Nieuwe Leidsche Courant | 1949 | 25 februari 1949 | pagina 3

Ned. Herv. Gemeente van Katwijk Zee herdacht
350-jarig bestaan

Toren der Ned. Hervormde kerk dateert uit

de twaalfde eeuw
Oorspronkelijk bedehuis brandde tijdens
Leidens beleg af

NIEUWE LEIDSCHE COURANT

VRIJDAG 25 FEBRUARI 1949

Katwijk stond gisteren in het teken
der herdenkingen. Niet minder dan vier
redenen waren er om te herdenken. In
de eerste plaats bestond de Ned.-Herv.
Gemeente, zoals wij reeds uitvoerig schre
ven, 350 jaar. Voorts werd 25 jaar ge
leden de Oude Kerk weer in gebruik
genomen. En ten slotte vierden de heren
Nic. van Beelen en B. Vis, resp. organist
koster van de Andreaskerk

collectanten hun zilveren jubileum. Velen
kwamen gisteravond dan ook in de prach
tige Oude Kerk bijeen. Wij zagen oude
Katwijkers, met gerimpelde gezichten, en
ook talrijke vertegenwoordigers van de
jonge generatie. Allen waren nu wel
licht hechter dan ooit het geval is ge
weest verenigd door dezelfde dank
baarheid, hetzelfde ontzag en hetzelfde
verlangen. Dankbaarheid, omdat God Zijn
Gemeente voor 350 jaar, in bewogen
tijden, hier vestigde. Ontzag, omdat de
Koning der Kerk de Katwijkse Gemeente
zo deed bloeien. En een verlangen om
God in lied, gebed en woord te prijzen.

De heer Van Beelen speelde voor de'
aanvang van de dienst variaties op het
Lutherlied „Een vaste Burcht is onze
God." Ds P. Pras las eerst Psalm 48 en
sprak,' nadat het Ned.-Herv. kerkkoor
drie verzen van Gezang 136 had gezon
gen, een herdenkingstoespraak uit.

In de loop der tijden is er veel ver
gaan. aldus ds Pras, maar de Oude Kerk,
waaraan geheel Katwijk zijn hart heeft
verpand, heeft de eeuwen getrotseerd.
Ook van de Hervormde Gemeente kan
gezegd worden, dat zij zeker niet als
gras is verdord. Door de goedheid van
God zjjn wij er nog. Eén bede leeft in
bijzondere mate deze dagen in de Kat
wijkse harten: „Bewijs ook ons Uw trouw
en macht, wees eeuwig ons tehuis!" Is er
geen reden om uit te roepen: „Wij ge
denken Uw weldadigheid in het midden
T van Uw tempel"?

„Andreas-kerk"

Ds Pras stond im zijn toespraak aller
eerst stil bij de geschiedenis van de
Oude Kerk om vervolgens zijn aandacht
te concentreren op de 350-jarige Ge
meente. Spr wees op de diepe betekenis
van de naam „Andreas-Kerk". Is het
wonder, dat dit bedehuis aan de apostel
Andreas, die in het Evangelie een visser
der mensen wordt genoemd, werd opge
dragen? De lotgevallen van de Oude
Kerk zijn talrijk en ingrijpend. Rijk en
bewogen is haar geschiedenis. Ds Pras
memoreerde de jaartallen 1571, toen de
kerk door de Watergeuzen werd geplun-
J. vj derd, 1572, het bedehuis door brand ver-
tste woest, 1799, een kogel werd tijdens een
dez| doopplechtigheid door de kerk geschoten,
eei waarbij gelukkig geen slachtoffers vielen
te betreuren, terwijl hij er de nadruk op
I legde, dat deze plaats in het leven van
I Katwijk steeds in hoge ere is gehouden,
•lp. God heeft Katwijk lust en kracht gege-
1 ven om dit kerkgebouw te bewaren. God
«tond er achter. Hij stond er midden in!

De Gemeente is bouwende, strijdende,
biddende en offerende haar lange weg
gegaan. Verscheidene predikanten, die
de Katwijkse kerk geruime tijd hebben
gediend, werden genoemd, Dr R. P. A.
Rutgers verrichtte hier 't langst pasto
rale arbeid, nl. van 1911 tot 1945. Het is
een goed verschijnsel, dat et altijd een
onlosmakelijk verband is geweest tussen
de Gemeente en de dienaren des Woords,
aldus ds Pras. In het kort zei spr nog
iets over het diaconale werk. De oude
boeken getuigen van een voortdurende
groei. Ds Pras besloot zijn toespraak met
de woorden: „Hij heeft veel gegeven,
maar ook genomen; de naam des Heren
Bij geloofd!"

In aansliuting op deze rede zong het
koor de zes verzen van Gezang 293 en
drie verzen van Gezang 272, terwijl de
Gemeente het „Groot-Gloria" uit Gezang
fi ten gehore bracht.

Een kwarteeuw geleden

Ds Rutgers herinnerde in het begin
Van zijn betoog aan datgene, wat de laat
ste 25 jaren met de Oude Kerk is ge
beurd. 24 Febr. 1924 werd zij^ weer ge
opend. Toen sneeuwde het. Spr gaf een
gedetailleerd verslag van de openings-
dienst. Verder haalde hij de bijzondere

samenkomst in 1930, ter gelegenheid van
de onthulling van het monument bij de
Oude Kerk. waarbij H. M. Koningin Wil-
lielmina, Z.K.H. Prins Hendrik en H.K.H.
Prinses Juliana blijk van hun belangstel
ling gaven, voor de geest der aanwezi
gen. De bezettingstijd kwam. Aanvanke
lijk werd de kerk ongemoeid gelaten,
totdat op 20 November 1942 het bericht
Katwijk „verpletterde", dat de Oude Kerk
niet meer mocht worden gebruikt. 5 Juli
1944 werd zy onteigend. Weliswaar moest
de toren het ontgelden, maar het bede,-
huis bleef gespaard. Na de bevrijding
heeft de Herv. Gemeente zich op het
standpunt gesteld, dat de kerk zo spoedig
mogelijk weer aan haar doel zou beant
woorden. En op 20 December 1945 kon
de weder-in-gebruik-neming plaats vin
den.

Het tweede deel van de toespraak van

i portefeuille

Wijdingsvolle ure in de Andreas-kerk

Zes zilveren jubilarissen na afloop gehuldigd

terwijl de collectanten
ontvingen.

De burgemeester noemde het een groot
voorrecht om namens de burgerlijke ge
meente te mogen gelukwensen. Na de
Reformatie is er in Katwijk een Kerk
geweest, die de bevolking tot een gemeen
schap wist te maken. Kerk en gemeente
hebben een merkwaardige bloei doorge
maakt. De burgemeester was er van over
tuigd, -dat het in Katwijk eerst dan goed
is, wanneer de Kerk werkelijk Kerk is.
De Oude Kerk achtte spr eem symbool
van de verbondenheid van Katwijk met
zijn sprankelende geschiedenis.

Dsc Voorsteegh vertelde, hoe kan het
ook anders, dat hij zich thuis voelt onder
de Katwijkers. Er zijn banden gelegd, die
niet kunnen worden gebroken. Mijn her
inneringen haken vast aan Katwijk aan
Zee, aldus spr. Gevoelens van warme
sympathie werden geuit. Zijn slotwoor
den waren: „Steum op de Bijbel en blijf
bij het Woord van God".

Ds Van Boeijen zei: ,.De Geref. Kerk
dankt met de Ned.-Herv. Gemeente mee!
Onze dank is zeer reëel. In één ding zijn
we het toch zeker met elkaar eens: Wij
weten, geloven, zien en gedenken, dat
de Here God ons heeft willen gebruiken
en nog wil gebruiken in Zijn heilige

De jubilerende functionarissen van de Oude Kerk te Katwyk a
zittende: H. v. d. Pos, B. Vis, Nic. van Beelen, staande: G.
Duyvenvoorde, J. Gesink.

ds Rutgers was gewijd aan de jubilea
van koster Vis, organist Van Beelen en
de heren G. van Dijk, N. van Duyven
voorde. J. Gesink en H. v. d. Plas, col
lectanten. Koster Vis werd hartelijk dank
gebracht, dat hij de kerk heeft onderhou
den op onovertroffen wijze, alsmede voor
zijn werk in het belang van de eredienst,.
De heer Van Beelen werd lof toege
zwaaid, omdat hij zich steeds geheel
heeft gegeven aan de verheffing van de
zang der Gemeente. Sprekende tot de
collectanten, wees ds Rutgers er op, dat
de dienst van het offer heel belangrijk
is en helaas wel eens wordt onderschat.
De aanwezigen zongen de jubilarissen
toe Psalm 33:11 (gewijzigd). Het slot
lied was Psalm 72 11: „Zijn Naam moet
eeuwig eer ontvangen!" Na afloop van
de dienst hebben velen het zilveren zes
tal de hand gedrukt.

Onder hen, die de plechtigheid bij
woonden, merkten wij op: de burgemees
ter, de wethouders D. C. van Leeuwen,
H. P. Bloot en D. J. Kleen, de gemeente
secretaris, ds W. van Boeijen van de Ge
ref. Kerk van Katwijk aan Zee, ds I.
Voorsteegh, thans em.-predikant te Den
Haag, die lange tijd de Katwijkse Her
vormde Gemeente diende, afgevaardig
den van het gast- en weeshuis en van
kerkelijke Gemeenten uit de omliggende
plaatsen.

dienst. Moge de
klank vinden in de harten van de dui
zenden, die zich hier elke Zondag onder
de open Bijbel scharen." Nog meer spre
kers voerden het woord, en wel namens
verschillende Kerkeraden en kerkelijke
colleges. Allen boden goede wensen aan.

Katwijk

Door B. en W. wordt bekend gemaakt,
dat de Noordstraat te Katwijk aan Zee,
van af de Torenstraat tot de Zwanen
burgstraat, ten behoeve van werkzaam
heden i.v.m. de bouw van een ambachts
school voor de duur van die werk
zaamheden voor het verkeer gesloten zal
zijn en dat de Wassenaarseweg te Kat
wijk aan den Rijn, van af de Comman
deurslaan tot aan de over de Zandsloot
liggende brug, tot 20 Maart ten behoeve
te verrichten werkzaamheden even
voor het verkeer zal worden ge
sloten.

In liet Jeugdhuis

leden van de kerkelijke colleges en
aantal genodigden kwamen nog in
het Jeugdhuis bijeen. De samenkomst hier
stond onder voorzitterschap van ds D.
Bouman. De heer Kleen, presidenit-kerk-
voogd, bracht naar voren, dat de verstand
houding in de Gemeente zeer goed is;
dit had een vruchtbare arbeid tot gevolg.
De heer Van Beelen kreeg een enve
loppe met inhoud, welke hij echter terug
schonk ten bate van een te vervaardigen
bord met de namen van alle predikan
ten van de vestiging der Gemeente af.
de heer Vis een zilveren vork en lepel,

Waartoe de raad van Katwijk verder besloot

Gasprijsstrandkwestie en... de L.D.M.

De raad benoemde tot gedelegeerden
.adl In het bestuur der ambachtsschool de
heren H. P. Bloot (weth.) en J. van Rijn
(raadslid). Aanvaard werden de voor
stellen tot het verkopen resp. ruilen van
enige perceeltjes grond aan de Baron
Sweerts de Landas Wyborghsbraat (na
een opmerking van de heer Van Rijn);
tot aanlkoop en verhuring van een per
ceel grond aan het Westpad (idem van
de heren Ouwerling en Van Rijn); tot
het aankopen van enige strookjes grond
ean de Commandeurslaan (idem de heren
Wassenaar en v. d.,Bent); tot wijziging
van de gemeentebegroting 1949 als ge
volg van de stichting van montage-
woningen te Katwijk a. d. Rijn (mr Van
der Plas wees op de hoge bouwkosten ad
ƒ41,23 per m3); tot het bouwrijp maken
van de terreinen langs de provinciale
weg; tot heft in het grondbedrijf brengen
Van de door de gemeente in eigendom
verkregen gronden langs de provinciale
Weg; tot voorlopige vaststelling vai
gemeenterekening 1946 en tot het geven
van de bestemming van openbare weg
aan de nieuwe verbinding tussen Nieuwe
(Duinweg en de Commandeurslaan.

Alleen de raad bevoegd!

Nadat hij hierover ook reeds aan B. en
W. had geschreven, zette mr J. van der
Plas (AR.) uiteen, dat hert verhogen van
de gasprijs niét tot de bevoegdheden van
B. en W., maar van de raad dient te be
horen. Volgens sprt heeft een in 1937 aan
B. en W. gegeven machtiging, als zijnde
bedoeld voor éénmaal, haar kracht ver
loren. De voorzitter bestreed deze me
ning, maar de heer Scheerens (Arb)
voelde met mr v d. Plas mee. Verschil
lende leden betreurden het, dat B. en W.
de raad niet de gelegenheid hadden ge
geven, tijdig kennis te nemen var
brief van mr v. d. Plas en het antwoord
hierop van B. en W. De heer Van der
Marei (S.GR.) plaatste onderhand de
opmerking: „Ze dronken een glas,

dedenenz. Hiertegen protesteerden

d!e heer Scheerens („We maken volledige
ernst met het raadswerk") en anderen.
B. en W. zegden mr v. d. Plas tenslotte
toe, voortaan in zijn geest te zullen han-

De strandkwestie.

Een der voornaamste punten van de
•gen'da was het prae-advies van strand1-
3. en W. inzake de indeling
het strand. De heren Van Duyven-

CEN

L 19

bode (C.-H.), mr Van der Plas (A.-R.),
Van der Lugt (C.-H.), Scheerens (Arb.),
Ouwerling (R.-K.) en het gehele college
van B. en W. voerden het woord.

Tenslotte werd, zoals reeds geméld,
een voorstel van mr v. d. Plas aanvaard
(met 9 tegen 6 stemmen), waarbij be
sloten werd tot het instellen van een
tweede bad, n.l. in de Noord, terwijl dat
de heer Harteveld in 't verre Zuiden
zal komen. De strikte bedoeling is, dat
het tweede bad er nog dit jaar zal komen,
desnoods als noodbad. Een algeheel ver
bod tot baden, anders dan met gebruik
making van een zeelbadinrichting, zal dan
;n van Rijnlands Uitwateringskanaal
:an de Zuiderpost van de Katwijkse
Reddings-Brigade, van 8.30 tot 17.30 uur.

„Gezonde" rondviaag.
De heren v. d. Zwan en dr Hueting
aren in deze vergadering afwezig.
Tijdens de vaak geanimeerde besprekin
gen ging menig rokertje de lucht in;
rond de groene tafels tenminste, op de
perstribune is zulks (nog steeds) niet

geoorloofd

Bij de rondvraag vroeg de heer Van
Beelen (C.H.), waarom de bouw van een
muziektent te Rijn is vertraagd (mate-
rialenschaarste

De heer Scheerens (Arb.) toonde zich
verbaasd over wat de L.D.M. aan de pers
heeft medegedeeld over het recreatie
oord. De L.D.M. heeft volgens spr. een
eenzijdige voorstelling van zaken gege-
en een blaam geworpen op het ge
meentebestuur van Katwijk.

De heer Van Duyvenbode (C.H.): Wat
as eigenlijk het motief?

Voorzitter: De volksgezondheid.
De heer Van Duyvenibode: Dan moet
de L.D.M. zich toch eerst maar eens beter
oriënteren. De waterleiding pompt het
smerige water uit de watering, waarin
zelfs vaak mestschuiten liggen en lossen,
naar het bassin. Spr. meende, dat Kat
wijk de grote trom moet gaan roeren,
anders wordt men van de Zuidduinen
uitgesloten.

De voorz. zeide nog, dat Katwijk recht
op een weg heeft, waaraan men niet kan
tornen, en weth. Kleen merkte op, dat
de directie der L.D.M. niet het laatste
woord heeft

De heer Ouwerling (R.hK.) vroeg om
een bord in de Kerkstraat te Rijn i.vjn.
de scholen en om een maximumsnelheid
30 km. Hierna sluiting.

Tegen agent, die arrestant
neerschoot, lVi jaar geëist

Geen aanleiding voor het zesde en
dodelijke schot?

De Haagse Rechtbank heeft gistermid
dag tegen de Haagse politie-agent, de 30-
jarige G. de Graaf, die in de nacht van
23 op 24 Juni 19^7 -bij de Floris Grijp-
straat aldaar een ontvluchtende, dreigen
de, arrestant neerschoot, anderhalf jaar

Om half twee des nachts had de agent
de 21-jarige Delftse student J. H. van
Varick aangehouden, die zich bij het
Jozef Israëlsplein verdacht ophield. Toen
de jongeman zich iniet kon legitimeren,
moest hij mee naar het bureau aan de De
Mildestraat- Bij de Van Hogenhoucklaan
zou Van V. een dolkmes getrokken heb
ben ,om G. te lijf te gaan. De agent lostte
een waarschuwingsschot, doch dit bleek
geen effect te hebben. Daarom schoot hij
verder, waardoor de aanvaller ten slotte
dodelijk getroffen werd. Uit een sectie
op het lijk kwam vast te staan, dat Van
V. door 4 kogels getroffen was, terwijl uil
het dienstpistool 6 schoten gelost waren
De eerste getuige van de 7, dr H. J G.
Wijers, uit Den Haag. meende, dat het 4de
schot van de treffers, dodelijk geweest
moet zijn. De nachtwakers Ph. Jongejan
en L. Achilles waren toegesneld. G had
hen opgedragen te zoeken naar iets. dat
Van V. had weggeworpen. Dit was een
„frais" en een dolkmes, gewikkeld in een
wollen handschoen. Getuige Achilles ver
klaarde verder, dat de agent later had
geroepen: „hij komt weer overeind", doe
lend op het slachtoffer, dat waggelend
trachtte op te staan. Agent De G. lostte
toen een laatste schot, dat de student do
delijk trof. Volgens deze getuige moet de
agent zeer zenuwachtig geweest zijn.
Agent H. W. Roozenburg, wachtcomman
dant op het bureau De Mildestraat, ver
klaarde, toen hij op het alarmgefluit van
De G. ter assistentie was toegesneld, hoe
het slachtoffer, na drie maal te zijn aan
geschoten, weer overeind kwam en De
G. bedreigde, waarop deze het dodelijke
schot zou gelost hebben. Verder getuig
den nog brigadier-rechercheur H Graal-
man, die het onderzoek geleid had en de
superieur van De G.. C. J. Westrik. die
zijn ondergeschikte immer een kalme man
vond. Verdachte zelf erkende de eerste
5 schoten gelost te hebben, van het zesde,
het dodelijke schot, herinnerde hij zich
niets meer. Een psychiatrisch rapport
verklaard verdachte volkomen toereke
ningsvatbaar. De officier meende in zijn
requisitoir, dat er geen voldoende aan
leiding is geweest voor het laatste, dode
lijke schot en eiste, wegens misbruik van
het vuurwapen, anderhalf jaar. De raads
man, mr H. A. v. d. Veen, beriep zich op
noodweer van zijn cliënt Uitspraak: 10
Maart.

Lisse.

Voor de Christen-Vrouwen sprak mevr.
KooikerMohr" van Katwijk over heft
boek „En vergeef ons onze zonden" van
S. Ewoud. Spr. gaf een keurige schets
van dit boek, dat ons de gevolgen laa*
zien van een verkeerde opvoeding. Na
veel zielestrijd. komt de vader tot de

overtuiging, dat hij gefaald heeft

zodat hij tot de bede komt: Vergeef ons
onze zonden.

Aardige geste.

Door de directie van Holland's Bloem
bollenhuis is op d'e ft.b.c.-stichitimg „So>n-
nevanok" te Harderwijk de mooie film
„Holland's Glorie" vertoond.. Men was er
verrukt over! Bovendien was gezorgd,
dat op iedere afdeling een prachtige bos
tulpen achterbleef. Daarvoor waren de
patiënten niet minder dankbaar.

ALPHEN wil industrie-gemeente worden

Wat 9t eerst nodig is

(Van onze Alphense correspondent).
Het is reeds vaak gezegd en geschre
ven: Alphen aan den Rijn wil het in
dustrie-centrum van de Rijnstreek wor
den. Er zal wel geen gemeente in ons
land zijn, die geen idealen heeft. En de
idealen van Alphen zijn, om het eens po
pulair te zeggen, heus zo gek nog niet.

De gemeenteraad nam al belangrijke
besluiten; die de vestiging van industrie
moeten stimuleren. Terreinen zijn aan
gewezen, grote aankopen hebben plaats
gevonden, besprekingen werden gevoerd,
vergaderingen gehouden. En de raad.
toonde zich enthousiast. Er werd door
sommigen aangedrongen op spoed. An
deren meenden te moeten waarschuwen,
de zaak niet te forceren. Maar B. en W.
hebben tot nu toe steeds de voldoening
gesmaakt, dat hun voorstellen met al
gemene stemmen zijn aanvaard.

Eén ding heeft ons echter wel eens
verwonderd: dat de vestiging van
industrieën nog niet in verband is
gebracht met de woningbouw. Want
het is o.i. toch zo, dat er van in
dustrialisatie van Alphen aan den
Rijn in de naaste toekomst weinig
terecht zal komen, wanneer daaraan
niet voorafgaat een massale woning-

Dit is toch éen logische zaak. Alphen
wil vooruit. Uiteraard hoopt men. dat
zich speciaal ook grote bedrijven tot deze
gemeente aangetrokken zullen gevoelen.
Maar zij moeten dan ook hun personeel
meebrengen.

Weliswaar valt er enige toename van
de werkloosheid te constateren, doch het
betreft hier vrijwel allemaal ongeschool
de. oudere arbeiders. Verschillende be
drijven in onze gemeente zouden nog
wel enkele geschoolde krachten kunnen
gebruiken; die kan men niet krijgen,
omdat men hen geen woongelegenheid
kan bieden. Daarom zijn er ook onder
nemingen, die zelf pogen de bouwerij
ter hand te nemen.

Industrie-vestiging nü zou beteke
nen: uitkammen van de reeds geves-
de plaatselijke bedrijven en daar
schiet Alphen geen steek mee op!

Minstens 500 woningen

Meermalen is verzekerd: In Den Haag
staat men zeer sympathiek tegenover de
Alphense plannen. Welnu, laat men dit
dan tonen en een behoorlijk kwantum
woningen toewijzen.

We schrijven hierboven: minstens
500 winingen. En dan kan men nog
maar een 2500 mensen huisvesting
bieden. Dat is toch, als er iets van de
plannen terecht wil komen, slechts
een bescheiden begin. En toch nog
te optimistisch!?

Het is verre van ons een domper te wil
len zetten op hooggestemde verwach
tingen. Maar de realiteit eist toch, dat
de zaken zo worden gezien. Een industrie,
die geen mogelijkheden aanwezig ziet
hier personeel te krijgen of onder te
brengen, zal zich hier ook niet vestigen

Hoe staan de zaken?

In de laatste raadsvergadering hield
burgemeester Schokking de traditionele
Nieuwsjaarsrede. We kregen de indruk,
dat Alphens burgervader enigszins ge
schrokken was, toen hij de bevolkings
cijfers over 1948 onder de ogen heeft ge
kregen. De bevolkingsaanwas is inder-

RIJNSBURG, rijk aan historie

Ons land is zeer rijk aan kerkgebouwen van historische betekenis. Wij noe
men. slechts: de St Bavo in Haarlem, de Domkerk in Utrecht, de Nieuwe
Kerk te Amsterdam, de Oude Kerk te Delft, de St Jacobs in Den Haag en
niet in de laatste plaats de Piet ers- en Hooglandse Kerk te Leiden.
Maar het is niet algemeen bekend, dat zich ook in tal van kleine plaatsen in
ons land mooie bedehuizen bevinden, die, wat oudheid en schoonheid betreft,
niet onderdoen voor de kathedrale kerken in de grote steden. Nu denken wij
b.v. aan de kerken in Friesland en Drente, die elke zomer het middelpunt
van de belangstelling van talrijke toeristen vormen.

Onze aandacht hoeft echter niet in
eerste instantie uit te gaan naar deze
contreien. Blijven wij in de eigen omge
ving, dan zullen wij zien, dat er ook hier
vele kerken zijn, die recht hebben op de
publieke belangstelling. Onze penteke
naar is dezer dagen naar Rijnsburg ge
togen om de gemeente-toren en de Ned.
Herv. kerk te „vereeuwigen". Zijn oordeel
was: „een prachtig object". Op een gras
terrein, achter de kerk, heeft hij zitten
schetsen; een van de producten van zijn
talentvolle hand dient ter illustratie var.
dit artikel.

In het bijzonder willen wij de aandacht
vestigen op de toren te Rijnsburg. Vol
gens zijn Romaanse stijl is hij omstreeks
1180 gebouwd. Het is een bijzonder zwaai
en hoog bouwwerk, geheel van tufsteen
(het bakken van metselstenen was in
die tijd nog niet in zwang); de muren
zijn niet minder dan 1.40 meter dik en
bovenaan nog 1.20 meter. Heel vroeger
had de toren een spits (zoals thans de
R.K. 'kerk van Oegstgeest), doch die is
door de bliksem vernield en later vervan
gen door een torentje, welks stijl engen-
lijk niet past bij die van zijn. kolossale

In de toren hangen drie zeer kostbare
klokken. De bourdon-klok heeft een mid
dellijn van 1.40 meter. Haar opschrift
luidt:

„lek roep elck een, groot en kleen,
tot den goodtdienst aendachtich.
Vreucht en geween doe ick ver-
breen met mijn clanck seer crach-
tich".

Deze klok is gegoten door Cornelis
Ammeroy te Amsterdam in 1603. Aan de
ene zijde is afgebeeld het wapen van
Stephana van Rossum, de laatste abdis
van Rijnsburg, overleden in 1603, met
haar spreuk: „Nijt sonder Godt" (d.i.:
niet zonder God), aan de andere zijde
komt het wapen voor van de heer G.
van Poelgeest, rentmeester van de abdij,
met zijn zinspreuk: „Aensit den tijt"
(d.i.: gedenk te sterven).

De tweede klok heeft een diameter
van 1.10 meter en draagt het opschrift:
„defunctos ploro, fugo pestem, festa de-
coro, laudo deum verum, voco plebem,
congrego clerum" (vertaling: ik beween
de ontslapenen, ik verjaag de pest, ik
luister de feesten op (ik luid de feesten
in), ik loof de enige, ware God, ik
roep de Gemeente tezamen, ik vergader
de geestelijken). Deze klok is gegoten in
1444 door Ricout Butendiic (Buitendijk),
een bekend klokkengieter in die eeuw.

De kleinste klok, met een middellijn

van 54 cm, heeft het opschrift: „Eveit
Splinter heft mi gegoten in der stede
Enckhuisen anno 1634".

Vermeldenswaardig is voorts, dat de
toren heeft behoord tot de kerk van de
Rijnburgse abdij, die in 1133 vermoede
lijk door Petronella van Saksen, weduwe
van graaf Floris II van Holland, werd
gesticht.

Tijdens het beleg van Leiden brandde
de kerk, die, naar wetenschappelijken van
naam aannemen, tevens parochiekerk
was, geheel af; enige mannen, voor de
Prins van Oranje zijnde, staken er de

vlam in, omdat de Spanjaard het bede
huis als verschansing gebruikte. De toren
bleef gelukkig gespaard. Omstreeks 1600
hebben de Hervormden op de oude fun
damenten een kerk gebouwd. Van enkele
pilaren, die de brand hadden overleefd,
werd een dankbaar gebruik gemaakt. In
en 1923 is het kerkgebouw vergroot;
twee dwarsbeuken zijn er toen aan toe
gevoegd, wier bouwstijl het oog der
kunstzinnigen echter niet kan bekoren.

De Ned. Herv. kerk is een prachtige
eikenhouten preekstoel in renaissancestijl
(uit omstreeks 1600) rijk. De burgè-
meester van Rijnsburg, mr. P. N. Höwe-
ler, met wie we over deze materie
een aangenaam onderhoud hadden, ves
tigde verder onze aandacht op een kope
ren doopbekkenhouder, een zwaar-kope
ren lessenaar, waarop het wapen van
Rijnsburg staat afgebeeld, en een aantal
stukken van grafstenen achter de kansel.

Het eerste stuk vermeldt de naam van
Willem I, graaf van Holland, overleden
in 1223, het tweede: Aleida, echtgenote,
dochter van de graaf van Gelderland,
overleden in 1218, het derde: Ada, een
dochter van Willem I, graaf van Holland,
abdis van de Rijnsburgse abdij, gestor
ven in 1258, het vierde: abdis Elisabeth
van Mathenesse, overleden in 1494, en het
vijfde: Petronella van Saksen, de ver
moedelijke stichtster van de abdy, over
leden omstreeks 1140.

«L kul li ^niLrj.

daad over dat jaar miniem geweest. En
waaraan is dit te wijten? Aan de grote
woningnood in Alphen. Het schijnt, dat
men elders toch nog gemakkelijker on
derdak vindt.

Het woningvraagstuk zal dit jaar de
bijzondere aandacht hebben. In 1948
kwamen slechts 13 huizen gereed, waar
aan reeds m 1947 was begonnen. Dit jaar
rekent men op 115. Als men het ons
vraagt, geloven we hier weinig van. Dan
mag de bouw ten minste wel drie maal
zo snel gaan als thans het geval is. Dit
zyn dan woningen, waarmee men slechts
een 'klein gedéelte van de nu wachten
den kan tevreden stellen.

Woningbouw en nog eens woningbouw
is nodig, wil Alphen aan den Rijn die
vlucht maken, welke men zich heeft
voorgesteld. En vindt die spoedig plaats
op grote schaal, dan twijfelen wij er t'
aan: de centrum-gemeente van wegen
water zal voor veel industrieën accep
tabel blijken te zyn.

Beladen vrachtauto's per
schip naar Engeland?

Plan met perspectief voor de tuinbouw

Momenteel wordt de mogelijkheid on
der de ogen gezien, beladen vrachtauto'
per landingsboot over te brengen naar En
geland. De goederen zouden dan zonder
overladen kunnen worden afgeleverd.
Voor kwetsbare producten als perziken
en druiven zou dit van buitengewone be
tekenis zijn. Het plan is dan, een lijn
dienst Rotterdam-Tilbury in te stellen.
Men moet echter nog tot overeenstem
ming komen met de Britse regering, die
waarschijnlijk concurrentie voor de En
gelse spooi-wegen zal duchten. De lan-
dingsboten, die Engeland uit dé oorlog
heeft overgehouden, kunnen het mogelijk
maken, met auto's een schip binnen te
rijden-In samenwerking zullen tuin
bouw, expediteurs en exporteurs trach
ten,, de nodige vergunningen te krijgen.

Katwijk aan den Rijn

De nieuwe klok.

Zoals bekend, zal er weer een grote
klok komen in de toren va
Herv. Kerk alhier. Naar wij
is de klok reeds gegoten. Er moet nog
een inscriptie in gegrift worden. De
teks-t daarvan luidt: „Verloren ging door
vijands trots, Wier stem hier vóór mij
klonk, Vernieuwd zing ik ter ere Gods,
Die 't land weer vrijheid schonk."

„Geen grenzen meer".

Dit is de titel van een nieuwe Ned.
geluidsfilm, vervaardigd door Profilti. De
inhoud er van is gewijd aan het „Boek
der duizend talen", de Bijbel, zoals die
onze dagen gelezen, vervaardigd en vi
spreid wordt, en toont aan hoe dit Boek
in staat is, mensen en volkeren waarlijk
één te maken. Marinus Voorberg speelt
op het beroemde orgel van de Oude Kerk
te Amsterdam veel van de begeleidende
muziek.

Katwijk aan Zee

Hoog en laag water.

Zaterdag 26 Februari: hoog water 2.54
en 15.07, laag water 10.52 en 23.13

de Ned.

DACELIJKS VERSE ZEEVIS

Paling, Nieuwe Haring, enz.
Kabeljauwfilets.
TRAMSTRAAT, eindpunt tram.
Telefoon 2550

P. van der PLAS

Oude Wetering

Jaarfeest.

De afdeling van de Chr. Vrouwenbond
hield haar goed geslaagd jaarfeest. Mevr.
Maniz sprak over: „Ons leven met Chris-
Na de gebruikelijke verslagen,
it van de secretaresse op rijm
liet een zangkoortje o.l.v. de
heer J. Verwey enkele goed gezongen
liederen horen. Het bondstableu „Laat
licht schijnen" werd zeer goed op
gevoerd. Er werd een declamatiewed
strijd gehouden. De uitslag was: 1. mevr.
H. Schijff; 2. mevr. J. Dekker; 3. mevr.
Wouwe. Voorts werd geraden

naam van een pop, die „Anneke"
bleek te heten. Mevr. J Braber won het
„meiske"

Kerkcollccten.

Over de maand Januari bedroegen de
collecten in de Ned. Herv. Kerk: v
de diaconie f72.86, Kerkvoogdij f116
deurcollecte f 43-10.

Leiderdorp

De reden.

Namens de Leiderdorpse Post verzoekt
men ons mede te delen, dat de midden
standers inderdaad niet met haar tol
overeenstemming konden komen. De
reden hiervan was, dat de advertentie
tarieven te hoog worden geacht

Kunst en Letteren

„De grote illusie

Voor „K. en O." draaide gisteravond in
.Casino" „La grande illusion", een
Franse film, spelend in de eerste wereld
oorlog. De hoofdrolspelers zijn Franse
acteurs, maar verder heeft de regisseur
Jean Renoit, om het doel van zijn film
goed te treffen, zoveel mogelijk al het
typisch Franse uit zijn werk gehouden.

is een film over krijgsgevangenen en
hun bewakers. Mensen, alleen maar men
en het doet er verder niet toe of die
ïen nu Fransen, Engelsen of Duitsers
In „De grote illusie" worden drie
talen gesproken en zeer opmerkelijk: het
niet storend. Het past in deze film,
inneer de Duitse majoor (een rol, die
Erich von Stroheim op het lijf is ge
schreven) zich, als commandant van een
gevangenkamp, in society Engels tot de
adellijke Franse kapitein gericht.

De Franse en Engelse krijgsgevangenen
maken in de kampen, op enkele uitzon
deringen na, alleen maar kennis met de
gemütliche Duitser, hoewel de regisseur,
zeer knap, de entourage, in dit geval het
kampleven, op geheel Duitse manier in
richtte: „Strengstes verboten", gestamp'
van laarzen en véél geschreeuw .De fa
natieke, militaristische Duitsers, waar
wij in de achter ons liggende jaren
heel wat te stellen hebben gehad, komen
er niet in voor. De grote illusie: „Engels
man, Fransman of Duitser, nooit meer
oorlog!" was, toen deze film gemaakt werd,
inderdaad reeds een illusie; de tijd heeft
bewezen, dat het een illusie bleef. Toch,
wat de film als film betreft, deze zou in
plaats van ongeveer 20 jaar, twee jaar
geleden vervaardigd kunnen zijn, getuige
actie, camerawerk en opbouw. Dit pleit
alléén al voor de voortreffelijke kwali-
n van deze diep-menselijke film.

H. L.

Sfeer in *t gezin?
De jfNieuwe Leidsche" er in!

Vrouw en Volks-
vertepenwoordigins;

o CO

In onze staatsorde zijn er een aantal
lichamen onder verschillende benamin
gen Kamers voor het land. Staten voor
de provincies, raden voor de gemeenten
die bij velerlei verschil in taak en be
voegdheid alle dit gemeen hebben, dat zij
dienen voor volksvertegenwoordiging.
Het recht om mede te werken aan de
samenstelling dezer lichamen heet in het
gangbaar woordgebruik ..actief kies
recht"; het recht om tot lid dier licha
men te worden aangewezen wordt
aangeduid als „passief kiesrecht". Mooi
kan men die namen uit taalkundig oog
punt moeilijk noemen, maar ze zijn nu
eenmaal zo vast ingeburgerd, dat het een
ijdel pogen zou zijn, om ze door fraaiere
te willen vervangen.

Toen bij de Grondwetsherziening van
1917 de definitieve regeling van het
kiesrecht aan de orde kwam vormde de
vraag, welkepLats aan de vrouw zou
worden toegekend in actief en passief
kiesrecht, onvermijdelijk één der hoofd
problemen. Onvermijdelijk, want door de
ontwikkeling van de vrouwenbeweging
sinds ongeveer het midden van de vorige
eeuw was de betekenis, de positie en de
taak van de vrouw, zowel in het gezin
als in het algemene sociale en politieke
leven, zozeer in het midden van de al
gemene belangstelling komen te staan,
dat een nieuwe regeling van het kies
recht ook op dit gebied een oplossing
moest brengen. Zij werd aldus gevonden,
dat het actieve vrouwenstemrecht ter
nadere regeling aan de wet werd over
gelaten die het een paar jaar later
aanvaardde en het passieve vrouwen
kiesrecht door de Grondwet zelf onmid
dellijk werd ingevoerd. Daarmede was
de wettelijke zijde der vraag afgewerkt.

Voor dé A R. partij betekende dit. dat
zi,' voor ernstige moeilijkheden kwam te
staan. In haar kring had de vrouwenbe
weging weinig weerklank gevonden en
had men de taak van de vrouw vrij al
gemeen beschouwd als beperkt tot het
gezin, de ziekenverpleging en de philan-
tropie. Thans werd men voor de vraag
gesteld: welke houding moet de partij
innemen tegenover de nieuwe kiesrecht
regeling? Wat het actieve kiesrecht aan
gaat was er geen ruimte van keus: de
oude bezwaren, „principiële" en prac-
tische. moesten naar de voddenmand ver
huizen. wilde men niet voortaan zichzelf
tot politieke onmacht doemen.

Voor het passieve kiesrecht sto'nd de
kans beter; daar kon men zonder dade
lijk tastbaar nadeel de weg der weigering
blijven bewandelen. In 1921 trof de partij
dan ook in die zin een besluit. Geen vrou
wen zouden door de partij in enige volks
vertegenwoordiging mogen worden be
vorderd. Maar door de gang van zaken
bij het actieve stemrecht wat voorzichtig
geworden voegde men er voor alle vei
ligheid aan toe. dat zulks slechts voor
lopig zou gelden, namelijk zolang de
partij niet „in haar1 wettige vergadering
van een tegenovergesteld gevoelen blijk
geeft."

In de ruime kwarteeuw, die sindsdien
verliep, is in de boezem der party het
„tegenovergesteld gevoelen", waarvan
ook reeds in 1921 sporen aanwezig wa
ren. aanmerkelijk toegenomen, en dit
heeft thans aanleiding gegeven tot de
toezegging, dat eerlang vanwege de partij
een commissie de zaak opnieuw in over
weging zal nemen.

Daarmede is de kwestie weer actueel
geworden, en mevrouw Diemer-Linde-
boom heeft zich zo genoopt gezien,
haar nog eens rustig en in algemeen
verband principieel zowel als practiscb
te bekijken.

In de eerste plaats wijst de schrijfster
het passief vrouwenkiesrecht zijn plaats
aan als onderdeel van de algemene vrou
wenbeweging. zoals die nu reeds een
kleine eeuw aan de dag isQgetreden. Die
beweging zo betoogt zij terecht
had zonder twijfel zekere zijden, die haar
voor ons christelijk volksdeel aanstote
lijk moesten maken, maar in wezen en
gezuiverd van die valse zijkanten paste
zij wel terdege in de christelijke levens-
beschouwing en vond zij dan ook in
steeds toenemende mate in christelijke
kringen instemming en practische deel
neming. Schrijfster geeft een helder en
leerzaam overzicht van de beweging zo
wel in als buiten onze kring, die van
goede belezenheid getuigt, maar daarbij
het euvel van nodeloze en allicht verwar
rende bijzonderheden weet te vermijden.

Daarna geeft zij een historische schets
van het verloop der kiesrechtopvattingen
in de A.R. partij. Het is geen aantrekke
lijk beeld, dat hier met nauwkeurige
kennis van zaken getekend wordt; het is
niet een der gelukkigste hoofdstukken
van de veelzins verdienstelijke politieke
geschiedenis der partij.

Het kiesrecht was bij de liberalen en
sociaal-democraten veelal vastgeknoopt
aan het leerstuk der volkssouvereiniteit.
en de vrees daarvoor was voor dr Kuyper
aanleiding, om zijnerzijds de grondslag
voor het kiesrecht te zoeken in het ge
zin. Die gedachte was niet juist en dwong
daardoor tot allerlei gedwongen en ge
wrongen redeneringen, vaak in onder
linge tegenspraak, die op haar beurt weer
tot onjuiste conclusies leidden.

Het scherpe oordeel daarover van het
dagblad Trouw in zyn hoofdartikel van
16 Febr. j.l. kan dan ook moeilijk onver
diend worden genoemd; het wordt door
mevr. Diemer in haar brochure met een
rijk materiaal van documenten en argu
menten grondig gestaafd.

Eindelijk zet de schrijfster haar eigen
mening, met de principiële en practische
gronden waarop die berust, nader uiteen.
Niemand kan haar verwijten, dat zij vol
staat met gevoelsuitingen. Er spreekt
warme overtuiging uit haar betoog, maar
het blijft zuivere argumentatie, het wordt
nergens declamatie. Het theologisch deel
daarvan ligt buiten mijn bevoegdheid om
te oordelen, maar met de algemene strek
king ben ik het van harte eens.

Ik hoop dan ook, dat haar boekje zal
bijdragen tot de spoedige overwinning
van het „tegenovergesteld gevoelen", die
de partij reeds in haar resolutie van 1921
mogelijk achtte. Schrijfster heeft een ge
schrift gegeven, dat degelijk en deugde
lijk. scherpzinnig en gevoelvol tegelijk is-
In één woord: het is echt vrouwenwerk!
Zulks nu eens niet als hautaine hoon.
haar als precies het omgekeerde bedoeld.

ANEMA.

Dr F. T. Diemer-Lindeboom „Man
en Vrouw in het volle leven". Utrecht
Drukkerij Libertas. 1949.

Woubrugge

Uitvoering „De Lofstem".

Gisteren gaf de zangvereniging ,.D«
Lofstem" in de Ned. Herv. Kerk een
openbare uitvoering, die geopend werd
door de ere-voorzitter, de heer P. J. Rijp-
stra. Een gevarieerd programma werd op
verdienstelijke wijze ten gehore gebracht.
De ere-voorzitter dankte in zijn slot
woord zowel koor als solozangers voor
deze goede avond en bracht hulde aan de
dirigent terwijl hij ook het klein orkest
en de jeugdige pianist dankte voor de
begeleiding. Met dankgebed door de ere
voorzitter en het zingen van de avond
zang werd deze avond gesloten.