
Dit gescheiden herdenken zouden wij
«venwel ten zeerste betreuren.
terug greep
man, aie in 1943 in een cel gezeten,
de wens uitsprak, dat er later een ras
van mensen zonder strijd zou wezen, dat
zich zou herinneren hoe het was en zijn
kinderen er van zou vertellen. Herinne
ren, want niet voor niets zegt het spreek
woord, dat de tijd alle wonden heelt.
Na vier luttele jaren moet worden ge
constateerd, dat men een zwak geheu
gen heeft. „De honderdduizenden Neder
landers, die in de oorlog en bezettings
tijd zijn omgekomen, hebben ook een
maal hun illusies gehad van vrede en
geluk, maar hun bleef alleen ,een ster
venssnik.
Wanneer .wij de doden in dit uur her
denken, dan doen we dit niet om hen
op een »voetstuk te plaatsen. Dit zou
immers een kloof scheppen tussen hen
en ons, die hun werk voor de vrijheid
moeten voortzetten, aldus rector Son-
Voor onze jongens in Indië is deze
herdenking nog veel moeilijker dan
voor ons, want het is niet alleen
moeilijk om te strijden voor vrij
heid en recht., maar bovendien is
deze strijd ondankbaar. Spr. eindig
de met de woorden van Prinses Wil-
helmina, flat ons land alleen een I
zekere toekomst tegemoet gaat in
een waarachtig beleefd en prakti- i
serend Christendom.
De aanwezigen zongen hierna staande
het eerste couplet van het Wilhelmus,
waarna twee minuten .-stilte in acht werd
genomen. Hierna zong men het zesde
couplet van ons volkslied.
Vervolgens werd dr W. G. van Har-
renstein naar het spreekgestoelte geleid
en deze oud-leger en vloot-predikant in
algemene dienst herinnerde aan de vi
schrikkelijke Mei-dagen van 1940, toen
onze doden op de Grebbeberg in allerijl
ter ruste werden gelegd.
Indien wij hen vergeten, dan ver
gete onze rechterhand zichzelve, al
dus spr., die voorts een eresaluut
bracht aan de moeders, vrouwen en
meisjes in ons volk, voor hun hou
ding. Een klein volk kan groot zjjn,
wanneer het de weg der gehoor
zaamheid kiest. Indien wij onze taak
en onze roeping vergeten, dan is er
zeker geen toekomst.
Een uitvoering van „Sanctus" en „Lau-
date Dominum" door koor en soliste, het
door de aanwezigen staande gezongen
„Heer, die Uw tent in de hemelen
spreidt" en de uitstekende vertolking van
het Andante cantabile van Mozart door
het strykquartet besloten deze plechtige
bijeenkomst. De muzikale omlijsting Van
deze herdenking verdient een woord van
lof.
„Onze schuld: ontrouw
aan Hem
Het Leidse Volkshuis trok omstreeks
:ven uur vele jongeren, opdat die de
doden zouden herdenken in eigen sfeer.
Op het podium was een groot, ruw-hou-
ten kruis aangebracht, waaronder een
aas met witte en paarse seringen- op de
ierlijk neergeplooide rood-wit-blauwe
vlag.
Als sprekers waren uitgenodigd prof
P. A. H. de Boer, Leiden, en pater Piet
Wesseling C.S.S.R., Noordwijkerhout.'
Prof. de Boer zag de herdenking van
?ze avond als een komen bij hen, die
et meer terugkeerden, in de stellingen
der levenden. Zoals de soldaat, die op
het slagveld achter bleef na de aanval
stervend wachtte op zijn vriend, die
zeker komen zou, zo hebben de doden
geweten, dat de nabestaanden komen
zopden.
„Maar de betekenis van deze avond
ligt niet alleen in het herdenken van de
Muzikale medewerking verleenden in
deze herdenkingsdienst het Leids a
pellakoor o.l.v. Iskar Aribo en Bfam
Martjjn aan het orgel.
„Een trouw geheugen
In de niet overmatig bezette Stads
gehoorzaal waren o.m. aanwezig de wet
houders S. Menken en A. J. Jongeleen,
alsmede luit.-kol. J. A. J. van Horssen,
garnizoenscommandant.
Nadat leerlingen van het Kon. Con
servatorium uit Den Haag het strijk
quartet op. 18 van L. von Beethoven
hadden vertolkt, de aanwezigen staan
de het „Wilt heden nu treden" hadden
gezongen en het Alma Materkoor o.l.v.
Willem Mizée met solistische medewer
king van Helen Pet (sopraan) „Requiem
Aeternam" van Mozart had uitgevoerd,
betrad rector H. L. J. M. Sondaal pr.,
te Oegstgeest, het stemmig met vlag
gen en palmen getoojde podium.
„Een trouw geheugen is een troost
voor de doden," aldus spr., die in ge-
Katwijk
De dodenherdenking
Gisteravond vond de plechtige doden
herdenking plaats. Een grote groep
trok uit Katwijk aan den Rijn vanaf het
Kerkplein en een andere vanaf de Nieuwe
Kerk naar het oorlogsmonument vooi
raadhuis, waar zich reeds velen hadden
opgesteld. Terwijl de erewacht het geweer
presenteerde, werd twee minuten stilte in
acht genomen. Nabestaanden van de ge
vallenen en anderen werden daarna in de
gelegenheid gesteld bloemen aan de voet
van het monument te leggen. Mr Wol-
dringh v. d. 'Hoog legde namens het ge
meentebestuur een krans. Hij was het, die
de Katwijkers dankte voor de eer, aan de
gevallenen toewezen. Onder grote stilte
defileerden de aanwezigen daarna langs
het monument.
Zowel te Katwijk aan den Rijn als te
Katwijk aan Zee werden herdenkings
diensten gehouden. In de Ned. Herv. kerk
te Katwijk aan den Rijn spraken ds S. G.
J. Goverts. die de doorstane nood en de
gebrachte offers memoreerde, en ds H.
de Valk, die handelde over de viering
van de bevrijding.
In de Nieuwe kerk te Katwijk aan Zee
sprak ds P. Pras de herdenkingsrede uit,
terwijl ds F. Pijlman de dienst opende
DE DODENHERDENKING
Het bestuur van de Stichting „Doden
herdenking 5 Mei 1945" heeft met leed
wezen geconstateerd, dat een van de spre
kers in de Zuiderkerk in v olstr ektt
afwijking van het tot hem gerichte
verzoek zich heeft uitgelaten op een i
welke naar de opvatting van het bestuur
niet in overeenstemming is te brengei
met het karakter van de alg e m en i
dodenherdenking, zoals genoemd bestuur
nastreeft jaarlijks te organiseren.
Het geeft er zich rekenschap van
deze uitlatingen kwetsend hebben kunnen
zijn voor de gevoelens van een deel der
bezoekers, doch stelt er prijs op te
klaren, dat het zich in geen enkel opzicht
daarachter stelt en binnen het kader
de mogelijkheden maatregelen zal treffen
om herhaling te voorkomen.
Namens het bestuur,
C. ZANDBERGEN, voorzitter.
A. J. KORS, secretaris.
TE RIJNSBURG werd het monument ter herdenking van de gevallenen
onthuld door mevrouw Hermans, de weduwe van Rynsburg's gefusilleerde
burgemeester.
Foto N. van der Horst.
Rijnsburg onthulde een monument ter ere
van de gevallenen
„In God zullen wij kloeke daden verrichten.
Op de vooravond van de nationale ge
denkdag had te Rijnsburg de overdracht
plaats van het monument voor de oor
logsslachtoffers. Deze plechtigheid droeg
n sober karakter.
Klokgelui kondigde aan, dat er iets
bijzonders ging gebeuren.
Een grote menigte verzamelde zich
oor de Ned. Herv. kerk an de Kerk
straat, waar men veel autoriteiten en
nabestaanden zich naar de raadszaal zag
begeven. Bazuingeschal maakte d'e komst
van de genodigden en officiële personen
bekend. Plechtig klonk de „Bede voor
het Vaderland", gespeeld door de mu
ziekvereniging „Wdlhelmina" en gezon
gen door het koor o.l.v. de heer J. Scho-
neveld.
Voorhout
Dodenherdenking.
Gisteravond had een plechtige herden
king plaats van de in de oorlog geval
lenen. In beide kerken werd een korte
dienst gehouden. In de Ned. Herv. Kerk
sprak ds Eggink. Na de dienst trok men
het monument voor de gevallenen,
dat geplaatst is achter de Boerenleen
bank. De plaatselijke muziekvereniging
;lde een treurmars van Chopin, waar
de aanwezigen twee minuten stil
en. Eerbiedig stonden allen rond het
kruis geschaard. De burgemeester sprak
ïevr. De Graaff legde een bouquet
Aaronskelken. De muziekvereniging
bracht nog het „Wilt heden nu treden"
ten gehore.
Warmond
Dodenherdenking 1949.
Even voor zeven uur stonden beide mu
ziekverenigingen op De Baan aangetre-
om de stille tocht naar het monu
ment voor de gevallenen te gaan mqken.
Toen om zeven uur de kerkklokken het
gaven, dat de voorgeschreven twee
minuten stilte in acht genomen diende te
werden, werd aan deze oproep voldahn
lag het verkeer geheel stil. Na deze
stille herdenking zette de stoet zich in
beweging. Bij het monument aangeko-
zette de harmonie „St. Matthias"
het „Wilt heden nu treden" in, waarna
.Warmonds Fanfare" een Coral uit Mat-
theus Passion van J. S. Bach ten gehore
bracht. Een zangkoor, o.l.v. de heer Al-
bert Mey, zong „Zalig zijn de doden" van
Ludwig Spör en het Ecce quo Moditur.
Mej. C. Schakenbos declameerde het
.Lied van de gevallenen" van Gabriël
Smit. Hierna brachten de muziekcorpsen
beurten een couplet van het „Wilhel-
i" ten gehore, waarna er gelegenheid
om een bloemenhulde aan de geval
lenen te brengen. Velen hebben van deze
gelegenheid gebruik gemaakt, 's Middags
heeft een klas kinderen de doden her-
Dokter E. E. van der Laan droeg
volgens het monument namens he'
miité over aan de gemeentelijke autori
teiten en richtte treffende woorden- tot
de familieleden van de gevallenen. Hij
verzocht mevr. Hermans, echtgenote van
Rijnsburgs burgemeester in de oorlogs
jaren, de steen te onthullen. Het publiek
betrachtte stilte.
Op de gedenkplaat is een figuur te
en, voorstellende David, die Goliath
heeft verslagen. De plaat draagt het vol
gende opschrift: „In God*1 zullen wij
kloeke daden verrichten en Hij zal onze
wederpartijiders vertreden". De namen,
welke in de pl-aat geïnscribeerd' zijn, lui
den: G. Hermans, D. van Delft, N. van
Egmond, N. v. d. Eijikel, A. Hoekstra, C.
de Mare, J. v. d. Meij en A. v. d. Vijver.
Vervolgens weerklonk bazuingeschal,
werden de vlaggen gehesen en de doden
herdaoht en geëerd. De heer J. Hoog
straten declameerde, waarna men twee
minuten stil was. Ds Post sprak n.a.v. de
tekst van het monument. Wat wij nu
onthuld hebben, wijst naar beneden, naar
de dood, maar ook naar boven, naar het
Leven. Het koor zong nog: „Gelukkig is
het land". De burgemeester aanvaardde
het monument in dank en huldigde het
comité. Hij legde een krans namens het
gemeentebestuur. Tal van verenigingen
plaatsten hierna kransen. In de raadszaal
werd gesproken door mevr. Hermans en
»ns de familieleden dankte de heer
d. Eijkel.
doden uit de bezettingstijd, aldus
Niet alleen de doden van Nederland,
kenden en onbekenden, vragen onze
dacht, ook in de andere geallieerde
den wachten zij op ons, ja zelfs in
landen onzer verslagen vijanden,
millioenen zijn zij, en nog haalt de d
oogst binnen op de slagvelden
wereld".
Doden hebben niets meer tnet natioi
gedachten te maken, was sprekers
Ze behoren tot een rijk, waar
penstilstand is gesloten tussen de volken
eern andere majesteit heerst dan
die wij kennen. Daarom is het niet goed
de doden te herdenken in haat- en wraak-
stemming en zelfs niet met gevoelens
vaderlandsliefde. In vaderlandsliefde
schuilt vaak een grote dosis nationale
hoogmoed. Maar wij moeten de doden
naderen zonder onderscheid te maken,
als de vriend van het slagveld.
Eens zullen ook wij sterven, aldus prof.
De Boer. Dan zal het goed zijn zeker te
weten, dat wij op iemand kunnen reke-
i, zoals anderen op ons rekenen kon
den. En het zal zéér goed zijn tot God
te kunnen zeggen: „Ik wist wel, dat U
komen zoudt".
Pater Piet Wesseling zag in de jaar
lijks terugkerende dodenherdenking
steeds feller wordende aanklacht ti
de wereld van na de bevrijding. De doden
hebben ons licht, waarheid, vrijheid,
rechtvaardigheid, geluk en vrede willen
brengen. Wat is er van hun streven
terecht gekomen? Spr. vroeg zich echter
af. of dit niet óók te wijten is aan hef
feit, dat wij persoonlijk hun offer on
waardig waren.
Wijzend op de Christus, ons aller
Middelaar, noemde pater Wesseling
onze schuld: ontrouw aan Hem. Hij
hoopte, dat deze herdenking niet
louter een vluchtige ontroering zou
zijn, maar een aanleiding tot gebed.
Tot de doden wordt niet meer ge
zegd: „Ik zeg U, sta op!"; dit woord
wordt thans gericht tot de levenden.
Pater Wesseling sloot zijn rede met ge
bed. Het orgel werd bespeeld door Piet
Uiterlinden, Leo Driehuys speelde hobo
Simon Klein declameerde. Namens
het gemeentebestuur was wethouder J.
Schaik bij deze eerste jongeren-
herdenking aanwezig.
De stille tocht
Na de bijeenkomst vond omstreeks
negen uur een stille tocht langs het mo
nument.aan de Steenstraat plaats, waar
bij o.a. tal. van verenigingen van hun
eerbied blijk gaven. Twee verkenners,
die een krans met kelken droegen, open
den de stoet. Namens het gemeente
bestuur legde de burgemeester, jhr mr
F. H. van Kinschot, een krans. Achter
eenvolgens trokken in alle stilte voorbij:
twee gewapende pelotons van de land
macht, een ongewapend detachement van
de marine, een deputatie van de oud-
B.S., van de politie en de brandweer, het
collegium met studenten-corpora, het
bestuur van de 3 Octöber-vereniging, van
de vereniging „Koninginnedag", van de
Leidse Chr. Oranje-vereniging, de Oranje
garde, padvindersgrbepen, het Leger des
Heils en vele andere organisaties, w.o.
buurtverenigingen en politieke partijen.
De meeste verenigingen voerden vaan
dels en vlaggen mee, terwijl een schat
van bloemen aan de voet van het door
vlaggen geflankeerde kruis werd neer
gelegd. Buiten de afzettingen sloegen
honderden Leidenaars de plechtigheid
gade.
Hillegom
Interkerkelijke herdenkingsdienst
Gisteravond werd in de Ned. Herv.
kerk een interkerkelijke dienst gehouden
ter gelegenheid- van de dodenherdenking.
De kerk was tot de laatste plaats bezet.
Tijdens het klokluiden zong de gemeente
bevrijdingsgezangen en om klokke 8 uur
werden enige minuten stilte in acht ge-
Ds Krabbe sprak naar aanleiding van
Jozua 7, het oprichten van het gedenk
teken der 12 stenen, opdat de ouders hun
'kinderen zouden wijzen op de grote
daden Gods. Ook nu moest Christus in
het middelpunt staan.
- Alma, Ned. Herv. predikant te
Lisse, sprak over het onderwerp: vrij
heid .Er is bij velen in ons volk een ge
bondenheid aan het zinloze. Men wil de
vrijheid, maar men weet niet wat vrij
heid is. Men zoekt de 'bandeloosheid, om-
er geen binding is aan God. Daarom
veler leven zinloos. Met Christus is
het leven zinvol. Dat is de vrijheid, waar
mede Christus ons vrijgemaakt heeft.
dit de toekomst van ons volk zijn:
gebonden aan God en daarom vrij.
Aan het einde van de dienst werden
drie coupletten van het Wilhelmus ge
zongen. De cölleote voor de nagelaten
betrekkingen bracht ƒ217 op.
Voorschoten
Burgerlijke Stand
Geboren: Jacobus J. z. v. J. Schouten
L. C. v. d- Hoek, Wijngaardelaan 107;
Cornelis J. z. v. J. C. Akerboom en A. C.
Looyenstein, Rijndijk 252.
Getrouwd: A. C. van Leeuwen, 26 j. en
K. A. M. van Brecht, 22 j.
Overleden: J. van Doorn, gehuwd ge
feest met C. Ketelaar, 76 j„ Leidseweg
35; H. A. F. Smeets, v„ 71 j„ Haagweg
18; W. Nagtegaal, echtgen. v. G. Ravens-
bergen, 67 j., Leidseweg 379.
Consultatiebureau geopend.
Het consultatiebureau voor kleuters is
gistermiddag geopend. De voorzitter van
het „Wit-Gele Kruis", de heer J. H. Ha
verkort, heette de vele aanwezigen wel
kom, herdacht pastoor Oudejans, die zo-
voor, het tot stand komen van het
bureau heeft gedaan. De burgemeester
ichtte vervolgens de opening. Hij
hoopte, dat dit bureau onder Gods zegen
zal mogen groeien en bloeien. Verder
spraken nog de heer Verbrugge en dok
ter Cramer, medisch leidster van het
Consultatiebureau.
en hoeder van de geestelijke waarden in
ons volksbestaan
Monument te Alphen aan den Rijn onthuld
(Van onze Alphense correspondent).
Vele duizenden waren bijeen op het Raadhuisplein en naaste omgeving te Alphen
aan den Ryn voor de onthulling van een blijvend gedenkteken, voorstellend een
boer, als zinnebeeld van standvastigheid en als hoeder van de geestelijke waarden
in ons volksbestaan.
Nadat het grote koor, dat ook ditmaal
uitnemend zong. onder leiding van
heer A. Tollenaar het „Wilt heden
treden" had doen horen, sprak mr A. J.
Meijer, voorzitter van het Comité Ge
denkteken 19401945.
Spr. wees op het bijzondere cachet
van deze herdenkingsbijeenkomst. Was
het wel nodig, dat ook Alphen aan der
Rijn een eigen gedenkteken kreeg!
m we vergeten de offers', die ge
bracht zijn? Neen! De herinnering aar
verzet moet blijven; prof. Wencke
bach uit Noordwijk, die het monument
vervaardigde, beeldde dit op treffende
wijze uit
Het beeld, dat op een voetstuk ge-
laatst is, doet zien een boer, een geweer
i de handen, omhuld door een mantel.
De boer werd gekozen a-ls zinnebeeld
van standvastigheid en als hoeder
van de geestelijke waarden in ons
volksbestaan. Hij was het ook, die de
massa wist te redden van de honger
dood en zijn land beschikbaar stelde
voor de droppings van wapenen. Het
voorbeeld vindt onze gemeente in de
familie Doelman.
Het geweer spreekt van het militair
verzet; de mantel beduidt, dat het
zet bedekt moest geschieden.
Spr. dankte de ontwerper en
helper, de heer Molenaar, en noemde
voorts nog enkele namen, o.a. van ds J.
Hartkamp, de eerste .voorzitter van het
comité, thans predikant te Den Helder.
Ook werd dank gebraoht aan de heei
A. J. Dekker, die het volgende gedicht
vervaardigde, dat in gouden letters op
het voetstuk is geplaatst:
zou dit volk de tyrannie verdragen
En- 't zwaard niet heffen tegen bruut
geweld;
Zij volgden 't lichtspoor uit vervlogen
dagen
En hebben 't offer van hun leven
net geteld-"
Mr. Meyer sprak troostwoorden tot
de nabestaanden der gevallenen
er op, dat de ware troost alleen te
vinden is bij het kruis van Jezus
Christus.
Hierna werd het rood-wit-blauwe
omhulsel van 't beeld' weggenomen
vond de overdracht aan de gemeente
plaats. Twee verzetsstrijders, twee
politiemannen en twee padvinders,
vormden de erewacht; Oranje-gardisten
stonden als ere-haag opgesteld.
Burgemeester Sohokking wee
hoe de oorlog een tijd- van uitersten
schiep: verzet en verraad. De tijd
uitersten is voorbij. Ja, ook nu zij
gecamoufleerde verkeerdheden en wordt
>ed werk verricht in stille worste
ling.
Uit de branding zijn we ogen
schijnlijk gekomen in kalm water.
Maar de verwacnling van de bevrij
dingsdag is niet vervuld. Op 5 Mei
1945 was niet alles veranderd, omdat
de strijd blijft bestaan, totdat ieder
de onafwendbare dood ontmoet Het
monument werd in dank aanvaard.
Spr. wilde hierin ook herdacht zien
hen, die onder zo moeilijke omstan
digheden hun roeping tot de dood
vervulden in Indonesië.
Het beeld is een symbool van de voort
gaande strijd voor ons vaderland om
recht en vrijheid. Deze gedachte moet ge
meedragen naar huis, aldus spr. Ieder
werpe zich in die strijd, maar bedenke,
dat hij daarbij heeft te voldoen aan de
twee geboden: God lief te hebben boven
alles en de naaste als zichzelf.
Mr J. A. de Jong, voorzitter van de
Stichting 1940-"45, sprak de herdenkings
formule uit, waarna twee minuten stilte
werd betracht.
Toen, terwijl het koor zong: „Neem
Heer mijn beide handen en leid Uw
kind", vond een kranslegging plaats. Eerst
door de gemeente, vervolgens door ver
enigingen en door familieleden van de
gevallenen. De plechtigheid werd beslo
ten met het zingen van twee coupletten
van het Wilhelmus.
Oegstgeest
DODENHERDENKING
In tegenwoordigheid van burgem.
Baumann, de wethouders dr Dijssel-
bloem en De Neef, het bestuur
Oranjevereniging en een talrijk publiek
werd gisteravond bij het Voorlopi
monument in de Koninginnelaan ee
herdenkingsplechtigheid gehouden, welk
werd geopend met klokgelui. De heer
an Luyn zeide hierna het
„13 Maart 1941" uit het Geuzenliedboek
194045 en zong Gez. 118.
De herdenkingsrede werd gehouden
door dr W. F Dankbaar, die zeide, dat
onze bevrijding niet recht kunnen
:n zonder vooraf te bedenken, wat
deze gekost heeft. Hoe onbeduidend
worden toch onze tegenwoordige wr
ligheden, aldus spr., als ze gesteld
den tegenover het onwaardeerbaar goed,,
dat betaald is met het bloed en het leven
de besten van ons volk. Het ondraag
lijke van die dagen was de verachting
de vrijheid en bet récht- We hebben
toen bewust of onbewust gezien, dat dit
kon en niet mooht, want het ging
om een beetje recht of vrijheid,
om het hoogste recht: de eerbie
diging van het recht Gods en de vrijheid
Hem te dienen naar Zijn Woord.
Toen kwam het verzet en het ware volk
Nederland leefde ondergronds. We
werden gesterkt door het rechte woord-
vele kansels en universitaire kathe
ders. Maar telkens greep de tyran om
zich heen en de moedigsten en meest
bezielden vielen. Onze gevallenen eren
wij niet) genoeg door op gezette tijden
Stilte rond het witte kruis aan de
Steenstraateerbied en hulde
spreken uit de handelingen der
aanwezigenLeiden herdenkt de
doden, hen die alles gaven.
(Foto: N. van der Horst)
Koudekerk aan den Rijn
Herdenkingssamenkomsten.
In onze gemeente werden twee herden
kingssamenkomsten gehouden vanwege
de beide Oranjeverenigingen. Voor de
aanvang kwam men bijeen op het R.-K.
kerkhof om in de gesneuvelde militair A.
H. Schakenbos allen te eren, die tijdens
en na de oorlog hun leven gaven voor de
goede zaak. Rector L. P. M. Vester uit
Leiden voerde op deze stille plek het
woord. De oud-strijders stonden aange
treden onder commando van oud-sergeant
Van der Laan. Een krans werd gelegd en
kinderen strooiden bloemen. Te Koude
kerk verzamelde men zich rond het graf
monument van de op 14 Mei 1940 in onze
gemeente gevallenen. De heer C. Stroo
sprak hier een kort woord. Een krans
namens de oud-militairen werd ge
plaatst en dr H. Haspers sprak na het
Credo een dankgebed uit. Oud-sergeant
Joh. Ketel voerde het commando en de
muziekvereniging „Kunst na Arbeid"
o.l.v. de heer H. v. d. Veld verleende me
dewerking.
Na deze plechtigheden begaf men zich
aar de Ned. Herv. en Geref. Kerk. Als
sprekers traden op rector Vester en de
predikanten K. J. H. Burgy en L. van der
Linde, beiden te Rijnsburg.
Rector Vester vroeg, of wij aan de
verwachtingen van hen, die vielen, heb
ben voldaan. De moderne mens kent al
leen maar rechten en vergeet, dat hy
plichten heeft ten opzichte van God en
de samenleving. De gevallenen vragen
et ernstig te nemen met de godsdienst
i met het vaderland.
Ds Burgy bracht herinneringen naar
aren uit de spannende Meidagen van
1945. Na vier" jaar, aldus spr., kunnen we
zêtgen, "dat" de strijd winst, maar ook
verlies heeft opgeleverd. Er is winst in
materieel opzicht. Aan de andere kant
het toch zo, dat de eenheid zoek is.
God wordt vaak vergeten. Houden wij
het kruis van Golgotha wel in het oog?
Om Jezus' wil zijn wij bevrijd!
Ds Van der Linde bepaalde zijn ge
hoor bij de vrijheidsroeping, die wiji heb-
ten opzichte van de nabestaanden en
opzichte van God, Die ons uit alle
druk verloste.
In de Geref. -kerk zong het mannen
koor „Onderling Zanggenot" o.l.v. de
heer C. van der Molen, terwijl in de Ned.
Herv. kerk „Soli Deo Gloria" o-l.v. de
heer K. J. de Beun medewerking ver
hen te denken, maar alleen door
eendrachtig die vrijheden en rechten, die
uit God zijn en waarvoor zy hun hoogste
offer gaven, in ons volksleven te be-
aren en te bouwen.
Nadat de heer Van Luyn enkele verzeil
it Gez. 282 had gezongen, legde burg.
Baumann namens de gemeente een krans
de voet van het monument en werd
twee minuten stilte in acht genomen.
Gisteren klonk liet Wilhelmus
over duizenden graven
Negen kransen op de Grebbeberg gelegd
(Van onze speciale verslaggever)
ALPHEN AAN DEN RIJN onthulde in de fraaie omgeving van zUn raadhuis
een bijzonder treffend monument. Moge al het edele, dat uit deze „boer"
spreekt, ons volk nog lang biyven geschonken.
Foto Lux.
Op de Grebbeberg, waar de gehavende
bomen nog herinneren aan de stryd, die
daar bijna negen jaar geleden heeft ge
woed, werden gisteren de gevallenen
uit de jaren 1940 tot 1945 herdacht.
Klokslag elf uur arriveerden bij het
kerkhof de vertegenwoordiger var
rter van Oorlog, de staatssecretaris
Oorlog, de heer W. H. Fockema
Andreae, direct gevolgd door de chef van
de generale staf, generaal mr H. J. Kruis.
Twee pelotons militairen vormden de
erewacht. Rondom het kerkhof stonden
oud-strijders van de Kon. Landmacht op
gesteld. Namens H. M. de Koningin was
aanwezig luit.-kolonel jhr J. A. A. var
Lawick van Pabst.
De staatssecretaris van Oorlog hield
en toespraak. Duizenden mannen
rouwen zijn gevallen en hebben het
grootste offer gebracht. Het is daarom
goed, vandaag aanwezig te zijn op de
plaats, waar de eerste, heftige en moe
dige, weerstand werd geboden De offers
zyn te groot geweest en de vrijheid is
duur gekocht. Spr. riep op, beter te leven
voor het goede ideaal om daarmede te
tonen, dat Nederland de vrede waard is.
De Koninklijke Militaire Kapel bracht
o.l.v. kapitein Rocus van Yperen vyf mi-
Hillegom
Jongetje aangereden
In de Hoofdstraat vond een aanrijdüng
plaats. Een 5-jarige jongen verkoos de
vrijheid boven de enge muren van de
kleuterschool en stak zonder op een pa-
derende luxe auto te letten de rijweg
Hoewel de bestuurder niet hard
reed en krachtig remde, kon een aanrij
ding niet worden vermeden. Het veptje
werd tegen de grond geworpen en kreeg
wonden aan handen, benep en gezicht.
Per auto werd hy naar zijn ouderlijke
woning overgebracht.
nuten gewijde muziek ten gehore. Negen
kransen werden bij het eenvoudige mo
nument in het midden van het kerkhof
gelegd, namens H. M. de Koningin, de
minister van Oorlog, de Koninklyke
Landmacht, het Kon. Ned.-Ind. Leger, de
Luchtstrijdkrachten, de Kon. Landmacht
van vóór 1940, de oud-Binnenl. Strijd
krachten, de Prinses Irene-brigade en het
comité Ereschuld en Dankbaarheid. Twee
minuten stilte werden in acht genomen.
De plechtigheid, die door vele hoge mili
tairen en door deputaties van de Kon.
Landmacht van vóór 1940, inzonderheid
hot achtste Regiment Infanterie werd by-
gewoond, werd met het Wilhelmus ge-
Ook in andere plaatsen vonden van
morgen militaire herdenkingen plaats.
Koudekerk aan den Rijn
Ook hy stond in de lintjes-regen.
By deze willen wy gaarne een verzuim
goedmaken en mededelen, dat aan de heer
J. Pieterman, kantoorhouder der PTT
alhier, de zilveren ere-medaille, verbon-
aan de Orde van Oranje-Nassau,
werd toegekend. Alsnog onze hartelyk»
gelukwensen!
Candidatenlyst K.V.P.
De candidatenlijst van de KVP luidt
als volgt: 1. H. Heemskerk (zittend lid),
2. D. de Rooy, 3. C. Kraan, 4. mej. T Be-
zuyen, 5. H. de Munnik, 6. G. v. d. Wia-
N. P. Slegtenhorst tot ridder geslagen.
Onder grote belangstelling is gisteren
an de heer N. P. Slegtenhorst het ere
teken van de Orde van Oranje Nassau
overhandigd. Burgemeester Verheul sloeg
de heer Slegtenhorst tot ridder. Vele
sprekers voerden by deze ceremonie het
