Nieuwe Leidsche Courant | 1949 | 17 februari 1949 | pagina 2

WAT IS ER TOCH AAN DE HAND MET
DE BOUWVOLUMES?

Cisfde

NIEUWE LEIDSCHE COURANT

Het lijkt wel, of Leiden steeds de dupe
moet worden

Ook wethouder Jongeleen is verre van tevreden

is. bemiddeling te bewerkstelligen- De
belangen van de industrie en van parti
culiere ingezetenen botsten wel eens
Spr. beantwoordt (op humoristische
ijze) enkele vragen van mevr. Braggaar
n anderen over de gang van zaken
tijdens de raadsvergaderingen. Spr. geeft
de raad het welgemeende advies,
zichzelf te beginnen
langdradig te wezen:
punten wordt wel eei

By de behandeling van de gemeente
begroting 1949 in de raad zijn gisteren
de wethouders en tenslotte ook de burge
meester aan het woord geweest, om de
25 raadsleden van antwoord te dienen.
Wethouder Menken nam de honneurs
waar voor de nog steeds ongestelde wet
houder van onderwijs, de heer J. C. van
Schaik. Vervolgens behandelde de heer
Menken zijn eigen (sociale) zaken.

Wethouder Menken (K.V.P.) vat de
rubriek onderwijs aan met het uitspre
ken van de beste wensen voor de ge
zondheid van de heer Van Schaik Alles
zal moeten worden gedaan om scholen te
bouwen. Het is B- en W- bekend, dat de
toestanden hier en daar zeer slecht zijn.
Beunhazerij moet worden bestreden. B-
en W. hopen daarom, dat diverse school
besturen samen een avondlyceum tot
stand zullen brengen.

Leiden heeft een M.T.S. nodig, maar
het zal nog wel even duren. Aan het ver
frissen van het onderwijs moet veel aan
dacht worden besteed De kleur van het
onderwijs kan nu, bij ontstentenis van
weth. Van Schaik. niet al te veel aan
dacht hebben Wat de massa-jeugd be
treft. B- en W- geloven niet, dat die
voornamelijk van de openbare scholen
komt. Vooral het milieu spreekt een
woordje mee. Het Leids studiefonds moet
inderdaad worden gestimuleerd, evenals
de wijkgedachte. Een handelsdagschool
is wel gewenst, maar alles kan niet
tegelijk.

De heer A. van Dijk heeft het instellen
van een culturele commissie bepleit. B.
en W. zien het belang er van in en willen
het voorstel in praeadvies nemen.

Sociale aangelegenheden.

Op het gebied der sociale zaken is het
personeelsbeleid nummer één. Het ge
organiseerd overleg werkt goed. Aan het
verzoek, het instellen van een dienst
commissie voor het secretariepersoneel in
overweging te nemen, zal het college
voldoen B- en W- hopen, dat de kwestie
der medezeggenschap spoedig aan de
orde zal komen. De promoties der tijdens
de bezetting achtergestelde ambtenaren
zullen thans spoedig volgen, aldus ant
woordt spr. de heer Knetsch- Wat uitvoe
riger bespreekt spr. vervolgens de door
de heer Schüller aangeroerde kwesties,
alsmede de opmerkingen, gemaakt door
de heren Piena en Hendriks. Grote dank
brengt spr. aan het personeel der
meente.

De gezondheidszorg vraagt de volle
aandacht. Wegens ziekte van de direc
teur is het rapport over de reorganisatie
van de G.G. en G D. eerst enige tijd ge
leden klaar gekomen- Dit terrein ligt vol
voetangels en klemmen, niet alleen
medisch, maar vooral organisatorisch. De
Kruisverenigingen moeten veel meer de
belangstelling der ingezetenen hebben
Uit de stroom van verzoeken op het ge
bied der volksgezondheid zal een keus
moeten worden gemaakt. Niet alles
tegelijk!

Een bewaarplaats van kleine kinderen
is zeer gewenst, maar.we moeten ook
nuchtér blijven en de kosten niet te hoog
willen opvoeren. Aan een consultatie
bureau in de binnenstad wordt gewerkt,
evenals aan de schooltandverzorging
aan de kwestie van het tekort
ziekenhuisruimte. Helaas was het Acade
misch Ziekenhuis niet tot volle mede-
werking bereid. B. en W. willen de voor
stellen van de heren Goslings, Key er
Van Dijk en van mevr. Van Staveren ir
praeadvies nemen. Volksgezondheid i:
een groot goed. Spr. doet daarom eet
beroep op alle organen, die daarvoor in
aanmerking komen.

De contactcommissies voor de midden
stand en voor enkele andere zaken zullen
er komen. „Laten, wij," aldus besluit spr.
met Aalberse, „werken of alles van ons
af hangt en bidden of alles van God af
hangt".

Nog een goed zaakje!

De klandizie van wethouder Jonge
leen (Arb.) blijkt achteruit te lopen,
Waren er het vorig jaar' 20, thans waren
er 19 klanten in zijn openbaar bedrijf.
Oorzaak hiervan is echter, dat de heer
Lombert ongesteld is

Spr. beantwoordt eerst enkele minder
belangrijke vragen. Het is de bedoeling,
aan de dienst van Gemeentewerken
jonge sociograaf te verbinden. Tegenover
de inrichting van een tehuis voor ouden
van dagen staan B. en W. niet onw
willend. De vorm van uitvoering
echter nog niet bekend en een goede
plaats is nog niet gevonden.

De zweminrichtingen en de z.g. „ge
zondheidswoningen" hebben de aandacht
Reeds nu moet helaas gedacht worden
aan een dreigende werkloosheid. Zeer
binnenkort zullen B. en W. een lijst var
urgente werken overleggen- Evenzo heb-
ben B. en W. aandacht voor grote
woningzoekende gezinnen, verbinding
met Katwijk en Noordwijk, parkeer
verbod Breestraat (Van Gend en Loos)
kruispunt Korevaarstraat, de humuslaag
en erosie der bouwgronden en
moeilijkheden van de tuinders in pli
Zuid-West.

Spr. acht nog steeds de Boerhaavelaan
de beste plaats voor de eindpunten der
bussen. De omwoners van het station
zullen nu en in de naaste toekomst
geduld moeten oefenen. Spr. gaat niet
opzij voor de N.Z.H., voor de directie
tenminste- Iets anders is het met
N.Z.H-bus of -tram

Het overwelven van de Nieuwe Rijn
tussen Karnemelksbrug en Korenbeurs-
brug acht spr- practisch en aesthetisch
niet verantwoord. Spr. bespreekt daarna
de kwestie van de heer „radio-Jesse
zijn broer", in welke zaak B. en W. de
juiste houding menen te hebben aange-

Met ingang van 1 Januari jl. is er
andere regeling voor het bouwen
komen. Spr. juicht de zienswijze
minister In 't Veld van harte toe, met

dat lagere bestuursorganen mei
invloed krijgen.

Er is echter grote ongerustheid over
dc bouwvolumes in Zuid-Holland-
Waar het volume voor 1948 is geble
ven, schijnt niemand te weten- En..-.-
dat voor 1949 is zelfs al opgesnoept!
Daar is al veel over te doen geweest
en we kunnen er geen genoegen mee
nemen. De kwestie zal opnieuw onder
ogen worden gezien. Een nieuwe ver
deling zou voor Leiden betere
perspectieven openen.

Spr. heeft de belangen der gemeente
zelf bij de minister verdedigd. Gelukkig
heeft spr. de 294 woningen in plan-Noord
nog door weten te drukken. Maar
nogmaals: spr. is allerminst tevreden met
de gang van zaken. De wethouder be
treurt het, dat de particuliere bouw nog
gering is

Het voorstel-Van Iterson, om de Was-
senaarseweg door te trekken, wordt door
spr. bestreden op technische gronden
Aan de toezegging inzake de industrie
flats heeft spr. zich niet kunnen houden.
De bouw er van is niet zo eenvoudig en
de belangstelling er voor ook niet zo
groot. Een oplossing wordt nog gezocht,
bijv. door tien of meer z g. Amerikaanse
werkplaatsen.

Wat de grondkosten der 82 woningen
bij de Zoeterwoudseweg betreft: er zijn
daar in de grond zeer zwakke plekken
ontdekt. De heer Van Iterson zegt wel:
had daar meer boringen verricht, maar
ook dat is niet afdoende. Spr. beant
woordt voorts de vragen over de bestra
ting, het inschakelen van meer architec-
de kwestie woonruimte-kantoor
ruimte en de montagebouw.

is voorstander van laagbouw,-
wordt in andere richting gedron-
De heer Van Iterson is aan
cijferen gesiagen over de bouw in andere
plaatsen- Maar hij vergat, dat andere ge
meenten in 1945 al bouwrijpe grond had-

In Leiden echter lag slechts twee

hectaren klaar! Reeds vóór de oorlog

evenwel in Leiden al een woning
tekort. De bouw is toen in ons land
eohter practisch stopgezet, hetgeen spr.
staaft met een artikel uit de N-L.C. van
13 April 1948. Men moet spr. niet alles
de schoenen schuiven. Toen spr. wet
houder werd, was de toestand verre
gunstig. Het huidige beeld is nog weinig
verheffend, maar er is en er wordt ge
werkt!

De burgemeester zélf.
Nadat wethouder Van der Kwaak nog
middags aan het woord is geweest (mer
e elders), opent de burgemeester dc
avondvergadering (als laatste van hel
college) met te danken voor de felici
taties t g v- zijn benoeming tot curator

de Universiteit. Het afdrukken
de notulen zal voortaan vlugger geschie
den. De door de heer Wilmer gevraagde
commissies van advies worden niet door
i W. geschuwd, maar er valt wel te
.-n voor een tè veel. Tal van deskun
digen hebben al niet voldoende tijd, orr
zitting te nemen. Hulde wil spr. brengen
in de commissie van huisvesting.
De medewerking aan de industrie
wordt op alle mogelijke manieren
leend. Er zijn echter grenzen. Niet altijd
kan de gemeente zo ver gaan als gewenst
ordt. Zo ook wat* de Hinderwet aan
gaat. Met een practisch voorbeeld toont
aan. dat het niet altijd gemakkelijk

Het gaat niet i

De opmerkingen, gemaakt

de

woningbouw, waren vele. Men meent,
dat de woningbouw in Leiden te traag
verloopt. Dat is inderdaad niet overdre
ven. Het gaat in Leiden met de woning
bouw niet naar wens. Vergeleken met
andere gemeenten ook allerminst-

Men vraagt: wat is de oorzaak? Moet
dan weer een nieuwe opsomming worden
gegeven? Spr- wil nog eens een algemene
indruk geven van de moeilijkheden, die
zich voordeden en nog voordoen.

In Mei 1948 werd tot Lejden gezegd:
de plannen kunnen wel blijven rusten,
omdat het volume voor het tweede kwar
taal reeds is bereikt. Bespreking n
spreking volgde- Bij Wederopbouw
den fouten gemaakt. Tenslotte heeft spr.
zelf de knoop doorgehakt en gezegd:

fjeven de opdracht tot bouwen (28 Oct
1.; de 294 woningen in plan-Noord). De
grondpolitiek speelt een grote roL

Op onbelangrijke
te diep ingegaan.

De Zondagswet.
Over het voorstel van de heer
Oyen inzake de Zondagswet zegt
voorzitter, dat B- en W. zich mc
richten naar de meerderheid der bevol
king, dus ook van de raad. Van 1928 tot
elk jaar gepraat over de Zondags
wet. In 1933 kwam de vrijheid om o*
le Paas-, Pinkster- en Kerstdag bioscoop
toneelvoorstellingen te geven. Spr. ge
looft niet, dat de raad thans van
ander gevoelen is De Goede Vrijdag valt
buiten de Zondagswet. In Chr- kringen
wordt over deze dag ook zeer verschil
lend gedacht.

W. zijn niet veranderd in
gevoelen, om de Stadsgehoorzaal niet
de communisten te verhuren. Zij zullen
daar hun verkiezingsvergaderingen d
neer kunnen houden. Het uitgeven i
erspreiden van pornografische lectuur
strafbaar. Een hoofdagent van politie ziet
streng op toe. Tegen de „beeldromans"
kan moeilijk worden opgetreden- Ouders
onderwijzers moeten deze wel ener
giek bestrijden. De controle ingevolge
het Rijtijdenbesluit berust in de e
plaats bij de Rijkspolitie. Ook Leidens
politie evenwel let hier speciaal op.
Als een automobilist wil stoppen, be
hoeft hij dat niet met het stoplicht
te doen blijken. Hij kan dat ook met
de hand kenbaar maken- Deze ont
dekking heeft spr- gedaan, toen hij
een opmerking van dr Key nader
onderzocht-

Wat uitvoeriger gaat spr. in op de op
merkingen van de heer D. J. van Dijk
inzake het zelfbestuur van de gemeente,
vervolgens over te gaan op wat de
heer Wilmer heeft gezegd, namelijk dat
het gehele college van B. en W. zich
ïoest stellen achter de woningbouw. Het
aldus spr-, niet wel mogelijk, dat het
college zich in zijn geheel bemoeit met
al de vragen van deze materie. Het kom'
echter heel veel voor. dat het college
zich met de vraagstukken der huisves
ting bezig houdt. De burgemeester heeft
aan tal van conferenties deelgenomen e~
ook zelf besprekingen gevoerd.

Goede harmonii
In het college van B- en W bestaat ee
lede harmonie, maar niet altijd eensge
zindheid. De leden hebben hun' eigen
oordeel en verstaan ook hun eigen
antwoordelijkheid. Maar als eenmaal
beslissing is genomen, staat ook het ge
hele college er achter, behalve in prin-
piële gevallen. Dan is er een minder
heid en een meerderheid. B. en W,. zier
achteraf ook wel eens in, dat een raads
lid gelijk had en handelen daar
naar, Spr- eindigt, in verband met
gezegd is over democratie, met deze
te citeren: „De ware democratie kan
alleen berusten op samenwerking, erken
ning van de broederschap der mensen er
zelfopoffering ten dienste van de ge
meenschap".

Aan de replieken die vandaag wor
den voortgezet namen vervolgens
reeds deel de heren Vos (V.VD), Va
Weizen (Comm.). Wilmer (KVP
die zich afvroeg waarom de woningbouw
in Leiden meer belemmerd wordt dan
elders en de idee aan de hand deed,
uit de raad een deputatie te benoemen,
die zich regelmatig op de hoogte houdt
van de politiek van de woningbouw,
W o u d s t r a (Prot.-Chr.) hierop
komen we nog terug en Van D ij k
(Arb.). die o.m- opmerkte, dat Leiden
moet komen tot een schoolbonwplan,
voorts diverse zaken nog eens onder de
loupe nam en ook zijn standpunt inzake
de antithese nog eens uiteenzette

„Waarde vriendenik heb gehoord.

Neen, zó eenvoudig is 't niet geweest

Electriciteits- en gasvoorziening moeten
worden opgevoerd

t was voor wethouder Van der
aak (Prot.-Chr.) een bijzondere
feestdag. toen kwam vast te staan dat
de begroting sluit. Temeer, omdat er
zich in 1948 in de financiële sector heel
wat heeft afgespeeld. Mocht spr. het vo
rig jaar er op wijzen, dat hij niet al te
optimistisch was over de bijzondere uit
kering, de practijk heeft uitgewezen, dat
deze mening juist was. Over de verkre
gen resultaten mag spr echter niet on
tevreden zijn. dank zij ook de "medewer
king van Ged. Staten.

Want het is niet zo eenvoudig, als
de heer Van Weizen het voorstelt.
Namelijk alsof B. en W. op een goede
dag een briefje thuis kregen: „Waar
de vrienden, ik heb gehoord, dat jul
lie met een tekort werken en wil nu
maar opgeven, hoeveel Lelden nodig
heeft" (w.g. P. Lieftinck). En het
antwoord: „Excellente Excellentie,
Het tekort is f 860.271. Met een beetje
minder nemen we ook genoegen."
De werkelijkheid is iets anders: men
wilde helemaal niets geven! En er werd
later bijgezegd, waaróp Leiden dan wel
kon bezuinigen. (Spr. geeft hiervan een
indruk: het was niet mis). Er werd ge
sproken, geconfereerd en overlegd. Be
dragen van honderdduizenden werden
genoemd (het begon ons te duizelen en
we zullen de lezers er niet mee ver
moeien). De reserves moesten aangetast,
grote werken uitgesteld en op velerlei
gebied moest worden bekrompen.

Maar de begroting 1948 werd be
halve die voor '49 - alsnog sluitend
verkregen! Nu gaat de zorg uit naar
de gemeente voor de naaste en de v
toekomst op het program heeft staan.
Daarnaast naar de tekorten van de
dienstjaren '45, '46 en '47. Deze zullen
volgens spr. de vier millioen niet over
schrijden. Maarvele werken moeten

worden uitgevoerd, vele zaken vragen
verbetering en vele wensen wachten op
inwilliging. Uit dit alles moet het col
lege een keuze doen. Belang tegen be
lang afwegende en ernstig rekening hou
dende met de mogelijkheden. De raad
neer op de hoogte worden gehouden
Samen hebben we er voor te waken, dat
de gemeente niet weer een bijkantoor
van het rijk wordt.

In een vreemde ruimte.
Spr. is dankbaar, dat het sluitend ma
ken niet is verkregen, zoals de heer
Knuttel meende, door schrapping van
posten. Spr. gaat in op enkele gestelde
vragen. De heer D. J. van Dijk vroeg,
waarop het optimisme in de geleidebrief
gegrond is.

Spr. heeft dat optimisme niet kun
nen ontdekken. De deur van dc nood
lijdendheid is achter spr. dichtge
slagen en spr. staat nu in een ruimte,
die hem nog vreemd aandoet en

waarin hij ook niet zo heel ver voor
uit kan zien. Spr. kan dus ook niet
hard van stapel lopen, omdat de kans
van struikelen groot is.

We weten alleen maar, waar we aan
.je zijn. Ter vergelijking: de lenings
schuld in Leiden bedroeg (met uitzon
dering van de rijksvoorschotten en ann.-
leningen woningbouw) per 1 Jan. j.l.
rond 21 millioen, in Dordrecht 36. in
Haarlem 26 en in Utrecht 24 millioen.

Het ligt niet in het voornemen van
het college, om de belastingen te ver
hogen. Het is wel gebleken, dat de ver
ordening op de vermakelijkheidsbelas
ting op sommige punten verouderd of
stroef is. Een nieuwe verordening
reeds in concept gereed. De uitbreiding
het credietwezen heeft de volle aan
dacht, met name voor de middenstand.
De marktgelden en de slachthuistarieven
vallen onder de prijscontrole.

Electr. tekort dreigt!
In aanmerking nemend, dat de winst
van de electr. fabriek groter en het ver
van de gasfabriek kleiner is dan he'.
vorig jaar. zou men oppervlakkig be
zien zeer tevreden kunnen zijn. In wer
kelijkheid zullen de beide fabrieken de

eerste jaren de volle aandacht vragen.
Omdat het verbruik steeds toeneemt en
genoeg de maximum-capaciteit is be
reikt, bestaat er grote zorg. De Electr.

Zuid-Holland, waarbij Leiden is
aangesloten, gaat dan ook tot grote uit
breiding over. Uitgaande van de produc-
'an rond 800 millioen kilowatturen
:en opgetreden maximale belasting
245.000 kilowatt in 1947 is een ra
ming opgesteld voor de eerstvolgende 10
jaren. Aan het eind van die periode, dus
1957, wordt geraamd dat deze cij
fers verdubbeld zullen zijn.

Het normale productievermogen, dat
in 1947 ter beschikking stond,
voldoende voor de productie
jaar. Tengevolge van het ouder worden
der betrokken machines, mede gepaard
gaande aan de toevoeging aan het re-
xvermogen, zal dat normale pro
ductievermogen in 1957 tot/de helft zijn
afgenomen. Rekening houdende
geraamde verdubbeling der productie zal
dus in 1957 een uitbreiding van het nor
male productievermogen met 1% maal
der tegenwoordige waarde, dus met rond
70.000 kilowatt moeten hebben plaats

Als onderdeel van deze uitbreiding
is nu In E.Z.H.-verband besloten tot
uitbreiding van de Centrales te Rot
terdam en Dordrecht met ieder
2x50.000 kilowatt, te Den Haag en
Leiden ieder met 30.000 kilowatt, ter
wijl een beslissing over een volgende
uitbreiding met 30.000 kilowatt aan
staande is (Leiden of Delft). In to
taal dus voor een productievermogen
van 290.000 kilowatt.

Het bedrag, dat met deze uitbrei
dingen gemoeid zal zijn, is te ramen
op 145 millioen gulden. De daaruit
voortvloeiende kapitaallasten stel
lende op rond 10 fr en er rekening
mee houdend, dat de Lichtfabrieken
met ongeveer 1/10 van die kapitaal-
lasten belast worden, betekenen deze
uitbreidingen dus voor de Fabrieken
in de naaste toekomst een verhoging
der lasten met rond 1.5 millioen gld.
Tegenover deze hogere lasten zullen
Dgere baten staan tengevolge
gelijktijdige toeneming van de verkoop,
doch betwijfeld moet worden of dan de
verkoopsprijzen toch op het huidige peil
gehandhaafd zullen kunnen worden.

Voordat deze uitbreidingen tot
stand zijn gekomen, staat het er dus
met de energievoorziening niet gun
stig voor. In verband met de kolen-
prijs zullen misschien de tarieven
voor de industrie en de en-gros
gemeenten worden verhoogd. Die
voor de kleinverbruikers echter niet.

Ook meer gas.
Ook bij de gasfabriek zal een behoor
lijke uitbreiding nodig zijn. Een geluk
kige omstandigheid is, dat door ver- en
ombouw intern de capaciteit belangrijk
op te voeren, nJ. met 30.000 m3 per
dag. Dankbaar constateert spr., dat de
samenwerking met de gemeentebesturen,
•aarmede Leiden een contract heeft af
gesloten, zeer goed is. Temeer valt daar-
de houding van andere gemeente
besturen op, die menen, dikwijls ten
koste van grote financiële offers, dat zij
f een klein bedrijf kunnen be
houden. (Spr. legt hierna de elders ge
publiceerde verklaring af).

Inderdaad is het gas niet zoals het
moest zijn. De oorzaak is, dat alle be
nodigde ingrediënten nog niet worden
aangevoerd. Er wordt achter heen ge
zeten!

Vele leden hebben hun ongerustheid
uitgesproken* over de stand van de
nieuwingsfondsen en de percentages
de stortingen. Spr. geeft daarom nog
een volledig exposé Dank zij onze zelf
standigheid in 1949 kan er thans
storting plaats vinden van in totaal plm.
f125 000 meer dan vorige jaren. Voor de
aflevering van stoom werden
twee nieuwe contracten afgesloten. Dit
heeft de volle aandacht. Idem de vliesas-
hinder.

De accountantsdienst heeft reeds uit
stekend werk verricht. De raad moet
echter geen troetelkind van maken
de dienst niet te veel toestoppen. Hij zal
n weg wel vinden. De dienst
lat, maar nog juist op tijd inge
steld. De grootste tegenstander van d
dienst is: ..Het is hier altijd zo geweest'
Veel waardering heeft spr. ook voor d
afdeling financiën o.l.v. chef Verhoeven.
Zijn ideeën en suggesties zijn fris er
getuigen van grote ervarenheid. Harte
lijk dank zegt spr. de gemeentesecretaris
i de ambtenaren.

Vele waarderende woorden
het adres van spr. gericht. Maar als de
begroting nu eens minder gunstig
uitgevallen? Op deze vraag kan en
hoeft spr. geen antwoord te geven. Wel
kan spr. de verzekering geven, dat hij
als Christen allereerst voor zijn werken
dit vraagt, of God hem de kracht, lust
en opgewektheid wil geven, om zijn taak
te volbrengen. Deze zegeningen heeft
God hem geschonken en daarom heeft
de raad thans naar een dankbaar mens
geluisterd, die ook hoopt, dat zijn col-
Van Schaik spoedig weer het col
lege zal completeren.

MANNENVERENIGING „REHOBOTH".

Morgenavond (Vrijdag) hoopt voor d<
mannenvereniging „Rehoboth" op te tre
den ds. J Swijnenburg.

De telegramtarieven voor de Ver.
Staten en hun bezittingen zijn
heden gewijzigd.

Ir G. M. Folkers, hoofding. le klasse
N.S. b. d., is op 67-jarige leeftijd te Zeist
overleden.

Zendeling H. Lasschuit, die van 1906
tot 1932 voor de Ver. Ned. Zendingscorp.
in Indië vertoefde, is op 70-j. leeftijd te
Overveen overleden

Worden de omliggende gemeenten zoetjesaan
gedwongen, Leids gas te kopen

Ook Leiden zelf betreurt de gang van zaken

In de Leidse raad heeft weth. Van der
Kwaak gisteren de volgende verklaring
afgelegd, die niet alleen van belang is
Leiden, maar ook voor de omlig
gende gemeenten:

„Ten aanzien van de gasfabriek zou ik
willen opmerken, dat de meest econo
mische productie van gas in studie is bi;

staatscommissie onder voorzitter
schap van prof. Van Iterson. De gedach
ten gaan daarbij uit naar de stichting var
een klein aantal zeer grote gasfabrie
ken. Beter ware te spreken van chemi
sche industrieën, omdat de winning
de zgn. bijproducten en de verwerking
daarvan tot allerlei producten hoofd-
is geworden en het gas als over
schot ter beschikking komt voor de gas
voorziening.

Op deze wijze wordt inderdaad de
gelijkheid geboden, de kostprijs van

zeer voelbaar te verlagen. Er zul
len eohter deugdelijke waarborgen moe
ten worden geschapen tegen een afhan
kelijkheid van het voor de openbare gas
voorziening beschikbare gas,
eerste plaats naar de hoeveelheid, doch

Wandeling door 's lands planten
tuin te Buitenzorg

De heer Wigman voor „Tuinbouw en
Plantkunde".

Velen hadden gehoor gegeven aan de
oproep van het bestuut der Leidse afde-
van de Kon. Ned. Maatschappij voor
Tuinbouw en Plantkunde. In snel tempo
erd het huishoudelijk gedeelte afge
werkt: opening door de heer Joh. Jon
ker, notulen en ingekomen stukken, en
zelfs het kiezen van een commissie, die
tot taak zal hebben de mogelijkheid te
bestuderen van nauwere samenwerking
fussen de maatschappij, de bloemist-ho-
ïrs en de bloemist-winkeliersorgani-
Voornamelijk zal deze samenwer
king neerkomen op een gezamenlijk op
treden bij tentoonstellingen. In de com-
le werden gekozen de heren Joh.
Jonker, H. A. Bol en J. Smit.

Hierop voerde de heer H. J. Wigman
zijn gehoor mee naar West-Java, waar
te Buitenzorg, achter het paleis van de
gouverneur-generaal, een van de mooiste
grootste tuinen van de wereld begint.
Kanarie- en kaarsen-bomen, orchideeën
Victoria Regia's, teak- en mahonie-
bomen, bamboes en palmensoorten, dat
alles vindt de bezoeker daar. Het geheel
zó aontrekkelijk van aanleg en zó goed
verzorgd, dat een wandeling, zelfs per
lantarenplaatje, een genot wordt.

Wie ging in zee met C. C. Klijn
hout van „Agrarisk" en
„Avrense"?

Dit geldt in 't bijzonder voor landbou
wers in Alkemade, Leimuiden e
R'woude

Namens zijn ambtgenoot te Uithoorn
vestigt de groepscommandant der rijks
politie te Roelofarendsveen, de aandacht
op: Carel Christiaan Klijnhout, geboren
te Arnhem. 18 April 1912, landbouwdes
kundige, wonende te Hilversum, Soest-
dijkerstraatweg 72, die als verdacht var
oplichting voor c.q. verduistering var
geldsbedragen tot f 1230, gepleegd te
Uithoorn, is aangehouden en ingesloten
in het huis van bewaring te Amsterdam.

Hij had als directeur van de „Agra
risk" en „Avrense" verschillende perso
nen bewogen tot de afgifte van geldsbe
dragen, bestemd voor premies tot het
aangaan van een verzekering, variërend
van f 10.000 tot f 15.000, voor het vrij
willig boerenvoorzieningsfonds „Amstel-
land", waarvoor hij een kwitantie a'~
doch geen polis.

Klijnhout voornoemd heeft, voor zover
bekend, in verschillende provincies ge
opereerd, doch hoofdzakelijk in land-
bouwkringen. Hij heeft zich bovendien
schuldig gemaakt aan flessentrekkerij
(goederen kopen zonder volledige be
taling).

Landbouwers en andere personen,
woonachtig in de gemeenten Alkemade,
Leimuiden en Rijnsaterwoude, welke
van de practijken van Klijnhout de dupe
zijn geworden, worden verzocht, hie
aangifte te doen bij de groepscomman
dant der rijkspolitie te Roelofarends
veen of bij de tot deze groep behorende
postcommandanten.

Buitenkerkelijk bureau voor
pleegkinderen
Een Leidse afdeling

Naast de R.K. en Prot.-Chr. organisa
ties op dit gebied en het „Comité voor
Oostenrijkse kinderen" is onder auspi
ciën van het Humanistisch Verbond op
gericht een buitenkerkelijk bureau vooi
pleegkinderen. gevestigd te Utrecht,
Mauritsstraat 64. Dit bureau, waarvan
thans te Leiden een afdeling is gesticht,
stelt zich ten doel, dit jaar voor 1250
kinderen, die niet door bovengenoemde
kerkelijke organisaties worden opgevan
gen, pleegouders in buitenkerkelijke
milieu's te zoeken, die bereid zijn Fransi
kinderen van 414 jaar of Duitse kin
deren van 410 jaar gedurende drie of
zes maanden in -hun gezinnen op te ne
men en te verzorgen. Buitenkerkelijk!
gezinnen in Leiden e.o., die zich daartoe
bereid verklaren, kunnen zich tot het
plaatselijk bureau wenden, secretariaat:
C. Dirkse, Boerhaavelaan 27, tel. 22921.

k voor wat betreft de prijs van
:1 en wee des chemische industrie. Het
duidelijk, dat deze waarbrogen alleen
nwezig zullen zijn, wanneer de voor de
gasvobrziening verantwoordelijke licha-
n ten minste over voldoende invloed
de bedrijfsvoering van die supergas
fabrieken beschikken. Indien daaraan is
voldaan, zou het van kortzichtigheid ge
tuigen, een gemeentelijk gasfabriek te
willen behouden.

Met de oprichting van de bedoelde
chemische industrieën zullen tenminste

jaren gemoeid zijn, waarbij een
leidelijke overgang der gasproductie
de gemeentelijke gasfabrieken naar
,ve fabrieken zal moeten plaats

Nu de staatscommissie echter nog geen
rapport heeft uitgebracht en dus t.;
haar plannen nog geen enkele beslissing
genomen, is het zeer te betreuren, dat
het goedkeuringsrecht van hogere
ies op credieten, te verstrekken
gemeentelijke gasfabrieken, gehanteerd
wordt om tot geleidelijke stillegging
bepaalde fabrieken te geraken.

Waar het nu wel duidelijk is gewor
den. dat de gasfabriek te Leiden tot de
laatste zal behoren, welke het productie
bedrijf geheel stil leggen, ontstaat de fi
guur, dat verschillende gemeenten in de
omgeving, welke zelf fabrieken exploite
ren, de inkoop van gas van Leiden min
meer wordt opgedragen.

Het college stelt er prijs op te verkla-
n, dat Leiden deze gang van zaken be
treurt en zeker niet gewenst heeft. De
moeilijkheden, waarmede die gemeenten
in dit opzicht nu te kampen hebben, zijn
bij doorgang der plannen in de toekomst
>k voor Leiden weggelegd.

Bovendien bepaalt de commissie-Van
Iterson zich niet alleen tot de technische
zijde van het vraagstuk, doch bestudeert
ook de wijze waarop de gasvoorziening
zal plaats vinden en welke lichamen
daarbij kunnen worden ingeschakeld.
Zeer goede gronden zijn nu aanwezig

de veronderstelling, dat daaruit
verdere en grotere bedreiging van
gemeentelijke gasvoorziening zal voort
vloeien.

Een overweging van het voorgaande
wijst onherroepelijk naar een samer
king van de betrokken bedrijven,
-en financiële bevoordeling van
der bedrijven boven de andere achter
wege dient te blijven. Aan de totstand
koming van een dergelijke samenwerking
moet daarom alle medewerking worden
verleend."

n aanzien van een in de raad van
Alphen aan den Rijn gemaakte opmer
king wees de wethouder er nog op, dat de
prijs, waartegen de omliggende gemeen
ten gas van Leiden kunnen kopen, hoog
stens gelijk, dus in elk geval niet méér
zal zijn dan de prijs, waartegen die bui
tengemeenten, i.e. Alphen, zelf gas kun
nen produceren. Dit berust op een aan
bieding, gedaan op 7 Mei 1848.

Chr. jongensver. „Pliebe"
in het zilver

Geslaagde viering in „Den Burcht".

De Leidse Chr. Jongens-vereniging
„Phebe", waarover wij de laatste tijd
meerdere malen schreven, vierde gister-
ivond in „Den Burcht" haar zilveren
bestaan.

Onder hen, die het woord voerden,
aren de heren J. Stigter, oud-voorzitter
an de vereniging en voorzitter var
jubileum-comité, M. I. de Jonge,
tegenwoordiger van de Ned.-Herv. Jeugd,
raad, D. van Weizen, ere-lid, en F. v
d. Tuijn, vertegenwoordiger van de fede
ratie van Leidse CJMV. Aan de jongens
werden een prachtig filmtoestel en
vlag aangeboden. Begrijpelijk, dat het
applaus niet van de lucht was.

Na de pauze droeg het programma
feestelijk karakter. Er werd muziek ge
geven (door de jongens zelf), enige leder,
brachten, ander leiding van de heer G
Dille, aardige schetsjes voor het voetlicht
tot slot was er een fijn tableau, dat
titel had: „Alles voor de vrede"
Vermelden wij nog, dat de heer Stigter
fruitmand kreeg, in verband met het
feit, dat hij 21 jaar de vereniging als
voorzitter trouw heeft gediend.

DONDERDAG 17 FEBRUARI 1949

,De Professor en wijk" krijgt een
clubhuis

Opening waarschijnlijk op 5 Mei

In een gisteravond gehouden jaarver
gadering van „De Professorenwijk" heeft
de heer P. D. Beversluis, voorzitter, me
dedelingen gedaan omtrent de verwezen
lijking van de plannen tot bouw van een
clubhuis. Het oorspronkelijke plan is om
redenen van financiële aard verworpen.
Gisteren kwam het bestuur met een
nieuw plan ter tafel, waarin de afmetin
gen van het te bouwen huis 5 bij 10 me
ter bedragen. In dit object is een por
tiers verblijf, waarbij ook sanitair zal
worden geplaatst, terwijl er een verga
derruimte komt van 4 bij 10 meter.
Machtiging werd verleend om de nodige
voorbereidingen te treffen. Het werk zal
door vrijwillige arbeidskrachten worden
uitgevoerd. De eerste spade zal waar
schijnlijk op 5 Maart in de grond worden
gestoken en men hoopt het gebouwtje op
5 Mei te openen.

De heer S. Platteel, secretaris, bracht
het jaarverslag uit. De heer B. Staal kon
een batig saldo melden De heren J. Ros-
dorf, B. Staal en J. van Harteveld wer
den als bestuurslid herkozen. Het voor
stel om f1000 uit te trekken voor aankoop
van speelwerktuigen werd aangenomen.
De heer H. Brouwer bracht namens de
leden het bestuur dank voor zijn werk
zaamheid. A.s. Maandag zal een feestelijk
samenzijn worden

Voor de Leidse kantonrechter

Bakkers uit Leiden en omgeving
moeten terecht staan.

Reeds geruime tijd bestond bij de op-
sporings-ambtenaren het vermoeden, dat
het met de inlevering van boter, mar
garine en suiker, alsmede met de prijs
berekening bij sommige banketbakkers
niet in orde was. Dit vermoeden bleek
juist te zijn; niet minder dan 98 perso
nen uit Leiden en omgeving, die zich
schuldig maakten aan dergelijke over
tredingen, zullen in de komende weken
terecht moeten staan. Reeds werden
boetes van f 100, f 25 en f 60 uitgedeeld.

Groenten in plaats van horloges.

Een groentenhandelaar te Leiden kocht
in October van het vorige jaar tien
polshorloges op het Watcrloopleim te
Amsterdam, voor f 13 per stuk. Hij ver
kocht ze in Leiden voor f 18 of f 19 per
stuk, terwijl een deskundig onderzoek
een prijs van f9.85 aanwees. De groen
tenhandelaar kreeg f40 boete, met ver
beurdverklaring van een zestal horloges.

Niet geprysd.

Een groot aantal winkeliers uit Lei
den en omgeving moest voorkomen we
gens het niet prijzen van waren. De boe
ten varieerden van f5 tot f 10.

V oorschoten
Burgerlijke stand

GEBOREN: Leonardus C., z. v. J. N.
van Velzen en D. G. van den Bogaard,
Leidseweg 559; René A. F., z. v. D. A.
Hogenelst en P. Puijk, Burg. de Kempe-
naerstraat 8; Cornelia J. J., d. v. H. M.
Gij'bels en C. M. van Veen, Burg. Ver-
nèdepark 13.

OVERLEDEN: te Voorburg: P. Lom-
mers, 48 i., gehuwd met M. J. Jongeling,
Papelaan 184.

GEHUWD: Willem van Wijk, 26 j. en
Ali Bogerd, 22 j., Leidseweg 552; Joseph
J. Frippe, 27 j., en Lucia C. M. van der
Peet, 24 j., woonark „Petri", Veenendaal-
kade, Den Haag; Jacob Blok, 30 j., en
Helena M. J. Westerbeek. Leidseweg 394;
Hugo Jongejan, 23 j., en Hendrica M.
Heinsius, 21 j„ Narcisstraat 7: Dirk Ver
boon, 29 j., en Johanna J. Blok, 27 j.,
Kanaalstraat 22. Leiden.

„D.E.S." (VOORSCHOTEN).

Voor de onderlinge bordencompetitie
werden de volgende wedstrijden ge
speeld:

Eerste klasse: J. van BemmelenG.
Weggen 11; J RotmanG. H. Oostergo
20; B. v. BemmelenS. v. d. Mey 11.

Tweede klasse: A. C. BinsJ. van der
Meer 02; W. H. OudshoornJac. Kraay
20; M. StormJ. de Best 20; J. v. d.
MeerJ. Oosterom 11; S. H. Zitman
A. C. Bins 02; B. KeyzerF. C. Bakker
20: S. H. ZitmanM Storm 02

Sfeer in t gezin f
De „Nieuwe Leidsche" er in!

Geslaagd jaarfeest der afd. Leiden van de
Chr. Houtbewerkersbond

Een avond van ernst en luim in „Prediker"

Ernstig en toch opgewekt was gister
avond in „Prediker" de viering van het
32-jarig bestaan van de afdeling Leiden
van de Chr. Houtbewerkersbond.

De voorzitter, de heer H. van der
Keur, sprak in zijn openingsrede een
ernstig woord, toen hij wees op de gro
ter wordende sociale problemen in deze
steeds verder van God afglijdende we
reld. En willen wij een oplossing voor
de vraagstukken, die ons bezig houden,
dan moeten wij als strijdend lid van de
Chr. vakorganisatie onze daadkracht to
nen, aldus spr. De heer Van der Keur
wees voorts op de arbeid door bond en
vakcentrale verricht, wekte de jeugd op
tot studie der beginselen en vroeg ge
bed en steun voor al hetgeen op Chr
sociaal terrein gedaan wordt. De toe
komst fciedt zo te zien weinig perspec-

HOUDT STAND

Door H. Hollander

15)

IV- Annexatie.

Het is met lood in de schoenen, dat
Klaas de volgende Donderdag zijn route
gaat aanvangen. Hij heeft rustig c
cogen wat hij zeggen zal, als Tuininga
hem apart neemt om hem over Sjaan
spreken. Hij neemt zich voor, geen enkel
onheus woord te uiten, al zal hij flink
van zich afspreken. Hij behoeft zich toch
niet te laten beledigen!

De boerin geeft hem koffie in d«
keuken en koopt de waren. Zij is vrien
delijk, als altijd, maar rept niet var
Sjaan, die zich niet vertoont. Dat pijnt
Klaas. ^ij kon toch wel een enkel
woordje zeggen, vooral omdat zij,

Sjaan hem heeft verteld, aan hun zijde
staat- Maar moeder Dirkje doet alsof
niets is voorgevallen. Klaas weet niet dat
zij dat ongaarne doet. Het is op verzoek
van Sjaan. die er klaarblijkelijk eer
doeling mee heeft. Klaas heeft nie
moed, naar Sjaan te vragen Hij begrijpt
het gedrag van de boerin niet Zou die
door haar man zijn overgehaald?

„Bakker, ik zou je wel eens even
willen spreken," zegt Tuininga, die in de
keuken komt. Hij heeft hem het erf zien
oprijden-
„Dat kan, Tuininga."

„Er werd beweerd, dat jij vrijen wilt
met Sjaan," zegt Tuininga. „Ik heb dat
onderzocht. En juist bevonden. Je hebt,
aar ik heb bemerkt, Sjaan het hoofd
at op hol' gebracht. Ze denkt zeker,
at ze zal overblijven. Nu, daar is weinig
kans op- Boeren genoeg. En Sjaan zal
een boer trouwen en niet een kruidenier.
Ik heb niets tegen jou persoonlijk, dat
moet je heus niet denken, man. Het is
alleen, dat je burger bent. een kruide
nier. Je hebt de stand uit het oog ver
loren, jongeman Een boerendochter met
een kruidenier, dat gaat niet Bij nader
inzien zul je dat moeten begrijpen."

„Neen, dat begrijp ik niet, Tuininga-
Waarom ben ik minder dan een boer?
Sjaan denkt er niet zo over. Ik heb haai
het hoofd niet op hol gebracht. Wij

houden

„Je kunt je praatjes verder vóór je
houden. Ik weiger. Afgelopen. Sjaan zal
een boer trouwen. Stand bij stand. Ik
heb haar alle omgang met jou verboden
en zij heeft beloofd, mij te zullen gehoor-

„Dat is niet precies juist gezegd," wil
Klaas de boer in de rede vallen, maar hij
slikt zijn woorden juist op tijd in, mis
schien zou Sjaan er door in ongelegen
heid worden gebracht.

„Ik vertrouw, dat je als man van eet

als iemand van jouw opvoeding,
it de kerk heeft daarmee niets te
maken, geloof ik, geen enkele poging
zal doen, Sjaan te bereiken. Hoe
eerder dit gevalletje dood is, hoe liever
het mij is, Het zou mij spijten, als ik
het moest doen, want het brood wil ik
je niet uit de mond nemen, maar als ik
bemerk, dat aan mijn wens niet wordt
voldaan, ben je hier op de boerderij voor
het laatst geweest- Ik hoop. dat je mij be
grepen hebt"

Klaas heeft geweldige moeite zich in te
houden. Hij vindt Tuininga, die hij
anders graag lijden mag. een „blaaskaak"
nu- Die boer staat hem eenvoudig te be
ledigen en behandelt hem nog minder
dan een kwajongen. Tóch beheerst hij
zich. Hij zegt alleen met verstikte stem:
Tuininga. terwiile van Sjaan zal ik me
inhouden. Met je opvatting ga ik niet
accoord. Ik ben niets minder dan een
boer, al fiets ik met een mand met bood
schappen door de polder. Dat is eerlijke
arbeid. Méér heb ik niet te zeggen.
Alleen nog dit: Sjaan heeft gezegd, dat
i voorlopig zal gehoorzamen, in de
hoop, dat u tot andere gedachten komt.
Ik hoop dat ook Want u moet niet ver
geten, dat Sjaan en ik het volkomen met
elkaar eens zijn Dat is ook een factor
van betekenis

Onder dit kalme spreken, waarbij Klaas
de boer open en vrij in de vlammende
ogen ziet, windt Tuininga zich op.

„Verdwijn!" barst hij los- „Ik laat
niet beledigen in mijn eigen huis. Je be

hoeft je hier niet meer

meer kruideniers op de wereld. En
dan kruideniers, die niet de ogen op
slaan naar een boerendochter."

Klaas wendt zich om. Hij w i 1 geen
harde woorden zeggen. Nooit zal de boer
later kunnen beweren, dat hij beledigd

al zegt hij dat nu wel. Van belediging
geen sprake.

„Ik hoop, dat u eenmaal spijt zult
krijgen van uw woorden, Tuininga," zegt
hij alleen

En hij verdwijnt- Noch Sjaan, noch de
boerin ziet hij meer- Hij fietst weg. Met
bezwaard hart. Sjaan lijkt hem ver-
weg dan ooit. Zij moge hem dan
trouw blijven, de boer verzet zich met
kracht. En de boerin? Haar houding lijkt
wel afwijzend. Tegen die beiden zal
Sjaan niet óp kunnen.

Tuininga is in zijn hart verbaasd over
de kalmte, waarmee die Bakker het geval
heeft opgenomen. Hij moet erkennen, dat
die jongen zich behoorlijk gedragen heeft,
behoorlijker dan hij. Reden, om hem van
het erf af te jagen, had hij niet. En nog
veel minder, om hem te verbieden, niet
meer met zijn waren te komen. Maar
per saldo is dat toch het beste. Dan ziet
hij Sjaan'niet meer. Die twee moeten
elkaar zo gauw mogelijk vergeten. En
dan zal hij haar eens polsen mettertijd,
over Albert van Zanten Als Sjaan haar
gezond verstand gebruikt, en dat hééft
zij toch, moet ze inzien, dat Bakker geen
partij voor haar ia en Van Zanten wel-
(Wordt vervolgd.)

geleide

tief, maar wat het ook zij,
des Heren hand.

Namens de Chr. Besturenbond voer
de de heer J. P. Breedijk het woord, die
opmerkte, dat de houtbewerkers een
vooraanstaande plaats in de C.B.B. in
nemen en daarom was het hem een ge
noegen de felicitaties over te brengen.
De Chr. vakorganisatie heeft geen reizi
gers leden die alleen maar contributie
betalen nodig, maar geschoolde wer-

Vervolgens sprak de heer Ravens na
mens de afd. LeiderdorpZoeterwoude,
die de nadruk legde op de harde reali
teit van het huidige leven.

Namens de afd. Katwijk aan Zee feli
citeerde de heer W. van den Oever. Spr.
zag in deze stormachtige tijd de 32ste
jaarvergadering van de Leidse Chr.
Houtbewerkers als een baken in zee, ge
fundeerd en gegrond op het beginsel.
Wanneer de winden waaien, aldus spr.,
dan zal het licht van Jezus Christus U
ten leidsman zijn.

De 2e voorzitter van de verjarende af
deling. de heer J. Nijenhuis, leidde de
verkoop van D.EL.-fonds loten in met
een dichterlijke ontboezeming.

Tijdens een korte pauze overhandigde
de heer Van der Keur met een toepas
selijk woord aan de 2e voorzitter van
het bondsbestuur, de heer De Bloeme,
een voorzittershamer, terwijl spr. de
echtgenote van de afd.-penningmeester,
mevrouw De Groot, als blijk voor haar
vele werk iVi het belang van de vakbe
weging, een bloemstuk aanbood.

Tot slot sprak namens het hoofdbe
stuur de heer De Bloeme, die de nadruk
legde op de verantwoordelijkheid, welke
de werknemers moeten hebben ten op
zichte van elkaar en hun werk, waarna
spr. onder hartelijk applaus en welge
meende woorden de heer J. Verlint het
gouden ere-insigne voor 50 jaar C.N.V.-
lidmaatschap op de borst speldde.

De geanimeerde avond werd opgeluis
terd door het mandolinegezelschap
„Sempre Avanti", de goochelaar Geral-
dini en het Hawaiïan-trio de „Samoa
Eilanders", die allen hun beste krachten
gaven en veel succes hadden, hetgeen
het telkens opklaterende applaus bewees.
Vooral het zo langzamerhand beroemde
„Paardenhoofdstel" door de „Samoa's"
uitstekend gebracht, was een succesnum
mer van het muzikale programma.

Tijdens de pauze was er koffie mei
toebehoren.

De Chr. Houtbewerkers kunnen op een
geslaagde f^astavond terugzien.