De viering van de 374ste geboortedag der
Leidse universiteit
Giefde
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
2
MAANDAG 7 FEBRUARI 1M3
In de schaduw van een moeilijk tijdsgewricht
H.M. de Koningin onder de reünisten
De viering van de 874316 dies natalis der Leidse Universiteit stond biykens de
onderwerpen van verschillende colleges en referaten sterk onder de Indruk van
de ernst van het huidige tijdsgewricht. Dat bleek bijv. al heel sterk by het College,
dat de oud-luitenant-gouverneur-generaal van Indonesië, dr H. J. van Mook,
Zaterdag in het groot-auditorium gaf voor oud-studenten en studenten van de
juridische en de verenigde faculteiten. Zyn onderwerp was: „De politieke ligging
van Indonesië in de wereld". Het trok e
Verschil in politiek klimaat
Dr Van Mook begon met zijn audito
rium nadrukkelijk te wijzen op het ver
schil in politiek klimaat hier en ginds.
In Indonesië een stormachtig-jong be
gin, avontuurlijk en aggressief; hier in
Nederland een misschien wat mistig po
litiek klimaat, dat de volle nadruk legt
op voorzichtigheid en het kenmerk
schijnt van oudere in het defensief ge
drongen gemeenschappen.
Bovendien had men hier na de bezet
ting de zorg voor het herstel van wat
kapot en verloren was, terwijl men ginds
bijna ontp^fte van geestdrift voor het
nieuwe, waarbij dan wel eens wat wei
nig aandacht werd besteed aan herstel
van het verloren goede.
Vervolgens wilde dr Van Mook de
kwestie zien in het raam der interna
tionale verhoudingen. Op dit terrein
wordt de strijd uitgevochten tussen de
democratische en de totalitaire stelsels,
aldus spreker.
Voor ware democratische verhoudingen
zijn nodig: vrijheid, zodat men zich veilig
voelt om te zeggen, wat men denkt; een
zekere mate van welvaart en van decen
tralisatie, zodat het leven van de inwo
ners van een land ook het leven van bur
gers genoemd kan worden.
Hiertegenover stellen de totalitaire
stelsels de aantrekkingskracht van het
absolute. Zij vinden een vruchtbare bo
dem in armoede en gebrek.
De bezetting door Japan nu heeft alle
verhoudingen in Indonesië verschoven.
Er heerste bewondering voor de kracht
van Japan, er was afschuw over de wille
keur en beide meningen hebben hun in
vloed behouden.
Zo heerste er bij de bevrijding dus
grote verwarring. Daar kwam nog bij,
dat bij de capitulatie grote hoeveelheden
wapens en munitie i-n handen kwamen
van onverantwoordelijke lieden, die hier
door in de gelegenheid werden gesteld
zich een bestaan te verwerven door ban-
oieterij. Dat was bijv. ook in Birma het
geval.
Daarnaast kreeg het Aziatisch natio
nalisme in de laatste decennia een
Vier jongens door liet ijs
gezakt
In de Spoorhaven bij de Haagweg zak
ten vier jongens door het ijs. Twee oog
getuigen snelden toe en wisten de knapen
op het droge te brengen. Eén er van.
t w. de 8-jarige G. H., wonende in de
Nic. Beetsstraat, was reeds bewusteloos
en moest naar het Aoad. Ziekenhuis wor
den overgebracht.
Sfeer in 't gezin?
De Nieuwe Leidsche" er in!
norme belangstelling.
geweldige stoot. Dit nationalisme
sterk anti-Westers en richt zich niet
alleen tegen de suprematie van het Wes
ten in politicis, maar ook tegen de daar
heersende superioriteitswaan.
Azië is echter geen geheel: het is ver
deeld in enkele grote conglomeraten en
een zevental kleinere, die geconcentreerd
zijn in het Z.O. Deze landen hebben
eeuwenlang de invloed van het Westen
ondergaan. Zij vrezen een overspoeling
door de volkeren van India, China en
Japan. Belangrijk is dus, dat in deze lan
den een eigen krachtig regeersysteém
ontstaat, dat zich ook richt op behoud
van datgene, wat het Westen hielp ver
werven. (De levensstandaard was voor
Aziatische verhoudingen in Indië zeer
hoog!) Terwijl men zich gedrongen ge
voelt in de richting van een Z.O. Azia
tisch bondgenootschap, waarvoor telkens
stemmen opgaan.
Dr Van Mook besprak vervolgens het
Aziatisch communisme, dat als politieke
beweging samenhangend en centraal ge
organiseerd is, maar nog weinig dogma
tisch begrepen wordt. Het klampt zich
vast aan alle ontevredenheid en ontwik
kelt zich vooral daar, waar groot-grond-
bezit en armoede gemor doen ontstaan.
Niet: de boel er by neergooien!
Wat Indonesië zelf betreft: daarin
lagen grote mogelijkheden, dacht dr Van
Het heeft alle kansen om een, volgens
Aziatische maatstaven welvarend èn om
een democratisch land te worden. Het
deelt deze mogelijkheid met de andere
zes kleinere landen van Z.-O. Azië, een
mogelijkheid, die voor het Westen van
enorm belang is, waar het immers geens-
is uitgesloten, dat de volken van
Azië nog eens als één machtig blok tegen
over het Westen zullen staan.
Maar wil dit in Indonesië gereali
seerd worden, dan zullen de Neder
landers moeten begrijpen, dat samen
werken nog iets anders is, dan: het
goede vóór hebben! Alles, wat wijst
op een koloniaal verleden, moet ver
dwijnen, aldus spreker. Het gezag
worde overgedragen. Dat betekent
niet: de boel er maar bij neergooien!
Het betekene van Indonesische zijde
óók niet, dat men nu de samenwer
king met de Nederlanders moet
kopen! Zoals men employé's in een
zaak plaatst. Men beseffe dit alles
van weerszijden. „Zo zal." aldus dr
Van Mook, „Indonesië behouden blij
ven voor Nederland en Z.O.-Azië
voor de wereld."
Tenslotte besprak dr Van Mook nog de
houding van de internationale politiek
inzake Indonesië. „Van hen, die onze
medestanders moesten z'ijn, grieft critiek
wel het hardst", aldus de oud-gouver
neur, die achter dit alles verdrongen
schuldgevoel vermoedde.
Ten bewijze, dat de Indonesiër wel
degelijk in staat is Westers-democratisch
te denken, citeerde dr Van Mook ten
slotte uit Sjahrirs „Indonesische over
peinzingen."
Bijeenkomst van de Christen Studenten Raad
In de Zuiderkerk aan de Lammen-
schansweg verzamelden zich Zondagmor
gen tegen 12 uiur velen uit universitaire
kringen voor de bijeenkomst, die de C.S.
R. ter gelegenheid" van de dies had be
legd. I
Na het openingswoord van praeses H.
W. ten Cate, die ook Mattheus 51317
las, beklom prof. dr W. den Boer de
kansel om te spreken over: „Wetenschap
en Christendom".
„Het is, aldus prof. Den Boer, op het
ogenblik in intellectuele kringen „bon
ton" over het geloof te zwijgen". Dit
moge dan al een in oorsprong echt-
Nederlandse uiting van verdraagzaamheid
zijn, het 'heeft in feite tot resultaat, dat
het Christendom als zodanig minder en
minder gaat meespreken. „Godsdienst is
privaatzaak" is een leuze, die de gods
dienst weert van de andere terreinen van
het leven. Men mene echter niet, dat bin
nen het terrein van de godsdienst de
Bijbel en het geloof onaangetast blijven!
Ook de Bijbel werd en wordt gecritiseerd
en de aanvallen gelden niet alleen de
tekst, maar ook de geloofsinhoud.
Kwam de godsdienst zo in een crisis,
de wetenschap trof hetzelfde. Beide stre
ven naar het bezit van DE WAARHEID
en steeds dringender wordt de vraag
Pilatus. Het Christelijk antwoord is
waarheid bèreikt men niet, zij wordt
toegereikt. Hetgeen naast overgave ook
eigen werkzaamheid vraagt, aldus prof.
Den Boer, die eindigde met het aldus te
formuleren: „Er zal redding zijn onder
Z ij n vleugelen voor het Christendom
de wetenschap beide".
Ruim honderd professoren, medici en
studenten bij een operatie
Een televisie-experiment in het Acad. Ziekenhuis
In het 'Academisch Ziekenhuis te Lei
den is Zaterdagmiddag voor de eerste
maal in Europa de televisie toegepast
voor het overbrengen van het beeld
een operatie naar een nabijgelegen col
legezaal.
Prof. dr W. F. Suermondt verrichtte
de operatie, welke door de toepassing der
televisie in de collegezaal kon worden
gevolgd door meer dan honderd belang
stellenden, professoren, medici
Ook de Commissaris der Koningin in
Noord-Holland, dr J. E. Baron de Vos
van Steenwijk, die curator der Rijksuni-
Het betrof een experiment
gaan of een dergelijke televisie-uitzen
ding geschikt zou zijn -voor toepassing
hij het onderwijs. Waar het een experi
ment gold. heeft men gebruik gemaakt
van een kabelverbinding tussen opera
tiezaal en collegezaal, om te voorkomen,
dat deze uitzending zou worden opge
vangen door televisie-ontvangapparaten
elders. De bedoeling is uiteraard derge
lijke operaties voor een groot medisch
publiek te demonstreren, waardoor bij
voorbeeld aan vele studenten de moge
lijkheid wordt geboden meer van de ope
ratieve techniek te zien dan op het ogen
blik mogelijk is. In Amerika werd daar
toe de televisie reeds eerder toegepast.
Het experiment te Leiden werd tech
nisch verzorgd door Philips. Een verte
genwoordiger van deze onderneming
heeft vooraf enige mededelingen gedaan
over de voorbereidingen dezer eerste de
monstratie. In de collegezaal kon
op het projectiescherm de operatie goed
volgen, verklaarde ons een der medici,
die het experiment bijgewoond heeft.
Het operatieterrein was beperkt tot een
oppervlakte van 1.00 bij 0.35 meter. Op
dit gebied kon men de handen van df
professor, die de operatie verrichtte, zier
en tevens de assistenten, die hulp ver
leenden, waarnemen in hun werk.
Over deze televisiedemonstratie verna
men wij van de voorzitter van de Leidse
medische faculteit, prof. dr S. T. Bok,
het volgende:
Om begrijpelijke redenen kon bij deze
demonstratie geen lekenpubliek, derhalve
ook geen vertegenwoordigers van de pers
worden toegelaten. Een operatie is eer
medische aangelegenheid waar buiten
staanders ook inderdaad buitenstaanders
dienen te blijven en ook niet via een te
levisieontvangst kennis van mogen
men. Mocht in de toekomst de televisie
Ingang vinden bij het medisch hoger
derwijs, b.v. ook om reeds gevestigde art
sen meer gelegenheid te geven zich met
nieuwe mogelijkheden op de hoogte te
stellen, dan zal er een middel moeten
worden gevonden om de ontvangst
dergelijke televisie-uitzendingen door le
ken te voorkomen. In het onderhavige
geval wordt dit middel gevonden
brenging per draad in plaats vai
aether.
De demonstratie van Zaterdag, die de
eerste in Europa was. is in technisch op
zicht goed geslaagd. Tot in détails kon
het ontvangen beeld van het operatie
terrein met de handen en instrumenten
van de chirurg en zijn assistent goed
gorden gezien.
De opnamecamera was zo gesteld, dat
de operatietechniek in de ontvangstzaal
fraai kon worden gevolgd. Storingen, die
bij televisie spoedig de vorm van perio
dieke flikkeringen of vertekeningen aan
nemen, waren sporadisch en nauwelijks
storend. Het geheel maakte de indruk
van de projectie van een film, zij het
met aanzienlijk minder rijkdom in détail.
Uiteraard bleken bij een dergelijke
eerste demonstratie onvolmaaktheden te
bestaan, doch deze zijn bij regelmatiger
toepassing zeker te
Moeilijker zal het zijn om het gemis
aan kleuren op te heffen: de televisie
geeft nog slechts ongekleurde beelden en
juist voor het weergeven van operaties
deze demonstratie de geluidsweer
gave, doch dit staat geheel los van de
technische televisie-uitzending. Aan de
geluidsweergave was kennelijk te weinig
aandacht besteed.
Geheel los van de technische mérites
van deze demonstratie staat de vraag,
in hoeverre in de toekomst de televisie
van nut zal zijn bij het onderwijs
geneeskunde. De film schenkt reeds vrij
wel alle mogelijkheden, die de televisie
kan geven, en in vele opzichten is
film daarbij in het voordeel, bijv. t.i
kleurweergave, montagemogelijkheid,
piëring, herhaling van eenzelfde opname,
en bijvoeging van een passend instruc
tief klankbeeld. Het enig principiële
voordeel van de televisie is. da
het moment van de handeling zelve deze
voor velen zichtbaar kan maken.
Chritendom en Humanisme.
Prof. dr H. L. M. van Rooyen O.S.C.,
die namens de R.-K. s-tudentengemeen-
schap sprak, achtte de plaats van de
cives academicus niet los te maken van
het Christendom. De crisis, waarin dit
Christendom is geraakt, heeft drie - as
pecten, aldus prof. v. Rooyen: het huma
nistische, het wetenschappelijke en het
sociale. Deze aspecten, resp. terugwijzend
naar de Middeleeuwen, naar de 18e en
19e eeuw en naar het einde van die eeuw
en het begin van de onze, geven velen
het gevoel, dat het Christendom ver
ouderd is.
De cives academicus zal echter moeten
duidelijk maken, dat zowel humanisme
en renaissance als sociale vooruitgang in
wezen in het Christendom verankerd
liggen. Hij zal het zuivere wezen van dat
Christendom moeten blootleggen en pre
diken op een moment, dat de grote vraag:
„Voor of tegen Christus" met eschatolo
gische kracht zal worden gesteld.
Helaas zijn wij als Christenen niet één;
maar nog hebben wij veel gemeenschap
pelijk, aldus prof. Van Rooyen. En waar
polemiek al eeuwen lang onvruchtbaar is
gebleken, moeten wij thans in liefde tot
elkander komen en tezamen gaan tot de
liefde van God. Dan zal het ware huma
nisme zegevieren. Tegenover dit Chris
tendom heeft geen enkel ander stelsel
een kans!
Onder de aanwezigen bevond zich
ook H. M. Koningin Juliana, die zich
na afloop te voet begaf naar het res
taurant „De Doelen" aan het Rapen
burg. waar gemeenschappelijk ge
luncht werd. H. M. bewoog zich on
gedwongen tussen de aanwezigen,
hoogleraren, leden van de weten
schappelijke staf en oud-studenten.
De Koningin zag er gezond en op
gewekt uit.
Het publiek op straat merkte niet veel
van de aanwezigheid van de geliefde
Vorstin. En als men het al gemerkt heeft,
hield men zich discreet op de achter
grond. Men respecteerde het incognito.
Clir. Geref. Gemeente gaat
verkoopdag organiseren
Ten bate van de Zending
Op Woensdag 23 Februari a.s. hoopt de
Zendingskrans „Tot Arbeid Geroepen" in
samenwerking met de Zendingscommissie
der Chr. Geref. Gemeente alhier in „Den
Burcht" een verkoopdag te houden. De
opening wordt verricht om half 3, en wel
door ds Joh. Jansen Verder hopen nog
spreken ds A. Bikker van Amsterdam
ds M. Geleinse, miss. predikant van
Mamasa, thans met verlof te Veenendaal.
Als bijzonderheid melden wij, dat het
op 24 Februari 40 jaar geleden zal zijn,
dat in Leiden de eerste Zendingsdag der
Chr. Geref. Kerken werd gehouden. Van
de zes sprekers is prof. J. J. v. d. Schuit
te Apeldoorn, destijds predikant te Kam
pen, nog in leven.
Over uitleg van de wet!
Voor de spoorbomen op een der vele
overwegen in ons land stond dezer dagen
auto te wachten. Het was avond, al
dus vertelt De Maasbode, en de bestuur
der had de lichten gedoofd om de wach
tenden aan de andere zijde niet te hin
deren. Lichten aan, gelastte een politie
man, hoewel de auto stond in de nabij
heid van een lichtbron, zoals dat ergens
in een wetsartikel heet en de automobi
list maakte de wetsdienaar daarop attent.
Een kort debat ontstond en de agent,
verbaasd over de stoutigheid van een
burger, klopte eens nadrukkelijk op zijn
politie-reglement en verklaarde met al
de autoriteit hem eigen: „Mijnheer, laat
u de uitleg van de wet maar aan mij
over". De automobilist hield snel zijn
mond. Zijn naam luidde: prof. E Meyers,
Leids hoogleraar aan de rechtsfaculteit,
ere-doctor in de rechten van de Leuvense
universiteit enontwerper van het
nieuwe Nederlandse wetboek.
Welkom vreemdeling
Tal van jongelui hebben Zaterdag
avond gehoor gegeven aan de uitnodiging
van „Donar", om te komen luisteren naar
een causerie over de Olympische Spelen
door de bekende veertienvoudige Neder
landse recordhouder Frits de Ruyter uit
Amsterdam, waarna de KNAU-propagan-
dist, de heer Haitsma, een aantal prach
tige sportfilms vertoonde, voorzien van
een toepasselijk woord.
Het was voor de oude bekenden in de
athletiek een ietwat vreemde gewaar
wording de populaire ex-midden afstand
loper, in plaats van op de sintelbaan ach
ter het groene laken te zien optreden,
doch wij kunnen over deze kennismaking
slechts één roep hebbenméér dan ge
slaagd! In z'n eenvoudige verteltrant nam
De Ruyter ons in gedachten mee in en
om het Wembley Stadion en op smake
lijke wyze vernamen wij tal van interes
sante wetenswaardigheden, waarin een
aandacht gehoor vaak duchtig plezier
had. Wij hopen Frits de Ruyter nog eens
spoedig weer te horen!
Ook de heer Haitsma trok met zijn
fraaie films aller belangstelling, zodat
„Donar" met een tot de laatste plaats
bezette zaal groot succes had met deze
eerste propaganda-avond in de serie
„Welkom Vreemdeling", temeer daar zich
een flink aantal jongelui als lid aan
meldde.
Bazar Chr. Nat. school
aan de Mors
Het bestuur van de Chr. Nat. school
aan de Hoge Mosrweg te Oegstgeest
heeft gemeend in verband met finan
ciële moeilijkheden een bazar te moeten
organiseren. Zoals bekend, ontvangt het
sohoolbestuur subsidie van de gemeente
voor het instandhouden van de school.
Maar er zijn verschillende jaarlijks terug
kerende uitgaven, o.a. exploitatie van een
pont, die niet onder deze subsidiërings
regeling vallen. Deze kosten moeten be
streden worden uit de vrijwillige bij
dragen van de leden der schoolvereni
ging. Nu hebben vele leden gemeend hun
periodieke bijdrage in deze dure tijd te
moeten verlagen of als contribuerend lid
te moeten bedanken. Financiële moeilijk
heden konden dus niet uitblijven. Het
bestuur doet dan ook een dringend be
roep op de leden hun contributie en he:
oorspronkelijke peil er van te hand
haven. Het is te verstaan, dat men zo
spoedig mogelijk uit de impasse wil ge
raken. Daarom is enige tijd geleden een
commssie benoemd, die een bazar heeft
voorbereid. De bazar zal a.s. Woensdag
avond worden gehouden. De artikelen
zijn de moeite van een bezoek en het
kopen waard. Werkt allen mee!
HAAGSE GERECHTSHOF.
Er ging wat af.
Wegens overtreding van het besluit
inzake de Voedselvoorziening was W. J.
G., te Hlllegom, door de Politierechter
veroordeeld tot f7000 boete of 3 mnd.
hechtenis, van welk vonnis verdachte in
hoger beroep kwam bij het Hof. De proc.-
generaal vorderde thans vermindering
der boete tot f300 of 1 mnd. hechtenis,
en voorwaardelijk 3 mnd. gevangenisstraf.
Straffen die moeten biyvcn.
De Politierechter had J. de V., te Voor
schoten, veroordeeld tot 3 mnd. gevange
nisstraf wegens een clandestiene slach
terij geschiedenis. Tot 2 mnd, gevange
nisstraf was voor een dergelijk feit H. J.
D., uit Voorschoten, veroordeeld, en T,
E. W., uit Leiden, tot 6 weken gevange
nisstraf. Zij kwamen van die veroordeling
in hoger beroep bij het Hof, waar de
proc.-generaal echter geen termen vond
wijziging in de straf te vragen, en ver
zocht dus bevestiging van het vonnis.
Nu voorwaardeiyk.
Terzake van goederen kopen die van
diefstal afkomstig waren, was A. R., te
Hillegom, veroordeeld door de rechtbank
tot 4 mnd. gevangenisstraf, van welke
veroordeling hij in hoger beroep kwam.
Het Hof heeft thans wegens schuldhe-
ling, de straf voorwaardelijk opgelegd.
Het pand Kloksteeg 2
overgedragen
Het 16e eeuwse pand Kloksteeg 2. dat
zoals wij Zaterdag uitvoerig bericht
ten door de Vereniging „Oud Leiden"
aangekocht en geheel gerestau
reerd, werd Zaterdagmiddag aan de
nieuwe bewoner, de antiquair en kunste
naar J. J. A- Werz, overgedragen.
Daartoe verzamelden zich een aantal
genodigden in het tegenover gelegen
„Warong Djawa", waar de heer A. Bicker
Caarten, secretaris van het fonds „Het
Leidse Woonhuis", de aanwezigen ver
welkomde. Architect G. v- d. Mark, die
geheel belangeloos de restauratie had
geleid, gaf een uitvoerig exposé van de
moeilijkheden, die met deze restauratie
gepaard gingen, de vondsten die werden
gedaan en de bereikte resultaten.
De voorzitter van „Oud Leiden", dr T
P- Stevensma, voerde hierna het woord,
•enals de burgemeester, jhr mr F H
in Kinschot, waarna dr Sevensma aan
de heer Han Werz de sleutels van hét
overhandigde en daarmede het pand
overdroeg.
De aanwezigen, waaronder vertegen
woordigers van het ministerie van
Wederopbouw, het ministerie van O., K.
W., de rijksdienst voor Monumenten
zorg en Gemeentewerken, wethouder A.
J. Jongeleen. drs E. Pelinck, directeur
„De Lakenhal", mr A van Royen.
stadsarchivaris, en het bestuur van „Oud
Leiden", maakten hierna een rondgang
door het gerestaureerde huis-
Carillon-klonken zullen
weerklinken
Tijdens de pauze van de op 15 Februari
n De Lakenhal te houden vergadering
an de vereniging „Oud-Leiden" zullen
ramofoonplaten ten gehore worden ge
bracht van het tijdens de bezetting weg
gevoerde stadhuis-carillon. „Oud-Leiden"
wil dus, naast een herinnering, alvast
voorproefje! Want het nieuwe caril-
ïn Leidens stadhuistoren komt- er
natuurlijk, dat voelt iedere Leidenaar,
ook al is het comité, dat er voor zal zor
gen, nog niet gevormd.
In deze vergadering van „Oud-Leiden"
zal drs E. Pelinck, directeur van De
H.K.H. Prinses Irene, was Zaterdag te Wassenaar bruidsmeisje by het huwe-
iyk van mej. Violet Charlie del Court van Krimpen met jhr H. VV. C. M. de
Jonge van Ellemeet. De bruid is de jongste zuster van mevr. Feaver, die de
huisgenote was van H.M. de Koningin in Canada. Vandaar dat ook de
Koningin en prinses Beatrix de plechtigheid bywoonden.
Lakenhal, verder
reizigers
Leiden in oude tijden (toegelicht met
lichtbeelden). De jaarverslagen over 1948
worden uitgebracht, bestuursleden ge
kozen en ir G. L. Dreissen tot erelid
benoemd.
BURG. STAND VAN LEIDEN.
OVERLEDEN: J. Labordus, huisvr. v.
P. J. Arens, 60 jr; A. J. Hoek, m., 49 jr;
J. J. Kooter, z., 15 jr.
GEBOREN: Adrianus Ph., z. v. A. P.
v. d. Stokker en G. M. J. Tiebosch; Mary
E., d. v. E van Gulik en T. v. Beusekom;
Elisabeth, d. v. D. Barendse en J. Potters;
Cornells Jz. v. J. Z. v. d. Kruk en E.
Mos; Frans D D., z. v. J. W. Mensingh
en M. J de Vroede; Reindert J., z. van
L. Gijsman en J. Elema.
Kunst in en om de Sleutelstad
„THE VINEGAR TREE"
De 374ste geboortedag van de Leidse
universiteit werd Zaterdagavond in de
Schouwburg gevierd met een gala-opvoe
ring van Paul Osborns „The vinegar
tree", een spel van liefde, zonder pre
tenties en zonder moraal, zoals de inlei
der op het programma zegt. Een blijspel
met drie liefdesthema's en wortelend in
het reële leven, inderdaad! Maar zonder
moraal? Gelukkig niet. Want wat de
oppervlakkige toeschouwer van de dialo
gen ook mag denken, moraal is er, be
doeld of niet bedoeld, en in de beide be
tekenissen van strekking «n normaal
fatsoen.
De figuren uit „The vinegar tree" zijn
trouwens méér dan toevallig in de hin
derlagen van Amor terecht gekomen
twintigste-eeuwers. Zij zijn stuk
stuk kostelijke persiflages van heden
daagse mensen: de overwyze maar tot
geen ernstige levensdaad komende schil
der Max Lawrence, de egocentrische en
tyrannieke rijkaard Augustus Merrick,
zijn vrouw, de snobbistische. oerdomme
en ontzettend ijdele Laura, het ongeluk
kige slachtoffer van beider opvoedings
systeem". het ondanks alles frisse doch
tertje Leone, de levensrijpe, maar
tige moderne vrouw Winifred, en
verliefde puber, die uit dit ales
geen wijs kan worden.
De hedendaagse mens heeft helaas
weinig begrip van Christelijke zeden. In
de Angelsaksische landen is de on-Bij-
belse geest bovendien verder doorge
drongen dan in ons nog altijd voor 2/3
Christelijk denkend Nederland. Maar.
wanneer wij aan het slót van dit stuk de
vrouw bij haar achtgenoot zien terug
keren met de woorden: „Wat was i k eer
idioot!" en wanneer wij de Lebemann-
schilder afstand zien doen van het meisje
Leone, dat als bevrijd terugvlucht naar
haar jeugdige minnaar, dan is er toch
reden tot verheuging.
Het Leids Studenten Toneel, en dt
toneelvereniging van Vrouwelijke Stu
denten te Leiden gaven van dit geestige
stuk een alleszins aantrekkelijke opvoe
ring. In twee rollen mocht men boven
dien in hun tijd beroemde leden van het
L.S.T. begroeten: mevrouw Greet Bol-
dingih als Laura en mr H. A. R. Schuit als
Max Lawrence. Prof. Van Arkel speelde
de rol van Louis, de knecht.
De costumering was perfect en de
decors ontlokten zelfs een applausje. De
regie was in handen van mr P. Cleve-
ringa.
Na afloop zakte er een reeks bouquet-
ten van het plafond voor de spelers neer:
ze hadden ze maar te plukken! Als een
volkomen verdiende hulde, die door de
volle schouwburg met applaus werd
derstreept.
Onder de aanwezigen merkten wij de
burgemeester, jhr mr F. H. van Kinschot
en echtgenote en de oud-burgemeester,
HOUDT STAND
Door H. Hollander
Zo is daar, ondanks een uiterlijk goede
verstandhouding, het leven op „Zand-
hoeve" gedeeld. Moeder Dirkje buigt
zioh gewillig en gelovig onder dit zware
juk, wetend, dat zij het zelf over zich
gebracht heeft. Dankbaar nog, dat al
thans twee van haar kinderen bewust
hóór weg zijn gevolgd.
daar haar vrees, dat de boer, al
zegt hij het niet te zullen doerl, toch. zij
het dan indirect, een verbintenis tussen
Sjaan en Albert van Zanten zal door
zetten. Sjaan moet natuurlijk een boer
hebben. Die Albert is de geschikte boe-
nzoon. Sjaan kon wel muider krijgen.
Zal het nu openlijk strijd gaan geven?
Sjaan wil het niet. Moeder Dirkje heeft
ontzaglijk grote bezwaren, gegronde,
want haar eigen huwelijk is een baken
:e gebleken. Maar de boer? Heeft die
Sjaan zijn zinnen gezet op Albert
Zanten? En Sjaan? Heeft die er iets
begrepen soms? Zij, moeder Dirkje,
durft er nog niet van reppen, omdat zij
geen zekerheid heeft, maar het is wel
opvallend dat Sjaan de laatste keer, toen
de jonge Van Zanten op „Zandhoeve"
was. uit de kamer verdween en niet
terugkeerde vóór de jongeling vertrok
ken was.
Ietwat later heeft moeder het begre
pen: er is iets aan het groeien tussen
Sjaan en Klaas Bakker van Westvoort,
die elke Donderdagmorgen op de boer
derij komt. En toen Sjaan er haar over
sprak, heeft zij zekerheid gekregen.
„Mijn zegen, kind. Die Klaas is een goede
r je."
Tja, maar de „zegen" van vader!
Moeder Dirkje voorziet strijd. En zij
peinst zich suf over het geval: hoe zal
zij het aanpakken, als eenmaal vader op
de hoogte moet gebracht?
Met welgevallen kijkt zy naar Sjaan,
die over het kasboek van vader gebogen
zit. Zij is een wonderlijke vlugge meid.
Want terwijl zij alle aandacht heeft voor
de opmerkingen van de boer, slaat zij zo
nu en dan een blik door het venster,
omhet hoofd dieper te buigen, als
Klaas Bakker het erf komt opfietsen.
Een twintig tellen later zit hij in het
vertrek. Dat is zo de gewoonte, elke
week, al een paar jaar lang. Meestal is
Tuininga niet thuis. Maar als hij present
is, maakt hij een gu'l praatje met Klaas,
die op zijn gemak een kop koffie drinkt.
Het is de boer blijkbaar nog niet opge
vallen, dat Klaas de laatste tijd langer
zitten blijft dan vroeger en dat Sjaan
de buurt blijft
„En we raken Westvoort kwijt?" zegt
de boer opeens.
„Nou, nou, zover is het nog niet, baas",
meent Klaas.
„Jonge, as $e courant er over begint
te schrijven, dan is er wat aan de knik
ker. Reken maar."
„t Ie nog maar praten."
„Van praten komen daden, Bakker."
„Kon je wel eens gelijk in hebben,
Tuininga", zegt Klaas, een blik op Sjaan
werpend. Maar die kijkt toevallig een
andere richting uit.
„Dacht ik ook. Och, wat mij betreft,
mag Maasland Westvoort wel hebben.
Als Nedervoort Mildam er dan maar bij
krijgt. De courant praat ook in die rich
ting."
„We zullen afwachten. Wat de heren
prijzen, moeten de gekken wijzen", grapt
Klaas. „Ik zou graag bij de stad willen.
We zijn al jaren op de stad aangewezen."
„Hoor je 'em, moeder?" spot de boer.
„Hij wil mijnheer worden. Stadjer. Wel
ja, waarom niet, hè? Maar dan moet je
niet langer met zo'n fiets op stap, Bak
ker. Dat staót niet voor een stadjer."
„Nou, het kon wel eens de laatste keer
zijn, dat ik met deze fiets kom", merkt
Klaas Bakker op. „Volgende week komt
de bakfiets; die kan méér bergen, zie je."
„Tjonge, wat moet ik daar horen? De
zaken gaan vooruit, zeg. Was de ouwe
Gertjan daarvoor te vinden?"
„Nou, ik heb wat moeten praten na
tuurlijk. Maar vader vindt het nu alge-
Geluk
„Dank je, Tuininga. Komaan, ik ga
eens opstappen. Wat is er al zo nodig,
boerin?"
„Ja moeder."
Sjaan staat op en gaat Klaas Bakker
voor naar de keuken. Vóór het
staat zijn fiets met de grote mand. Door
het open raam kan hij aanreiken, wat zij
verlangt. Boer Tuininga, of liever Üe
boerin, is een van de beste klanten
Klaas op zijn dagelijkse tochten.
„Die -jongen is toch een flinke vi
prijst de boer, als het tweetal vertrok
ken is.
„Dat zal waar wezen", zegt de boerin.
„Hij zal dat zaakje van Gertjan nog heel
wat verder sturen." Zij spreekt met veel
overtuiging, dikt nog wat aan, want de
boer moet zo gunstig mogelijk
Klaas gestemd worden.
„Als ik me toch bedenk, dat zijn vader
hier met een kruiwagen kwam! Wat
heeft die ouwe wat afgelopen! Het jonge
grut van nu weet er niets van."
„Moet je niet zeggen. Klaas is ook hele
dagen op pad. Hij doet het nu op de
fiets. Dat gaat vlugger. Hij kan per dag
tweemaal zoveel klanten bezoeken, mis
schien nog wel meer, dan Gertjan vfoe-
ger. Je hebt nu toch ook machines, die
we vroeger niet kenden?"
(Wordt vervolgd)
mr A. v. d. Sande Bakhuyzen op. Wat
later arriveerde ook dr Van Mook.
C. Th. R.
Jeugdconcert door
Willem Andriessen
Voor de Leidse Jeugdactie
Het is een verheugend verschijnsel,
dat aan de muzikale opvoeding der jeugd
belangrijk meer aandacht wordt ge
schonken dan vroeger. Om volledig van
een concert te kunnen genieten, is enig
begrip van mOzikale vormgeving en be
werking van motieven nodig. De concert
bezoeker moet weten, hoe hij luisteren
moet En het is van het grootste belang,
dat het leren luisteren bij de jeugd word',
ontwikkeld.
Zaterdagmiddag gaf Willem Andries
sen een jeugdconcert voor de Leidse
Jeugdactie. Hij speelde de sonate Pathé-
tique van Beethoven en enkele werken
van Chopin. En hij wist deze op zo pret
tige en bevattelijke wijze toe te lichten,
dat ook leerlingen zonder muzikale ont
wikkeling zijn betoog geheel konden
volgen.
Er waren zeker wel acht- h negenhon
derd jongelui in de zaal, die zowel
Andriessens explicaties als naar zijn
tolkingen geboeid luisterden. Toen An
driessen zijn programma had beëindigd,
waren zij voldaan en hebben niet ge
bedeld om een toegift.
Het was een leerzame en prettige mid
dag. Leerrijk ook voor ons musici, die
hebben kunnen zien, hoe de jeugd open
staat voor muziek, wanneer slechts wer
ken worden uitgevoerd, die binnen hun
bevattingsvermogen liggen. En wanneer
die werken worden gespeeld en ingeleid
door een kunstenaar, die hen weet te
boeien. Hennie Schouten.
Zonnebrand en blaren99
Als tweede uitvoering in dit seizoen
bracht de toneelvereniging „Kunst en
Genoegen" Zaterdagavond in het Patro
naatsgebouw te Oegstgeest, de drie be
drijven tellende zoet-zure strand-idylle
„Zonnebrand en blaren", van Henk Bak
ker em J. W. v. d. Heijden, voor het
voetlicht.
Hoewel de min of meer ondeugende
titel de verwachting schept, dat ook in
derdaad een idylle aan het strand zal
worden geboden, met alle daaraan
bonden fraaie en minder fraaie gebeur
tenissen, brengt dit stuk ons in een
appartement van het hotel „Zeezicht",
waar een zuurkramenexploitant met zijn
gezin plus nichtje voor een 14-daagse
zomervacantie is neergestreken, op uit
nodiging van een groot Schevenings
hotel, dat de benoeming van zijn cheffin
tot directrice van „Zeezicht" niet kan
verkroppen. Amusante tonelen spelen
zich af. De dochter des huizes papt op
aandramg van moeder, al spoedig aan
met een jonkheer, terwijl zoonlief een
oogje krijgt op een quasi-Oostenrijkse
Mizzi. Het duo jonkheer-MiZzi blijkt al
spoedig debet te zijn aan de talrijke
diefstallen in het hotel en wordt door
een rechercheur, alias huisknecht, als
hotelratten ontmaskerd. De eigenaar vam
„Zeezicht", die zich als kunstschilder
heeft uitgegeven, zorgt voor een happy
end, door zich te verloven met het
nichtje, dat hij om haar tekentalent be
wondert.
„Elck wat wils" is de opzet van „K.
en G.", waarom ze ditmaal met een
luchtig spel op de klanken kwam. dat
weliswaar humoristische tafrelem bevat,
doch overigens volkomen pretentieloos
is en enkele uitdrukkingen bevat, die
beter achterwege hadden kunnen blijven.
De wijze, waarp het gebracht werd,
was echter uitstekend. Harstra. die als
de exploitant Hein v. d. Sluis, bijkans de
gehele avond op de planken vertoefde,
was opperbest in zijn onverschillige
hoofdrol, -terwijl ook zijn vrouw (mevr.
Hessing) alle eer toekomt. Bol, die na
een langdurige ziekte weer op de plan
ken verscheen, bracht de rol van jonk
heer op werkelijk aristocratische en ge
raffineerde wijze. Ook Gelderblom kwam
na lange afwezigheid, weer op de plan
ken en zijn stenstorstem paste ditmaal
wel zeer goed bij kolonel Van Dende
ren. Van Grol (de kunstschilder), was
deze avond wel in zeer goede conditie,
terwijl Annie Ouwersloot de hoteldirec
trice bij uitnemendheid was. Zonder de
overige spelers te kort te doen, noemen
we nog mevr. Koppier (de dochter), Nel
van Grol (Mizzi) en Handgraaf (de
huiskpecht), een trio, waarnaar steeds
met veel genoegen wordt geluisterd. Reet
tenslotte nog de spelleider Trijselaar, die
ditmaal voor de onderscheidene rollen
wel een zeer goede keuze deed uit zijn
spelers.
Een talrijk publiek bracht de spelers
een welverdiend applaus.
J. A. H.
Sport en Wedstrijden
De L.S.B. hield zijn algemene
vergadering
De algemene vergadering, die da
Leidse Schaakbond Zaterdag in „De
Doelen" hield, was maar matig bezocht.
Vele verenigingen hadden geen afge
vaardigden gezonden. Toch heeft het nog
3 uur geduurd, voor de op het eerste ge
zicht vrij onbelangrijke agenda was afge
handeld. Dit kwam, omdat de heer A. J.
Rotteveel, die zoals bekend, door het
bestuur van de L.SB. was uitgesloten
van het meespelen in de finale van de
wedstrijden om het kampioenschap van
Leiden en omstreken, van zijn recht ge
bruik maakte, om een beroep op de
algemene vergadering te doen. Zeer uit
voerig heeft hij zijn visie op de zaak
weergegeven en groot was het aantal
sprekers, dat daarna het woord voerde.
Alhoewel meerdere afgevaardigden van
verenigingen buiten Leiden te kennen
gaven, zich niet over deze zaak te willen
uitlaten, omdat zy die niet tot in de
finesses kenden en anderen voor een
hernieuwd onderzoek waren, besloot het
bestuur te laten stemmen over het mee
spelen van de heer Rotteveel in de finale
of bekrach'iging van het bestuursbesluit.
De heer Rotteveel verkreeg de vereiste
meerderheid.
Uit het jaarverslag van de secretaris,
de heer F v. Beek, bleek, dat de Bond
767 leden telt en volgens het rapport
van de penningmeester was er een voor
delig saldo in kas en op de giro. tezamen
f250.16 groot. De begroting werd aan
vaard. Als zevende bestuurslid werd de
heer A Leenheer („Dan. Noteboom")
gekozen Bij de rondvraag kwam o.m.
het z.g.n ieugdschaak ter sprake. Het
bestuur zal zich hierover nog nader be
raden. De massakamp tussen Leiden en
Haarlem zal op 5 Maart a.s. te Haarlem
worden gehouden.
DE VOORSCHOTENSE SCHAAKCLUB.
Het was een optimistisch geluid, dat
de voorzitter van de V.S.C., de heer
Van Os. liet horen in zijn openingswoord
voor de 3e jaarvergadering van deze
jonge vereniging. Het ledental is zo toe
genomen, dat „Voorschoten" dit seizoen
met twee 10-tallen kart uitkomen in de
competitie van de L.S.B hetgeen voor
heen de vroegere Voorschotense schaak
club nooit is mogen gelukken. Geduren
de haar bestaan, heeft de V.S.C. aan 16
competitiewedstrijden deelgenomen en
hiervan werden 13 gewonnen en 1 ge
lijk gespeeld. Tweemaal achtereenvolgens
behaalde het eerste tiental het kampioen
schap van de 2e klasse.
De grote moeilijkheden, die iedere
jonge vereniging in deze jaren vooral
ondervindt, nl. de aanschaffing van het
thans zo kostbare materiaal, zyn, dank
zij het enthousiasme en de offervaardig
heid van de V.S.C.-leden, voor een groot
deel overwonnen.
Ook uit de jaarverslagen van secre
taris en penningmeester bleek, dat „Voor
schoten" op de goede weg is en wij zou
den ons sterk moeten vergissen, als
niet na enkele jaren de V.S.C. weder
om haar intrede zal doen in de eerste
klasse van de L.S.B.
Na afloop der vergadering volgde men
ook hier de aantrekkelijke gewoonte van
andere clubs, door een gongwedstrijd te
houden.
Om het persoonlijk kampioen
schap van de L.D.D.B.
De uitslagen van de eerste ronde om
het persoonlijk kampioenschap van de
Leidsche Districts Dambond zijn:
Hoofdklasse: N. J. van Hal (Lisse)
J. Hassefras (Hazerswoude) 20; A. B.
Dorsman (Hazerswoude)W. Leeuwen
burg (Rijnsbung) 1—1; J. Mertens (Lei
den)A. Wieman (Bodegraven) 20;
N. P. Dekker (Lisse)J. Slingerland
(Leiden) uitgest.; N. Anker (Bodegraven)
W. Krom (Sassenheim) 02; J. Zwet
sloot (Noordwyk)L Laterveer (Leiden)
11; IJs de Jong (Sassenheim)W.
Heemskerk (Leiden) uitgest.; J. v. San-
dyk (Leiderdorp)—J. van Hal (Lisse)
afgebroken.
De afgebroken partij tussen v. Sandijk
Van Hal staat voor Van Hal gunstiger,
doch zal vermoedelijk remise worden.
Mertens (Lelden), een der favorieten
3or de titel, speelde een prachtige partij
tegen Wièman en won onbedreigd.
Ie klasse: C. van SandijkH. Stoutjei-
dijk 11; J. PesohierC. B. Jansen 02;
F. A. Verkuil—S. v. d. Mey 0—2; J. v. d.
Mey—G. Vis 2—0.
2e klasse: W. v. d. ReydenC. Berg
man 20; P. ZeegersG. Nagtegaal 11;
de Wekker—C. de Jong uitgest.; Ab. van
der MeyA. C. Bins 02.
DAMVER. „D.E.S." - VOORSCHOTEN
Uitslagen onderlinge borden wedstrij
den 7e ronde:
Eerste klasse: G. H. OostergoQ. de
Lange 1I; P. HakkerS. v. d. Mey
11; J. ZonneveldJ. Rotman 02; J.
v. LeeuwenG. Weggen 11.
Tweede klasse: W. H. OudshoornA.
C. Bins 20; J. de BestJac. Kraay 02;
M. JuC. Reparon 20; J. OosteromB.
Keyzer 2—0; F. C. Bakker—J. v. d. Meer
2—0.
Uitgestelde partijen: J. v. Leeuwen—
C. G. Sirag 2—0; J. de Best—S. H. Zit
man 0—2.
Uitslagen 8e ronde:
Eerste klasse: C, G. SiragP. Hakker
02; S. v. d. MeyJ. Zonneveld 11;
J v. BemmelenQ. de Lange 20; B. v.
BemmelenG. Weggen 02.
Tweede klasse: J. OosteromW. H.
Oudshoorn 11; Jac. KraayM Storm
02; C. ReparonS. H. Zitman 0—2; M.
Ju—S. H. Zitman 2—0.
