Jlictttue geiisrije (jTourmil 'tnro Kardinaal Mindszenty van zijn vrijheid beroofd voor het leven Wist U DINSDAG 8 FEBRUARI 1949 BUREAUX: Hogewoerd 103 Dir. en redactie Tel. 20408 Abonne menten Tel. 22710. Advertentieafd. Tel- 23375. Postrekening 58936 ABONNEMENTEN: ƒ4.15 per kwartaal; ƒ1.35 per maand; ƒ0 32 per week. ADVERTENTIËN: ƒ0.18 per millimeter (Bij contract belangrijke korting.) DIRECTIE: F. DIEMER CHR1STELIJ K-NATIONAAL DAGBLAD Voor Leiden en Omstreken Negen en twintigste jaargang No 7734 „Staotuasticb ts gfieblevea tnyn bert ia tegbeaspod" EEN NUTTIG GESCHENK Pater Ispanky, één der overige beklaagden, kreeg dezelfde straf Vanmorgen om 9.07 uur pl. tijd heeft het volksgerechtshof te-Boedapest de uit spraak gedaan, waarop de gehele wereld met spanning wachtte: Kardinaal Josef Mindszenty, prins-primaat van Hongarije, aartsbisschop van Esztergom, Is tot levenslange gevangenisstraf veroordeeld. Deze 56-jarige kerkvorst, die door de democratische mensheid wordt, gezien als een martelaar voor het Westen tegen het communisme, werd veroordeeld op beschuldiging van overtreding van de wet, inzake de verdediging der Hongaarse republiek, het organiseren van een samenzwering tegen die republiek, verraad en het verhandelen valuta op de zwarte markt. De doodstraf is dus niet uitgesproken, i levenslange straf binnen de muren van een door communisten be stuurde, gevangenis niet even afschu welijk? Kardinaal Josef Mindszenty, de afstammeling uit het oude adellijke ge slacht Pehm. zal boeten voor wat hij heeft moeten doen voor zijn principe de strijd tegen het communisme. De kardinaal hoorde de uitspraak n gevouwen handen aan. Het volledige vonnis luidt: levenslange gevangenis straf. verbeurdverklaring van zijn bezit tingen en verlies van burgerlijke tieke rechten. De overige beklaagden hoorden de volgende vonnissen over zich uitspreken: dr Baramyai, een R.-K. professor, schuldigd van medeplichtigheid aa samenzwering, 15 j. gevangenisstraf, lies van politieke rechten gedurende 10 jaar en confiscatie van zijn bezittingen dr Andreas Zakar. secretaris van de kar dinaal. 6 jaar gevangenisstraf, verlies van rechten voor 10 jaar en confiscatie; prins Paul Esterhazy. de rijkste land eigenaar in het Hongarije van vóór de oorlog, beschuldigd van het verhandelen van vreemde valuta op de zwarte markt, 15 jaa.r. verlies van rechten, gedurende 10 jaar en verbeurdverklarin; dr Miklós Nagy, secretaris van de Katholieke Actie, aveneens beschuldigd van verhandelen van valuta. 3 jaar en verlies van rech ten gedurende 5 jaar; pater Ispanky wegens verraad en illegale valutahandel levenslang, verlies van rechten geduren de 10 jaar en verbeurdverklaring; Laszlo Toth. oud-redacteur van eer tholiek blad. wegens verraad, 10 jaar ge vangenisstraf. verlies van rechten, ge- lurende 10 jaar en verbeurdverklaring Voorts werden allen veroordeeld tot be taling van de kosten van het geding Het openbaar ministeie ging in hoger beroep tegen de vonnissen van alle be klaagden. Het openbaar minsterie en de verde diger van de kardinaal, dr Kiczko maak ten. bezwaar tegcr. sommige bevindingen van het hof Hangende het hoger beroep zullen de beklaagden worden gedetii in de gevangenis aan de Marko-straat :e Boedapest. Het hof nam de bekente nissen van Mindszenty als een „verzach tende omstandigheid" in aanmerking. Het s nog niet bekend, wie de kardinaal ils primaat van Hongarije zal opvolgen Tijdelijk zal het de oudste der bisschop- len. dr Groesz, de aartsbisschop van ■Calican, zijn. Prins Eszterhazy verliest door het von- lis een fortuin van 3 millioen florints, -at zich nog in Hongarije bevond. Gisteren celebreerde de kardinaal een tille mis in zijn cel. In alle delen der wereld rezen giste- •en opnieuw de protesten tegen de loop ian het proces. Ernest Be' 3ritse Lagerhuis, dat de wijze, waarop Hongarije het proces voerde, volkomen :n strnd was met de Westerse opvatting vam menselijke rechten en vrijheden. Bevin las daarna de nota voor, die Groot-Brittannië op 4 Februari aan Hon garije zond als protest tegen de Hon gaarse weigering, om een vertegenwoor diger van de Britse regering toe te laten bij het proces. De Britse minister kom- iigde echter geen nieuwe stappen tegen Hongarije aan. Intussen werd te Londen 3en massa-vergadering van zesduizend Vandaag stellen ivij IJ voor: JOH. HELVERSTE1JN, Heemskerkstraat 64, Leiden. Vandaag viert Johan Helversteijn uit Leiden z'n 22ste verjaardag wederom in ie tropen. „Dat moet nu volgend jaar naar eens anders zijn", zo schrijft Johan. iVij feliciteren hem van harte en hopen, iat hij z'n geboortedag in 1950 weer in het vertrouwde vaderland mag herden- Soerabaja. Maart 1946 kwam hij in de tropen aan en is er dus reeds bijna drie jaar. Twee acties, waaraan hij met inzet van al z'n militaire krachten moest deel nemen, liggen achter hem; als infanterist bü een ondersteuningscompagnie heeft hu dan ook veel beleefd. Maar Johan maakt het nog steeds goed. Ondanks zijn sterk verlangen naar huis wordt hij niet moede te schrijven, dat hij in Indonesië een waardevolle tijd" heeft. R.-Katholieken gehouden, waar geprotesteerd tegen het proces verklaard werd, „dat de kerk vrijwel dodelijk gewond wordt, waar de Sowjets aan de macht zijn." Meer dan 24.000 men sen konden geen toegangsbewijs krijgen voor deze massa-demonstrattie in de Albert Hall. Het blad van het Vaticaan. de „Osservatore Romano", schreef giste ren, dat kardinaal Mindszenty „volgens alle morele en burgerlijke wetten on schuldig is." Hongarije wees het Britse protest over het nieto-toelaten van een vertegenwoordiger van de hand. Volgens Ass. Press, zouden de Ver. Staten overwegen bij Hongarije een pro test in te dienen. Te Zürich werd giste ren, niet uit naam van kardinaal Mindszeinly, een „witboek" uitgegeven over de betrekkingen tussen de kerk en staat in Hongarije. Het boek is een ver zameling van 105 documenten, die uit Hongarije gesmokkeld zouden zijn. Chili wil inmenging der Ver. Naties i'n het proces-Mindszenty. Ook in ons land werden op verschil lende plaatsen gebedsacties voor de kar dinaal gehouden. o.,a. te Nijmegen, ter wijl de journalisten van vier Limburgse bladen een telegram aan het Hongaarse gezantschap te Den Haag zonden, waarin Duizend briei'en per dag naar Een Enorme belangstelling voor het middel van kapper Van Rooyen. Er zijn misschien nog mensen, die de schouders ophalen over de beweerde uit- vinding van kapper Van Rooyen uit Een. Dat velen er anders over denken, kan de postbode u wel vertellen. Wist u, dat kap per Van Rooyen, Een 21. gemeente Norg, de meeste brieven krijgt van alle Dren ten? Dat de postbode er dagelijks onge veer duizend brieven afgeeft? En dat de kapper zoveel klanten op bezoek krijgt, dat de kinderen van Norg de vreemde lingen al naroepen: „Hé, til oew hoed eens op?" Men zal begrijpen, dat de kap- vreemde per het niet aan kan. De behandeling moet ook verscheidene malen geschieden en voor huisvesting in Norg kan niet worden gezorgd, zegt de heer Van Rooyen in de circulaire, die hij de briefschrijvers doet toekomen. Het middel houdt de kap per geheim In Een geldt het: flesjes ge zien, kastje dicht. Overigens is er aan de salon niets bijzonders te zien. De ver moeide kapper werkt de gehele dag en des avonds schrijft zijn vrouw de adres sen op vele brieven Griep onder. paarden. In Wenen lijden ook de paarden aan griep. De wedrennen werden afgelast, omdat 120 dieren ziek waren. (Drie dagen te bed blijven!) zij hun diepe verontwaardiging uitdruk ken over „de srflaad, zijne eminentie kar dinaal Mindszenty aangedaan". De Hon gaarse Lutherse bisschoppen zouden zich in een ondertekende verklaring achter de regering hebben geschaard, aldus een, onder reserve doorgegeven, bericht van Reuter. Naar aanleiding van andersluidende, in inloop zijnde geruchten, wordt nog ver klaard, dat de correspondenten van Reu- Ass. Press, en verschillende buiten landse bladen, tijdens het proces niet ge hinderd zyn bij hun werkzaamheden. v 'nig sneeuw dit jaar zegt men in Sankt Anton Maar Prins en pinsesjes genieten volop in dit ski-paradijs Gisteren hebben de prinsesjes in Sankt Anton am Arlberg op de ski's gestaan. Het ging nog wat onwennig, maar de Canadese jaren bleken sterker dan de Nederlandse fiets en schaterend schoten ze vooruit In het zonnige ski-paradüs. waar het koninklijk gezin momenteel van z'n vacantie geniet. Twee strak gespan nen blauwe skibroekjes, twee witte ski-jasjes en blauwe petjes met kleppen boven de lange ski-latten gleden over de glanzende sneeuw en niemand lette op de belde zusjes, die zich kostelijk amuseerden. Prins Bernhard nam de grote route van de hoge berg Galzignaar beneden, soms klonk een vriendelijk „Grüss Gott" ln het voorbijgaan, maar overigens was ook hjj een gewone toerist, een van de velen. prins Bernhard aan. De donkergelinte erewacht met witte tulbanden op het hoofd trekt veel bekijks van de skiënde dorpsjeugd. Vertrek van de Koningin uitgesteld H. M. de Koningin heeft haar vertrek naar Oostenrijk enige dagen uitgesteld. Dringende ambtsbezigheden eisen op dit ogenblik haar aanwezigheid hier te Zondagavond na het souper kwam Dor het hotel de dorpskapel een sere nade brengen, zo vertelt de verslaggeef- van de .V.krt." Prins Bernhard en twee prinsesjes gingen naar buiten onder een inktblauwe hemel bliezen de hoempa's dat het een lieve lust was. „Wenn am Sonntagabend die Dorfsmusik «pielt, hedideldideldei dideldideldom- Aan de overzijde van de spoorbaan, welke Sankt Anton in tweeën snijdt, ligt de 2180 meter hoge berg Galzig, het ski paradijs met uitgesterkte plateaux. Een klein kabelstationnetje brengt van morgens vroeg tot laat in de namid dag de skiërs naai* boven, ruim 800 meter dichter bij de azuurblauwe hemel. de zon altijd even uitbundig boven de golvende sneeuwvlakte staat. Langzaam brengt de kabelbaan de :iërs naar boven, terwijl beneden de aarde wegglijdt en Sankt Anton als een bouwdoosje met zijn wit besneeuwde daken, rokende schoorstenen en rode koepel op het kerktorentje tussen de en gevat blijft. t is voor de skiërs uitkijken om de dikst besneeuwde route te volgen ieder sprietje mos kan op zijn t een gebroken enkel betekenen. Als kleine schuivende stipjes glijden zij zigzagsgewijze honderden meters naar beneden, langs berghutten en diepe ra- ijnen. Boven op het plateau is een res taurant en staan grote banken, waar tgerust kan worden. Een zonnebad hier in de vroegte is een tintelende ge zondheidskuur. Van deze bergtop star ten de skiërs met reuzenvaart. zodat de ïeeuw opstuift. Suizelend schieten ze eg in een bocht. Naast skisporen zijn de sporen van herten en wolven, aarop ook jacht wordt gemaakt. Volgens de Sankt-Antonianen is er momenteel heel weinig sneeuw (op de daken ligt minstens een halve meter!) En inderdaad, de zon is zo sterk, dat de ijspegels veranderen in stroompjes water vele huizen zijn die, onbescheiden deze tijd. hun houten daken tonen. „Een half dagje sneeuw en de tuinhek jes zijn niet meer te zien", zeggen ze hier. Maar de hemel blijft blauw en de zet onze ingevette neuzen in brand op de glooiende bergwanden ligt he* witte dek mollig en glanzend als ge glaceerde suiker. Inmiddels staat er een erewacht van Marokkanen opgesteld voor de houten villa van de Franse generaal Béthouart. s commandant van de Franse be zettingstroepen hier en kwam gelijk met Ned. paardenstapel gaat in galop achteruit Onze paardenstapel. die behoudens enkele oorlogsjaren, sindis 1934 voort durend groeide, toont sedert 1947 een zienlijke daling. ij de inventarisatie in 1947 bedroeg het aantal paarden 363 000 stuks en in de daarna volgende jaren is het met resp. 33 000 en 44 000 verminderd. Dit komt omdat tengevolge van de zeer lage prijzen der paarden de animo voor de fokkerij zeer sterk is gedaald. Het gevaar dreigt nu, dat Nederland weldra geen overschot meer heeft, doch zelfs een tekort aan deze edele viervoeters krijgt- Het gebruik van tractoren kan dit tekort slechts ten dele opvangen, want de mum-import van tractoren per jaar bedraagt pl.rn. 3000 stuks en deze ver vangen pl.m. 9000 paarden, hetgeen ae achteruitgang van 30.000 tot 40 000 lang niet benadert- Kravchenko's vroegere vrouw getuigt tegen hem „Deze man kan liegen zonder te blozen" Terwijl het ene geruchtmakende proces beëindigd werd. is gisteren te Parijs het proces van Victor Kravchenko tegen „Les Lettres frangaises" voortgezet. Er kwam een Russische getuige uit Kravchenko's geboortestad, die de schrijver van „Ik verkoos de vrijheid" „verwaand en eer zuchtig" noemde en „iemand, die graag een gemakkelijk leventje leidt". Joe Nordman, de verdediger van het Franse blad, vroeg bij hêt begin der zitting, waarom Kravchenko op valse papieren in Frankrijk was toegelaten. Daarna nam de vroegere vrouw van Kravchenko, Zinaida Gorlova, plaats in de getuigen bank. Zij verklaarde in 1932 tegen de wil van haar ouders met Kravchenko gehuwd te zijn. Hij had, volgens haar, geen kinderen willen hebben, omdat dit carrière zou verwoesten. Toen zij in verwachting was, had hij haar geslagen 'ch'enko beweerde, dbt zij het was geweest, die-geen kind had gewild. Mevr. Gorlova antwoordde daarop: Deze man kan liegen zonder te blozen". Kravchenko nog: „Wij weten, dat deze vrouw hier omdat de Russische politie haar daar toe heeft gedwongen, aangezien haar ouders in hechtenis zijn"- De zitting werd tot vanmiddag één uur verdaagd. ATO blijft op Praag rijden Het goederenvervoer naar Tsjecho- slowakije gaat normaal door. zo deelde de directeur van de ATO mede n.a.v. het Engels-Amerikaans verbod op het weg verkeer van West-Europa. De ATO- auto's naar Praag maken nl. geen ge bruik van de Russische zone. Tot nu toe gingen echter regelmatig twee of drie wagens naar de Russische zohe, waarvan vooral het vervoer naar Leipzig belang- is. Dat is nu stopgezet. De „Gelderland" (van Paul Kruger) naar Finse sloper Het Ned: oorlogsschip „Gelderland", dat ten tijde van de Boerenoorlog op last van H.M. Koningin Wilhelmina naar Zuid- Afrika werd gezonden om president Kru ger de overtocht naar Europa mogelijk maken, werd in de oorlog door de Duitsers in beslag genomen en in de Finse Golf door de Russen in de grond geboord. Het wrak zal binnenkort door de Finnen worden opgeruimd. Noch Ne derland, noch Rusland zullen er rechten op laten gelden. De Finnen trachten nog enig aandenken aan het schip voor ons te redden Want in Finland wordt de his torische tocht van de „Gelderland" be schouwd als een der grootste daden van Koningin Wilhelmina, aldus „Trouw". Sowjets verplaatsen „koude oorlog' naar Scandinavië Zweedse pers signaleert overeenkomst met de diplomatie van Hitier Amerikaanse senatoren hebben verklaard, dat het Atlantisch Pact waarschijnlijk reeds binnen twee maanden als een verdrag aan de Senaat zal worden voorgelegd. In het Huis van Afgevaardigden is enige discussie geweest over een overhan diging van het Pact als een „internationale overeenkomst", waarvoor zowel goedkeuring van de Senaat als van het Huis nodig zou zjjn. Als „verdrag" zou slechts een stemmenmeerderheld van twee derden voldoende wezen. Het ziet "er tar uit, dat deze aangelegenheid spoedig in kannen en kruiken zal zjjn. Moskou gaat echter voort, er de fiolen in zijn toom over uit te storten. Rus land heeft met zijn voorstel aan Noor- Thans regelmatig transport pers Twet ste dagen nog al van Ned. Joden naar Israël Voortaan per boottrein naar Marseille. Sedert de vrije immigratie in Israël mogelijk is, bestaal er ook in Nederland bij de Joodse bevolkingsgroep een sterke drang tot emigratie. Het emigratiebureau van de Jewish Agency in Nederland heeft daarom be sloten in navolging van het transport in Oct. 1948 van Amsterdam uit met het s.s. Negbah, regelmatig, dat wil zeggen, ongeveer iedere twee maanden, hun. die naar Israël willen emigreren, de moge lijkheid te bieden groepsgewijs via Marseille te vertrekken De eerste groep is gisteravond van het Centraal Station te Amsterdam vertrokken MARSHALL VOELT ZICH GOED. Marshall, ex-minister van buitenlandse zaken, voelt zich volgens „Ass. Press" weer kiplekker en denkt spoedig naar de Vera Staten terug te keren. Hij vertoefd voor herstel op 't eiland Puerto Rico, nabij Cuba. I n de laat- in de wereld links generaal afgetreden, doodgeschoten of zou zjjn; rechts de Sjah van Iran, op wie door een persfotograaf een moordaanslag werd gepleegd, doch die gisteren al weer voor de radio Temperatuurvoorspellingen voor de ivinter zijn betrouivbaar De seizoensverwachtingen der tempe ratuur voor de winters in Nederland kunnen met grote mate van zekerheid worden opgesteld Deze uitspraak deed mr P Tetrode gisteren op de jaarverga dering van de Amsterdamse weer- en sterrenkundige kring. De prognose voor de lopende winter luidde, dat het vooral Januari vrij zacht zou zijn met ..veel kans op een late vorstperiode van enige betekenis" ernate is een grote bende ver wegen, om een non-aggressie pact te sluiten, de slechtste pers gekregen, die inds het einde van de oorlog had. Men maakt vergelijkingen tussen de Russische en de nazi-diplomatie en in herinnering wordt gebracht, dat Rusland dergelijke „non-aggressie"-ver- dragen,. n.1. die met. Finland, Estland. Letland. Litauen en Polen verbroken heeft. De meeste bladen zijn het er over tha dat- de def i rdt itief chte dat Noorwegen tegen de toenemende Russische pressie voet bij stuk zal hou den. Het liberale blad „Dagens Nyneter" noemt bet Russisohe voorstel eenvoudig „walglijk" en het heeft slechts de waar- an een vodje papier! De Zweedse pers reageert fel. „Svenska Dagbladet" schrijft, dat de overeenkomst met de diplomatie van Hitier zelfs zo ver gaat, dat Rusland zijn voorliefde voor acties gedurende het week-end heeft overgeno- Het blad noemt de Russische ver klaringen, dat het Noord-Atlantisch Pact >tiveerd wordt door de aggressieve doelstellingen van de Westelijke mogend heden: „huichelarij"! Een woordvoerder de Zweedse regering vestigde er d aandacht op, dat Rusland geen dusdani voorstel aan Zweden heeft gedaan, het welk trouwens vanzelfsprekend botweg >u worden afgewezen. In het Engelse Lagerhuis heeft het afhankelijke Labour-lid, John Platt-M voorgesteld óók de Sowjet-unie uil nodigen tot het Atlantisch pact. Namens i, antwoordde de minister van staat, Mc Neil, dat de onderhandelingen over N.-Atlantisch pact nooit nodig zou den zijn geweest, indien niet de pogin- >m collectieve veiligheid rechtstreeks onder de VN te organiseren, gestrand n op obstructie, achterdocht en ge brek aan samenwerking van de Sowjet- regering. Bovengenoemde' Platt-Miels rd vanwege zijn sowjet-sympathieën leden jaar uit de Labour-partij ge- In Westelijke diplomatieke kringen ■aagt men zich af. wat er zal gebeuren n aanzien van de bestaande „niet-aan- DAT de Raad voor de Luchtvaart het ongeluk van het Tiger Moth-lesvliegtuig op 5 Aug. te Hilversum weet aan mate riaalverzwakking en geen blaam kan worden geworpen op de betrokken grond- werktuigkundige. DAT Delft zijn bijzonder verdienste lijke burgers erepenningen gaat uitreiken en hen doet inschrijven in een ere-boek, waarin de oud-burgemeester mr G. v. Baren als eerste zal voorkomen. DAT 66 jaar oud te Schiedam is over leden de oudste directeur van M Cohn's wijn- en spiritualiënhandel M. Cohn. DAT de Aero Holland haar belangen in Zuid-Afrika heeft ingebracht in een aldaar gestichte dochtermaatschappij, de Air Equator Limited. DAT te 's-Gravenhage op 72-j. leeftijd overleed kapit.-luit. ter zee b.d. C. F. E. Smith en de begrafenis morgen om 12.45 uur plaats vindt op Oud Eik en Duinen DAT de rijknecht-majoor bij de Kon. Stallen te Soestdijk. M. J. Duiser, is onderscheiden met de ere-medaille in goud van de huisorde van O.N. wegens 40-j. dienst. DAT de Ees Zater- A'dam wordt gehuldigd t.g.v. zijn 35-jarig toneeljubileum. DAT de NSB-burgemeester van Aals meer, F. W. Kolb, van het A'damse B.G. 10 jaar (m.a.) kreeg; eis was 12 jaar. DAT de rustende arts F. C. de Ridder te Voorburg 74 j. oud is overleden en de begrafenis plaats vindt Donderdag as. om 1 uur op Nieuw Eykenduynen te Den Haag. DAT dezer dagen ruzie ontstond tu Polen en Nederlanders op het Wilhel- minaplein te Heerlen en een Nederlander door messteken ernstig werd gewond. DAT in een oude paardenstal, achter een smederij in de Haarlemmermeer een clandestiene slagerij is ontdekt en zowel slager als smid zijn gearresteerd. DAT van heden af de K.N.A.C. en A.N.W.B. tegen betaling in Ned. geld benzine- en oliebonnen verkopen aan automobilisten, die Oostenrijk yoor zaken bezoeken, onder overlegging van een deviezentoewijzing. DAT W. H. A. Briiggemann is benoemd tot onder-directeur van de Holl. Bank Unie te A'dam. DAT het deel DriebergenMaarn Maarsbergen van de Rijksweg Den Haag—Utrecht—Arnhem voor 't verkeer is opengesteld. DAT de zangeres Henriëtte Sala en de pianist Theo v. d. Pas voor 2 concerten te Brussel zijn uitgenodigd. DAT gisteravond een auto op de Haar lemmerstraat te A dam een lichtmast te gen de grond reed en een vrouwelijke autopassagier vrij ernstig werd gewond. DAT te 's-Gravenhage is opgericht een Kath. Centrale Emigratie-Stichting. DAT te R'dam tien bootwerkers, ver dacht van diefstal, zijn gearresteerd en enkele hunner sigaretten hebben ge smokkeld. DAT te Maastricht, Venlo en Roermond resp. op 9, 10 en 11 Febr. ouderdagen worden gehouden i.v.m, het vertrek der aldaa? gelegerde militairen naar Indo- DAT 71 j. oud te Den Haag overleed de gep. hoofdambtenaar bij de Reken kamer F. N. Kennedy en de crematie Donderdag as. plaats vindt. DAT KNAC en ANWB thans tegen be taling in Ned. geld benzine- en oliebon nen verkopen aan automobilisten, die Oostenrijk voor zaken bezoeken. DAT van 16 Juni3 Juli in A'dam een diamanttentoonstelling wordt gehouden, waarvan Prins Bernhard beschermheer is en de ministers Drees. Lieftinck en v d. Bnkt zitting hebben in het ere-comité. DAT het aantal arbeiders in de Amster damse diamantindustrie zich sedert de bevrijding heeft verdubbeld en thans 1800 bedraagt. DAT B. en W. van A'dam de raad voor stellen bijna f 8 millioen te lenen voor woningbouw. DAT in de vacature-J. H. Mandeis be noemd is tot lid der Pr. St. van Gelder land J. G. M. Moormann tArb.) te Nij megen. DAT blijkens de St.-Crt. van gisteren de oude materialen- en afvalstoffenbe- schikking is ingetrokken. DAT a s. Zaterdag op de jaarvergade ring van de Ned Ver. voor sociale tand heelkunde te Utrecht het probleem schooltandverzorging wordt besproken. DAT door stagnatie in de aanvoer van buitenlandse ruwsuiker de suikerfabriek Dinteloord enige tientallen arbeiders tot begin Maart heeft ontslagen. DAT op 10 en 11 Febr. resp. te Amers foort en Steenwijk 9 en 10 reserve-offi cieren worden beëdigd. DAT St. Willebrord in West-Brabant nieuwe politiewoningen krijgt met ar restantenlokalen. daar er tot heden geen lokalen waren om arrestanten logies te verschaffen. DAT dr K. Heeroma, benoemd hoog leraar te Batavia, met de „Willem Ruys naar Indonesië vertrok. valsverdragen" tussen de Sowjet-Unie enerzijds en Frankrijk en Engeland anderzijds Immers, geen van beide par tijen mag zich aansluiten bij een blok. groep van landen of een alliantie, welke tegen de andere partij is gericht. Mcu houdt er rekening mede, dat de Sowjct- Unic deze verdragen kan opzeggen, als het N'.-Atlantiseh Pact tot stand komt. In tussen stelt de Noorse regering zich op het .standjjunt; dat er in principe zelfs geen bezwaar zou zijn met de Russen een „non-aggressie-pact" af te sluiten, omdat Noorwegen toch immers geen aggressieve bedoelingen heeft Maar, geen Sowjet-Russische „bescherming" en geen beperkingen voor Noorwegen, om vrijelijk de vereiste voorzieningen te kunnen treffen met de Westelijke mogendheden. Tenslotte vermelden wij nog. dat volgens de ..New York Times' Eire geweigerd zou hebben zich bij het Pact aan te sluiten, zolang de moeilijk heden met de Engelse regering nog niet zjjn opgelost. Welke artsen kunnen nog helpen? In verband met het grote tekort aan waarnemers als gevolg van mobilisatie en ziekte van praetiserende artsen verzoekt de geneesk. hoofdinspecteur van de Volksgezondheid alle artsen, die :n staat zijn om collega's-in-nood te helpen, zich te wenden tot Parkweg 12, Den Haag (Tel. 5548351. Hoewel Merle Cochran, Amerikaans iid van <1.- Commissie der V.X. voor Indonesië, de pers helemaal niet goed gezind is. zag onze fotograaf gister avond tóch kans in Den Haag een foto van hem te maken. Cochran door H.M. de Koningin ontvangen H M. de Koningin heeft gistermiddag het Amerikaanse lid der V.N.-commissie. Coehran. ontvangen. Gisteravond dineer de de heer Coehran met minister mr D. Stikker, terwijl dr W. Drees aan het dessert verscheen. WEERBERICHT Morgen iveer toenemende uiind Tot morgenavond verwacht De Bilt: Aanvankelijk opklaringen, later echter weer toenemende bewolking met op de meeste plaatsen tijdelijk enige regen. Vannacht zwakke tot matige. morgen overdag vrij krachtige en langs de kust wellicht tijdelijk harde zuidwestelijke wind. Weinig verandering in tempera- ZON EN MAAN. Woensdag 9 Februari zon op 8 08, on der 17.42; maan op 12.26, onder 5.44. 13 Febr. V.M. Gerretson 65 jaar Zelden men vergunne ons deze be kentenis hebben wij zulk een moeite gehad om met een artikel „op gang" te komen als thans, nu morgen prof. dr F. G. Gerretson 65 jaar oud wordt en wij het als een natuurlijke zaak beschouwen, dat wij hier op dit feit de aandacht ves- Gerretson is een bijzonder man. Ger retson is een gecompliceerde figuur. En wij prijzen ons eigenlijk gelukkig, dat een krantenartikel dwingt tot kortheid en soberheid. Het is de historicus Gerretson zal het ons als eerste toegeven trouwens nog niet de tijd om zelfs maar te trach ten van deze opmerkelijke figuur een afgerond beeld te bieden. Het verwart Gerretson is doctor in de wijsbegeerte, dichter van naam (Geerten Gossaert), geschiedbeschrijver van de Kon. Petro leum Maatschappij, iemand met sterke politieke interesse (Nationale Unie). In Londen was hij enige jaren secretaris van Colijn. En wie over Indië spreekt en daarbij komt op de Utrechtse school, het is dan niet mogelijk dat hij niet tevens en terstond Gerretson vermeldt, de man die op een brede schare van leerlingen zijn denkbeelden heeft over gebracht. Stellig gaan morgen op tal van Indi sche posten, op Java. Borneo, Nieuw- Guinea en elders, de gedachten van vele misschien eenzame bestuursambtenaren uit naar de man. die hen onderwees, hen vormde en by hem de liefde voor Indië versterkte. Toch wanneer wij zo even in gepeins vertoeven bij deze man. dan zijn het voor ons besef wel drie momenten, die speciaal naar voren springen. Zij zijn: Gerretson die eens als de dichter Geerten Gossaert ons volk ver telde van de spanningen en de zorgen in zijn hart. om dusdoende tevens de harten van zeer velen te winnen, die hij sindsdien nimmer meer verliezen zou. Dan: Gerretson als de man die voor ons schatten opgroef uit de historie, die zich toelegde op de openbaarmaking van Groen van Prinsterers schriftelijke na latenschap. van wat zich afspeelde rond om de scheur tussen België en Nederland en van zoveel en zovelen meer. En tenslotte: de Gerretson der laatste jaren, de man die zich met al zijn on meedogende scherpzinnigheid en heel zijn historische kennis én van Nederland én van Indië gezet heeft aan een beoor deling van de Indische politiek sinds de bevrijding, een beoordeling die boe kon het anders? op een vernietigende veroordeling moest uitlopen. De wijze waarop in deze tijd Gerretson een voor beleid tot op de schamele bot ten ontleedde, de manier waarop hij landsbestuurderen plaatste voor de volle verantwoordelijkheid ten aanzien van schijnbaar vlotweg uitgeworpen be schouwingen en phrases, welnu zij zijn voor ons geworden tot voorbeeld van klassieke polemiek. Het was slechts te betreuren, dat in de fatale gang welke in deze jaren de regeerders met ons Koninkrijk gingen, naar deze stem zo weinig is gehoord. De dichter in Gerretson is sinds jaar en dag gaan zwijgen Er moge dan later «zo op 10 Mei 1940) soms r.og een smartekreet hebben opgeklonken, de poëzie is in zijn leven samengebald in een tamelijk korte spanne tijds. ruim genomen: van 1906 tot 1916. Wat hij toen bood, was intussen voldoende om hem een ruime plaats in de vaderlandse dichtkunst te verzekeren. Sedert zijn er zwaarwichtige beschouwingen aan ge wijd, hoe het kwam dat deze poëtische stem niet meer zong. op zichzelf belang wekkende beschouwingen waarop wij thans en hier niet nader ingaan Wat wel duidelijk is geworden, was dat dit poëtische stilzwijgen niet tevens een geestelijke inzinking betekende. Gerretson heeft zich met zijn werk kracht, die waarlijk phenominaal is. ge worpen op terrein na terrein en het resultaat is geworden een eerbiedwek kende reeks van studies en geschriften. De doofheid waaronder hij lijdt, moge het wederzijds contact met de buiten wereld moeilijker hebben gemaakt, aan zijn werkkracht en ook aan zijn vermo gen om zich uiterst snel en met verbluf fende scherpzinnigheid in allerhande actuele kwesties te verdiepen, heeft zy blijkbaar geen afbreuk gedaan. Er valt van deze woordkunstenaar met rijke inhoud, die reeds zoveel schonk, nog veel te verwachten. De Hol land-Amerika lijn maakte 1948 123 oceaanreizen met totaal 40000 .passagiers.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1949 | | pagina 1