Jlictttue geiisrije (jTourmil
'tnro
Kardinaal Mindszenty van zijn vrijheid
beroofd voor het leven
Wist U
DINSDAG 8 FEBRUARI 1949
BUREAUX: Hogewoerd 103
Dir. en redactie Tel. 20408 Abonne
menten Tel. 22710. Advertentieafd.
Tel- 23375.
Postrekening 58936
ABONNEMENTEN: ƒ4.15 per kwartaal;
ƒ1.35 per maand; ƒ0 32 per week.
ADVERTENTIËN: ƒ0.18 per millimeter
(Bij contract belangrijke korting.)
DIRECTIE: F. DIEMER
CHR1STELIJ K-NATIONAAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
Negen en twintigste jaargang No 7734
„Staotuasticb ts gfieblevea
tnyn bert ia tegbeaspod"
EEN NUTTIG GESCHENK
Pater Ispanky, één der overige beklaagden,
kreeg dezelfde straf
Vanmorgen om 9.07 uur pl. tijd heeft het volksgerechtshof te-Boedapest de uit
spraak gedaan, waarop de gehele wereld met spanning wachtte: Kardinaal
Josef Mindszenty, prins-primaat van Hongarije, aartsbisschop van Esztergom,
Is tot levenslange gevangenisstraf veroordeeld. Deze 56-jarige kerkvorst, die
door de democratische mensheid wordt, gezien als een martelaar voor het Westen
tegen het communisme, werd veroordeeld op beschuldiging van overtreding van
de wet, inzake de verdediging der Hongaarse republiek, het organiseren van een
samenzwering tegen die republiek, verraad en het verhandelen
valuta op de zwarte markt.
De doodstraf is dus niet uitgesproken,
i levenslange straf binnen de
muren van een door communisten be
stuurde, gevangenis niet even afschu
welijk? Kardinaal Josef Mindszenty, de
afstammeling uit het oude adellijke ge
slacht Pehm. zal boeten voor wat hij
heeft moeten doen voor zijn principe
de strijd tegen het communisme.
De kardinaal hoorde de uitspraak n
gevouwen handen aan. Het volledige
vonnis luidt: levenslange gevangenis
straf. verbeurdverklaring van zijn bezit
tingen en verlies van burgerlijke
tieke rechten.
De overige beklaagden hoorden de
volgende vonnissen over zich uitspreken:
dr Baramyai, een R.-K. professor,
schuldigd van medeplichtigheid aa
samenzwering, 15 j. gevangenisstraf,
lies van politieke rechten gedurende 10
jaar en confiscatie van zijn bezittingen
dr Andreas Zakar. secretaris van de kar
dinaal. 6 jaar gevangenisstraf, verlies
van rechten voor 10 jaar en confiscatie;
prins Paul Esterhazy. de rijkste land
eigenaar in het Hongarije van vóór de
oorlog, beschuldigd van het verhandelen
van vreemde valuta op de zwarte markt,
15 jaa.r. verlies van rechten, gedurende
10 jaar en verbeurdverklarin; dr Miklós
Nagy, secretaris van de Katholieke Actie,
aveneens beschuldigd van verhandelen
van valuta. 3 jaar en verlies van rech
ten gedurende 5 jaar; pater Ispanky
wegens verraad en illegale valutahandel
levenslang, verlies van rechten geduren
de 10 jaar en verbeurdverklaring;
Laszlo Toth. oud-redacteur van eer
tholiek blad. wegens verraad, 10 jaar ge
vangenisstraf. verlies van rechten, ge-
lurende 10 jaar en verbeurdverklaring
Voorts werden allen veroordeeld tot be
taling van de kosten van het geding
Het openbaar ministeie ging in hoger
beroep tegen de vonnissen van alle be
klaagden.
Het openbaar minsterie en de verde
diger van de kardinaal, dr Kiczko maak
ten. bezwaar tegcr. sommige bevindingen
van het hof Hangende het hoger beroep
zullen de beklaagden worden gedetii
in de gevangenis aan de Marko-straat
:e Boedapest. Het hof nam de bekente
nissen van Mindszenty als een „verzach
tende omstandigheid" in aanmerking. Het
s nog niet bekend, wie de kardinaal
ils primaat van Hongarije zal opvolgen
Tijdelijk zal het de oudste der bisschop-
len. dr Groesz, de aartsbisschop van
■Calican, zijn.
Prins Eszterhazy verliest door het von-
lis een fortuin van 3 millioen florints,
-at zich nog in Hongarije bevond.
Gisteren celebreerde de kardinaal een
tille mis in zijn cel.
In alle delen der wereld rezen giste-
•en opnieuw de protesten tegen de loop
ian het proces. Ernest Be'
3ritse Lagerhuis, dat de wijze, waarop
Hongarije het proces voerde, volkomen
:n strnd was met de Westerse opvatting
vam menselijke rechten en vrijheden.
Bevin las daarna de nota voor, die
Groot-Brittannië op 4 Februari aan Hon
garije zond als protest tegen de Hon
gaarse weigering, om een vertegenwoor
diger van de Britse regering toe te laten
bij het proces. De Britse minister kom-
iigde echter geen nieuwe stappen tegen
Hongarije aan. Intussen werd te Londen
3en massa-vergadering van zesduizend
Vandaag stellen ivij IJ voor:
JOH. HELVERSTE1JN,
Heemskerkstraat 64, Leiden.
Vandaag viert Johan Helversteijn uit
Leiden z'n 22ste verjaardag wederom in
ie tropen. „Dat moet nu volgend jaar
naar eens anders zijn", zo schrijft Johan.
iVij feliciteren hem van harte en hopen,
iat hij z'n geboortedag in 1950 weer in
het vertrouwde vaderland mag herden-
Soerabaja. Maart 1946 kwam hij in de
tropen aan en is er dus reeds bijna drie
jaar. Twee acties, waaraan hij met inzet
van al z'n militaire krachten moest deel
nemen, liggen achter hem; als infanterist
bü een ondersteuningscompagnie heeft
hu dan ook veel beleefd. Maar Johan
maakt het nog steeds goed. Ondanks zijn
sterk verlangen naar huis wordt hij niet
moede te schrijven, dat hij in Indonesië
een waardevolle tijd" heeft.
R.-Katholieken gehouden, waar
geprotesteerd tegen het proces
verklaard werd, „dat de kerk vrijwel
dodelijk gewond wordt, waar de Sowjets
aan de macht zijn." Meer dan 24.000 men
sen konden geen toegangsbewijs krijgen
voor deze massa-demonstrattie in de
Albert Hall. Het blad van het Vaticaan.
de „Osservatore Romano", schreef giste
ren, dat kardinaal Mindszenty „volgens
alle morele en burgerlijke wetten on
schuldig is." Hongarije wees het Britse
protest over het nieto-toelaten van een
vertegenwoordiger van de hand.
Volgens Ass. Press, zouden de Ver.
Staten overwegen bij Hongarije een pro
test in te dienen. Te Zürich werd giste
ren, niet uit naam van kardinaal
Mindszeinly, een „witboek" uitgegeven
over de betrekkingen tussen de kerk en
staat in Hongarije. Het boek is een ver
zameling van 105 documenten, die uit
Hongarije gesmokkeld zouden zijn.
Chili wil inmenging der Ver. Naties
i'n het proces-Mindszenty.
Ook in ons land werden op verschil
lende plaatsen gebedsacties voor de kar
dinaal gehouden. o.,a. te Nijmegen, ter
wijl de journalisten van vier Limburgse
bladen een telegram aan het Hongaarse
gezantschap te Den Haag zonden, waarin
Duizend briei'en per dag
naar Een
Enorme belangstelling voor het middel
van kapper Van Rooyen.
Er zijn misschien nog mensen, die de
schouders ophalen over de beweerde uit-
vinding van kapper Van Rooyen uit Een.
Dat velen er anders over denken, kan de
postbode u wel vertellen. Wist u, dat kap
per Van Rooyen, Een 21. gemeente Norg,
de meeste brieven krijgt van alle Dren
ten? Dat de postbode er dagelijks onge
veer duizend brieven afgeeft? En dat de
kapper zoveel klanten op bezoek krijgt,
dat de kinderen van Norg de vreemde
lingen al naroepen: „Hé, til oew hoed
eens op?" Men zal begrijpen, dat de kap-
vreemde per het niet aan kan. De behandeling
moet ook verscheidene malen geschieden
en voor huisvesting in Norg kan niet
worden gezorgd, zegt de heer Van Rooyen
in de circulaire, die hij de briefschrijvers
doet toekomen. Het middel houdt de kap
per geheim In Een geldt het: flesjes ge
zien, kastje dicht. Overigens is er aan de
salon niets bijzonders te zien. De ver
moeide kapper werkt de gehele dag en
des avonds schrijft zijn vrouw de adres
sen op vele brieven
Griep onder. paarden.
In Wenen lijden ook de paarden aan
griep. De wedrennen werden afgelast,
omdat 120 dieren ziek waren. (Drie
dagen te bed blijven!)
zij hun diepe verontwaardiging uitdruk
ken over „de srflaad, zijne eminentie kar
dinaal Mindszenty aangedaan". De Hon
gaarse Lutherse bisschoppen zouden zich
in een ondertekende verklaring achter de
regering hebben geschaard, aldus een,
onder reserve doorgegeven, bericht van
Reuter.
Naar aanleiding van andersluidende, in
inloop zijnde geruchten, wordt nog ver
klaard, dat de correspondenten van Reu-
Ass. Press, en verschillende buiten
landse bladen, tijdens het proces niet ge
hinderd zyn bij hun werkzaamheden.
v 'nig sneeuw dit jaar zegt men
in Sankt Anton
Maar Prins en pinsesjes genieten volop in dit ski-paradijs
Gisteren hebben de prinsesjes in Sankt Anton am Arlberg op de ski's gestaan.
Het ging nog wat onwennig, maar de Canadese jaren bleken sterker dan de
Nederlandse fiets en schaterend schoten ze vooruit In het zonnige ski-paradüs.
waar het koninklijk gezin momenteel van z'n vacantie geniet. Twee strak gespan
nen blauwe skibroekjes, twee witte ski-jasjes en blauwe petjes met kleppen boven
de lange ski-latten gleden over de glanzende sneeuw en niemand lette op de belde
zusjes, die zich kostelijk amuseerden. Prins Bernhard nam de grote route van de
hoge berg Galzignaar beneden, soms klonk een vriendelijk „Grüss Gott" ln het
voorbijgaan, maar overigens was ook hjj een gewone toerist, een van de velen.
prins Bernhard aan. De donkergelinte
erewacht met witte tulbanden op het
hoofd trekt veel bekijks van de skiënde
dorpsjeugd.
Vertrek van de Koningin
uitgesteld
H. M. de Koningin heeft haar vertrek
naar Oostenrijk enige dagen uitgesteld.
Dringende ambtsbezigheden eisen op dit
ogenblik haar aanwezigheid hier te
Zondagavond na het souper kwam
Dor het hotel de dorpskapel een sere
nade brengen, zo vertelt de verslaggeef-
van de .V.krt." Prins Bernhard en
twee prinsesjes gingen naar buiten
onder een inktblauwe hemel bliezen
de hoempa's dat het een lieve lust was.
„Wenn am Sonntagabend die Dorfsmusik
«pielt, hedideldideldei dideldideldom-
Aan de overzijde van de spoorbaan,
welke Sankt Anton in tweeën snijdt, ligt
de 2180 meter hoge berg Galzig, het ski
paradijs met uitgesterkte plateaux. Een
klein kabelstationnetje brengt van
morgens vroeg tot laat in de namid
dag de skiërs naai* boven, ruim 800
meter dichter bij de azuurblauwe hemel.
de zon altijd even uitbundig boven
de golvende sneeuwvlakte staat.
Langzaam brengt de kabelbaan de
:iërs naar boven, terwijl beneden de
aarde wegglijdt en Sankt Anton als een
bouwdoosje met zijn wit besneeuwde
daken, rokende schoorstenen en rode
koepel op het kerktorentje tussen de
en gevat blijft.
t is voor de skiërs uitkijken om
de dikst besneeuwde route te volgen
ieder sprietje mos kan op zijn
t een gebroken enkel betekenen.
Als kleine schuivende stipjes glijden zij
zigzagsgewijze honderden meters naar
beneden, langs berghutten en diepe ra-
ijnen. Boven op het plateau is een res
taurant en staan grote banken, waar
tgerust kan worden. Een zonnebad
hier in de vroegte is een tintelende ge
zondheidskuur. Van deze bergtop star
ten de skiërs met reuzenvaart. zodat de
ïeeuw opstuift. Suizelend schieten ze
eg in een bocht. Naast skisporen zijn
de sporen van herten en wolven,
aarop ook jacht wordt gemaakt.
Volgens de Sankt-Antonianen is er
momenteel heel weinig sneeuw (op de
daken ligt minstens een halve meter!)
En inderdaad, de zon is zo sterk, dat de
ijspegels veranderen in stroompjes water
vele huizen zijn die, onbescheiden
deze tijd. hun houten daken tonen.
„Een half dagje sneeuw en de tuinhek
jes zijn niet meer te zien", zeggen ze
hier. Maar de hemel blijft blauw en de
zet onze ingevette neuzen in brand
op de glooiende bergwanden ligt he*
witte dek mollig en glanzend als ge
glaceerde suiker.
Inmiddels staat er een erewacht van
Marokkanen opgesteld voor de houten
villa van de Franse generaal Béthouart.
s commandant van de Franse be
zettingstroepen hier en kwam gelijk met
Ned. paardenstapel gaat in
galop achteruit
Onze paardenstapel. die behoudens
enkele oorlogsjaren, sindis 1934 voort
durend groeide, toont sedert 1947 een
zienlijke daling.
ij de inventarisatie in 1947 bedroeg
het aantal paarden 363 000 stuks en in
de daarna volgende jaren is het met resp.
33 000 en 44 000 verminderd. Dit komt
omdat tengevolge van de zeer lage
prijzen der paarden de animo voor de
fokkerij zeer sterk is gedaald. Het gevaar
dreigt nu, dat Nederland weldra geen
overschot meer heeft, doch zelfs een
tekort aan deze edele viervoeters krijgt-
Het gebruik van tractoren kan dit tekort
slechts ten dele opvangen, want de
mum-import van tractoren per jaar
bedraagt pl.rn. 3000 stuks en deze ver
vangen pl.m. 9000 paarden, hetgeen ae
achteruitgang van 30.000 tot 40 000 lang
niet benadert-
Kravchenko's vroegere
vrouw getuigt tegen hem
„Deze man kan liegen zonder
te blozen"
Terwijl het ene geruchtmakende proces
beëindigd werd. is gisteren te Parijs het
proces van Victor Kravchenko tegen „Les
Lettres frangaises" voortgezet. Er kwam
een Russische getuige uit Kravchenko's
geboortestad, die de schrijver van „Ik
verkoos de vrijheid" „verwaand en eer
zuchtig" noemde en „iemand, die graag
een gemakkelijk leventje leidt". Joe
Nordman, de verdediger van het Franse
blad, vroeg bij hêt begin der zitting,
waarom Kravchenko op valse papieren in
Frankrijk was toegelaten. Daarna nam
de vroegere vrouw van Kravchenko,
Zinaida Gorlova, plaats in de getuigen
bank. Zij verklaarde in 1932 tegen de
wil van haar ouders met Kravchenko
gehuwd te zijn. Hij had, volgens haar,
geen kinderen willen hebben, omdat dit
carrière zou verwoesten. Toen zij in
verwachting was, had hij haar geslagen
'ch'enko beweerde, dbt zij het was
geweest, die-geen kind had gewild. Mevr.
Gorlova antwoordde daarop: Deze man
kan liegen zonder te blozen". Kravchenko
nog: „Wij weten, dat deze vrouw hier
omdat de Russische politie haar daar
toe heeft gedwongen, aangezien haar
ouders in hechtenis zijn"- De zitting werd
tot vanmiddag één uur verdaagd.
ATO blijft op Praag rijden
Het goederenvervoer naar Tsjecho-
slowakije gaat normaal door. zo deelde
de directeur van de ATO mede n.a.v. het
Engels-Amerikaans verbod op het weg
verkeer van West-Europa. De ATO-
auto's naar Praag maken nl. geen ge
bruik van de Russische zone. Tot nu toe
gingen echter regelmatig twee of drie
wagens naar de Russische zohe, waarvan
vooral het vervoer naar Leipzig belang-
is. Dat is nu stopgezet.
De „Gelderland" (van Paul
Kruger) naar Finse sloper
Het Ned: oorlogsschip „Gelderland", dat
ten tijde van de Boerenoorlog op last van
H.M. Koningin Wilhelmina naar Zuid-
Afrika werd gezonden om president Kru
ger de overtocht naar Europa mogelijk
maken, werd in de oorlog door de
Duitsers in beslag genomen en in de
Finse Golf door de Russen in de grond
geboord. Het wrak zal binnenkort door
de Finnen worden opgeruimd. Noch Ne
derland, noch Rusland zullen er rechten
op laten gelden. De Finnen trachten nog
enig aandenken aan het schip voor ons
te redden Want in Finland wordt de his
torische tocht van de „Gelderland" be
schouwd als een der grootste daden van
Koningin Wilhelmina, aldus „Trouw".
Sowjets verplaatsen „koude oorlog'
naar Scandinavië
Zweedse pers signaleert overeenkomst met de
diplomatie van Hitier
Amerikaanse senatoren hebben verklaard, dat het Atlantisch Pact waarschijnlijk
reeds binnen twee maanden als een verdrag aan de Senaat zal worden voorgelegd.
In het Huis van Afgevaardigden is enige discussie geweest over een overhan
diging van het Pact als een „internationale overeenkomst", waarvoor zowel
goedkeuring van de Senaat als van het Huis nodig zou zjjn. Als „verdrag" zou
slechts een stemmenmeerderheld van twee derden voldoende wezen. Het ziet "er
tar uit, dat deze aangelegenheid spoedig in kannen en kruiken zal zjjn.
Moskou gaat echter voort, er de fiolen
in zijn toom over uit te storten. Rus
land heeft met zijn voorstel aan Noor-
Thans regelmatig transport pers
Twet
ste dagen nog al
van Ned. Joden naar Israël
Voortaan per boottrein naar Marseille.
Sedert de vrije immigratie in Israël
mogelijk is, bestaal er ook in Nederland
bij de Joodse bevolkingsgroep een sterke
drang tot emigratie.
Het emigratiebureau van de Jewish
Agency in Nederland heeft daarom be
sloten in navolging van het transport in
Oct. 1948 van Amsterdam uit met het s.s.
Negbah, regelmatig, dat wil zeggen,
ongeveer iedere twee maanden, hun. die
naar Israël willen emigreren, de moge
lijkheid te bieden groepsgewijs via
Marseille te vertrekken De eerste groep
is gisteravond van het Centraal Station
te Amsterdam vertrokken
MARSHALL VOELT ZICH GOED.
Marshall, ex-minister van buitenlandse
zaken, voelt zich volgens „Ass. Press"
weer kiplekker en denkt spoedig naar de
Vera Staten terug te keren. Hij vertoefd
voor herstel op 't eiland Puerto Rico,
nabij Cuba. I n
de laat-
in de wereld
links generaal
afgetreden, doodgeschoten of
zou zjjn; rechts de Sjah van Iran,
op wie door een persfotograaf een
moordaanslag werd gepleegd, doch
die gisteren al weer voor de radio
Temperatuurvoorspellingen voor
de ivinter zijn betrouivbaar
De seizoensverwachtingen der tempe
ratuur voor de winters in Nederland
kunnen met grote mate van zekerheid
worden opgesteld Deze uitspraak deed
mr P Tetrode gisteren op de jaarverga
dering van de Amsterdamse weer- en
sterrenkundige kring. De prognose voor
de lopende winter luidde, dat het vooral
Januari vrij zacht zou zijn met ..veel
kans op een late vorstperiode van
enige betekenis"
ernate is een grote bende ver
wegen, om een non-aggressie pact te
sluiten, de slechtste pers gekregen, die
inds het einde van de oorlog had.
Men maakt vergelijkingen tussen de
Russische en de nazi-diplomatie en in
herinnering wordt gebracht, dat Rusland
dergelijke „non-aggressie"-ver-
dragen,. n.1. die met. Finland, Estland.
Letland. Litauen en Polen verbroken
heeft. De meeste bladen zijn het er over
tha
dat- de
def i
rdt
itief
chte
dat Noorwegen tegen de toenemende
Russische pressie voet bij stuk zal hou
den. Het liberale blad „Dagens Nyneter"
noemt bet Russisohe voorstel eenvoudig
„walglijk" en het heeft slechts de waar-
an een vodje papier! De Zweedse
pers reageert fel. „Svenska Dagbladet"
schrijft, dat de overeenkomst met de
diplomatie van Hitier zelfs zo ver gaat,
dat Rusland zijn voorliefde voor acties
gedurende het week-end heeft overgeno-
Het blad noemt de Russische ver
klaringen, dat het Noord-Atlantisch Pact
>tiveerd wordt door de aggressieve
doelstellingen van de Westelijke mogend
heden: „huichelarij"! Een woordvoerder
de Zweedse regering vestigde er d
aandacht op, dat Rusland geen dusdani
voorstel aan Zweden heeft gedaan, het
welk trouwens vanzelfsprekend botweg
>u worden afgewezen.
In het Engelse Lagerhuis heeft het
afhankelijke Labour-lid, John Platt-M
voorgesteld óók de Sowjet-unie uil
nodigen tot het Atlantisch pact. Namens
i, antwoordde de minister van staat,
Mc Neil, dat de onderhandelingen over
N.-Atlantisch pact nooit nodig zou
den zijn geweest, indien niet de pogin-
>m collectieve veiligheid rechtstreeks
onder de VN te organiseren, gestrand
n op obstructie, achterdocht en ge
brek aan samenwerking van de Sowjet-
regering. Bovengenoemde' Platt-Miels
rd vanwege zijn sowjet-sympathieën
leden jaar uit de Labour-partij ge-
In Westelijke diplomatieke kringen
■aagt men zich af. wat er zal gebeuren
n aanzien van de bestaande „niet-aan-
DAT de Raad voor de Luchtvaart het
ongeluk van het Tiger Moth-lesvliegtuig
op 5 Aug. te Hilversum weet aan mate
riaalverzwakking en geen blaam kan
worden geworpen op de betrokken grond-
werktuigkundige.
DAT Delft zijn bijzonder verdienste
lijke burgers erepenningen gaat uitreiken
en hen doet inschrijven in een ere-boek,
waarin de oud-burgemeester mr G. v.
Baren als eerste zal voorkomen.
DAT 66 jaar oud te Schiedam is over
leden de oudste directeur van M Cohn's
wijn- en spiritualiënhandel M. Cohn.
DAT de Aero Holland haar belangen in
Zuid-Afrika heeft ingebracht in een
aldaar gestichte dochtermaatschappij, de
Air Equator Limited.
DAT te 's-Gravenhage op 72-j. leeftijd
overleed kapit.-luit. ter zee b.d. C. F.
E. Smith en de begrafenis morgen om
12.45 uur plaats vindt op Oud Eik en
Duinen
DAT de rijknecht-majoor bij de Kon.
Stallen te Soestdijk. M. J. Duiser, is
onderscheiden met de ere-medaille in
goud van de huisorde van O.N. wegens
40-j. dienst.
DAT de
Ees Zater-
A'dam wordt gehuldigd t.g.v.
zijn 35-jarig toneeljubileum.
DAT de NSB-burgemeester van Aals
meer, F. W. Kolb, van het A'damse B.G.
10 jaar (m.a.) kreeg; eis was 12 jaar.
DAT de rustende arts F. C. de Ridder
te Voorburg 74 j. oud is overleden en de
begrafenis plaats vindt Donderdag as.
om 1 uur op Nieuw Eykenduynen te Den
Haag.
DAT dezer dagen ruzie ontstond tu
Polen en Nederlanders op het Wilhel-
minaplein te Heerlen en een Nederlander
door messteken ernstig werd gewond.
DAT in een oude paardenstal, achter
een smederij in de Haarlemmermeer een
clandestiene slagerij is ontdekt en zowel
slager als smid zijn gearresteerd.
DAT van heden af de K.N.A.C. en
A.N.W.B. tegen betaling in Ned. geld
benzine- en oliebonnen verkopen aan
automobilisten, die Oostenrijk yoor zaken
bezoeken, onder overlegging van een
deviezentoewijzing.
DAT W. H. A. Briiggemann is benoemd
tot onder-directeur van de Holl. Bank
Unie te A'dam.
DAT het deel DriebergenMaarn
Maarsbergen van de Rijksweg Den
Haag—Utrecht—Arnhem voor 't verkeer
is opengesteld.
DAT de zangeres Henriëtte Sala en de
pianist Theo v. d. Pas voor 2 concerten
te Brussel zijn uitgenodigd.
DAT gisteravond een auto op de Haar
lemmerstraat te A dam een lichtmast te
gen de grond reed en een vrouwelijke
autopassagier vrij ernstig werd gewond.
DAT te 's-Gravenhage is opgericht een
Kath. Centrale Emigratie-Stichting.
DAT te R'dam tien bootwerkers, ver
dacht van diefstal, zijn gearresteerd en
enkele hunner sigaretten hebben ge
smokkeld.
DAT te Maastricht, Venlo en Roermond
resp. op 9, 10 en 11 Febr. ouderdagen
worden gehouden i.v.m, het vertrek der
aldaa? gelegerde militairen naar Indo-
DAT 71 j. oud te Den Haag overleed
de gep. hoofdambtenaar bij de Reken
kamer F. N. Kennedy en de crematie
Donderdag as. plaats vindt.
DAT KNAC en ANWB thans tegen be
taling in Ned. geld benzine- en oliebon
nen verkopen aan automobilisten, die
Oostenrijk voor zaken bezoeken.
DAT van 16 Juni3 Juli in A'dam een
diamanttentoonstelling wordt gehouden,
waarvan Prins Bernhard beschermheer is
en de ministers Drees. Lieftinck en v d.
Bnkt zitting hebben in het ere-comité.
DAT het aantal arbeiders in de Amster
damse diamantindustrie zich sedert de
bevrijding heeft verdubbeld en thans
1800 bedraagt.
DAT B. en W. van A'dam de raad voor
stellen bijna f 8 millioen te lenen voor
woningbouw.
DAT in de vacature-J. H. Mandeis be
noemd is tot lid der Pr. St. van Gelder
land J. G. M. Moormann tArb.) te Nij
megen.
DAT blijkens de St.-Crt. van gisteren
de oude materialen- en afvalstoffenbe-
schikking is ingetrokken.
DAT a s. Zaterdag op de jaarvergade
ring van de Ned Ver. voor sociale tand
heelkunde te Utrecht het probleem
schooltandverzorging wordt besproken.
DAT door stagnatie in de aanvoer van
buitenlandse ruwsuiker de suikerfabriek
Dinteloord enige tientallen arbeiders
tot begin Maart heeft ontslagen.
DAT op 10 en 11 Febr. resp. te Amers
foort en Steenwijk 9 en 10 reserve-offi
cieren worden beëdigd.
DAT St. Willebrord in West-Brabant
nieuwe politiewoningen krijgt met ar
restantenlokalen. daar er tot heden geen
lokalen waren om arrestanten logies te
verschaffen.
DAT dr K. Heeroma, benoemd hoog
leraar te Batavia, met de „Willem Ruys
naar Indonesië vertrok.
valsverdragen" tussen de Sowjet-Unie
enerzijds en Frankrijk en Engeland
anderzijds Immers, geen van beide par
tijen mag zich aansluiten bij een blok.
groep van landen of een alliantie, welke
tegen de andere partij is gericht. Mcu
houdt er rekening mede, dat de Sowjct-
Unic deze verdragen kan opzeggen, als
het N'.-Atlantiseh Pact tot stand komt. In
tussen stelt de Noorse regering zich op
het .standjjunt; dat er in principe zelfs
geen bezwaar zou zijn met de Russen
een „non-aggressie-pact" af te sluiten,
omdat Noorwegen toch immers geen
aggressieve bedoelingen heeft Maar,
geen Sowjet-Russische „bescherming"
en geen beperkingen voor Noorwegen,
om vrijelijk de vereiste voorzieningen te
kunnen treffen met de Westelijke
mogendheden. Tenslotte vermelden wij
nog. dat volgens de ..New York Times'
Eire geweigerd zou hebben zich bij het
Pact aan te sluiten, zolang de moeilijk
heden met de Engelse regering nog niet
zjjn opgelost.
Welke artsen kunnen nog helpen?
In verband met het grote tekort aan
waarnemers als gevolg van mobilisatie
en ziekte van praetiserende artsen
verzoekt de geneesk. hoofdinspecteur van
de Volksgezondheid alle artsen, die :n
staat zijn om collega's-in-nood te helpen,
zich te wenden tot Parkweg 12, Den Haag
(Tel. 5548351.
Hoewel Merle Cochran, Amerikaans
iid van <1.- Commissie der V.X. voor
Indonesië, de pers helemaal niet goed
gezind is. zag onze fotograaf gister
avond tóch kans in Den Haag een
foto van hem te maken.
Cochran door H.M. de
Koningin ontvangen
H M. de Koningin heeft gistermiddag
het Amerikaanse lid der V.N.-commissie.
Coehran. ontvangen. Gisteravond dineer
de de heer Coehran met minister mr D.
Stikker, terwijl dr W. Drees aan het
dessert verscheen.
WEERBERICHT
Morgen iveer toenemende uiind
Tot morgenavond verwacht De Bilt:
Aanvankelijk opklaringen, later echter
weer toenemende bewolking met op de
meeste plaatsen tijdelijk enige regen.
Vannacht zwakke tot matige. morgen
overdag vrij krachtige en langs de kust
wellicht tijdelijk harde zuidwestelijke
wind. Weinig verandering in tempera-
ZON EN MAAN.
Woensdag 9 Februari zon op 8 08, on
der 17.42; maan op 12.26, onder 5.44.
13 Febr. V.M.
Gerretson 65 jaar
Zelden men vergunne ons deze be
kentenis hebben wij zulk een moeite
gehad om met een artikel „op gang" te
komen als thans, nu morgen prof. dr F.
G. Gerretson 65 jaar oud wordt en wij
het als een natuurlijke zaak beschouwen,
dat wij hier op dit feit de aandacht ves-
Gerretson is een bijzonder man. Ger
retson is een gecompliceerde figuur. En
wij prijzen ons eigenlijk gelukkig, dat
een krantenartikel dwingt tot kortheid
en soberheid.
Het is de historicus Gerretson zal
het ons als eerste toegeven trouwens
nog niet de tijd om zelfs maar te trach
ten van deze opmerkelijke figuur een
afgerond beeld te bieden. Het verwart
Gerretson is doctor in de wijsbegeerte,
dichter van naam (Geerten Gossaert),
geschiedbeschrijver van de Kon. Petro
leum Maatschappij, iemand met sterke
politieke interesse (Nationale Unie). In
Londen was hij enige jaren secretaris
van Colijn. En wie over Indië spreekt
en daarbij komt op de Utrechtse school,
het is dan niet mogelijk dat hij niet
tevens en terstond Gerretson vermeldt,
de man die op een brede schare van
leerlingen zijn denkbeelden heeft over
gebracht.
Stellig gaan morgen op tal van Indi
sche posten, op Java. Borneo, Nieuw-
Guinea en elders, de gedachten van vele
misschien eenzame bestuursambtenaren
uit naar de man. die hen onderwees, hen
vormde en by hem de liefde voor Indië
versterkte.
Toch wanneer wij zo even in gepeins
vertoeven bij deze man. dan zijn het
voor ons besef wel drie momenten, die
speciaal naar voren springen.
Zij zijn: Gerretson die eens als de
dichter Geerten Gossaert ons volk ver
telde van de spanningen en de zorgen
in zijn hart. om dusdoende tevens de
harten van zeer velen te winnen, die hij
sindsdien nimmer meer verliezen zou.
Dan: Gerretson als de man die voor ons
schatten opgroef uit de historie, die zich
toelegde op de openbaarmaking van
Groen van Prinsterers schriftelijke na
latenschap. van wat zich afspeelde rond
om de scheur tussen België en Nederland
en van zoveel en zovelen meer.
En tenslotte: de Gerretson der laatste
jaren, de man die zich met al zijn on
meedogende scherpzinnigheid en heel
zijn historische kennis én van Nederland
én van Indië gezet heeft aan een beoor
deling van de Indische politiek sinds de
bevrijding, een beoordeling die boe
kon het anders? op een vernietigende
veroordeling moest uitlopen.
De wijze waarop in deze tijd Gerretson
een voor beleid tot op de schamele bot
ten ontleedde, de manier waarop hij
landsbestuurderen plaatste voor de volle
verantwoordelijkheid ten aanzien van
schijnbaar vlotweg uitgeworpen be
schouwingen en phrases, welnu zij zijn
voor ons geworden tot voorbeeld van
klassieke polemiek.
Het was slechts te betreuren, dat in
de fatale gang welke in deze jaren de
regeerders met ons Koninkrijk gingen,
naar deze stem zo weinig is gehoord.
De dichter in Gerretson is sinds jaar
en dag gaan zwijgen Er moge dan
later «zo op 10 Mei 1940) soms r.og een
smartekreet hebben opgeklonken, de
poëzie is in zijn leven samengebald in
een tamelijk korte spanne tijds. ruim
genomen: van 1906 tot 1916. Wat hij
toen bood, was intussen voldoende om
hem een ruime plaats in de vaderlandse
dichtkunst te verzekeren. Sedert zijn er
zwaarwichtige beschouwingen aan ge
wijd, hoe het kwam dat deze poëtische
stem niet meer zong. op zichzelf belang
wekkende beschouwingen waarop wij
thans en hier niet nader ingaan
Wat wel duidelijk is geworden, was
dat dit poëtische stilzwijgen niet tevens
een geestelijke inzinking betekende.
Gerretson heeft zich met zijn werk
kracht, die waarlijk phenominaal is. ge
worpen op terrein na terrein en het
resultaat is geworden een eerbiedwek
kende reeks van studies en geschriften.
De doofheid waaronder hij lijdt, moge
het wederzijds contact met de buiten
wereld moeilijker hebben gemaakt, aan
zijn werkkracht en ook aan zijn vermo
gen om zich uiterst snel en met verbluf
fende scherpzinnigheid in allerhande
actuele kwesties te verdiepen, heeft zy
blijkbaar geen afbreuk gedaan.
Er valt van deze woordkunstenaar met
rijke inhoud, die reeds zoveel schonk,
nog veel te verwachten.
De Hol land-Amerika lijn maakte
1948 123 oceaanreizen met totaal 40000
.passagiers.